» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Sửa đổi Hiến pháp để xây dựng nhà nước pháp quyền

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

0

Báo xấu

15
lượt xem 1
download

Sửa đổi Hiến pháp để xây dựng nhà nước pháp quyền

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tiến hành nghiên cứu kiểm soát quyền lực, ngăn ngừa lạm quyền; đề cao vai trò quyền con người, quyền công dân trong hiến pháp; thiết lập cơ chế bảo hiến.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sửa đổi Hiến pháp để xây dựng nhà nước pháp quyền

THÔNG TIN LẬP PHÁP Sửa đổi Hiến pháp để xây dựng Nhà nước pháp quyền H iến pháp là đạo luật cơ bản của Với tinh thần đó, ngày 7/12/2011, tại Hà một quốc gia, quy định những Nội, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp (Văn phòng vấn đề quan trọng nhất về thể Quốc hội) và Tạp chí Pháp luật và Phát triển chế chính trị, các nguyên tắc (Hội Luật gia Việt Nam) đã phối hợp tổ chức cơ bản về tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà Hội thảo khoa học về Sửa đổi Hiến pháp theo nước, quyền con người và quyền công dân. yêu cầu của việc xây dựng Nhà nước pháp Từ Hiến pháp năm 1946 đến nay, Nhà nước quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nguyên ta đã có thêm các Hiến pháp năm 1959, năm Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên, Phó 1980, năm 1992 (được sửa đổi, bổ sung một Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ số điều năm 2001). Mỗi bản hiến pháp được Dũng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội ban hành phù hợp với tình hình, nhiệm vụ của Luật gia Việt Nam Lê Minh Tâm đồng chủ từng thời kỳ cách mạng, dưới sự lãnh đạo của trì hội thảo. Hơn hai trăm đại biểu là đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam. Sau hơn hai mươi Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học đã tham năm thực hiện công cuộc đổi mới, Đại hội dự Hội thảo này. đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XI đã xác định cần phải sửa đổi Hiến pháp cho phù Kiểm soát quyền lực, ngăn ngừa lạm quyền hợp với tình hình mới. Tại kỳ họp thứ nhất, Cơ chế nào hữu hiệu để kiểm soát quyền Quốc hội khoá XIII đã thành lập Uỷ ban Dự lực nhà nước, ngăn ngừa lạm quyền là vấn thảo sửa đổi Hiến pháp do đồng chí Nguyễn đề được nhiều người quan tâm. PGS, TS Lê Sinh Hùng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Văn Hòe cho rằng, việc hoàn thiện Hiến pháp Quốc hội làm Chủ tịch Uỷ ban. Trước sự kiện là nhằm xác lập mô hình và cơ chế thực thi trọng đại này, việc phân tích, làm rõ các căn quyền lực chặt chẽ, phù hợp với đặc trưng của cứ khoa học và thực tiễn của việc sửa đổi hiến hệ thống chính trị một đảng cầm quyền, phòng pháp càng trở nên cần thiết nhằm phát huy ngừa hiệu quả tình trạng tha hóa quyền lực. sức mạnh trí tuệ, tinh thần cống hiến của các Tổ chức quyền lực nhà nước phải đảm bảo hai chuyên gia, nhà khoa học, nghiên cứu, thảo nguyên tắc cơ bản: nguyên tắc “tất cả quyền luận, đề xuất quan điểm, nội dung, kỹ thuật lực nhà nước thuộc về nhân dân” và “quyền cần sửa đổi Hiến pháp năm 1992. lực nhà nước là thống nhất; có sự phân công, 12 Số 24(209) NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP 2011 I I 63
THÔNG TIN LẬP PHÁP phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan trong cơ quan cao nhất thực hiện quyền hành pháp; việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư Tòa án quốc gia là cơ quan xét xử cao nhất, cơ pháp”. Các nguyên tắc về quyền lực tối thượng quan cao nhất thực hiện quyền tư pháp. Các cơ của Hiến pháp, về trách nhiệm trong thực thi quan nhà nước kiểm soát lẫn nhau và chịu sự quyền lực, về giám sát và chế ước cũng cần kiểm soát của nhân dân trong việc thực hiện được ghi nhận. PGS,TS Nguyễn Minh Đoan quyền lực nhà nước”. nhìn nhận, về bản chất, Nhà nước ta là “Nhà Đồng tình với các quan điểm trên, GS,TS nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân Trần Ngọc Đường cho rằng, nhân dân là chủ dân”. Do vậy, ngoài hình thức sử dụng quyền thể tối cao của quyền lực nhà nước, nên nhân lực nhà nước thông qua các cơ quan nhà nước dân phải kiểm soát được quyền lực nhà nước thì nhân dân có thể trực tiếp thực hiện quyền là một quyền tất yếu, một đòi hỏi chính đáng. lực nhà nước thông qua việc phúc quyết hoặc Khi sửa đổi Hiến pháp 1992 cần quy định trưng cầu dân ý đối với những vấn đề lớn, hệ thêm ba vấn đề cơ bản: bầu cử, bãi nhiệm và trọng của đất nước. Nếu nhân dân chỉ được sử phúc quyết như Hiến pháp năm 1946 đã quy dụng quyền lực nhà nước thông qua bộ máy định thành một mục gồm 5 điều trong Chương nhà nước (dân chủ đại diện), thì hình thức dân II: Nghĩa vụ và quyền lợi của công dân. PGS, chủ trực tiếp bị ảnh hưởng, chủ quyền nhân TS Lê Văn Hòe phân tích, mọi cơ chế kiểm dân bị hạn chế. Ông đề nghị, sửa đổi Hiến pháp soát phải trên cơ sở minh bạch hóa, tăng cường 1992 nên quy định như sau: “Ở nước Cộng giám sát tối cao của Quốc hội và vai trò giám hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Quốc hội là sát của xã hội. Phát huy chức năng nguyên thủ cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quốc gia của Chủ tịch nước, trong đó có các quan cao nhất thực hiện quyền lập pháp; Chính quyền tham dự, phúc quyết và phủ quyết. ThS. phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, Cao Vũ Minh, cũng cho rằng, cần phải sửa đổi 64 INGHIÊN CỨU LẬP PHÁPI Số 24(209) 12 2011
THÔNG TIN LẬP PHÁP chế định Chủ tịch nước. Kế thừa Hiến pháp nhân quyền còn bất cập, không phù hợp với năm 1946, Hiến pháp sửa đổi cần tạo cơ sở giai đoạn phát triển toàn cầu hóa hiện nay như: pháp lý cho Chủ tịch nước nắm nhiều quyền Quyền con người đồng nghĩa với quyền công hành pháp. Chủ tịch nước nên có quyền “chủ dân như quy định ở Điều 50 của Hiến pháp tọa các phiên họp của Chính phủ khi thấy cần hiện nay là thiếu chính xác, dễ gây nên sự hiểu thiết” chứ không dừng ở việc chỉ tham dự các lầm rằng, ở Việt Nam chỉ công dân Việt Nam phiên họp của Chính phủ như Hiến pháp hiện mới có quyền con người, còn những người hành quy định. Từ góc nhìn khác, ThS. Nguyễn ngoại quốc thì không. Nhân quyền đang được Phước Thọ, nêu ý kiến cần xem lại mối quan hệ quy định theo cách thức Nhà nước thừa nhận, quyền lực giữa Chính phủ và Quốc hội. Theo dễ hiểu nhầm thành một thứ quyền lợi mà Nhà Hiến pháp, Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nước “ban phát” cho người dân (Điều 53, Điều nhất. Hàng năm, Quốc hội ra nghị quyết về các 54; 56; 57; 58… Hiến pháp 1992). Ngoài ra, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhưng các quy định còn ẩn chứa một nguy cơ khác là thực tế nghị quyết này không có ý nghĩa mấy những quyền không được liệt kê, tức là không với việc thực thi quyền hành pháp của Chính được thừa nhận, không được “ban phát”, thì lẽ phủ và còn mang tính hình thức. Quốc hội có đương nhiên người dân của chúng ta không có. thể lạm dụng quyền lập pháp, làm sai lệch nội ThS. Vũ Kiều Oanh cho rằng, cần giới hạn sự dung tư tưởng chính sách trong các dự án mà can thiệp của Nhà nước vào việc công dân thực Chính phủ soạn thảo để thông qua các đạo luật hiện các quyền, nghĩa vụ, đồng thời với việc không mấy phù hợp, “áp đặt, bó tay”, thậm chí quy định trách nhiệm của Nhà nước đối với thu hẹp và hạn chế quyền hành pháp của Chính việc bảo đảm cho công dân thực hiện quyền. Ở phủ. GS, TSKH Lê Văn Cảm cho rằng, quy nước ta, bước sang thời kỳ đổi mới, việc Nhà định về kiểm soát quyền lực là nhằm hạn chế, nước can thiệp quá sâu vào các lĩnh vực của ngăn ngừa các hành vi lộng quyền, chuyên đời sống xã hội đã không còn phù hợp bởi sự quyền, nhược quyền và độc đoán, quan liêu, hiện diện của kinh tế thị trường định hướng tùy tiện của cơ quan công quyền và công chức xã hội chủ nghĩa, bởi nhận thức đúng đắn về nhà nước. Góp phần tạo ra cơ chế kiểm tra và quan hệ giữa Nhà nước với xã hội - cũng như cân bằng của các nhánh quyền lực nhà nước để với công dân - có tính toàn cầu hiện nay là loại trừ sự lấn át của một nhánh quyền nào đó “nhà nước nhỏ, xã hội lớn”. Vận động của đời với các nhánh quyền lực khác. sống là do chính người dân thực hiện và Nhà nước phải tôn trọng. Liên quan đến các quyền Đề cao vai trò quyền con người, quyền dân sự - chính trị, TS Hoàng Văn Nghĩa nêu công dân trong Hiến pháp ý kiến, trong 25 điều (từ điều 50 đến điều 74) Theo GS,TS. Nguyễn Đăng Dung, đảm bảo của Hiến pháp năm 1992 quy định trực tiếp về quyền con người là mục đích xét đến cùng các quyền con người có đến ¾ các chế định của hiến pháp. Nếu như không có vấn đề phải liên quan đến các quyền dân sự và chưa đầy ¼ bảo vệ nhân quyền, quyền con người thì có điều chế định trực tiếp về quyền kinh tế. Điều lẽ, nhân loại cũng không cần có một bản hiến này ít nhiều phản ánh sự mất cân đối giữa các pháp cho mỗi một quốc gia. Không thể nói chế định về quyền dân sự và quyền kinh tế. Vì rằng chế độ chính trị dân chủ, kể cả dân chủ tư vậy, trong sửa đổi Hiến pháp 1992, trước hết sản lẫn dân chủ xã hội chủ nghĩa mà lại không cần tăng cường và mở rộng các quyền về dân sự bảo đảm nhân quyền, quyền con người, sự - kinh tế, chẳng hạn như quyền sống, quyền cũng như không có hiến pháp. Phân tích những tiếp cận/tự do thông tin, quyền về môi trường, thành công khi ghi nhận về nhân quyền trong quyền phát triển, quyền sở hữu trí tuệ, quyền các bản Hiến pháp Việt Nam, GS,TS. Nguyễn sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất… Đăng Dung cũng chỉ ra những quy định về TS. Phạm Văn Hùng đề cập đến vấn đề bảo 12 Số 24(209) NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP 2011 I I 65
THÔNG TIN LẬP PHÁP đảm quyền con người tiếp cận từ quyền tự do như hiện tại với một vài điều chỉnh hợp lý: căn và an ninh cá nhân. Ông cho rằng, một số biện cứ giám sát, kiểm tra cao nhất là các luật, nghị pháp xử lý hành chính có liên quan đến quyền quyết của Quốc hội; thừa nhận quyền khiếu nại tự do và an ninh cá nhân, trong một chừng mực của công dân trước các cơ quan thẩm quyền nào đó, đã hạn chế quyền con người. Một số đối với một văn bản quy phạm trái luật;… TS. đối tượng bị áp dụng biện pháp hành chính Võ Trí Hảo cho rằng, trước tiên phải làm rõ cơ khác chưa tương thích với yêu cầu bảo đảm chế bảo hiến là gì? Có nhiều quan điểm khác quyền tự do và an ninh cá nhân. “Quy định nhau về bảo hiến. Nói đến bảo hiến người ta về quyền con người, quyền tự do và an ninh rất dễ nhầm là bảo vệ hiến pháp, giám sát hiến cá nhân nên kế thừa cách quy định của Hiến pháp, kiểm tra hiến pháp… Theo ông, bảo hiến pháp năm 1992 theo hướng quy định cụ thể, là tài phán hiến pháp. Về chiến lược dài hạn, chi tiết hơn để công dân được bảo hộ triệt để, cần thành lập một Tòa án hiến pháp độc lập. toàn diện hơn. Quy định rõ hơn vai trò “trung Tòa án này sẽ tạo ra một diện mạo hoàn toàn tâm” của Toà án trong việc bảo vệ quyền con mới cho tài phán hiến pháp, tách biệt với hệ người, trong đó có quyền tự do và an ninh cá thống tòa án hiện nay. nhân”, TS. Phạm Văn Hùng đề nghị. Lấy ví dụ từ việc làm có dấu hiệu vi hiến khi Bộ Công an hạn chế đăng ký xe máy, ThS Bùi Thiết lập cơ chế bảo hiến Ngọc Sơn cho rằng, các thảo luận về chủ nghĩa Vấn đề hoàn thiện cơ chế bảo vệ hiến pháp hợp hiến hiện đại đang trở lại ở Việt Nam. được các nhà khoa học thảo luận rất sôi sổi. Trong sự phát triển của chủ nghĩa hợp hiến, Nội dung thảo luận xoay quanh việc đánh giá Việt Nam có thể hội nhập với khu vực và thế thực trạng và hạn chế của cơ chế bảo vệ hiến giới bằng việc thiết lập một Tòa án hiến pháp, pháp hiện nay và đặc biệt là áp dụng mô hình nhưng vẫn giữ lại những bản sắc của quốc gia tài phán hiến pháp nào cho Việt Nam. bằng việc điều biến nó trong môi trường bản TS Vũ Đức Khiển kiến nghị thành lập một địa: cân đối nó với điều kiện chính trị -pháp cơ quan kiểm soát chung đối với các cơ quan lý hiện tại của Việt Nam, tích hợp một số chức nhà nước thực hiện các quyền lập pháp, hành năng của các định chế giám sát truyền thống pháp, tư pháp để bảo đảm tính hợp hiến trong như Ngự sử đài hay Đô sát viện vào chức năng hoạt động. Đồng thời, nhằm ngăn chặn sự nể hiện đại của Tòa án hiến pháp. nang, né tránh trong sự kiểm soát lẫn nhau Góp ý về nội dung vai trò lãnh đạo của giữa những cơ quan này, ông đề nghị cần bổ Đảng PGS-TS Nguyễn Minh Đoan, TS. Đặng sung vào Hiến pháp quy định về cơ quan bảo Minh Tuấn đều khẳng định rằng, việc quy định hiến nhằm thực hiện chủ trương của Đảng về về vai trò lãnh đạo của Đảng là một bảo đảm xây dựng cơ chế phán quyết về những vi phạm cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Hiến pháp trong hoạt động lập pháp, hành Nam XHCN. Tuy nhiên, nội dung quy định cụ pháp, tư pháp... thể về vai trò lãnh đạo của Đảng cũng cần có Theo PGS.TS Nguyễn Ngọc Điện, mô hình sự điều chỉnh cho phù hợp với các văn kiện tốt nhất cho Việt Nam trong khung cảnh hiện mới được thông qua tại Đại hội đại biểu toàn tại là sự kết hợp giữa cơ chế bảo hiến của Pháp quốc lần thứ XI của Đảng và hệ thống giám sát, kiểm tra văn bản đang Với trên 30 bản tham luận, hàng chục ý vận hành. Một mặt, có một Toà án hiến pháp kiến tranh luận, phản biện, cuộc hội thảo này độc lập và chuyên trách, đảm nhận chức năng đã có những đóng góp tích cực cho việc nghiên bảo hiến và được giao thẩm quyền kiểm tra cứu cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc sửa tính hợp hiến của các văn bản quy phạm pháp đổi Hiến pháp năm 1992. luật do Quốc hội ban hành. Mặt khác, vẫn duy trì cơ chế giám sát, kiểm tra văn bản quy phạm PV 66 INGHIÊN CỨU LẬP PHÁPI Số 24(209) 12 2011

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.