Tuyn tp Hi ngh Khoa hc thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
445
S DNG PHƯƠNG PHÁP TÌNH HUNG TRONG GING
CÁC HC PHN THC S QUN TR KINH DOANH
Trn Văn Hòe
Trường Đại hc Thy li; email: hoetv@tlu.edu.vn
1. GII THIU CHUNG
Phương pháp tình hung trong ging
các trường đại hc nói chung, bc ging
sau đại hc nói riêng đã được s dng khá
ph biến. Đây là phương pháp phát huy tính
tích cc và ch động ca người hc và to
kh năng chuyn ti kiến thc, k năng có
hiu qu đến người hc. Bài viết này tp
trung làm rõ v phương pháp tình hung và
quá trình trin khai phương pháp tình hung
trong ging các hc phn cho thc s qun
tr kinh doanh.
2. KT QU NGHIÊN CU
2.1. Phương pháp tình hung.
Phương pháp tình hung (Case study)
được khi xướng t nhng năm 40 ca thế k
XX ti Đại hc Harvard (Hoa K). Ging
theo phương pháp tình hung đòi hi ging
viên phi gim bt thi lượng gii thiu lý
thuyết, tăng thi lượng thc hành tình hung
thc tế vi người hc. Phương pháp tình
hung mang li nhiu li ích cho c người
hc và ging viên. Trước hết, h tr người
hc ch động trong hiu và tích lũy kiến thc
thông qua tính ch động và năng lc sáng to
cá nhân. Tho lun tình hung to ra s
tương tác gia người hc vi nhau, gia
ging viên và người hc nên buc người hc
phi tăng cường tư duy phân tích, suy lun,
đánh giá vn đề. Th hai, người hc s được
rèn luyn kh năng ng dng lý thuyết vào
gii quyết các vn đề thc tin và nh đó
thâu nhn các kiến thc mi, hiu nhng vn
đề đang đặt ra đối vi nhà kinh doanh và
qun tr. Th ba, thông qua gii quyết các
tình hung, người hc phát trin các k năng
giao tiếp, thuyết trình, lng nghe, tranh lun
và hp tác để gii quyết vn đề. Thông qua
làm vic nhóm trong thc hin các bài tình
hung, người hc rèn luyn k năng làm vic
nhóm, k năng lãnh đạo, k năng t chc
công vic, v.v. Th tư, phương pháp tình
hung s góp phn xây dng quan h giao
tiếp gia ging viên và người hc, gia hc
viên vi nhau. Thông qua giao tiếp, không
khí tiết hc s sôi ni, thu hiu ln nhau
tính “khai phóng” ca hot động ging và
hc s phát huy, hiu qu hot động đào to
cao hơn.
Phương pháp tình hung đòi hi ging
viên phi xây dng h thng các tình hung
gn vi ni dung hc phn. Các hc phn
khác nhau cn nhng tình hung khác nhau
nn cn phi có mt h thng tình hung cho
mt ngành đào to. Các tình hung có th
thc (tình hung thc tế) hoc tình hung gi
định (vi các gi định thc tế ca người xây
dng tình hung). Trong các giáo trình, bài
ging ca nhng ging viên có kinh nghim
thường ly nhng tình hung thc tế làm
công c ging min là không nh hưởng đến
hot động ca doanh nghip hay vi phm
pháp lut. Để phc v cho vic ging và hc,
các tình hung có th xây dng dưới hai dng
cơ bn. Dng th nht là nhng tình hung
tng hp (tình hung ln), thường gn vi
mt doanh nghip, vn đề đặt ra bao ph toàn
b nhng hot động ca doanh nghip hoc
gn vi mt lĩnh vc qun tr hay kinh doanh.
Nhng tình hung v Walk mart, v
Tuyn tp Hi ngh Khoa hc thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
446
Samsung, v công ty X, Y, Z thuc dng gn
vi doanh nghip. Cũng có th xây dng tình
hung liên quan đến chiến lược kinh doanh
ca doanh nghip, liên quan đến thâm nhp
th trường ca mt loi sn phm vào mt
đon th trường nht định, v.v. Loi tình
hung này h tr người hc nm chc nhng
vn đề lý thuyết cơ bn và k năng ng dng
vào gii quyết mt vn đề thc tin qun tr
và kinh doanh. Dng th hai là nhng tình
hung c th gn vi mt vn đề (chương,
mc) ca hc phn. Các tình hung loi này
thường ngn gn, đặt ra mt vn đề c th
như ra mt quyết định qun tr v nhân s,
qun tr tài chính hay mt chương trình
marketing. Trên cơ s tình hung ca ging
viên, người hc phi phân tích tình hung
(Case analysis), tìm ra vn đề cn gii quyết
(Case questions) và đề xut phương án để
gii quyết các vn đề đặt ra (Alternatives).
2.2. ng dng phương pháp tình hung
trong ging và hc các hc phn thc s
qun tr kinh doanh
Để ng dng phương pháp tình hung, các
ging viên nên s dng chu trình P - D - C -
A (Plan-Do-Check-Action) trong sut thi
gian thc hin mt hc phn trên lp và t
hc ca người hc. Các bước ca chu trình
này có th thc hin như sau:
- Ging viên chun b tình hung và giao
nhim v, người hc chun b để thc hin
(Plan - Lên kế hoch)
Chun b các tình hung có cht lượng s
quyết định s thành công ca ca các bài
ging và kích thích người hc suy nghĩ
sáng to. Mt tình hung tt cn bám sát ni
dung hc phn, gn vi thc tin. Trong
nhiu trường hp, da vào kinh nghim hot
động ngh nghip ging viên có th biên son
tình hung da trên các vn đề thc tin ca
người hc, ca doanh nghip mà ging viên
đã có cơ hi tham gia hoc tho lun. Cũng
có th d
a vào các tài liu tham kho hay
nhng kho sát qua thc hin các đề tài
nghiên cu để biên son thành tình hung.
Mt tình hung có cht lượng cũng phi rõ ý
v lý thuyết, tc là gn vi ni dung lý thuyết
ca hc phn và phi to tình hung, to
thách thc để người hc “động não” nhm
tìm ra vn đề cn gii quyết. Mt tình hung
tt cũng phi khuyến khích s hp tác gia
các thành viên nhóm và gia các nhóm để to
cơ hi nâng cao k năng làm vic nhóm và
to động lc cho người hc theo nhóm. Khi
xây dng tình hung và lên kế hoch thc
hin phi gn vi thi gian thc hin và tiến
độ thc hin hc phn theo đúng đề cương
hc phn.
Để thiết kế mt tình hung có cht lượng,
ging viên có th phi tri qua các công vic
sau đây: (1) Xác định mc tiêu và trng tâm
ca tình hung, tc là tình hung nhm trang
b kiến thc và rèn luyn k năng gì cho
người hc; (2) Xác định nhng kiến thc mà
người hc đã có và cn phi có để gii quyết
được tình hung. Tùy thuc vào tng hc
phn mà yêu cu kiến thc là khác nhau; (3).
Thu thp d liu cn thiết (k c nhng s
liu thc tế) để đưa vào tình hung; (4) La
chn hình thc mô t tình hung như đon
văn, bng s liu, sơ đồ, biu đồ, v.v.; (5)
Thiết kế tình hung sao cho bo đảm được
nhng vn đề đang đặt ra và cn gii quyết;
(6) Để nâng cao cht lượng tình hung, cn
đưa tình hung ra tho lun gia các đồng
nghip hoăc/ và t chc tho lun tình hung
đó b môn hay nhóm ging viên; (7) Chnh
sa và hoàn thin tình hung trước khi
trin khai.
Vi mt h thng tình hung đã được
chuyn b, ging viên có th giao cho các
nhóm thc hin sau khi đã gii thiu lý
thuyết và tho lun lý thuyết. Người hc ch
có th thc hin nghiên cu tình hung khi
đã hiu rõ lý thuyết, có k năng phân tích và
đánh giá tình hung, trên cơ s đó để sáng
to cá nhân hay sáng to nhóm.
- Trin khai thc hin ging theo phương
pháp tình hung (Do - Thc hin)
Tho lun tình hung được thc hin trên
lp theo nhiu phương thc: (1) Tho lun t
do để khuyến khích người hc t do sáng to.
Trên cơ s tình hung đã được gii thiu vi
Tuyn tp Hi ngh Khoa hc thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
447
người hc, ging viên có th gi ý các vn đề
cn gii quyết và hướng dn người hc tho
lun, t do đưa ra ý kiến cá nhân, ging viên
ghi li các ý kiến và sau đó gi ý tr li cho
người hc để tho lun theo tng vn đề. Tùy
theo tng tình hung mà ging viên có th
tng kết hay không tng kết vn đề nhm để
người hc t nhn thc; (2) Tho lun đối
kháng để giúp người hc t phát hin vn đề
và tranh lun để đi đến s thng nht vi
nhiu phương án khác nhau có tính kh thi và
ti ưu t cao xung thp. Tho lun đối
kháng ch nên áp dng cho nhng tình hung
mà các phương án gii quyết vn đề thường
trái ngược nhau và cho ra nhng kết qu khác
nhau; (3) Tho lun theo nhóm nghiên cu,
mt nhóm (được giao nhim v trước theo kế
hoch) thuyết trình toàn b phn chun b t
phân tích tình hung, đặt câu hi tình hung
và phương án gii quyết vn đề. Các nhóm
hoc các cá nhân phát biu ý kiến, có th
nhn xét, b sung hoc đặt câu hi tùy thuc
vào tng tình hung. Phương pháp tho lun
này, ging viên s đóng vai trò dn dt,
hướng dn vi mc tiêu ch yếu là h tr
người hc cùng cng tác và cng tác vi
ging viên để tìm ra phương án cho các vn
đề ca tình hung.
Sau khi tho lun, ging viên phi tng kết
đánh giá được mc độ đóng góp ca
người hc và ca các nhóm nghiên cu. Để
khuyến khích người hc, nhiu ging viên đã
khuyến khích người hc tham gia đánh giá
theo mt trng s nht định.
- Kim tra mc độ nhn thc ca người
hc sau khi trin khai (Check - Kim tra)
Đây là khâu quan trng ca vòng tròn
PDCA nhm tìm ra kết qu ca quá trình
ging và hc để thc hin khâu tiếp theo và
sa nhng “li” cn thiết. Ging viên có th
s dng nhng câu hi ngn, nhng bài trc
nghim nhanh hay đề ngh người hc viết ra
giy nhng kiến thc, k năng đã nhn thc
được. Đối vi ging viên, để nâng cao hiu
qu ging và hc, điu quan trng không phi
là s dng nhng bài kim tra này để đánh
giá người hc mà là để tìm ra nhng “li”
cn khc phc nhm nâng cao kiến thc và
k năng cho người hc qua mi tiết ging;
chương, mc ca hc phn. Bước kim tra
cũng to cơ s cho thc hin khâu tiếp theo.
Xác định rõ mc tiêu như vy để người hc
t giác tham gia các bài kim tra mà không
đối phó” vi ging viên.
- Hành động tr li (Action - Hành động
tiếp theo)
Hành động tr li cn phi được thc hin
ngay sau thc hin mi mt tình hung nhm
sa “Li” và nâng cao kiến thc, k năng cho
người hc. Hành động tr li cũng nhm đưa
vào ng dng nhng kết qu đã đạt được để
thc hin tt hơn mt chu trình P-D-C-A tiếp
theo vi mt bc cao hơn trong thang đánh
giá hay mt vn đề mi.
3. KT LUN
Đối vi đào to thc s nói chung, thc s
qun tr kinh doanh (MBA) nói riêng,
phương pháp tình hung s đóng góp rt ln
vào vic cng c kiến thc, rèn luyn k
năng, đặc bit là phát trin s động não, tính
sáng to ca người hc. Trên thế gii cũng
như Vit Nam, phương pháp tình hung đã
được s dng khá rng rãi và hiu qu.
4. TÀI LIU THAM KHO
[1] Christensen, C.R., and Hansen, A.J. (1987),
Teaching and the Case Method, Boston:
Harvard Business School.
[2] Trn Thế N (2014), ng dng case trong
ging dy tích cc, K yếu hi tho quc
gia, NXB Đại hc Kinh tế Quc dân.
[3] Sri Kartikowati Rr. (2013), The Technique
of “Plan - Do - Check and Act” to Improve
Trainee Teachers’ Skills, Asian Social
Science, Vol. 9, No. 12, Published by
Canadian Centre for Science and Education.