L I NÓI Đ U

B o hi m xã h i (BHXH) là m t trong nh ng lo i hình b o hi m ra ữ ể ể ả ạ ả ộ ộ

n c ta. Đây là m t lo i hình b o hi m đ c bi t, nó ít mang đ i s m ờ ớ ở ướ ể ạ ả ặ ộ ệ

tính ch t kinh doanh th ng m i mà ch y u là tính nhân d o và nhân ấ ươ ủ ế ạ ạ

văn cao c .ả

K t khi ra đ i đ n nay, nó đã góp ph n làm n đ nh đ i s ng cho ể ừ ờ ế ờ ố ầ ổ ị

cán b công nhân viên ch c Nhà n c, quân nhân, nh ng ng ứ ộ ướ ữ ườ ộ i lao đ ng

làm vi c trong các thành ph n kinh t c a đ t n c; n đ nh chính tr – ệ ầ ế ủ ấ ướ ổ ị ị

xã h i, thúc đ y quá trình xây d ng, phát tri n và b o v t ệ ổ ự ể ẩ ả ộ qu c. ố

Hi n nay, đ c s quan tâm c a Nhà n c mà chính sách BHXH ệ ượ ự ủ ướ

ngày càng đ c th c hi n t t và hi u qu h n v i các đ i t ng tham ượ ệ ố ự ả ơ ố ượ ệ ớ

gia nói trên. Đ vi c th c hi n BHXH t n t i và phát huy đ ể ệ ồ ạ ự ệ ượ ụ c tác d ng

ụ c a nó c n ph i có m t qu BHXH và qu đó ph i ho t đ ng đúng m c ủ ạ ộ ầ ả ả ộ ỹ ỹ

đích t c là c quan BHXH ph i th c hi n t t công tác thu – chi qu ệ ố ự ứ ả ơ ỹ

BHXH.

Qua th i gian th c t p t ự ậ ạ ờ ấ i phòng BHXH huy n Giao Thu em th y ệ ỷ

BHXH huy n Giao Thu đã đ t đ ạ ượ ệ ỷ c nh ng k t qu thi ế ữ ả ế ạ t th c v ho t ự ề

i, đúng đ i t đ ng thu – chi qu BHXH nh : Chi đúng ng ộ ư ỹ ườ ố ượ ị ng, k p

th i; thu qu BHXH ngày càng tăng v.v…Tuy nhiên bên c nh dó v n còn ạ ẫ ờ ỹ

m t s t n t ộ ố ồ ạ ố ợ ọ i nh t đ nh nh : Thu BHXH ch a d t đi m, s n đ ng ấ ị ư ư ứ ể

v n còn, m t vài c s còn tr n n p BHXH làm cho ho t đ ng qu ẫ ạ ộ ơ ở ộ ố ộ ỹ

BHXH t i phòng BHXH huy n Giao Thu ch a đ t đ c k t qu cao, ạ ạ ượ ư ệ ỷ ế ả

tăng gánh n ng cho ngân sách nhà n c. Nh n th c đ ặ ướ ứ ượ ầ ọ c t m quan tr ng ậ

c a công tác qu n lý thu – chi qu BHXH nh v y, em đã ch n đ tài : ủ ư ậ ề ả ọ ỹ

1

“Th c tr ng thu - chi qu BHXH t i phòng BHXH huy n Giao Thu ự ạ ỹ ạ ệ ỷ

(Nam Đ nh)” v i mong mu n đ ị ớ ố ượ ằ c góp ph n nh bé c a mình nh m ủ ầ ỏ

hoàn thi n công tác qu n lý thu – chi qu BHXH t ệ ả ỹ ạ ệ i phòng BHXH huy n

Giao Thu nói riêng và trong h th ng BHXH Vi t Nam nói chung. ệ ố ỷ ệ

Trong quá trình hoàn thành chuyên đ , do th i gian và nh n th c còn ứ ề ậ ờ

nhi u h n ch nên không th tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t mong ữ ế ể ế ề ạ ấ ỏ

đ c s ch b o c a các th y cô giáo. Qua đây em xin g i l ượ ự ỉ ả ủ ử ờ ả ơ ớ i i c m n t ầ

th y giáo PGS.TS H Sĩ Sà đã t n tình giúp đ em hoàn thành chuyên đ ầ ậ ồ ỡ ề

này.

Hà N i ngày 15 tháng 4 năm 2004 ộ

Sinh viên: Tr n Văn Phác ầ

2

CH

NG I

ƯƠ

T NG QUAN V BHXH VÀ QU BHXH

I. S C N THI T PH I CÓ BHXH Ự Ầ Ả Ế

1 – S ra đ i c a BHXH ờ ủ ự

N n s n xu t hàng hoá càng phát tri n thì v n đ thuê m n nhân ề ả ướ ể ề ấ ấ

công di n ra càng ph bi n, mâu thu n gi a ch và th ngày càng gia ổ ế ữ ủ ễ ẫ ợ

tăng. Đ c bi t khi ng ặ ệ ườ ư ố i lao đ ng không may g p r i ro, s c nh : m ặ ủ ự ố ộ

đau, b nh t ệ ậ ơ t, tai n n lao đ ng, m t vi c làm…ph i ngh vi c. Khi r i ỉ ệ ệ ạ ấ ả ộ

ng h p này, các nhu c u c n thi vào nh ng tr ữ ườ ầ ầ ợ ế t không nh ng không ữ

ớ m t đi mà còn tăng lên, th m chí còn phát sinh ra nhi u nhu c u m i ề ấ ậ ầ

c khám ch a b nh, đi u tr khi m đau; c n ng i nuôi nh : c n đ ư ầ ượ ữ ệ ề ầ ố ị ườ

d ng, chăm sóc khi g p tai n n, th ng t ưỡ ặ ạ ươ ậ ỉ ệ t… T ng th i gian ngh vi c ổ ờ

ng i ch không tr l ng, làm cho ng i lao đ ng càng g p nhi u khó ườ ả ươ ủ ườ ề ặ ộ

khăn h n và không yên tâm làm vi c. Vì v y, lúc đ u ng ệ ậ ầ ơ ườ i ch ch cam ủ ỉ

ả k t tr công lao đ ng nh ng sau đó đã ph i cam k t c vi c b o đ m ế ả ế ả ệ ư ả ả ộ

cho ng i lao đ ng có m t s thu nh p nh t đ nh đ h trang tr i khi ườ ộ ố ể ọ ấ ị ậ ả ộ

không may g p nh ng khó khăn đó. ữ ặ

Trong th c t , nhi u khi các r i ro trên không x y ra và ng i ch ự ế ủ ề ẩ ườ ủ

không ph i chi ra đ ng nào nh ng cũng có khi x y ra d n d p, bu c h ư ả ả ậ ồ ồ ộ ọ

ẫ ph i b ra m t kho n ti n r t l n mà h không mu n. Do đó mâu thu n ề ấ ớ ả ỏ ả ộ ọ ố

ch th càng tr nên vô cùng gay g t. Khi nh ng mâu thu n này kéo dài ắ ủ ợ ữ ẫ ở

Nhà n i ch ph i có trách ướ c ph i đ ng ra can thi p b ng cách: bu c gi ệ ả ứ ằ ộ ớ ủ ả

nhi m h n đ i v i ng i lao đ ng mà mình s d ng, th hi n ố ớ ệ ơ ườ ể ệ ở ệ vi c ử ụ ộ

ph i trích ra m t ph n thu nh p c a mình đ hình thành qu . Sau đó ủ ể ầ ả ậ ộ ỹ

3

dùng ngu n qu này đ tr c p cho ng i lao đ ng và gia đình h , khi ể ợ ấ ồ ỹ ườ ộ ọ

ng ườ ồ i lao đ ng không may g p nh ng r i ro và s c b t ng . Đ ng ự ố ấ ữ ủ ặ ộ ờ

th i Nhà n c đ ng ra b o tr cho qu . B ng cách đó c ch và th ờ ướ ứ ả ợ ủ ằ ả ỹ ợ

i và t giác th c hi n, cu c s ng c a ng i lao đ u th y mình có l ề ấ ợ ự ự ủ ệ ộ ố ườ

c đ m b o.Ng i ch đ c b o v vi c s n xu t kinh doanh đ ng đ ộ ượ ả ả ườ ủ ượ ả ệ ệ ả ấ

di n ra bình th ng, tránh đ t. ễ ườ ượ c nh ng xáo tr n không c n thi ộ ữ ầ ế

M i quan h ba bên nêu trên đ c th gi i quan ni m ệ ố ượ ế ớ ệ là BHXH cho

ng i lao đ ng. Nh v y BHXH là m t ch đ pháp đ nh b o v ng ườ ư ậ ế ộ ệ ả ộ ộ ị ườ i

lao đ ng, b ng cách thông qua vi c t p trung ngu n tài chính đ c huy ệ ậ ằ ộ ồ ượ

s đóng góp c a ng đ ng t ộ ừ ự ủ ườ i lao đ ng, ng ộ ườ ử ụ ế i s d ng lao đ ng (n u ộ

có), s tài tr c a Nhà n c nh m tr c p v t ch t cho ng i đ ợ ủ ự ướ ợ ấ ằ ậ ấ ườ ượ ả c b o

hi m và gia đình h trong tr ể ọ ườ ặ ng h p b gi m ho c m t thu nh p do g p ị ả ặ ấ ậ ợ

ổ các r i ro m đau, thai s n, tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p, h t tu i ủ ệ ề ệ ế ả ạ ố ộ

lao đ ng theo quy đ nh c a pháp lu t ho c t vong… ặ ử ủ ậ ộ ị

2 - S c n thi ự ầ ế t ph i có h th ng BHXH ệ ố ả

Trong cu c s ng cũng nh trong các ho t đ ng s n xu t hàng ạ ộ ư ả ấ ộ ố

ngày, m c dù không mu n nh ng ng ư ặ ố ườ ỏ i lao đ ng không th tránh kh i ể ộ

t, tai n n lao đ ng, h t nh ng r i ro b t ng x y ra nh : m đau; b nh t ờ ả ư ố ữ ủ ệ ế ấ ậ ạ ộ

ề b nh ngh nghi p…T t c nh ng nguyên nhân đó x y ra đ u ít nhi u ệ ấ ả ữ ệ ề ề ả

ng đ n đ i s ng v t ch t và tinh th n cho b n thân cũng làm nh h ả ưở ờ ố ế ậ ấ ầ ả

nh gia đình; ng ư ườ i thân c a h . ủ ọ

c khó khăn do các r i ro nêu trên gây ra, ng Mu n kh c ph c đ ắ ụ ượ ố ủ ườ i

c s b o tr c a t p th s đông. Đ c bi lao đ ng c n ph i đ ầ ả ượ ự ả ộ ợ ủ ậ ể ố ặ ệ ể t đ

ng i lao đ ng yên tâm tham gia s n xu t t o đi u ki n phát tri n kinh ườ ấ ạ ề ệ ể ả ộ

t c thì nhà n đ t n ế ấ ướ ướ ớ c c n ph i can thi p vào nh m làm gi m b t ệ ầ ả ằ ả

4

nh ng khó khăn cho ng i lao đ ng trong các tr ng h p: m đau, thai ữ ườ ộ ườ ợ ố

s n, tai n n lao đ ng – b nh ngh nghi p, ch t, m t vi c làm khi v ề ả ệ ệ ế ệ ạ ấ ộ ề

già…T đó BHXH đ c ra đ i nh m t t ừ ượ ư ộ ấ ế ọ t y u khách quan khi mà m i ờ

thành viên trong xã h i đ u c m th y c n ph i tham gia h th ng BHXH ấ ầ ộ ề ả ệ ố ả

này.

II . VAI TRÒ VÀ NH NG NGUYÊN T C C A BHXH Ữ Ủ Ắ

1 – Vai trò c a BHXH ủ

i lao đ ng 1.1) Đ i v i ng ố ớ ườ ộ

Trong giai đo n hi n nay khi đ t n ấ ướ ệ ạ ệ c đang ngày càng hoàn thi n

quá trình công nghi p hoá- hi n đ i hoá thì nh ng "r i ro" nh m đau, ư ố ữ ủ ệ ệ ạ

tai n n lao đ ng- b nh ngh nghi p, thai s n, m t vi c làm…l ệ ề ệ ệ ạ ả ấ ộ ạ i di n ra ễ

m t cách th ộ ườ ng xuyên và ngày càng ph bi n h n, ph c t p h n. Khi ổ ế ứ ạ ơ ơ

nh ng r i ro này x y ra s gây khó khăn cho ng ữ ủ ẽ ả ườ ế ả ậ i lao đ ng v c v t ộ

ch t l n tinh th n, nh h ng không t ầ ả ấ ẫ ưở ố t cho c c ng đ ng. ả ộ ồ

V i t ớ ư cách là m t trong nh ng chính sách kinh t ữ ộ ế xã h i c a Nhà ộ ủ

n giúp cho cá nhân nh ng ng ướ c, BHXH s góp ph n tr ẽ ầ ợ ữ ườ ộ i lao đ ng

g p ph i r i ro, b t h nh b ng cách t o ra cho h nh ng thu nh p thay ặ ấ ạ ả ủ ữ ằ ạ ậ ọ

th , nh ng đi u ki n lao đ ng thu n l ệ ậ ợ ữ ề ế ộ i…giúp h n đ nh cu c s ng, ị ộ ố ọ ổ

yên tâm công tác, t o cho h m t ni m tin vào t ọ ộ ề ạ ươ ầ ng lai. T đó góp ph n ừ

quan tr ng vào vi c tăng năng su t lao đ ng cũng nh ch t l ng công ư ấ ượ ệ ấ ọ ộ

vi c cho xí nghi p nói riêng và cho toàn xã h i nó chung. ệ ệ ộ

i s d ng lao đ ng 1.2) Đ i v i ng ố ớ ườ ử ụ ộ

Đ có đ c s n ph m ph c v cho cu c s ng c a con ng i và s ể ượ ả ụ ụ ộ ố ủ ẩ ườ ự

phát tri n c a xã h i thì c n ph i có ng ộ ể ủ ầ ả ườ ạ i t o ra s n ph m và nh vào ẩ ả ờ

quá trình lao đ ng s n xu t đ t o ra s n ph m c n thi t cho con ng ấ ể ạ ả ả ẩ ầ ộ ế ườ i,

cho xã h i. Nh ng ng i bi ữ ộ ườ ế ậ ụ ả t v n d ng s c lao đ ng đ s n xu t ra s n ộ ể ả ứ ấ

ph m, đó chính là nh ng ng ữ ẩ ườ ạ i ch s d ng lao đ ng. Mu n cho ho t ộ ủ ử ụ ố

5

i ch ph i t o đ đ ng s n xu t kinh doanh đ ấ ộ ả ượ c đ m b o thì ng ả ả ườ ả ạ ủ ượ c

m i quan h t t v i ng ệ ố ớ ố ườ i lao đ ng, gi ộ ả ộ i quy t nh ng v n đ thu c ữ ế ề ấ

ph m vi trách nhi m c a mình đ i v i ng t đ h yên ố ớ ủ ệ ạ ườ i lao đ ng th t t ộ ậ ố ể ọ

tâm lao đ ng s n xu t và có ni m tin vào cu c s ng t ộ ố ề ả ấ ộ ừ ộ đó h lao đ ng ọ

t h n làm cho quá trình s n xu t hăng hái h n, t o ra nhi u s n ph m t ả ề ả ấ ạ ẩ ơ ố ơ

s n xuát kinh doanh c a ng ả ủ ườ ạ ế i ch s d ng lao đ ng ho t đ ng đ t k t ộ ủ ử ụ ạ ộ

qu cao. Mu n v y ng ậ ả ố ườ i ch s d ng lao đ ng ph i tham gia đóng ộ ủ ử ụ ả

BHXH cho nh ng ng ữ ườ ữ i lao đ ng c a mình đ có th đ m b o nh ng ể ể ả ủ ả ộ

kho n chi tr c n thi t, k p th i đ n ng ả ầ ả ế ờ ế ị ườ ữ i lao đ ng khi h g p nh ng ọ ặ ộ

r i ro b t ch c. Vi c tham gia đóng góp BHXH cho ng ủ ệ ấ ắ ườ ủ i lao đ ng c a ộ

ng ườ ấ i ch s d ng lao đ ng là góp vào quá trình ho t đ ng s n xu t ủ ử ụ ạ ộ ả ộ

kinh doanh c a doanh nghi p ngày càng phát tri n h n, nâng cao năng ủ ệ ể ơ

su t, hi u qu lao đ ng s n xu t c a doanh nghi p cũng nh nâng cao ấ ủ ư ệ ệ ả ấ ả ộ

thu nh p cho ng ậ ườ i lao đ ng và góp vào vi c phát tri n n n kinh t ệ ể ề ộ ế ủ c a

c. đ t n ấ ướ

1.3) Đ i v i xã h i ộ ố ớ

Th nh t, ạ ấ c n ph i kh ng đ nh r ng ho t đ ng BHXH là m t ho t ạ ộ ứ ầ ả ẳ ằ ộ ị

ữ đ ng d ch v , c quan BHXH là m t “doanh nghi p” s n xu t ra nh ng ộ ộ ụ ơ ệ ả ấ ị

d ch v “ b o hi m” cho ng ị ụ ể ả ườ ấ ứ i lao đ ng, m t lo i d ch v mà b t c ai ụ ạ ộ ộ ị

ớ ầ cũng c n đ n (không ph i ch cán b , công nhân viên ch c m i c n). ứ ế ầ ả ộ ỉ

N u các doanh nghi p này càng s n xu t ra nhi u lo i b o hi m (đáp ả ạ ả ề ể ế ệ ấ

ng đa d ng các nhu c u) thì giá tr c a nh ng s n ph m d ch v này ứ ị ủ ữ ụ ạ ầ ả ẩ ị

cũng đ ượ c tính tr c ti p vào t ng s n ph m xã h i. ổ ự ế ả ẩ ộ

v i t Th hai, ứ ớ ư cách là m t trong nh ng chính sách kinh t ữ ộ ế ộ xã h i

c a Nhà n ủ ướ c, BHXH s “ b o hi m” cho ng ả ẽ ể ườ ạ ộ i lao đ ng, ho t đ ng ộ

BHXH s gi ẽ ả ữ i quy t nh ng “ tr c tr c”, “ r i ro” x y ra đ i v i nh ng ố ớ ữ ụ ủ ế ặ ả

ng ườ ự i lao đ ng, góp ph n tích c c c a mình vào vi c ph c h i năng l c ụ ồ ự ủ ệ ầ ộ

6

ộ làm vi c, kh năng sáng t o c a s c lao đ ng. S góp ph n này tác đ ng ạ ủ ứ ự ệ ả ầ ộ

tr c ti p đ n vi c nâng cao năng su t lao đ ng cá nhân, đ ng th i góp ự ế ế ệ ấ ộ ồ ờ

ớ ph n tích c c c a mình vào vi c nâng cao năng su t lao đ ng xã h i. V i ự ủ ệ ầ ấ ộ ộ

i lao đ ng khi g p ph i r i ro b ng cách t o ra thu s tr giúp c a ng ự ợ ủ ườ ả ủ ặ ằ ạ ộ

nh p thay th thì BHXH đã gián ti p tác đ ng đ n chính sách tiêu dùng ế ế ế ậ ộ

qu c gia làm tăng s tiêu dùng cho xã h i. ự ố ộ

v i t Th ba, ứ ớ ư cách là m t qu ti n t ộ ỹ ề ệ ậ ộ t p trung, BHXH tác đ ng

m nh m t i h th ng tài chính ngân sách Nhà n c, t i h th ng tín ẽ ớ ệ ố ạ ướ ớ ệ ố

ngân hàng. Chính vì v y, đ t ra m t yêu c u cho qu d ng ti n t ụ ề ệ ậ ặ ầ ộ ỹ

BHXH ph i t ả ự ả ồ b o t n và phát tri n qu b ng nhi u hình th c khác ỹ ằ ứ ể ề

nhau, trong đó có hình th c đ u t ứ ầ ư ỹ phát tri n ph n “ nhàn r i” c a qu . ủ ể ầ ỗ

Ph n này có tác đ ng không nh t i s phát tri n đ t n ỏ ớ ự ấ ướ ể ầ ộ ầ c, góp ph n

ầ t o ra nh ng c s s n xu t kinh doanh m i, vi c làm m i góp ph n ạ ơ ở ả ữ ệ ấ ớ ớ

i lao đông. T đó góp quan tr ng trong vi c t o ra vi c làm cho ng ệ ạ ệ ọ ườ ừ

ph n gi ầ ả i quy t tình tr ng th t nghi p c a đ t n ấ ệ ủ ấ ướ ế ạ c, góp ph n tăng thu ầ

nh p cá nhân cho ng ậ ườ ố i lao đ ng nói riêng và tăng t ng s n ph m qu c ả ẩ ộ ổ

n i cũng nh t ng s n ph m qu c dân nói chung. ộ ư ổ ả ẩ ố

Th t , ứ ư BHXH góp ph n vào vi c th c hi n công b ng xã h i, là ự ệ ệ ầ ằ ộ

công c phân ph i l i thu nh p gi a nh ng ngu i tham gia BHXH. S ố ạ ụ ữ ữ ậ ờ ự

phân ph i l c ti n hành thông qua hai cách: Phân ố ạ i thu nh p này đ ậ ượ ế

ph i l i theo chi u ngang gi a ng i già, ng i đang làm ố ạ ữ ề ườ i kho và ng ẻ ườ ườ

i đã ngh h u, ng i tr tu i v i ng i l n tu i, gi a nam vi c v i ng ệ ớ ườ ỉ ư ườ ẻ ổ ớ ườ ớ ữ ổ

i đang h ng tr c p v i ng i ch a h ng tr c p; phân v i n , ng ớ ữ ườ ưở ợ ấ ớ ườ ư ưở ợ ấ

ph i l i theo chi u ngang là m c tiêu quan tr ng c a chính sách kinh t ố ạ ụ ủ ề ọ ế

xã h i, gi a nh ng ng ữ ữ ộ ườ i có thu nh p cao và ng ậ ườ ấ i có thu nh p th p. ậ

ấ ủ BHXH không bao hàm ý phân ph i bình quân, cũng không hàm ý l y c a ố

ng i giàu chia cho ng i nghèo m t cách võ đoán. Ý t ng c a BHXH ườ ườ ộ ưở ủ

7

nhi u đi u ph l y giá g ng, là đoàn k t t ng tr , phát huy tính t ủ ấ ễ ề ươ ế ươ ợ ự

thân, s ng hoà nh p có tình có nghĩa gi a các nhóm, các gi i b n trong ữ ậ ố ớ ạ

c l ch cùng c ng đ ng v i nhau mà v n là ti m l c c a dân t c ta đã đ ố ự ủ ề ớ ộ ồ ộ ượ ị

s ch ng minh. ử ứ

2 – Nh ng nguyên t c c a BHXH ắ ủ ữ

2.1) M i ng òi lao đ ng trong m i tr ọ ườ ư ọ ộ ấ ng h p b gi m ho c m t ị ả ợ ặ

kh năng lao đ ng ho c m t vi c làm đ u có quy n đ c BHXH . ấ ệ ề ượ ộ ề ặ ả

c BHXH c a ng Quy n đ ề ựơ ủ ườ ể i lao đ ng là m t trong nh ng bi u ữ ộ ộ

hi n c th c a quy n con ng ệ ụ ể ủ ề ườ ệ ố i. Nh ng khi mu n xây d ng h th ng ư ự ố

c ph i t o đi u ki n và môi tr ng kinh t BHXH thì đ u tiên Nhà n ầ ướ ả ạ ề ệ ườ ế

xã h i, v chính sách và lu t pháp, v t ề ổ ề ậ ộ ầ ch c và c ch qu n lý c n ế ứ ả ơ

thi i s d ng lao đ ng và ng ế t. Đ ng th i, nh ng ng ờ ữ ồ ườ ử ụ ộ ườ ả i lao đ ng ph i ộ

th c hi n trách nhi m đóng góp tài chính c a mình. Không ph i là cái có ủ ự ệ ệ ả

c h t ph i tìm cách t o ra nó. c không có s s n nên tr ẵ ướ ế ả ạ m i n Ở ỗ ướ ự

đóng góp này thì chính sách BHXH có hay đ n m y cũng không bao gi ế ấ ờ

có BHXH trong th c ti n. Vì v y, th c hi n trách nhi m đóng góp tài ự ự ệ ệ ễ ậ

c h chính BHXH là đi u ki n c b n nh t đ ng ệ ấ ể ơ ả ề ườ i lao đ ng đ ộ ượ ưở ng

quy n BHXH. ề

2.2) Nhà n c và ng i s ướ ườ ử ụ ả d ng lao đ ng có trách nhi m ph i ộ ệ

BHXH đ i v i ng i lao đ ng cũng ph i t ố ớ ườ i lao đ ng, ng ộ ườ ả ự ả b o ộ

hi m cho mình. ể

Đây là m i quan h ba bên trong n n kinh t ng, trong đó ề ệ ố th tr ế ị ườ

Nhà n c có vai trò qu n lý vĩ mô m i ho t đ ng kinh t ướ ạ ộ ả ọ ế xã h i trên ộ

ph m vi c n c. V i vai trò này Nhà n ả ướ ạ ớ ướ ệ c có trong tay m i đi u ki n ề ọ

v t ch t c a toàn xã h i, đ ng th i cũng có m i công c c n thi ậ ấ ủ ụ ầ ộ ồ ờ ọ ế ể t đ

th c hi n vai trò c a mình. Cùng v i s tăng tr ng s phát tri n kinh t ớ ự ự ủ ệ ưở ự ể ế

8

xã h i, cũng có nh ng k t qu b t l ữ ả ấ ợ ế ộ ế i không mong mu n. Nh ng k t ữ ố

qu b t l i này tr c ti p ho c gián ti p s d n đ n nh ng r i ro cho ả ấ ợ ẽ ẫ ữ ủ ự ế ế ế ặ

ng i lao đ ng. Khi x y ra tình tr ng nh v y n u không có BHXH thì ườ ư ậ ế ả ạ ộ

Nhà n c v n ph i chi Ngân sách đ giúp đ ng ướ ể ẫ ả ỡ ườ i lao đ ng d ộ ướ ộ i m t

d ng khác. S giúp đ đó ch ng nh ng làm cho đ i s ng ng ẳ ạ ờ ố ữ ự ỡ ườ ộ i lao đ ng

n đ nh mà còn làm cho s n xu t kinh t xã h i c a đ t n c n đ nh. ổ ấ ả ị ế ộ ủ ấ ướ ổ ị

Vì v y, khi trong xã h i loài ng ậ ộ ườ ả i xu t hi n BHXH – m t d ng đ m ộ ạ ệ ấ

b o đ i s ng ti n b h n đ i v i ng ả ố ớ ờ ố ộ ơ ế ườ i lao đ ng- so v i các d ng giúp ớ ạ ộ

đ truy n th ng thì Nhà n ố ỡ ề ướ ệ c càng có đi u ki n và càng có trách nhi m ệ ề

t ổ ứ ch c và tham gia d ng ho t đ ng đó. ạ ạ ộ

Đ i v i ng ố ớ ườ ử ụ i s d ng lao đ ng, m i khía c nh đ t ra cũng t ọ ặ ạ ộ ươ ng

t ự nh trên nh ng ch trong ph m vi m t s doanh nghi p. ạ ộ ố ệ Ở ư ư ỉ ữ đó gi a

ng ườ i lao đ ng và ng ộ ườ ử ụ ẽ i s d ng lao đ ng có m i quan h r t ch t ch . ố ệ ấ ặ ộ

Ng i s d ng lao đ ng mu n n đ nh và s n xu t kinh doanh thì ngoài ườ ử ụ ố ổ ả ấ ộ ị

vi c chăm lo đ u t đ có máy móc thi ầ ư ể ệ ế ị ế t b h ên đ i, công ngh tiên ti n ệ ạ ị

còn ph i chăm lo tay ngh và đ i s ng c a ng i lao đ ng mà mình s ờ ố ủ ề ả ườ ộ ử

i lao đ ng làm vi c bình th ng thì ph i tr l ng (tr d ng. Khi ng ụ ườ ệ ộ ườ ả ả ươ ả

công) tho đáng cho ng ả ườ ạ i lao đ ng. Khi h g p r i ro, m đau, tai n n ọ ặ ủ ố ộ

lao đ ng, b nh ngh nghi p.. trong đó có r t nhi u tr ệ ệ ề ề ấ ộ ườ ớ ng h p g n v i ắ ợ

quá trình lao đ ng, v i nh ng đi u ki n lao đ ng c th c a doanh ề ụ ể ủ ữ ệ ộ ớ ộ

nghi p thì ph i có trách nhi m BHXH cho h . Ch có nh v y ng i lao ư ậ ệ ệ ả ọ ỉ ườ

ấ đ ng m i yên tâm tích c c lao đ ng s n xu t góp ph n tăng năng su t ộ ự ả ấ ầ ớ ộ

lao đ ng, tăng hi u qu kinh t cho doanh nghi p. ệ ả ộ ế ệ

Đ i v i ng ố ớ ườ i lao đ ng khi g p nh ng r i ro không mu n và không ủ ữ ặ ộ ố

ph i hoàn toàn hay tr c ti p do l i c a ng i khác thì tr c h t đó là ự ế ả ỗ ủ ườ ướ ế

r i ro c a b n thân. Vì th , n u mu n đ ủ ủ ả ế ế ố ượ ề c BHXH t c là mu n nhi u ứ ố

ng i khác h tr cho mình, là dàn tr i r i ro c a mình cho nhi u ng ườ ả ủ ỗ ợ ủ ề ườ i

9

khác thì t mình ph i gánh ch u tr c ti p và tr c h t đã...Đi u đó có ự ự ế ả ị ướ ề ế

i lao đ ng ph i có trách nhi m tham gia BHXH đ nghĩa là b n thân ng ả ườ ệ ả ộ ể

t b o hi m cho mình. ự ả ể

2.3) BHXH ph i d a trên s đóng góp c a các bên tham gia đ hình ả ự ự ủ ể

thành lên qu BHXH ỹ

Ở ả nguyên t c trên đã th y rõ tính khách quan c a trách nhi m ph i ủ ệ ắ ấ

tham gia BHXH đ i v i ng i lao đ ng c a c ba bên (Nhà n c, ng ố ớ ườ ủ ả ộ ướ ườ i

i lao đ ng) trong n n kinh t s d ng lao đ ng và ng ử ụ ộ ườ ề ộ th tr ế ị ườ ể ng. Bi u

hi n c th c a trách nhi m này là đóng phí BHXH đ u kỳ. Nh s đóng ệ ụ ể ủ ờ ự ệ ầ

góp đó mà ph ươ ề ng th c riêng có c a BHXH là dàn tr i r i ro theo nhi u ả ủ ủ ứ

ề chi u, t o đi u ki n đ phân ph i thu nh p theo c chi u d c và chi u ề ệ ể ề ề ạ ậ ả ố ọ

ngang m i đ c th c hi n. H n n a nó còn t o ra m i quan h ràng ớ ượ ữ ự ệ ệ ạ ơ ố

bu c ch t ch gi a trách nhi m v i quy n l ẽ ữ ề ợ ệ ặ ộ ớ ố i góp ph n phòng ch ng ầ

nh ng hi n t ng nhi u trong h th ng ho t đ ng mang l i nhi u l ệ ượ ữ ệ ố ạ ộ ễ ạ ề ợ i

ích cho m i ng i có liên quan này. ọ ườ

2.4) Ph i tuân theo quy lu t s l n ậ ố ớ ả

BHXH là m t trong các nguyên t c, các c ch an toàn xã h i, tr ắ ơ ế ộ ộ ướ c

h t là s tr giúp cho ng i lao đ ng trong các tr ự ợ ế ườ ộ ườ ị ả ng h p b gi m ợ

ế ho c b m t thu nh p t m th i khi h b m đau, thai s n… ho c h t ọ ị ố ậ ạ ị ấ ặ ả ặ ờ

tu i lao đ ng theo quy đ nh c a pháp lu t. Trong c cu c đ i c a ng ả ộ ờ ủ ủ ậ ổ ộ ị ườ i

ng thì th i gian lao đ ng dài h n th i gian ng lao đ ng th ộ ườ ờ ộ ơ ờ ườ ộ i lao đ ng

khi h t tu i lao b t m th i m t kh năng lao đ ng ho c th i gian t ị ạ ấ ả ặ ờ ộ ờ ừ ế ổ

i tham gia BHXH cùng đ ng đ n lúc ch t. V l ộ i t ả ạ ấ ả t c nh ng ng ữ ế ế ườ

m t lúc có nhu c u b o hi m, vì v y nguyên t c tr c h t c a BHXH ể ầ ả ậ ắ ộ ướ ế ủ

ể là l y s đông bù s ít, l y quãng đ i lao đ ng có thu nh p đ b o hi m ờ ấ ố ể ả ấ ậ ố ộ

cho khi gi m ho c m t kh năng lao đ ng. ấ ả ặ ả ộ

10

2.5) K t h p gi a các lo i l ế ợ ạ ợ ữ i ích, các kh năng và ph ả ươ ng th c đáp ứ

ứ ng nhu c u BHXH ầ

Trong BHXH c ba bên tham gia: Ng i s d ng lao đ ng, ng ả ườ ử ụ ộ ườ i

lao đ ng và Nhà n c đ u nh n đ c nhi u l i ích. Nh ng l ộ ướ ề ậ ượ ề ợ ư ợ ậ i ích nh n

đ c không ph i luôn luôn nh nhau, th ng nh t v i nhau mà trái l i có ượ ấ ớ ư ả ố ạ

l i ích có lúc l ợ ạ ợ ấ i mâu thu n v i nhau. Ch ng h n vi c tăng m c tr c p ứ ệ ẫ ạ ẳ ớ

ho c tăng th i h n ngh làm vi c và h ng tr c p BHXH s r t có l ờ ạ ệ ặ ỉ ưở ợ ấ ẽ ấ ợ i

cho ng i lao đ ng nh ng l i gây khó khăn cho ng ườ ư ộ ạ ườ i ch s d ng lao ủ ử ụ

i cho ng i s d ng lao đ ng thì Nhà đ ng, n u gi m h u qu b t l ộ ả ấ ợ ế ậ ả ườ ử ụ ộ

n i ph i gánh ch u. c l ướ ạ ả ị

2.6) M c tr c p BHXH ph i đ m b o th p h n ti n l ng khi đang ấ ơ ề ươ ứ ợ ấ ả ả ả

đi làm, nh ng cũng ph i l n h n m c l ng t ả ớ ơ ứ ươ ư ố ể i thi u

Tr c p BHXH nói đây là lo i tr ợ ấ ở ạ ợ ấ c p thay th cho ti n l ế ề ươ ng

ợ ấ nh tr c p m đau, thai s n, h u trí tu i già ch không ph i là tr c p ư ợ ấ ố ứ ư ả ả ổ

bù đ p ho c tr c p BHXH. Nh đã bi t, ti n l ợ ấ ư ắ ặ ế ề ươ ng là kho n ti n mà ả ề

ng i lao đ ng khi h th c hi n công ườ ử ụ i s d ng lao đ ng tr cho ng ộ ả ườ ọ ự ệ ộ

vi c nh t đ nh. Nghĩa là, ch ng ng, có ấ ị ỉ ườ ệ i lao đ ng có s c kho bình th ứ ẻ ộ ườ

vi c làm bình th ệ ườ ề ng và th c hi n công vi c nh t đ nh m i có ti n ệ ấ ị ự ệ ớ

l ng. Khi đã b m đau, tai n n hay tu i già không th c hi n đ c công ươ ệ ượ ị ố ự ạ ổ

vi c nh t đ nh ho c không vi c làm mà tr c đó có tham gia BHXH thì ấ ị ệ ệ ặ ướ

ch có tr c p BHXH và tr c p đó không th b ng ti n l ợ ấ ể ằ ợ ấ ề ươ ỉ ng t o ra ạ

đ ượ ề c. Còn n u c tìm cách tr tr c p BHXH b ng ho c cao h n ti n ả ợ ấ ế ặ ằ ố ơ

l ng thì không m t ng ươ ộ ườ i lao đ ng nào ph i c g ng có vi c làm và ả ố ắ ệ ộ

tích c c làm vi c đ có l ng mà ng i h s c g ng m đau, thai c l ệ ể ự ươ ượ ạ ọ ẽ ố ắ ố

s n đ h ả ể ưở ng tr c p. H n n a cách l p qu , ph ữ ợ ấ ậ ơ ỹ ươ ả ủ ng th c dàn tr i r i ứ

ro c a BHXH cũng không cho phép tr tr c p BHXH b ng ti n l ả ợ ấ ề ươ ng ủ ằ

11

lúc đang đi làm. Vì tr tr c p b ng ti n l ả ợ ấ ề ươ ằ ị ủ ng thì ch ng khác gì b r i ẳ

ro đem r i ro c a mình dàn tr i h t cho nh ng ng i khác. ữ ủ ủ ế ả ườ

Nh v y, m c tr c p BHXH ph i th p h n m c ti n l ng lúc ư ậ ợ ấ ề ươ ứ ứ ả ấ ơ

đang đi làm. Tuy nhiên do m c đích, b n ch t và cách làm c a BHXH thì ụ ủ ả ấ

c p th p nh t cũng không th th p h n m c s ng t m c tr ứ ợ ấ ứ ố ể ấ ấ ấ ơ ố ể i thi u

hàng ngày. Ch khi đó BHXH m i có tính nhân văn cao c . ả ớ ỉ

2.7) K t h p gi a BHXH b t bu c v i BHXH t nguy n ộ ớ ế ợ ữ ắ ự ệ

ậ B o hi m xã h i áp d ng hình th c b t bu c đ đ m b o quy lu t ứ ắ ể ả ụ ể ả ả ộ ộ

s l n và s có h s an toàn cao nh m đ m b o cu c s ng c a ng ố ớ ộ ố ệ ố ủ ả ằ ả ố ườ i

lao đ ng. Tuy nhiên, có nh ng tr i lao đ ng mu n h ữ ộ ườ ng h p, ng ợ ườ ộ ố ưở ng

tr m c cao h n m c đ c h ng d ợ ấ c p h u trí ư ở ứ ứ ơ ượ ưở ướ ắ i hình th c b t ứ

bu c, ho c khi cân nh c th y h đóng thêm vào BHXH cũng là m t hình ặ ắ ấ ộ ọ ộ

t ki m, và có khi còn l i h n g i vào ngân hàng, thì h th c g i ti n ti ứ ử ề ế ệ ợ ơ ử ọ

ậ s có nhu c u đóng phí BHXH nhi u h n m c quy đ nh. Chính vì v y, ề ẽ ứ ầ ơ ị

khi đáp ng nhu c u đó cũng th c hi n đ c đ m b o t ự ứ ệ ầ ượ ả ố ơ ộ t h n cu c ả

i lao đ ng đ ng th i quy lu t s l n v n đ c tôn tr ng. s ng cho ng ố ườ ậ ố ớ ẫ ượ ộ ồ ờ ọ

2.8) Ph i đ m b o tính th ng nh t BHXH trên ph m vi c n ả ả ả ướ c, ố ả ấ ạ

ậ đ ng th i ph i phát huy tính đa d ng, năng đ ng c a các b ph n ạ ồ ủ ờ ộ ộ ả

c u thành ấ

H th ng BHXH c a m t n c th ệ ố ộ ướ ủ ườ ấ ng g m nhi u b ph n c u ề ậ ồ ộ

thành. Trong đó b ph n l n nh t do Nhà n ậ ớ ấ ộ c t ướ ổ ộ ặ ch c và b o h đ c ả ứ

bi t bao trùm toàn b nh ng ng ng l ng t Ngân sách Nhà n ệ ộ ữ i h ườ ưở ươ ừ ướ c

và nh ng ng ữ ườ i lao đ ng thu c nh ng khu v c kinh t ữ ự ộ ộ ế ủ quan tr ng c a ọ

c. Các b ph n nh h n do các đ n v kinh t và t nhân t đ t n ấ ướ ỏ ơ ậ ộ ơ ị ế ư ổ ứ ch c

ra đ b o hi m cho m t s đ i t ng h n ch do pháp lu t quy đ nh. ộ ố ố ượ ể ả ể ế ạ ậ ị

Trong b ph n do Nhà n ậ ộ c t ướ ổ ậ ch c còn có th có m t s b ph n ộ ố ộ ứ ể

ố ớ BHXH chuyên ngành nh : BHXH đ i v i công ch c, BHXH đ i v i ố ớ ư ứ

12

quân nhân h ng l ng và m t s b ph n BHXH theo ngành kinh t có ưở ươ ộ ố ộ ậ ế

ng s t, khai thác m ...). Các b ph n BHXH đ tính ch t đ c thù (đ ấ ặ ườ ậ ắ ộ ỏ ựơ c

t ch c nh th nào, nhi u hay ít là do đi u ki n kinh t , chính tr , xã ổ ư ế ứ ề ệ ề ế ị

h i và do Nhà n c quy đ nh. n c ta do nh ng di u ki n kinh t xã ộ ướ ị Ở ướ ữ ề ệ ế

h i ch a cho phép các t ch c và cá nhân th c hi n BHXH mà ch có ư ộ ổ ứ ự ệ ỉ

c. BHXH c a Nhà n ủ ướ

Đ BHXH ho t đ ng có hi u qu nh t thi t ph i b o đ m tính ạ ộ ệ ể ả ấ ế ả ả ả

ệ th ng nh t trên nh ng v n đ l n ho c c b n nh t đ tránh tuỳ ti n, ấ ể ơ ả ề ớ ữ ấ ặ ấ ố

tính c c b ho c nh ng mâu thu n n y sinh. Đ ng th i cũng ph i có c ụ ộ ữ ặ ả ẫ ả ồ ờ ơ

ch đ m i b ph n c u thành có th năng đ ng trong ho t đ ng đ ế ể ỗ ộ ạ ộ ể ậ ấ ộ ể

chúng có th bù đ p, b xung nh ng u đi m cho nhau. ữ ư ể ể ắ ổ

2.9) BHXH ph i đ c phát tri n d n t ng b c phù h p v i các ả ượ ầ ừ ể ướ ợ ớ

xã h i c a đ t n c trong t ng giai đo n phát đi u ki n kinh t ệ ề ế ộ ủ ấ ướ ừ ạ

tri n c th ể ụ ể

c g n r t ch t v i tr ng thái kinh t , v i các BHXH c a m t n ủ ộ ướ ắ ấ ặ ớ ạ ế ớ

xã h i, v i c ch và trình đ qu n lý đ c bi đi u ki n kinh t ệ ề ế ớ ơ ế ặ ả ộ ộ ệ ớ t là v i

c đó. Trong tình s đi u ch nh, s đ ng b c a n n pháp ch c a n ự ề ự ồ ộ ủ ế ủ ề ỉ ướ

hình n c ta, kinh t ng theo đ nh h ng XHCN đang hình thành, ướ th tr ế ị ườ ị ướ

xã h i đang chuy n đ ng m nh. Vì v y, vi c xây nhi u m t kinh t ặ ề ế ể ệ ậ ạ ộ ộ

ọ d ng và phát tri n BHXH ph i b o đ m ch c ch n, tính toán th n tr ng ự ả ả ể ắ ậ ắ ả

và có b c đi phù h p. ướ ợ

III. QU BHXH Ỹ

1 – Vai trò c a qu BHXH ủ ỹ

Trong đ i s ng kinh t ờ ố ế ư xã h i, có r t nhi u lo i qu khác nhau nh : ạ ề ấ ộ ỹ

qu tiêu dùng, qu s n xu t, qu d phòng, qu ti n l ấ ỹ ề ươ ỹ ự ỹ ả ỹ ỹ ề ng, qu ti n

th i, qu ti t ki m...T t c các lo i qu này đ u có ưở ng, qu phúc l ỹ ợ ỹ ế ấ ả ệ ề ạ ỹ

13

m t đi m chung là t p h p các ph ể ậ ộ ợ ươ ạ ng ti n tài chính cho nh ng ho t ữ ệ

đ ng nào đó theo m c tiêu đ nh tr ộ ụ ị ướ c. Qu l n hay qu nh bi u th kh ỹ ỏ ể ỹ ớ ị ả

năng v m t ph ng ti n và v t ch t đ th c hi n công vi c c n làm. ề ặ ươ ấ ể ự ệ ầ ệ ệ ậ

T t c các qu đ u không ch t n t ng tĩnh t ỉ ồ ạ ớ ấ ả ỹ ề i v i m t kh i l ộ ố ượ ạ i

m t th i đi m mà luôn bi n đ ng tăng lên đ u vào v i các ngu n thu ể ế ộ ờ ộ ở ầ ồ ớ

đ u ra v i các kho n chi nh m t dòng ch y liên t c. Đ và gi m đi ả ở ầ ư ộ ụ ả ả ớ ể

i ta thi t l p m t l đ m b o cho đ u ra n đ nh, ng ầ ả ả ổ ị ườ ế ậ ộ ượ ự ữ ở ng d tr . B i

v y, đ n m và đi u hành đ ậ ể ắ ề ượ ỉ ắ c m t qu nào đó thì không ph i ch n m ả ộ ỹ

đ c kh i l ượ ố ượ ng c a nó t ủ ạ ơ i m t th i đi m nh t đ nh, mà quan tr ng h n ấ ị ể ọ ộ ờ

là ph i n m đ ả ắ c l u l ượ ư ượ ấ ng c a nó trong m t kho ng th i gian nh t ủ ả ộ ờ

đ nh. ị

Theo nh ng quan ni m v qu nói chung nh trên, thì qu BHXH là ư ữ ề ệ ỹ ỹ

i tham gia BHXH t p h p nh ng đóng góp b ng ti n c a nh ng ng ậ ủ ữ ữ ề ằ ợ ườ

hình thành m t qu tài chính đ c l p, t p trung n m ngoài Ngân sách ộ ậ ậ ằ ộ ỹ

Nhà n c đ chi tr cho nh ng ng c BHXH và gia đình h khi h ướ ể ữ ả i đ ườ ượ ọ ọ

ấ b gi m ho c m t thu nh p do b gi m ho c m t kh năng lao đ ng, m t ị ả ị ả ặ ấ ậ ả ặ ấ ộ

vi c làm. ệ

Nh v y, qu BHXH là m t qu tiêu dùng đ ng th i là m t qu d ỹ ư ậ ỹ ự ồ ờ ộ ộ ỹ

phòng, nó v a mang tính kinh t ừ ế ừ ề , v a mang tính xã h i r t cao và là đi u ộ ấ

ộ ệ ố ki n hay c s v t ch t quan tr ng đ m b o cho toàn b h th ng ơ ở ậ ệ ấ ả ả ọ

BHXH t n t i và phát tri n. ồ ạ ể

Qu BHXH hình thành và ho t đ ng đã t o ra kh năng gi ạ ộ ả ạ ỹ ả ế i quy t

i tham gia v i t ng d tr nh ng r i ro c a t ủ ủ ấ ả t c nh ng ng ữ ữ ườ ớ ổ ự ữ ấ ít nh t,

giúp cho vi c dàn tr i r i ro đ c th c hi n theo c hai chi u không gian ả ủ ệ ượ ự ề ệ ả

và th i gian, đ ng th i giúp gi m t t h i kinh t cho ng ả ờ ồ ờ ố i thi u thi ể ệ ạ ế ườ i

c và ngân sách s d ng lao đ ng, ti ử ụ ộ ế t ki m chi cho c ngân sách Nhà n ả ệ ướ

gia đình.

14

2 – Ngu n qu BHXH ồ ỹ

Qu BHXH t p trung nh ng đóng góp b ng ti n c a nh ng ng ề ủ ữ ữ ậ ằ ỹ ườ i

tham gia BHXH hình thành m t qu ti n t t p trung đ chi tr cho ỹ ề ệ ậ ể ộ ả

nh ng ng c h ữ i đ ườ ượ ưở ặ ng BHXH và gia đình h khi h b gi m ho c ọ ọ ị ả

m t thu nh p do b gi m, m t kh năng lao đ ng ho c m t vi c làm. ả ị ả ệ ậ ấ ấ ặ ấ ộ

Nh v y qu BHXH là m t qu tiêu dùng, đ ng th i là m t qu d ư ậ ỹ ự ồ ộ ộ ờ ỹ ỹ

phòng; nó v a mang tính kinh t ừ ế ừ ề v a mang tính xã h i r t cao và là đi u ộ ấ

ộ ệ ố ki n hay c s v t ch t quan tr ng nh t đ m b o cho toàn b h th ng ơ ở ậ ấ ả ệ ấ ả ọ

BHXH t n t i và phát tri n. ồ ạ ể

Qu BHXH hình thành và ho t đ ng đã t o kh năng gi ạ ộ ả ạ ỹ ả ế i quy t

i tham gia v i t ng d tr nh ng r i ro c a t ủ ủ ấ ả t c nh ng ng ữ ữ ườ ớ ổ ự ữ ấ ít nh t,

giúp cho vi c giàn tr i r i ro đ ả ủ ệ ượ c th c hi n theo c hai chi u không ả ự ệ ề

gian và th i gian, đ ng th i giúp gi m thi u thi t h i kinh t cho ng ể ả ồ ờ ờ ệ ạ ế ườ i

cvà ngân sách s d ng lao đ ng, ti ử ụ ộ ế t ki m chi cho c Ngân sách nhà n ả ệ ướ

gia đình.

Qu đ c hình thành t ỹ ượ ừ nhi u ngu n khác nhau: ồ ề

i s d ng lao đ ng, ng i lao - Th nh t, ứ ấ đó là ph n đóng góp c a ng ủ ầ ườ ử ụ ộ ườ

đ ng và Nhà n ộ ướ ơ ả ủ c, đây là ngu n chi m t tr ng l n nh t và c b n c a ỉ ọ ế ấ ớ ồ

qu .ỹ

là ph n tăng thêm do b ph n nhàn r i t - Th hai, ứ ỗ ươ ầ ậ ộ ng đ i c a qu ố ủ ỹ

đ ch c BHXH chuyên trách đ a vào ho t đ ng sinh l c t i. ượ ổ ứ ạ ộ ư ờ

là ph n n p ph t c a nh ng cá nhân và t ch c kinh t - Th ba, ứ ạ ủ ữ ầ ộ ổ ứ ế vi

ph m lu t l v BHXH. Ph n l n các n c trên th gi i, qu BHXH ậ ệ ề ầ ớ ạ ướ ế ớ ỹ

c hình thành t các ngu n nêu trên. Tuy nhiên ph đ u đ ề ượ ừ ồ ươ ng th c đóng ứ

góp và m c đóng góp c a các bên tham gia có khác nhau. ủ ứ

15

2 - M c đích s d ng qu BHXH ử ụ ụ ỹ

Qu BHXH đ c s d ng ch y u cho hai m c đich sau đây: ỹ ượ ử ụ ủ ế ự

- Chi tr và tr c p cho các ch đ BHXH ế ộ ợ ấ ả

- Chi phí cho s nghi p qu n lý BHXH ự ệ ả

Theo khuy n ngh c a T ch c lao đ ng qu c t ổ ứ ị ủ ố ế ế ộ (ILO) qu BHXH ỹ

đ c s d ng đ tr c p cho các đ i t ượ ử ụ ể ợ ấ ố ượ ằ ổ ng tham gia BHXH, nh m n

ng tham gia đ nh cu c s ng cho b n thân và gia đình h , khi đ i t ị ố ượ ả ộ ố ọ

BHXH g p r i ro. Th c ch t là tr c p cho 9 ch đ mà t ch c này đã ặ ủ ế ộ ợ ấ ự ấ ổ ứ

nêu lên trong công c 102 tháng 6 năm 1952 t ướ ạ i Gi nev : ơ ơ

1. Chăm sóc y tế

2. Tr c p m đau ợ ấ ố

3. Tr c p th t nghi p ệ ợ ấ ấ

4. Tr c p tu i già ợ ấ ổ

5. Tr c p tai n n lao đ ng và b nh ngh nghi p ệ ộ ợ ấ ề ệ ạ

6. Tr c p gia đình ợ ấ

7. Tr c p sinh đ ẻ ợ ấ

8. Tr c p khi tàn ph ợ ấ ế

9. Tr c p cho ng c p m t ng i nuôi ợ ấ ườ i còn s ng ( tr ố ợ ấ ấ ườ

d ng) ưỡ

ề 9 ch đ trên hình thành m t h th ng các ch đ BHXH . Tuỳ đi u ộ ệ ố ế ộ ế ộ

ki n kinh t xã h i mà m i n c tham gia công ệ ế ỗ ướ ộ ướ ệ c Gi nev th c hi n ơ ự ơ

khuy n ngh đó m c đ khác nhau, nh ng ít nh t ph i th c hi n đ ế ị ở ứ ộ ự ư ệ ả ấ ượ c

ba ch đ . Trong đó, ít nh t ph i có m t trong năm ch đ : (3), (4), (5), ế ộ ế ộ ả ấ ộ

(8), (9). M i ch đ trong h th ng trên khi xây d ng đ u d a trên ệ ố ế ộ ự ự ề ỗ

xã h i tài chính, thu nh p, ti n l nh ng c s kinh t ơ ở ữ ế ề ươ ậ ộ ồ ng .v.v…Đ ng

th i tuỳ t ng ch đ khi xây d ng còn ph i tính đ n các y u t ự ế ộ ế ố ừ ế ả ờ ọ sinh h c;

tu i th bình quân c a qu c gia, nhu c u dinh d ng; xác su t t vong… ủ ầ ổ ọ ố ưỡ ấ ử

16

Tuy nhiên, c s đ xác đ nh đi u ki n h ơ ở ể ề ệ ị ưở ế ng BHXH ph i tính đ n ả

m t lo t các y u t ế ố ạ ộ liên quan đ n toàn b h th ng các ch đ cũng nh ộ ệ ố ế ộ ế ư

ng tr t ng ch đ BHXH c th . Ch ng h n khi xác đ nh đi u ki n h ẳ ừ ụ ể ế ộ ệ ưở ề ạ ị ợ

i tính, c p BHXH tu i già ph i d a vào c s sinh h c là tu i đ i và gi ấ ả ự ổ ờ ơ ở ổ ọ ớ

i lao đ ng là ch y u. B i vì tu i già đ h ng tr c p h u trí c a ng ủ ườ ủ ế ể ưở ộ ổ ở ợ ấ ư

i, m i vùng, m i qu c gia có nh ng khác bi t nh t đ nh. Do c a m i gi ủ ỗ ớ ữ ỗ ố ỗ ệ ấ ị

đó, co nh ng n c ngh ữ ướ c quy đ nh: Nam 60 tu i và N 55 tu i s đ ổ ổ ẽ ượ ữ ị ỉ

h u. Nh ng cũng có nh ng n c quy đ nh: Nam 65 tu i và N 60 ữ ư ư ướ ữ ổ ị

tu i.v.v…Ho c khi xác đ nh đi u ki n h ệ ề ặ ổ ị ưở ạ ng tr c p cho chê đ tai n n ợ ấ ộ

lao đ ng và b nh ngh nghi p ph i tính đ n các y u t ế ố ệ ệ ế ề ả ộ ệ nh : Đi u ki n ề ư

và môi tr ng lao đ ng; b o h lao đ ng v.v…Các y u t này th ng có ườ ế ố ả ộ ộ ộ ườ

quan h và tác đ ng qua l i v i nhau ít nhi u nh h ệ ộ ạ ớ ề ả ưở ệ ng đ n đi u ki n ế ề

BHXH c a t ng ch đ và toàn b h th ng các ch đ BHXH. ộ ệ ố ủ ừ ế ộ ế ộ

Th i gian h ng tr c p và m c h ng tr c p BHXH nói chung ờ ưở ợ ấ ứ ưở ợ ấ

ph thu c vào t ng tr ừ ụ ộ ườ ủ ng h p c th và th i gian đóng phí BHXH c a ợ ụ ể ờ

ng i lao đ ng trên c s t ườ ơ ở ươ ộ ng ng gi a đóng và h ữ ứ ưở ờ ng. Đ ng th i ồ

m c tr c p còn ph thu c vào kh năng thanh toán chung c a t ng qu ả ủ ừ ợ ấ ụ ứ ộ ỹ

tài chính BHXH; m c s ng chung c a các t ng l p dân c và ng i lao ứ ố ư ủ ầ ớ ườ

ề đ ng. Nh ng v nguyên t c, m c tr c p này không cao h n m c ti n ộ ợ ấ ứ ứ ư ề ắ ơ

l ng ho c ti n công khi ng ươ ề ặ ườ ỉ ằ i lao đ ng đang làm vi c và nó ch b ng ệ ộ

m t t l ph n trăm nh t đ nh so v i m c ti n l ộ ỷ ệ ấ ị ề ươ ứ ầ ớ ng hay ti n công. ề Ở

các n c kinh t phát tri n do m c l ng cao nên t này th ướ ế ứ ươ ể l ỷ ệ ườ ấ ng th p

và ng i c l ượ ạ ở nh ng n ữ ướ ấ c đang phát tri n do m c ti n lêong còn th p ứ ề ể

nên ph i áp d ng m t t l khá cao. Ví d , pháp m c tr c p h u trí ộ ỷ ệ ụ ả ụ ở ợ ấ ứ ư

ch b ng 50% m c l ng cao nh t ( v i đi u ki n đóng BHXH đ 37,5 ỉ ằ ứ ươ ủ ề ệ ấ ớ

ng, th i gian ngh năm ), m đau đ ố c h ượ ưở ng tr c p b ng 50% ti n l ằ ợ ấ ề ươ ờ ỉ

m đ c h ng tr c p không quá 12 tháng. Sinh con đ c h ng tr ố ượ ưở ợ ấ ượ ưở ợ

17

ng trong vòng 16 tu n v.v…Còn c p BHXH b ng 90% ti n l ằ ấ ề ươ ầ ở

Philipin, m c tr 42% đ n 102%, tuỳ thu c t ng nhóm ứ ợ ấ c p h u trí t ư ừ ộ ừ ế

l ng khác nhau, m đau đ ng 65%, sinh con đ c ngh 45 ngày ươ ố c h ượ ưở ượ ỉ

và đ c tr c p b ng 100% ti n l ng v.v… ượ ợ ấ ề ươ ằ

Tuy v y, vi c các n c quy đ nh tr c p BHXH b ng t ệ ậ ướ ị ợ ấ ằ l ỷ ệ ầ ph n

trăm so v i ti n l ng d n đ n b i chi qu ề ớ ươ ng hay ti n công th ề ườ ế ẫ ộ ỹ

BHXH. Vì v y, m t s n ậ ộ ố ướ c đã ph i tìm cách kh c ph c nh : tr ngay 1 ắ ư ả ụ ả

l n khi ngh h u, ho c su t đ i đóng theo t ặ ầ ố ờ ỉ ư l ỷ ệ ứ ph n trăm c a m t m c ủ ầ ộ

thu nh p quy đ nh và h ng cũng theo t ậ ị ưở l ỷ ệ ph n trăm c a m c quy ủ ứ ầ

đ nh. ị

Ngoài vi c chi tr tr c p theo các ch đ BHXH, qu BHXH còn ả ợ ấ ế ộ ệ ỹ

đ c s d ng cho chi phí qu n lý nh : Ti n l ng cho nh ng ng i làm ượ ử ụ ề ươ ư ả ữ ườ

ẩ vi c trong h thông BHXH; kh u hao tài s n c đ nh, văn phòng ph m ố ị ệ ệ ấ ả

và m t s kho n chi khác… Ph n qu nhàn r i ph i đ c đem đ u t ộ ố ả ượ ả ầ ỗ ỹ ầ ư

sinh l i. M c đích đ u t qu BHXH là nh m b o toàn và tăng tr ợ ầ ư ụ ả ằ ỹ ưở ng

ngu n qu . Quá trình đ u t qu BHXH ph i đ m b o nguyên t c: an ầ ư ồ ỹ ả ả ả ắ ỹ

toàn, có l i nhu n, có kh năng thanh toán và đ m b o l i ích kinh t - xã ợ ả ợ ả ậ ả ế

h i. ộ

18

CH

NG II

ƯƠ

TÌNH HÌNH THU CHI QU BHXH T I PHÒNG BHXH HUY N GIAO THU

I . VÀI NÉT GI Ớ I THI U V BHXH HUY N GIAO THU Ỷ Ề Ệ Ệ

Phòng BHXH huy n Giao Thu đ c thành l p và đi vào ho t đ ng t tháng ỷ ượ ệ ạ ộ ừ ậ

ệ 9 năm 1995 cùng v i s chia c t hành chính c a huy n Xuân Thu thành huy n ớ ự ủ ệ ắ ỷ

Xuân Tr ườ ự ng và huy n Giao Thu . Phòng BHXH huy n Giao Thu ch y u th c ỷ ủ ế ệ ệ ỷ

hi n vi c thu – chi thu n tuý mà không kinh doanh lo i hình b o hi m nào. ể ệ ệ ầ ả ạ

Phòng BHXH huy n Giao Thu có t t c 7 cán b viên ch c, trong đó ông ấ ả ứ ệ ộ ỷ

ộ ậ Nguy n Công Hoan là Giám Đ c, bà Chu Th Vân Ánh là K toán kiêm b ph n ễ ế ố ị

chi, bà Đ ng Th Dung ph trách b ph n hành chính, bà Ph m Th Vóc và ông ộ ậ ụ ặ ạ ị ị

ộ ậ Nguy n Thành Lý ph trách b ph n thu, ông Tr n H i Tri u ph trách b ph n ộ ậ ụ ụ ề ễ ả ầ

chính sách, ông Tr n M nh Hùng ph trách b ph n y t t nguy n. ộ ậ ế ự ụ ệ ầ ạ

BHXH huy n Giao Thu ch u s qu n lý tr c ti p c a BHXH t nh Nam Đ nh, ỷ ị ự ả ự ế ủ ệ ị ỉ

có con d u và tài kho n riêng. ấ ả

19

t Nam

BHXH Vi ệ

BHXH Nam Đ nhị

BHXH Giao Thuỷ

ỷ S đ v trí c a BHXH huy n Giao Thu : ơ ồ ị ủ ệ

BHXH huy n Giao Thu có trách nhi m th c hi n nhi m v BHXH ụ ự ệ ệ ệ ệ ỷ

t nh Nam Đ nh giao cho g m: ỉ ồ ị

- Xây d ng ch ng trình, k ho ch công tác năm trình Giám đ c BHXH ự ươ ế ạ ố

t nh Nam Đ nh phê duy t và t ỉ ệ ị ổ ứ ch c th c hi n; ự ệ

- Theo dõi, đ c thu BHXH 20% so v i t ng qu l ng (hi n nay là 23% ớ ổ ỹ ươ ố ệ

do y t ế ệ nh p vào 3%) trong đó thu 15% c a ch s d ng lao đ ng (hi n ủ ử ụ ủ ậ ộ

nay là 17%) và 5% c a ng ủ ườ i lao đ ng (hi n nay là 6%); ệ ộ

- Chi tr các ch đ ngh m, thai s n cho đ i t ng tham gia đóng góp ế ộ ố ượ ỉ ố ả ả

BHXH;

- T ch c vi c chi tr l ổ ứ ả ươ ệ ệ ng h u, tr c p BHXH, c vi c chi pháp l nh ả ệ ợ ấ ư

ng i có công; ườ

- Theo dõi tăng, gi m hàng tháng đ l p danh sách chi tr l ể ậ ả ươ ả ng h u và ư

tr c p theo quy đ nh; ợ ấ ị

- Ti p nh n đ n th khi u n i, t cáo v ch đ , chính sách BHXH đ ạ ố ư ế ế ậ ơ ề ế ộ ể

gi i quy t theo th m quy n ho c báo cáo v i BHXH t nh xem xét gi ả ế ề ẩ ặ ớ ỉ ả i

quy t;ế

20

- Ti p nh n, báo cáo k p th i v i BHXH t nh Nam Đ nh các tr ờ ớ ế ậ ị ỉ ị ườ ợ ng h p

h ng l c tr c p BHXH, đi u ch nh l ng h u. ưở ợ ấ ề ạ ỉ ươ ư

- Đ i chi u t khai v i h s g c đ tri n khai c p s BHXH. ế ờ ố ớ ồ ơ ố ể ể ấ ổ

Hi n nay BHXH huy n Giao Thu do có s sáp nh p c a BHYT ủ ự ệ ệ ậ ỷ

nên có m t s nhi m v và quy n h n c a BHYT nh : c p th BHXH, ạ ủ ư ấ ộ ố ụ ẻ ệ ề

tuyên truy n, v n đ ng, đi u hành… ề ề ậ ộ

II. TÌNH HÌNH THU BHXH HUY N GIAO THU Ỷ Ệ

1 - Thu BHXH

1.1) Nh ng v n đ chung v thu qu BHXH ấ ề ữ ề ỹ

Thu qu BHXH là ho t đ ng c a các c quan BHXH cùng v i s ủ ạ ộ ớ ự ơ ỹ

ph i h p c a các ban ngành ch c năng trên c s các quy đ nh c a pháp ố ợ ủ ơ ở ủ ứ ị

lu t nh m t o ra các ngu n tài chính t p trung (qu BHXH t p trung), t ạ ằ ậ ậ ậ ồ ỹ ừ

vi c đóng góp c a các bên tham gia BHXH và nh ng ngu n tài chính b ữ ủ ệ ồ ổ

xung khác.

ạ ộ Thu qu BHXH là m t ho t đ ng không th thi u trong ho t đ ng ạ ộ ế ể ộ ỹ

ỹ ề BHXH nói chung, nó đ m b o cho s t o l p và s d ng m t qu ti n ự ạ ậ ử ụ ả ả ộ

t ệ ậ ạ ộ t p trung và t o ra ngu n tài chính đ có th ti n hành các ho t đ ng ể ế ể ạ ồ

BHXH. Do đó mà vi c đóng góp vào BHXH c a các bên tham gia BHXH ủ ệ

là s t t y u trong ho t đ ng BHXH, vì nh ng lý do sau: ự ấ ế ạ ộ ữ

- Vi c đóng góp qu BHXH đánh d u s đóng góp c a nh ng ng ấ ự ữ ủ ệ ỹ ườ i

tham gia BHXH, là c s đ đo s đóng góp c a các bên tham gia BHXH. ơ ở ể ủ ự

c ngu n tài chính t p trung t đó có th ti n hành - T o ra đ ạ ượ ậ ồ ừ ể ế

- Ngu n thu c a BHXH đ

th ng nh t các ho t đ ng BHXH. ạ ộ ấ ố

c hình thành t ba ngu n ch y u: đóng ủ ồ ượ ừ ủ ế ồ

t góp c a ng ủ ườ i lao đ ng, ng ộ ườ ử ụ i s d ng lao đ ng và ph n h tr ộ ỗ ợ ừ ầ

21

Ngân sách Nhà n c; ngu n thu này ph n ánh rõ nét quan h ba bên ướ ệ ả ồ

- Th c ch t, quan h ba bên trong BHXH là m i quan h v l

trong BHXH, là c s đ t o ra các quan h khác trong BHXH. ơ ở ể ạ ệ

i ích ệ ề ợ ự ệ ấ ố

do s đóng góp vào BHXH c a các bên tham gia là m i quan h v l ệ ề ợ i ủ ự ố

ích, t vi c tham gia đóng góp BHXH các bên tham gia BHXH đ u tìm ừ ệ ề

i ích cho mình, ng i ích t ki m đ ế c l ượ ợ ườ ử ụ i s d ng lao đ ng tìm ki m l ộ ế ợ ừ

vi c h s b ra ít chi phí h n khi ng ọ ẽ ỏ ệ ơ ườ ả i lao đ ng không may g p ph i ặ ộ

c tìm ki m l i ích t vi c h đ nh ng r i ro, ng ủ ữ ườ i lao đ ng đ ộ ượ ế ợ ừ ệ ọ ượ c

h ng các quy n l i khi h không may g p ph i nh ng r i ro, Nhà n ưở ề ợ ữ ủ ặ ả ọ ướ c

c m c tiêu n đ nh đ c m i quan h l đ t đ ạ ượ ụ ổ ị ượ c xã h i, n đ nh đ ộ ổ ị ượ ệ ợ i ố

ích gi a ng ữ ườ i lao đ ng và ng ộ ườ ử ụ i s d ng lao đ ng trong xã h i đ ộ ộ ể

ng ườ ộ i lao đ ng yên tâm tham gia s n xu t thúc đ y n n kinh t -xã h i ề ế ả ẩ ấ ộ

phát tri n.ể

T đó có th nói r ng, thu BHXH là m t ph n quan tr ng không th ừ ể ằ ầ ọ ộ ể

thi u đ ế ượ ủ c c a ho t đ ng BHXH. ạ ộ

1.2) Công tác thu BHXH t ạ i BHXH huy n Giao Thu ỷ ệ

ớ Giao Thu là m t huy n có đ a hình r t ph c t p: m t m t giáp v i ứ ạ ệ ấ ặ ộ ộ ỷ ị

i giáp v i Sông H ng nên đây t n t i nhi u ngành bi n, m t m t l ộ ặ ạ ể ớ ồ ở ồ ạ ề

ể ngh khác nhau nh : làm nông nghi p (ph n l n), khu v c giáp v i bi n ệ ầ ớ ự ư ề ớ

thì nhân dân l i đánh b t và nuôi thu s n xu t kh u (nh ng ch a có đ ạ ỷ ả ư ư ắ ấ ẩ ủ

quy mô l n đ tr thành công ty hay doanh nghi p, mà h u h t là t nhân ể ở ệ ế ầ ớ ư

t ự ứ ặ đ ng ra làm l y v i s lao đ ng là con em trong gia đình h ) ho c ớ ố ấ ộ ọ

kinh doanh du l ch; bãi t m (Qu t Lâm), làm mu i… ắ ấ ố ị

ệ Trên đ a bàn huy n Giao Thu hi n nay ch a có khu công nghi p ỷ ệ ư ệ ị

nào mà ch có m t vài xí nghi p; công ty có quy mô đ l n (đi thuê lao ủ ớ ệ ộ ỉ

đ ng) ngoài các doanh nghi p nhà n ộ ệ ướ ệ c có trên đ a bàn, đó là: Xí nghi p ị

mu i B ch Long, Công ty c ph n xây d ng đ ố ạ ự ầ ổ ườ ng bi n H ng Hà, Công ồ ể

22

ty c ph n xây d ng đ ng Giang. Các xí nghi p hay công ự ầ ổ ườ ng bi n Tr ể ườ ệ

ty này n m r i rác trong huy n Giao Thu mà không t p trung m t ch . ỗ ệ ả ằ ậ ộ ỷ

Công tác thu BHXH ở ả BHXH huy n Giao Thu ít nhi u g p ph i ệ ề ặ ỷ

khó khăn do đ a hình ph c t p và m c đ t p trung c a các nhà máy; xí ứ ộ ậ ứ ạ ủ ị

s c a BHXH huy n Giao Thu l nghi p này. H n th n a tr ơ ế ữ ệ ụ ở ủ ỷ ạ ặ ở i đ t ệ

c đ u công tác thu BHXH còn g p r t nhi u khó đ u huy n, nên b ệ ầ ướ ề ặ ấ ầ

khăn, nh t là đ i ngũ cán b chuyên môn còn quá ít ho c n u có thì trình ặ ế ấ ộ ộ

đ ch a th c s t ộ ự ự ố ư ố ắ t. Tuy v y BHXH huy n Giao Thu v n c g ng ỷ ẫ ệ ậ

hoàn thành các ch tiêu v thu BHXH mà BHXH t nh Nam Đ nh giao phó. ề ỉ ỉ ị

BHXH huy n Giao Thu đã ti n hành l p danh sách chi ti ế ệ ậ ỷ ế ừ ị t t ng đ n v ; ơ

c quan tham gia BHXH, t ng cá nhân. Bên c nh đó BHXH huy n Giao ơ ừ ệ ạ

Thu còn l p b ng l ng chi ti t c a t ng cá nhân, qu l ậ ả ỷ ươ ế ủ ừ ỹ ươ ủ ừ ng c a t ng

công ty hay xí nghi p đ làm căn c thu qu BHXH. T i m i xã trong ứ ể ệ ạ ỗ ỹ

huy n, BHXH huy n Giao Thu đ t m t ban có trách nhi m thu – chi và ỷ ặ ệ ệ ệ ộ

báo cáo các tr ng h p có s thay đ i m c đóng góp hay m c h ườ ự ứ ứ ợ ổ ưở ng

BHXH. G n đ n m i kỳ báo cáo; t ng k t, BHXH huy n Giao Thu đã ổ ế ế ệ ầ ỗ ỷ

ệ c cán b đ n các c s còn n đong ti n BHXH ho c dùng các bi n ử ộ ế ơ ở ề ặ ợ

pháp thông tin khác nh : g i đi n tho i, nh n tin qua đài truy n thanh ư ọ ệ ề ạ ắ

huy n Giao Thu đ đôn đ c, thu k p th i, tránh tình tr ng n đ ng lâu ị ợ ọ ỷ ể ệ ạ ố ờ

dài.

Vì v y BHXH huy n Giao Thu đã đ t đ c các ch tiêu v thu ạ ượ ệ ậ ỷ ề ỉ

BHXH, m c thu tăng nhanh rõ r t, nh năm 1995 ch có 633.124.098 ư ứ ệ ỉ

ấ đ ng, thì đ n năm 1996 con s đó là 1.251.624.005 đ ng (tăng g n g p ồ ế ầ ố ồ

đôi), tinhd đ n năm 2003 BHXH huy n Giao Thu đã thu đ ệ ế ỷ ượ c

6.282.523.923 đ ng.ồ

2 - Nh ng ngu n thu BHXH ồ ữ

23

Thông th ng, qu BHXH đ c hình thành t ườ ỹ ượ ừ ngu n sau: ồ

- Thu t i tham gia BHXH là ngu n thu ch ừ đóng góp c a nh ng ng ủ ữ ườ ồ ủ

y u, quan tr ng nh t cho b t c qu BHXH c a b t kỳ qu c gia nào, nó ỹ ủ ấ ấ ứ ế ấ ọ ố

là c s ch y u đ hình thành nên qu BHXH và t o ra ngu n tài chính ơ ở ủ ế ể ạ ồ ỹ

đ th c hi n nh ng ch đ BHXH; nh ng trong quá trình qu n lý s ể ự ế ộ ư ữ ệ ả ự

đóng góp c a ng ủ ườ ấ i tham gia BHXH cũng ph c t p và khó khăn nh t. ứ ạ

t, nó là n n t ng đ có th Ngu n thu này có t m quan tr ng đ c bi ầ ặ ồ ọ ệ ề ả ể ể

th c hi n đ c chính sách BHXH. Thông th ng, ngu n thu này đ ự ệ ượ ườ ồ ượ c

hình thành nh sau: ư

+ Ng i lao đ ng tham gia BHXH đóng góp vào qu BHXH trên c ườ ộ ỹ ơ

s ti n l ở ề ươ ng; tuỳ theo đi u ki n c a m i qu c gia mà ph n đóng góp ỗ ủ ệ ề ầ ố

c a ng ủ ườ ề i lao đ ng có khác nhau, nh ng đ u d a trên c s là ti n ư ơ ở ự ề ộ

l i lao ươ ng c a ng ủ ườ i lao đ ng làm căn c đ tính toán s ti n ng ứ ể ố ề ộ ườ

BHXH hi n hành đ ng ph i đóng góp vào qu BHXH. Theo Đi u l ộ ề ệ ả ỹ ệ

i lao đ ng ph i đóng góp b ng 6% ti n l quy đ nh ng ị ườ ề ả ằ ộ ươ ng

tháng( tr c đây là 5%). ướ

+ Ng i s d ng lao đ ng tham gia đóng góp BHXH cho ng i lao ườ ử ụ ộ ườ

ng ph n đóng góp c a ng đ ng trong đ n v mình; thông th ị ộ ơ ườ ủ ầ ườ ử ụ i s d ng

lao đ ng d a trên t ng qu l ng. Theo Đi u l ỹ ươ ự ổ ộ ề ệ BHXH hi n hành quy ệ

c đây là đ nh ng ị ườ ử ụ i s d ng lao đ ng ph i đóng góp b ng 17% (tr ả ằ ộ ướ

15%) t ng qu ti n l ng c a nh ng ng ỹ ề ươ ổ ủ ữ ườ ơ i tham gia BHXH trong đ n

v .ị

- Thu t vi c h tr c a Ngân sách Nhà n ừ ệ ỗ ợ ủ ướ ả c ch y u là đ đ m b o ủ ế ể ả

cho các ho t đ ng BHXH di n ra đ ng, tránh ạ ộ ễ ượ c đ u đ n, bình th ặ ề ườ

nh ng xáo tr n l n trong vi c th c hi n BHXH. Ngu n thu t vi c h ộ ớ ự ữ ệ ệ ồ ừ ệ ỗ

tr c a Ngân sách Nhà n c cho qu BHXH đôi khi là khá l n, vi c h ợ ủ ướ ệ ớ ỹ ỗ

tr cho ho t đ ng BHXH c a Nhà n ng xuyên và ạ ộ ủ ợ ướ c là ho t đ ng th ạ ộ ườ

24

liên t c đ đ m b o th c hi n t t các ch đ chính sách nói riêng và ể ả ệ ố ự ụ ả ế ộ

ho t đ ng BHXH nói chung. ạ ộ

- Thu t lãi đ u t b o toàn và tăng tr ng qu ừ ầ ư ủ c a ho t đ ng đ u t ạ ộ ầ ư ả ưở ỹ

đ c hình thành t qu BHXH nhàn r i vào các ượ ừ công vi c đ u t ệ ầ ư ỗ ỹ

ch ng trình kinh t – xã h i, nh ng ho t đ ng đ u t khác đem l ươ ế ạ ộ ầ ư ữ ộ ạ i

c đem đ u t , qu BHXH thu hi u qu . T ngu n qu nhàn r i đ ồ ỗ ượ ừ ệ ả ỹ ầ ư ỹ

đ c ph n lãi đ u t đ b xung vào ngu n qu BHXH. ượ ầ ư ể ổ ầ ồ ỹ

ồ - Ngoài nh ng ngu n thu trên thì qu BHXH còn có m t s ngu n ộ ố ữ ồ ỹ

thu khác đ b xung vào qu BHXH; nói chung, nh ng ngu n thu này ể ổ ữ ồ ỹ

không l n, không n đ nh. Ch y u là nh ng ngu n thu t vi c nh n s ủ ế ữ ớ ổ ồ ị ừ ệ ậ ự

h tr c a các t c ngoài, t nh ng ho t đ ng t ỗ ợ ủ ch c n ổ ứ ướ ừ ữ ạ ộ ừ thi n, t ệ ừ ạ ho t

ng bán tài s n c đ nh. Ngu n thu này th đ ng thanh lý nh ộ ượ ố ị ả ồ ườ ế ng chi m

m t t tr ng r t nh trong t ng s thu c a qu BHXH. ộ ỷ ọ ủ ấ ỏ ổ ố ỹ

3 - Nh ng nguyên t c trong thu BHXH ắ ữ

Căn c pháp lu t và các văn b n d ậ ứ ả ướ ả i lu t thì thu BHXH ph i ậ

đ m b o theo nguyên t c là ph i đ m b o đúng đ i t ả ả ả ố ượ ắ ả ả ứ ng và đúng m c

thu, đ ng th i ph i đ m b o tính công b ng gi a các đ n v tham gia ữ ả ả ằ ả ờ ồ ơ ị

BHXH. Mu n thu đúng và thu đ thì c n ph i quán tri t nh ng v n đ ủ ả ầ ố ệ ữ ấ ề

sau đây:

ả - Các c quan, các doanh nghi p đóng BHXH thì ph n đóng góp ph i ệ ầ ơ

ng, qu l d a trên qu l ự ỹ ươ ỹ ươ ng này bao g m toàn b là l ồ ộ ươ ng c ng và ứ

các kho n ph c p vào l ng, đ ng th i qu l ụ ấ ả ươ ỹ ươ ồ ờ ng này ph i chi tr cho ả ả

t t c các đ i t ng tham gia đóng góp BHXH. ấ ả ố ượ

i lao đ ng c ch thu là 6% cũng bao g m c l - Đ i v i ng ố ớ ườ ả ươ ng ế ồ ơ ộ

ng khác. c ng và các kho n ph c p ngoài l ả ứ ụ ấ ươ

25

- Quy t toán thu BHXH th ế ườ ng vào cu i năm nh ng trong năm đó s ư ố ố

ng i tham gia và s đ n v tham gia BHXH luôn bi n đ ng, vì v y khi ườ ố ơ ế ậ ộ ị

quy t toán ph i căn c vào s li u th c t phát sinh ch không tính vào ố ệ ự ế ứ ế ả ứ

m c bình quân. ứ

- Thu BHXH ph i mang tính tr c ti p, h n ch t i đa hi n t ế ố ự ế ả ạ ệ ượ ng

khoán thu đ đ c h ng hoa h ng. ể ượ ưở ồ

ừ - V nguyên t c c quan BHXH ph i quy t toán t ng tháng, t ng ừ ế ề ắ ả ơ

quý, t ng năm nh ng đ n cu i năm quy t toán, t ế ư ừ ế ố ấ ả ả t c các s thu ph i ố

ăn kh p v i nhau và ph i th c s cân đ i: gi a ng ự ự ữ ả ớ ớ ố ườ i lao đ ng, ng ộ ườ i

s d ng lao đ ng, lo i hình doanh nghi p, lo i hình thu. ử ụ ệ ạ ạ ộ

Ngoài vi c thu đúng c a ng i s d ng lao đ ng, ủ ệ ườ i lao đ ng và ng ộ ườ ử ụ ộ

BHXH ph i l p k ho ch và l p d toán tr c ph n ngân sách Nhà ả ậ ự ế ạ ậ ướ ầ

n c c p bù vào đ u tháng, đ u quý, đ u năm sau đó m i đ ướ ấ ớ ượ ầ ầ ầ ế c quy t

toán.

Lãi đ u t qu nhàn r i BHXH, v nguyên t c ph i đ ầ ư ả ượ ề ắ ỗ ỹ ắ c bù đ p

vào qu đ b o toàn và tăng tr ng ngu n qu , ph n trích ra chi cho các ỹ ể ả ưở ầ ồ ỹ

ng, chi qu n lý và nh ng kho n chi m c đích khác nh chi cho khen th ư ụ ưở ữ ả ả

ả khác ph i tuân th theo đúng nh ng quy đ nh c a pháp lu t. Các kho n ủ ữ ủ ả ậ ị

ch c, các qu t thi n, đ c bi tài tr c a các t ợ ủ ổ ỹ ừ ứ ệ ặ ệ ợ ủ t là các kho n n c a ả

ng i tham gia ph i đ c h ch toán riêng, các kho n n đòi đ ườ ả ượ ạ ả ợ ượ ả c ph i

tính t i lãi su t. ớ ấ

4 - T ch c qu n lý thu BHXH ả ổ ứ

ng tham gia BHXH 4.1) Qu n lý đ i t ả ố ượ

Qu n lý đ i t ố ượ ả ng tham gia BHXH là m t ph n quan tr ng trong ộ ầ ọ

công tác thu c a BHXH, đ c bi ng ủ ặ ệ t là ngu n thu t ồ ừ ườ i lao đ ng và ộ

ng i s d ng lao đ ng (k c nh ng ng i đang đ c c đi h c, đi ườ ử ụ ể ả ữ ộ ườ ượ ử ọ

26

th c t p, công tác và đi u d ng trong và ngoài n c mà v n h ự ậ ề ưỡ ở ướ ẫ ưở ng

ti n l ng ho c ti n công c a c quan đ n v đó) làm vi c trong các c ề ươ ủ ơ ệ ề ặ ơ ị ơ

ch c kinh t – xã h i theo quy đ nh t i Đi u l BHXH quan, đ n v , t ơ ị ổ ứ ế ộ ị ạ ề ệ

Vi t Nam, bao g m: ệ ồ

- Các doanh nghi p nhà n c; ệ ướ

n c ngoài ho c t ch c qu c t - Các doanh nghi p có v n đ u t ệ ầ ư ướ ố ặ ổ ứ ố ế

Vi t Nam (tr ng h p tuân theo đ t văn phòng đ i di n ặ ệ ở ạ ệ ừ nh ng tr ữ ườ ợ

nh ng đi u c qu c t mà n t Nam ề ướ ữ ố ế ướ c C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi ộ ủ ộ ệ

đã ký k t ho c tham gia có nh ng quy đ nh khác); ữ ế ặ ị

- Các doanh nghi p thu c thành ph n kinh t ngoài qu c doanh có s ệ ầ ộ ế ố ử

10 lao d ng tr lên (hi n nay BHXH đã áp d ng v i các doanh d ng t ụ ừ ụ ệ ở ộ ớ

i 10 lao đ ng); nghi p có d ệ ướ ộ

- Các c quan hành chính s nghi p, các c quan c a Đ ng, đoàn th ệ ự ủ ả ơ ơ ể

t trung ng đ n đ a ph ng (ch t i c p huy n); ừ ươ ế ị ươ ỉ ớ ấ ệ

- Các t ổ ứ ệ ch c kinh doanh d ch v thu c c quan hành chính s nghi p, ộ ơ ụ ự ị

c quan Đ ng, đoàn th ; ể ơ ả

- Các doanh nghi p, các t ng vũ trang; B ệ ổ ứ ị ch c d ch v trong l c l ụ ự ượ ộ

ộ Qu c phòng, B Công an đóng cho nhân dân, Công an nhân dân thu c ố ộ

ng sinh ho t phí theo đi u l BHXH đ i v i s quan, công an di n h ệ ưở ề ệ ạ ố ớ ỹ

nhân dân ban hành kèm theo Ngh đ nh s 45/CP ban hành ngày ị ị ố

15/07/1995 c a Th t ủ ướ ủ ng Chính ph ; ủ

ng, th tr n đ c h ng sinh ho t phí t i Ngh - Cán b xã, ph ộ ườ ị ấ ượ ưở ạ ạ ị

đ nh s 09/ 1998/ NĐ-CP ban hành ngày 23/ 01/ 1998 c a Th t ị ủ ướ ng ủ ố

Chính ph ;ủ

ch c, doanh nghi p đ a ng t Nam - Các c quan, t ơ ổ ứ ư ệ ườ i lao đ ng Vi ộ ệ

đi làm vi c có th i h n n c ngoài đóng cho ng i lao đ ng theo Ngh ờ ạ ở ướ ệ ườ ộ ị

27

đ nh s 152/ 1999/ NĐ-CP ban hành ngày 20/ 09/1999 c a Th t ị ủ ướ ng ủ ố

chính ph .ủ

T nh ng đ i t ng ph i thu BHXH nh trên, đ th c hi n công tác ừ ữ ố ượ ể ự ư ệ ả

qu n lý đ i t ố ượ ả ng tham gia BHXH c n ph i th c hi n t ầ ệ ố ự ả t m t s công ộ ố

tác sau:

- Th c hi n phân c p qu n lý, phân công c th t ng đ n v , t ng b ụ ể ừ ị ừ ự ệ ấ ả ơ ộ

ph n và cá nhân đ qu n lý, theo dõi đôn đ c thu BHXH đ n t ng cá ế ừ ể ả ậ ố

nhân tham gia BHXH. Vi c phân c p, phân công c th công tác qu n lý ấ ụ ể ệ ả

c d dàng, thu tri t đ , tránh hi n t s làm cho vi c thu BHXH đ ệ ẽ ượ ễ ệ ể ệ ượ ng

ố thu thi u, b qua không thu ... Vi c phân c p, phân công qu n lý đ i ệ ế ả ấ ỏ

t ng tham gia BHXH ph i đ t đ c yêu c u c a công tác thu BHXH ượ ạ ượ ả ủ ầ

đ ra; ví d nh BHXH c a Vi ư ề ủ ụ ệ ố t Nam th c hi n công tác qu n lý đ i ự ệ ả

v i BHXH các t nh, thành ph . ố ỉ ớ

- Ti n hành ghi s BHXH cho nh ng ng ữ ế ổ ườ i lao đ ng đ theo dõi, ghi ể ộ

ừ chép k p th i toàn b di n bi n quá trình đóng BHXH c a h theo t ng ộ ễ ủ ế ờ ọ ị

th i gian (tháng, quý, năm), m c đóng và đ n v đóng, ngành ngh công ứ ề ờ ơ ị

tác đ sau này làm căn c xét h ứ ể ưở ng các ch đ BHXH cho h . ọ ế ộ

4.2) Qu n lý ti n l ả ề ươ ng làm căn c đóng BHXH ứ

Căn c c b n đ ti n hành ho t đ ng thu BHXH c a ng i lao ứ ơ ả ạ ộ ể ế ủ ườ

ng tháng, đ i v i ng đ ng là ti n l ộ ề ươ ố ớ ườ ử ụ i s d ng lao đ ng là t ng qu ộ ổ ỹ

l ng c a nh ng ng i lao đ ng tham gia BHXH trong các doanh ươ ủ ữ ườ ộ

nghi p t ệ ổ ứ ch c. Chính vì v y, đ ti n hành t ậ ể ế ố ộ t công tác thu BHXH m t

ph n quan tr ng không th thi u đ c là ph i qu n lý t ể ế ầ ọ ượ ả ả ố ỹ ề t qu ti n

l ng làm căn c đóng BHXH c a t ch c, doanh nghi p. ươ ủ ổ ứ ứ ệ

M c thu BHXH đ i v i ng i tham gia BHXH đ c quy đ nh t ố ớ ứ ườ ượ ị ạ i

đi u 36, Đi u l BHXH Vi t Nam hành kèm theo Ngh đ nh 12/CP ngày ề ệ ề ệ ị ị

26/01/1995 c a Chính ph , theo đó ng i s d ng lao đ ng đóng 15% ủ ủ ườ ử ụ ộ

28

ng tháng c a ng i lao đ ng trong đ n v (nay là 17%) t ng qu ti n l ổ ỹ ề ươ ủ ườ ộ ơ ị

tham gia BHXH, ng i lao đ ng đóng b ng 5% (nay là 6%) ti n l ườ ề ươ ng ằ ộ

tháng.

Theo quy đ nh hi n hành, ti n l ng và qu l ng c a nh ng ng ề ươ ệ ị ỹ ươ ủ ữ ườ i

tham gia BHXH là căn c đ đóng BHXH, tuỳ theo t ng khu v c công ứ ể ự ừ

tác, lĩnh v c công tác mà có nh ng m c đóng khác nhau, c th : ụ ể ữ ứ ự

- Đ i v i các đ n v hành chính s nghi p, t ố ớ ự ệ ơ ị ổ ứ ộ ch c chính tr – xã h i, ị

h i qu n chúng, ti n l ng tháng c a ng i lao đ ng và qu ti n l ề ươ ầ ộ ủ ườ ỹ ề ươ ng ộ

c xác đ nh theo các quy đ nh t c a các đ n v s d ng lao đ ng đ ị ử ụ ủ ơ ộ ượ ị ị ạ i

Ngh Đ nh s 35/NQ/UBTVQHK9 ban hành ngày 17/05/1993 c a U Ban ủ ố ỷ ị ị

Th ng V Qu c H i Khoá 9, Quy t Đ nh s 69/QĐTW ngày ườ ụ ế ộ ố ị ố

ủ 17/05/1993 c a Ban Bí Th , Ngh Đ nh s 25/CP ngày 17/05/1993 c a ư ủ ố ị ị

Chính Ph , Quy t Đ nh s 574/TTG ban hành ngày 25/11/1993 c a Th ủ ủ ế ố ị ủ

t ng Chính Ph và Ngh Đ nh s 06/CP ngày 21/01/1997 c a Chính ướ ủ ủ ố ị ị

Ph .ủ

- Đ i v i các đ n v s n xu t kinh doanh, ti n l ng tháng c a ng ố ớ ề ươ ị ả ấ ơ ủ ườ i

lao đ ng và qu l ỹ ươ ộ ng c a đ n v s d ng lao đ ng đ ị ử ụ ủ ơ ộ ượ c xác đ nh theo ị

các quy đ nh t ị ạ i Ngh Đ nh s 26/CP ngày 23/05/1995 c a Chính Ph . ủ ủ ố ị ị

- Các đ n v s d ng lao đ ng đã th c hi n ký k t h p đ ng lao ị ử ụ ế ợ ự ệ ơ ồ ộ

ng hàng tháng, bao đ ng, vi c đóng góp BHXH tính trên t ng qu l ộ ỹ ươ ệ ổ

ng theo h p đ ng đã ký k t v i ng i lao đ ng có tham gia g m ti n l ồ ề ươ ế ớ ợ ồ ườ ộ

BHXH theo các quy đ nh và l i gi ị ươ ng c a ng ủ ườ ữ ứ ụ ụ ch c v không áp d ng

ch đ h p đ ng lao đ ng. ồ ế ộ ợ ộ

- Riêng kh i Qu c phòng – An ninh, B Qu c phòng và B Công an ố ố ố ộ ộ

đóng b ng 15% so v i t ng qu ti n l ng c a nh ng quân nhân, công ỹ ề ươ ớ ổ ằ ữ ủ

an nhân dân h ng l ưở ươ ằ ng; còn quân nhân, công an nhân dân đóng b ng

5% t ng m c l ng tháng. M c thu BHXH đ i v i quân nhân, công an ứ ươ ổ ố ớ ứ

29

nhân dân thu c di n h ng sinh ho t phí đóng b ng 2% m c l ng t ệ ộ ưở ứ ươ ạ ằ ố i

thi u theo t ng s quân nhân, công an nhân dân do B Qu c phòng, B ể ổ ố ộ ố ộ

Công an đóng.

i lao d ng đi làm vi c có th i h n n - Đ i v i ng ố ớ ườ ờ ạ ở ướ ệ ộ ế c ngoài, n u

ng i lao đ ng đã có quá trình tham gia BHXH trong n c thì đóng ườ ộ ở ướ

ng tháng đã đóng BHXH tr c khi ra n c ngoài làm b ng 15% m c l ằ ứ ươ ướ ướ

vi c; ng i lao đ ng ch a tham gia BHXH trong n ệ ườ ư ộ ở ướ c thì m c đóng ứ

BHXH hàng tháng b ng 15% c a hai l n m c l ng t i thi u c a công ứ ươ ủ ằ ầ ố ể ủ

nhân viên ch c trong n c. ứ ướ

- M c thu đ i v i cán b xã, ph ố ớ ứ ộ ườ ạ ng, th tr n đóng 5% m c sinh ho t ị ấ ứ

phí hàng tháng; U ban nhân dân xã, ph ng, th tr n đóng b ng 10% ỷ ườ ị ấ ằ

ữ m c sinh ho t phí hàng tháng tính trên t ng m c sinh ho t phí c a nh ng ủ ứ ứ ạ ạ ổ

ng i tham gia BHXH. ườ

4.3) Qu n lý ti n thu BHXH ề ả

Qu BHXH là qu tài chính đ c l p v i Ngân sách Nhà n c, đ ộ ậ ớ ỹ ỹ ướ ượ c

qu n lý th ng nh t theo ch đ tài chính c a Nhà n c, qu BHXH có ế ộ ủ ấ ả ố ướ ỹ

ặ th nói là h t nhân c a ho t đ ng BHXH. Do đó, c n ph i qu n lý ch t ạ ộ ủ ể ạ ầ ả ả

ch nh ng ngu n thu c a BHXH, bên c nh đó cũng ph i tăng c ữ ủ ẽ ạ ả ồ ườ ng

qu n lý đ i v i s ti n BHXH thu đ ố ớ ố ề ả ượ ể c đ hình thành qu . ỹ

Qu BHXH c n đ c qu n lý th ng nh t BHXH Vi t Nam, vì ầ ỹ ượ ấ ở ả ố ệ

t c s đóng góp c a ng i tham gia BHXH đ u ph i ti n hành v y t ậ ấ ả ự ủ ườ ả ế ề

t Nam đ hình thành qu BHXH t p trung. Đ chuy n v BHXH Vi ề ể ệ ể ậ ỹ ể

ệ th c hi n nguyên t c trên các đ n v BHXH các t nh (thành ph ), huy n ị ự ệ ắ ố ơ ỉ

đ c m các tài kho n chuyên thu BHXH h th ng Ngân hàng và Kho ượ ả ở ở ệ ố

b c Nhà n ạ ướ ộ c, các đ n v s d ng tài kho n này ch đ thu ti n n p ị ử ụ ỉ ể ề ả ơ

BHXH khu v c qu n lý c a mình và đ nh kỳ chuy n s ti n thu đ ở ể ố ề ủ ự ả ị ượ c

lên c p trên, t đó ti n thu BHXH đ c t p trung th ng nh t t i m t c ấ ừ ề ượ ậ ấ ạ ố ộ ơ

30

quan cao nh t là BHXH Vi ấ ệ ư t Nam. Trong quá trình thu BHXH và l u

chuy n s ti n thu BHXH t đ n v c s lên BHXH Vi ể ố ề ừ ơ ị ơ ở ệ ơ t Nam, các đ n

c phép s d ng ti n thu BHXH cho b t c m t n i dung v không đ ị ượ ấ ứ ộ ộ ử ụ ề

nào khác, vi c quy đ nh nh v y nh m tránh nh ng th t thoát ti n thu ư ậ ữ ề ệ ằ ấ ị

BHXH c a các đ n v , th ng nh t nguyên t c quan trong quá trình hình ủ ấ ắ ơ ố ị

thành, qu n lý qu BHXH. ả ỹ

4.4) Mô hình t ch c qu n lý thu BHXH t i c quan BHXH huy n Giao ổ ứ ạ ơ ệ ả

Thu ỷ

BHXH huy n Văn Giang th c hi n công tác thu BHXH d a theo ệ ự ự ệ

nguyên t c chung c a BHXH Vi ủ ắ ệ ẫ t Nam và thông qua m t s bi u m u ộ ố ể

sau:

- Danh sách lao đ ng và qu l ng trích n p BHXH – m u C45-BH ỹ ươ ộ ẫ ộ

- Các đ n v n p danh sách lên BHXH huy n sau đó chuy n ti n thu ị ộ ệ ề ể ơ

lên Ngân hàng nông nghi p và phát tri n nông thôn c a huy n và Kho ủ ệ ể ệ

b c.ạ

ng, ề ươ ự ế ả ố ừ c, m u C47-BH - dùng ng ỹ ướ ẫ ỉ - Danh sách lao đ ng tăng gi m (khi có s bi n đ ng v l ả C45-BH ườ C47-BH ộ Ch ng tứ ẫ n pộ ộ S ph i i) -m u C48-BH - dùng đi u ch nh qu tr ề thu trong đi u ch nh trong qu . ỹ ề ỉ kỳ - ỹ ẫ ế

S đã thu ố trong kỳ Sau khi h t 3 tháng, BHXH quy t toán theo qu -m u C46-BH - ế S sách ổ k toán ế đ i chi u ế ố S ph i ả ố T ng s ố ổ

t ị ử ụ

Cũng nh các c quan BHXH huy n khác, BHXH huy n Giao Thu ơ ư ệ ỷ ả

ố ớ ừ ệ S chi ti ế ổ ơ C53-BH ph i thu ả trong kỳ

c ướ thu kỳ tr th c hi n quy trình qu n lý thu BHXH đ i v i t ng đ n v s d ng lao ệ ự chuy n sang ể đ ng theo s đ sau: ộ ơ ồ

Đi u ch nh Đi u ch nh ề ỉ ề ỉ ố ả

C48-BH s ph i thu ả ố s đã thu ố S ph i thu chuy n ể sang kỳ sau

C46-BH

31

Báo cáo Xác nh nậ

- Báo cáo công tác thu theo quý.

BHXH huy n Giao Thu t ch c công tác thu b ng cách t ỷ ổ ệ ứ ằ ạ ỗ i m i

c s có m t ban chuyên thu BHXH sau đó s thu s chuy n vào tài ơ ở ẽ ể ộ ố

ế kho n riêng c a BHXH huy n Giao Thu qua h th ng Ngân hàng. N u ệ ố ủ ệ ả ỷ

các c s có s thay đ i c a các y u t ng t i m c thu thì ổ ủ ơ ở ế ố ự làm nh h ả ưở ớ ứ

ban này s báo cáo v i BHXH huy n Giao Thu . ỷ ệ ẽ ớ

II . Tình hình chi BHXH

1 - Nh ng v n đ chung v chi BHXH ữ ề ề ấ

Chi BHXH là m t m t ho t đ ng th ng xuyên và liên t c c a các ạ ộ ặ ộ ườ ụ ủ

c quan BHXH , chi BHXH là m t ho t đ ng d ng ph c t p. Có th ộ ơ ạ ộ ứ ạ ạ ể

hi u ho t đ ng chi qu BHXH nh sau: chi BHXH là các kho n chi phí ư ạ ộ ể ả ỹ

t đ th c hi n ho t đ ng c a BHXH và các ho t đ ng khác có c n thi ầ ế ể ự ạ ộ ạ ộ ủ ệ

32

liên quan t i công tác BHXH. Chi BHXH là ho t đ ng quan tr ng trong ớ ạ ộ ọ

ự công tác BHXH, là m t ho t đ ng không th thi u c a công tác th c ạ ộ ủ ế ể ộ

ch BHXH vì: hi n ệ ế đ ộ b i ở

- Chi BHXH là m t trong nh ng khâu quan tr ng đ đánh giá s ữ ể ọ ộ ự

thành công c a công tác BHXH, là nh m đ m b o đ i s ng c a ng ờ ố ủ ủ ả ả ằ ườ i

lao đ ng khi không may ng ộ ườ ữ i lao đ ng g p ph i nh ng r i ro, nh ng ủ ữ ả ặ ộ

t n th t c v v t ch t và tinh th n. Nó là khâu ch y u quy t đ nh t ầ ổ ấ ả ề ậ ủ ế ế ị ấ ớ i

s thành công c a công tác BHXH, nó liên quan tr c ti p đ n quy n l ự ề ợ i ự ủ ế ế

ng đ ng tr c p BHXH. c a nh ng đ i t ữ ủ ố ượ c h ượ ưở ợ ấ

- Chi BHXH là m t ph n t t y u quan tr ng c a công tác BHXH, nó ầ ấ ế ủ ộ ọ

ớ là m t m t không th tách r i c a ho t đ ng BHXH nói chung. Cùng v i ạ ộ ờ ủ ể ặ ộ

ho t đ ng thu, đ u t ạ ộ ầ ư ộ qu và nh ng ho t đ ng khác, chi BHXH là m t ạ ộ ữ ỹ

ạ khâu trong công tác BHXH ; nó ho t đ ng không th tách r i v i ho t ờ ớ ạ ộ ể

c các ho t đ ng khác c a BHXH h tr b sung, hoàn đ ng khác, đ ộ ượ ạ ộ ỗ ợ ổ ủ

thi n nh ng đ ng th i nó cũng h tr không ít cho các ho t đ ng khác ỗ ợ ạ ộ ư ệ ồ ờ

ng xuyên, liên t c và c a BHXH . Chi BHXH là công tác c b n, th ủ ơ ả ườ ụ

ch y u c a các c quan BHXH. ủ ế ủ ơ

Chi BHXH liên quan tr c ti p t i quy n l i ng i lao đ ng. ự ế ớ ề ợ ườ ộ

Ng i lao đ ng sau hki đã đ t đ c nh ng đi u ki n c n thi t đ đ ườ ạ ượ ộ ệ ẫ ữ ề ế ể ượ c

h ưở ữ ng tr c p c a các ch đ theo quy đ nh c a pháp lu t, đó là nh ng ợ ấ ủ ế ộ ủ ậ ị

quy n l i mà ng i lao đ ng mong mu n nh n đ c khi tham gia vào ề ợ ườ ậ ố ộ ượ

BHXH . Do đó, chi BHXH đòi h i ph i ti n hành đày đ , k p th i đ có ả ế ờ ể ủ ị ỏ

th đáp ng đ c yêu c u tham gia BHXH. ứ ể ượ ầ c aủ ng iườ

Chi BHXH là công tác quan tr ng không ch cho đ i t ng đ ố ượ ọ ỉ ượ c

h ng BHXH mà còn đ m b o s th ng xuyên, liên t c c a công tác ưở ả ự ườ ả ụ ủ

BHXH, s nghi p BHXH . Chi BHXH không bó h p rong ph m vi chi ự ẹ ệ ạ

33

tr cho các ch đ đó mà còn là công tác ế ộ BHXH ả

BHXH.

Đ i t ng đ c h ng tr c p BHXH th ng r t ph c t p và ố ượ ượ ưở ợ ấ ườ ứ ạ ấ

t ng đ i đa d ng, do đó công tác chi tr BHXH không đ ươ ạ ả ố ượ ả c phép x y

ả ra s sai xót đáng ti c nào, n u đ x y ra sai xót không nh ng nh ể ả ữ ự ế ế

h ng t i quy n l i c a ng c h i đ ưở ớ ề ợ ủ ườ ượ ưở ả ng tr c p BHXH mà còn nh ợ ấ

h ng t i uy tín c a ngành BHXH. ưở ớ ủ

2 - Công tác chi BHXH t ạ i BHXH huy n Giao Thu ỷ ệ

2.1) Các kho n chi BHXH ả

- Chi tr c p cho ng tr i lao đ ng khi đã h i đ ả ợ ấ ườ ộ ủ ộ

nh ng y u t đ c h ng tr ế ố ượ ữ ưở ợ ấ ủ c p BHXH theo đúng các quy đ nh c a ị

c chi tr tr c p BHXH , đây là quy n l i c a ng pháp lu t thì đ ậ ượ ả ợ ấ ề ợ ủ ườ i

lao d ng khi tham gia BHXH. Tuỳ theo đi u ki n kinh t ệ ề ộ ế ộ ủ – xã h i c a

m i qu c gia mà m c chi tr cho các ch đ là khác nhau; Vi t Nam ế ộ ứ ả ỗ ố ở ệ

ng tham gia hi n nay ti n hành chi tr tr c p BHXH cho nh ng đ i t ả ợ ấ ố ượ ữ ệ ế

BHXH theo 5 ch đ : tr c p m đau, thai s n, h u trí, t ế ộ ợ ấ ố ư ả ử ấ ạ tu t, tai n n

lao đ ng và b nh ngh nghi p. Đây là ngu n chi th ng xuyên và c ề ệ ệ ộ ồ ườ ơ

b n nh t c a ho t đ ng BHXH, ngu n chi này th ả ạ ộ ấ ủ ồ ườ ế ng khá l n, nó quy t ớ

đ nh không nh t ị ỏ ớ ự i s thành công c a ho t đ ng BHXH vì có liên quan ạ ộ ủ

tr c ti p t i quy n l i c a ng ế ớ ự ề ợ ủ ườ i lao đ ng đ ộ c h ượ ưở ng sau nh ng gì mà ữ

h đóng góp vào qu BHXH. ọ ỹ

- Chi cho ho t đ ng qu n lý đ duy trì ho t đ ng c a các t ể ạ ộ ạ ộ ủ ả ổ

ch c c quan BHXH nh : chi l ng cho đ i ngũ cán b , công nhân viên ứ ơ ư ươ ộ ộ

ch c trong ngành, chi cho văn phòng ph m, chi mua s m tài s n c đ nh ố ị ứ ắ ả ẩ

ph c v cho ho t đ ng BHXH. ụ ụ ạ ộ

34

- ệ ố Chi cho các ho t đ ng nghiên c u khoa h c trong h th ng ạ ộ ứ ọ

ngành BHXH t nh ng nghiên c u khoa h c đó có th đ ừ ữ ể ượ ứ ọ c áp d ng vào ụ

trong th c t công tác BHXH . ự ế

- Nh ng kho n chi phí khác nh : chi ti p khách c a BHXH, ư ủ ữ ế ả

chi th m tra đi u tra chính h s , chi cho nh ng ho t đ ng văn hoá - th ạ ộ ồ ơ ữ ề ẩ ể

thao c a ngành. ủ

2.2) Tình hình chi tr BHXH t ả ạ i BHXH huy n Giao Thu ỷ ệ

D a trên các kho n chi theo quy đ nh nói trên, BHXH huy n Giao ự ệ ả ị

Thu đã th c hi n t t công tác chi tr BHXH đ n các đ i t ng. C th ệ ố ự ỷ ố ượ ế ả ụ ể

tình hình chi tr BHXH t i phòng BHXH huy n Giao Thu đ ả ạ ỷ ượ ệ ả c ph n

ánh qua b ng sau: ả

(Trang sau)

Nh v y, ta th y t ng s chi do Ngân sách nhà n ố ư ậ ấ ổ ướ c c p là ấ

17.326.193.200 đ ng, so v i s qu BHXH đ m b o là 3.989.074.800 ỹ ớ ố ả ả ồ

đ ng thì s chi tr c a BHXH huy n Giao Thu do Ngân sách nhà n ệ ồ ả ủ ố ỷ ướ c

c p còn khá cao (b ng 4,4 l n s chi do qu BHXH t ấ ầ ố ằ ỹ ự ả ư đ m b o). Nh ng ả

so v i vài năm tr c đây thì t này đã gi m m t cách đáng k : Năm ớ ướ l ỷ ệ ể ả ộ

2002 t này là 5,7 l n và năm 2001 là 7,1 l n, đi u đó th hi n xu l ỷ ệ ể ệ ề ầ ầ

h ng phát tri n t t, đúng h i phòng BHXH ướ ể ố ướ ng c a qu BHXH t ỹ ủ ạ

huy n Giao Thu , d n t ng b c làm gi m b t gánh n ng cho Ngân ỷ ầ ừ ệ ướ ặ ả ớ

sách Nhà n c.ướ

Tình hình chi tr BHXH t ả ạ i phòng BHXH huy n Giao Thu năm ệ ỷ

2003:

Ngân sách nhà n Các kho n chi , tr ả ả cướ ả Qu BHXH đ m ỹ

35

C p ấ (Đ ng)ồ b oả (Đ ng)ồ

5.756.152.200 719.506.000 Quân đ iộ H uư 8.644.052.000 2.290.022.600 CNVC

M t s c ấ ứ

2.230.544.200 18.447.600 - 25.732.800 Tai n n lao đ ng ạ ộ

586.140.000 150.948.000 Viên ch cứ

2.030.000 - Tu tấ Nuôi d ngưỡ

69.920.000 12.000.000 1 l nầ

8.286.000 - Mai táng phí

- 62.109.600 m đau Ẩ

Thai s nả D ng s c ứ ưỡ

10.621.200 - - 39.087.900 101.860.100 471.057.800 Tr c p 91 ợ ấ

- 116.750.000 T/ C cán b xãộ

17.326.193.200 3.989.074.800 T ngổ

(Ngu n: BHXH huy n Giao Thu ) ỷ ệ ồ

3 - nguyên chi BHXH Nh ngữ t cắ trong

Nh ng nguyên t c chính c a chi BHXH là: ủ ữ ắ

- Chi đúng đ i t ng, đúng m c đích; ố ượ ụ

- Chi tr c ti p; ự ế

- Vi c chi tiêu ph i đ m b o đúng pháp lu t, theo đúng các quy ả ả ệ ậ ả

c; d nh, ch đ ho ch toán h ng kê hi n hành c a nhà n ố ị ế ộ ủ ệ ạ ướ

- T nh ng nguyên t c chính đ c nêu trên, chi BHXH ph i tuân ừ ữ ắ ượ ả

th m t s quy đ nh sau đây: ủ ộ ố ị

+ Chi cho các ch đ BHXH dài h n, lo i chi này b t ngu n t ế ộ ồ ừ ạ ắ ạ

vi c b o hi m ngu n thu nh p cho ng ồ ể ệ ả ậ ườ ấ ứ i lao đ ng khi v già, m t s c ề ộ

36

hay b ch t. Đ c đi m c a nh ng ch đ BHXH này là th c hi n sau ế ộ ự ủ ữ ế ệ ể ặ ị

ả quá trình lao đ ng, quan h phân ph i là quan h mang tính ch t hoàn tr , ố ệ ệ ấ ộ

l i ích th đ ng ng v i ph n đóng góp. Vì v y vi c chi cho ch ợ c t ượ ươ ứ ệ ầ ậ ớ ế

ng h p đ ng ti n b m t giá đ này ph i cân đ i v i thu, tr nh ng tr ố ớ ộ ừ ữ ả ườ ị ấ ề ợ ồ

có s bi n d ng l n mà ngân sách nhà n hay n n kinh t ề ế ự ế ớ ộ ướ c ph i tài tr . ợ ả

c cân đ i trong ph m vi + Chi cho t ng ch đ ng n h n ph i đ ế ộ ả ượ ừ ạ ắ ạ ố

ng đ l i cho các c quan, t ng năm, ngu n tài chính này thì BHXH th ừ ồ ườ ể ạ ơ

doanh nghi p t chi. ệ ự

ậ + Chi qu n lý BHXH mang tính ch t hành chính s nghi p, vì v y ự ệ ả ấ

ng i ta th ng căn c vào thang b ng l ườ ườ ứ ả ươ ứ ng c a công nhân viên ch c ủ

Nhà n c, căn c vào th t c chi hành chính nh các đ n v hành chính ướ ủ ụ ư ứ ơ ị

s nghi p khác. ệ ự

+ Chi cho ho t đ ng đ u t , ph n chi này th ạ ộ ầ ư ầ ườ ng căn c vào d ứ ự

án đi n hình trong đ u t ầ ư ể đ thanh quy t toán chi đ u t ế . ầ ư ể

+ Các kho n chi khác: Chi ti p khách, chi cho vi c chia lãi. ế ệ ả

Cu i năm, c quan BHXH ti n hành cân đ i thu - chi, n u chi ế ế ố ơ ố

không h t thì l p báo cáo g i lên c quan c p trên, n u thi u chi thì c ơ ử ế ế ế ậ ấ ơ

quan BHXH có th vay ngân hàng đ chi cho đ các ch đ , sau đó thanh ể ế ộ ủ ể

quy t toán tháng t i, quý t i. ế ớ ớ

4 - Qu n lý chi BHXH ả

ng đ 4.1) Qu n lý đ i t ả ố ượ c h ượ ưở ng các ch đ BHXH ế ộ

Đ i t ng đ ng các ch đ BHXH có th chính là b n thân ố ượ c h ượ ưở ế ộ ể ả

ng i lao đ ng và gia đình h , đ i t ng đ c tr c p BHXH có th ườ ọ ố ượ ộ ượ ợ ấ ể

đ ng m t l n hay hàng tháng, hàng kỳ; h c h ượ ưở ộ ầ ưở ề ầ ng tr c p nhi u l n ợ ấ

hay ít tuỳ thu c vào m c đ đóng góp (th i gian đóng góp và m c đ ứ ứ ộ ờ ộ ộ

37

đóng góp), các đi u ki n lao đ ng và bi n c r i ro mà ng ố ủ ế ề ệ ộ ườ ộ i lao đ ng

g p ph i. ặ ả

Theo Đi u l BHXH Vi ề ệ ệ t Nam quy đ nh, ch đ BHXH hi n hành ế ộ ệ ị

bao g n nh ng ch đ sau: ế ộ ữ ồ

- Ch đ tr c p m đau; ế ộ ợ ấ ố

- Ch đ tr c p thai s n; ế ộ ợ ấ ả

- Ch đ tr c p h u trí; ế ộ ợ ấ ư

- Ch đ tr c p tai n n lao đ ng và b nh ngh nghi p; ế ộ ợ ấ ệ ề ệ ạ ộ

- Ch đ tr c p t tu t; ế ộ ợ ấ ử ấ

ng chính Ngoài ra, theo quy t đ nh s 37/2001/QĐ-TTg c a Th t ố ế ị ủ ướ ủ

ph ngày 21/3/2001, BHXH còn th c hi n chi cho ngh d ỉ ưỡ ự ủ ệ ụ ng s c, ph c ứ

h i s c kho cho lao đ ng tham gia BHXH. ồ ứ ẻ ộ

Đ i t ng đ c h ng các ch đ BHXH có th r t ph c t p v ố ượ ượ ưở ứ ạ ế ộ ể ấ ề

đ a đi m chi tr (vùng sâu, vùng xa), cũng nh th i gian chi tr , do đó ị ư ờ ể ả ả

đi u quan tr ng nh t trong công tác chi tr BHXH là ph i qu n lý đ ề ấ ả ả ả ọ ượ c

ng theo t ng lo i ch đ đ c h ng và c th , chính xác t ng đ i t ụ ể ố ượ ừ ế ộ ượ ưở ừ ạ

m c đ h đ ứ ộ ưở ng, th i gian ờ cượ h ngưở c aủ h .ọ

Qu n lý đ i t ng chi tr là công tác th ng xuyên, liên t c c a các ố ượ ả ả ườ ụ ủ

ng chi tr không còn t n t i mà c quan BHXH, tránh tình tr ng đ i t ơ ố ượ ạ ồ ạ ả

ngu n kinh phí chi tr v n đ c c p gây ra s t n th t cho qu BHXH, ả ẫ ồ ượ ấ ự ổ ấ ỹ

BHXH và d n đén tình ẫ tr ngạ tr cụ l iợ c aủ các đ nơ vị

nhân. cá

4.2) Qu n lý mô hình chi tr và ph ả ả ươ ng th c chi tr cho các ch đ ả ế ộ ứ

BHXH

Đ i t ố ượ ậ ầ ng chi tr c a BHXH r t ph c t p và đa d ng, vì v y c n ứ ạ ả ủ ấ ạ

ph i có m t ph h p lý, cũng do đó đòi h i ph i có ả ộ ươ ng th c chi tr ứ ả ợ ả ỏ

nh ng mô hình chi tr phù h p sao cho đ m b o đ c nguyên t c chi ữ ả ả ả ợ ượ ắ

38

tr : đúng đ i t ng, đúng ch đ , đ y đ k p th i, chính xác và an toàn. ố ượ ả ế ộ ầ ủ ị ờ

Chính vì v y, đòi h i ngành BHXH ph i qu n lý t t ph ậ ả ả ỏ ố ươ ng th c chi tr ứ ả

và mô hình chi tr BHXH. ả

Hi n nay, BHXH Vi t Nam th c hi n nh ng mô hình chi tr ệ ệ ữ ự ệ ả

BHXH nh sau: ư

- Mô hình chi tr ả ự ố tr c ti p: cán b BHXH tr c ti p qu n lý đ i ự ế ế ả ộ

t ng đ ng BHXH. Mô hình này đòi h i ph i có đ i ngũ chi tr ượ c h ượ ưở ả ỏ ộ ả

BHXH đ m nh đ đ m b o nguyên t c chi tr ủ ạ ể ả ắ ả ả ạ đã đ ra; bên c nh ề

ắ nh ng u đi m c a mô hình (cán b BHXH có th đi sâu, đi sát n m ư ủ ữ ể ể ộ

ng BHXH, qu n lý t t đ i t ng h v ng tình hình c a đ i t ữ ố ượ ủ ả ố ố ượ ưở ng

BHXH, tránh đ c tình tr ng vi ph m trong các quy đ nh trong công chi ượ ạ ạ ị

tr BHXH), mô hình này v n còn nh ng nh ả ữ ẫ ượ ỏ c đi m c a nó (đòi h i ủ ể

công tác l p k ho ch chi tr th t khoa h c, chính xác; cán b chi tr có ả ậ ế ậ ạ ả ọ ộ

t và có nghi p v đáp ng đ đ s l ủ ố ượ ng c n thi ầ ế ụ ứ ệ ượ c yêu c u c a công ầ ủ

vi c đ đáp ng k p th i trong chi tr ; đ i v i vùng sâu, vùng xa thì mô ả ố ớ ứ ệ ể ờ ị

hình này g p nhi u khó khăn). ề ặ

- Mô hình chi tr gián ti p: chi tr ti n tr c p cho các đ i t ả ề ợ ấ ố ượ ng ế ả

h ng BHXH dài h n thông qua h th ng các đ i lý chi tr các xã, ưở ệ ố ạ ạ ả ở

ph ng, th tr n và đ i t ng đ c h ng ch đ ng n h n thông qua ườ ị ấ ố ượ ượ ưở ế ộ ắ ạ

đ n v s d ng lao đ ng. ơ ị ử ụ ộ ộ ố ư Mô hình chi tr BHXH này có m t s u ả

đi m nh : trong m t th i gian ng n có th chi tr cho m t s đ i t ắ ộ ố ố ượ ng ư ể ể ả ộ ờ

t ng đ i l n và r ng kh p; cán b chi tr là nh ng ng i đ a ph ng, ươ ố ớ ữ ắ ả ộ ộ ườ ị ươ

ng đ c chi do đó có th đi sâu, đi sát n m v ng tình hình c a đ i t ắ ố ượ ữ ủ ể ượ

tr ; t o m i quan h t ố ả ạ ệ ố ị t gi a c quan BHXH và chính quy n đ a ữ ề ơ

ph ng; ti c chi phí, biên ch trong công tác chi tr BHXH. ươ ế t ki m đ ệ ượ ế ả

Tuy v y, mô hình chi tr gián ti p này cũng có m t s nh ộ ố ế ậ ả ượ ầ c đi m c n ể

kh c ph c nh : c quan BHXH không ti p xúc tr c ti p v i đ i t ớ ố ượ ng ư ơ ư ụ ế ế ắ

39

đ ượ ắ c chi tr , do đó cũng có nh ng khó khăn nh t đ nh trong vi c n m ấ ị ữ ệ ả

ng đ ng BHXH; l phí chi v ng tâm t ữ ư , nguy n v ng c a đ i t ọ ủ ố ượ ệ c h ượ ưở ệ

tr th p do đó mà các đ i lý chi tr nhi u khi không nhi t tình trong công ả ấ ề ạ ả ệ

tác chi tr BHXH; nhi u đ i lý chi tr còn ch a đáp ng đ ư ứ ề ả ạ ả ượ c nh ng yêu ữ

c u v công tác qu n lý tài chính c a ngành BHXH; th i gian chi tr t ủ ầ ả ừ ề ả ờ

các đ i lý chi tr cho đ i t ng đ c h ng BHXH khó đ m b o v ạ ả ố ượ ượ ưở ả ả ề

m t th i gian. ờ ặ

- M t s hình th c chi tr BHXH khác: ngoài hai mô hình chi tr ộ ố ứ ả ả

BHXH đã đ c nêu trên, hi n nay v n th c hi n theo m t s mô hình ượ ở ộ ố ự ệ ệ ẫ

BHXH khác nh :ư

+ Mô hình k t h p chi tr tr c ti p và chi tr gián ti p. ả ự ế ế ợ ế ả

i c quan BHXH + Mô hình chi tr BHXH tr c ti p t ả ế ạ ơ ự ở ộ ố m t s

ng có đi u ki n giao thông, đi l i khó khăn, đ i t ng h đ a ph ị ươ ề ệ ạ ố ượ ưở ng

BHXH ít, phân tán, không th l p d ể ậ ượ ệ c các đ i lý chi tr do đó xu t hi n ả ạ ấ

mô hình này đ chi tr ng đ c h ng BHXH ể ả cho t ng đ i t ừ ố ượ ượ ưở ở ị đ a

ph ng, chi tr đây không ph i hàng tháng , hàng quý mà tuỳ theo nhu ươ ả ở ả

c u đ ầ c h ượ ưở ng ch đ BHXH (ví d nh phù h p v i th i gian đi ch ư ế ộ ụ ợ ớ ờ ợ

các vùng cao). ở

+ Mô hình chi tr BHXH m t l n cho nh ng đ i t ng h ng tr ộ ầ ố ượ ữ ả ưở ợ

c p BHXH m t l n. ấ ộ ầ

Đ c đi m chính c n quan tâm trong công tác chi tr hi n nay là ể ặ ầ ả ệ

h u h t vi c chi tr các ch đ BHXH cho ng c h i đ ng các ch ế ộ ế ệ ả ầ ườ ượ ưở ế

ng ti n m t chi tr hàng tháng là đ BHXH là b ng ti n m t, kh i l ộ ố ượ ề ằ ặ ề ặ ả

t ng đ i l n, đ a bàn chi tr BHXH l ươ ố ớ ả ị i t ạ ươ ng đ i r ng l n, th i gian ớ ố ộ ờ

chi tr l ng đ i ng n (th ng t i t ả ạ ươ ắ ố ườ ừ ấ 1 đ m 5 ngày trong tháng). V n ế

đây là đ qu n lý mô hình chi tr và ph ề ả ả ươ ng th c chi tr ph i đ t ra ả ả ặ ứ ở

ph i l a ch n mô hình, ph ọ ả ự ươ ng th c chi tr ứ ả ớ nào cho th t phù h p v i ậ ợ

40

đi u ki n hoàn c nh c a đ a ph i đ m b o nguyên t c chi ủ ị ệ ề ả ươ ng nh ng l ư ạ ả ắ ả

ấ tr BHXH đã đ t ra, mô hình chi tr và nguyên t c chi tr có tác đ ng r t ặ ả ả ả ắ ộ

i công tác chi tr BHXH. l n t ớ ớ ả

BHXH huy n Giao Thu th c hi n vi c chi tr ỷ ự ệ ệ ệ ả các ch đ theo ế ộ

mô hình chi tr tr c ti p t i c quan BHXH là ch y u, ngoài ra BHXH ả ự ế ạ ơ ủ ế

huy n Giao Thu còn áp d ng hình th c tr gián ti p qua các ban t ụ ứ ế ệ ả ỷ ạ ị i đ a

bàn các xã.

4.3) Qu n lý kinh phí chi tr BHXH ả ả

Trong hoàn c nh chi tr BHXH đ u đ ả ả ề ượ ề c th c hi n b ng ti n ự ệ ằ

m t, kh i l ng ti n m t chi tr BHXH là t ng đ i l n, đ i t ng chi ố ượ ặ ề ặ ả ươ ố ớ ố ượ

tr và đ a bàn chi tr ng phân tán; do đó v n đ ả ị ả khá ph c t p và th ứ ạ ườ ấ ề

quan tr ng không kém trong công tác chi tr BHXH là ph i qu n lý ọ ả ả ả

ngu n kinh phí chi tr sao cho th t ch t ch , th c hi n t t công tác chi ệ ố ự ẽ ả ậ ặ ồ

tr ả ể ủ đ tránh s th t thoát gây t n th t cho qu BHXH và uy tín c a ự ấ ấ ổ ỹ

BHXH.

Đ đ t đ ể ạ ượ c m c tiêu chi tr kip th i, đ y đ cho các đ i t ờ ố ượ ng ủ ụ ả ầ

đ c h ượ ưở ng ch đ BHXH; m t yêu c u đ t ra là ph i đ m b o đ ầ ả ả ế ộ ặ ả ộ ủ

ngu n kinh phí này ph i đ ả ượ ồ ọ c phân b và đi u hành m t cách khoa h c, ề ổ ộ

ph i đ c đ t lên hàng đ u, k do đó công tác l p k ho ch chi tr ậ ế ạ ả ả ượ ầ ặ ế

ho ch chi tr ph i phù h p v i t ng nhu c u chi tiêu t ng đ i t ạ ả ớ ừ ố ượ ng ừ ả ầ ợ

h ng tr c p đ a ph c h ưở ợ ấ ị ươ ng, v a đ m b o nhu c u ng ả ừ ầ ả i đ ườ ượ ưở ng

BHXH và tránh nh ng th t thoát không đáng có c ngu n kinh phí chi tr ủ ữ ấ ồ ả

ơ BHXH. Đ th c hi n công tác qu n lý kinh phí chi tr BHXH thì các đ n ể ự ệ ả ả

c m m t tài kho n chuyên chi BHXH v ti n hành công tác chi tr đ ị ế ả ượ ở ộ ả ở

h n th ng ngân hàng và Kho b c Nhà n c, các đ n v này ch đ c rút ệ ạ ố ướ ỉ ượ ơ ị

ti n t tài kho n trên đ chi tr cho ch đ BHXH, ngoài ra thì không ề ừ ế ộ ể ả ả

đ c phép rút ti n đ chi tr b t kì m t m c đích nào khác, nh đó mà ượ ả ấ ụ ề ể ộ ờ

41

đ n v c p trên có th qu n lý và ki m tra đ ể ơ ị ấ ể ả ượ ố ử ụ c s kinh phí đã s d ng

và s kinh phí còn d trên tài kho n c a các đ n v c p d i d dàng và ả ủ ị ấ ư ố ơ ướ ễ

thu n ti n. ệ ậ

4.4) Qu n lý chi cho ho t đ ng b máy và nh ng ho t đ ng khác ộ ạ ộ ạ ộ ữ ả

ữ Qu n lý cho ho t đ ng b máy c a h th ng BHXH là nh ng ạ ộ ệ ố ủ ả ộ

kho n kinh phí ph i chi đ đ m b o cho ho t đ ng c a toàn b h ạ ộ ể ả ộ ệ ủ ả ả ả

th ng qu n lý c h th ng BHXH. Chi phí ho t đ ng qu n lý b máy ả ệ ố ạ ộ ả ả ố ộ

BHXH Vi ệ t Nam bao g m r t nhi u nh ng n i dung khác nhau; tuy ữ ề ấ ồ ộ

nhiên n u xét theo tính ch t chi thì có th chia làm hai tính ch t sau đây: ể ế ấ ấ

- Chi phí cho ho t đ ng th ạ ộ ườ ng xuyên: đó là nh ng kho n chi phí ữ ả

t nh m duy trì ho t đ ng qu n lý th c n thi ầ ế ạ ộ ằ ả ườ ng xuyên c a b máy ủ ộ

ạ ọ qu n lý c a BHXH. Nh ng n i dung chi ch y u trong chi phí ho t đ ng ủ ế ủ ữ ả ộ

th ng xuyên th ườ ườ ng là nh ng n i dung chi sau: ộ ữ

+ Qu n lý cho nh ng ho t đ ng nghi p v : là nh ng kho n chi ạ ộ ụ ữ ữ ệ ả ả

cho công tác thu BHXH, chi cho công tác chi BHXH, h i ngh , ti p khách, ị ế ộ

chi văn phòng ph m, ti n đi n n ệ ướ ề ẩ ả c, chi s a ch a nh , mua s m tài s n, ỏ ử ữ ắ

ti n đi n tho i, ti n công tác phí cho cán b đi công tác... ệ ề ề ạ ộ

+ Qu n lý chi cho công tác đào t o, đào t o l ả ạ ạ ạ i cán b , công ộ

ch c,viên ch c: Đó là nh ng kho n chi công tác t ữ ứ ứ ả ổ ứ ệ ố ch c thu c h th ng ộ

BHXH, c ng i đi đào t o, xây d ng ch ng trình đào t o. ử ườ ự ạ ươ ạ

+ Qu n lý chi phí cho h p tác qu c t ố ế ả ợ ạ , chi cho công tác đ i ngo i ố

mang tính ch t qu c t . ố ế ấ

- Chi đ u t ầ ư ằ xây d ng c s v t ch t: đây là nh ng chi phí nh m ơ ở ậ ự ữ ấ

đ m b o các đi u ki n, ph ả ề ệ ả ươ ứ ng ti n làm vi c cho cán b , công ch c ệ ệ ộ

ồ viên ch c thu c h th ng BHXH. Ngu n chi này bao g m nh ng ngu n ệ ố ữ ứ ộ ồ ồ

chi sau: chi đ u t xây d ng các tr s làm vi c c a h th ng các c ầ ư ự ụ ở ệ ủ ệ ố ơ

42

quan BHXH, trang b ph ị ươ ng ti n làm vi c (h th ng máy vi tính, ô tô, ệ ố ệ ệ

xe máy, t h s , bàn gh ...). ủ ồ ơ ế

Đ i v i công tác qu n lý chi cho công tác đ u t ố ớ ầ ư ả xây d ng các tr ự ụ

t Nam, công s làm vi c c a c quan BHXH thu c h th ng BHXH Vi ở ệ ủ ơ ệ ố ộ ệ

tác qu n lý chú tr ng vào qu n lý ch t l ấ ượ ả ả ọ ủ ng và giá c quy t toán c a ế ả

công trình, đ m b o tính đúng các quy quy ph m do Nhà n c quy đ nh ả ả ạ ướ ị

ng ti n làm vi c, vi c mua trong công tác xây d ng c b n. V ph ự ơ ả ề ươ ệ ệ ệ

s m trang thi ắ ế ị ẩ t b ph i tuân th nh ng nguyên t c, nh ng tiêu chu n ủ ữ ữ ả ắ

ch t l ng do Nhà n ấ ượ ướ ầ c quy đ nh; m t khác ph i phù h p v i nhu c u ả ặ ợ ớ ị

công tác.

ả - Qu n lý chi cho ho t đ ng nghiên c u khoa h c: là nh ng kho n ạ ộ ữ ứ ả ọ

chi cho nh ng đ tài nghiên c u các đ tài khoa h c liên quan t ứ ữ ề ề ọ ớ ệ i vi c

hoàn thi n công tác BHXH, nh ng thăm dò d lu n c n thi t liên quan ư ậ ữ ệ ầ ế

t i công tác BHXH. ớ

Ạ III . ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QU N LÝ THU CHI QU BHXH T I Ả Ỹ

BHXH HUY N GIAO THU Ỷ Ệ

1- Th c tr ng công tác qu n lý thu chi qu BHXH ự ạ ả ỹ

Công tác thu chi c a BHXH huy n Giao Thu hi n nay v n còn ệ ỷ ệ ủ ẫ

g p ph i nh ng khó khăn nh t đ nh mà ch y u là do ý th c ch p hành ặ ủ ế ấ ị ứ ữ ả ấ

đi u l v BHXH c a ch các đ n v s d ng lao đ ng, các c quan ề ệ ề ị ử ụ ủ ủ ơ ộ ơ

ch c năng trong huy n. C th m t s tr ệ ụ ể ộ ố ườ ứ ng h p đã x y ra nh sau: ả ư ợ

ệ - Các đ n v kê khai, th ng kê ch a đ y đ s lao đ ng làm vi c ủ ố ư ầ ơ ố ộ ị

trong c quan mình, nh t là nh ng lao đ ng m i đ c tuy n vào làm ớ ượ ữ ấ ơ ộ ể

vi c ho c nh ng ng ữ ệ ặ ườ ộ i trong th i gian th vi c b kéo dài th i gian m t ử ệ ị ờ ờ

cách b t h p lý nh m tr n tránh nghĩa v đóng BHXH làm nh h ấ ợ ụ ằ ả ố ưở ng

t i quy n l i c a ng ớ ề ợ ủ ườ ủ i lao đ ng; đ ng th i làm gi m s thu c a ả ố ộ ồ ờ

43

BHXH, tăng thêm gánh n ng cho Ngân sách Nhà n ặ ướ c. M t s khác l ộ ố ạ i

ch a k p th i ho c không báo cáo v i c quan BHXH các tr ớ ơ ư ặ ờ ị ườ ợ ng h p

nh h ng t i ngu n thu chi nh : Đ i t ả ưở ớ ố ượ ư ồ ng b ch t, m t vi c làm do ấ ệ ế ị

h t h p đ ng ho c không còn đ trình đ làm vi c n a. ệ ữ ế ợ ủ ặ ồ ộ

i lao đ ng, - Đ n v không đ a ra kho n ph c p khu v c c a ng ả ự ủ ụ ấ ư ơ ị ườ ộ

không báo cáo tăng m c n p BHXH v i c quan BHXH ngay khi ng ứ ộ ớ ơ ườ i

c nâng b c l ng ho c không ti n hành thi tay ngh nâng lao đ ng đ ộ ượ ậ ươ ế ề ặ

ng cho ng i lao đ ng m t cách th b c l ậ ươ ườ ộ ộ ườ ng xuyên nh quy đ nh. Có ư ị

ng c nâng b c l ng, không ườ i lao đ ng hàng ch c năm li n không đ ụ ề ộ ượ ậ ươ

thay đ i m c đóng góp BHXH. ứ ổ

- Trong th c t qu n lý thu BHXH c s cho th y th i gian qua có ự ế ả ở ơ ở ấ ờ

r t nhi u đ n v n đ ng ti n thu BHXH v i th i gian dài, ho c thu ấ ị ợ ọ ề ề ặ ơ ớ ờ

khi thành l p h BHXH quá ch m tr , đi n hình có nh ng đ n v t ể ị ừ ữ ễ ậ ơ ậ ệ

th ng BHXH đ n nay h u nh không n p BHXH cho ng i lao đ ng. ư ế ầ ố ộ ườ ộ

đ n v đ n đ ng ti n thu BHXH đang là v n đ Vi cệ các ị ể ợ ọ ề ấ ơ ề

nhi u đ a ph ng, nhi u lĩnh v c kinh t b c xúc ứ ở ề ị ươ ự ề ế ả ấ và gây h u qu r t ậ

n ng n , nh h ặ ề ả ưở ư ệ ng tr c ti p đ n năng su t làm vi c cũng nh hi u ấ ự ế ế ệ

qu s n xu t kinh doanh c a đ n v , nh h ủ ơ ả ả ị ả ấ ưở ộ ng đ n an sinh c a xã h i ủ ế

mà b y lâu nay Đ ng và nhà n c ta đang xây d ng. ấ ả ướ ự

ủ - M t s đ n v th c hi n ho ch toán thu chi sai so v i quy đ nh c a ộ ố ơ ị ự ệ ạ ớ ị

đi u l ề ệ ơ BHXH và các văn b n pháp quy v ch đ k toán th ng kê: đ n ề ế ộ ế ả ố

v thu 6% ti n l ị ề ươ ng c a ng ủ ườ ữ i lao đ ng, nh ng không đ a nh ng ư ư ộ

ng ườ ụ i đó vào danh sách đóng BHXH mà s d ng s ti n này vào m c ố ề ử ụ

đích khác, trong khi đó ng ng r ng mình tham gia ườ i lao đ ng v n t ộ ẫ ưở ằ

BHXH. Đ i v i lao đ ng mang tính th i v , không đ a vào danh sách ờ ụ ố ớ ư ộ

17% ti n l đóng BHXH, doanh nghi p cũng không thanh toán tr ệ ả ề ươ ng

c a h cùng v i ti n l ủ ọ ớ ề ươ ng theo quy đ nh c a B lu t lao đ ng. ủ ộ ậ ộ ị

44

- Đ n v không b trí đ c vi c làm cho ng i lao đ ng, đ ng ố ơ ị ượ ệ ườ ể ộ ườ i

lao đ ng ngh t i lao ỉ ự ộ túc mà đ n v v n thu ti n BHXH c a nh ng ng ề ị ẫ ủ ữ ơ ườ

đ ng này. ộ

- M t s doanh nghi p trích th a ph i n p BHXH khi h ch toán k ả ộ ộ ố ừ ệ ạ ế

toán và s d ng ph n chênh l ch vào m c đích khác. ử ụ ụ ệ ầ

BHXH huy n Giao Thu đã và đang c g ng kh c ph c các tình ố ắ ụ ệ ắ ỷ

tr ng nói trên b ng m i cách, đ m b o m c thu luôn ngày càng tăng lên. ả ứ ằ ạ ả ọ

Đ th c hi n t t chính sách BHXH không ch c n đ n s n l c riêng ể ự ệ ố ế ự ỗ ự ỉ ầ

ậ c a ngành BHXH , mà các c p, các ngành và các đ n v cũng ph i nh n ủ ả ấ ơ ị

th c đúng đ n chính sách này. ứ ắ

c c a BHXH huy n Giao Thu 2 - Nh ng k t qu đ t đ ế ả ạ ượ ủ ữ ệ ỷ

2.1) V công tác thu ề

K t khi b t đ u đi vào ho t đ ng đ n nay, BHXH huy n Giao ể ừ ắ ầ ạ ộ ệ ế

Thu đã có s thu liên t c tăng nhanh qua các năm, s đ n v tham gia ố ơ ụ ố ỷ ị

BHXH ngày càng nhi u, đ c bi ề ặ ệ t trong m y năm tr l ấ ở ạ i đây, s thu đã ố

tăng r t cao. C th hoá nh ng k t qu đ t đ ả ạ ượ ằ ụ ể ố ố c b ng các con s th ng ữ ế ấ

kê d i đây: ướ

B ng tình hình thu BHXH và s đ n v tham gia BHXH c a BHXH ố ơ ủ ả ị

huy n Giao Thu t năm 1999 – 2003: ỷ ừ ệ

Ch tiêu ỉ

ĐV tính

Năm 1999

Năm 2000

Năm 2001

Năm 2002

Năm 2003

S đ n v tham gia ị

ố ơ

83

89

94

99

103

Đ n ơ vị

BHXH

45

S ng

i tham gia

ố ườ

Ng

2.319

2.700

3.010

3.242

3.543

iườ

BHXH

S ti n BHXH

ố ề

Tri uệ

2.205

2.812

3.614

4.856

6.283

thu đ

cượ

đ ngồ

(Ngu n BHXH huy n Giao Thu ) ỷ ệ ồ

Qua b ng s li u trên cho th y s thu qua các năm đã tăng nhanh rõ ấ ố ố ệ ả

r t, n u năm 1999 ch có 2.205 tri u đ ng thì đ n năm 2003 đã đ t 6.283 ệ ế ế ệ ạ ồ ỉ

tri u đ ng tăng lên g n 3 l n, cùng v i đó s lao đ ng tham gia BHXH ệ ầ ầ ồ ớ ộ ố

năm 1999 đ n năm 2003 tăng lên trên cũng tăng lên m t cách đáng k : t ộ ể ừ ế

1000 ng ườ ả i, các doanh nghi p; công ty ngày càng m r ng quy mô s n ở ộ ệ

c thành l p đã tăng đáng k s đ n v xu t c ng v i s đ n v m i đ ớ ố ơ ị ớ ượ ấ ộ ể ố ơ ậ ị

tham gia BHXH. Đ đ t đ ể ạ ượ ế ủ c k t qu đó là s n l c không ng ng c a ự ỗ ự ừ ả

ệ BHXH huy n Giao Thu nói riêng và các c quan ban ngành trong huy n ệ ơ ỷ

ứ nói chung. Trong năm 2004 BHXH huy n Giao Thu ph n đ u đ t m c ệ ấ ạ ấ ỷ

thu là trên 7.500 tri u đ ng. ệ ồ

2.2) V công tác chi BHXH ề

c t công tác thu BHXH, công Song song v i nh ng k t qu đ t đ ữ ả ạ ượ ừ ế ớ

tác chi BHXH c a BHXH huy n Giao Thu cũng đ t đ ạ ượ ủ ệ ỷ ế c nh ng k t ữ

qu kh quan: Chi tr đ m b o th ả ả ả ả ả ườ ờ ng xuyên, chi đúng và chi k p th i. ị

S chi do qu BHXH đ m b o ngày càng tăng lên, làm gi m kh năng ả ả ả ả ố ỹ

ph i bù đ p cho Ngân Sách nhà n c. C th nh ng k t qu đó đ ắ ả ướ ụ ể ữ ế ả ượ c

th hi n qua b ng sau: ể ệ ả

B ng tình hình chi tr c a BHXH huy n Giao Thu qua các năm t ả ủ ệ ả ỷ ừ

1999 – 2003:

46

Ch tiêu ỉ

Năm 1999

Năm 2000

Năm 2001

Năm 2002

Năm 2003

ĐV tính

T ng s ti n chi ố ề

Tri uệ

22.053

22.116

21.184

21.297

21.315

trả

đ ngồ

Ngân sách Nhà

Tri uệ

20.048

19.659

18.569

18.118

17.326

n c c p ướ ấ

đ ngồ

Tri uệ

Qu BHXH

2.005

2.457

2.615

3.179

3.989

đ ngồ

Ta th y, năm 1999 ngân sách nhà n ấ ướ c ph i b ra g p 10 l n s qu ấ ầ ố ả ỏ ỹ

BHXH t tr , thì đ n năm 2003 con s đã đ ự ả ế ố ượ c gi m b t r t nhi u ch ớ ấ ề ả ỉ

còn 4,4 l n, cũng nh v y qua các năm Ngân sách Nhà n ư ậ ầ ướ ả ỏ c ph i b ra

có xu h ướ ng ít đi r t nhi u. ấ ề

Trên đây là nh ng k t qu đ t đ c trong công tác thu chi BHXH ả ạ ượ ữ ế

c quan em c a BHXH huy n Giao Thu mà qua th i gian th c t p ỷ ủ ự ậ ở ơ ệ ờ

nh n th y đ ấ ậ ượ ự c. K t qu đó góp ph n r t l n vào công cu c xây d ng ầ ấ ớ ế ả ộ

và phát tri n c a đ t n c. ể ủ ấ ướ

3 – Nh ng h n ch trong công tác qu n lý thu chi qu BHXH ữ ế ạ ả ỹ ở

BHXH huy n Giao Thu ỷ ệ

Trong công tác qu n lý thu chi qu BHXH BHXH huy n Giao ả ỹ ở ệ

Thu còn m t vài v n đ t n đ ng c n s m đ ề ồ ấ ầ ộ ớ ọ ỷ ượ ạ c kh c ph c đ ho t ụ ể ắ

t h n, đó là: đ ng c a qu BHXH ngày càng t ộ ủ ỹ ố ơ

ư ứ - Do s cán b trong c quan còn thi u nên vi c thu BHXH ch a d t ệ ế ố ộ ơ

đi m, m t s đ n v còn n đ ng ho c tr n n p BHXH d n t ộ ố ơ ợ ọ ẫ ớ ể ặ ố ộ ị ệ i vi c

47

qu n lý thu ch a t t, c quan BHXH th ng kê s thu đ ư ố ả ơ ố ố ượ ầ c d b nh m ễ ị

l n và không k p ti n đ báo cáo v i c quan BHXH t nh Nam Đ nh. ẫ ớ ơ ế ộ ị ỉ ị

- Trình đ chuyên môn c a m t vài cán b còn h n ch do ch a đ ư ượ c ủ ế ạ ộ ộ ộ

đào t o đúng ngành, vì th làm cho vi c qu n lý qu hay b sai, th ng kê ệ ế ạ ả ố ỹ ị

cu i năm th ng không kh p v i s li u c a t ng quý. ố ườ ớ ố ệ ủ ừ ớ

t tình, nên vi c chi tr - S ít cán b làm vi c không th c s nhi ệ ự ự ố ộ ệ ệ ả

BHXH đôi khi còn b ch m tr , có tr ng h p ph i vài tháng m i lĩnh ễ ậ ị ườ ả ợ ớ

đ c ti n h ng BHXH. ượ ề ưở

ộ - M t s đ n v tr n n p BHXH ho c c tình tính sai m c n p ộ ố ơ ị ố ứ ặ ố ộ

ạ BHXH mà BHXH huy n Giao Thu ch a k p th i phát hi n và x ph t, ỷ ư ị ử ệ ệ ờ

nên s thu BHXH b th t thoát mà không qu n lý đ c. ị ấ ả ố ượ

i trong công tác qu n lý thu chi Trên đây là m t s v n đ còn t n t ộ ố ấ ồ ạ ề ả

qu BHXH c quan BHXH huy n Giao Thu . Mong r ng BHXH ỹ ở ơ ệ ằ ỷ

huy n Giao Thu s m kh c ph c đ ỷ ớ ụ ượ ệ ắ ạ c các v n đ nói trên đ cho ho t ể ề ấ

đ ng c a qu BHXH ngày càng đ t hi u qu thi ộ ủ ệ ạ ả ỹ ế ụ t th c và đúng m c ự

đích.

CH

NG III

ƯƠ

BHXH

M T S Ý KI N Đ XU T NH M HOÀN THI N CÔNG TÁC THU CHI QU Ỷ

Ộ Ố Ệ BHXH HUY N GIAO THU Ệ

I . Đ I V I C QUAN BHXH NÓI CHUNG Ố Ớ Ơ

48

ự 1 - Hoàn thi n h th ng văn b n pháp lu t v BHXH , xây d ng ả ệ ố ậ ề ệ

lu t BHXH ậ

Chuy n sang n n kinh t ề ể th tr ế ị ườ ộ ng cùng v i s thay đ i trong n i ớ ự ổ

dung và đ i t ng đi u ch nh các quan h xã h i – pháp lu t nói chung ố ượ ề ệ ậ ộ ỉ

và ch đ BHXH nói riêng cũng có s thay đ i. Tuy nhiên, trong các ch ế ộ ự ổ ế

ng nh mang tính ch t n đ nh đ nh thì ch đ nh pháp lí v BHXH d ị ế ị ề ườ ấ ổ ư ị

nh t, đi u này r t thu n l i trong vi c xây d ng l i h th ng quy đ nh ậ ợ ề ấ ấ ự ệ ạ ệ ố ị

ng lai. T t nhiên, v n c n thi v BHXH cho t ề ươ ẫ ầ ấ ế t ph i có đi u ch nh tr ề ả ỉ ợ

– xã h i và s phát tri n kinh t c p cho phù h p v i đi u ki n kinh t ớ ấ ệ ề ợ ế ự ể ộ ế .

Yêu c u đây là c n ph i có chính sách lao đ ng đ ng b . Vi c xây ầ ở ệ ầ ả ồ ộ ộ

c tính gi i quy t tình th vì ch d ng ch đ BHXH ph i kh c ph c đ ự ế ộ ụ ượ ả ắ ả ế ế ế

i quy t các ch đ đ BHXH ban hành hôm nay không ch áp d ng đ gi ộ ể ả ụ ỉ ế ộ ế

cho ng i lao đ ng đã làm vi c tr c đây nay v ngh ch đ mà còn áp ườ ệ ộ ướ ỉ ế ộ ề

i và t ng lai. M t khác, s sáp nh p c a BHXH và d ng trong hi n t ụ ệ ạ ươ ủ ự ậ ặ

BHYT s gây ra nhi u khó khăn cho công tác qu n lý hai nghi p v ẽ ề ệ ả ụ

này.Vì v y, theo em c n s m ban hành Lu t BHXH và h th ng hoá văn ầ ớ ệ ố ậ ậ

b n v BHXH pháp quy v BHXH ả ề ề ở ứ ầ m c cao h n đ th c hi n rõ t m ể ự ệ ơ

quan tr ng c a BHXH và có th qu n lý th ng nh t hai nghi p v này. ả ệ ụ ủ ể ấ ọ ố

Song song v i vi c ban hành Lu t BHXH, chúng ta cũng nên thay ậ ệ ớ

i t l đóng BHXH. Hi n nay, do m c s ng c a xã h i ngày càng đ i l ổ ạ ỉ ệ ứ ố ủ ệ ộ

đ c nâng cao đã làm cho tu i th trung bình c a con ng i cũng tăng ượ ủ ổ ọ ườ

theo. Cách đây 30 năm, tu i th trung bình c a ng i Vi t Nam ch vào ủ ổ ọ ườ ệ ỉ

kho ng 50 –60 tu i thì đ n nay tu i th trung bình c a ng i Vi t Nam ủ ế ả ổ ổ ọ ườ ệ

đã kho ng 75 tu i. Tu i th trung bình tăng lên s làm cho s ti n chi tr ố ề ẽ ả ổ ổ ọ ả

l ng h u tăng, đi u này không đ m b o nguyên t c cân b ng thu – chi ươ ư ề ả ả ắ ằ

trong BHXH b i vì t l ỉ ệ ở ậ thu BHXH nh hi n nay la h i th p. Vì v y ư ệ ấ ơ

49

theo tôi, t đóng BHXH nên tăng lên 25% t ng qu l ng và đ l ỷ ệ ỹ ươ ổ ượ c

phân chia nh sau: ư

- Ng i s d ng lao đ ng đóng góp 18% t ng qu l ng. ườ ử ụ ỹ ươ ộ ổ

- Ng i lao đ ng đóng góp 7% t ng qu l ng. ườ ỹ ươ ộ ổ

2 - Có ch ng trình đào t o và s d ng cán b ươ ử ụ ạ ộ

c th c hi n t t và đ t k t qu cao thì Đ vi c qu n lý BHXH đ ả ể ệ ượ ệ ố ự ạ ế ả

vi c đào t o l i cán b nhân viên trong toàn h th ng, trang b ph ạ ạ ệ ệ ố ộ ị ươ ng

ể ti n làm vi c thích h p v i tính ph c t p v chuyên môn là không th trì ứ ạ ề ệ ệ ợ ớ

hoãn, ch m tr . S nghi p BHXH đòi h i có m t đ i ngũ nhân viên ễ ự ộ ộ ệ ậ ỏ

thông th o nghi p v , n m v ng các quy đ nh c a pháp lu t v BHXH ậ ề ụ ắ ữ ủ ệ ạ ị

và pháp lu t có liên quan, c i m ti p xúc v i nh ng ng ở ở ế ữ ậ ớ i đ ườ ượ ả c b o

hi m, có quan h ch t ch v i c s s d ng lao đ ng, h p tác t ẽ ớ ơ ở ử ụ ệ ể ặ ộ ợ ố ớ t v i

các b ph n trong cùng c quan và các c quan khác. Ng i lãnh đ o c ậ ộ ơ ơ ườ ạ ơ

quan b o hi m ph i có ch ể ả ả ươ ồ ng trình k ho ch đào t o hu n luy n b i ế ệ ạ ạ ấ

d ng v nghi p v và nguyên t c qu n lý và nghi p v cho đ i ngũ ưỡ ụ ụ ệ ệ ề ắ ả ộ

ế nhân viên, quy đ nh nghiêm ng t ch đ báo cáo th ng kê, đ nh kỳ ti p ế ộ ặ ố ị ị

xúc tr c ti p v i các c s , các c quan BHXH c p d ơ ở ự ế ấ ớ ơ ướ ộ i, m các cu c ở

h i th o v nh ng v ề ữ ả ộ ướ ng m c trong vi c th c hi n m c tiêu trong t ự ụ ệ ệ ắ ổ

ch c c quan và nghi p v thu chi tài chính đ có quy t đ nh x lý k p ị ứ ơ ế ị ụ ử ệ ể

th i.ờ

Ngoài ra h th ng BHXH c n ph i: ệ ố ầ ả

- Xây d ng, chu n hoá tiêu chu n cho các ch c danh cán b , công ẩ ứ ự ẩ ộ

ch c, viên ch c sao cho phù h p v i nh ng yêu c u công tác c a ngành. ớ ữ ủ ứ ứ ầ ợ

Đ ng th i, ti n hành rà soát và s p x p l ế ạ ộ ứ i đ i ngũ cán b , công ch c, ế ắ ồ ờ ộ

viên ch c cho phù h p v i năng l c chuyên môn và nh ng yêu c u công ự ữ ứ ầ ợ ớ

tác đã đ t ra. ặ

50

- Tuy n d ng m i và b i d ồ ưỡ ụ ể ớ ng nâng cao m i m t cho đ i ngũ cán ặ ọ ộ

ng gi i v chuyên môn, b , công ch c, viên ch c trong ngành theo h ứ ộ ứ ướ ỏ ề

ng ph m ch t đ o đ c t t. v ng vàng v nghi p v , chính tr t ữ ệ ụ t ị ư ưở ề ấ ạ ứ ố ẩ

- Nâng cao đ i s ng v t ch t, tinh th n cho cán b , công nhân viên ờ ố ầ ấ ậ ộ

ch c trong ngành trên c s phân ph i thu nh p h p lý, công b ng, làm ơ ở ứ ằ ậ ố ợ

ộ cho thu nh p c a các cán b công nhân viên trong ngành tr thành đ ng ậ ủ ở ộ

l c và m c tiêu ph n đ u c a h . ấ ủ ọ ự ụ ấ

3 - M r ng ngu n thu BHXH ở ộ ồ

Th nh t, ấ m r ng ngu n thu BHXH đó là vi c m r ng đ i t ở ộ ở ộ ố ượ ng ứ ệ ồ

tham gia BHXH: Hi n nay, dân s n c ta kho ng trên 80 tri u ng ố ướ ệ ệ ả ườ i,

trong đó l c l ng lao đ ng chi m kho ng 45 tri u lao đ ng, đây có th ự ượ ệ ế ả ộ ộ ể

nói là m t ngu n lao đ ng r t phong phú và đ y ti m năng cho s ề ấ ầ ồ ộ ộ ự

nghi p phát tri n kinh t xã h i c a đ t n c trong hoàn c nh m i; tuy ể ệ ế ộ ủ ấ ướ ả ớ

nhiên m i ch có kho ng 4 tri u lao đ ng tham gia BHXH, do đó s ệ ả ớ ộ ỉ ố

l ượ ể ng lao đ ng xã h i tham gia BHXH h n ch , n u ti n hành phát tri n ế ế ế ạ ộ ộ

BHXH t ng lao đ ng xã h i thì s l t c l c l ở ấ ả ự ượ ố ượ ộ ộ ng lao đ ng tham ộ

gia BHXH là vô cùng l n. Đ c bi t, ngu n lao đ ng ặ ớ ệ ồ ộ ở ữ nông thôn, nh ng

lao đ ng ho t đ ng trong lĩnh v c nông - lâm - ng nghi p có ti m năng ạ ộ ư ự ề ệ ộ

tham gia BHXH và có nhu c u tham gia BHXH là r t l n. Trong khi đó, ấ ớ ầ

theo đi u l BHXH ban hành kèm theo ngh đ nh 12/ CP c a Chính ph ề ệ ủ ị ị ủ

m i ch gi i h n đ i t ng tham gia BHXH ỉ ớ ạ ố ượ ớ m t đ i t ở ộ ố ượ ế ng h n ch , ạ

ng đ i h p. V lâu dài nên th c hi n BHXH ệ ự ở ộ m t khu v c lao đ ng t ự ộ ươ ố ẹ ề

m r ng hình lo i hình BHXH b t bu c và BHXH t ở ộ ạ ắ ộ ự ố ớ nguy n đ i v i ệ

i lao đ ng trong xã h i; v a b t bu c m i ng m i ng ọ ườ ừ ắ ộ ộ ọ ộ ườ ộ i lao đ ng

trong xã h i ph i có trách nhi m, ý th c trong tiêu dùng các nhân đ ch u ể ị ứ ệ ả ộ

51

trách nhi m v i chính b n thân mình và gia đình mình, v a đ t đ ạ ượ c ừ ệ ả ớ

c đ m b o an toàn xã h i. m c tiêu qu n lý đi u hành c a Nhà n ề ủ ụ ả ướ ả ả ộ

- Đ i v i lo i hình BHXH b t bu c: trong th i gian t ố ớ ạ ắ ờ ộ ớ ữ i, ngoài nh ng

ng i lao đ ng đang thu c di n tham gia BHXH b t bu c theo quy đ nh ườ ệ ắ ộ ộ ộ ị

hi n nay, Nhà n c c n m r ng thêm đ i t ng tham gia đ i v i các ệ ướ ầ ở ộ ố ượ ớ ố

ng lao đ ng khác nh : ng i lao đ ng trong các h p tác xã có đ i t ố ượ ư ộ ườ ợ ộ

quan h h p đ ng lao đ ng, các h gia đình và nh ng làng ngh có s ộ ệ ợ ữ ề ồ ộ ử

d ng lao đ ng thuê m n... ụ ướ ộ

- Đ i v i lo i hình BHXH t nguy n: B lu t lao đ ng c a n c ta ố ớ ạ ự ộ ậ ủ ướ ệ ộ

có quy đ nh v BHXH t nguy n, lo i hình BHXH t ề ị ự ệ ạ ự nguy n nên đ ệ ượ c

th c hi n nh ng đ i t ng nh : nh ng ng i ho t đ ng trong lĩnh ệ ở ự ố ượ ữ ữ ư ườ ạ ộ

i lao đ ng t v c s n xu t nông nghi p, lâm nghi p, ng nghi p; ng ự ả ư ệ ệ ệ ấ ườ ộ ự

do; nh ng ng ữ ườ ố i đã tham gia lo i hình BHXH b t bu c nh ng mu n ư ạ ắ ộ

tham gia thêm lo i hình BHXH t ạ ự nguy n này... ệ

m r ng đ u t qu nh m tăng thêm ngu n thu BHXH: Th hai, ứ ở ộ ầ ư ằ ồ ỹ

Qu BHXH có ngu n tài chính nhàn r i t ồ ỗ ươ ỹ ệ ng đ i l n có th th c hi n ể ự ố ớ

tăng tr các ho t đ ng đ u t ạ ộ ầ ư ưở ộ ng ngu n qu , m t khác đây cũng là m t ặ ồ ỹ

ngu n v n quan tr ng trong đ u t ầ ư ồ ố ọ phát tri n kinh t ể ế - xã h i. Đ c bi ộ ặ ệ t,

trong đi u ki n đ t n c đang ti n hành s nghi p “công nghi p hoá, ấ ướ ề ệ ự ế ệ ệ

hi n đ i hoá” theo đ ng l ệ ạ ườ ố ủ i c a Đ ng. Trong đi u ki n phát tri n kinh ề ệ ể ả

t c là quy t đ nh, ế , Đ ng đã xác đ nh coi tr ng ngu n n i l c trong n ọ ộ ự ả ồ ị ướ ế ị

do đó qu BHXH nhàn r i đ c đem đ u t ỗ ượ ỹ ầ ư là ngu n đ u t ồ ầ ư ấ ợ r t phù h p

và có vai trò quan tr ng trong phát tri n kinh t ể ọ . ế

4 - Đ y m nh công tác tuyên truy n v BHXH ề ề ẩ ạ

BHXH Vi ệ ạ t Nam m i đi vào ho t đ ng theo c ch m i, ho ch ạ ộ ế ớ ớ ơ

toán đ c l p, cân đ i thu chi nên đ y m nh công tác tuyên truy n v ộ ậ ề ẩ ạ ố ề

52

BHXH là h t s c c n thi t. Công tác thông tin, tuyên truy n v BHXH ế ứ ầ ế ề ề

trong nh ng năm qua đã có nhi u c g ng và đ t đ ề ố ắ ạ ượ ế c k t qu đáng ghi ả ữ

ứ nh n: Đó là nâng cao nh n th c đ i v i BHXH, đ a ra nh ng hình th c ứ ố ớ ư ữ ậ ậ

tuyên truy n hi u qu h n và xây d ng đ ả ơ ự ệ ề ượ c đông đ o đ i ngũ c ng tác ộ ả ộ

viên. Nh ng so v i yêu c u và nhi m v chung c a ngành, công tác ụ ủ ư ệ ầ ớ

thông tin tuyên truy n v BHXH còn nhi u h n ch , t n t ế ồ ạ ầ ắ i c n kh c ề ề ề ạ

ph c. Nhìn chung s đông ng ụ ố ườ ư i lao đ ng, ch s d ng lao đ ng ch a ủ ử ụ ộ ộ

có hi u bi ể ế ư t rõ ràng v BHXH, thêm vào đó công tác tuyên truy n ch a ề ề

đ c quan tâm m t cách đúng m c, kinh phí tuyên truy n còn quá ít ượ ứ ề ọ ỏ i,

ầ hi u qu tuyên truy n th p. Đ nâng cao hi u qu tuyên truy n c n ề ể ệ ệ ề ả ả ấ

ph i th c hi n các h ng sau: ự ệ ả ướ

- V n i dung: Ngoài tuyên truy n chính sách, pháp lu t và các ề ộ ề ậ

ch đ BHXH, gi i đáp h ng d n th c hi n các ch đ , k t qu các ế ộ ả ướ ế ộ ế ự ệ ả ẫ

m t ho t đ ng c a ngành. C n đ c bi t quan tâm đ n n i dung mà lâu ạ ộ ủ ặ ặ ầ ệ ế ộ

nay ít đ ượ c đ c p đ n đó là tuyên truy n v m c đích, b n ch t nhân ề ề ụ ề ậ ế ả ấ

đ o, nhân văn c a BHXH. N u chúng ta làm đ ạ ủ ế ượ ẽ ừ c đi u đó thì s t ng ề

b c thay đ i đ ướ ổ ượ c tâm lý n ng n c a h hi n nay là b t bu c đóng ọ ệ ề ủ ắ ặ ộ

BHXH. T đó hình thành thái đ t giác, t nguy n tham gia BHXH và ộ ự ừ ự ệ

có trách nhi m n p BHXH. Tr c đây chúng ta th ệ ộ ướ ườ ề ng tuyên truy n

nhi u v n i dung thu chi, qu n lý qu BHXH và gi ề ộ ề ả ỹ ả i quy t v BHXH ế ề

ộ là ch a đ . Đó m i là bi n pháp đ th c hi n m c đích nhân đ o. N i ể ự ụ ư ủ ệ ệ ạ ớ

dung tuyên truy n m i ch dành riêng cho n i b ngành, ch a thu hút ộ ộ ư ề ớ ỉ

đ c đông đ o ng i lao đ ng, ch s d ng lao đ ng và các thành viên ượ ả ườ ủ ử ụ ộ ộ

kh ctong xã h i. ả ộ

- V hình th c tuyên truy n: ứ ề ề

+ T p chí BHXH Vi t Nam ra đ i đánh d u m t m c l ch s trong ạ ệ ố ị ử ấ ờ ộ

công tác tuyên truy n v BHXH. Th i gian qua, các bài báo vi ề ề ờ ế ủ ế t ch y u

53

là c a các nhà qu n lý BHXH, đ i ngũ c ng tác viên ch a đáp ng đ ư ứ ủ ả ộ ộ ượ c

ng, ch t l ng bài vi t. Đ ph c v đ c gi t h n, t p chí t s l ố ượ ấ ượ ế ụ ộ ụ ể ả ố ơ ạ

BHXH ph i đa d ng hoá n i dung và hình th c th c hi n. Tr ự ứ ệ ạ ả ộ ướ c h t là ế

đ i ngũ phóng viên, biên t p viên, c ng tác viên ph i có nh ng bài vi ộ ữ ậ ả ộ ế t

ch t l ng cao. Bài viét không d ng l ấ ượ ừ ạ ầ i thông tin m t cách đ n thu n ộ ơ

nh ng k t qu đ t đ c mà ph i d a trên s phân tích khoa h c, mang ả ạ ượ ữ ế ả ự ự ọ

tính l p lu n v nghi p v BHXH. Bài vi t đăng trên t p trí ph i đ y đ ệ ụ ề ậ ậ ế ả ầ ủ ạ

thông tin c n thiét và chính xác c p nh t. Đòi h i đ i ngũ biên t p viên, ỏ ộ ầ ậ ậ ậ

ệ c ng tác viên và ngoài ngành ph i có trình đ chuyên môn và trách nhi m ộ ả ộ

cao.

+ Tăng c ng ph i h p v i các c quan thông tin đ i chúng ( Đài ườ ố ợ ạ ớ ơ

truy n hình, truy n thanh, báo chí ) đ tuyên truy n sâu r ng h n v ề ề ể ề ơ ộ ề

c s chú BHXH. N i dung tuyên truy n c n ng n g n, d hi u, gây đ ề ầ ễ ể ắ ộ ọ ượ ự

ý c a m i ng i. ủ ọ ườ

+ ệ T ch c các h i ngh , các cu c h p trong đó có các đ i di n ộ ổ ứ ạ ộ ọ ị

i lao đ ng đ nh m m c đích tuyên truy n v BHXH giúp các c a ng ủ ườ ụ ề ề ể ằ ộ

bên tham gia hi u rõ tính pháp lu t c a BHXH, n m đ c quy n l i và ậ ủ ể ắ ượ ề ợ

ắ nghĩa v c a mình. Đ ng th i qua đó thu th p t ng h p các ý ki n th c ậ ổ ụ ủ ế ồ ợ ờ

m c, đóng góp c a ng i lao đ ng , ch s d ng ng ủ ắ ườ ủ ử ụ ộ ườ ể ư i lao đ ng đ đ a ộ

ra các bi n pháp phù h p v i nguy n v ng c a h c. ủ ọ ệ ệ ợ ọ ớ

ế + Ph n đ u m i cán b BHXH là m t tuyên truy n viên ì h n ai h t ề ấ ấ ỗ ơ ộ ộ

h hi u rõ m c đích, b n ch t, tác d ng và cách th c th c hi n các ọ ể ụ ứ ự ụ ệ ả ấ

chính sách BHXH.

5 - Hoàn thi n vi c qu n lý thu chi k t h p vi tính hoá trong công ế ợ ệ ệ ả

tác qu n lý thu chi qu BHXH ả ỹ

54

Công tác thu qu BHXH có yêu c u r t cao đ i v i nh ng cán b ầ ấ ố ớ ữ ỹ ộ

làm công tác này, đòi h i ng i cán b ph i năng đ ng, sáng t o, nhi ỏ ườ ạ ả ộ ộ ệ t

ư tình trong công vi c. Do v y c n có ch đ u đãi đ i v i h nh : ố ớ ọ ế ộ ư ệ ậ ầ

ph ươ ng ti n đi l ệ ạ ớ i, thanh toán công tác phí theo ch đ riêng phù h p v i ế ộ ợ

hoàn c nh c th . Bên c nh đó chúng ta cũng nên quan tâm đ n các t ụ ể ế ả ạ ổ

ch c, đ n v mà chúng ta qu n lý. Chúng ta có th ti n hành các hình ể ế ứ ả ơ ị

th c khen th ng, cám n t ứ ưở ơ ớ i các đ n v luôn th c hi n ti n đ thu ự ế ẹ ộ ơ ị

BHXH. Còn đ i v i các đ n v n p ch m, n p thi u ti n BHXH thì ố ớ ị ộ ế ề ậ ộ ơ

chúng ta nên xem xét tình hình c th c a đ n v . N u đ n v th c s ụ ể ủ ị ự ự ế ơ ơ ị

g p khó khăn thì đ ngh các c quan ch c năng t o đi u ki n thu n l ặ ậ ợ i, ứ ề ệ ề ạ ơ ị

giúp h nhanh chóng thoát kh i tình tr ng khó khăn. N u đ n v c tình ị ố ế ạ ọ ơ ỏ

chi m d ng qu trong khi có đ kh năng n p ti n BHXH thì ph i có ả ủ ụ ề ế ả ộ ỹ

ế bi n pháp s ph t hành chính vì nhi u đ n v s n sàng n p ph p n u ị ẵ ử ề ệ ạ ạ ơ ộ

nh h th y ti n lãi thu đ ư ọ ấ ề ượ ạ ộ c do chi n d ng qu BHXH vào ho t đ ng ụ ế ỹ

s n xu t kinh doanh l n h n s ti n h ph i n p mà trong m t s ố ề ả ộ ố ấ ả ớ ơ ộ ọ

tr ườ ậ ng h p chúng ta ph i yêu c u c quan ch c năng thi hành pháp lu t ứ ả ầ ợ ơ

ti n hành truy t i cho ng i lao đ ng. ế ố ọ h vì không đ m b o quy n l ả ề ợ ả ườ ộ

ờ Đ i v i các đ n v ho t đ ng s n xu t kinh doanh mang tính ch t th i ố ớ ạ ộ ả ấ ấ ơ ị

v thì c n xác đ nh th i đi m h p lý đ t o đi u ki n cho h n p đúng, ụ ọ ộ ể ạ ệ ề ể ầ ờ ợ ị

n p đ . ộ ủ

c đ i m i cho phù h p v i nhu Công tác chi tr cũng c n ph i đ ả ả ượ ổ ầ ớ ợ ớ

ng h u và tr c p t c u c a cu c s ng. Đ i v i các cán b chi tr l ố ớ ầ ủ ộ ố ả ươ ộ ợ ấ ạ i ư

các t , ph ng trên đ a bàn qu n thì ph i không ng ng nâng cao m c thù ổ ườ ứ ừ ả ậ ị

lao cho h đ h có th yên tâm làm công tác này, đem l i hi u qu chi ọ ể ọ ể ạ ệ ả

tr cao h n. Đ i v i các cán b làm công tác chi tr 2 ch đ m đau, ế ộ ố ố ớ ả ả ơ ộ

thai s n các đ n v thì cũng ph i có m c thù lao tho đáng, đ c bi t là ả ở ứ ả ả ặ ơ ị ệ

55

nh ng đ n v có đông lao đ ng, có nhi u lao đ ng n , đi u ki n làm ữ ữ ề ề ệ ơ ộ ộ ị

vi c cho ng i lao đ ng ch a đ m b o. ệ ườ ư ả ả ộ

Hi n nay n n kinh t c ta đang d n b t k p n n kinh t ệ ề n ế ướ ắ ị ề ầ ế ế th

gi i. Chúng ta đang m nh m áp d ng công ngh tin h c vào công tác ớ ụ ệ ẽ ạ ọ

qu n lý, vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh trên t ả ạ ộ ả ấ ấ ả ự ờ t c các lĩnh v c đ i

s ng. Ngành BHXH cũng đ a h th ng tin h c vào ho t đ ng c a mình ố ư ệ ố ạ ộ ủ ọ

nh ng m i d ng l m c đ “có máy vi tính”. Hi n nay i ớ ừ ư ạ ở ứ ộ ệ ở ầ h u h t các ế

ng cán b c quan BHXH đ u có h n 2 chi c máy vi tính nh ng s l ơ ố ượ ư ề ế ơ ộ

BHXH bi ế ử ụ t s d ng thành th o nó thì có r t ít th m chi có n i không có. ấ ậ ạ ơ

Các cán b ngành BHXH ch m i d ng l m c bi i t s d ng máy vi ỉ ớ ừ ộ ạ ở ứ ế ử ụ

i trong công tính mà ch a khai thác h t hi u qu mà máy vi tính đem l ệ ư ế ả ạ

tác thu chi qu BHXH. M t khác do ch a đ c quan tâm dúng m c nên ư ượ ặ ỹ ứ

h th ng các ch ệ ố ươ ẫ ng trình ph n m m chuyên ngành c a BHXH v n ủ ề ầ

i cho các cán b khi làm ch a đ ư ượ c đ ng b , ch a t o ra s thu n l ư ạ ậ ợ ự ồ ộ ộ

vi c tr c ti p v i máy tính. Bên c nh đó h th ng ph n m m này còn ạ ệ ố ự ế ề ệ ầ ớ

thi u tính năng b o m t nên r t d b đánh c p s li u. Chính vì v y mà ắ ố ệ ấ ễ ị ế ả ậ ậ

trong nh ng năm ti p theo Nhà n c nên cung c p kinh phí cho ngành ữ ế ướ ấ

BHXH đ h có đ đi u ki n đ a ho t đ ng tin h c trong qu n lý có ủ ề ạ ộ ể ọ ư ệ ả ọ

hi u qu cao thông qua vi c mua máy vi tính, mua ph m m m qu n lý ề ệ ệ ả ả ầ

cũng nh m các l p đào t o tin h c cho t ư ở ạ ớ ọ ấ ả t c các cán b ngành BHXH ộ

ầ c v k năng s d ng máy tính và k năng khai thác hi u qu ph n ả ề ỹ ử ụ ệ ả ỹ

m m chuyên ngành. ề

II . Đ I V I BHXH HUY N GIAO THU Ỷ Ố Ớ Ệ

1 – V công tác thu ề

Qu n lý thu BHXH ph i đ m b o, quán tri ả ả ả ả ệ t nguyên t c qu n lý ắ ả

ng tham gia BHXH và qu ti n l đ y đ , chính xác, k p th i đ i t ầ ờ ố ượ ủ ị ỹ ề ươ ng

56

làm c s đ n p và xác đ nh m c h ng BHXH; do đó đòi h i ph i có ơ ở ể ộ ứ ưở ị ả ỏ

ng th c qu n lý thu BHXH h p lý. Đ th c hi n t t công tác m t ph ộ ươ ể ự ệ ố ứ ả ợ

qu n lý thu BHXH, c n ph i th c hi n m t s bi n pháp sau: ộ ố ệ ự ệ ầ ả ả

ệ - K t h p v i các c quan, ban, ngành ch c năng có liên quan, vi c ế ợ ứ ớ ơ

ệ k t h p này r t quan tr ng trong công tác thu BHXH, nó t o đi u ki n ế ợ ề ấ ạ ọ

cho công tác thu đ c d dàng, tri t đ , t n d ng đ c s giúp đ các ượ ễ ệ ể ậ ụ ượ ự ỡ

t càng có c p, các ban, ngành ch c năng đ i v i công tác BHXH; đ c bi ấ ố ớ ứ ặ ệ

ý nghĩa h n đ i v i ngành BHXH trong vi c th ng kê n m b t đ y đ ắ ầ ố ớ ệ ắ ơ ố ủ

ng đ n v s d ng lao đ ng, s l ng ng i lao đ ng trong khu s l ố ượ ị ử ụ ố ượ ơ ộ ườ ộ

v c kinh t ự ế ngoài qu c doanh. Ví d nh đ i v i các doanh nghi p ngoài ụ ư ố ớ ệ ố

qu c doanh c n ph i ph i h p ch t ch v i c quan c p gi y phép ặ ẽ ớ ơ ả ầ ấ ấ ố ợ ố

thành l p và ho t đ ng c a doanh nghi p, c quan qu n lý và thu thu ạ ộ ế ở ủ ệ ậ ả ơ

ng. đ a ph ị ươ

i lao đ ng đ k p th i ghi chép - T ch c c p s BHXH cho ng ổ ứ ấ ổ ườ ể ị ờ ộ

toàn b quá trình tham gia BHXH và m c đóng góp c a h vào qu ủ ứ ộ ọ ỹ

BHXH.

- C n s m nghiên c u và đ a vào s d ng công ngh qu n lý ầ ớ ử ụ ư ứ ệ ả

m i đ thay th cho ph ng pháp làm vi c th công hi n nay, theo dõi ớ ể ế ươ ủ ệ ệ

qu n lý và ghi chép k p th i, đ y đ s bi n đ ng c a t ng đ n v s ủ ự ế ủ ừ ị ử ả ầ ơ ộ ờ ị

i lao đ ng (th i gian đóng, m c đóng) d ng lao đ ng, t ng cá nhân ng ụ ừ ộ ườ ứ ộ ờ

- D n t ng b ầ ừ ướ ự c áp d ng công ngh thông tin trên c s xây d ng ơ ở ụ ệ

ộ hoàn ch nh m ng máy tính toàn ngành đ có th qu n lý ho t đ ng ể ể ạ ả ạ ỉ

BHXH nói chung và ho t đ ng qu n lý ho t đ ng thu BHXH nói riêng. ả ạ ộ ạ ộ

t, qu n lý h s c a đ i t ng tham gia BHXH trên c s phát Đ c bi ặ ệ ồ ơ ủ ố ượ ả ơ ở

tri n h th ng công ngh thông tin c a ngành BHXH, t đó có đ ệ ố ủ ệ ể ừ ượ c

nh ng thông tin c n thi ng các đ n v s d ng và ng i lao ữ ầ t v s l ế ề ố ượ ị ử ụ ơ ườ

57

ạ ộ đ ng tham gia BHXH m t cách d dàng, ki m tra ki m soát ho t đ ng ộ ể ễ ể ộ

BHXH m t cách th ng nh t, gi ấ ộ ố ả ạ ủ i quy t k p th i các khi u n i c a ế ế ờ ị

nh ng ng ữ ườ i lao đ ng xung quanh v n đ thu BHXH. B ng nh ng gi ề ữ ấ ằ ộ ả i

pháp công ngh thông tin qu n lý đ i t ố ượ ệ ả ợ ng tham gia BHXH phù h p

cũng có th ti t ki m dd c chi phí qu n lý. ể ế ệ ả ợ

- V qu n lý s ti n thu BHXH, h th ng các tài kho n "chuyên thu" ệ ố ố ề ề ả ả

c qu n lý ch t ch . Đây là các gi i pháp c n ph i có s c n ph i đ ầ ả ượ ẽ ả ặ ả ầ ả ự

ề ủ ki m tra, ki m soát ch t ch trong công tác thu BHXH. Ngu n ti n c a ẽ ể ể ặ ồ

các c s thu đ ơ ở ượ ệ ố c ph i n p vào tài kho n "chuyên thu" trong h th ng ả ộ ả

Ngân hàng Nhà n c, yêu c u các c s ph i thu và n p ngay s ti n thu ướ ố ề ơ ở ầ ả ộ

BHXH cho tài kho n c a c quan BHXH Vi t Nam đ hình thành nên ủ ơ ả ệ ể

qu BHXH t p trung, không đ ậ ỹ ượ ấ c phép s d ng ngu n thu này cho b t ử ụ ồ

c công tác chi nào khác. Do đó, c n ph i có nh ng ch đ khen th ầ ứ ế ộ ữ ả ưở ng

k p th i cho nh ng cán b công nhân viên ch c, các đ n v s d ng lao ị ị ử ụ ứ ữ ờ ộ ơ

đ ng và các c s th c hi n t ộ ơ ở ự ệ ố ứ ỷ ậ t. Bên c nh đó, ph i có hình th c k lu t ả ạ

ạ th t nghiêm kh c đ i v i nh ng cán b công nhân viên ch c vi ph m ố ớ ứ ữ ắ ậ ộ

c, c a ngành. nh ng quy đ nh c a Nhà n ị ữ ủ ướ ủ

- Đào t o đ i ngũ cán b chuyên trách trong ho t đ ng qu n lý thu ạ ộ ạ ả ộ ộ

BHXH, đ m b o cho công tác BHXH đ ả ả ượ ộ c th c hi n m t cách đ ng b , ộ ự ệ ồ

đúng theo các quy đ nh c a ngành và pháp lu t nói chung; đ c bi t là ủ ặ ậ ị ệ

ph i đào t o đ c đ i ngũ cán b chuyên môn trong ho t đ ng qu n lý ạ ả ượ ạ ộ ả ộ ộ

thu BHXH đáp ng đ c nh ng nhu c u th c t đ t ra. ứ ượ ự ế ặ ữ ầ

- Trao đ i h p tác, h c h i kinh nghi m th c ti n v công tác thu ổ ợ ự ề ễ ệ ọ ỏ

BHXH c a các c quan BHXH khác trong t nh. ủ ơ ỉ

ề ầ - Ch ng th t thu, n đ ng ti n n p BHXH. Đây là m t v n đ c n ộ ộ ấ ợ ọ ề ấ ố

gi i quy t d t đi m trong ho t đ ng BHXH, b i l trên th c t tình ả ế ứ ạ ộ ở ẽ ể ự ế

tr ng n đ ng ti n n p BHXH, tr n tránh th c hi n BHXH cho ng ố ợ ọ ự ề ệ ạ ộ ườ i

58

lao đ ng đang di n ra t ng đ i ph bi n các doanh nghi p. Hi n nay, ễ ộ ươ ổ ế ở ố ệ ệ

ố đang có quá nhi u các đ n v s n xu t nh và doanh nghi p ngoài qu c ị ả ề ệ ấ ơ ỏ

doanh, th m chí ngay c các đ n v nhà n c cũng tr n tránh nghĩa v ả ậ ơ ị ướ ố ụ

đóng BHXH cho ng i lao đ ng. V n đ này đã nh h ng nghiêm ườ ề ả ấ ộ ưở

i c a ng i lao đ ng (không đ c gi tr ng đ n quy n l ế ề ợ ủ ọ ườ ộ ượ ả i quy t ch đ ế ế ộ

b i vì đ n v s d ng lao đ ng đang n đ ng ti n đóng BHXH…). ở ị ử ụ ợ ọ ề ơ ộ

- Tình tr ng tr c l ạ ụ ợ i BHXH đang di n ra v i m c đ ngày càng tăng ớ ứ ộ ễ

m o h s , khai kh ng tu i đ i và năm công tác đ h nh : gi ư ả ạ ổ ờ ồ ơ ể ưở ng ố

BHXH, ch m c t gi m đ i t ng h ng ch đ khi h t th i gian ố ượ ả ậ ắ ưở ế ộ ế ờ

h ng; tr n tránh nghĩa v đóng BHXH ho c khai gi m s l ng lao ưở ố ượ ụ ặ ả ố

ng làm căn c đóng BHXH… Do đó, đ tránh tình đ ng và qu ti n l ộ ỹ ề ươ ứ ể

tr ng th t thu và n đ ng ti n BHXH, ngoài nh ng bi n pháp riêng ợ ọ ữ ề ệ ấ ạ

nghi p v thu BHXH còn c n thi ụ ệ ầ ế ợ t ph i có nh ng bi n pháp t ng h p, ệ ữ ả ổ

c h t trong công s ph i k t h p gi a các c p các ngành. Tuy nhiên, tr ấ ự ố ế ợ ữ ướ ế

tác thu c n ph i có s qu n lý ch t ch đ i t ự ẽ ố ượ ầ ả ặ ả ng thu, qu n lý ch t ch ả ặ ẽ

ti n l ng và qu ti n l ề ươ ỹ ề ươ ứ ng làm căn c đ đóng và xác đ nh m c ứ ể ị

h ng BHXH; c n thi ưở ầ ế ố ớ t ph i có hình th c x lý nghiêm minh đ i v i ứ ử ả

ư nh ng c quan, doanh nghi p, đ n v s d ng lao đ ng c tình dây d a ị ử ụ ữ ệ ơ ố ơ ộ

n đ ng ti n đóng BHXH. ợ ọ ề

2 – V công tác chi BHXH. ề

Qu n lý chi BHXH nh m gi ả ằ ả ả ị i quy t các ch đ BHXH và chi tr k p ế ộ ế

th i, chính xác, đúng lúc, đúng đ i t ng cho nh ng ng i đ ố ượ ờ ữ ườ ượ ưở ng c h

ấ tr c p c a các ch đ BHXH. Đ m b o s an toàn, tránh nh ng th t ả ả ự ế ộ ợ ấ ữ ủ

ệ thoát không đáng có c a qu BHXH. Do đó, trong công tác hoàn thi n ủ ỹ

ph i pháp ươ ng th c qu n lý chi BHXH c n ph i th c hi n m t s gi ầ ộ ố ả ự ứ ệ ả ả

sau:

59

- Ti n hành ki m ta, rà soát l ể ế ạ ố i toàn b h s đ i v i nh ng đ i ộ ồ ơ ố ớ ữ

t ng đang h ng BHXH đ c h ượ ưở ượ ưở ữ ng ch đ BHXH. Đ i v i nh ng ố ớ ế ộ

ng thi u h s , ph i ti n hành b sung, hoàn ch nh, ki m tra l đ i t ố ượ ả ế ồ ơ ế ể ổ ỉ ạ i;

ớ đ i v i nh ng h s có s sai sót thì ph i kiên quy t x lý, phù h p v i ố ớ ế ử ồ ơ ự ữ ả ợ

c. M t khác, n u trong quá trình ki m tra, nh ng qui đ nh c a Nhà n ị ữ ủ ướ ể ế ặ

phát hi n đ c nh ng hành vi gian l n nghiêm tr ng thì c n thi ệ ượ ữ ầ ậ ọ ế ả t ph i

chuy n sang các c quan pháp lu t có ch c năng đ x lý, c n ph i có ể ử ứ ể ầ ả ậ ơ

hình th c x lý nghiêm kh c đ làm g ng tránh tình tr ng tr c l ử ứ ể ắ ươ ụ ợ i ạ

BHXH.

ng h - V i nh ng đ i t ữ ố ượ ớ ưở ệ ng BHXH m i phát sinh, ph i th c hi n ự ả ớ

đúng quy trình l p, ki m tra và th m đ nh h s theo quy đ nh. ồ ơ ể ậ ẩ ị ị

- Tăng c t c các công ườ ng các bi n pháp qu n lý ti n m t trong t ả ệ ề ặ ấ ả

đo n v n chuy n ti n m t t n i giao nh n t ặ ừ ơ ậ ớ ể ề ậ ạ ố i khi chi tr cho các đ i ả

t ng đ ng ch đ BHXH, giao nh n ti n kho b c, ngân hàng, ượ c h ượ ưở ế ộ ề ở ậ ạ

trên đ ng v n chuy n đ n các xã, ph ng, t dân ph , trong quá trình ườ ể ế ậ ườ ổ ố

t ch c chi tr cho tr t ng đ i t ng h ng BHXH. N u c n thi ổ ứ ả ả ừ ố ượ ưở ế ầ ế t

ph i b trí l c l ng b o v (thuê công an, b o v áp t i) và trang b ả ố ự ượ ệ ệ ả ả ả ị

nh ng ph ữ ươ ng ti n b o v (nh : trang b hòm s t, két b c b o v , thi ị ạ ả ư ệ ệ ệ ả ắ ế t

b b o v ). Th c hi n thanh toán ngay trong ngày đ i v i hình th c chi ị ả ố ớ ứ ự ệ ệ

tr tr c ti p, không quá t 3 đ n 5 ngày đ i v i hình th c chi tr thông ả ự ế ừ ố ớ ứ ế ả

qua các c s xã, ph ng. Th ơ ở ườ ườ ấ ồ ng xuyên ki m tra đ nh kỳ, đ t xu t t n ị ể ộ

qu ti n m t ỹ ề ặ ở các đ i lý và BHXH c p qu n, huy n và BHXH c p t nh, ậ ấ ỉ ệ ạ ấ

thành ph .ố

- T i m t s đ n v xa, đ i t ng h ng BHXH ít, c n tìm ra đ ộ ố ơ ạ ị ở ố ượ ưở ầ ượ c

ph ươ ng th c và mô hình chi tr h p lý đ đ m b o quy n l ả ợ ể ả ề ợ ứ ả ờ ố i, đ i s ng

cho các đ i t ng đ ng quy n l i BHXH, đ ng th i đ m b o s ố ượ c h ượ ưở ề ợ ờ ả ả ự ồ

c a các c quan phù h p v i kh năng đáp ng đ ả ứ ợ ớ ượ c yêu c u chi tr ầ ả ủ ơ

60

ch c chi BHXH c s . Do đó, có th k t h p v i ngành B u đi n đ t ể ế ợ ơ ở ể ổ ứ ư ệ ớ

tr k p th i hàng tháng cho đ i t ng. ả ị ố ượ ờ

ch c công đoàn các - Ph i h p ch t ch v i các t ặ ố ợ ẽ ớ ổ ch c y t ứ , t ế ổ ứ ở

đ n v đ ki m tra, giám sát vi c c p gi y ch ng nh n ngh m, ngh ơ ị ể ể ỉ ố ứ ệ ấ ậ ấ ỉ

th c hi n k ho ch hoá gia đình, thai s n và ngh d ỉ ưỡ ự ệ ế ạ ả ắ ng s c đ kh c ứ ể

ng làm gi h s , khai kh ng th i gian ngh đ rút ph c tri ụ t đ hi n t ệ ể ệ ượ ả ồ ơ ỉ ể ờ ố

ti n t ề ừ ỹ qu BHXH không đúng ch đ , không đúng các quy đ nh. ế ộ ị

K T LU N

61

BHXH là m t chính sách l n c a Đ ng và Nhà n c ta, đã và đang ớ ủ ả ộ ướ

i lao đ ng, góp ph n n đ nh phát huy vai trò h t s c to l n đ i v i ng ế ứ ố ớ ớ ườ ầ ổ ộ ị

đ i s ng c a hàng tri u ng ờ ố ủ ệ ườ ả i lao đ ng và gia đình h khi g p ph i ặ ọ ộ

ng h p m đau, b nh t t, khó khăn trong cu c s ng. nh ng tr ữ ườ ợ ố ệ ậ ộ ố

Có th nói, BHXH luôn g n li n trách nhi m và quy n l ề ợ ủ i c a ệ ề ể ắ

ng ườ ợ i lao đ ng và ch s d ng lao đ ng v i nhau. Đây cũng là t ng h p ủ ử ụ ộ ớ ổ ộ

các quan h kinh t - xã h i gi a các thành viên trong xã h i, gi a các c ệ ế ữ ữ ộ ộ ơ

quan, doanh nghi p, các thành ph n kinh t khác. Do đó, không th ệ ầ ế ể

không th c hi n chính sách BHXH có hi u qu . ả ự ệ ệ

K t ể ừ ầ khi thành l p c quan BHXH huy n Giao Thu đã góp ph n ậ ơ ệ ỷ

n đ nh Ngân sách Nhà n c, gi m gánh n ng cho Ngân sách, giúp Nhà ổ ị ướ ả ặ

n c t p trung v n đ u t xã h i, giúp ng ướ ậ ầ ư ố phát tri n kinh t ể ế ộ ườ ộ i lao đ ng

n đ nh cu c s ng, an tâm lao đ ng… ổ ộ ố ộ ị

TÀI LI U THAM KH O

62

1 - Giáo trình B o hi m – Tr ng Đ i h c Kinh T Qu c Dân – Hà ể ả ườ ạ ọ ế ố

N i.ộ

2 - Giáo trình qu n tr kinh doanh B o hi m – Tr ể ả ả ị ườ ng Đ i H c Kinh T ọ ạ ế

Qu c Dân Hà N i. ộ ố

3 - Đi u l BHXH (ban hành kèm theo Ngh đ nh s 12/CP ngày ề ệ ố ị ị

26/1/1995 v vi c ban hành Đi u l B o hi m). ề ệ ề ệ ả ể

4 - B o hi m nguyên t c và th c hành biên so n TS David Bland – Nhà ự ể ắ ả ạ

Xu t b n Tài Chính. ấ ả

ậ 5 - Ngh đ nh s 19/ CP ngày 16/2/1995 c a Chính ph v vi c thành l p ủ ề ệ ủ ố ị ị

BHXH Vi t Nam. ệ

6 - Các t p chí B o hi m. ể ả ạ

ng d n công tác t 7 - Các văn b n pháp quy h ả ướ ẫ ổ ứ ch c cán b . ộ

M C L C

L I NÓI Đ U Ầ ..............................................................................................1 Ờ

63

CH .........................3 ƯƠ NG I. T NG QUAN V BHXH VÀ QU BHXH Ề Ổ Ỹ

t ph i có BHXH ..................................................................3 I. S c n thi ự ầ ế ả

..............................................................................3 1 – S ra đ i c a BHXH ờ ủ ự

t ph i có BHXH ...................................................................4 2 – S c n thi ự ầ ế ả

II. Vai trò và nh ng nguyên t c c a BHXH ............................................5 ắ ủ ữ

1 – Vai trò c a BHXH ..................................................................................5 ủ

2 – Nh ng nguyên t c c a BHXH ...............................................................7 ắ ủ ữ

..........................................................................................12 III. Qu BHXH ỹ

.........................................................................12 1 – Vai trò c a qu BHXH ủ ỹ

2 – Ngu n qu BHXH ................................................................................13 ồ ỹ

.............................................................14 3 – M c đích s d ng qu BHXH ử ụ ụ ỹ

CH NG II. TÌNH HÌNH THU CHI QU BHXH T I PHÒNG BHXH ƯƠ Ạ Ỹ

HUY N GIAO THU Ệ Ỷ................................................................................18

I. Vài nét gi i thi u v BHXH huy n Giao Thu ớ ệ ề ệ ỷ................................18

II. Tình hình thu BHXH huy n Giao Thu ệ ỷ...........................................19

1 – Thu BHXH............................................................................................19

......................................................................22 2 – Nh ng ngu n thu BHXH ồ ữ

.....................................................23 3 – Nh ng nguyên t c trong thu BHXH ắ ữ

.................................................................24 4 – T ch c qu n lý thu BHXH ả ổ ứ

III. Tình hình chi BHXH...........................................................................30

1 – Nh ng v n đ chung v chi BHXH ....................................................30 ữ ề ề ấ

2 – Công tác chi BHXH t ạ i BHXH huy n Giao Thu ệ ỷ...............................31

.....................................................33 3 – Nh ng nguyên t c trong chi BHXH ắ ữ

4 – Qu n lý chi BHXH ...............................................................................34 ả

IV. Đánh giá công tác qu n lý thu chi qu BHXH t ả ỹ ạ ệ i BHXH huy n

Giao Thuỷ..................................................................................................40

1 – Th c tr ng công tác qu n lý thu chi qu BHXH .................................40 ự ạ ả ỹ

64

c c a BHXH huy n Giao Thu 2 – Nh ng k t qu đ t đ ế ả ạ ượ ủ ữ ệ ỷ....................41

3 – Nh ng h n ch trong công tác qu n lý thu chi qu BHXH ................44 ữ ế ạ ả ỹ

CH ƯƠ Ệ NG III. M T S Ý KI N Đ XU T NH M HOÀN THI N Ề Ộ Ố Ấ Ằ Ế

CÔNG TÁC THU CHI QU BHXH Ỹ Ở BHXH HUY N GIAO THU Ệ Ỷ. . .45

I. Đ i v i c quan BHXH nói chung ......................................................45 ố ớ ơ

ậ 1 – Hoàn thi n h th ng văn b n pháp lu t v BHXH, xây d ng lu t ậ ề ệ ố ự ệ ả

BHXH.........................................................................................................45

2 – Có ch ng trình đào t o và s d ng cán b ươ ử ụ ạ ộ.......................................46

3 – M r ng ngu n thu BHXH ..................................................................47 ở ộ ồ

4 - Đ y m nh công tác tuyên truy n v BHXH ........................................48 ề ề ẩ ạ

5 – Hoàn thi n vi c qu n lý thu chi, k t h p vi tính hoá trong công tác ế ợ ệ ệ ả

qu n lý thu chi qu BHXH .........................................................................50 ả ỹ

II. Đ i v i BHXH huy n Giao Thu ố ớ ệ ỷ.....................................................52

1 – V công tác thu .....................................................................................52 ề

2 – V công tác chi .....................................................................................54 ề

K T LU N Ậ .................................................................................................57 Ế

TÀI LI U THAM KH O Ả ...........................................................................57 Ệ

NH N XÉT C A C QUAN TH C T P

Ủ Ơ

Ự Ậ

65

NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H

NG D N

ƯỚ

66