
259
Nguyễn Thị Hồng Phương
Trường Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh
Tóm tắt: Dưới tác động của công nghệ số, chất lượng dạy và học là vấn đề quan
tâm hàng đầu của hệ thống các trường đại học trong quá trình đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục đào tạo hiện nay. Trong bài viết này, đứng từ góc độ người dạy, tác giả
đề cập đến thực chất của phương pháp blended learning, trao đổi một số kinh nghiệm
khi sử dụng blended learning cũng như những ưu, nhược điểm của blended learning,
từ đó đưa ra các giải pháp để phát huy tính tích cực của phương pháp này trong giảng
dạy các học phần lý luận chính trị.
Từ khóa: Blended learning, lý luận chính trị, phương pháp kết hợp.
I. Mở đầu
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang diễn ra hết sức nhanh chóng,
tác động mạnh mẽ đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội từ kinh tế, chính
trị đến văn hóa, xã hội… Giáo dục đại học cũng không nằm ngoài vòng phát triển
đó. Việc ứng dụng công nghệ số vào giảng dạy và học tập trong trường đại học
là một tất yếu khách quan. Riêng đối với các môn lý luận chính trị trong các
trường đại học, bên cạnh việc giảng dạy, giảng viên phải đáp ứng một số yêu cầu
như: giảm bớt thời gian giảng dạy trên lớp để đảm bảo rút ngắn thời gian hoàn
thành bậc học cho sinh viên nhưng lượng kiến thức vẫn phải cung cấp đầy đủ để
không ảnh hưởng đến việc học các môn chuyên ngành. Từ đó, đòi hỏi những
giảng viên giảng dạy các môn lý luận chính trị cần có những phương pháp dạy
học hợp lý để việc truyền đạt kiến thức tới sinh viên đạt hiệu quả cao nhất. Ngoài
phương pháp thuyết giảng, phương pháp nêu vấn đề…, thì blended leaning sẽ
góp phần giúp giảng viên, sinh viên có nhiều cơ hội và điều kiện giảng dạy, học
tập tốt hơn, đáp ứng nhu cầu thay đổi phương pháp dạy và học lý luận chính trị
trong bối cảnh công nghệ số hiện nay.
II. Nội dung nghiên cứu
Đổi mới phương pháp cũng như việc sử dụng blended leaning trong giảng
dạy lý luận chính trị gần đây đã được nhiều trường đại học quan tâm và thực
hiện. Có một số bài viết, công trình nghiên cứu, hội thảo khoa học bàn về vấn đề
này, nhưng tới nay đây vẫn là một chủ đề “nóng”, còn và cần phải bàn thêm. Sử
dụng Blended leaning như thế nào để có hiệu quả cao trong dạy và học những
môn lý luận chính trị là vấn đề khá nhiều người quan tâm. Bởi lẽ, một phương
pháp giảng dạy tích cực sẽ mang lại hứng thú, niềm say mê học tập cho người

260
học. Từ đó, chủ động trong tìm tòi, lĩnh hội tri thức, đem lại kết quả học tập cao.
Đây là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.
1. Blended learning - Mô hình dạy học kết hợp
Phương pháp học tập truyền thống đã rất quen thuộc với mỗi chúng ta.
Người thầy được xem là trung tâm của quá trình dạy học. Trong khi đó, hình thức
học tập cá nhân lại nhấn mạnh vai trò trung tâm của người học. Sự bùng nổ như
vũ bão của công nghệ thông tin trong những năm gần đây đã mang đến một xu
hướng học tập mới - elearning. Nó đã từng bước thay thế phương pháp dạy học
truyền thống. Và blended learning đang nằm đâu đó trong những điều ta vừa nói
ở trên.
Blended learning là phương pháp học tập hòa trộn giữa cách học truyền
thống trên lớp và cách học hiện đại elearning (mobile learning và internet
learning). Đây chính là phương pháp cập nhật theo đúng xu thế học tập của rất
nhiều quốc gia trên thế giới, được nghiên cứu bởi Đại học Cambridge và áp dụng
giảng dạy tại nhiều trường đại học danh tiếng cũng như các tổ chức đào tạo
chuyên nghiệp khác. Ở Việt Nam, blended learning cũng ngày càng được phổ
biến rộng rãi, đáp ứng nhu cầu giảng dạy và học tập trong thời đại công nghệ số
hiện nay. Phương pháp này dựa trên nền tảng công nghệ tiên tiến; giúp người học
linh hoạt hơn, chủ động hơn từ đó cá nhân hóa quá trình học tập cho phù hợp.
Như vậy, blended learning là một phương pháp học tập mới mẻ trong một
thời gian trở lại đây và được khá nhiều chuyên gia trong giáo dục tán thành.
Nhưng vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ định nghĩa của blended learning là gì?
Theo Wikipedia, “Blended learning is an approach to education that
combines online educational materials and opportunities for interaction online
with traditional place-based classroom methods. It requires the physical
presence of both teacher and student, with some elements of student control over
time, place, path, or pace. While students still attend "brick-and-mortar" schools
with a teacher present, face-to-face classroom practices are combined
with computer-mediated activities regarding content and delivery. Blended
learning is also used in professional development and training settings”.
5
Dịch nghĩa: Blended learning là một cách tiếp cận giáo dục kết hợp các tài
liệu giáo dục trực tuyến và cơ hội tương tác trực tuyến với các phương pháp lớp
học tại chỗ truyền thống. Nó yêu cầu sự hiện diện thể chất của cả giảng viên và
sinh viên, với một số yếu tố kiểm soát sinh viên theo thời gian, địa điểm, con
đường hoặc tốc độ. Trong khi sinh viên vẫn theo học tại trường theo cách “truyền
thống” với sự hiện diện của giảng viên, các hoạt động thực hành trực tiếp trên
5
https://en.wikipedia.org/wiki/Blended_learning.

261
lớp được kết hợp với các hoạt động qua máy tính liên quan đến nội dung và cách
truyền tải.
Từ định nghĩa trên có thể nhận thấy, blended learning là một mô hình tổ
chức dạy học kết hợp, được chia thành hai phần, một phần hướng dẫn học tập
trên lớp và một phần hướng dẫn học tập trực tuyến qua mạng. Với mô hình này,
sinh viên không chỉ được nhận được những hướng dẫn và tham gia các hoạt động
truyền thống khác ở trên lớp từ giảng viên mà việc học của sinh viên còn được
bổ sung bởi các hoạt động trực tuyến, một số hoạt động sẽ mang tính tự định
hướng, tự học, một số còn khuyến khích sự hợp tác.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, công nghệ giáo
dục, các thiết bị di động… Sự kết hợp của dạy học truyền thống trên lớp và
hướng dẫn học trực tuyến qua mạng kết hợp môi trường kỹ thuật số tạo nên
một trải nghiệm học tập thích hợp với mỗi cá nhân, hiệu quả hơn, kết quả thu
được tốt hơn.
Việc áp dụng blended learning đã có những thay đổi đáng kể trong việc
giảng dạy theo truyền thống. Những thay đổi đó có thể kể tới như:
- Sự thay đổi về cách thức truyền đạt kiến thức, lấy sinh viên làm trọng tâm
trong lớp học. Đem đến cho sinh viên nhiều cơ hội để thể hiện mình hơn.
- Gia tăng mức độ tương tác giữa sinh viên, giảng viên với nội dung của bài
giảng thông qua việc sinh viên cần phải chủ động học tập, tự tìm hiểu trước về
các kiến thức của nội dung bài học trước khi vào lớp.
- Đem đến các cơ chế về việc tổng kết, đánh giá kết quả học tập cho sinh
viên cũng như cho giảng viên, thực hiện đánh giá công bằng, khách quan hơn.
Blended learning không phải là một mô hình mới nhưng là một xu hướng
mới của các trường đại học trên thế giới nói chung và các trường đại học ở Việt
Nam nói riêng, áp dụng các mô hình elearning khác nhau sẽ giúp giúp phân hoá
trình độ sinh viên, tạo nhiều cảm hứng học tập cho sinh viên, cá nhân hoá việc
học và giúp sinh viên làm chủ kiến thức. Đây là một sự kết hợp hoàn hảo của
việc học trên lớp và học trực tuyến.
2. Tiếp cận Blended learning trong giảng dạy những học phần lý luận chính trị
Đối với các môn lý luận chính trị, việc triển khai blended learning như thế
nào để có thể đạt được hiệu quả tốt nhất? Đây không phải là công việc dễ dàng
đối với bộ môn này, đặc biệt là với các môn thuộc Chủ nghĩa Mác - Lênin bởi
đây là các môn học mang tính tư duy và trừu tượng khá cao.
Ở các lớp học truyền thống giảng viên thường sẽ yêu cầu sinh viên của mình
hạn chế sử dụng các thiết bị công nghệ như điện thoại, máy tính … để tránh gây
ra sự mất tập trung. Tuy nhiên trong thực tế việc giảng dạy và học tập các môn
lý luận chính trị liên tục sẽ khiến nhiều sinh viên trở nên chán nản, mệt mỏi và
khó có thể tập trung trở lại. Từ kinh nghiệm giảng dạy các môn lý luận chính trị,

262
bản thân tôi nhận thấy, việc sử dụng blended learning đã góp phần giúp sinh viên
hứng thú, chủ động và tích cực hơn trong quá trình học tập. Để có thể thực hiện
thành công blended learning, theo tôi, giảng viên cần thực hiện tốt một số bước
cơ bản sau đây:
- Bước 1: Phân chia tỷ lệ số tiết và xây dựng đề cương
+ Căn cứ vào số tiết của môn học, phân chia tỷ lệ số tiết học trên lớp và số
tiết học trực tuyến (thường thì sẽ chia 70% số tiết cho học trên lớp và 30% số tiết
cho học trực tuyến);
+ Xây dựng đề cương cho các buổi học trên lớp và các buổi học trực tuyến
(đề cương kết hợp). Đề cương này phải được nghiệm thu và thông qua.
- Bước 2: Chuẩn bị cho các buổi học
+ Đối với các buổi học trên lớp: Trước khi giảng dạy, giảng viên đưa đề
cương môn học, slide bài giảng của môn học, bài bập (tự luận + trắc nghiệm) và
những tài liệu cần thiết khác của các buổi học trên lớp lên elearning. Thông báo
cho sinh viên đọc và tham khảo các nội dung của bài học trước khi đến lớp;
+ Đối với các buổi học trực tuyến: Giảng viên đưa đề cương môn học, tài
liệu, slide bài giảng, các video bài giảng và bài tập (tự luận + trắc nghiệm) và
những tài liêu cần thiết khác của buổi học trực tuyến lên elearning. Các video bài
giảng và bài tập đó phải được nghiệm thu và được thông qua. Thông báo cho sinh
viên tham gia lớp học trực tuyến theo lịch. Sinh viên sẽ tham gia các buổi học
trực tuyến tại nhà hoặc trên thư viện.
- Bước 3: Thực hiện giảng dạy và học tập
+ Đối với các buổi học trên lớp: Trong buổi học đầu tiên, giảng viên giảng
các nội dung của buổi học, tổ chức chia nhóm và giao chủ đề thuyết trình cho
sinh viên, hướng dẫn sinh viên cách thực hiện một bài thuyết trình. Trong các
buổi học trên lớp tiếp theo, giảng viên thuyết giảng, tổ chức và hướng dẫn sinh
viên thuyết trình, thảo luận. Tóm tắt những nội dung cơ bản của buổi học;
+ Đối với các buổi học trực tuyến: Ngoài việc học trên lớp, sinh viên phải
chủ động làm quen với các bài học và tự học qua các slide bài giảng, video bài
giảng trên hệ thống elearning. Sinh viên sẽ thảo luận trên diễn đàn elearning với
giảng viên và lớp học. Giảng viên sẽ khái quát thêm giúp sinh viên tự đào sâu
kiến thức.
- Bước 4: Làm bài tập và đánh giá
+ Sinh viên chủ động tự học và làm bài tập của các buổi học trên hệ thống
Elearning. Giảng viên nên cài đặt chế độ chỉ khi nào sinh viên xem hết các video
bài giảng thì mới có thể vào làm bài tập.

263
+ Giảng viên theo dõi quá trình tự học của sinh viên, quan sát dữ liệu làm
bài và trao đổi giúp sinh viên hoàn thiện kỹ năng. Đánh giá các bài tập của sinh
viên trên elearning.
Vai trò chính của phương pháp blended learning chính là việc kết hợp giữa
hình thức học tập truyền thống trên lớp và học tập trực tuyến. Bởi vậy giảng viên
có thể tổ chức xen kẽ những buổi học học trên lớp và buổi học trực tuyến.
Ví dụ, với các môn thuộc Chủ nghĩa Mác – Lênin, giảng viên sẽ thực hiện
như sau: Môn triết học Mác – Lênin có 45 tiết, giảng viên sẽ chia các tiết học
theo tỷ lệ 70% (31,5 tiết) cho các buổi học trên lớp và 30% (13,5 tiết) cho lớp
học trực tuyến. Môn kinh tế chính trị Mác – Lênin, Chủ nghĩa xã hội khoa học
đều có 30 tiết, sẽ chia các tiết học theo tỷ lệ 70% (21 tiết) cho các buổi học trên
lớp và 30% (09 tiết) cho lớp học trực tuyến. Việc phân chia xen kẽ buổi học trên
lớp, buổi học trực tuyến là do giảng viên lựa chọn sao cho phù hợp và thuận lợi
đối với cả người dạy và người học.
Đối với các môn lý luận chính trị, ngoài thời gian nghe giảng trên lớp, sinh
viên còn phải tự học từ các video bài giảng, làm thêm các bài tập do giảng viên
đưa lên elearning và kiểm tra được ngay kết quả bài làm của mình. Ngoài ra, sinh
viên còn rèn được các kỹ năng tìm kiếm tài liệu trên mạng để bổ sung kiến thức
cho bản thân. Việc hướng dẫn sinh viên sử dụng phần mềm cũng giúp cho việc
tiếp cận tri thức thuận lợi hơn.
Phương pháp học tập đặc biệt này sẽ tạo ra sự đổi mới trong môi trường
học tập đối với cả người học và người dạy. Với blended learning, giảng viên có
thể thiết lập các lớp học trực tuyến ở bất cứ đâu, thời điểm nào để giảng dạy, giúp
đỡ mỗi cá nhân trong công tác học tập, tiếp thu kiến thức và tạo động lực, sự mới
mẻ cho sinh viên.
Ví dụ như, khi điều kiện không cho phép đến trường học trực tiếp, ví dụ
như do sự tác động của dịch Covid – 19 trong thời gian qua, giảng viên có thể
mở lớp học trực tuyến thông qua Google Meet, Microsoft Team, LMS
Conference, ...sinh viên vẫn nghe giảng giống như được đến lớp, ngoài ra bài
giảng còn được ghi lại để người học có thể được xem lại nhiều lần, giúp sinh viên
có thể hiểu nội dung bài học hơn. Với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, người

