SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
Tên đề tài:
“Nâng cao hứng thú học tập môn Ngữ văn của
HS lớp 10A2 trường THPT sè 4 thμnh phè Lμo
Cai thông qua việc sử dụng phiếu câu hỏi”.
………………………….
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai Tóm tắt đề tài
Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy nhiÒu häc sinh kh«ng høng thó häc tËp m«n Ng÷
v¨n hoÆc cßn cã th¸i ®é chèng ®èi. Học sinh quay lưng lại, thờ ơ với khối C và
dửng dưng với những bài kiểm tra trên lớp, chỉ chú tâm đến các môn tự nhiên.
Theo giáo sư Phong Lê thì có hai kiểu: một là học Văn một cách say sưa quên
học các môn khác và không học được môn nào thì mới theo đuổi học và thi môn
Văn. Đó là một thực trạng buồn đã xảy ra, vì số học sinh yêu và say mê học môn
Văn không nhiều. Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến thực trạng đó, cần phải làm gì
để tác động tích cực đến hiện tượng trên???...Đó không chỉ là câu hỏi của các
thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy mà còn là vấn đề quan tâm của các nhà quản lí.
Hiện nay, trong quá trình thực hiện đổi mới ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, nhiều thÇy
c« gi¸o ®· sö dông CNTT, s−u tÇm tranh ¶nh vµ c¸c ph−¬ng tiÖn bæ trî…..®Ó gióp
c¸c em g¾n bã say mª víi m«n häc cña m×nh. Tuy nhiªn, thái độ không hứng thú
trong học tập môn Ngữ văn của học sinh thường là vấn đề làm cho giáo viên lo
ngại.
Giải pháp của tôi là sử dụng phiếu câu hỏi - một dạng bài tập mà bài làm của
HS thể hiện ngay trên một tờ giấy – nh»m làm tăng hứng thú học tập của HS
trong giê häc m«n Ng÷ V¨n.
Nghiên cứu sẽ thực hiện ở hai lớp 10A2 và 10A3 trường THPT sè 4 thµnh
phè Lµo Cai. Hai líp có sự tương đương sĩ số, trình độ học lực, nền nếp. Lớp
10A2 là nhóm thực nghiệm và nhóm 10A3 là lớp đối chứng. Lớp thực nghiệm
được thực hiện giải pháp thay thế khi dạy từ tuần 6 đến tuần 14. Kết quả cho
thấy, lớp thực nghiệm hăng hái, tích cực hơn trong học tập, t¸c ®éng ®· cã ¶nh
h−ëng tÝch cùc ®Õn viÖc tiÕp thu vµ chuÈn bÞ bµi. Tõ sù thay ®æi høng thó, chóng
ta cã thÓ hi väng vµo sù thay ®æi chÊt l−îng häc tËp cña häc sinh.
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
Giới thiệu
Trong Sách giáo khoa hiện nay, phÇn H−íng dÉn häc bµi kh«ng sử dụng phiếu
bài tập, chỉ đưa ra những câu hỏi ®Ó häc sinh soạn bài và viÕt ®o¹n v¨n luyÖn
tËp. Mặt khác, dung lượng kiến thức nhiều bài học quá nặng, một số thầy, cô
giáo chưa tìm được biện pháp phù hợp để kích thích sự tìm tòi khám phá của
học sinh. Vì vậy, trong giờ học môn Ngữ Văn, thầy cô đó chưa phát huy hÕt
được khả năng phát hiện và giải quyết vấn đề, giúp HS xử lí linh hoạt những
tình huống, những yêu cầu khác nhau.
Qua khảo sát thực tế (dự giờ thăm lớp) ở trường THPT số 4, tôi thấy đa
số thầy cô giáo đã sử dụng phương pháp trao đổi nhóm nhưng phương pháp này
còn nặng về hình thức, vấn đề thảo luận chưa thật sự hấp dẫn, có khi chỉ sử dụng
câu hỏi sách giáo khoa một cách đơn điệu. HS cã suy nghĩ trả lời câu hỏi nhưng
chưa thật sự hứng thú.
Xuất phát từ những nguyên nhân trên, tôi chọn giải pháp thiết kế phiếu
câu hỏi cho HS để tăng sự hứng thú và tích cực tham gia học tập.
Nghiên cứu về đề tài này, ®· có nhiÒu bµi viÕt ®ù¬c tr×nh bµy trong c¸c héi
th¶o vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y nh−:
- Vòng tròn thảo luận của nhà NC Harvey Daniels (người dịch: TS. Nguyễn
Thị Hồng Nam) đề cập đến vấn Worksheets (dịch ra Tiếng Việt là Phiếu
bài tập phân vai).
- øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong d¹y häc cña Lª Minh C−¬ng – MS
720.
- Phụ lục 6.1: Một số đề tài minh họa, Dự án Việt-Bỉ, Nghiên cứu khoa học
ứng dụng, nhà XB Đại học sư phạm, 2010.
Vấn đề nghiên cứu
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
Việc sử dụng phiếu câu hỏi trong dạy học môn Ngữ văn
có làm tăng hứng thú học tập của HS lớp 10A2 trường
THPT sè 4 thμnh phè Lμo Cai không?
Giả thuyết nghiên cứu :
Việc sử dụng phiếu câu hỏi trong dạy học môn Ngữ văn
sẽ làm tăng hứng thú học tập của HS lớp 10A2 trường
THPT sè 4 thμnh phè Lμo Cai.
Phương pháp :
a. Khách thể nghiên cứu :
Chọn ngẫu nhiên học sinh ở hai lớp 10A2 và 10A3 trường THPT sè 4
thµnh phè Lµo Cai. Hai lớp này có những đặc điểm thuận lợi cho việc
nghiên cứu vì tương đương về sĩ số, về trình độ văn hóa, nền nếp học tập,
tỉ lệ giới tính, dân tộc. Cụ thể như sau :
Lớp 10A2 Lớp 10A3
Sĩ số 38 36
Nữ 16 16
Nam 22 20
Dân tộc 9 8
- Về ý thức học tập, phần lớn học sinh của hai lớp đều ngoan, có ý thức học tập
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai - Chọn hai lớp nguyên vẹn: 10A2 là nhóm thực nghiệm và 10A3 là nhóm đối
chứng, lấy bài viết số 2 làm bài kiểm tra trước tác động. Kết quả kiểm tra cho
thấy điểm trung bình của hai nhóm có sự khác nhau, do đó, tôi dùng phép kiểm
chứng T-Test để kiểm chứng sự chênh lệch giữa điểm số trung bình của hai
nhóm trước khi tác động. Ta có
TBC nhóm đối chứng: 6,0
TBC nhóm thực nghiệm: 6,3
p= 0,135> 0,05. Từ đó, kết luận sự chênh lệch điểm số trung bình của hai nhóm
thực nghiệm và đối chứng là không có ý nghĩa, hai nhóm được coi là tương
đương.
b. Thiết kế :
Chọn thiết kế kiểm tra trước và sau tác động đối với các nhóm tương đương :
Nhóm 1 là nhóm thực nghiệm và nhóm 2 là nhóm đối chứng
Nhóm Tác động
Kiểm tra trước tác động Kiểm tra sau tác động
O1 O3
GV sử dụng phiếu câu hỏi
Nhóm 1 (Thực nghiệm)
O2 O4
Nhóm 2 (Đối chứng) GV không sử dụng phiếu câu hỏi
Ở phép kiểm chứng này, tôi chỉ sử dụng một phép kiểm chứng: dùng phép
kiểm chứng T-test độc lập nhằm để đo thái độ hứng thú học tập của học sinh.
c. Quy trình nghiên cứu :
- Dạy nhóm 1 có sử dụng phiếu câu hỏi và dạy nhóm 2 không có sử dụng
phiếu câu hỏi bài tập.
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai - Thời gian tiến hành thực nghiệm vẫn tuân theo kế hoạch dạy học của nhà
trường và theo thời khóa biểu để đảm bảo tính khách quan.
- Cả hai nhóm đều tiến hành cùng một nội dung trong chương trình Ngữ
Văn – lớp 10 (Học kì I). Đồng thời tiến hành đo thái độ hứng thú học tập của
học sinh thông qua Bảng đo thái độ trước và sau tác động.
d. Đo lường :
- Nghiên cứu tiến hành đo thái độ trước và sau khi tác động. Bài kiểm tra trước
tác động là bài viết số 2 theo đề chung . Bài kiểm tra sau tác động là bài viết số 3
theo phân phối chương trình và đề chung của trường.
- Sau khi kiểm tra, ta tiến hành chấm bài theo đáp án đã xây dựng.
- Phân tích dữ liệu và kết quả, ta có bảng phân tích sau:
Kết quả
Nhóm thực nghiệm Nhóm đối chứng
Trước tác Sau tác Trước tác Sau tác
động động động động
Giá trị trung bình
26.8 2.933 26 4.359 30.47 1.727 26.87 3.681 Độ lệch chuẩn
Mức độ ảnh hưởng 0.978
(Giá trị SMD)
Giá trị p của T-test 0.001
Bàn luận
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai Dùng phép kiểm chứng ttest độc lập để xác định sự chênh lệch giá trị trung
bình của hai nhóm thực nghiệm và đối chứng. Kết quả bài kiểm tra sau tác động
của nhóm thực nghiệm là điểm trung bình = 30.47, kết quả bài kiểm tra tương
ứng của nhóm đối chứng là điểm trung bình = 26.87. Điều đó cho thấy rõ sự
khác biệt. Lớp được tác động của nhóm thực nghiệm có điểm trung bình cao hơn
lớp đối chứng.
Tóm lại, Sau khi tác động kết quả thu được giá trị p =0,001 (p<0,05) cho
thấy chênh lệch giá trị trung bình của hai nhóm thực nghiệm và đối chứng là có
ý nghĩa . Từ đó ta có thể kết luận rằng các dữ liệu không xảy ra ngẫu nhiên, biện
pháp tác động là có hiệu quả.
Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn của hai nhóm thực nghiệm và đối chứng
là: SMD = 0,98. Điều này có nghĩa mức độ ảnh hưởng của tác động là lớn.
Hạn chế
Nghiên cứu này thực hiện trong giờ học Ngữ văn ở trường THPT là một
giải pháp rất tốt, nhưng để sử dụng hiệu quả, giáo viên phải biết thiết kế, sáng
tạo những mẫu phiếu đa dạng và phong phú. Vì vậy, giáo viên ph¶i đầu tư công
phu và mất nhiều thời gian, mặt khác, không phải GV nào cũng có kĩ năng sử
dụng CNTT để thiết kế phiÕu bµi tËp.
Kết luận và khuyến nghị
• Kết luận:
Việc sử dụng phiếu câu hỏi vào giảng dạy môn Ngữ văn lớp 10A2 trường
THPT sè 4 thµnh phè Lµo Cai ®· có tác động đến sự chú ý, hứng thú học bài của
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai học sinh. Biện pháp này đã khơi dậy khả năng phát hiện và giải quyết vấn đề,
gãp phÇn c¶i thiÖn thùc tr¹ng vµ nâng cao hứng thú học tập cho HS.
• Khuyến nghị:
- Đối với cán bộ quản lí: thường xuyên mở lớp bồi dưỡng CNTT, khuyến
khích giáo viên áp dụng CNTT soạn phiếu bài tập; tạo điều kiện để giáo viên
giao lưu, trao đổi chuyên môn lẫn nhau.
- Đối với giáo viên: thường xuyên trau dồi chuyên môn, bám sát chuẩn kiến
thức kĩ năng để thiết kế những câu hỏi phù hợp với từng đơn vị kiến thức, tùy
từng bài học. Tuy nhiên, không thể áp dụng một cách máy móc, tràn lan làm ảnh
hượng đến khối lượng bài học. Điều quan trọng nhất khi soạn câu hỏi phải chú ý
tính ngắn gọn, chính xác nhằm khơi gợi sự hứng thú tìm tòi, học tập môn Ngữ
văn của HS.
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
Phô lôc
Một số phiếu học tập, P1
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
PhiÕu 2
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
PhiÕu 3
P3
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
§−êng CM, ®−êng th¬
PhiÕu 4: øng chiÕu vμo nh÷ng ®o¹n th¬ sau ®©y, em h·y ghi l¹i chÝnh x¸c nh÷ng th«ng tin vÒ cuéc ®êi Tè H÷u §−êng ®êi 1. N¨m 20 cña thÕ kØ XX T«i sinh ra nh−ng ch−a ®−îc lμm ng−êi N−íc ®· mÊt. Cha ®· lμm n« lÖ.... NgÈng ®Çu lªn kh«ng thÊy ¸nh mÆt trêi ( Mét nhμnh xu©n, - Mét tiÕng ®ên) 2. HuÕ ¬i quª mÑ cña ta ¬i! Nhí tù ngμy x−a, tuæi chÝn m−êi M©y giã hiu hiu, chiÒu lÆng lÆng M−a nguån giã biÓn, n¾ng xa kh¬i.. ( Quª mÑ- Giã léng)
3. Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lÝ chãi qua tim Hån t«i lμ mét v−ên hoa l¸ RÊt ®Ëm h−¬ng vμ rén tiÕng chim ( Tõ Êý)
4. C« ®¬n thay lμ c¶nh th©n tï
Tai më réng vμ lßng nghe r¹o rùc, T«i l¾ng nghe tiÕng ®êi l¨n n¸o nøc ë ngoμi kia vui s−íng biÕt bao nhiªu ( T©m t− trong tï- Tõ Êy)
5. Chõ ®©y, HuÕ, HuÕ ¬i! XiÒng g«ng x−a ®·
gÉy.
h·y bay lªn s«ng nói cña ta råi! N−íc m¾t ta trμo hóp mÝ, trμn m«i Cæ ta rÐ tr¨m trËn c−êi, trËn khãc Ngùc lÐp bèn ngh×n n¨m, tr−a nay c¬n giã m¹nh Thæi phång lªn. Tim bçng ho¸ mÆt trêi ( HuÕ th¸ng T¸m- Tõ Êy) 6. Kh¸ng chiÕn ba ngμn ngμy Kh«ng ®ªm nμo vui b»ng ®ªm nay ®ªm lÞch sö, §iÖn Biªn s¸ng rùc Trªn ®Êt n−íc, nh− hu©n ch−¬ng trªn ngùc D©n téc ta, d©n téc anh hïng ( Hoan h« chiÕn sÜ §iÖn Biªn- ViÖt B¾c) 7. T«i l¹i nh×n nh− ®«i m¾t trÎ th¬
Tæ quèc t«i ch−a ®Ñp thÕ bao giê Xanh nói, xanh s«ng, xanh ®ång, xanh biÓn Xanh trêi, xanh cña nh÷ng −íc m¬... T«i bay gi÷a mμu xanh gi¶i phãng TÇng thÊp, tÇng cao, chiÒu dμi, chiÒu réng
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
¤i ViÖt Nam, Yªu suèt mét ®êi Nay míi ®−îc «m Ng−êi trän vÑn, Ng−êi ¬i! ( Vui thÕ, h«m nay- M¸u vμ hoa)
PhiÕu 5: Dùa vμo nh÷ng th«ng tin sau, cho biÕt t¸c gi¶ lμ ai?
Th«ng tin
T¸c gi¶
- 1. C¸ch viÕt ng¾n gän, gi¶n dÞ, trong s¸ng - Trong th¬ lu«n cã sù hoµ hîp gi÷a cæ ®iÓn vµ
hiÖn ®¹i...
- Lµ t¸c gi¶ cña Tuyªn ng«n ®éc lËp....
2/ - §Ëm ®µ chÊt sö thi - C¶m xóc lu«n h−íng vÒ c¸i ta chung víi lÏ
sèng lín, t×nh c¶m lín, niÒm vui lín
- Giäng ®iÖu ngät ngµo, t©m t×nh.... - Lµ t¸c gi¶ cña ViÖt B¾c, Tõ Êy
3/ - T¸c gi¶ cña nh÷ng truyÖn ng¾n tr÷ t×nh, kh«ng cã cèt truyÖn. Kh«ng gian nghÖ thuËt lµ h×nh ¶nh phè huyÖn th−a v¾ng, ®−îm buån.
- V¨n phong gi¶n dÞ, giµu chÊt th¬ - T¸c gi¶ cña Hai ®øa trÎ, Giã l¹nh ®Çu mïa
4/ - Lµ t¸c gi¶ tiÕp thu s¸ng t¹o ¶nh h−ëng cña th¬
ca l·ng m¹n Ph¸p
- Nhµ th¬ cña niÒm kh¸t khao giao c¶m víi ®êi, mang ®Õn cho th¬ ca mét tiÕng nãi nång nµn Ýt
SKKN năm 2011 GV: Phùng Thị Thu - THPT số 4 Lào Cai
thÊy trong th¬ ca truyÒn thèng
- C¸i nh×n xanh non biÕc rên, lÊy tuæi xu©n vµ
t×nh yªu lµm chuÈn mùc cho c¸i ®Ñp. §©y lµ t¸c gi¶ cña Véi vµng, §©y mïa thu tíi -
