1
I. TỔNG QUAN VỀ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH NÂNG CAO ........ 4
1.1. Mục tiêu và nội dung phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp ......... 4
1.1.1. Khái niệm, mục tiêu phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp: .......... 4
1.1.2. Nội dung phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp ............................. 8
1.2. Phương pháp phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp ...................... 9
1.2.1. Phương pháp so sánh ................................................................................ 9
1.2.2. Phương pháp phân chia (chi tiết) ........................................................... 11
1.2.3. Phương pháp liên hệ, đối chiếu............................................................... 11
1.2.4. Phương pháp phân tích nhân tố: ............................................................. 12
1.2.5. Phương pháp dự đoán ............................................................................. 18
Với phương pháp bình phương tối thiểu, các thông số a, b được xác định theo công
thức: .......................................................................................................................... 20
1.3. Tổ chức quy trình phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp ............. 22
1.3.1. Ý nghĩa của tổ chức quy trình phân tích hoạt động tài chính doanh
nghiệp ................................................................................................................ 22
1.3.2. Nội dung tổ chức quy trình phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp
........................................................................................................................... 23
1.4. Cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp ...... 26
1.4.1. Hệ thống báo cáo kế toán ........................................................................ 26
1.4.2. Cơ sở dữ liệu khác ................................................................................... 37
II. NỘI DUNG PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ...... 40
2.1. Phân tích khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp ............................ 40
2.2.1. Mục đích phân tích khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp ............ 40
2.1.2. Hệ thống chỉ tiêu phân tích khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp 41
2.1.3. Phương pháp phân tích khái quát tình hình tài chính ............................ 49
2.2. Phân tích tình hình huy động và sử dụng vốn của doanh nghiệp ........... 53
2.2.1. Phân tích tình hình huy động vốn ......................................................... 53
2.2.2. Phân tích tình hình sử dụng vốn ........................................................... 61
2.2.3. Phân tích mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn .................................. 74
2.3. Phân tích tình hình tài trợ và bảo đảm vốn cho hoạt động kinh doanh . 78
2.3.1. Khái niệm và nội dung phân tích ............................................................ 78
2.3.2. Phân tích tình hình bảo đảm vốn theo quan điểm luân chuyển vốn ....... 79
2.3.3. Phân tích tình hình bảo đảm vốn theo tính ổn định của nguồn tài trợ ... 82
2.4. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán của DN ................ 87
2.4.1. Mục đích phân tích .................................................................................. 87
2.4.2. Phân tích tình hình công nợ. ................................................................... 88
2.4.3 Phân tích khả năng thanh toán của doanh nghiệp ................................... 99
2.5. Phân tích khả năng tạo tiền và tình hình lưu chuyển tiền tệ ................. 103
2.5.1. Ý nghĩa phân tích khả năng tạo tiền và tình hình lưu chuyển tiền tệ .... 103
2.5.2. Phân tích khả năng tạọ tiền................................................................... 106
2.5.3. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền thuần ............................................ 109
2
2.6. Phân tích tình hình kinh doanh của doanh nghiệp ............................... 113
2.6.1. Phân tích đánh giá chung tình hình, kết quả kinh doanh của doanh
nghiệp .............................................................................................................. 114
2.6.2. Phân tích lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ .................. 118
2.7. Phân tích hiệu suất và hiệu quả sử dụng vốn .......................................... 120
2.7.1. Ý nghĩa và chỉ tiêu phân tích ................................................................. 120
2.7.2. Phân tích Hiệu suất sử dụng vốn .......................................................... 125
2.7.3. Phân tích khả năng sinh lời của vốn ..................................................... 134
2.7.4. Phân tích Suất hao phí vốn ................................................................... 140
2.7.5. Phân tích đòn bẩy của DN .................................................................... 142
2.8. Phân tích rủi ro tài chính và dự báo nhu cầu tài chính ......................... 146
2.8.1. Ý nghĩa phân tích rủi ro tài chính và dự báo nhu cầu tài chính ........... 146
2.8.2. Nhận diện rủi ro tài chính ..................................................................... 147
2.8.3. Đo lường rủi ro tài chính ...................................................................... 149
2.8.4. Dự báo nhu cầu tài chính ...................................................................... 151
BẢNG THUẬT NGỮ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ....................................... 155
3
Chuyên đề 6
PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH NÂNG CAO
* Khái quát nội dung chuyên đề 6: Chuyên đề Phân tích hoạt động tài chính
nâng cao nhằm trang bị cho người học kiến thức tổng hợp và toàn diện về phân tích
hoạt động tài chính doanh nghiệp, giúp người học nắm vững các hoạt động tài
chính của doanh nghiệp, đọc hiểu các báo cáo tài chính doanh nghiệp, xác định
được các chỉ tiêu đo lường mối quan hệ tài chính phát sinh trong quá trình huy
động và sử dụng nguồn lực tài chính của doanh nghiệp, hiểu và biết cách sử dụng
các phương pháp phân tích hoạt động tài chính, thực hiện quy trình phân tích một
cách khoa học để đánh giá đúng đắn thực trạng hoạt động tài chính doanh nghiệp,
chỉ rõ các nhân tố tác động và nguyên nhân ảnh hưởng đến hoạt động tài chính
doanh nghiệp, đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo cho doanh nghiệp cải thiện tình
hình tài chính, lành mạnh hóa các quan hệ tài chính, phát triển một cách bền vững,
cung cấp thông tin thích hợp phục vụ cho quá trình ra quyết định của các chủ thể
quản lý – những đối tượng có lợi ích liên quan đến doanh nghiệp. Do đó, nội dung
của chuyên đề này bao gồm:
1. Tổng quan về phân tích hoạt động tài chính nâng cao
2. Nội dung Phân tích hoạt động tài chính của doanh nghiệp
2.1. Phân tích khái quát tài chính doanh nghiệp;
2.2. Phân tích tình hình huy động và sử dụng vốn của DN (Phân tích cơ cấu
và sự biến động của tài sản, nguồn vốn).
2.3. Phân tích tình hình tài trợ và đảm bảo vốn cho hoạt động kinh doanh;
2.4. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán;
2.5. Phân tích mức độ tạo tiền và tình hình lưu chuyển tiền thuần;
2.6. Phân tích tình hình kinh doanh.
2.7. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn;
2.8. Phân tích rủi ro tài chính và dự báo nhu cầu tài chính.
4
* Các văn bản pháp lý có liên quan đến Phân tích hoạt động tài chính nâng
cao, học viên cần nghiên cứu và nắm vững quy định pháp lý về kế toán DN, quản
lý tài chính DN được quy định trong các văn bản có liên quan như:
Luật doanh nghiệp năm 2020
Luật Kế toán
Chế độ kế toán DN theo Thông tư 200/2014/TT-BTC; TT133/2016/TT-BTC;
TT 132/2018/TT-BTC; Thông tư số 202/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ
Tài chính
Quy định pháp lý về quản lý, sử dụng và trích khấu hao đối với TSCĐ;
Quy định về việc trích lập dự phòng;
Quy định về công khai tài chính của các Công ty niêm yết
Quy định về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn,
tài sản tại doanh nghiệp;
Quy định về hướng dẫn xử lý tài chính và xác định giá trị doanh nghiệp khi
thực hiện chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần.
I. TỔNG QUAN VỀ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH NÂNG CAO
1.1. Mục tiêu và nội dung phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm, mục tiêu phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp:
*Khái niệm: Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp là quá trình vận
dụng các phương pháp phân tích khoa học để đánh giá tình hình tài chính doanh
nghiệp (đánh giá thực trạng tài chính và an ninh tài chính), dự đoán được chính xác
tài chính của doanh nghiệp trong tương lai cũng như những rủi ro tài chính mà
doanh nghiệp có thể gặp phải; từ đó giúp cho chủ thể quản lý đưa ra các quyết định
phù hợp với từng mục tiêu quan tâm.
* Mục tiêu của phân tích hoạt động tài chính DN:
Các chủ thể có lợi ích gắn với doanh nghiệp và các đối tượng có liên quan
đều quan tâm đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng thông
tin kinh tế, tài chính của doanh nghiệp. Mỗi đối tượng quan tâm theo giác độ và với
5
mục tiêu khác nhau. Các đối tượng quan tâm đến hoạt động tài chính của doanh
nghiệp bao gồm:
- Nhà quản lý doanh nghiệp
- Nhà đầu tư (kể cả Các cổ đông hiện tại và tương lai)
- Những cung cấp tín dụng cho doanh nghiệp như: Ngân hàng, tổ chức tài
chính, người mua trái phiếu của doanh nghiệp, các doanh nghiệp khác...
- Những người hưởng lương trong doanh nghiệp
- Cơ quan quản lý Nhà nước;
- Nhà phân tích tài chính;
- ...
Các đối tượng sử dụng thông tin tài chính khác nhau sẽ đưa ra các quyết định
với mục đích khác nhau. Vì vậy, phân tích hoạt động tài chính đối với mỗi đối
tượng khác nhau sẽ đáp ứng các mục tiêu khác nhau. Cụ thể :
a) Phân tích hoạt động tài chính đối với nhà quản lý doanh nghiệp:
Là người trực tiếp quản lý, điều hành doanh nghiệp, nhà quản lý hiểu rõ nhất
tài chính doanh nghiệp, do đó họ có nhiều thông tin phục vụ cho việc phân tích.
Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp đối với nhà quản lý nhằm đáp ứng
những mục tiêu sau:
- Tạo ra những chu kỳ đều đặn để đánh giá hiệu quả hoạt động quản lý doanh
nghiệp trong giai đoạn đã qua, đánh giá việc thực hiện các nguyên tắc quản lý tài
chính, khả năng sinh lời, khả năng tạo tiền; khả năng thanh toán và rủi ro tài chính
trong hoạt động của doanh nghiệp...;
- Đảm bảo cho các quyết định của Ban giám đốc về đầu tư, tài trợ, phân phối
lợi nhuận... phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp
- Cung cấp thông tin cần thiết cho những dự đoán tài chính;
- Cung cấp các căn cứ để kiểm tra, kiểm soát hoạt động, quản lý trong doanh
nghiệp.