PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt không thể
thay thế trong sản xuất nông nghiệp, là tài sản vô giá giúp nông dân đảm bảo sinh kế tốt
hơn, cho họ nhiều cơ hội lựa chọn hơn nhờ việc chuyển đổi sinh kế dựa vào đất. Trong xây
dựng nông thôn mới (XDNTM) tại Việt Nam có 9/19 tiêu chí có liên quan trực tiếp đến
phân bổ và sử dụng quỹ đất. Đó là các tiêu chí thuộc nhóm quy hoạch và thực hiện quy
hoạch, nhóm hạ tầng kinh tế xã hội (KTXH).
Sinh kế là “khả năng, tài sản và các hoạt động cần thiết cho phương tiện sinh hoạt.
Khung sinh kế bền vững của DFID đã chỉ ra nhân tố quan trọng, đóng vai trò trung tâm của
khung sinh kế bền vững là 5 loại vốn: nhân lực, tự nhiên, tài chính, vật chất, xã hội. Tiếp
cận tốt với nguồn vốn sinh kế là một kết quả mong muốn của bất kỳ chiến lược sinh kế nào
bởi vì nguồn vốn sinh kế có vai trò quan trọng và mang tính quyết định đối với chiến lược
sinh kế và kết quả sinh kế.
Huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa thực hiện XDNTM từ năm 2011. Năm 2019 có
36/36 xã đạt chuẩn NTM và huyện đạt chuẩn NTM. Theo Nghị quyết 786/NQ-UBTVQH14,
ngày 16/10/2019 của Quốc hội huyện Thọ Xuân sáp nhập thành 27 xã và 3 thị trấn. Đến
năm 2021 huyện có 2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và 9 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Trong
quá trình XDNTM việc phát triển hạ tầng KTXH và hình thành các khu cụm công nghiệp,
khu đô thị mới trên địa bàn huyện đã dẫn đến những thay đổi trong sử dụng đất và sinh kế
của người dân. Sinh kế truyền thống tự cấp tự túc và sản xuất hàng hóa nhỏ lẻ, manh mún,
thiếu bền vững đã dần được thay thế bằng sinh kế dịch vụ và sinh kế nông nghiệp mới. Để
góp phần làm rõ quá trình thay đổi SDĐ và tác động của nó đến nguồn vốn sinh kế, việc thực
hiện đề tài “Nghiên cứu tác động của thay đổi sử dụng đất trong xây dựng nông thôn mới đến
sinh kế của người dân huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa” là vô cùng quan trọng.
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Đánh giá thực trạng thay đổi SDĐ và thực trạng các nguồn vốn sinh kế trong quá
trình xây dựng nông thôn mới (2011-2021) tại huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
- Xác định tác động của thay đổi sử dụng đất (SDĐ) trong quá trình XDNTM đến
nguồn vốn sinh kế của người dân tại huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
- Đề xuất một số giải pháp thay đổi SDĐ hợp lý nhằm góp phần tăng cường nguồn vốn
sinh kế tại huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
1.3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
- Thay đổi SDĐ, sinh kế và các nguồn vốn sinh kế của người dân trong XDNTM tại
huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
- Các chính sách liên quan đến thay đổi SDĐ và nguồn vốn sinh kế.
- Người dân sống tại huyện Thọ Xuân và cán bộ công chức, viên chức có liên quan
trực tiếp đến chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
- Phạm vi nội dung.
