NGHI P V QU N LÍ NGO I H IỆ Ụ Ả Ạ Ố
I/NH NG V N Đ CHUNG V NGO I H I VÀỮ Ấ Ề Ề Ạ Ố
QU N LÍ NGO I H I:Ả Ạ Ố
1.Khái ni m v ngo i h i ( Foreign Exchange):ệ ề ạ ố
Ngo i h i là m t thu t ng dùng đ ch các ph ng ti n s d ng trong giao d ch qu cạ ố ộ ậ ữ ể ỉ ươ ệ ử ụ ị ố
t bao g m:ế ồ
•Ngo i t ( Foreign Currency) : ngo i t là đ ng ti n c a n c ngoài (nhạ ệ ạ ệ ồ ề ủ ướ ư
USD,GBP…) ho c đ ng ti n chung c a m t nhóm n c ( nh EURO).ặ ồ ề ủ ộ ướ ư
•Công c thanh toán b ng ngo i t : đây là các công c thanh toán đ c ghiụ ằ ạ ệ ụ ượ
b ng ti n n c ngoài nh séc (Cheque), h i phi u (Bill of Exchange), l nh phi uằ ề ướ ư ố ế ệ ế
(Promissory Note), th ngân hàng ( Card Bank), gi y chuy n ngân (Transfer).ẻ ấ ể
•Các lo i ch ng t có giá b ng ngo i t : nh trái phi u chính ph (Governmentạ ứ ừ ằ ạ ệ ư ế ủ
Bonds), trái phi u công ty (Corporate Bonds), c phi u(Stock).ế ổ ế
•Vàng (Gold) : bao g m vàng thu c d tr c a nhà n c; vàng trên tài kho n ồ ộ ự ữ ủ ướ ả ở
n c ngoài c a ng i c trú; vàng kh i; vàng th i; vàng mi ng.ướ ủ ườ ư ố ỏ ế
•Đ ng ti n qu c gia – b n t (Local Currency) : đ ng ti n qu c gia đ c xem làồ ề ố ả ệ ồ ề ố ượ
ngo i h i, n u đ ng ti n đó đ c s d ng trong thanh toán qu c t ho c đ ngạ ố ế ồ ề ượ ử ụ ố ế ặ ồ
ti n đó chuy n vào, ho c chuy n ra (xu t ,nh p ) kh i qu c gia.ề ể ặ ể ấ ậ ỏ ố
2. Ho t đ ng ngo i h i (Foreign Exchange Activity)ạ ộ ạ ố
Ho t đ ng ngo i h i là ho t đ ng c a ng i c trú, ng i không c trú trong giaoạ ộ ạ ố ạ ộ ủ ườ ư ườ ư
d ch vãng lai, giao d ch v n, s d ng ngo i h i trên lãnh th Vi t Nam, ho t đ ng cungị ị ố ử ụ ạ ố ổ ệ ạ ộ
ng d ch v ngo i h i và các giao d ch khác liên quan đ n ngo i h i.ứ ị ụ ạ ố ị ế ạ ố
Ho t đ ng ngo i h i là t t c các ho t đ ng có liên quan tr c ti p đ n ngo i h i c aạ ộ ạ ố ấ ả ạ ộ ự ế ế ạ ố ủ
các t ch c và cá nhân.ổ ứ
Theo n i dung và tính ch t kinh t , ho t đ ng ngo i h i bao g m các giao d ch sauộ ấ ế ạ ộ ạ ố ồ ị
đây:
•Giao d ch vãng lai ( Current Transaction )ị
•Giao d ch v v n ( Capital Transaction )ị ề ố
•Các giao d ch khác ( Other Transaction )ị
3. Qu n lí ngo i h iả ạ ố
Qu n lí ngo i h i là m t nhi m v quan tr ng mà b t kì m t chính ph nào cũngả ạ ố ộ ệ ụ ọ ấ ộ ủ
ph i th c hi n.Ho t đ ng ngo i h i không liên quan đ n s v n đ ng c a ngo i h i,ả ự ệ ạ ộ ạ ố ế ự ậ ộ ủ ạ ố
làm cho ngo i h i đi ra, đi vào m t qu c gia, mà còn nh h ng đ n d tr qu c tạ ố ộ ố ả ưở ế ự ữ ố ế
c a qu c gia đó, do đó qu n lí ng ai h i là yêu c u b t bu c khi đi u hành ho t đ ngủ ố ả ọ ố ầ ắ ộ ề ạ ộ
kinh t - xã h i c a m t chính ph .Đ c bi t trong th i đ i phát tri n m nh, các quan hế ộ ủ ộ ủ ặ ệ ờ ạ ể ạ ệ
kinh t qu c t , th i đ i c a s h i nh p và phát tri n, thì qu n lí ngo i h i càng có ýế ố ế ờ ạ ủ ự ộ ậ ể ả ạ ố
nghĩa quan tr ng.ọ
Qu n lí ng ai h i, do NHTW c a các n c th c hi n, m t s n c qu n lí ngo i h iả ọ ố ủ ướ ự ệ ộ ố ướ ả ạ ố
do c quan chuyên trách th c hi n. Tuy nhiên, do các giao d ch h i đoái ph n l n đ uơ ự ệ ị ố ầ ớ ề
ph i thông qua h th ng ngân hàng, nên vi c qu n lí ngo i h i các n c đ u doả ệ ố ệ ả ạ ố ở ướ ề
NHTW đ m nhi m và đ t hi u qu t t h n.ả ệ ạ ệ ả ố ơ
Vi t Nam, công tác qu n lí ngo i h i do NHNN ( Ngân hàng trung ng c a Vi tỞ ệ ả ạ ố ươ ủ ệ
Nam) th c hi n theo nhi m v và quy n h n đ c qui đ nh t i Đi u 5 c a Lu t Ngânự ệ ệ ụ ề ạ ượ ị ạ ề ủ ậ
hàng Nhà n c Vi t Nam ( Lu t s 01/1997/QH10).ướ ệ ậ ố
Các nhi m v c th trong qu n lí ngo i h i c a NHNN nh sau:ệ ụ ụ ể ả ạ ố ủ ư
•Xây d ng các d án lu t, pháp l nh và các d án khác v qu n lí ngo i h i, banự ự ậ ệ ự ề ả ạ ố
hành các văn b n quy ph m pháp lu t v qu n lí ng ai h i.ả ạ ậ ề ả ọ ố
•C p gi y phép và thu h i gi y phép ho t đ ng ngo i h i.ấ ấ ồ ấ ạ ộ ạ ố
•T ch c đi u hành th tr ng ngo i t liên ngân hàng,và th tr ng ngoai h iổ ứ ề ị ườ ạ ệ ị ườ ố
trong n c.ướ
•Ki m tra ho t đ ng ngo i h i c a các t ch c tín d ng.ể ạ ộ ạ ố ủ ổ ứ ụ
•Th c hi n các nhi m v và quy n h n khác v qu n lí ngo i h i theo quy đ nhự ệ ệ ụ ề ạ ề ả ạ ố ị
c a pháp lu t ( l p cán cân thanh toán qu c t , x lí ủ ậ ậ ố ế ử
Vi ph m v ngo i h i…)ạ ề ạ ố
II/ CHÍNH SÁCH QU N LÍ NGO I H I ( ForeignẢ Ạ Ố
Exchange Management Policy)
1. Khái ni m v chính sách qu n lí ngo i h iệ ề ả ạ ố
Chính sách qu n lí ngo i h i, còn g i là chính sách h i đoái (Exchangeả ạ ố ọ ố
Policy) , là t ng h p nh ng th ch v ngo i h i và bi n pháp có liên quan đổ ợ ữ ể ế ề ạ ố ệ ể
qu n lí và tác đ ng đ n ngo i h i cũng nh các ho t đ ng ngo i h i c a m tả ộ ế ạ ố ư ạ ộ ạ ố ủ ộ
qu c ,nh m t o s cân đ i, n đ nh đ thúc đ y kinh t - xã h i phát tri n.ố ằ ạ ự ố ổ ị ể ẩ ế ộ ể
Chính sách h i đoái th c ch t là m t b ph n c u thành c a chính sách ti nố ự ấ ộ ộ ậ ấ ủ ề
t qu c gia do đó chính sách h i đoái, không ph i là m t chính sách đ c l pệ ố ố ả ộ ộ ậ
hoàn toàn, mà nó ph thu c vào các b ph n khác c a chính sách ti n t qu cụ ộ ộ ậ ủ ề ệ ố
gia.
2. M c tiêu c a chính sách qu n lí ngo i h iụ ủ ả ạ ố
T t c m i chính sách đ u ph i h ng đ n m c tiêu th , không có m cấ ả ọ ề ả ướ ế ụ ể ụ
tiêu,s m t ph ng h ng ho t đ ng. v y m c tiêu c a chính sách qu n líẽ ấ ươ ướ ạ ộ ậ ụ ủ ả
ngo i h i là gì?ạ ố
•M c tiêu c b n: m c tiêu c b n c a chính sách qu n lí ngo i h i là giụ ơ ả ụ ơ ả ủ ả ạ ố ữ
v ng s n đ nh,cân đ i vĩ mô và thúc đ y n n kinh t - xã h i phát tri n.ữ ự ổ ị ố ẩ ề ế ộ ể
Đây là m c tiêu cao nh t, và ph i phù h p v i m c tiêu c a chính sáchụ ấ ả ợ ớ ụ ủ
ti n t qu c gia.ề ệ ố
•M c tiêu c th ( m c tiêu tr c ti p ): các m c tiêu c th c a chính sáchụ ụ ể ụ ự ế ụ ụ ể ủ
qu n lí ngo i h i g m:ả ạ ố ồ
•n đ nh t giá, t o đi u ki n đ thúc đ y ngo i th ng và các quan h tàiỔ ị ỷ ạ ề ệ ể ẩ ạ ươ ệ
chính đ i ngo i phát tri n có l i cho đ t n c.ố ạ ể ợ ấ ướ
•B o v tính đ c l p ch quy n c a đ ng ti n qu c gia, t ng b c nângả ệ ộ ậ ủ ề ủ ồ ề ố ừ ướ
cao v th c a đ ng ti n qu c gia trên th tr ng qu c t - ti n t i th cị ế ủ ồ ề ố ị ườ ố ế ế ớ ự
hi n chuy n đ i đ ng Vi t Nam.ệ ể ổ ồ ệ
•Làm cho các ho t đ ng ngo i h i đi vào n n p n đ nh, tuân th phápạ ộ ạ ố ề ế ổ ị ủ
lu t đ góp ph n n đ nh kinh t - xã h i.ậ ể ầ ổ ị ế ộ
•B o toàn và tăng c ng d tr ngo i h i nhà n c, đ m b o kh năngả ườ ự ữ ạ ố ướ ả ả ả
thanh toán n qu c t và s n sàng đáp ng các nhu c u đ t xu t khác.ợ ố ế ẵ ứ ầ ộ ấ
3. Đ i t ng qu n lí ngo i h iố ượ ả ạ ố
3.1Ng i c trú (Residencer)ườ ư
Ng i c trú là t ch c ho c cá nhân có tr s làm vi c, s ng và ho t đ ng lâu dàiườ ư ổ ứ ặ ụ ở ệ ố ạ ộ
trên lãnh th Vi t Nam , g m:ổ ệ ồ
a) T ch c tín d ng đ c thành l p và ho t đ ng kinh doanh t i Vi t Nam ( g iổ ứ ụ ượ ậ ạ ộ ạ ệ ọ
chung là t ch c tín d ng) g m các NHTM nhà n c, NHTM c ph n, ngânổ ứ ụ ồ ướ ổ ầ
hàng liên doanh, chi nhánh ngân hàng n c ngoài, ngân hàng 100% v n n cướ ố ướ
ngoài, các công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, qu tín d ng nhân dân.ỹ ụ
b) T ch c kinh t đ c thành l p và ho t đ ng kinh doanh t i Vi t Nam ( g iổ ứ ế ượ ậ ạ ộ ạ ệ ọ
chung là t ch c kinh t ) g m các DNNN, các công ty c ph n, DNTN, doanhổ ứ ế ồ ổ ầ
nghi p có v n đ u t n c ngoài, chi nhánh công ty n c ngoài… ho t đ ng t iệ ố ầ ư ướ ướ ạ ộ ạ
Vi t Nam.ệ
c) C quan nhà n c, đ n v l c l ng vũ trang, t ch c chính tr , t ch c chínhơ ướ ơ ị ự ượ ổ ứ ị ổ ứ
tr - xã h i, t ch c xã h i- ngh nghi p, t ch c xã h i, qu xã h i, qu t thi nị ộ ổ ứ ộ ề ệ ổ ứ ộ ỹ ộ ỹ ừ ệ
c a VN ho t đ ng t i VN.ủ ạ ộ ạ
d) C quan đ i di n ngo i giao, c quan lãnh s c a Vi t Nam n c ngoài.ơ ạ ệ ạ ơ ự ủ ệ ở ướ
e) Văn phòng đ i di n t i n c ngoài c a các t ch c qui đ nh t i các đi m a, b, cạ ệ ạ ướ ủ ổ ứ ị ạ ể
nói trên.
f) Công dân Vi t Nam c trú t i Vi t Nam; công dân Vi t Nam c trú n c ngoàiệ ư ạ ệ ệ ư ở ướ
có th i h n d i 12 tháng; công dân Vi t Nam làm vi c t i các t ch c qui đ nhờ ạ ướ ệ ệ ạ ổ ứ ị
t i đi m d,e nói trên và các cá nhân đi theo h (v , ch ng, con cái….)ạ ể ọ ợ ồ
g) Công dân Vi t Nam đi du l ch, h c t p, ch a b nh và thăm vi ng n c ngoài.ệ ị ọ ậ ữ ệ ế ướ
h) Ng i n c ngoài c trú t i Vi t Nam có th i h n t 12 tháng tr lên, tr tr ngườ ướ ư ạ ệ ờ ạ ừ ở ừ ườ
h p ng i n c ngoài h c t p, ch a b nh, du l ch ho c làm vi c cho các cợ ườ ướ ọ ậ ữ ệ ị ặ ệ ơ
quan đ i di n ngo i giao, lãnh s , văn phòng đ i di n c a các t ch c n cạ ệ ạ ự ạ ệ ủ ổ ứ ướ
ngoài t i Vi t Nam.ạ ệ
3.2Ng i không c trú ( Non-Residencer)ườ ư
Ng i không c trú là nh ng t ch c, cá nhân không ph i là ng i c trú. Ng iườ ư ữ ổ ứ ả ườ ư ườ
không c trú v c b n không ph i là đ i t ng ch u s qu n lí ngo i h i c aư ề ơ ả ả ố ượ ị ự ả ạ ố ủ
NHNN Vi t Nam, n u h không có ho t đ ng giao d ch nào liên quan đ n Vi tệ ế ọ ạ ộ ị ế ệ
Nam. Nh v y ng i không c trú, n u có ho t đ ng liên quan đ n các lu ng v nư ậ ườ ư ế ạ ộ ế ồ ậ
đ ng ngo i h i ra vào Vi t Nam thì thu c đ i t ng qu n lí ngo i h i c a Vi t Nam.ộ ạ ố ệ ộ ố ượ ả ạ ố ủ ệ
Ch ng h n m t du khách ng i Pháp đ n du l ch VN thì du khách đó thu c đ iẳ ạ ộ ườ ế ị ở ộ ố
t ng qu n lí ngo i h i c a VN.ượ ả ạ ố ủ
III/ NGHI P V QU N LÍ NGO I H I C A NHTWỆ Ụ Ả Ạ Ố Ủ
1. Qu n lí d tr ngo i h i nhà n c (Exchange Foreign Reserve of theả ự ữ ạ ố ướ
State)
Theo kho n 2 Đi u 38- lu t NHNN Vi t Nam qui đ nh: “Ngân hàng Nhà n c qu nả ề ậ ệ ị ướ ả
lí d tr ngo i h i nhà n c c a n c CHXNCN Vi t Nam theo qui đ nh c a Chínhự ữ ạ ố ướ ủ ướ ệ ị ủ
ph , nh m th c hi n chính sách ti n t qu c gia, b o đ m kh năng thanh toánủ ằ ự ệ ề ệ ố ả ả ả
qu c t , b o đ m d tr ngo i h i nhà n c”.ố ế ả ả ự ữ ạ ố ướ
a. Thành ph n d tr ngo i h i nhà n cầ ự ữ ạ ố ướ
D tr ngo i h i nhà n c là d tr c a Nhà n c b ng ngo i h i. Thu c quy nự ữ ạ ố ướ ự ữ ủ ướ ằ ạ ố ộ ề
chi ph i và s d ng c a Nhà n c, g m các thành ph n sau:ố ử ụ ủ ướ ồ ầ
+ Ti n m t b ng ngo i t .ề ặ ằ ạ ệ
+ Ti n g i b ng ngo i t n c ngoài.ề ử ằ ạ ệ ở ướ
+ Ch ng khoán và các giá t có giá khác b ng ngo i t do chính ph các n c, cácứ ờ ằ ạ ệ ủ ướ
t ch c n c ngoài, ho c các t ch c qu c t phát hành.ổ ứ ướ ặ ổ ứ ố ế
+ D tr ngo i h i t i Qu Ti n t qu c t IMF ( International Monetary Fund).ự ữ ạ ố ạ ỹ ề ệ ố ế
+ Vàng d tr Nhà n c.ự ữ ướ
+ Các lo i ngo i h i khác c a Nhà n c.ạ ạ ố ủ ướ
b.Nguyên t c chung c a qu n lí d tr ngo i h iắ ủ ả ự ữ ạ ố :
•Nguyên t c an toàn: ắnói đ n d tr , tr c h t ph i nói đ n s an toànế ự ữ ướ ế ả ế ự
c a nó; trong qu n d tr ngo i h i nhà n c, cũng ph i tuân th nguyênủ ả ự ữ ạ ố ướ ả ủ
t c an toàn. Theo nguyên t c này, d tr ngo i h i nhà n c dù đ c t nắ ắ ự ữ ạ ố ướ ượ ồ
t i d i hình th c nào ( ti n m t, ti n g i hay ch ng khoán, vàng) cũngạ ướ ứ ề ặ ề ử ứ
ph i đ m b o s an toàn tuy t đ i. N u d tr ngo i h i b ng ti n m t,ả ả ả ự ệ ố ế ự ữ ạ ố ằ ề ặ
ngo i t , b ng vàng và ch ng khoán thì c n ph i có h th ng b o qu nạ ệ ằ ứ ầ ả ệ ố ả ả
bí m t, an toàn có kh năng ch ng tr m, ch ng c p, ch ng phá h y. N uậ ả ố ộ ố ắ ố ủ ế
d tr ngo i h i t n t i d i hình th c ti n g i ngo i t n c ngoài, thìự ữ ạ ố ồ ạ ướ ứ ề ử ạ ệ ở ướ
c n ph i ch n l c ngân hàng nào đ g i ti n cho đ m b o an toàn, tinầ ả ọ ọ ể ử ề ả ả
c y và thu n l i.ậ ậ ợ
•Nguyên t c linh ho t và có l i: ắ ạ ợ theo nguyên t c này, c c u d trắ ơ ấ ự ữ
ngo i h i có th đ c đi u ch nh linh ho t sao cho có l i nh t.ạ ố ể ượ ề ỉ ạ ợ ấ
Đ i v i d tr ngo i t c n có d báo s bi n đ ng t giá m t cáchố ớ ự ữ ạ ệ ầ ự ự ế ộ ỷ ộ
th ng xuyên đ đón đ u và đi u ch nh d tr ngo i t m t cách h p lí.ườ ể ầ ề ỉ ự ữ ạ ệ ộ ợ