Đề tài : "Thực trạng và giải pháp phát triển DNNN ở Việt Nam".

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Môc lôc

A.PhÇn më ®Çu………………………………………………………….3

Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp……………… 1.1. Kh¸I niÖm chung vÒ doanh nghiÖp………………………………….5 1.2. Tiªu thøc x¸c ®Þnh……………………………………………………5 1.2.1. Quan ®IÓm 1:……………………………………………….………...6 1.2.2. Quan ®IÓm 2:……………………………………………….………...6 1.2.3. Quan ®IÓm 3:………………………………………………………….6 1.3. Vai trß vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp…………………..7 1.3.1. Vai trß:………………………………………………………………...7 1.3.2. Xu h­íng ph¸t triÓn…………………………………………………...7 1.4. C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ë ViÖt Nam……………….8 1.4.1. C¸c h×nh thøc ph¸p lý…………………………………………………8 1.4.2. H×nh thøc ph¸p lý……………………………………………………..8 1.4.3. LÜnh vùc vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng………………………………………..8 1.4.4. C«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng………………………………………………8 1.4.5. Tr×nh ®é tæ chøc ph¸p lý………………………………………………9 1.5. Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp………………………….9 1.5.1. Lîi thÕ…………………………………………………………………9 1.5.2. BÊt lîi………………………………………………………………...10 1.6. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp……..10 1.6.1. C¸c nh©n tè thuéc nÒn kinh tÕ quèc d©n……………………………..10 1.6.2. C¸c nh©n tè quèc tÕ………………………………………………….12 1.7.TÝnh tÊt yÕu ph¶I ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp………………..12 1.7.1. §Çu t­,ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó huy ®éng mäi nguån vèn,t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm,gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc CNH-H§H…………………12 1.7.2. §Çu t­ ph¸t triÓn DN t¹o ra sù n¨ng ®éng linh ho¹t cho toµn bé nÒn kinh tÕ,trong viÖc thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ………………………………………………………………………13 1.7.3. §Çu t­ ph¸t triÓn DN nh»m ®¶m b¶o cho sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ…………………………………………………………………………….13

1

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

.Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam 2.1. §¸nh gi¸ kh¸I qu¸t…………………………………………………………14 2.1.1. Qui m« vèn…………………………………………………………..14 2.1.2. C¬ cÊu vèn ®Çu t­…………………………………………………….15 a. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph©n chia theo tõng lo¹i DN…………………….15 b. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn DN trong ngµnh kinh tÕ………………16 c. Nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t­……………………………………….16 d. NhÞp ®é thu hót vèn…………………………………………………17 2.1.3. §¸nh gi¸ cô thÓ…………………………………………………..18 a. VÒ mÆt sè l­îng…………………………………………………17 b. VÒ mÆt ngµnh nghÒ…………………………………………...…22 c. VÒ mÆt c«ng nghÖ……………………………………………….24 d. Nguån nh©n lùc…………………………………………………24 2.1.4. Mét sè ­u nh­îc ®IÓm chñ yÕu……………………………..24 a. ¦u ®IÓm:…………………………………………………….24 b. Nh­îc ®IÓm………………………………………………….25

Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p hç trî Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam… 3.1. §æi míi quan ®IÓm, ph­¬ng thøc hç trî……………………………..27 3.1.1. §æi míi quan ®IÓm hç trî…………………………………………...27 3.1.2.§æi míi ph­¬ng thøc hç trî …………………………………………29 3.2. T¨ng c­êng vai trß cña nhµ n­íc trong viÖc hç trî………………….31 3.2.1. H×nh thøc khung khæ ph¸p lý…………………………………….….31 3.2.2. KiÖn toµn hÖ thèng tæ chøc ,qu¶n lý cña DN………………………...33 3.2.3. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c tæ chøc hç trî DN……………..……….34 3.2.4. KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c hiÖp héi vµ c¸c tæ chøc cña DN………..34 3.2.5.Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch………………………………………………...34 3.2.6. C¸c gi¶I ph¸p thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî …………………………..39

C.KÕt luËn…………………………………………………………...41

D.TµI liÖu tham kh¶o……………………………………………...42

2

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

PhÇn më ®Çu

NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c¸c DN, §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· vµ ®ang cã nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, ph­¬ng ph¸p qu¶n lÝ nh»m t¨ng c­êng khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp V&N.

Trong sù nghiÖp ®æi míi ®Ó ®Èy m¹nh CNH-H§H thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, c¸c doanh nghiÖp (DN) cã vÞ trÝ , vai trß ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Nã gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ; t¹o thªm hµng ho¸ dÞch vô; t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ; t¨ng thu nhËp vµ n©ng cao ®êi sèng; t¹o nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ ®Æc biÖt ®­îc coi lµ “chiÕc ®Öm gi¶m sãc” cña thÞ tr­êng .

Ph¸t triÓn tèt c¸c DN kh«ng nh÷ng gãp phÇn to lín vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ, mµ cßn t¹o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi trong n­íc. H¬n n÷a c¸c DN V&N cã lîi thÕ lµ chi phÝ ®Çu t­ kh«ng lín dÔ thÝch øng vèi sù thay ®æi cña thÞ tr­êng, phï hîp víi sù qu¶n lÝ cña phÇn lín c¸c chñ doanh nghiÖp ë n­íc ta hiÖn nay.

ë mét n­íc mµ phÇn lín lao ®éng lµm n«ng nghiÖp nh­ n­íc ta th× chÝnh DN lµ t¸c nh©n vµ ®éng lùc thóc ®Èy sù nghiÖp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.

ë n­íc ta, c¸c DN tuy còng ®· cã m«i tr­êng ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn kh¸ thuËn lîi vµ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, song nh÷ng kÕt qu¶ Êy ch­a t­¬ng xøng víi vÞ trÝ vµ vai trß cña DN, do phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®ã võa h×nh thµnh, cßn yÕu kÐm, sù ph¸t triÓn cña chóng cho ®Õn nay vÉn mang tÝnh tù nhiªn, ch­a theo mét chiÕn l­îc víi nh÷ng b­íc ®i phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc .

Tr­íc t×nh h×nh ®ã vµ ®Ó thùc hiÖn nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø IX nh»m ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh , tiÒm n¨ng cña c¸c DN , thùc hiÖn CNH ,H§H ®Êt n­íc ,viÖc cô thÓ ho¸ nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn nh÷ng DN ngµy cµng trë thµnh nhu cÇu cÊp thiÕt .§Ó ®ãng gãp phÇn nµo nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc hç

3

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

trî ph¸t triÓn c¸c DN nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn , gãp phÇn thùc hiÖn sù CNH,H§H ®Êt n­íc . Do vËy em ®· chän ®Ò tµi : "Thùc

tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn DNNN ë ViÖt Nam".

Do thêi gian nghiªn cøu vµ thu thËp tµi liÖu cã h¹n, kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ, vÊn ®Ò nghiªn cøu cßn míi mÎ phong phó vµ rÊt phøc t¹p, th«ng tin l¹i ch­a ®Çy ®ñ vµ b­íc ®Çu míi lµm quen víi c«ng t¸c nghiªn cøu nªn bµi viÕt nµy ch¾c ch¾n sÏ kh«ng khái cã nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em hy väng bµi viÕt sÏ phÇn nµo ph¸c th¶o ®­îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ thùc tr¹ng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c DN ë ViÖt Nam trong thêi gian qua, chØ ra nh÷ng yÕu kÐm, v­íng m¾c, tõ ®ã ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m hç trî cho c¸c DN m¹nh mÏ h¬n trong m«i tr­êng c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng.

4

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ch­¬ng 1

Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp

1.1.Kh¸i niÖm chung vÒ doanh nghiÖp:

DN lµ ®¬n vÞ tæ chøc kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cung øng, trao ®æi hµng hãa vµ dÞch vô trªn thÞ tr­êng ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cña chñ së h÷u tµi s¶n.

Qua kh¸i niÖm nµy ta thÊy DN cã c¸c ®Æc ®iÓm sau:

-Lµ mét ®¬n vÞ tæ chøc kinh doanh cña nÒn kinh tÕ

-Cã ®Þa vÞ ph¸p lý (cã t­ c¸ch ph¸p nh©n)

-NhiÖm vô: S¶n xuÊt cung øng, trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr­êng

-Môc tiªu : Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cho chñ së h÷u tµi s¶n cña doanh nghiÖp th«ng qua tèi ®a ho¸ lîi Ých ng­êi tiªu dïng

1.2.Tiªu thøc x¸c ®Þnh

Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i doanh nghiÖp : ph©n theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng kinh doanh, theo ngµnh nh­: C«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô, n«ng l©m ng­ nghiÖp vv.. ph©n theo quy m« tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh (doanh doanh nghiÖp lín, ..) §èi víi DN cÇn ph¶i x¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc riªng míi x¸c ®Þnh ®­îc ®óng b¶n chÊt, vÞ trÝ vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn nã.

HiÖn nay trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam cßn cã nhiÒu bµn c·i, tranh luËn vµ cã nhiÒu ý kiÕn, quan ®iÓm kh¸c nhau khi ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i qui m« DN, nh­ng th­êng tËp trung vµo c¸c tiªu thøc chñ yÕu nh­: vèn, doanh thu, lao ®éng, lîi nhuËn, thÞ phÇn . Cã hai tiªu thøc phæ biÕn th­êng dïng: Tiªu thøc ®Þnh tÝnh vµ tiªu thøc ®Þnh l­îng.

Tiªu thøc ®Þnh l­îng nh­ sè l­îng lao ®éng, gi¸ trÞ tµi s¶n, doanh thu lîi nhuËn.

Tiªu thøc ®Þnh tÝnh nh­ tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, sè ®Çu mèi qu¶n lÝ vv..Tiªu thøc nµy nªu râ ®­îc b¶n chÊt vÊn ®Ò, song khã x¸c ®Þnh trong thùc tÕ nªn Ýt ®­îc ¸p dông.

5

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ngoµi hai tiªu thøc trªn cßn c¨n cø vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, tÝnh chÊt ngµnh nghÒ, vïng l·nh thæ, tÝnh lÞch sö..

Nãi chung cã 3 tiªu thøc ®Ênh gi¸ vµ ph©n lo¹i DN:

1.2.1. Quan ®iÓm 1:

Tiªu thøc ®¸nh gia xÕp lo¹i DN ph¶i g¾n víi ®Æc ®iÓm tõng ngµnh vµ ph¶i tÝnh ®Õn sè l­îng vèn vµ lao ®éng ®­îc thu hót vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c n­íc theo quan ®iÓm nµy gåm NhËt B¶n, Malayxia, Th¸i Lan..v..v..trong bé luËt c¬ b¶n vÒ luËt doanh nghiÖp ë NhËt B¶n qui ®Þnh: Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn khai th¸c, c¸c DN lµ nh÷ng doanh nghiÖp thu hót vèn kinh doanh d­íi 100 triÖu Yªn ( t­¬ng ®­¬ng víi kho¶ng 1triÖu USD) . ë Malayxia doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vèn cè ®Þnh h¬n 500.000 Ringgit (kho¶ng 145.000 USD) vµ d­íi 50 lao ®éng.

1.2.2. Quan ®iÓm 2:

DN ®­îc ®¸nh gi¸ theo ®Æc ®iÓm kinh tÕ kÜ thuËt cña ngµnh tÝnh ®Õn 3 yÕu tè vèn, lao ®éng vµ doanh thu. Theo quan ®iÓm nµy cña §µi Loan lµ n­íc sö dông nã ®Ó ph©n chia DN cã møc vèn d­íi 4 triÖu tÖ §µi Loan (t­¬ng ®­¬ng 1.5 triÖu USD) ,tæng tµi s¶n kh«ng v­ît qu¸ 120 triÖu tÖ vµ thu hót d­íi 50 lao ®éng.

1.2.3. Quan ®iÓm 3:

Tiªu thøc ®¸nh gi¸ dùa vµo nghµnh nghÒ kinh doanh vµ sè l­îng lao ®éng .Nh­ vËy theo quan ®iÓm nµy ngoµi tÝnh ®Æc thï cña nghµnh cÇn ®Õn l­îng lao ®éng thu hót .§ã lµ quan ®iÓm cña c¸c n­íc thuéc khèi EC ,Hµn

Quèc , Hong Kong v.v... ë Céng hoµ liªn bang §øc c¸c doanh nghiÖp cã d­íi 9 lao ®éng ®­îc gäi lµ doanh nghiÖp nhá, cã tõ 10 ®Õn 499 lao ®éng gäi lµ doanh nghiÖp võa vµ trªn 500 lao ®éng lµ doanh nghiÖp lín.

Trong c¸c n­íc kh¸c thuéc EC, c¸c doanh nghiÖp cã d­íi 9 lao ®éng gäi lµ doanh nghiÖp siªu nhá,tõ 10 ®Õn 99 lao ®éng lµ doanh nghiÖp nhá, tõ 100 ®Õn 499 lao ®éng lµ doanh nghiÖp võa vµ c¸c doanh nghiÖp trªn 500 lao ®éng lµ doanh nghiÖp lín.

ë ViÖt Nam,cã nhiÒu quan ®iÓm vÒ tiªu thøc ®¸nh gi¸ DN.Theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ th× doanh nghiÖp lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã sè vèn d­íi 5 tØ ®ång vµ d­íi 20 lao ®éng.

6

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam ®· ph©n lo¹i DN ®Ó thùc hiÖn viÖc cho vay:DN cã vèn ®Çu t­ tõ 5 tØ ®Õn 10 tØ ®ång vµ sè lao ®éng tõ 500 ®Õn 1000 lao ®éng.

Héi ®ång liªn minh c¸c hîp t¸c x· ViÖt Nam cho r»ng c¸c DN cã vèn ®Çu t­ tõ 100 ®Õn 300 triÖu ®ång vµ cã lao ®éng tõ 5 ®Õn 50 ng­êi.

Theo ®Þa ph­¬ng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ph¸p ®Þnh trªn 1 tØ ®ång,lao ®éng trªn 1000 ng­êi vµ doanh thu hµng n¨m trªn 10 tØ ®ång.D­íi 3 tiªu chuÈn trªn c¸c doanh nghiÖp ®Òu xÕp vaß doanh nghiÖp nhá.

NhiÒu nhµ kinh tÕ ®Ò xuÊt ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i DN cã vèn ®Çu t­ tõ 100 triÖu ®Õn 300 triÖu ®ång vµ lao ®éng tõ 5 ®Õn 50 ng­êi ,cßn nh÷ng doanh nghiÖp võa cã møc vèn trªn 300 triÖu vµ sè lao ®éng trªn 50 ng­êi.

1.3. Vai trß vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp .

1.3.1. Vai trß:

C¸c DN gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh vµ c¶ nÒn kinh tÕ,t¹o thªm nhiÒu hµng ho¸ dÞch vô vµ ®¸p øng ngµy cµng cao nhu cÇu thÞ tr­êng(kh«ng ph¶i nhu cÇu nµo cña doanh nghiÖp lín ®Òu ®¸p øng ®­îc).V× vËy , DN ®­îc coi nh­ lµ “ChiÕc ®Öm gi¶m sãc cña thÞ tr­êng”.

C¸c DN cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi nh­ t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng,cã thÓ sö dông lao ®éng t¹i nhµ, lao ®éng th­êng xuyªn vµ lao ®éng thêi vô;h¹n chÕ tÖ n¹n ,tiªu cùc (Do kh«ng cã viÖc lµm); t¨ng thu nhËp ,n©ng cao chÊt l­îng ®êi sèng ;t¹o nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc; thu hót nhiÒu nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­; khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng s½n cã.

C¸c DN ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp lín, ®ãng vai trß lµm vÖ tinh ,hç trî ,gãp phÇn t¹o mèi quan hÖ víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ,còng nh­ ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c...

DN cã thÓ ph¸t huy ®­îc mäi tiÒm lùc cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc (c¶ thÞ tr­êng ngh¸ch) dÔ dµng t¹o ra sù ph¸t triÓn c©n b»ng gi÷a c¸c vïng kinh tÕ trong n­íc .

Víi vÞ trÝ vµ lîi thÕ cña DN cÇn tËp trung ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp nµy

1.3.2. Xu h­íng ph¸t triÓn

7

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

theo ph­¬ng h­íng “®a h×nh thøc , ®a s¶n phÈm vµ ®a lÜnh vùc”. Chó ý ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a c¸c DN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn .Tr­íc ®©y chØ tËp trung vµo dÞch vô th­¬ng m¹i(bu«n b¸n). DN ph¶i lµ n¬i th­êng xuyªn s¸ng t¹o s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng mäi nhu cÇu míi.

1.4. C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ë ViÖt Nam

DN cã 5 ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau:

1.4.1. H×nh thøc së h÷u

Cã ®ñ c¸c h×nh thøc së h÷u: Nhµ n­íc ,tËp thÓ ,t­ nh©n vµ hçn hîp.

1.4.2. H×nh thøc ph¸p lý

C¸c DN ®­îc h×nh thµnh theo luËt doanh nghiÖp vµ nh÷ng v¨n b¶n d­íi luËt .§©y lµ nh÷ng c«ng cô ph¸p lý x¸c ®Þnh t­ c¸ch ph¸p nh©n rÊt quan träng ®Ó ®iÒu chØnh hµnh vi c¸c doanh nghiÖp nãi chung trong ®ã cã c¸c DN, ®ång thêi x¸c ®Þnh vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ.

Mét ®iÒu quan träng n÷a ®­îc ph¸p luËt kh¼ng ®Þnh vµ b¶o ®¶m quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp (luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi,luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc) lµ nhµ n­íc thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p hç trî vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc,®Çu t­ n­íc ngoµi nh­ giao hoÆc cho thuª ®Êt ,x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng c¸c khu c«ng nghiÖp, lËp vµ khuyÕn khÝch quÜ hç trî ®Çu t­ ®Ó cho vay ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n ,gãp vèn ,b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t­ hç trî t­ vÊn,th«ng tin ®µo t¹o vµ c¸c ­u ®·i kh¸c vÒ tµi chÝnh...

Cã thÓ nãi m«i tr­êng ph¸p lý ,m«i tr­êng kinh tÕ còng nh­ m«i tr­êng t©m lý ®ang ®­îc ®æi míi sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c DN, më ra mét triÓn väng cho sù hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc Ch©u ¸ mµ ®Æc biÖt lµ NhËt B¶n.

1.4.3. LÜnh vùc vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng

DN chñ yÕu ph¸t triÓn ë nghµnh dÞch vô,th­¬ng m¹i(bu«n b¸n).ë lÜnh vùc s¶n xuÊt chÕ biÕn vµ giao th«ng (tËp trung ë 3 ngµnh: X©y dùng, c«ng nghiÖp,n«ng l©m nghiÖp, th­¬ng m¹i ,dÞch vô) ®Þa bµn ho¹t ®éng chñ yÕu ë c¸c thÞ trÊn thÞ tø vµ ®« thÞ.

1.4.4. C«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng

C¸c DN phÇn lín cã n¨ng lùc tµi chÝnh rÊt thÊp,cã c«ng nghÖ thiÕt bÞ l¹c hËu,chñ yÕu sö dông lao ®éng thñ c«ng.S¶n phÈm cña c¸c DN hÇu hÕt tiªu

8

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

thô ë thÞ tr­êng néi ®Þa,chÊt l­îng s¶n pÈm kÐm;mÉu m· ,bao b× cßn ®¬n gi¶n,søc c¹nh tranh yÕu.Tuy nhiªn cã mét sè Ýt DN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n cã s¶n phÈm xuÊt khÈu víi gi¸ trÞ kinh tÕ cao.

1.4.5. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý

Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng cßn thÊp vµ yÕu(thuª lao ®éng th­êng xuyªn vµ thêi vô th­êng ch­a qua líp ®µo t¹o,båi d­ìng ). HÇu hÕt c¸c DN ho¹t ®éng ®éc lËp ,viÖc liªn doanh liªn kÕt cßn h¹n chÕ vµ cã nhiÒu khã kh¨n.

1.5. Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp :

1.5.1. Lîi thÕ

DN dÔ dµng khëi sù vµ ho¹t ®éng nh¹y bÐn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng do vèn Ýt,lao ®éng kh«ng ®ßi hái chuyªn m«n cao,dÔ ho¹t ®éng còng nh­ dÔ rót lui ra khái lÜnh vôc kinh doanh.NghÜa lµ “®¸nh nhanh th¾ng nhanh vµ chuyÓn h­íng nhanh”.Víi ®Æc tÝnh chu kú s¶n phÈm ng¾n,c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông vèn tù cã ,vay m­în b¹n bÌ ,c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó khëi sù doanh nghiÖp.Tæ chøc qu¶n lý trong c¸c DN còng rÊt gän nhÑ,v× vËy khi gÆp khã kh¨n ,néi bé doanh nghiÖp dÔ dµng bµn b¹c ®i ®Õn thèng nhÊt.

DN dÔ ph¸t huy b¶n chÊt hîp t¸c s¶n xuÊt.Mçi doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét vµi chi tiÕt hay mét vµi c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm hoµn chØnh.Nguy c¬ nhËp cuéc lu«n ®e do¹ , v× v¹y c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh hîp t¸c s¶n xuÊt ®Ó tr¸nh bÞ ®µo th¶i.H×nh thøc th­êng thÊylµ t¹i c¸c n­íc trªn thÕ giíi c¸c DN th­êng lµ c¸c doanh nghiÖp vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp lín .

DN dÔ dµng thu hót lao ®éng víi chi phÝ thÊp do ®ã t¨ng hiÖu suÊt sö dông vèn.§ång thêi do tÝnh dÔ dµng thu hót lao ®éng nªn c¸c DN gãp phÇn ®¸ng kÓ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ,gi¶m bít thÊt nghiÖp cho x· héi.

DN cã thÓ sö dông lao ®éng t¹i nhµ do ®ã gãp phÇn t¨ng thªm thu nhËp cho mét bé phËn d©n c­ cã møc sèng thÊp .

DN th­êng sö dông nguyªn liÖu s½n cã t¹i ®Þa ph­¬ng .T¹i c¸c doanh nghiÖp Ýt x¶y ra xung ®ét gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng. Chñ doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®i s©u ,®i s¸t t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh­ cã thÓ hiÓu râ t©m t­ nguyÖn väng cña tõng lao ®éng.Gi÷a chñ vµ ng­êi lµm c«ng cã nh÷ng t×nh c¶m g¾n bã , Ýt cã kho¶ng

9

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

c¸ch nh­ víi c¸c doanh nghiÖp lín , nÕu x¶y ra xung ®ét th× còng dÔ gi¶i quyÕt .

DN cã thÓ ph¸t huy tiÒm lùc cña thÞ tr­êng trong n­íc .N­íc ta ®ang ë trong giai ®o¹n h¹n chÕ nhËp khÈu , v× vËy c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi ®Ó lùa chän c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt thay thÕ ®­îc hµng nhËp khÈu víi chi phÝ thÊp vµ vèn ®Çu t­ thÊp.S¶n phÈm lµm ra víi chÊt l­îng ®¶m b¶o nh­ng l¹i hîp víi tói tiÒn cña ®¹i bé phËn d©n c­,tõ ®ã n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊtvµ søc mua cña thÞ tr­êng.

Cuèi cïng DN cßn lµ n¬i ®µo luyÖn c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ cßn lµ c¸c c¬ së kinh tÕ ban ®Çu ®Ó ph¸t triÓn thµnh c¸c doanh nghiÖp lín.Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu doanh nghiÖp ®øng ®Çu c¸c ngµnh cña quèc gia hay liªn quèc gia ®Òu khëi ®Çu tõ nh÷ng doanh nghiÖp rÊt nhá.

1.5.2. BÊt lîi

DN khã kh¨n trong ®Çu t­ c«ng nghÖ míi , ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín , tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶, h¹n chÕ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng.

Cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ ®µo t¹o c«ng nh©n vµ chñ doanh nghiÖp dÉn ®Õn tr×nh ®é thµnh th¹o cña c«ng nh©n vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp ë møc ®é thÊp .

C¸c DN th­êng bÞ ®éng trong c¸c quan hÖ thÞ tr­êng,kh¶ n¨ng tiÕp thÞ,khã kh¨n trong viÖc thiÕt lËp vµ më réng hîp t¸c víi bªn ngoµi....Ngoµi ra do nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn khã kh¨n vµ chËm ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tr×nh ®é qu¶n lý cña nhµ n­íc cßn h¹n chÕ cho nªn c¸c doanh nghiÖp cßn béc lé nh÷ng khiÕm khuyÕt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh:

Kh«ng ®¨ng kÝ kinh doanh ,trèn thuÕ…

Lµm hµng gi¶, kÐm chÊt l­îng , gian lËn th­¬ng m¹i

Ho¹t ®éng ph©n t¸n khã qu¶n lÝ

Kh«ng tu©n theo ph¸p luËt hiÖn hµnh ..v..v..

1.6.C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp

1.6.1.C¸c nh©n tè thuéc nÒn kinh tÕ quèc d©n

N­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh hoµ nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ

10

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

trªn thÕ giíi th«ng qua viÖc tham gia khèi ASEAN vµ c¸c tæ chøc trong khu vùc vµ quèc tÕ kh¸c.§©y võa lµ mét th¸ch thøc,võa lµ mét c¬ héi ,mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam , trong ®ã cã DN , thuËn lîi lµ ë chç nhê ®ã doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ héi tiÕp cËn víi thÕ giíi bªn ngoµi ®Ó thu nhËn th«ng tin , ph¸t triÓn c«ng nghÖ , t¨ng c­êng hîp t¸c cïng cã lîi.Tuy nhiªn cïng víi sù hoµ nhËp vµo khu vùc th× sù b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc th«ng qua c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan sÏ gi¶m dÇn ®Õn møcbÞ xo¸ bá hoµn toµn,trong khi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ cßn rÊt h¹n chÕ.NÕu kh«ng v­ît qua ®­îc thö th¸ch nµy ®Ó tr­ëng thµnh th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ khã tån taÞ ngay c¶ trªn chÝnh thÞ tr­êng trong n­íc , ch­a nãi ®Õn thÞ tr­êng n­íc ngoµi.

Chóng ta ®ang x¸c ®Þnh vèn tr«ng n­íc lµ quyÕt ®Þnh , vèn n­íc ngoµi lµ quan träng , hiÖn nay vµ trong nh÷ng n¨m tíi sÏ cã sù mÊt c©n ®èi lín gi÷a nhu cÇu vÒ vèn vµ kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t­ ë kh¾p c¸c n­íc .V× vËy viÖc tiÕp thu vèn n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ khã kh¨n, ®ßi hái ph¶i huy ®éng vèn ë trong n­íc vµ nhµ n­íc ta sÏ tiÕp tôc dµnh cho c¸c DN sù chó ý thÝch ®¸ng nh»m thu hót mäi nguån lùc.

Chóng ta ®ang tiÕp tôc ®æi míi toµn bé nÒn kinh tÕ theo h­íng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng , cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc .Trong nh÷ng n¨m võa qua ,thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng biÕn ®æi ®¸ng kÓ.§Õn nay tuy vÉn ch­a tho¸t khái lµ mét n­íc nghÌo , nh­ng ®· v­ît qua ®­îc giai ®oan khñng ho¶ng.NÒn kinh tÕ ®ang t¨ng tr­ëng liªn tôc, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, gi¸ trÞ ®ång tiÒn trong n­íc t­¬ng ®èi æn ®Þnh...§i ®«i víi nã lµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ngµy cµng hoµn thiÖn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ( ®Æc biÖt lµ DN)

* DN ®­îc ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn trªn c¬ së thÞ tr­êng trong mét sè ngµnh cã lùa chän lµ :

+ C¸c ngµnh t¹o ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp

+C¸c ngµnh thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp n«ng th«n

+C¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng , hµng thay thÕ nhËp khÈu vµ hµng xuÊt khÈu

11

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

-¦u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn DN ë n«ng th«n, c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh dÞch vô,coi DN lµ bé phËn quan träng nhÊt cña chiÕn l­îc CNH-H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n

- DN ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong mét sè ngµnh nhÊt ®Þnh mµ c¸c doamh mghiÖp lín kh«ng cã lîi thÕ tham gia

-§Çu t­ ph¸t triÓn DNtrong mèi liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp lín

-Ph¸t triÓn mét sè khu c«ng nghiÖp tËp trung ë c¸c thµnh phè lín dµnh riªng cho DN.

1.6.2.C¸c nh©n tè quèc tÕ

Tõ n¨m 1997 ®Õn nay cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®· t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c n­íc trong khu vùc trong ®ã cã ViÖt Nam .V× cuéc khñng ho¶ng mµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· rót ra khái dù ®Þnh ®Çu t­,hµng ho¸ s¶n xuÊt ra trong n­íc khã cã thÓ c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng.Cho ®Õn thêi ®iÓm nµy cuéc khñng ho¶ng ®· t¹m thêi l¾ng xuèng nh­ng hËu qu¶ nã ®Ó l¹i th× vÉn cßn vµ rÊt khã kh¾c phôc.

MÆt kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi xuÊt hiÖn nhiÒu n­íc cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n ViÖt Nam .§iÒu ®ã ®· lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng chó ý ®Õn m«i tr­êng cña ViÖt Nam n÷a vµ hä kh«ng ®Çu t­ ë ViÖt Nam.

1.7.TÝnh tÊt yÕu ph¶i ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn DN

1.7.1.§Çu t­ ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó huy ®éng mäi nguån

vèn, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc

CNH-H§H ®Êt n­íc

N­íc ta lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn, chóng ta ®ang cÇn nhiÒu vèn ®Ó ®Çu t­,nhµ n­íc chØ cã kh¶ n¨ng dïng ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng lµ chÝnh.C¸c ngµnh s¶n xuÊt cÇn ®­îc ®Çu t­ tõ c¸c nguån kh¸c ,ph¸t triÓn DN chÝnh lµ c¸ch huy ®éng thªm c¸c nguån vèn ®Çu t­ cña nh©n d©n ,®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ.N­íc ta l¹i ®ang rÊt thõa lao ®éng mµ DN l¹i rÊt cã ­u thÕ trong viÖc t¹o viÖc lµm v× :vèn ®Çu t­ cho mçi chç lµm thÊp h¬n ,t¹o ra viÖc lµm míi nhanh chãng h¬n so víi doanh nghiÖp lín,tæng vèn ®Çu t­ kh«ng qu¸ lín nªn tÝnh kh¶ thi cao,cã thÓ ph¸t triÓn ë mäi n¬i ®Ó thu hót lao ®éng,yªu cÇu vÒ tay nghÒ tr×nh ®é lao ®éng kh«ng cao.Do ®ã, ph¸t triÓn DN lµ rÊt thÝch

12

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

hîp víi hoµn c¶nh cña ViÖt Nam hiÖn nay.

§Çu t­ ph¸t triÓn DN chÝnh lµ c¸ch ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H n«ng th«n, chuyÓn dÇn lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã quy m« ®­îc ph¸t triÓn ë vïng n«ng th«n, chuyÓn dÇn lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã quy m« ®­îc ph¸t triÓn ë vïng n«ng th«n tr¸nh g©y sø Ðp vÒ lao ®éng , viÖc lµm vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi do t×nh tr¹ng di c­ vµo c¸c thµnh phè vµ trung t©m t¹o nªn.

1.7.2.§Çu t­ ph¸t triÓn DN t¹o ra sù n¨ng ®éng ,linh ho¹t cho

toµn bé nÒn kinh tÕ, trong viÖc thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi

cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ

C¸c DN cã ­u thÕ lµ n¨ng ®éng, dÔ thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt , thÝch øng nhanh víi t×nh h×nh, ®ã lµ nh÷ng yÕu tè rÊt quan träng trong kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh.§Çu t­ ph¸t triÓn DN cßn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hoµ nhËp cña n­íc ta víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

1.7.3.§Çu t­ ph¸t triÓn DN lµ nh»m ®¶m b¶o sù c¹nh tranh

trong nÒn kinh tÕ

C¹nh tranh lµ søc sèng lµ ®éng lùc vµ lµ mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ tr­êng so víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung.§Ó c¹nh tranh th× trªn thÞ tr­êng ph¶i cã nhiÒu chñ thÓ tham gia ,trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do , c¸c doanh nghiÖp, tËp ®oµn lín lu«n cã xu h­íng bµnh tr­íng, th«n tÝnh c¸c doanh nghiÖp nhá.§Ó tr¸nh bÞ th«n tÝnh trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy, c¸c DN còng cã xu thÕ liªn kÕt l¹i ®Ó trë thµnh c¸c doanh nghiÖp lín h¬n nh»m c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. KÕt qu¶ lµ nÒn kinh tÕ chiÕm ®a sè nh÷ng chñ thÓ ®éc quyÒn do ®ã ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ ng­êi tiªu dïng bÞ thiÖt h¹i.Ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó duy tr× sù c¹nh tranh cÇn thiÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tr¸nh nh÷ng mÐo mã do ®éc quyÒn g©y ra, duy tr× ®­îc tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cña c¸c chñ thÓ trong mét m«i tr­êng kinh doanh mµ tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cã vai trß quyÕt ®Þnh cho sù sèng cßn cña mét doanh nghiÖp.

13

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Ch­¬ng 2

Thùc tr¹ng ph¸t triÓn doanh nghiÖp ë ViÖt Nam

2.1.§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t

HiÖn nay ë n­íc ta c¸c DN tuyÓn dông gÇn 1 triÖu lao ®éng, chiÕm gÇn mét nöa (49%) lùc l­îng lao ®éng trong tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp .C¸c DN chiÕm 65,9% so víi tæng sè doanh nghiÖp nhµ n­íc, chiÕm 33,6% so víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ ë n­íc ngoµi.

S¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n (hÇu hÕt lµ DN ) kho¶ng 25-28% GDP. Nép ng©n s¸ch, chØ tÝnh riªng kho¶n thu thuÕ c«ng,th­¬ng nghiÖp ngoµi quèc doanh hµng n¨m b»ng 30% thu thuÕ tõ kinh tÕ quèc doanh (kho¶ng 8000 tû ®ång n¨m 1999).

DN chiÕm kho¶ng 31% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp h»ng n¨m .ChiÕm 78% tæng møc b¸n lÎ cña ngµnh th­¬ng nghiÖp vµ 64% tæng l­îng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸.

Gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ , t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ ,t¨ng tèc ®é ¸p dông c«ng nghÖ míi trong s¶n xuÊt.

2.1.1. Quy m« vèn

Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ, em thÊy trong thêi gian qua , c¸c DN ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ , sè l­îng c¸c doanh nghiÖp t¨ng nh­ng hÇu hÕt ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« vèn kh«ng lín nªn nguån vèn ®Çu t­ hµng n¨m cã t¨ng m¹nh vÒ tèc ®é nh­ng vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi th× kh«ng lín l¾m.

Theo sè liÖu tÝnh to¸n gÇn ®©y nhÊt cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ th× tÝnh tõ ngµy 1/1/1992 ®Õn 31/12/1997 ®· cã 38.423 doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp theo LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n víi tæng sè vèn ®Çu t­ lªn tíi 84.396 tû VND. N¨m 1993 lµ n¨m t¨ng nhanh nhÊt vÒ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng vèn ®Çu t­. Møc vèn ®Çu t­ n¨m 1993 lµ 21.221 tØ ®ång ®· t¨ng 13.519 tØ ®ång so víi n¨m 1992 t­¬ng øng víi tèc ®é t¨ng so víi n¨m 1992 lµ 275%. Tõ n¨m 1993 ®Õn nay, nh×n chung hµng n¨m nÒn kinh tÕ còng thu thªm ®­îc l­îng vèn kh«ng nhá. Tuy nhiªn møc ®é t¨ng thªm cã gi¶m dÇn bëi nh÷ng n¨m ®Çu ph¸t triÓn, nhiÒu nhµ ®Çu t­ thÊy c¬ chÕ chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng,

14

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

thÊy ®Çu t­ vµo ®ã thuËn l¬i , nh­ng sau vµi n¨m ®i vµo ho¹t ®éng nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng ®øng v÷ng ®­îc trong m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, mét sè doanh nghiÖp ®· bÞ ph¸ s¶n, lµm cho mét sè nhµ ®Çu t­ gi¶m sót lßng tin vµo c¸c doanh nghiÖp nµy. MÆt kh¸c lóc nµy, thÞ tr­êng trong nh÷ng lÜnh vùc bÐo bë ®· dÇn dÇn bÞ thu hÑp, nhu cÇu vèn cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ng¾n h¹n chíp nho¸ng ®· t­¬ng ®èi b·o hßa. Tuy nhiªn do vèn nhu cÇu dµi h¹n cho nªn nÒn kinh tÕ vÉn cßn rÊt cao.

Còng trong thêi gian nµy, Nhµ n­íc ®· cã chñ tr­¬ng s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, do ®ã ®· rÊt h¹n chÕ viÖc thµnh lËp míi c¸c doanh nghiÖp cã qui m« võa vµ nh, do ®ã vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc vµo khu vùc nµy gi¶m. ChÝnh v× vËy mµ ®ång vèn ®Çu t­ vµo c¸c DN cã xu h­íng gi¶m vµ ®Õn n¨m 1997 con 9.612 tØ ®ång.

2.1.2 C¬ cÊu vèn ®Çu t­:

a. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph©n chia theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp:

Qua sè liÖu nghiªn cøu cho thÊy n¨m 1991 vèn dµnh cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc chiÕm 1.428 tØ ®ång trong tæng sè vèn ®Çu t­ c¶ n¨m lµ 1.543 tØ ®ång, t­¬ng ®­¬ng 93.57% tæng vèn ®Çu t­ trong n¨m. Nh­ng ®Õn n¨m 1994, c¬ cÊu nµy ®· thay ®æi theo h­íng gi¶m dÇn tØ träng vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn sang t¨ng dÇn vèn ®Çu t­ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Tõ 6,4% n¨m 1991 ®Õn n¨m 1994 t¨ng lªn 14,2% trong ®ã doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c c«ng ty TNHH t¨ng m¹nh nhÊt. §Õn n¨m 1997 møc vèn cña doanh nghiÖp t­ nh©n ®· chiÕm tíi 18,6% t¨ng vèn ®Çu t­ trong n¨m vµ ng­îc l¹i nguån vèn cña Nhµ n­íc gi¶m tõ 17.420 tØ n¨m 1994 xuèng cßn 7.828 tØ n¨m 1997 hay tØ träng gi¶m tõ 93.5% n¨m 1991 xuèng 85,8% n¨m 1994 vµ xuèng 81,4% n¨m 1997.

HiÖn nay, Nhµ n­íc ta vÉn ®ang tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, xu h­íng chØ gi÷ l¹i c¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß then chèt trong nÒn kinh tÕ hay nh÷ng doanh nghiÖp mµ t­ nh©n kh«ng tham gia ®­îc hoÆc t­ nh©n ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶…nªn trong nh÷ng n¨m tíi tØ träng vèn thuéc së h÷u Nhµ n­íc sÏ tiÕp tôc gi¶m vµ thay vµo ®ã lµ sù t¨ng thªm m¹nh mÏ vÒ vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.

15

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

b. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn doanh nghiÖp cho ngµnh kinh tÕ:

Qua tµi liÖu em thÊy, vèn ®Çu t­ cña c¸c DN trong 6 n¨m (1992-1997) tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc th­¬ng m¹i - dÞch vô vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Riªng trong hai lÜnh vùc nµy sè doanh nghiÖp chiÕm 77,2% vµ vèn ®Çu t­ chiÕm 69,2% tæng sè vèn ®Çu t­ c¶ thêi kú. Sau ®ã lµ tËp trung vèn cho ngµnh x©y dùng chiÕm 4.338 tØ ®ång t­¬ng øng 15,6% tæng sè vèn ®Çu t­ c¶ thêi kú. ChØ cßn l¹i mét l­îng vèn nhá cho c¸c ngµnh kh¸c, ®iÒu ®ã chøng tá c¬ cÊu ph©n bè doanh nghiÖp vµ ph©n bæ vèn ®Çu t­ lµ ch­a hîp lý. §ßi hái Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ cho c¸c ngµnh kh¸c.

§©y lµ mét h¹n chÕ cho trong thùc tr¹ng ®Çu t­ ph¸t triÓn cña c¸c hÖ thèng c¸c DN, nã ®· phÇn nµo h¹n chÕ vai trß cña khu vùc kinh tÕ nµy trong toµn bé nªn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu ®ã cßn ph¶n ¸nh sù bÊt cËp trong c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc vÉn ch­a h­íng ®­îc nhµ ®Çu t­ bá tiÒn vµo nh÷ng lÜnh vùc kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých cho nhµ ®Çu t­ mµ cßn cho nªn kinh tÕ.

c. Nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t­:

Nh­ ta ®· biÕt, nguån vèn ®Çu t­ cã thÓ h×nh thµnh tõ nguån vèn trong n­íc vµ nguån vèn tõ n­íc ngoµi. V× sè l­îng c¸c DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm tØ lÖ nhá trong tæng sè doanh nghiÖp ë n­íc ta. Do vËy ë ®©y ta chØ nghiªn cøu c¸c DN cã nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc.

Nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc còng ®­îc chia ra thµnh nguån vèn tõ ng©n s¸ch, vèn tù cã cña doanh nghiÖp, vèn tù cã cña t­ nh©n, hé gia ®×nh vµ vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông

Víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc th× nguån vèn tr­íc ®©y chñ yÕu lµ do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp, nh­ng kÓ tõ khi chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp th× nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kinh doanh th­êng ®­îc huy ®éng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc 30%, vèn tÝn dông 45%, vµ vèn tù cã cña doanh nghiÖp kho¶ng 25%

Víi c¸c doanh nghiÖp t­ doanh th× hoµn toµn ph¶i kinh doanh theo h×nh thøc h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp. Nguån vèn ®Ó ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ do sù vay m­în cña b¶n th©n chñ ®Çu t­. Nguån vèn nµy ®­îc huy ®éng tõ c¸c th©n h÷u, b¹n bÌ th«ng qua h×nh thøc ®i vay m­în víi

16

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

l·i suÊt tháa thuËn. ChÝnh v× h×nh thøc nµy tuy ®· huy ®éng ®­îc nguån vèn nhµn rçi rÊt lín trong d©n mµ kÕt qu¶ lµm cho thÞ tr­êng bÞ lòng ®o¹n trong nh÷ng n¨m võa qua do sù kiÓm so¸t thiÕu chÆt chÏ cña Nhµ n­íc. NhiÒu ng­êi ®· bÞ mÊt c¸c kho¶n tiÒn rÊt lín do c¸c con nî cña hä – c¸c c«ng ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶ bÞ ph¸ s¶n… mµ còng chÝnh ®iÒu nµy lµm cho nguån vèn ®Çu t­ cho n¨m 1994 bÞ gi¶m sót.

Ngoµi ra cßn nguån vèn tÝn dông vay ng©n hµng nµy cßn rÊt h¹n chÕ v× ®Ó ®­îc vay ph¶i tr¶i qua nhiÒu thñ tôc nghiªm ngÆt, phiÒn hµ vµ thÕ chÊp chÆt chÏ, doanh nghiÖp ph¶i cã luËn chøng cô thÓ cña ph­¬ng ¸n kinh doanh míi ®­îc vay vèn. §©y chÝnh lµ mét h¹n chÕ lín trong chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc cho c¸c DN

Do c¸c nguyªn nh©n trªn mµ vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra lµ Nhµ n­íc ph¶i khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ thÞ tr­êng tµi chÝnh chÝnh thøc vµ lµm gi¶m bít c¸c thñ tôc, c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh cho vay. Nh­ vËy míi ®¶m b¶o ®­îc sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ

d. NhÞp ®é thu hót vèn:

Tõ thêi k× ®æi míi ®Õn nay, tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t­ t¨ng m¹nh nhÊt trong 2 n¨m: 1993, 1994, t­¬ng øng lµ 275,5% vµ 263,7% so víi n¨m 1992. Tuy nhiªn sau ®ã gi¶m dÇn vµ ®Õn n¨m 1997 vèn ®Çu t­ chØ t¨ng 24,8% so víi vèn ®Çu t­ n¨m 1992.

NÕu xÐt ë tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn vèn ®Çu t­ th× nhÞp ®é thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c DN t¨ng kh¸ nhanh tõ n¨m 1992 ®Õn 1997. Tèc ®é vèn t¨ng b×nh qu©n chung lµ 22,68% /n¨m. Tuy nhiªn c¸c n¨m cã tèc ®é t¨ng gi¶m kh¸c nhau. N¨m 1993 so víi n¨m 1992 t¨ng lªn 275,5%, n¨m 1994 b»ng 95,7% so víi n¨m 1993, n¨m 1995 b»ng 59,6% so víi n¨m 1994, n¨m 1996 b»ng 11,1% so víi n¨m 1995, n¨m 1997 b»ng 71,5% so víi n¨m 1996.

NÕu xÐt riªng tõng lo¹i doanh nghiÖp th× thÊy c«ng ty cæ phÇn vÉn cã vèn ®Çu t­ trung b×nh h»ng n¨m t¨ng nhanh nhÊt lµ 94,1%.

Qua ®©y mét lÇn n÷a ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n t¨ng rÊt m¹nh. Tuy nhiªn víi qui m« vèn trong c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng nhiÒu lµm cho møc vèn ®Çu t­ cña c¸c DN nãi chung chØ t¨ng ë møc trung b×nh.

17

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

2.1.3. §¸nh gi¸ cô thÓ:

a.VÒ mÆt sè l­îng:

B¶ng 1 chØ ra xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp míi tõ 1991-1997. Qui m« trung b×nh cña doanh nghiÖp gi¶m tõ 1991 (1073 triÖu /doanh nghiÖp) ®ªn 1994 (361 triÖu /doanh nghiÖp) vµ sau ®ã l¹i t¨ng ®Õn 956 triÖu /doanh nghiÖp n¨m 2000

B¶ng 1: Sè l­îng vµ vèn ®¨ng kÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp ngoµi

N¨m

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

3985

7493

7175

6158

5490

3657

3022

3601

14417

Sè l­îngDN

110

3015

3458

2588

2880

25806

1784

2204

3435

13783

Vèn(tû ®ång)

118

1073

757

461

361

468

456

488

729

954

956

Vèn trunng b×nh 1 Doanh nghiÖp (triÖu

®ång)

Nguån:Vô Doanh nghiÖp, Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­

quèc doanh giai ®o¹n 1991-2000

t­ nh©n(24000)vµ c«ng lµ doanh nghiÖp

C¬ cÊu vèn cña c¸c doanh nnghiÖp míi thµnh lËp. Theo sè liÖu b¶ng6(d­íi ®©y), c«nng ty TNHH vµ doanh nghiÖp t­ nh©n (lo¹i h×nh chñ yÕu cña c¸c DN) ®ang t¨ng lªn m¹nh mÏ vÒ sè l­îng vµ quy m« vèn.Trong sè gÇn 41000 doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp míi tõ n¨m 1991-1997, gÇn ty 34000 doanh nghiÖp TNHH(10000), chiÕm 83%.VÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp thµnh lËp míi, trong giai ®o¹n 1991-1997 víi tæng sè vèn 120.688.874 (tr.®) trong ®ã doanh nghiÖp t­ nh©n vµ c«ng ty TNHH (Lo¹i h×nh chñ yÕu cña DN) chiÕm 11.19% t­¬ng øng víi sè vèn 13.515.874(tr.®).

18

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Tæng

DNT­ nh©n

C«ng ty TNHH

C«ng ty CP

DNNN

N¨m

(tr

(tr

(tr

Sè l­îng Vèn (tr

sè l­îng

®ång)

Vèn ®ång)

Sè l­îng

Vèn ®ång

Vèn ®ång)

Sè l­îng

Vèn (tr ®ång)

Sè l­î ng

1991

109

119791

69

12059

36

27141

4

78600

1992

5170

8239292

2858

608722

1064

1506826 56

925456

1192

5196096

1993

10670

33055123

5265

975901

2104

1930378 40

569015

3261

29577836

1994

7527

17817942

5306

846088

1840

1452289 25

1240739

356

14276832

1995

6592

31925856

4076

830892

2047

1658290 35

402226

434

29032453

1996

6172

20899686

3696

659893

1753

1433781 39

428123

684

18375893

1997

4277

8630623

2607

475176

1064

1098438 22

229066

584

6825946

2000(a)

14433

13854696

6450

2799683 7242

7923986 723

3059307

16

71720

Tæng (b)

40517

120688313

23877

4408731 9908

9107143 221

3837225

6511

103285256

Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­:

B¶ng 2 Sè l­îng vµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp.

(a): 1 c«ng ty hîp danh víi sè vèn lµ 600 triÖu ®ång; (b) kh«ng kÓ sè liÖu cña n¨m 2000.

B¶ng 3: Quy m« vèn trung b×nh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp (triÖu ®ång)

N¨m Tæng DNTN Cty TNHH Cty cæ phÇn DNNN

1991 1.080,73 174,77 753,92 19.650,00

1992 1.583,16 212,99 1.416,19 16.526,00 4.359,31

1993 2.947,81 185,36 917,48 14.225,38 9.070,17

1994 2.323,57 159,46 789,29 49.492,17 40.103,46

1995 4.796,52 203,85 810,11 11.492,17 66.895,05

1996 3.301,78 178,54 817,90 10.977,51 26.865,34

1997 2.017,00 182,27 1.032,37 10.412,09 11.688,26

2000 (a) 959,93 434,06 1094,17 4231,41 4482,50

tæng thÓ (b) 2.979,95 184,64 919,17 17.525,90 15.863,256

Nguån: TÝnh to¸n theo sè liÖu b¶ng 6

(a): 1 c«ng ty hîp danh víi sè vèn lµ 600 triÖu ®ång; (b) kh«ng kÓ sè

Trong giai ®o¹n tõ 1991-1997, quy m« vèn trung b×nh cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®­îc thµnh lËp míi lµ 184 triÖu ®ång; c«ng ty TNHH thµnh

liÖu cña n¨m 2000.

19

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

lËp míi lµ 920 triÖu ®ång; c«ng ty cæ phÇn thµnh lËp míi lµ trªn 17,5 tû ®ång vµ DNNN lµ kho¶ng 15,9 tû ®ång.

Theo tiªu chÝ ph©n lo¹i dùa vµo tæng gi¸ trÞ vèn, trong tæng sè 23.078 doanh nghiÖp trªn ph¹m vi c¶ n­íc t¹i thêi ®iÓm 01/7/1995, cã tíi 20.856 doanh nghiÖp lµ DN, chiÕm tû lÖ 87,97%. Xem b¶ng 4 d­íi ®©y:

B¶ng 4: Tû träng c¸c DN theo tiªu chÝ vèn trong c¸c lo¹i h×nh

doanh nghiÖp.

DN

Sè l­îng DN

Doanh nghiÖp

Tû träng DN trªn tæng sè DN (%)

Tæng sè DN

Tæng sè 23.708 20.856 87,97

1. DN trong n­íc 23.016 20.623 89,61

1.1. DNNN 5.873 3.869 65,88

1.2. Hîp t¸c x· 1.867 1.818 97,37

1.3. DN t­ nh©n 10.916 10.868 99,56

1.4. C«ng ty cæ phÇn 118 50 42,37

1.5. C«ng ty TNHH 4.242 4.018 94,72

2. DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 692 233 33,67

2.1. DN 100% vèn n­íc ngoµi 150 45 30,0

Nguån: Mét sè chØ tiªu chñ yÕu vÒ quy m« vèn vµ hiÖu qu¶ cña 1,9 triÖu

c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh trªn l·nh thæ ViÖt Nam, Tæng côc Thèng kª, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hµ Néi, 1997, BiÓu 21, trang 158-159.

2.2. DN liªn doanh 542 188 34,68

XÐt c¶ sè t­¬ng ®èi lÉn sè tuyÖt ®èi th× c¸c DN tËp trung nhiÒu 0nhÊt ë khu vùc ngoµi quèc doanh víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp t­ nh©n cã 10.868 doanh nghiÖp trong tæng sè 20.856 DN chiÕm 52,11%, sau ®ã lµ c«ng ty TNHH víi 4.018 doanh nghiÖp chiÕm 19,26%.

20

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

B¶ng 5: Sù ph©n bæ c¸c DN trong c¸c khu vùc kinh tÕ

(n¨m 1999)

l­îng

Vèn d­íi 5 tû

Sè DN

Tû träng DN trªn tæng sè DN (%)

Doanh nghiÖp Tæng sè DN

43.772 91,0 Tæng sè 48.133

3.672 64,2 1. DN quèc doanh 5.718

40.100 94,5 1.1. DN ngoµi quèc doanh 42.415

b¸o c¸o cña c¸c Bé, ®Þa ph­¬ng trong toµn quèc).

Nguån: B¸o c¸o cña BKH&§T tr×nh Thñ t­íng th¸ng 5/2000 (dùa vµo

Theo chØ tiªu vèn, sè l­îng doanh nghiÖp cã vèn d­íi 5 tû ®ång lµ 43.772 doanh nghiÖp, chiÕm 91% tæng sè c¸c doanh nghiÖp (48.133 doanh nghiÖp); DN ngoµi quèc doanh lµ 40.100 doanh nghiÖp, chiÕm 94,5% trong tæng sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh (42.415 doanh nghiÖp gåm: c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, C«ng ty TNHH, C«ng ty cæ phÇn vµ hîp t¸c x·).

B¶ng 6: Tû träng DN cã vèn d­íi 1 tû vµ tõ 1-5 tû trong tæng sè DN

Vèn < 1 tû VND

Vèn tõ 1-5 tû VND

Lo¹i h×nh doanh nghiÖp

sè

Sè l­îng

Sè l­îng

Tæng DN

TØ träng/tæng DN (%)

TØ träng/tæng DN (%)

Tæng sè

20.856

16.673

79,94

4.183

20,06

1. DN trong n­íc

20.623

16.547

80,23

4.076

19,77

1.1. DNNN

3.869

1.585

40,96

2.284

59,04

1.2. Hîp t¸c x·

1.818

1.634

89,87

184

10,13

1.3. DN t­ nh©n

10.868

10.383

95,53

485

4,47

1.4. C«ng ty cæ phÇn

50

17

34,0

33

66,0

1.5. C«ng ty TNHH

4.018

2.928

72,87

1090

27,13

2. DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi

233

123

52,78

110

47,22

2.1. DN 100% vèn n­íc ngoµi

45

19

42,22

26

57,78

2.2. DN liªn doanh

188

104

55,31

84

44,69

theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp.

21

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Nguån: Mét sè chØ tiªu chñ yÕu vÒ quy m« vèn vµ hiÖu qu¶ cña 1,9 triÖu c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh trªn l·nh thæ ViÖt Nam, Tæng côc Thèng kª, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hµ Néi, 1997. BiÓu 21, trang 158-159.

Dùa vµo sè liÖu b¶ng 6 ta cã kÕt luËn nh­ sau: trong tæng sè 20.856 DN th× tû träng doanh nghiÖp nhá chiÕm 79,94% vµ ho¹t ®éng chñ yÕu ë lo¹i h×nh doanh nghiÖp t­ nh©n vµ c«ng ty TNHH, tû träng doanh nghiÖp võa lµ 20,06% ho¹t ®éng chñ yÕu ë lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ C«ng ty TNHH.

b. VÒ mÆt ngµnh nghÒ

Theo sè liÖu tæng ®iÒu tra c¸c doanh nghiÖp n¨m 1995. Sè l­îng vµ tû träng c¸c DN trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp ë mét sè ngµnh chñ yÕu nh­: C«ng nghiÖp chÕ biÕn; bu«n b¸n vµ söa ch÷a biÓu hiÖn: Bu«n b¸n vµ söa ch÷a cã 8.803 DN chiÕm 93% trong tæng sè 9.468 doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë ngµnh nµy. Nh­ B¶ng 7 d­íi ®©y.

Vèn d­íi 5 tû ®ång

Doanh nghiÖp

l­îng

Tæng sè DN Sè DN

Tû träng DN trªn tæng sè DN (%)

Tæng sè

23.708

20.856

88,0

C«ng nghiÖp khai th¸c má

298

249

83,6

C«ng nghiÖp chÕ biÕn

8.577

7.373

86,0

S¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ n­íc 117

72

61,5

X©y dùng

2.355

2.019

85,7

9.468

8.803

93,0

TN, söa ch÷a cã ®éng c¬, m« t«, xe m¸y, ®å dïng

Kh¸ch s¹n, nhµ hµng

1.094

923

84,4

VËn t¶i, kho b·i vµ th«ng tin liªn l¹c

870

678

77,9

Tµi chÝnh, tÝn dông

206

149

72,3

Ho¹t ®éng KH vµ c«ng nghÖ

17

16

94,1

521

435

83,5

Ho¹t ®éng kinh doanh tµi s¶n, dÞch vô t­ vÊn

B¶ng 7: Ph©n bè c¸c DN theo ngµnh kinh tÕ c¨n cø vµo tiªu chÝ vèn

22

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

8

7

87,5

Y tÕ vµ ho¹t ®éng cøu trî x· héi

8

7

87,5

Ho¹t ®éng v¨n ho¸ vµ thÓ thao

98

66

67,4

Ho¹t ®éng phôc vô c¸ nh©n vµ c«ng céng 71

59

83,1

Nguån: Mét sè chØ tiªu chñ yÕu vÒ quy m« vµ hiÖu qu¶ cña 1,9 triÖu c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh trªn l·nh thæ ViÖt Nam, Tæng côc Thèng kª, NXB Thèng kª, Hµ Néi, 1997. BiÓu 22, trang 163-163.

B¶ng 8: C¬ cÊu DN trong c¸c ngµnh kinh tÕ c¨n cø vµo tiªu chuÈn

Ngµnh

DN

Sè l­îng

Tû träng (%)

Tæng sè

20.856

100%

C«ng nghiÖp khai th¸c má

249

1,19

C«ng nghiÖp chÕ biÕn

73,3

35,35

S¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ n­íc

72

0,34

X©y dùng

2019

9,68

TN, söa ch÷a cã ®éng c¬, m« t«, xe m¸y, ®å dïng 8803

42,21

Kh¸ch s¹n, nhµ hµng

923

4,42

VËn t¶i, kho b·i vµ th«ng tin liªn l¹c

678

3,25

Tµi chÝnh, tÝn dông

149

0,71

Ho¹t ®éng KH vµ c«ng nghÖ

16

0,07

Ho¹t ®éng kinh doanh tµi s¶n, dÞch vô t­ vÊn

435

2,08

Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

7

0,03

Y tÕ vµ ho¹t ®éng cøu trî x· héi

7

0,03

Ho¹t ®éng v¨n ho¸ vµ thÓ thao

66

0,31

Ho¹t ®éng phôc vô c¸ nh©n vµ c«ng céng

59

0,28

Nguån: Mét sè chØ tiªu chñ yÕu vÒ quy m« vµ hiÖu qu¶ cña 1,9 triÖu c¬

së SXKD trªn l·nh thæ ViÖt Nam, Tæng côc Thèng kª, NXB Thèng kª, Hµ

Néi, 1997. BiÓu 22, trang 160-1963.

Qua nghiªn cøu sè liÖu b¶ng 8 ta thÊy: tû träng DN tham gia bu«n b¸n, söa ch÷a vÉn chiÕm tû träng cao nhÊt 42,21 trªn tæng sè DN. Sau ®ã lµ ngµnh

vèn, %.

23

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

c«ng nghiÖp chÕ biÕn tû träng c¸c DN chiÕm 35,35% trªn tæng sè DN. Hai ngµnh: gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, y tÕ vµ ho¹t ®éng cøu trî x· héi xem ra kh«ng ®­îc c¸c DN ­a chuéng l¾m, hai ngµnh chØ chiÕm mét tû träng khiªm tèn 0,06% trªn tæng sè DN.

c. VÒ mÆt c«ng nghÖ:

C¸c hç trî ®­îc dµnh cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÕm khi ®Õn víi c¸c DN. Thªm vµo ®ã, th«ng tin kh«ng ®­îc th«ng b¸o ®Çy ®ñ cho c¸c doanh nghiÖp . HÇu nh­ tÊt c¶ c¸c DN kh«ng biÕt ®­îc c¸c th«ng tin nµy, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn kh«ng thËt sù tÝch cùc do nhu cÇu tõ phÝa c¸c DN thÊp, hç trî ®èi víi c¸c DN trong ®µo t¹o kÜ n¨ng

d. Nguån nh©n lùc:

Víi tØ lÖ lao ®éng biÕt viÕt chiÕm 88% tæng sè lao ®éng, møc phæ cËp lao ®éng gi¸o dôc ë ViÖt Nam nh×n chung lµ cao so víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Cã trªn 100 tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng trong c¶ n­íc. Tuy nhiªn hiÖn nay ®µo t¹o kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ c¸c c«ng ty trong lÜnh vùc nh­ qu¶n lý vµ ®µo t¹o nghÒ. PhÇn lín nh÷ng ng­êi ®­îc ®µo t¹o cã tr×nh ®é cao ®Òu lµm trong khu vùc Nhµ n­íc hoÆc khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi. §µo t¹o vÒ qu¶n lý vµ ng­êi qu¶n lý ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña nªn kinh tÕ thÞ tr­êng.

2.1.4.Mét sè ­u nh­îc ®iÓm chñ yÕu:

a.C¸c ­u ®iÓm chñ yÕu:

Qua t×nh h×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn cña c¸c DN trong thêi gian qua ta thÊy cã c¸c ­u ®iÓm sau:

§Çu t­ ph¸t triÓn c¸c DN ®· vµ ®ang lùa chän ®­îc h­íng ®i ®óng ®¾n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc t¹i vµ nhiÖm vô chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña ®Êt n­íc. Trong ®iÒu kiÖn vèn ®Çu t­ cßn h¹n hÑp, lao ®éng dåi dµo, ®Çu t­ ph¸t triÓn DN chÝnh lµ c¬ héi ®Ó khai th¸c mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt nø¬c

-§Çu t­ c¸c DN ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp chung trong c¶ n­íc. Do nguån vèn Ýt, hä dµnh phÇn lín sè tµi s¶n l­u ®éng ®Ó thu hót nhiÒu viÖc lµm, gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ë tõng ®Þa ph­¬ng, n©ng cao gi¸ trÞ ngµy c«ng, cã lîi cho ng­êi lao ®éng nãi riªng vµ cho x· héi nãi chung.

24

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

-§Çu t­ ph¸t triÓn c¸c DN ®· gi¶m bít rñi ro cho c¸c chñ ®Çu t­ trong ®iÒu kiÖn tr×nh ®é cßn h¹n chÕ vÒ qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng am hiÓu thÞ tr­êng mµ ph¶i ®èi mÆt víi m«i tr­êng c¹nh tranh kh¾c nghiÖt, do khi ®Çu t­ DN nhanh chãng t¹o ra ®­îc s¶n phÈm vµ dÞch vô kh«ng mÊt nhiÒu thêi gian x©y dùng, l¾p ®Æt. MÆt kh¸c, víi qui m« ®ã sÏ thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chuyÓn ®æi c¬ chÕ s¶n xuÊt, ngµnh hµng, qu¶n lý mét c¸ch nhanh chãng, ®iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng khi doanh nghiÖp lu«n lu«n ë trong t×nh tr¹ng s½n sµng ph¶i ®¸p øng l¹i tÝn hiÖu thay ®æi cña thÞ tr­êng.

ChÝnh ®iÒu nµy h¹n chÕ ®­îc c¸c rñi ro cho c¸c chñ ®Çu t­, gãp phÇn æn ®Þnh m«i tr­êng ®Çu t­ trong thêi gian qua.

b. Nh÷ng nh­îc ®iÓm chñ yÕu:

Trong thêi gian qua sè l­îng c¸c DN t¨ng lªn nhanh chãng, nh­ng qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nã cïng víi ­u ®iÓm trªn còng tån t¹i kh«ng Ýt nh­îc ®iÓm.

Nh­îc ®iÓm quan träng ®ã lµ c¸c nhµ ®Çu t­ ch­a t×m hiÓu kÜ thÞ tr­êng ®· véi ®Çu t­, thµnh lËp doanh nghiÖp. V× vËy mét sè doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp nh­ng kh«ng ®i vµo ho¹t ®éng hoÆc ho¹t ®éng cÇm chõng, chôp giËt vµ cuèi cïng r¬i vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n, dÔ dÉn ®Õn ph¸ s¶n.

Nh­îc ®iÓm thø hai, ®­îc biÓu hiÖn trong c¬ cÊu ngµnh s¶n xuÊt. ViÖc ®Çu t­ trong c¸c DN vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh«ng b»ng qui m« ®Çu t­ vµo kinh doanh bu«n b¸n. §iÒu nµy cßn ph¶n ¸nh sù bÊt cËp cña chÝnh s¸ch Nhµ n­íc ch­a h­íng ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ bá tiÒn vµo c¸c khu vùc kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých cho c¸c nhµ ®Çu t­ mµ cßn ®em l¹i lîi Ých chung cho toµn x· héi.

Nh­îc ®iÓm n÷a lµ do trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ ®· béc lé “héi chøng khuyÕn khÝch c¸c DN gi÷ qui m« nhá vµ ph¸t triÓn theo chiÒu réng h¬n lµ chiÒu s©u” nªn ®· phÇn nµo lµm cho c¸c doanh nghiÖp nµy tuy ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ mÆt sè l­îng nh­ng hiÖu qu¶ ®Çu t­ kh«ng cao. Nguyªn nh©n do:

-ThiÕu vèn: v× phÇn lín c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ nguån vèn phi chÝnh thøc víi l·i suÊt cao, kh«ng æn ®Þnh. C¸c DN kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña ng©n hµng, khã x¸c ®Þnh tµi s¶n thÕ chÊp, chuyÓn nh­îng ®Êt. Ng©n hµng ch­a s½n sµng cho c¸c DN vay v× møc ®é rñi ro cao, ch­a cã thÞ tr­êng, hiÖu qu¶ sö dông thÊp, ch­a cã sù hç trî cña c¸c tæ chøc trung gian

25

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

nh­ tæ chøc b¶o l·nh tÝn dông.

-N¨ng lùc c«ng nghÖ vµ kü khuËt h¹n chÕ

-Tr×nh ®é lao ®éng vµ qu¶n lý hÑn chÕ

-ThiÕu th«ng tin kiÕn thøc, thiÕu mÆt hµng s¶n xuÊt.

-ThiÕu c¸c v¨n b¶n luËt cña Nhµ n­íc

-ThiÕu sù hç trî ®¾c lùc cña Nhµ n­íc vµ ch­a cã sù hç trî tÝch cùc

cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vµ céng ®ång nh­ c¸c hiÖp héi nghÒ nghiÖp.

26

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

CH­¬ng 3

Mét sè gi¶i ph¸p hç trî doanh nghiÖp ë ViÖt Nam

3.1. §æi míi quan ®iÓm , ph­¬ng thøc hç trî

3.1.1 §æi míi quan ®iÓm hç trî

a. Quan ®iÓm hç trî DN cÇn ®Æt trªn c¬ së quan ®iÓm , môc tiªu chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc

Hç trî c¸c DN ph¶i ®­îc ®Æt trong tæng thÓ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ c¶ n­íc

§Ó cã thÓ ®æi míi quan ®iÓm hç trî c¸c DN , tr­íc hÕt cÇn nhËn thøc ®óng vai trß quan träng cña c¸c DN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay . §ång thêi cÇn qu¸n triÖt s©u s¾c quan ®iÓm cña §¶ng vÒ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ chiÕn l­îc kÕt hîp qui m« lín trong sù ®an xen qui m« . NghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh : “Trong ph¸t triÓn míi, ­u tiªn qui m« , c«ng nghÖ tiªn tiÕn , t¹o nhiÒu viÖ ,lµm thu håi vèn nhanh ; ®ång thêi x©y dùng mét sè c«ng tr×nh qui m« lín thËt cÇn thiÕt vµ cã hiÖu qu¶ ” .§©y lµ mét quan ®iÓm chiÕn l­îc rÊt quan träng võa cã ý nghÜa ®Þnh h­íng cho DN ph¸t triÓn ®óng ®¾n võa ®Þnh h­íng ho¹t ®éng hç trî cho c¸c doanh nghiÖp nµy tõ phÝa c¸c ngµnh c¸c cÊp . Nh­ vËy, hç trî cho c¸c DN kh«ng ph¶i lµ sù ban ¬n mµ lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn vµ toµn x· héi , trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp lín

b. Quan ®iÓm hç trî trªn c¬ së lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi lµm th­íc ®o

VÊn ®Ò nµy t­ëng nh­ lµ hiÓn nhiªn nh­ng trªn thùc tÕ ë ViÖt Nam vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn ®óng møc

Hç trî DN theo quan ®iÓm hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi thÓ hiÖn :mét mÆt, hç

trî nh»m ®¹t ®­îc môc ®Ých lµm cho c¸c DN kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n ; mÆt kh¸c cÇn tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ cña viÖc hç trî . Trong ®iÒu kiÖn nguån lùc cã h¹n , nhu cÇu hç trî th× v« h¹n nªn cÇn ph¶i x¸c ®Þnh thø tù ­u tiªn .D­íi ®©y lµ mét sè nÐt chÝnh:

27

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

-Hç trî tr­íc hÕt ®èi víi doanh nghiÖp ngµnh , lÜnh vùc cã hiÖu qu¶ kinh tÕ :suÊt sinh lîi cao c¶ trong ng¾n h¹n , trung h¹n vµ dµi h¹n

-Hç trî c¸c DN nh»m ®Æt hiÖu qu¶ kinh tÕ –x· héi cao , bao gåm c¶ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ c¶ ý nghÜa x· héi trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn , gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc ®Ých x· héi nh­ gi¶i quyÕt viÖc lµm , c«ng b»ng x· héi , xo¸ ®ãi ,gi¶m nghÌo…

-Hç trî DN lµm ¨n hiÖu qu¶ ®ång thêi g¾n víi viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i . Nh­ vËy , hiÖu qu¶ kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ c¶ hiÖu qu¶ sinh th¸i (hiÖn nay , kh¾i niÖm “hiÖu qu¶ xanh”- green productivity ®ang kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu n­íc) . Qua nghiªn cøu thùc tÕ ë c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång , t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng ®ang rÊt nghiªm träng , trong ®ã , c¸c DN ®· “ghãp phÇn to lín ” vµo viÖc lµm « nhiÔm ®ã (do c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp nµy qu¸ l¹c hËu , c¸c s¬ quan chøc n¨ng ch­a cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó kiÓm so¸t nh»m h¹n chÕ viÖc g©y « nhiÔm g©y ) . Nhµ n­íc ®· chi rÊt nhiÒu c«ng søc , tiÒn cña ®Ó kh¾c phôc nh­ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc kh«ng ®¸ng kÓ

-Hç trî theo ph­¬ng thøc hiÖu qu¶ nhÊt : xu h­íng hç trî ë nhiÒu n­íc lµ gi¶n nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp , t¨ng nh÷ng gi¶i ph¸p gi¸n tiÕp ; t¸c ®éng Ýt nh­ng hiÖu qu¶ cao vµ hiÖu øng réng . HiÖn nay ë c¸c n­íc cã rÊt nhiÒu c¸ch thøc cã hiÖu qu¶ : ch¼ng h¹n , thay v× cÊp vèn l·i suÊt ­u ®·i hoÆc b¾t buéc c¸c ng©n hµng cho c¸c doanh nghiÖp vay th× chØ cÇn trî cÊp l·i suÊt (nhµ n­íc bï chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a l·i suÊt thÞ tr­êng vµ l·i suÊt cho vay ­u ®·i ®èi víi DN )

-KÕt hîp hç trî cña nhµ n­íc víi hç trî cña céng ®ång , th«ng qua c¸c hiÖp héi nghÒ nghiÖp , sù hç trî cña c¸c doanh nghiÖp lín , sù hç trî cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc

c. Hç trî DN cÇn thiÕt thùc vµ g¾n víi thùc tÕ

§iÒu ®ã cã nghÜa lµ hç trî nh÷ng m¾t kh©u mµ doanh nghiÖp rÊt cÇn mµ tù doanh nghiÖp kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc ,®ång thêi viÖc hç trî cÇn g¾n víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph­¬ng , trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra cÇn t×m nh÷ng ph­¬ng thøc phï hîp ®Ó c¸c nguån lùc hç trî ®Õn ®óng ®èi t­îng , tr¸nh thÊt tho¸t cã thÓ x¶y ra

28

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

d. Hç trî DN nh»m ph¸t huy tiÒm n¨ng , lîi thÕ cña tõng vïng , tõng ngµnh nghÒ

Trong chÝnh s¸ch hç trî cÇn cã nh÷ng vÊn ®Ò chung , nh­ng ®ång thêi cÇn cã nh÷ng ®iÓm riªng biÖt ®Ó ph¸t huy lîi thÕ cña tõng vïng , tõng ngµnh nghÒ . Ch¼ng h¹n , cÇn chó träng ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn vµ nh÷ng khã kh¨n , v­íng m¾c cña c¸c doanh nghiÖp ë n«ng th«n ë miÒm nói kh¸c víi ë c¸c ®« thÞ ; viÖc khuyÕn khÝch c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng kh¸c víi viÖc ph¸t triÓn c¸c nghÒ míi , ph¸t triÓn c¸c ngµnh cÇn nhiÒu lao ®éng kh¸c víi c¸c nghÒ cÇn nhiÒu vèn…HiÖn nay, nhiÒu tiÒm n¨ng trong d©n, nh­: Vèn, lao ®éng, tay nghÒ tinh x¶o, trÝ tuÖ, kinh nghiÖm kinh doanh…còng nh­ c¸c tiÒm n¨ng tù nhiªn nh­ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn du lÞch, dÞch vô…ch­a ®­îc khai th¸c tèt. ViÖc khuyÕn khÝch doanh nghiÖp kh«ng nªn dµn ®Òu mµ c¨n cø vµo lîi thÕ cña tõng n¬i, tõng ngµnh nghÒ ®Ó cã gi¶i ph¸p hç trî ®óng lóc, ®óng c¸ch.

e. Hç trî doanh nghiÖp nh»m lµm cho c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, kinh doanh ngµy cµng v¨n minh, hiÖn ®¹i.

§Ó thùc hiÖn môc ®Ých c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ , cÇn ®Æc biÖt chó träng hç trî doanh nghiÖp trong c¸c kh©u quan träng nh­ c«ng nghÖ, ®µo t¹o chñ doanh nghiÖp, cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng vµ dù b¸o xu h­íng ph¸t triÓn trong n­íc vµ quèc tÕ…§ång thêi, cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­ c«ng nghÖ s¹ch, c«ng nghÖ míi, t×m kiÕm c¸c gi¶i ph¸p c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt,…§Ó thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ngµy cµng v¨n minh, cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp nµy kinh doanh ®óng luËt, lµm ¨n c«ng khai…Cïng víi viÖc hç trî, cÇn thiÕt ph¶i cã biÖn ph¸p tèt ®Ó kiÓm so¸t viÖc sö dông c¸c c«ng nghÖ , ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ l¹c hËu, g©y « nhiÔm m«i tr­êng.

3.1.2. §æi míi ph­¬ng thøc hç trî:

ViÖc lùa chän ph­¬ng thøc hç trî cã ý nghÜa quan träng , quyÕt dÞnh tÝnh thùc thi vµ hiÖu qu¶ cña c¸c h×nh thøc hç trî. Ph­¬ng thøc hç trî doanh nghiÖp trªn thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay th­êng theo hai h­íng: ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc quy m« trong thêi kú ®Çu th× thiªn vÒ hç trî trùc tiÕp (cÊp vèn, cÊp mÆt b»ng, ®µo t¹o c«ng nh©n vµ chñ doanh nghiÖp) víi nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i h¬n; ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, ph­¬ng thøc hç trî chñ yÕu lµ gi¸n tiÕp d­íi d¹ng gi¶m thuÕ, cho vay víi l·i

29

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

suÊt ­u ®·i…Tuy nhiªn , møc ®é hç trî cßn Ýt ái so víi nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp.

Cã nhiÒu ph­¬ng thøc hç trî doanh nghiÖp : hç trî trùc tiÕp , hç trî gi¸n tiÕp, kÕt hîp c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, hç trî dÉn ®­êng (®i tiªn phong), hç trî th«ng qua trung gian…

Hç trî trùc tiÕp bao gåm:

- §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc cÊp giÊy phÐp, rót giÊy phÐp, kiÓm tra.

- CÊp vèn

- X©y dùng c¬ së h¹ tÇng.

- Cung cÊp th«ng tin

- §µo t¹o chñ doanh nghiÖp,

- Cung cÊp ­u ®·i vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh.

Hç trî gi¸n tiÕp chñ yÕu lµ t¸c ®éng th«ng qua m«i tr­êng kinh doanh nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu lµ:

- H×nh thµnh m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh, an toµn vµ b¶o hé quyÒn lîi hîp ph¸p cho c¸c doanh nghiÖp (bao gåm m«i tr­êng thÓ chÕ, m«i tr­êng luËt ph¸p, m«i tr­êng thÞ tr­êng, m«i tr­êng c¬ së h¹ tÇng…)

- ¦u ®·i vÒ thuÕ (gi¶m , miÔn thuÕ).

- B¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc hîp lý, chèng nhËp lËu hµng ngo¹i

- T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp hîp t¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi.

Hç trî dÉn ®­êng: Nhµ n­íc cã vai trß ®i tiªn phong trong nh÷ng lÜnh

vùc khã ®Ó më ®­êng cho ®Õn lóc c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng.

Hç trî th«ng qua trung gian: th«ng qua c¸c trung t©m hç trî, c¸c c«ng

ty t­ vÊn, c¸c viÖn nghiªn cøu…

ë ViÖt Nam hiÖn nay, ®Ó hç trî cã kÕt qu¶ tèt, cÇn chó träng mét sè

ph­¬ng thøc sau:

KÕt hîp hç trî trùc tiÕp víi hç trî gi¸n tiÕp. Trong ®ã, cÇn ®Æc biÖt chó träng c¸c gi¶i ph¸p : §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh; hç trî th«ng qua chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch ®ång thêi víi hç trî trùc tiÕp th«ng qua cung cÊp c¬ së h¹ tÇng, trî cÊp l·i suÊt, miÔn, gi¶m thuÕ; hç trî ®µo t¹o chñ doanh nghiÖp ; cung cÊp th«ng tin vÒ c«ng nghÖ, thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, khuyÕn

30

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

khÝch c¸c h×nh thøc hç trî mang tÝnh céng ®ång, liªn kÕt s¶n xuÊt gi÷a doanh nghiÖp lín víi doanh nghiÖp bëi c¬ cÊu s¶n xuÊt nhiÒu tÇng…

Ngoµi ra , cÇn chó ý tíi c¸ch thøc hç trî b»ng quy ho¹ch ph¸t triÓn, t¹o lËp c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng c¸c c¬ së kinh tÕ lµm tiªn phong trong mét sè lÜnh vùc ®ßi hái nhiÒu vèn nh­ c«ng nghÖ cao; hç trî th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian nh­ ng©n hµng, c¸c trung t©m hç trî doanh nghiÖp còng nh­ cã biÖn ph¸p cô thÓ , thiÕt thùc khuyÕn khÝch h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty dÞch vô t­ vÊn, hç trî c¸c doanh nghiÖp (thay v× Nhµ n­íc ph¶i ®øng ra thµnh lËp c¸c c¬ së hç trî th× chØ cÇn hç trî mét phÇn cho c¸c trung t©m nµy ho¹t ®éng).

3.2. T¨ng c­êng vai trß cña Nhµ n­íc trong viÖc hç trî.

Vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp, trong ®ã cã c¶ c¸c doanh nghiÖp , thÓ hiÖn tr­íc hÕt b»ng viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña qu¶n lý Nhµ n­íc:

- T¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh an toµn vµ thuËn lîi cho c¸c doanh

nghiÖp ho¹t ®éng

- §Þnh h­íng vµ h­íng dÉn

- §iÒu tiÕt vµ hç trî

- KiÓm so¸t

Nh­ vËy, hç trî lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña Nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ , ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp . Trong viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay, cÇn ph¸t huy vai trß cña Nhµ n­íc trªn c¸c lÜnh vùc sau:

3.2.1. H×nh thøc khung khæ ph¸p lý.

ViÖc t¹o lËp khung khæ ph¸p lý râ rµng vµ chuÈn x¸c lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Çu tiªn lµm c¬ së ph¸p lý cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî . Khung khæ ph¸p lý bao gåm nh÷ng quy ®Þnh cã liªn quan tíi doanh nghiÖp vµ nh÷ng quy ®Þnh riªng cho c¸c doanh nghiÖp nµy.

Trªn tinh thÇn ®ã, cÇn tËp trung thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau ®©y:

31

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

a. Ban hµnh , bæ sung vµ söa ®æi c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh hiÖn hµnh

liªn quan ®Õn doanh nghiÖp .

§©y lµ gi¶i ph¸p nh»m ®Ó lo¹i bá sù m©u thuÉn trong hÖ thèng c¸c v¨n b¶n, quy ph¹m ph¸p luËt, g©y khã kh¨n, c¶n trë cho c¸c doanh nghiÖp. HÖ thèng chÝnh s¸ch nµy ®Þnh kú cÇn ®­îc xem xÐt, nghiªn cøu vµ söa ®æi, bæ sung nh÷ng ®iÓm kh«ng cßn phï hîp víi hoµn c¶nh kinh tÕ hiÖn t¹i vµ kh«ng thÝch hîp víi m«i tr­êng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi, cÇn thay ®æi quy tr×nh x©y dùng vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. HiÖn nay, c¸c v¨n b¶n luËt, ph¸p lÖnh ®­îc ban hµnh tr­íc, sau ®ã c¸c c¬ quan chøc n¨ng ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. Do vËy, trªn thùc tÕ, thêi ®iÓm thùc hiÖn v¨n b¶n th­êng bÞ chËm so víi thêi hiÖu ®­îc quy ®Þnh t¹i v¨n b¶n . Bªn c¹nh ®ã viÖc ¸p dông v¨n b¶n còng kh«ng thèng nhÊt vÒ thêi gian vµ kh«ng gian, g©y nªn t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. V× vËy, trong qu¸ tr×nh x©y dùng luËt, ph¶i ®ång thêi tiÕn hµnh viÖc x©y dùng c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh ®Ó sau khi v¨n b¶n cã hiÖu lùc th× lËp tøc ®­îc ¸p dông ngay vµo cuéc sèng mµ kh«ng cÇn ph¶i ®îi c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh.

b. Ban hµnh c¸c luËt riªng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp .

ViÖc ban hµnh c¸c luËt riªng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nh»m:

- X¸c ®Þnh râ ®èi t­îng ®iÒu chØnh (doanh nghiÖp cÇn hç trî): tiªu chÝ ph©n lo¹i doanh nghiÖp còng nh­ khung khæ c¸c trÞ sè cña c¸c tiªu chÝ, ®Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ víi c¬ quan qu¶n lý cña Nhµ n­íc.

- Cã gi¶i ph¸p khung cho viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp .

- C¸c gi¶i ph¸p khung ®Ó b¶o hé quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cho c¸c

doanh nghiÖp .

- Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, c¸c tæ chøc vµ toµn x· héi

trong viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy.

C¸c luËt riªng cho doanh nghiÖp cã thÓ lµ: LuËt c¬ b¶n vÒ doanh nghiÖp , luËt vÒ c¸c hiÖp héi doanh nghiÖp , luËt vÒ b¶o l·nh tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp …

32

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

3.2.2. KiÖn toµn hÖ thèng tæ chøc, qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp .

HiÖn nay, viÖc qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp nµy cã kh¸c nhau tuú thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc quy m« do c¸c bé, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng hoÆc do mét sè c¬ quan (doanh nghiÖp ®oµn thÓ) qu¶n lý. Trong khi ®ã, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ch­a cã c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ®Ých thùc mµ chØ míi thùc hiÖn cÊp giÊy phÐp kinh doanh , ®¨ng ký kinh doanh vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng rÊt h¹n chÕ nh­ thu thuÕ, kiÓm tra vÒ « nhiÔm m«i tr­êng…Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp l¹i cã qu¸ nhiÒu ®Çu mèi "qu¶n": c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn, c¸c tæ chøc x· héi, thËm chÝ c¶ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ,…g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Do ®ã, ®· ®Õn lóc cÇn thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp theo lÜnh vùc . C¬ quan nµy cÇn ®­îc thµnh lËp Ýt nhÊt trong 2 lÜnh vùc: c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i. Ch¼ng h¹n côc qu¶n lý doanh nghiÖp thuéc Bé c«ng nghiÖp, Côc qu¶n lý doanh nghiÖp thuéc Bé th­¬ng m¹i.

C¸c c¬ quan nµy cã chøc n¨ng chñ yÕu nh­:

- Gióp Nhµ n­íc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c

doanh nghiÖp .

- N¾m b¾t t×nh h×nh , nguyÖn väng cña c¸c doanh nghiÖp , dù b¸o xu

h­íng ph¸t triÓn.

- Cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ chÝnh s¸ch , thÞ tr­êng, c«ng nghÖ, lao

®éng,…cho c¸c doanh nghiÖp .

- Thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî c¸c doanh nghiÖp vÒ c¸c mÆt nh­

chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®µo t¹o chñ doanh nghiÖp , hç trî vèn…

- Xóc tiÐn hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c

trong vµ ngoµi n­íc, gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ.

- Thùc hiÖn viÖc kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm.

- Qu¶n lý m«i tr­êng.

- KiÓm tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt cña c¸c doanh nghiÖp .

- Hîp t¸c quèc tÕ vÒ doanh nghiÖp …

- §µo t¹o chñ doanh nghiÖp

33

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

3.2.3 KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c tæ chøc hç trî doanh nghiÖp

Nhu cÇu hç trî cña c¸c doanh nghiÖp rÊt lín mµ kh¶ n¨ng còng nh­ tiÒm lùc cña Nhµ n­íc th× cã h¹n. Do ®ã, ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu chÝnh ®¸ng cña c¸c doanh nghiÖp nµy, cÇn thiÕt ph¶i huy ®éng lùc l­îng hç trî cña toµn x· héi. Do ®ã , cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c tæ chøc hç trî c¸c doanh nghiÖp . §©y lµ gi¶i ph¸p kh¸ hiÖu qu¶ v×:

- Nhµ n­íc chØ cÇn cã chÝnh s¸ch hîp lý vµ hç trî mét phÇn cho c¸c tæ chøc lµm chøc n¨ng hç trî mµ kh«ng cÇn ®Çu t­ nhiÒu nguån lùc cña Nhµ n­íc nh­ng vÉn ®¹t ®­îc môc ®Ých.

ch­¬ng tr×nh , dù ¸n vÒ tµi chÝnh.

- Tranh thñ sù ñng hé quèc tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th«ng qua c¸c

- C¶ ba phÝa (Nhµ n­íc, ng­êi thùc hiÖn hç trî vµ ng­êi ®­îc hç trî)

®Òu cã lîi:

- Cho phÐp thùc hiÖn hç trî theo ph­¬ng thøc øng xö thÞ tr­êng thay cho ph­¬ng thøc cung cÊp kh«ng mÊt tiÒn th­êng dÉn ®Õn tr× trÖ, û l¹i vµ dÔ thÊt tho¸t.

3.2.4. KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c hiÖp héi vµ c¸c tæ chøc

cña c¸c doanh nghiÖp .

Nhu cÇu bøc xóc hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp lµ cÇn cã nh÷ng tæ chøc ®¹i diÖn ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp nµy, ®ång thêi cã ®iÒu kiÖn hç trî nhau trong s¶n xuÊt kinh tÕ, trao ®æi kinh nghiÖm kinh doanh, cung cÊp th«ng tin, hç trî nhau vÒ vèn, c«ng nghÖ,…C¸c tæ chøc nµy cã thÓ ®­îc thµnh lËp d­íi d¹ng c¸c héi nghÒ nghiÖp, hiÖp héi c¸c c©u l¹c bé,…ho¹t ®éng th­êng xuyªn hoÆc ®Þnh kú d­íi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, phong phó.

3.2.5 . Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch:

Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch hç trî DN lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt hiÖn nay. V×:

- Víi sè l­îng DN kh¸ lín nh­ hiÖn nay, c¸c gi¶i ph¸p hç trî trùc tiÕp rÊt khã bao qu¸t hÕt mµ chØ cã th«ng qua chÝnh s¸ch hç trî míi cã thÓ t¸c ®éng diÖn réng. Thùc tÕ c«ng cuéc ®æi míi ë ViÖt Nam ho thÊy viÖc th¸o gì trong chÝnh s¸ch cã t¸c ®éng rÊt nhanh chãng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ. Nhê ®ã mµ chØ trong thêi gian ng¾n ®· lµm cho ViÖt Nam tõ mét n­íc ph¶i nhËp khÈu

34

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

g¹o ( trªn 40 v¹n tÊn/ n¨m) thµnh mét n­íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø ba trªn thÕ giíi (gÇn 2 triÖu tÊn/ n¨m)

- MÆc dï chÝnh s¸ch cã vai trß to lín nh­ vËy nh­ng trong chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc hiÖn nay cßn nhiÒu trë ng¹i cho ph¸t triÓn DN, ®Æc biÖt lµ trong chÝnh s¸ch hç trî DN.

D­íi ®©y lµ mét sè ®Ò suÊt vÒ ®æi míi chÝnh s¸ch hç trî c¸c DN ë ViÖt Nam.

a.. ChÝnh s¸ch ®Çu t­:

b. ChÝnh s¸ch vèn:

ChÝnh s¸ch ®Çu t­ ®æi míi theo h­íng khuyÕn khÝch mäi nç lùc ®Çu t­ ph¸t triÓn v× sù nghiÖp d©n giµu, n­íc m¹nh. CÇn lÊy l¹i thÕ c©n b»ng gi÷a ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. KhuyÕn khÝch nh÷ng c«ng d©n VN cã vèn, cã kiÕn thøc ®øng ra kinh doanh

Bao gåm viÖc t¹o lËp, huy ®éng vµ sö dông vèn. C¸c gi¶i ph¸p vÒ th¸o gì vèn cã vai trß rÊt lín ®èi víi DN. CÇn thiÕt ph¶i cã hai nhãm gi¶i ph¸p t¸c ®éng ®Õn t×nh h×nh vèn cña DN: chÝnh s¸ch vèn chung (t¸c ®éng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ, trong ®ã cã doanh nghiÖp ) vµ chÝnh s¸ch vèn ®èi víi c¸c DN

*ChÝnh s¸ch vèn chung: chÝnh s¸ch vèn cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn viÖc c¶i thiÖn t×nh h×nh vèn cho c¸c DN. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn an toµn, thuËn lîi vµ cã hiÖu qu¶, cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi theo h­íng:

-§æi míi chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ: cã chÝnh s¸ch chèng ®éc quyÒn kinh doanh ng©n hµng, gi¶m møc dù tr÷ b¾t buéc, Nhµ n­íc chØ nªn ®iÒu tiÕt l·i suÊt b»ng ph­¬ng ph¸p thÞ tr­êng më vµ dù tr÷ b¾t buéc, ®iÒu chØnh l·i suÊt trÇn mét c¸ch linh ho¹t s¸t víi cung cÇu vèn trªn thÞ tr­êng. ViÖc khèng chÕ møc l·i suÊt trÇn cøng nh¾c nh­ hiÖn nay sÏ lµm ho¹t ®éng cho vay cña c¸c ng©n hµng bÞ h¹n chÕ ®¸ng kÓ.

-Gi¶m bít c¸c thñ tôc vay vèn: më réng m¹ng l­íi cho vay vµ c¸c h×nh thøc huy ®éng, khuyÕn khÝch c¹nh tranh hîp ph¸p.

-Ph¸t triÓn quü tÝn dông nh©n d©n.

-Më réng c¹nh tranh trong kinh doanh ng©n hµng: gi¶i ph¸p nµy nh»m thiÕt lËp l·i suÊt thÞ tr­êng thùc sù, æn ®Þnh l·i suÊt, gi¶m bít phiÒn hµ cho kh¸ch hµng trong viÖc vay vèn.

35

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

-Ph¸t triÓn c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh cung cÊp vèn trung vµ dµi h¹n nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng vèn trung - dµi h¹n.

-KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu…

*ChÝnh s¸ch vµ c¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn ®èi víi c¸c DN: nh­ trªn ®· ph©n tÝch, do yÕu thÕ nªn c¸c doanh nghiÖp rÊt khã tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn. V× vËy, ngoµi chÝnh s¸ch vèn chung cho c¸c doanh nghiÖp, cÇn thiÕt ph¶i cã ­u ®·i vèn ®èi víi c¸c DN ®Ó hç trî cho c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn b×nh th­êng. §Ó hç trî vèn cã hiÖu qu¶ cho DN, cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi chÝnh s¸ch vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy theo h­íng ­u ®·i l·i suÊt vµ khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c trung t©m hç trî vèn cho c¸c DN:

-¦u ®·i l·i suÊt: nh­ trªn ®· ph©n tÝch, l·i suÊt tiÒn vay lµ kh¸ cao ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ cµng cao ®èi víi c¸c DN. Tuy nhiªn, do sè l­îng DN trong nÒn kinh tÕ kh¸ lín, mµ nguån tµi chÝnh l¹i cã h¹n nªn kh«ng thÓ ­u ®·i tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nµy. Do vËy, trong chÝnh s¸ch ­u ®·i vèn (kh¸c víi ­u ®·i thuÕ) cÇn chän ®óng ®èi t­îng th× víi nguån lùc Ýt míi cã thÓ hç trî hiÖu qu¶. ChØ nªn ­u ®·i l·i suÊt cho c¸c doanh nghiÖp cã triÓn väng kinh doanh hiÖu qu¶, c¸c doanh nghiÖp g¾n víi nhiÖm vô chiÕn l­îc vµ hç trî cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ míi, s¶n xuÊt thö, nghiªn cøu khoa häc, ®µo t¹o nghÒ, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô t­ vÊn… Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ hç trî ®­îc nhiÒu doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn nguån tµi chÝnh cã h¹n, cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p ®Æc biÖt. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã lµ trî cÊp l·i suÊt cho ®èi t­îng ®­îc hç trî, tøc lµ bï trªnh lÖch gi÷a l·i suÊt thÞ tr­êng vµ l·i suÊt ­u ®·i cho c¸c DN vay.

-Thµnh lËp c¸c quü hç trî: huy ®éng c¸c nguån vèn ®Ó thµnh lËp quü hç trî DN. C¸c nguån ®ã cã thÓ lµ: tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc trung ­¬ng, ®Þa ph­¬ng, tõ c¸c doanh nghiÖp lín, tõ c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc. Quü nµy cã thÓ do Nhµ n­íc qu¶n lý vµ còng cã thÓ thuª mét trung t©m chuyªn tr¸ch qu¶n lý. ViÖc sö dông quü nµy do Nhµ n­íc qu¶n lý víi sù nhÊt trÝ cña nhµ tµi trî th«ng qua trung gian lµ ng­êi chuyªn tr¸ch vÒ vèn (th­êng lµ ng©n hµng). Quü nµy hç trî cho c¸c ho¹t ®éng nh­: ®µo t¹o chñ doanh nghiÖp, ®µo t¹o nghÒ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, trung t©m t­ vÊn cho doanh nghiÖp , c¸c ho¹t ®éng vÒ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ, khoa häc, c«ng nghÖ… cÇn thiÕt cho c¸c DN.

36

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

-Thµnh lËp trung t©m b¶o l·nh: ®èi víi c¸c DN, mét trong nh÷ng khã kh¨n lín nhÊt lµ kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó vay vèn ng©n hµng. Do ®ã cÇn tæ chøc trung gian lµm cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp vµ ng©n hµng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn. Mét trong c¸c h×nh thøc ®ã lµ quü b¶o l·nh tÝn dông võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn, võa lµ h×nh thøc rµng buéc chÆt chÏ gi÷a ng­êi vay (doanh nghiÖp) vµ ng­êi cho vay (ngan hµng), tæ chøc trung gian (c¸c c«ng ty b¶o l·nh) vµ Nhµ n­íc, nhê ®ã mµ gi¶m bít møc ®é rñi ro khi vay vèn.

c. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai:

§Êt ®ai lµ mét yÕu tè ®Çu vµo c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. HiÖn nay, c¸c DN, ®Æc biÖt lµ khu vùc ngoµi quèc doanh phæ biÕn lµ nhá bÐ, ph©n t¸n, diÖn tÝch mÆt b»ng chËt hÑp, ph¶i tËn dông nhµ ë ®Ó s¶n xuÊt. C¸c c¬ së nµy gÆ nhiÒu khã kh¨n trong viÖc më réng mÆt b»ng s¶n xuÊt. Nguyªn nh©n mét phÇn do c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn, gi¸ ®Êt cao, phÇn kh¸c do cßn nhiÒu v­íng m¾c trong nh÷ng qui ®Þnh hiÖn hµnh nh­: quyÒn së h÷u sö dông ®Êt kh«ng râ rµng, røt kho¸t… §Ó gãp phÇn th¸o gì nh÷ng khã kh¨n vÒ ®Êt ®ai, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c DN ph¸t triÓn, cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p th¸o gì nh­:

-Nghiªn cøu söa ®æi c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh ch­a phï hîp, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò thêi h¹n giao ®Êt, viÖc quyÒn sö dông ®Êt.

-Më réng quyÒn cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong viÖc cÊp ®Êt sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt vµ cho thuª ®Êt

-Cho thuª, ®Êu thÇu nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt bÞ gi¶i thÓ

-T¨ng thêi h¹n sö dông vµ miÔn, gi¶m thuÕ ®èi víi phÇn vèn bá vµo viÖc më mang ®Êt ®ai, tËn dông ®Êt thõa, ao hå, ®Çm lÇy… ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt

-§¬n gi¶n hãa thñ tôc thuª ®Êt vµ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p, khuyÕn khÝch sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi cao h¬n

-H×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ trong

-TiÕn tíi cho phÐp c¸c DNkhu vùc ngoµi quèc doanh ®­îc h­ëng nh÷ng quyÒn lîi vÒ sö dông ®Êt nh­ víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc: ®­îc Nhµ n­íc giao quyÒn sö dông ®Êt, ®­îc thuª ®Êt theo gi¸ nh­ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i tr¶, ®­îc h­ëng ®Çy ®ñ 5 quyÒn lîi víi ng­êi cã quyÒn sö dông ®Êt nh­ LuËt §Êt ®ai (1993) ®· qui ®Þnh

37

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

vµ ngoµi n­íc. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp liªn kÕt x©y dùng h¹ tÇng ®Ó cho thuª mÆt b»ng, nhµ x­ëng víi gi¸ ­u ®·i, ®ã lµ c¸ch thøc x©y dùng “khu c«ng nghiÖp néi ®Þa” mµ thµnh phè Hµ Néi ®ang lµm.

d. ChÝnh s¸ch thuÕ:

CÇn ®æi míi chÝnh s¸ch thuÕ theo hai néi dung:

*HÖ thèng thuÕ chung ®æi míi theo c¸c h­íng:

-§¬n gi¶n hãa hÖ thèng thuÕ suÊt , h¹ møc thuÕ suÊt

-Tr¸nh ®¸nh thuÕ chång chÐo (sím chuyÓn sang thuÕ GTGT)

-Thùc hiÖn c¬ chÕ tù khai b¸o møc thuÕ, Nhµ n­íc kiÓm ®Þnh vµ doanh nghiÖp tù nép thuÕ…

-C¶i c¸ch c¬ chÕ ®Þnh – thu (nép) – kiÓm tra thuÕ theo h­íng cã sù ®éc lËp gi÷a c¸c bé phËn nµy, cã thÓ kiÓm tra lÉn nhau.

-B¶o ®¶m c«ng b»ng, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®ång thêi ­u tiªn c¸c doanh nghiÖp trong n­íc h¬n c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. HiÖn nay cã t×nh tr¹ng tr¸i ng­îc: c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ ngoµi cã nhiÒu ­u thÕ h¬n, m¹nh h¬n th× chØ nép thuÕ lîi tøc10- 15% trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ph¶i nép thuÕ lîi tøc tíi 35- 50%

*ChÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi DN: cÇn ®æi míi theo h­íng më réng ®èi t­îng ®­îc ­u ®·i thuÕ, t¨ng møc ®é ­u ®·i thuÕ, t¨ng møc ®é ­u ®·i,…

-T¨ng møc ®é ­u ®·i cho c¸c DN: thêi gian qua, møc ­u ®·i ®· t¨ng lªn nh­ng vÉn cßn rÊt dÌ dÆt , chØ miÔn, gi¶m thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp 1-2 n¨m, trong khi møc ­u ®·i thuÕ ë nhiÒu n­íc lµ tõ 4-5 n¨m. H¬n n÷a møc

-Më réng ®èi t­îng ®­îc ­u ®·i: ®Õn nay c¸c chÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n­íc, lo¹i ®èi t­îng ®­îc ­u ®·i vÒ thuÕ kh«ng nhiÒu, chØ c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp sau 1993 (mµ phÇn lín ®· qu¸ h¹n 2 n¨m ®­îc ­u ®·i nh­ luËt ®Þnh), c¸c doanh nghiÖp ë vïng nói, h¶i ®¶om mét sè doanh nghiÖp trong ngµnh chÕ biÕn n«ng s¶n. Nh­ vËy lµ trong chÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ ch­a quan t©m ®Õn sù yÕu ít cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy ®øng v÷ng vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶. Do ®o trong chÝnh s¸ch thuÕ cÇn më réng ®èi t­îng h¬n n÷a, nh­ vËy míi nu«i d­ìng ®­îc nguån thu, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp tÝch lòy ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, më réng qui m«.

38

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

gi¶m thuÕ cßn thÊp, sè ®èi t­îng ®­îc miÔn gi¶m thuÕ cßn Ýt. Do ®ã, ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã tÝch lòy ban ®Çu cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt th× cÇn thiÕt ph¶i t¨ng møc ­u ®·i thuÕ tõ 3 ®Õn 5 n¨m. MiÔn thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ s¹ch. MiÔn thuÕ cho c¸c kh©u nh­ chi phÝ ®µo t¹o c«ng nh©n vµ chñ doanh nghiÖp còng nh­ ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm míi.

- Cã h×nh thøc vµ møc ®é ­u ®·i thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng, huy ®éng nhiÒu vèn. HiÖn nay ®ang cã t×nh tr¹ng doanh nghiÖp cµng huy ®éng nhiÒu lao ®éng (chi phÝ biªn t¨ng lªn) th× møc thuÕ cµng cao. Nh­ vËy sÏ kh«ng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp më réng qui m«. C¸c n­íc ph¸t triÓn ®Òu cã chÝnh s¸ch ®Ó më réng qui m« doanh nghiÖp, v× qui m« qu¸ nhá sÏ kh«ng cã hiÖu qu¶.

3.2.6. C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî:

a. §µo t¹o ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ c«ng nh©n

C¸c nhµ doanh nghiÖp cã vai trß rÊt quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh. Hä lµ ng­êi trùc tiÕp sö dông c¸c nguån lùc ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, trùc tiÕp qu¶n lý ng­êi lao ®éng. Do ®ã nhiÒu n­íc rÊt chó träng ph¸t triÓn ®éi ngò nµy. T¹i ViÖt Nam, ®éi ngò c¸c nhµ kinh doanh hiÖn nay cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp. Do ®ã cÇn thiÕt ph¶i ®µo t¹o c¸c nhµ kinh doanh: cung cÊp kiÕn thøc vÒ luËt ph¸p, kinh tÕ, c«ng nghÖ qu¶n lý… C¸c h×nh thøc ®µo t¹o cã thÓ lµ:

-Më c¸c líp ng¾n h¹n ®µo t¹o vÒ kinh doanh vµ ph¸p luËt …

-Thµnh lËp c¸c trung t©m ®µo t¹o, båi d­ìng vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp.

-KhuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o nghÒ cho c¸c doanh nghiÖp nh­: miÔn, gi¶m thuÕ, cho vay ­u ®·i, cÊp vèn…

-T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t×m hiÓu thÞ tr­êng ngoµi n­íc

-§Çu t­ cho c¸c trung t©m d¹y nghÒ hiÖn cã ë c¸c ®Þa ph­¬ng, x©y dùng c¸c trung t©m míi ®¸p øng víi nhu cÇu ®µo t¹o nghÒ hiÖn nay

-KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tù ®µo t¹o, trÝch mét phÇn trong thuÕ nghÜa vô cña doanh nghiÖp gi÷ l¹i lam thuÕ ®µo t¹o, gi¶m phÇn chi phÝ ®µo t¹o trong tæng thu nhËp chÞu thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp (nh­ dù th¶o LuËt

-Sö dông quü ®µo t¹o l¹i cho c¶ viÖc ®µo t¹o nghÒ ë c¸c doanh nghiÖp

39

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp )

b. Cung cÊp th«ng tin:

C¸c DN ®ang rÊt thiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, c«ng nghÖ, luËt ph¸p, kinh tÕ, kh¸ch hµng, ®èi t¸c kinh doanh … Do ®ã cÇn thiÕt hç trî th«ng tin cho doanh nghiÖp

C¸c gi¶i ph¸p hç trî th«ng tin cã thÓ lµ:

-Thµnh lËp c¸c ng©n hµng d÷ liÖu vÒ c¸c doanh nghiÖp , vÒ thÞ tr­êng, c«ng nghÖ, thÓ chÕ… ®Ó cung cÊp hoÆc b¸n cho doanh nghiÖp víi gi¸ hîp lý.

-Phæ biÕn kinh nghiÖm s¶n xuÊt, kinh doanh b»ng nhiÒu h×nh thøc.

-Phæ biÕn c¸c th«ng tin vÒ ph¸p luËt , chÝnh s¸ch… th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.

-T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tham gia c¸c héi chî triÓn l·m trong vµ ngoµi n­íc, kÝ kÕt hîp ®ång kinh tÕ víi c¸c ®èi t¸c trong vµ ngoµi n­íc.

-Tæ chøc c¸c c©u l¹c bé ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ trao ®æi häc tËp kinh nghiÖm cña nhau.

-KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ së d÷ liÖu vµ sö dông c¸c qu¶n lý th«ng tin hiÖn ®¹i nh­ m¸y vi tÝnh, m¹ng th«ng tin,… ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc c¸c c¬ së d÷ liÖu hiÖn ®¹i trong vµ ngoµi n­íc.

c. X©y dùng c¬ së h¹ tÇng

C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n, lµ tiÒn ®Ò rÊt quan träng thóc ®Èy

ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp. ë nhiÒu vïng trong c¶ n­íc, c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, ®iÖn, n­íc kÐm ph¸t triÓn. §ã lµ trë ng¹i lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. §Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng rÊt tèn kÐm, chËm thu håi vèn vµ Ýt sinh l·i nªn c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn ®Çu t­. H¬n n÷a, c¸c DN kh«ng ®ñ søc ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng. Do ®ã rÊt cÇn sù hç trî cña Nhµ n­íc. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc th× ®©y lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc hç trî chñ yÕu cña Nhµ n­íc. Tuy nhiªn do ng©n s¸ch Nhµ n­íc trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng cßn h¹n chÕ nªn cÇn:

-KÕt hîp Nhµ n­íc, ®Þa ph­¬ng vµ nh©n d©n cïng lµm.

-§Çu t­ theo träng ®iÓm, tËp trng vµo c¸c c«ng tr×nh mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi cao

40

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

KÕT LUËN

Nh­ mét t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam , c¸c DN ë ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn nhanh trãng ®ång thêi cã nh÷ng ®ãng ghãp quan träng vµo sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n . MÆc dï vËy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nµy trong nh÷ng n¨m qua cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ , ®iÒu ®ã phÇn nµo chøng tá tiÒm n¨ng cña chóng ta cßn ch­a ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó , v× thÕ th«ng qua bµi viÕt nµy phÇn nµo thÊy râ ®­îc nh÷ng khã kh¨n tån ®äng cña DN , tõ ®ã ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo khu vôc kinh tÕ nµy

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.

Tuy cã cè g¾ng rÊt nhiÒu nh­ng do bÞ h¹n chÕ vÒ mÆt sè liÖu , thêi gian , kinh nghiÖm thùc tÕ vµ ph­¬ng tiÖn nghiªn cøu nªn néi dung cña tiÓu luËn nµy ch¾c cßn nhiÒu sai sãt . RÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c« gi¸o vµ c¸c b¹n

41

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Tµi liÖu tham kh¶o

1.Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c_ Lªnin _ NXB ChÝnh trÞ quèc gia

2.B¸o Doanh NghiÖp ViÖt Nam

3.B¸o Tµi ChÝnh Doanh NghiÖp

4. B¸o DiÔn §µn Doanh NghiÖp

5.Qu¶n lý vµ kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ_ NXB ThÕ giíi

42