NGÔ VĂN H NG (Ch biên)Ư ủ
Đ TH HÀ - D NG THU H NG – PHAN H NG THEỖ Ị ƯƠ ƯƠ Ồ
H NG D N TH C HI N ƯỚ Ẫ Ự Ệ
CHU N KI N TH C, K NĂNGẨ Ế Ứ Ỹ
C A CH NG TRÌNH Ủ ƯƠ
GIÁO D C PH THÔNG Ụ Ổ
MÔN SINH H C Ọ
L P 6, 7, 8 & 9 (C P THCS)Ớ Ấ
HÀ N I 2009Ộ
L i nói đ uờ ầ
Đ i m i giáo d c ph thông theo Ngh quy t s 40/2000/ QH10 c a Qu cổ ớ ụ ổ ị ế ố ủ ố
h i là m t quá trình đ i m i v nhi u lĩnh v c c a giáo d c mà tâm đi m c aộ ộ ổ ớ ề ề ự ủ ụ ể ủ
quá trình này là đ i m i ch ng trình giáo d c t Ti u h c t i Trung h c phổ ớ ươ ụ ừ ể ọ ớ ọ ổ
thông.
Quá trình tri n khai chính th c ch ng trình giáo d c Ti u h c, Trung h cể ứ ươ ụ ể ọ ọ
c s và thí đi m Trung h c ph thông cho th y có m t s v n đ c n ph iơ ở ể ở ọ ổ ấ ộ ố ấ ề ầ ả
ti p t c đi u ch nh đ hoàn thi n. Lu t giáo d c năm 2005 đã quy đ nh vế ụ ề ỉ ể ệ ậ ụ ị ề
ch ng trình giáo d c ph thông v i cách hi u đ y đ và phù h p v i xu thươ ụ ổ ớ ể ầ ủ ợ ớ ế
chung c a th gi i. Do v y, ch ng trình giáo d c ph thông c n ph i ti p t củ ế ớ ậ ươ ụ ổ ầ ả ế ụ
đ c di u ch nh đ hoàn thi n và t ch c l i theo quy đ nh c a Lu t Giáo d c.ượ ề ỉ ể ệ ổ ứ ạ ị ủ ậ ụ
T tháng 12 năm 2003, B Giáo d c và Đào t o đã t ch c hoàn thi n bừ ộ ụ ạ ổ ứ ệ ộ
Ch ng trình giáo d c ph thông v i s tham gia đông đ o c a các nhà khoaươ ụ ổ ớ ự ả ủ
h c, nhà s ph m, cán b qu n lí giáo d c và giáo viên đang gi ng d y t i cácọ ư ạ ộ ả ụ ả ạ ạ
nhà tr ng. H i đ ng Qu c gia th m đ nh Ch ng trình giáo d c ph thôngườ ộ ồ ố ẩ ị ươ ụ ổ
đ c thành l p và đã dành nhi u th i gian xem xét, th m đ nh các ch ng trình.ượ ậ ề ờ ẩ ị ươ
B Ch ng trình giáo d c ph thông đ c ban hành là k t qu c a s đi uộ ươ ụ ổ ượ ế ả ủ ự ề
ch nh, hoàn thi n, t ch c l i các ch ng trình đã đ c ban hành tr c đây, làmỉ ệ ổ ứ ạ ươ ượ ướ
căn c cho vi c qu n lí, ch đ o và t ch c d y h c t t c các c p h c,ứ ệ ả ỉ ạ ổ ứ ạ ọ ở ấ ả ấ ọ
tr ng h c trên ph m vi c n c. ườ ọ ạ ả ướ
Đ giúp các th y cô giáo th c hi n t t ch ng trình sinh h c l p 6, 7, 8 &ể ầ ự ệ ố ươ ọ ớ
9, chúng tôi biên so n tài li u “H ng d n th c hi n chu n ki n th c, k năngạ ệ ướ ẫ ự ệ ẩ ế ứ ỹ
c a ch ng trình giáo d c ph thông môn sinh h c l p 6, 7, 8 &9”. N i dung tàiủ ươ ụ ổ ọ ớ ộ
li u g m các ph n:ệ ồ ầ
Ph n th nh t:ầ ứ ấ Gi i thi u chung v Chu n ki n th c, k năng c aớ ệ ề ẩ ế ứ ỹ ủ
ch ng trình giáo d c ph thông.ươ ụ ổ
Ph n th hai:ầ ứ H ng d n th c hi n ch ng trình và SGK sinh h c 6, ướ ẫ ự ệ ươ ọ sinh
h c ọ7, sinh h c ọ8 & sinh h c ọ9.
Ph n này n i dung đ c vi t theo t ng ph n, t ng ch đ , bám sát chu nầ ộ ượ ế ừ ầ ừ ủ ề ẩ
ki n th c, k năng c a ch ng trình giáo d c ph thông: Trình bày, mô tể ứ ỹ ủ ươ ụ ổ ả
và làm rõ chu n ki n th c, k năng b ng các yêu c u c th , t ng minhẩ ế ứ ỹ ằ ầ ụ ể ườ
(M i chu n đ c mô t đ y đ b i m t s yêu c u v ki n th c, k năngỗ ẩ ượ ả ầ ủ ở ộ ố ầ ề ế ứ ỹ
v i n i dung cô đ ng trong SGK). Không quá t i, phù h p v i đi u ki n cácớ ộ ọ ả ợ ớ ề ệ
vùng mi n.ề
Cu i sách chúng tôi có ph n ph l c gi i thi u v i các th y cô giáo m t số ầ ụ ụ ớ ệ ớ ầ ộ ố
giáo án d thi giáo viên gi i c a thành ph Hà N i năm h c 2008 – 2009 vàự ỏ ủ ố ộ ọ
m t s báo cáo c a h c sinh trong các bài th c hành (theo nhóm ho c t ngộ ố ủ ọ ự ặ ừ
cá nhân) đ tham kh o.ể ả
Nhân d p này, các tác gi xin trân tr ng c m n các nhà khoa h c, nhà sị ả ọ ả ơ ọ ư
ph m, nhà giáo và cán b qu n lí giáo d c đã tham gia góp ý trong quá trình biênạ ộ ả ụ
so n, hoàn thi n tài li u. Các tác gi xin bày t s c m n t iạ ệ ệ ả ỏ ự ả ơ ớ các c quan, cácơ
t ch c và nh ng cá nhân đã đóng góp nhi u ý ki n quý báu cho vi c hoàn thi nổ ứ ữ ề ế ệ ệ
tài li u này.ệ
Trong quá trình s d ng tài li u, n u phát hi n ra v n đ gì c n trao đ i cácử ụ ệ ế ệ ấ ề ầ ổ
th y cô giáo có th liên h v i chúng tôi theo đ a ch :ầ ể ệ ớ ị ỉ
Ngô Văn H ng – V GDTrH – B GD&ĐT, 49 Đ i C Vi t, Hà N iư ụ ộ ạ ồ ệ ộ
ĐT: 043 8684270; 0913201271
Email: nvhungthpt@moet.edu.vn
CÁC TÁC GIẢ
Ph n th nh t: Gi i thi u chung v chu n ki n th c, kĩ năng c a Ch ngầ ứ ấ ớ ệ ề ẩ ế ứ ủ ươ
trình giáo d c ph thôngụ ổ
I. M c tiêu c a ch ng trình giáo d c Trung h c c s (THCS).ụ ủ ươ ụ ọ ơ ở
Giáo d c THCS nh m giúp h c sinh c ng c , phát tri n nh ng k t qu c a giáoụ ằ ọ ủ ố ể ữ ế ả ủ
d c Ti u h c; có h c v n ph thông trình đ c s và nh ng hi u bi t banụ ể ọ ọ ấ ổ ở ộ ơ ở ữ ể ế
đ u v kĩ thu t và h ng nghi p đ ti p t c h c Trung h c ph thông, trungầ ề ậ ướ ệ ể ế ụ ọ ọ ổ
c p h c ngh ho c đi vào cu c s ng lao đ ng.ấ ọ ề ặ ộ ố ộ
II. Yêu c u đ i v i n i dung giáo d c THCSầ ố ớ ộ ụ
Giáo d c THCS nh m giúp h c sinh c ng c , phát tri n nh ng n i dung đãụ ằ ọ ủ ố ể ữ ộ
h c Ti u h c, b o đ m cho h c sinh có nh ng hi u bi t ph thông c b n vọ ở ể ọ ả ả ọ ữ ể ế ổ ơ ả ề
Ti ng Vi t, toán, l ch s dân t c; ki n th c khác v khoa h c xã h i, khoa h cế ệ ị ử ộ ế ứ ề ọ ộ ọ
t nhiên, pháp lu t, tin h c, ngo i ng ; có nh ng hi u bi t c n thi t t i thi u vự ậ ọ ạ ữ ữ ể ế ầ ế ố ể ề
kĩ thu t và h ng nghi pậ ướ ệ
III.Chu n ki n th c, kĩ năng và yêu c u v thái đ c a Ch ng trình giáoẩ ế ứ ầ ề ộ ủ ươ
d c THCSụ
−Chu n ki n th c, kĩ năng là các yêu c u c b n, t i thi u v ki n th c, kĩẩ ế ứ ầ ơ ả ố ể ề ế ứ
năng c a môn h c, ho t đ ng giáo d c mà h c sinh c n pah và có th đ t đ c.ủ ọ ạ ộ ụ ọ ầ ỉ ể ạ ượ
−Chu n ki n th c, kĩ năng đ c c th hóa các ch đ c a môn h c theoẩ ế ứ ượ ụ ể ở ủ ề ủ ọ
t ng l p và các lĩnh v c h c t p. Yêu c u v thái đ đ c xác đ nh cho c c pừ ớ ự ọ ậ ầ ề ộ ượ ị ả ấ
h c.ọ
−Chu n ki n th c, kĩ năng là căn c đ biên so n sách giáo khoa, qu n lí d yẩ ế ứ ứ ể ạ ả ạ
h c, đánh giá k t qu giáo d c t ng môn h c, ho t đ ng giao d c nh m b oọ ế ả ụ ở ừ ọ ạ ộ ụ ằ ả
đ m tính th ng nh t, tính kh thi c a ch ng trình giáo d c THCS, b o đ mả ố ấ ả ủ ươ ụ ả ả
ch t l ng và hi u qu c a quá trình giáo d c.ấ ượ ệ ả ủ ụ
IV. Ph ng pháp và hình th c t ch c các ho t đ ng giáo d c THCSươ ứ ổ ứ ạ ộ ụ
1. Ph ng phápươ giáo d cụ THCS ph i phát huy đ c tính tích c c, t giác, chả ượ ự ự ủ
đ ng, sáng t o c a h c sinh; phù h p v i đ c tr ng môn h c, đ c đi m đ iộ ạ ủ ọ ợ ớ ặ ư ọ ặ ể ố
t ng h c sinh, đi u ki n c a t ng l p h c; b i d ng cho h c sinh ph ngượ ọ ề ệ ủ ừ ớ ọ ồ ưỡ ọ ươ
pháp t h c; kh năng h p tác; rèn luy n kĩ năng v n d ng ki n th c vào th cự ọ ả ợ ệ ậ ụ ế ứ ự
ti n; tác đ ng đ n tình c m, đem l i ni m vui, h ng thú và trách nhi m h c t pễ ộ ế ả ạ ề ứ ệ ọ ậ
cho h c sinh.ọ
Sách giáo khoa và các ph ng ti n d y h c khác ph i đáp ng yêu c u c aươ ệ ạ ọ ả ứ ầ ủ
ph ng pháp giáo d c THCS.ươ ụ
2. Hình th c t ch c giáo d cứ ổ ứ ụ THCS bao g m các hình th c t ch c d y h cồ ứ ổ ứ ạ ọ
và ho t đ ng giáo d c trên l p, trong và ngoài nhà tr ng. Các hình th c giáoạ ộ ụ ớ ườ ứ
d c ph i đ m b o cân đ i, hài hòa gi a d y h c các môn h c và ho t đ ng giáoụ ả ả ả ố ữ ạ ọ ọ ạ ộ
d c; gi a d y h c theo l p, nhóm và cá nhân, b o đ m ch t l ng giáo d cụ ữ ạ ọ ớ ả ả ấ ượ ụ
chung cho m i đ i t ng và t o đi u ki n phát tri n năng l c cá nhân c a h cọ ố ượ ạ ề ệ ể ự ủ ọ
sinh.
Đ i v i h c sinh có năng khi u, có th v n d ng hình th c t ch c d yố ớ ọ ế ể ậ ụ ứ ổ ứ ạ
h c và ho t đ ng giáo d c phù h p nh m phát tri n các năng khi u đó.ọ ạ ộ ụ ợ ằ ể ế
Giáo viên c n ch đ ng l a ch n, v n d ng các ph ng pháp và hình th cầ ủ ộ ự ọ ậ ụ ươ ứ
t ch c giáo d c cho phù h p v i n i dung, đ i t ng và đi u ki n c th .ổ ứ ụ ợ ớ ộ ố ượ ề ệ ụ ể
V. Đánh giá k t qu giáo d c THCSế ả ụ
1. Đánh giá k t qu giáo d c đ i v i h c sinh các môn h c và ho t đ ng giáoế ả ụ ố ớ ọ ở ọ ạ ộ
d c trong m i l p và cu i c p h c nh m xác đ nh m c đ đ t đ c c a m cụ ỗ ớ ố ấ ọ ằ ị ứ ộ ạ ượ ủ ụ
tiêu giáo d c THCS, làm căn c đ đi u ch nh quá trình giáo d c, góp ph n nângụ ứ ể ề ỉ ụ ầ
cao giáo d c toàn di n.ụ ệ
2. Đánh giá k t qu giáo d c các môn h c, ho t đ ng giáo d c trong m i l p vàế ả ụ ọ ạ ộ ụ ỗ ớ
cu i c p h c c n ph i:ố ấ ọ ầ ả
B o đ m tính khách quan, toàn di n khoa h c và trung th c.ả ả ệ ọ ự
Căn c vào chu n ki n th c, kĩ năng và yêu c u v thái đ c a t ng môn h c vàứ ẩ ế ứ ầ ề ộ ủ ừ ọ
ho t đ ng giáo d c t ng l p, c p h c;ạ ộ ụ ở ừ ớ ấ ọ
Ph i h p gi a đánh giá th ng xuyên và đánh giá đ nh kì, đánh giá c a giáo viênố ợ ữ ườ ị ủ
và t đánh giá c a h c sinh, đánh giá c a nhà tr ng và đánh giá c a gia đình,ự ủ ọ ủ ườ ủ
c ng đ ng;ộ ồ
K t h p gi a tr c nghi m khách quan, t lu n và các hình th c đánh giá khác.ế ợ ữ ắ ệ ự ậ ứ
S d ng công c đánh giá thích h p.ử ụ ụ ợ
3. B Giáo d c và Đào t o quy đ nh vi c đánh giá b ng đi m k t h p v i nh nộ ụ ạ ị ệ ằ ể ế ợ ớ ậ
xét c a giáo viên ho c ch đánh giá b ng nh n xét c a giáo viên cho t ng mônủ ặ ỉ ằ ậ ủ ừ
h c và ho t đ ng giáo d c. Sau m i l p và sau c p h c có đánh giá, x p lo i k tọ ạ ộ ụ ỗ ớ ấ ọ ế ạ ế
qu giáo d c c a h c sinh.ả ụ ủ ọ