“B o h nhãn hi u âm thanh và mùi v "ả ộ ệ ị
TRITUE’s
I. B o h nhãn hi u âm thanh và mùi v t i Vi t Namả ộ ệ ị ạ ệ
Đi u ki n chung v i nhãn hi u đc b o h “Là d u hi u nhìnề ệ ớ ệ ượ ả ộ ấ ệ
th y đc d i d ng ch cái, t ng , hình v , hình nh, k c hình baấ ượ ướ ạ ữ ừ ữ ẽ ả ể ả
chi u ho c s k t h p các y u t đó, đc th hi n b ng m t ho cề ặ ự ế ợ ế ố ượ ể ệ ằ ộ ặ
nhi u m u s c”ề ầ ắ
(Kho n 1, Đi u 72, Lu t S h u Trí tu 2005, đc s a đi, b xung năm 2009)ả ề ậ ở ữ ệ ượ ử ổ ổ
Theo lu t S h u Trí tu thì âm thanh và mùi v ch a đcậ ở ữ ệ ị ư ượ
b o h t i Vi t Nam vì chúng là các d u hi u không th nhìnả ộ ạ ệ ấ ệ ể
th y đc.ấ ượ
II. B o h nhãn hi u âm thanh và mùi v m t s qu c gia trên th ả ộ ệ ị ở ộ ố ố ế
gi iớ
các n c trên th gi i vi c s d ng các d u hi u âm thanh vàỞ ướ ế ớ ệ ử ụ ấ ệ
mùi v (d u hi u phi truy n th ng) hi n nay đã xu t hi n nhi u n c,ị ấ ệ ề ố ệ ấ ệ ở ề ướ
trong nhi u lĩnh v c nh : đi n nh, gi i trí, phát thanh truy n hình, côngề ự ư ệ ả ả ề
ngh thông tin, đi n t , d ch v khách s n, nhà hàng:ệ ệ ử ị ụ ạ
Đi n hình là các b n nh c hi u trên các ch ng trình gi i trí, phátể ả ạ ệ ươ ả
thanh, truy n hình. Chúng ta đã tr nên quen thu c v i nh ng hình nhề ở ộ ớ ữ ả
ng nghĩnh, âm thanh đc tr ng m i khi t t m đi n tho i di đng, máyộ ặ ư ỗ ắ ở ệ ạ ộ
nghe nh c k thu t s … hay khi truy c p các trang m ng a thích. Chúngạ ỹ ậ ố ậ ạ ư
ta cũng t ng b t g p nh ng hình nh sinh đng, nh ng âm thanh mangừ ắ ặ ữ ả ộ ữ
tính bi u tr ng c a nhà s n xu t, phát hành khi xem các tác ph m đi nể ư ủ ả ấ ẩ ệ
nh, băng đĩa gi i trí, ví d v nhãn hi u âm thanh đc b o h và sả ả ụ ề ệ ượ ả ộ ử
d ng r ng rãi trên th gi i nh : Ti ng g m c a s t m đu cho phimụ ộ ế ớ ư ế ầ ủ ư ử ở ầ
c a hãng MGM (Hoa K ), ti ng chuông đi n tho i m c đnh c a hãngủ ỳ ế ệ ạ ặ ị ủ
NOKIA (Ph n Lan), ti ng s m r n c a hãng môtô Harley – Davidson (Hoaầ ế ấ ề ủ
1
K ) ho c b n n t nh c lên xu ng tr m b ng c a hãng d c ph mỳ ặ ố ố ạ ố ầ ổ ủ ượ ẩ
HISAMITSU (Nh t B n)…ậ ả
Ta cũng có th bi t đn m t mùi h ng đc tr ng nào đó mang tínhể ế ế ộ ươ ặ ư
ch đnh ngu n g c s n ph m, d ch v ,… ví d đó là Nhãn hi u mùi vỉ ị ồ ố ả ẩ ị ụ ụ ệ ị
“mùi th m mát c a n c hoa plumeria” dùng cho ch may và thêu ren đcơ ủ ướ ỉ ượ
công nh n b o h M vào năm 1990. Mùi c v a m i c t cũng đcậ ả ộ ở ỹ ỏ ừ ớ ắ ượ
đăng ký làm nhãn hi u mùi cho bóng tennis – d liêu t v vi c Rệ ữ ừ ụ ệ
156/1998-2 c a C ng đng Châu Âu.ủ ộ ồ
C s c a vi c b o h nhãn hi u âm thanh và mùi v (nhãn hi u phiơ ở ủ ệ ả ộ ệ ị ệ
truy n th ng)ề ố
“Nhãn hi u là d u hi u dùng đ phân bi t hàng hóa, d ch v c a các tệ ấ ệ ể ệ ị ụ ủ ổ
ch c, cá nhân khác nhau”ứ
(Kho n 16, Đi u 4, Lu t S h u Trí tu 2005, đc s a đi, b xung năm 2009)ả ề ậ ở ữ ệ ượ ử ổ ổ
Xét v b n ch t, nhãn hi u chính là nh ng d u hi u dùng đ phân bi tề ả ấ ệ ữ ấ ệ ể ệ
hàng hóa, d ch v . Âm thanh,ị ụ hình nh đngả ộ , mùi h ng cũng là nh ngươ ữ
d u hi u v n t n t i khách quan, có th c m nh n đc; b n thân chúngấ ệ ố ồ ạ ể ả ậ ượ ả
l i đa d ng, có s khác nhau trong cùng m t lo i hình nên có th dùng đạ ạ ự ộ ạ ể ể
đánh d u và phân bi t s n ph m, d ch v c a các nhà s n xu t, kinhấ ệ ả ẩ ị ụ ủ ả ấ
doanh khác nhau. Do v y, vi c s d ng các d u hi u phi truy n th ng làmậ ệ ử ụ ấ ệ ề ố
nhãn hi u là có c s và phù h p v i b n ch t, ch c năng c a nhãn hi u.ệ ơ ở ợ ớ ả ấ ứ ủ ệ
Đi u ki n b o h nhãn hi u âm thanh và mùi về ệ ả ộ ệ ị
T th c ti n b o h nhãn hi u phi truy n th ng c a m t s n c vàừ ự ễ ả ộ ệ ề ố ủ ộ ố ướ
d a trên nh ng quy đnh chung v đi u ki n b o h nhãn hi u truy nự ữ ị ề ề ệ ả ộ ệ ề
th ngố cho th y, vi c b o h nhãn hi u phi truy n th ng ph i đáp ngấ ệ ả ộ ệ ề ố ả ứ
nh ng đi u ki n sau:ữ ề ệ
Th nh t,ứ ấ d u hi u phi truy n th ng nh âm thanh, hình nhấ ệ ề ố ư ả
đng, mùi h ng dùng làm nhãn hi u ph i có ộ ươ ệ ả kh năng phân bi tả ệ . Đây
là đi u ki n t i quan tr ng khi b o h nhãn hi u. Nhãn hi u là công cề ệ ố ọ ả ộ ệ ệ ụ
đ nh n di n và ch d n ngu n g c hàng hóa, d ch v . Mu n th c hi nể ậ ệ ỉ ẫ ồ ố ị ụ ố ự ệ
đc s m nh này, tr c tiên b n thân d u hi u dùng làm nhãn hi uượ ứ ệ ướ ả ấ ệ ệ
2
ph i có kh năng phân bi t. Vi c d a vào m t d u hi u có kh năngả ả ệ ệ ự ộ ấ ệ ả
phân bi t đ nh n di n, phân bi t và l a ch n hàng hóa là hoàn toàn cóệ ể ậ ệ ệ ự ọ
c s . Tuy nhiên, mu n có kh năng phân bi t thì các d u hi u dùngơ ở ố ả ệ ấ ệ
làm nhãn hi u phi truy n th ng c n ph i n i b t, n t ng, d nh nệ ề ố ầ ả ổ ậ ấ ượ ễ ậ
bi t, d ghi nh và không mang tính miêu t hay tính công năng. M tế ễ ớ ả ộ
s d u hi u tuy kh năng phân bi t không cao nh ng qua th c ti n lâuố ấ ệ ả ệ ư ự ễ
dài s d ng đc ng i tiêu dùng th a nh n và đt đn tác d ng phânử ụ ượ ườ ừ ậ ạ ế ụ
bi t, ch d n ngu n g c hàng hóa, d ch v nên cũng có th coi là cóệ ỉ ẫ ồ ố ị ụ ể
kh năng phân bi t.ả ệ
Th hai,ứ d u hi u dùng làm nhãn hi u phi truy n th ng ph iấ ệ ệ ề ố ả
t n t i d i ồ ạ ướ hình th c có kh năng c m nh n đcứ ả ả ậ ượ . Đó là d u hi u cóấ ệ
th nhìn th y đi v i nhãn hi u hình nh đng, có th nghe th y điể ấ ố ớ ệ ả ộ ể ấ ố
v iớ nhãn hi u âm thanhệ và có th ng i đc đi v i nhãn hi u mùiể ử ượ ố ớ ệ
h ng. Nh v y, n u nhãn hi u truy n th ng là nh ng d u hi u cóươ ư ậ ế ệ ề ố ữ ấ ệ
th c m nh n b ng th giác thì nhãn hi u phi truy n th ng (tr nhãnể ả ậ ằ ị ệ ề ố ừ
hi u hình nh đng) l i là nh ng d u hi u có th c m nh n b ngệ ả ộ ạ ữ ấ ệ ể ả ậ ằ
thính giác, kh u giác. Ngoài ra, do d u hi u âm thanh, hình nh đng làứ ấ ệ ả ộ
nh ng d u hi u phi v t th cho nên m t s n c còn quy đnh các d uữ ấ ệ ậ ể ộ ố ướ ị ấ
hi u này đc b o h khi chúng có kh năng th hi n d i hình th cệ ượ ả ộ ả ể ệ ướ ứ
đ h a.ồ ọ
Hoa K , d u hi u âm thanh mu n đc đăng ký b o h t i CỞ ỳ ấ ệ ố ượ ả ộ ạ ơ
quan S h u trí tu Hoa K (USPTO) ph i đáp ng đc 02 đi u ki n v tínhở ữ ệ ỳ ả ứ ượ ề ệ ề
ch c năng và kh năng phân bi t.ứ ả ệ
oTh nh t,ứ ấ đi u ki n v tính ch c năng: D u hi u xin đăng ký là m tề ệ ề ứ ấ ệ ộ
t ng th , hay ch là m t đc đi m có tính ch c năng? N u d u hi u này chổ ể ỉ ộ ặ ể ứ ế ấ ệ ỉ
là m t đc đi m có tính ch c năng thì s không đc đăng ký b o h nhộ ặ ể ứ ẽ ượ ả ộ ư
m t nhãn hi u. Tòa án T i cao Hoa K đã tuyên b r ng m t đc đi m c aộ ệ ố ỳ ố ằ ộ ặ ể ủ
nhãn hi u xin đăng ký b o h có tính ch c năng n u nó “c n thi t cho vi cệ ả ộ ứ ế ầ ế ệ
s d ng ho c cho m c đích c a s n ph m ho c nh h ng đn giá thànhử ụ ặ ụ ủ ả ẩ ặ ả ưở ế
ho c giá tr c a s n ph m”.ặ ị ủ ả ẩ
Các nhân t đ quy t đnh tính ch c năng nh : Có ph i sáng ch h u ích?ố ể ế ị ứ ư ả ế ữ
Có nh m qu ng cáo - l i ích th c ti n? Có ph i là thi t k thay th ? Cóằ ả ợ ự ễ ả ế ế ế
khi n ph ng pháp s n xu t đn gi n và r h n? Tuy nhiên, không c nế ươ ả ấ ơ ả ẻ ơ ầ
ph i d a trên t t c các nhân t k trên m i đ đ quy t đnh đc đi m đóả ự ấ ả ố ể ớ ủ ể ế ị ặ ể
có tính ch c năng đi v i hàng hóa hay không, c th là tùy thu c vào t ngứ ố ớ ụ ể ộ ừ
tr ng h p, m t s ho c t t c các nhân t có th cùng t n t i.ườ ợ ộ ố ặ ấ ả ố ể ồ ạ
3
oTh hai,ứ đi u ki n v kh năng phân bi t: N u d u hi u này không cóề ệ ề ả ệ ế ấ ệ
tính ch t ch c năng, nó có tính phân bi t không? C th là: B n ch t có khấ ứ ệ ụ ể ả ấ ả
năng t phân bi t hay đt đc kh năng phân bi t hay không? M t s nhãnự ệ ạ ượ ả ệ ộ ố
hi u phi truy n th ng có th v b n ch t có kh năng phân bi t. Ví d , cácệ ề ố ể ề ả ấ ả ệ ụ
nhãn hi u âm thanh có th mang kh năng phân bi t v b n ch t n u chúngệ ể ả ệ ề ả ấ ế
là “ng u nhiên, đc đáo và có kh năng phân bi t và có th đc s d ngẫ ộ ả ệ ể ượ ử ụ
nh m t o n t ng trong tâm trí ng i nghe và khi b t g p l i, ng i ngheằ ạ ấ ượ ườ ắ ặ ạ ườ
có th nh n ra r ng m t s n ph m ho c d ch v đó xu t phát t m t ngu nể ậ ằ ộ ả ẩ ặ ị ụ ấ ừ ộ ồ
g c c th , dù không rõ tên ngu n”.ố ụ ể ồ
Nh ng l u ý khi đăng ký nhãn hi u âm thanh nh sau: (i)ữ ư ệ ư Yêu c uầ
b n v không áp d ng đi v i nhãn hi u âm nh c; (ii)ả ẽ ụ ố ớ ệ ạ N u m t nhãnế ộ
hi u ch a âm nh c ho c t ng kèm âm nh c, ng i n p đn ph i n pệ ứ ạ ặ ừ ữ ạ ườ ộ ơ ả ộ
b n nh c đ l u l i nh b n mô t nhãn hi u HO C nh m t m uả ạ ể ư ạ ư ả ả ệ Ặ ư ộ ẫ
v t; (iii)ậ Đ minh h a r ng nhãn hi u âm thanh th c s ch d n và phânể ọ ằ ệ ự ự ỉ ẫ
bi t các d ch v và ch d n ngu n g c c a chúng, m u v t nên ch aệ ị ụ ỉ ẫ ồ ố ủ ẫ ậ ứ
m t ph n đy đ v n i dung âm thanh đ th hi n b n ch t c a nhãnộ ầ ầ ủ ề ộ ể ể ệ ả ấ ủ
hi u.ệ
M t s nhãn hi u âm thanh đã đc c p t i Hoa K b i USPTO:ộ ố ệ ượ ấ ạ ỳ ở
Âm thanh là gi ng ng i đang hát t âm tr m ngân lên âm cao tọ ườ ừ ầ ừ
“YAHOO” thu c ch s h u Yahoo!, Inc và nhãn hi u g m ba m iộ ủ ở ữ ệ ồ ươ
(30) n t nh c (B giáng 3, E giáng 4, D4, C4, B giáng 3, G3, B giáng 3, Eố ạ
giáng 4, E giáng 4, D4, C4, D giáng 4, D4, D4, D4, B giáng 3, C4, B
giáng 3, D4, D4, B giáng 3, C4, G3, G3, B giáng 3, B3, C4, D4, E giáng 4
và G4. Nhãn hi u có bài nh c n n là gi i đi u Merrie) thu c ch sệ ạ ề ạ ệ ộ ủ ở
h u Công ty gi i trí Time Warner.ữ ả
Cách th c đăng kí b o h nhãn hi u âm thanh và mùi vứ ả ộ ệ ị
T kinh nghi m đã làm c a m t s n c, vi c b o h nhãn hi uừ ệ ủ ộ ố ướ ệ ả ộ ệ
phi truy n th ng cũng nên đc th c hi n theo cách th c đăng ký và xétề ố ượ ự ệ ứ
nghi m đn gi ng v i vi c b o h nhãn hi u truy n th ng.ệ ơ ố ớ ệ ả ộ ệ ề ố
Trong đó giai đo n đăng ký, ng i n p đn ph i l a ch n ho cở ạ ườ ộ ơ ả ự ọ ặ
t o ra đc d u hi u phi truy n th ng đáp ng yêu c u làm nhãn hi u;ạ ượ ấ ệ ề ố ứ ầ ệ
xác đnh đc danh m c hàng hóa, d ch v s d ng nhãn hi u. Sau đóị ượ ụ ị ụ ử ụ ệ
ng i n p đn ph i hoàn thi n h s đn và n p cho c quan đăng kýườ ộ ơ ả ệ ồ ơ ơ ộ ơ
nhãn hi u. Trong giai đo n xét nghi m đn, c quan đăng ký nhãn hi uệ ạ ệ ơ ơ ệ
ti n hành các b c th m đnh hình th c, th m đnh n i dung đ xác đnhế ướ ẩ ị ứ ẩ ị ộ ể ị
ph m vi b o h nh m trao quy n nhãn hi u.ạ ả ộ ằ ề ệ
4
Do d u hi u dùng làm nhãn hi u phi truy n th ng đu có tính phiấ ệ ệ ề ố ề
v t th , kênh nh n bi t c a t ng lo i d u hi u này l i khác h n v i nhãnậ ể ậ ế ủ ừ ạ ấ ệ ạ ẳ ớ
hi u truy n th ng, cho nên khi đăng ký b o h nhãn hi u phi truy n th ngệ ề ố ả ộ ệ ề ố
c n l u ý m t s đi m khác bi t sau:ầ ư ộ ố ể ệ
Đi v i nhãn hi u âm thanh:ố ớ ệ Ng i n p đn c n ph i thườ ộ ơ ầ ả ể
hi n âm thanh d i hình th c m t khuông nh c đc chia thành cácệ ướ ứ ộ ạ ượ
g ch nh p cùng các ký hi u âm nh c đ có th xác đnh đc đ tr mạ ị ệ ạ ể ể ị ượ ộ ầ
b ng, đ ngân vang c a nó. Đng th i h c n ch ra ph ng th c cũngổ ộ ủ ồ ờ ọ ầ ỉ ươ ứ
nh công c dùng đ th hi n âm thanh đó. Ngoài ra, âm thanh cũng cóư ụ ể ể ệ
th ghi vào v t ghi đ n p kèm theo đn. Vi c này s đc bi t c nể ậ ể ộ ơ ệ ẽ ặ ệ ầ
thi t đi v i nh ng âm thanh không có kh năng th hi n b ng khuôngế ố ớ ữ ả ể ệ ằ
nh c.ạ
Đi v i nhãn hi u hình nh đng trên giao di n đi nố ớ ệ ả ộ ệ ệ
t :ử Ng i n p đn c n ph i th hi n hình nh đng d i d ng m tườ ộ ơ ầ ả ể ệ ả ộ ướ ạ ộ
chu i các hình nh đc b trí theo th t thay đi, n hi n, bi nỗ ả ượ ố ứ ự ổ ẩ ệ ế
đng c a nó. H còn ph i n p kèm theo b n mô t đ gi i thích cácộ ủ ọ ả ộ ả ả ể ả
hình nh n i ti p nhau di n t đi u gì. Ngoài ra, v t ghi d li u hìnhả ố ế ễ ả ề ậ ữ ệ
nh đng kèm ch ng trình th hi n nó cũng r t có ý nghĩa đ xácả ộ ươ ể ệ ấ ể
đnh hình nh này.ị ả
Đi v i nhãn hi u mùi h ng:ố ớ ệ ươ Ng i n p đn c n ph i môườ ộ ơ ầ ả
t d u hi u mùi h ng sao cho ng i tiêu dùng bình th ng có thả ấ ệ ươ ườ ườ ể
hi u đc, n p b n mô t đó kèm theo đn đăng ký nhãn hi u. H cóể ượ ộ ả ả ơ ệ ọ
th b yêu c u ph i n p kèm theo hình nh ho c s n ph m th c c aể ị ầ ả ộ ả ặ ả ẩ ự ủ
s n ph m s d ng nhãn hi u mùi h ng đó.ả ẩ ử ụ ệ ươ
Tóm l i, b o h nhãn hi u phi truy n th ng tuy có đi m gi ng v iạ ả ộ ệ ề ố ể ố ớ
b o h nhãn hi u truy n th ng, nh ng do tính ch t ch t đc thù c aả ộ ệ ề ố ư ấ ấ ặ ủ
nó nên b o h nhãn hi u phi truy n th ng cũng có nh ng đi m khácả ộ ệ ề ố ữ ể
bi t nh t đnh v đi u ki n, cách th c b o h . Đây chính là n i dungệ ấ ị ề ề ệ ứ ả ộ ộ
c n quan tâm khi xem xét đa v n đ b o h nhãn hi u phi truy nầ ư ấ ề ả ộ ệ ề
th ng vào quy đnh, đi u ch nh trong lu t.ố ị ề ỉ ậ
III. Ví d v b o h âm thanh và mùi v m t s qu c gia trên th ụ ề ả ộ ị ở ộ ố ố ế
gi iớ
5
