Thư pháp hiện đại Nhật Bản

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thư pháp hiện đại Nhật Bản, hay Shodo hiện đại, không chỉ đơn thuần là sự kế thừa mà còn là một cuộc cách tân đầy sáng tạo trên nền tảng nghệ thuật truyền thống lâu đời. Bài viết này sẽ khảo sát những xu hướng chính trong thư pháp hiện đại Nhật Bản, từ việc kết hợp với các chất liệu, kỹ thuật mới đến sự giao thoa với các phong cách nghệ thuật đương đại khác. Chúng ta sẽ phân tích những yếu tố tạo nên sự độc đáo và sức hấp dẫn của thư pháp hiện đại, đồng thời làm nổi bật vai trò của nó trong đời sống văn hóa Nhật Bản đương thời. Cuối cùng, bài viết sẽ nêu lên những suy nghĩ về tương lai của nghệ thuật thư pháp Nhật Bản trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thư pháp hiện đại Nhật Bản

TRƯƠNG MINH HẰNG 62 yếu tố chính để nó trở th à n h m ột loại hình nghệ th u ậ t là do cấu trú c chữ. Từ việc dùng THƯ PHÁP HIỆN ĐẠI chữ làm c h ấ t liệu, th ư p h áp đã "tạo hình hoá", gây ấ n tượng cho người xem. Thu NHẬT BẢN _______•____________________________ ______ pháp cũng được coi là nghệ th u ậ t của đường nét. T ừ n h ữ n g đường n é t khác nh au TRƯƠNG MINH HẰNGn như đậm - n h ạ t, lớn - m ản h , m ạnh - yếu, nặn g - nhẹ, th o n g th ả - cấp tóc, th ư pháp vừa hiển hiện, lộ p h á t, vừa an giàu tâm hái niệm T h ư p h á p h iệ n đ ạ i N h ậ t trạ n g và n h ữ n g ru n g động trong tâm hồn B ẩ n x u ấ t hiện từ sau C hiến tra n h thê con người. N hư vậy, ở m ột k h ía cạnh nào giới lần th ứ hai, từ cuộc T riển lãm th ư đó, th ư p h á p còn là nghệ th u ậ t của tâm pháp đ ầu tiên do H ãng báo M ainichi và linh. Hội T hư pháp M ainichi tổ chức vào năm 1948. T hư pháp N h ậ t B ản có một lịch sử M ột tro n g nh ữ n g đặc điểm của thu hình th à n h lâu đời và k h á độc đáo. Theo pháp là tín h n h ấ t hồi. Khi viết chữ, câu từ, ông Saito A kira, G iám đôc báo M ainichi, bài thơ, người ta viết theo một trìn h tự trôi C hủ tịch hội T hư p h á p M ainichi, chữ H án chảy từ đầu đôn cuối, và chỉ viết một lần. được tru y ề n từ T ru n g Quốc san g N h ậ t Bản Do đó, th ư p h á p đòi hỏi người viết n ă n g lực vào khoảng 2.000 năm trước. Đ ến th ê kỉ V, tập tru n g và sự căng th ẳ n g th ầ n kinh cao VI, chữ H án được sử d ụ n g phổ biến ở N h ậ t độ. Người N h ậ t cho rằ n g th ư pháp "thể và không lâu sa u đó dự a trê n cơ sỏ' chữ hiện n h â n cách của người viết" và là Hán, kiểu chữ H ira g a n a và K a ta k a n a độc "trường phái vẽ tâ m hồn". Tác phẩm thư đáo của N h ậ t B ản đã ra đời. T hư pháp ph áp là "dấu vêt" của chính dời sông tác N h ậ t Bản được h ìn h th à n h từ hai kiểu chữ giả. Vì vậy, k hi ta tiếp xúc vởi tác phẩm là chính là chữ H án - kiểu chữ biểu ý (tượng ta đã tiêp xúc với chính tâm linh của người hình) và chữ H ira g a n a - kiểu chữ biểu âm viết. (tượng thanh) và đã được p h á t triể n như là Có n h iều cách đọc, xem th ư pháp. Bằng một môn nghệ th u ậ t. trực giác, b ằ n g cách p h â n tích tác phẩm , C ủng như th ư p h á p của các nước Á hoặc nắm b ắ t n h ữ n g yếu tô cơ b ản hình Đông (T rung Quốc, T riều Tiên, V iệt N am , th à n h nên th ư ph áp đều là n h ữ n g cách H àn Quốc), th ư p h á p N h ậ t B ản là "nghệ xem. Trước tiê n hãy tìm hiểu nhữ ng cái th u ậ t biểu hiện chữ m ang tín h mĩ học" đẹp của h ìn h th ái, của đưòng nét, cảm thông qua mực tà u và b ú t lông. Trong các n h ậ n nh ử n g ru n g động về sức m ạnh của tác phẩm th ư pháp, tín h n h â n văn được ngòi b ú t và của n h ữ n g khoảng trông. Sự biêu hiện một cách th u ầ n tuý, nguyên vẹn cân bằng giữa m àu đen và m àu trắn g , sự và cách sông, cách suy n ghĩ của tác giả điều hoà giữa chữ và n h ữ n g khoảng không cũng được p h ả n á n h tro n g đó. T hư ph áp đòi gian, khoảng cách n é t tro n g m ột chữ, mức hỏi người viết cũng n h ư người xem một lối độ n ặ n g nhẹ của chữ. Sau đó hãy n hìn các sống n h â n bản. Theo A k a h ira T aisho (một đường n ét từ lớn đèn m ảnh, phương hướng trong nhữ ng dại diện x u ấ t sắc của Thư của chúng, cách chàm mực, động th ái cùa pháp hiện đại N h ậ t Bản), đôi vói th ư pháp, ngòi b ú t v.v... Việc nắm b ắt tàm trạ n g của tác giả th ê hiện q u a tác p h ẩm của họ là (*> điều cần th iế t. Viện Nghiên cứu Văn hóa
Tư liệu folklore 63 ơ N h ậ t B ản, cùng với sự p h á t triể n của chữ K an a tạo ra m ột th ư p h á p mới. Đây là xã hội, gần đây, c h ấ t liệu và kĩ th u ậ t của bộ môn đã được triể n k h ai, mở rộng ở các kì th ư pháp được mở rộng, nội dung và hình triể n lãm T hư p h á p M ainichi. Do tín h chất thức cĩing trở nên phong phú, việc triể n dễ đọc và r ấ t gần gũi n ên nó n h ậ n được sự khai nghệ th u ậ t th ư p h á p mới đan g được ủng hộ của n h iều người. th ử nghiệm . T rong điêu k iện th ư ph áp hiện 4. B ộ m ô n th ư p h á p v iế t c h ữ lớn đại như vậy, việc tiế n h à n h tìm tòi tín h (Đ ạ i tự th ư ) nghệ th u ậ t, tín h h iện đại của th ư p h á p và Là n h ữ n g tác ph ẩm th ư p h áp viết chữ nân g cao văn hoá th ư p h á p , giỏi th iệ u cái lớn m à số lượng chỉ từ 1 đến 2 chữ. Việc đẹp của th ư p h á p không chỉ ở tro n g nước đ ịn h hướng tạo h ìn h , tôi luyện đường nét mà còn đưa ra th ê giói chính là công lao và sáng tạo về m àu đen đã tạo ra m ột thê của Hội T hư ph áp M ainichi (năm nay, 2005 giới th ư p h á p mới. là năm kỉ niệm 57 n ăm ngày th à n h lập Hội). Hội này đã p h â n chia từ T hư pháp 5. B ộ m ôn th ư p h á p c h ữ in b ă n g tru y ền thống đến T hư ph áp h iện đại theo 7 k h u ô n k h ắ c đ á - T e n k o k u (T r iệ n k h á c ) bộ môn như sau: Bộ m ôn này được cho là tin h hoa của 1. B ộ m ô n th ư p h á p c h ữ H á n phương Đông và giói th ư pháp. Chữ in Được tạo n ên nhờ dự a vào thơ, văn xuôi b ằn g khuôn h ìn h vuông 3 p hân. Người ta cố điển viết bằn g chữ H án, dự a vào cảm khắc trê n đá n h ữ n g b ả n th ư ph áp và chữ nh ận nghệ th u ậ t và phương p h á p học thư viết thời cổ đại của T ru n g Quốc sau đó in pháp của từ n g người thông qua các tác trê n giấy trắ n g , tạo n ên sự tương p h ả n rấ t phẩm từ n h iều chữ đến ít chữ, và các thê đẹp giữa mực (đỏ) và giấy. T ekuko là cảm loại th ư pháp n h ư T en (T riện thư), Rei (Lệ giác tạo h ìn h mới dự a trê n nền tả n g tru y ề n thư), K ai (Khảo thư), Gyo (H ành thư), So thống được hoà quyện tro n g m ột không (Thảo thư), tìm kiếm th ể loại th ư p h á p vốn gian nhỏ. có. Bộ môn th ư p h á p chữ H án th ể h iện tín h 6. B ộ m ôn th ư p h á p chữ khăc hiện đại hoà quyện tro n g tín h tru y ề n (K h ắ c tự) thông. D ùng nguyên liệu là gỗ khắc chữ th ậ t 2. B ô m ô n th ư p h á p c h ữ K a n a đẹp lên đó. Chữ viết ở đây khác với chữ viết Được tạo ra để viết n h ữ n g từ ngữ đẹp bằng bút. Nó m ang tín h lập thể, được tô bằng của N h ậ t B ản th ô n g qua việc cải biên, p h á t nhiều m àu sắc và có mối quan hệ sâu sắc vởi triể n nhữ ng bài h á t W aka và thơ H aiku. các môn nghệ th u ậ t khác như mĩ th u ậ t công Từ chí hướng khác n h a u của các tác giả về nghiệp, điêu khắc. Khắc tự là một bộ môn thư nhữ ng bài ca cô m à th ư p h á p K ana có sự pháp đang gây được sự chú ý. biểu hiện phong p h ú khác n h a u , v ẻ đẹp 7. B ô m ô n th ư p h á p Z en E i (T iê n vệ của chữ K ana hiện đại hoà trộn với cảm th ư ) giác mới c ủ a K a n a ch ữ lốn (L ư u ý: n g u ồ n Bộ môn này biến đổi n h ậ n thức trưởc gốc của chữ K ana là chữ nhỏ). kia về th ư p h á p (coi th ư p h áp là biểu hiện 3. B ộ m ôn th ư p h á p th ơ v ă n c ậ n của n h â n cách con người). T hư p h á p Tiên đ a i (C â n đ ạ i th i v ă n th ư ) vệ th ư chịu ả n h hưởng của 2 trư ờng phái: Là n h ữ n g tác p h ẩ m lấy văn và thơ hiện hội họa trừ u trư ợ n g phương T ây và triê t đại làm đề tài, điều hoà giữa chữ H án và học phương Đông. K hông bị giới h ạn bởi
64 TRƯƠNG MINH HĂNG việc lấy chữ làm nguyên liệu chính, người giúp người d â n V iệt N am có điều kiện tìm viết có th ể tự do th ể hiện tâ m hồn và tìn h hiểu nghệ th u ậ t th ư p h á p N h ậ t Bản, mà cảm thông qua các tác p h ẩ m nghệ th u ậ t còn tạo điêu kiện đê các n h à th ư pháp Việt m ang tín h trừ u tượng. N am tra o đổi giao lưu với các đồng nghiệp ở N h ật, việc xác lập th ư p h á p coi như N h ậ t B ản, góp p h ầ n tă n g cường và củng cố mối giao lưu văn hoá giữa n h â n dân hai là một bộ môn nghệ th u ậ t h iện đại củng nư ổc.o đang được tiến h à n h theo tin h th ầ n cách tân . Sức sông của th ư ph áp tro n g đời sông T.M.H hiện đại N h ậ t B ản biêu hiện ở lịch triể n lãm định kì vào đ ầu th á n g 7 h ằ n g năm tại TÀI LIỆU THAM KHẢO Tokyo cùng 9 th à n h phô khác ở N h ậ t cũng SHO. Triến lãm tác phàm của các tác giả như tại gần 20 quôc gia trê n th ê giối. Ngoài đại diện cho thư pháp hiện đại Nhật Bản tại ngày mồng 2 th ả n g một h ằ n g năm là ngày Việt Nam. hội viết chữ của cả nưốc, th ư ph áp còn được trọng d ụ n g vào n h ữ n g dịp hiếu, hỉ, m ừng tâ n gia hay m ừng n h ậ p môn, n h ậ p trường... VĂN HOÁ VIỆT NAM ... Hiện nay, th ư p h á p đã được đưa vào (Tiếp theo tr a n g 44) chương trìn h giáo dục phổ cập cho học sinh Chương 5 đề cập tỏi con người cá nhân. pho thông. Đây là m ẫu n h â n cách đặc trư n g cho xã hội Cách đây hai năm , năm 2003 là năm có đô thị công nghiệp ở nước ta, chịu ảnh ý nghĩa đặc biệt tro n g q u a n hệ hợp tác giữa hưởng của hệ tư tưởng dân chủ tư sản, dưới hai nước Việt N am - N h ậ t B ản. N hiều hoạt thời thực d â n tư bản. Các n h à văn: Trương động văn hoá nghệ th u ậ t đã được hai bên V ĩnh Ký, P h a n Khôi, N h ấ t Linh và Đinh phôi hợp tổ chức thực h iện tro n g năm này Gia T rin h được giới th iệ u đại diện cho m ẫu nhằm kỉ niệm 30 năm ngày th iế t lập quan n h â n cách này. hệ ngoại giao giữa hai nưốc và cũng là N ă m Chương kết, tác giả p h â n tích vê sự giao lưu N h ậ t B ẩ n - A S E A N (theo đê xướng p h á t triể n của ý thức cả n h â n qua m ẫu của T hủ tướng N h ậ t B ản Koizumi). T riển người văn hoá. Cuôi cùng, tác giả trìn h bày lãm Thư pháp do đại sứ q u á n N h ậ t B ản tạ i tổng q u á t về quá trìn h nghiên cứu b ản sắc Việt N am , Hội T hư p h á p M ainichi văn hoá d â n tộc V iệt N am , xem đó là Shodokai phô'i hợp cùng p h ía V iệt N am tổ n h ữ n g tra n g khép lại công trìn h . chức tại Bảo tà n g Mĩ th u ậ t Hà Nội vào N hìn chung, cuô'n sách có nội dung khoảng cuối năm 2003 là một tro n g nhữ ng phong phú, k ê t cấu các chương mục chặt hoạt động đó. Có t ấ t cả 122 tác phẩm đã chẽ, ý tưởng dồi dào, các v ấ n đ ề đ ặ t ra đều th am dự triể n lãm , bao gồm to àn bộ các được p h â n tích th â u đáo, diễn đ ạ t sáng sủa. lĩnh vực của th ư p h á p N h ậ t Bản, từ th ư pháp tru y ề n th ô n g đến th ư ph áp hiện đại. Cuôn sách có th ể m ang đến nhiều thú Đây là nhữ ng tác ph ẩm mới n h ấ t của các vị và bố ích cho n h ữ n g ai yêu thích tìm tác giả ở trìn h độ cao n h ấ t đại diện cho th ư hiểu văn hoá V iệt N am . C húng tôi xin trâ n pháp hiện đại N h ậ t Bản. C húng là bức trọng giới th iệ u với b ạ n đọc.D phác họa về một nưỏc N h ậ t p h á t triể n hài T h á n g 9 n ă m 2005 hoà giữa văn hoá và văn m inh, giữa tru y ền H.V thông và hiện đại. T riển lãm không chỉ