7 8 ĐINH THỊ H ự u - Tiế ng đị a phư ơ ng^.
FO LK LO RE
& NHẦ TRUÔNG
TIÊNG ĐỊ A PHƯ Ơ NG TRONG
CA DAO QUẢ NG NAM, ĐÀ NẰ NG
ĐINH THỊ Hự u
iế ng đị a phư ơ ng h a y phư ơ ng ngữ
(dialect) là m ộ t v ấ n đê từ lâu đã đư ợ c
các n h à n g hiên cứ u ngôn n gữ họ c nư ớ c ta
q u an tâ m (1). T iế ng đị a p h ư ơ ng Q u ả ng N am
cũng là m ộ t đề tà i đã gây không ít b ă n
kh oăn cho các n h à n g h iên CỨ J,2). T h ế
như ng ở đây ch ú n g tôi kh ô n g ; th u ầ n
đứ ng trê n b ìn h d iệ n ngôn ngữ họ c m à
chúng tôi m uôn xem x é t v ấ n đề tro ng mố i
qu a n hệ ngôn ngữ - v ă n họ c d ân gian để
tìm hiể u b ả n sắ c ca dao xứ Q uả ng.
Đứ ng trê n b ình diệ n phư ơ ng ngữ họ c,
nhiêu n h à ngôn ngữ nư ớ c ta n h ấ t trí chia
tiế n g V iệ t th à n h b a v ùng phư ơ ng ngữ ;
phư ơ ng ngữ Bắ c, ph ư ơ ng ngữ N a m (3).
''Tiế ng Q uả ng N am nằ m ở cự c bắ c củ a
phư ơ ng n g ữ N a m " ^ .
Trong lị ch sử , Q uả n g N am , Đ à N ẵ ng
(QN, ĐN) là v ù ng đ ấ t mớ i đư ợ c tín h từ năm
1307 vớ i việ c đổ i c hâu 0 , c h âu Lý th à n h
châu T h u ậ n và c h âu H oá sau đám cư ở i
huy ề n tho ạ i củ a H uy ề n T râ n công ch ú a
(1306). N h iề u câu ca dao ra đờ i từ buổ i
hoang sơ để ghi lạ i nh ữ n g cả n h sin h h o ạ t
nơ i đây: "Tớ i đây x ứ sở lạ lùng, Con chim
kêu củ ng sỢ , con cá vùng củ ng kinh"; "Canh
m ăng nấ u vớ i cá ngạ nh nguồ n, tớ i đây thì
phả i bán buồ n m ua vui". Do n h u cầ u sinh
ho ạ t và p h á t triể n trê n m ộ t vùng đ ấ t mớ i,
m ộ t nhóm từ đ ã x u ấ t h iệ n đê ph ả n á n h
thiên nh iên, đ ấ t nư ớ c, sả n vậ t nơ i đây.
Nhóm từ n ày tu y không n h iề u n h ư ng cũng
đủ để p h ả n á n h mọ i v ấ n đề tro n g đờ i sông
và có tính đặ c thù , m an g đậ m d ấ u ấ n đị a
phư ơ ng như : loòng boong, m ì Quả ng, bánh
ít lá gai, bánh khô mè, bánh gừ ng, bánh
tráng thị t heo, đư ờ ng non...
- T rái loòng boong tron g trò n ngoài méo
T rái th ầ u đâu, tro n g héo ngoài tư ơ i
T h ư ơ ng em ít nói ít cư ờ i
ơ m d u yên m à đợ i chín mư ờ i con tră n g .
M uôn ă n bánh ít lá gai
Lấ y chồ ng xứ Q uả n g cho dài đư ờ ng đi.
Có đôi b ạ n nói em m ừ ng
Em về là m qu ả bánh gừ ng đi thăm .
Thư ơ ng n h a u m úc b á t chè tư ơ i
L àm tô m i Q uả ng mờ i a n h xơ i cùng.
C hiề u chiề u nhớ lạ i chiề u chiể u
Nhớ nồ i cơ m ng uộ i nhớ n iê u nư ớ c chè
Nhớ hồ i th ư ợ n g m ã đê xe
Nhớ b á t nư ớ c chè nhớ cộ i đư ờ ng non
Nhớ hồ i cá trích y con
Th ị t heo x ắ t kh ú c lòng còn ư óc mơ ...
So vở i vố n từ tiế n g Việ t, tiế n g đị a
phư ơ ng Q u ả n g N am kh ô n g có n h iêu từ cổ
th eo kiể u: pheo (tre), lị p (nón), cư ơ i (sân),
m ấ n (váy), n ậ y (lón)... Vón từ cư trú ở
Q uả ng N am , Đ à N a n g p h ầ n nh iề u lcà lớ p từ
mổ i, x u ấ t h iệ n k h oả n g năm , sá u th ế kỉ trở
lạ i đây...
K hông p h ả i k h ông có lí k h i các nh à
ngh iên cứ u xế p tiế n g Q u ả n g N am vào
ph ư ơ n g ngữ N am . C h ún g ta dễ d à n g b ắ t
gặ p ở đây h iệ n tư ợ ng b iế n âm củ a phư ơ ng
ngữ N am:
TCVHDG SỐ 2 /20 0 7 - VĂN HOÁ DÂN GIAN VÀ NHÀ TRƯ Ờ NG 7 9
Lỗ i lầ m vì các trích de (ve)
Vì rau m uố n g dư ợ t (vư ợ t), vì m à
trộ n m ăng.
Ví d ầ u cầ u dán (ván) đóng đin h
Cầ u tre lắ c lẻ o gậ p ghình (ghề nh) khó đi.
Sự b iế n âm này k h ô n g chỉ d iễ n ra ở
ph ụ âm đầ u [v] -» [d] m à còn d iễ n ra ở
p h ầ n v ầ n như : [ênh] —» [linh]; [linh] —»
[anh]... N goài ra, ch ú n g ta còn gặ p hiệ n
tư ợ ng cấ u tạ o từ đặ c trú n g củ a phư ơ ng ngữ
N am : anh ấ y ả nh, chị ấ y —> chỉ , ông ấ y
ổ ng...
Ông già ổ ng ỏ dư ớ i m ư ơ ng
Ông th ấ y con gái Ổ ng trư ờ n ổ ng lên.
Bên cạ n h n hữ n g b iế n âm ch ung củ a
phư ơ ng ngữ N am , ca dao xứ Q uả ng còn bị
chi phôi m ạ nh mẽ bở i n h ữ n g quy lu ậ t biế n
âm riên g b iệ t củ a đ ị a phư ơ ng:
Tay cầ m con dô (dao)
Tay trao (trao) cái rổ
C ắ t cổ m áu trồ (trào)
G ắ ng công thư ơ ng b ạ n đư ợ c chừ n g
nồ (nào) th ì thư ơ ng.
Ngư ờ i Q uả ng N am không p h ân biệ t
[ao] và [0], đôi nơ i n h ư -Q uế Sơ n lạ i k hông
p h ân biệ t [ă] và [e] n ên d â n gian có câu
bông đùa:
En (ăn) không en (ăn) tét (tắ t) đèn
đi ngủ
Để chó lớ n cén (cắ n) chó nhỏ nhen reng
(n h ă n răng).
Về phư ơ ng diệ n ngữ âm , đôi khi ngư ờ i
Q uả ng th ư ờ ng p h á t âm qu á chệ ch ra khỏ i
cái c h uẩ n củ a tiế n g V iệ t văn hoá, nói ăn
th à n h en; bác th à n h boac, đánh th à n h
quoánh, ơ i th à n h bơ i hoặ c quơ i... C hín h
nhữ n g đặ c điể m ngữ âm n à y đôi kh i làm
cho ca dao xứ Q uả ng ngh e có vẻ th ô và
vụ ng, ít m ư ợ t mà.
Đ ứ ng trê n b ìn h d iệ n v ăn họ c dâ n gỉ an,
cũng k h ô ng p h ả i k h ông có lí k h i Hoàng
T iế n T ự u đ ư a ra giả i p h á p p h ân vùng văn
họ c dân g ian V iệ t N am th à n h b a m iề n và
h a i k hu vự c. V ăn họ c d â n gian Q uả ng
N am , Đà N ẵ n g thu ộ c k h u vự c có tín h
chuyể n tiế p giữ a T ru n g và N am <5). N goài
yế u tô' là n điệ u, ch ú ng ta dễ dàn g b ắ t gặ p
tro n g ca dao, d â n ca ở đây n h ữ n g yế u tô'
củ a phư ơ ng ngữ T rung:
A nh về răng đư ợ c m à về
E m nắ m v ạ t áo em đê câu thơ ...
R a đi răng đứ t, răng đà n h
Ra về bỏ mô'i tơ m ành ai quay!
Trờ i ơ i răng nứ c trờ i hè
Bỏ m ày đ ứ t đ o ạ n bỏ bè trô i sông.
Tiế c răng, tiế c rứ a, tiế c ri
Liề u m ình bỏ xứ m à đi cho rồ i...
N goài các h ư từ "mô, tê, ră n g , rứ a",
chúng ta còn b ắ t gặ p ở đây nh ữ n g biế n âm
củ a phư ơ ng ngữ T ru n g nh ư [0] -> [u]
(hôn/hun), [â] -» [ư ] (chân/chư n), [a] —> [ơ ]
(lạ t/lợ t, đàn/đờ n)...
T rứ n g vị t đổ lộ n trứ n g gà
T hấ y em m á trắ n g a n h đà m uôn hun.
Thư ơ ng em biể n h ẹ n non hò
T iế ng dờ n ai gả y dư ớ i đò chiề u sư ơ ng.
Bông hoa lợ t b ìn h h oa không lợ t
D uyên nọ p h ai tìn h nọ khôn g p h ai.
X ét tr ê n b ìn h d iệ n ng ữ n g hĩa , tro n g
tiế n g Việ t, đ ạ i từ n h â n xư ng cũ ng là m ộ t
căn cứ q u a n trọ n g cầ n ch ú ý để k h u biệ t
phư ơ ng ngữ m ỗ i vù n g . T ro ng ca dao
Q u ả n g N am , Đ à N ang, n h ấ t là tro n g ca
dao trữ tìn h , ch ú n g ta th ư ờ n g th ấ y x u ấ t
h iệ n các đạ i từ n h â n xư ng: Q ua - b ậ u, em
- b ậ u , b ạ n - ta:
Ví d ầ u tìn h bậ u m uôn thôi
Bậ u gieo tiế n g dữ cho rồ i bậ u ra
8 0 ĐINH THỊ H ự u - Tiế ng đị a phư ơ ng...
B ậ u ra cho khỏ i ta y qua
C ái xư ơ ng bậ u n á t cái da bậ u mòn.
C hiề u chiề u đổ lú a ra quay
Bậ u về xứ bậ u lú a n ày a i tuôn?
Trong ngôn ngữ sin h h o ạ t, đôi k h i
ngư ờ i Q u ả n g N a m có d ù ng từ "nậ u" và
"nẩ u" n hư n g tro n g ca dao tu y ệ t nhiê n
không. C âu ca dao q u en thuộ c củ a vùng
N am T ru n g Bộ :
Ai vê n h ắ n vớ i nậ u nguồ n
M ít non gở i xu ố ng cá chuồ n gở i lên(6).
đư ợ c ca dao Q u ả ng N am , Đ à N ẵ ng ghi lạ i:
Ai về n h ắ n vớ i bạ n ngu ồ n
M ít non gở i xuố ng cá c h u ồ n gở i lên.
Có th ể nói từ "nậ u", "nẩ u" là h a i từ đặ c
trư n g có th ể k h u b iệ t ca dao v ù ng Q uả ng
N am và ca dao v ùng Q uả n g N gãi, B ìn h
Đ ị nh .
T rên cứ liệ u ca dao đã sư u tầ m đư ợ c ở
Q u ả n g N am , Đ à N ẵ n g <7), bư ớ c đ ầ u chú n g
tôi đã th ông kê đư ợ c 3.800 đơ n vị từ ngữ .
Trong đó có 2.151 từ ngữ trù n g vớ i Từ điể n
tiế ng Việ t do H oàng Ph ê chủ biên (tỉ lệ
56,6%), 1.556 từ ngữ trù n g vớ i Sô' tay
phư ơ ng ngữ N am Bộ củ a N guyễ n V ăn Ái (tỉ
lệ 41%), 1.358 từ ngữ trù n g vớ i từ ngữ
T hừ a T h iên - H uê tro n g b ả n g ph ụ lụ c đê
tà i lu ậ n v ăn th ạ c sĩ củ a T rư ơ ng T hu Hư ơ ng
vê' tiế ng đị a phư ơ ng T h ừ a T h iên - H u ế (tỉ
lệ 35,7%), 920 từ ngữ trù n g vố i Từ điên
tiế ng đị a phư ơ ng N ghệ T ĩnh củ a N guyễ n
N h ã B ả n (tỉ lệ 24,2% ) và có hơ n 130 từ ngữ
đậ m đặ c sắ c th á i đị a ph ư ơ ng Q u ả ng Nam ,
Đà N ang.
Từ nhữ ng sô' liệ u thông kê trên, chúng ta
có thể bư ớ c đầ u đi đế n kế t lu ậ n rằ ng: Tiế ng
đị a phư ơ ng Q uả ng N am , Đà N ẵ ng cơ b ả n
thông n h ấ t vơ i tiế ng V iệ t toàn dân trong đó
có n hữ ng yế u tô' củ a phư ơ ng ngữ Trun g
như ng cơ bả n thuộ c về phư ơ ng ngữ N am.
N goài các từ đô'i ứ n g đơ n giả n 1 - 1 yổ i
từ to à n d ân như : rị / kéo, da ng / phơ i, ghê /
hấ p, giò / chân...
D uyên ta nợ b ạ n k h ô ng th à n h
B ạ n n ắ m ta y b ạ n rị ch ín m ư ờ i p h ầ n
còn xa
Đ êm n ằ m đắ p chiế u n ằ m co
Trờ i xui đ ấ t k h iế n tu i giở giò bư ớ c m au
(giở chân);
còn có sự đô'i ứ n g 1 - 2 ngh iên g vê từ đị a
phư ơ ng: sắ n / củ mì, kh o ai xiêm:
T am Kì quê mẹ th â n th ư ơ ng
S ắ n kh ô n g lộ t vỏ gọ i là khoai xiêm.
Vô'n từ đ ị a ph ư ơ ng Q uả n g N am , Đà
N ẵ ng kh á ph o n g ph ú, kh ô ng chỉ tỏ rõ sứ c
m ạ n h biể u ng h ĩa m à còn tỏ rõ sứ c m ạ n h
biể u cả m :
C him n h à n b ắ t cá lư ợ n khơ i
T hấ y a n h chơ m chẩ u n h iề u nơ i em
buồ n, (chơ m chẩ u: ve vãn)
- Lử a gầ n rơ m không cháy cũng tròm trèm
Ngồ i b ên vò rư ợ u hơ i hèm cũng say.
(tròm trè m : sém )
Chàng ràng n h ư cá qu an h nơ m
N hiề u a n h còn rạ ng khô n g biế t đơ m
con nào. (ch àng rà n g : q u a n h q uẩ n,
không d ứ t k h oát, rạ n g : k h ô n g rõ ràng,
loạ n choạ n)
Tiệ c nồ i cơ m trắ n g bở hơ i (bở hơ i:
nóng sô't dẻ o)
Tiế c d u yên em giòn giã gặ p nơ i bơ thờ .
(bơ thờ : bơ phờ , xơ xác)
X ét tro n g mô'i q u a n hệ âm - ng h ĩa, sự
ph o ng p h ú đa d ạ n g n à y k h ô n g chỉ có ở các
từ ngữ ng h ĩa m à còn th ể h iệ n ở các từ đồ ng
âm:
Tay b ư ng đ ĩa m uôi sàn g ra u
Đ ặ t lên quả y mẹ ru ộ t đ au chín từ ng.
TCVHDG SỐ 2 /2 0 0 7 - VĂN HOÁ DÂN GIAN VÀ NHÀ TRƯ Ờ NG 81
B iế t là duyên nợ về đ âu
B ạ n gánh gánh th ả m đi trư ớ c, ta quả y
quả y sầ u theo sau.
Từ "quả y" ở đâ y kh ô n g chỉ có n g h ĩa là
"cúng, giỗ " m à còn có n ghĩa là "gánh" (độ ng
từ ) và "gánh" (d an h từ ).
N hiề u nghệ n h â n dân gian đã tỏ ra rấ t
tà i tìn h k h i sử dụ ng từ đồ ng âm :
Con gái La Qua
Qua đư ờ ng qua chọ c
Qua biể u em rằ n g
Đ ừ ng có ỉ a qua.
ở đây, qu a có ba nghĩa: 1. Qua tron g
La Qua: đ ị ad an h ở Đ iệ n Bàn, Q u ả n g N am
đã từ ng là nơ i xây đ ìn h nổ i tiế ng: Thình
lình như cái đình La Qua; 2. Q ua : đạ i từ
n h ân xư ng ngôi th ứ n h ấ t; 3. Qua: bư ớ c
sang, la: la m ắ ng. Việ c sử d ụ n g từ đồ ng âm
đã tạ o cho ca dao xứ Q u ả n g có m ộ t sắ c th ái
độ c đáo.
Trong nhóm từ láy ở v ù ng Q uả ng Nam ,
Đà N an g đ án g chú ý n h ấ t là nhóm từ láy từ
m ang yế u tô' "cù”: "cù q u a n h cù queo", "cù
queo cù quắ c", "cù quặ c cù quẹ o"... Do đặ c
th ù củ a ca dao, từ láy đi vào ca dao thư ờ ng
chỉ là từ láy đôi:
Anh đi cây cả i mớ i gieo
A nh vô cây cả i cù queo vô vò.
Gió đ ư a trá i m ư ớ p cù queo
Lấ y chồ ng Đ ạ i Lộ c có nghèo cũng vui.
Đây là m ộ t h iệ n tư ợ ng rấ t lạ chư a thấ y
TS. T rầ n T hị Ngọ c L ang và H ả i D ân đê cậ p
đế n tron g các công trìn h ng h iê n cứ u vê
p h ư ơ n g n g ữ N a m Bộ .
Dĩ nhiên , để xác đ ị nh m ộ t câu ca dao
đị a phư ơ ng, chú n g ta kh ô ng chỉ căn cứ vào
tiế n g đị a phư ơ ng hay đ ị a d a nh m à còn dự a
vào nhiề u căn cứ k h ác n hư v ăn hoá, tín h
cách con ngư ờ i... ở các m iề n trê n đ ấ t nư ớ c.
D ân g ian đúc k ế t "Quả ng N am hay cả i" và
ngư ờ i Q u ả n g thư ờ ng đư ợ c n h ìn n h ậ n là
chân th à n h , bộ c trự c h a y lí sự . T ín h lí sự
này th ể hiệ n n g ay tro n g cả ca dao tìn h yêu,
đặ c b iệ t là ca dao đôi đáp:
O ng già tôi ch ẳ ng ư u đâu
H àm ră n g ông rụ n g chòm râ u ông dài.
Con tôm con tép có râ u
H uố ng chi em b ậ u câu m âu sự đờ i
Thư ơ ng n h a u v ừ a dặ m vừ a dài
C ắ n rứ t chi đó m à đòi h àm răn g ?
- Nư ớ c lên xăm xắ p c h ân đăng
Kêu an h cũng dở m à kêu thằ n g khó kêu.
- Em ơ i em đừ ng th ấ y a n h nhỏ m à k hin h
Chớ con th ằ n lằ n bao lớ n m à nó bu cái
cộ t đ ìn h tổ cha!
Em ơ i em đừ ng th ấ y a n h nhỏ m à rầ u
Chớ con ong bao lớ n m à nó chích cái
trá i b ầ u cù queo!
Ca dao Q uả ng N am , Đ à N ẵ n g nói riêng
và ca dao N am T ru n g Bộ nói ch u n g có
phong cách rấ t g iả n dị , tự nhiên, m ãnh liệ t:
Dao p ha y k ề cổ
M áu đổ không m àn g
C h ế t thờ i ch ị u chế t
B uông n àn g không buông.
B àn về ca dao Q uả ng N am , Đ à N ang
nói riêng, ca dao N am T ru n g Bộ nói chung,
TS. Lê V ăn H ả o có m ộ t n h ậ n xét r ấ t xác
dáng: "D ân ca N am T ru n g Bộ có cái gì rấ t
độ c đáo c h ấ t thơ , c h ấ t sông và c h ấ t tình . Nó
nói lên m ộ t p h ầ n phong cách củ a con ngư ờ i
ở mộ t vùng đ ấ t mói, m ã nh liệ t, th ắ m th iế t
nh ư ng mộ c mạ c c h ấ t phác th ậ t th à đên
vụ ng về , th ô th á p , không tr a u c h u ố t mư ợ t
m à, có cái gì phóng kh o án g đế n táo bạ o"’81.
Ca dao là tiế n g nói tâ m tìn h củ a n hân
dân lao độ ng. Vớ i sự th a m gia củ a phư ơ ng
ngữ , ca dao càn g tỏ rõ k h ả n ă n g ph ả n ánh
sin h độ ng, đa d ạ n g cuộ c sông lao độ ng,
8 2 ĐINH THỊ H ự ư - Tiế ng đị a phư ơ ng...
chiế n đ ấ u củ a n h â n d â n ta ở n h ữ n g vùng
đ ấ t khác n h a u trê n k h ắ p 'mọ i m iên đ ấ t
nư ớ c. T iế ng đị a phư ơ ng vớ i tư cách là ngôn
ngữ nghệ th u ậ t đã góp p h ầ n q u an trọ n g
tro n g việ c p h ả n án h n h ữ n g n ét đặ c th ù , tạ o
nên phong cách ca dao củ a mỗ i vùng, mỗ i
m iề n trê n đ ấ t V iệ t.
C ùng vớ i thờ i gian, tro n g xu th ế giao
lư u, hộ i n hậ p ngày càng p h á t triể n , việ c
lư u giữ lạ i n h ữ ng từ ngữ đị a phư ơ ng và
nhữ n g câu h á t điệ u hò quê hư ơ ng là m ộ t
việ c làm vô cù n g cấ p th iế t. T rên con đư ờ ng
ch uẩ n hoá tiế n g V iệ t, các n h à sư u tầ m ca
dao đôi khi có k h u y n h hư ớ ng vư ơ n tớ i mộ t
tiế n g V iệ t v ăn hoá n ên đã khô n g chú ý
đúng mứ c đ ế n sự h iệ n diệ n củ a các từ ngữ
đị a phư ơ ng. Đ iề u n ày ít nh iề u sẽ làm m ấ t
đi sự phong p hú, đ a dạ ng , đa sắ c th á i củ a
kho tà n g ca dao cả nư ở c. C h úng ta cầ n giữ
gìn n h ữ n g vố n quý củ a phư ơ ng ngữ để làm
giàu cho b ả n sắ c tiế n g Việ t.Cl
Đ.T.H
C H Ú TH ÍC H
(1) Đã có các công trìn h : L. C adire (1911),
H. M aspero (1912), T.T. M k h itaria n (1959),
M.V. G ordina, I .s . B u tstro v (1984), H oàng Thi
C h âu (1989), H oàn g P hê (1973), N guyễ n Kim
T hả n (1982), Đ inh Lê T hư (1984), Vư ơ ng H ữ u
Lễ (1981), T rư ơ ng V ăn Sin h (1981), Cao X uân
Hạ o (1986), H oàng D ũng (1986), Võ X uân T ran g
(1992), T rầ n Thị Ngọ c L ang (1993), N guyễ n V ăn
Ái (1981), N guyễ n N hã Bả n (1994),...
(2) , (4) Đọ c "Văn hoá Q u ả n g N am - N hữ ng
giá trị đặ c trư n g", K í yế u hộ i thả o 2001. tr. 505-
515.
(3) Đọ c H oàn g T hị C hâu, Tiế ng Việ t trên các
miề n đát nư ớ c, Nxb. K hoa họ c xã hộ i, 1989.
(5) Đọ c H oàng T iế n T ự u, Mấ y vân đề
nghiên cứ u giả ng dạ y văn họ c dân gian Việ t
N am , Nxb. Giả o dụ c, H à Nộ i, 1997, tr. 87.
(6) Đọ c T rị n h Sâm , Đi tìm bả n sắ c tiế ng
Việ t, Nxb. Trẻ , 2001.
(7) T hông kê theo tà i liệ u th am khả o (3).
(4), (5) '
(8) Đọ c K ỉ yế u văn họ c dân gian miề n
Trung, Đ ạ i họ c Sư p hạ m V inh, 1981.
TÀI LIỆ U T H A M K H Ả O
1. N guyễ n V ăn Ái, T ừ điể n phư ơ ng ngữ
N a m Bộ , Nxb. Tp. Hồ C hí M inh, 1994.
2. N guyễ n N hã B ả n (chủ biên), T ừ điên
tiế ng đị a phư ơ ng N ghệ Tĩnh, Nxb. V ăn hoá
thông tin, H à Nộ i, 1999.
3. N guyễ n V ăn Bổ n, Văn nghệ dân gian
Quả ng Nam , Đà N ang, tậ p I, Nxb. V ăn hoá
th ô ng tin , 1983.
4. N guyễ n V ăn Bố n, "Văn họ c dân gian
Q uả n g N am ", Thông tin văn hoá Q uả n g Nam ,
2001.
5. T rư ơ ng Thị T hu H ư ơ ng, Cấ u tạ o - ngữ
nghĩa m ộ t s ố từ ngữ đị a phư ơ ng thư ờ ng dùng ở
vùng nông thôn Thừ a Thiên - Huê, L uậ n văn
Thạ c sĩ, Đạ i họ c Sư ph ạ m Tp. Hồ Chí M inh,
1996.
6. T ài liệ u V ăn họ c dân gian Q uả ng Nam ,
Đà N ẵ ng, K hoa Ngữ vãn, Đ ạ i họ c Sư p hạ m . Đạ i
họ c Đ à N an g (Tư liệ u chư a x u ấ t bả n).
NHỮ NG CÂU TỤ C NGƯ ...
( T i ế p t h e o t r a n g 7 7 )
7. C âu “T h ù m nặ m lai moi nhàng/
N ăn g dòng do moi b à n g h ả ”, tác giả dị ch
“Nhổ nư ớ c bọ t p h ả i n h ìn chỗ trông / Lúc
ngồ i xuố ng p h ả i n h ìn váy dư ói b àn c h ân ”.
Tác giả ghi sai. X in cả i ch ín h là “Thủ m
n ặ m lai moi h u chỏ ng/ N ẳ ng dóng dò moi
b ả n g h á ”. C hữ “dỏ ng” câu dư ổ i, vầ n vở i chữ
“chỏ ng” câu trê n . Dị ch là “N hổ nư ổ c miế ng,
xem kẽ ch ân / Ngồ i xổ m, xem dư ớ i h án g”,
k h uy ê n ngư ờ i ta ý tứ .
Xin đư ợ c tra o đổ i, chữ a lạ i cho đ ú n g .o
Q.V .M