ƯỜ
Ạ Ọ Ử
TR
NG Đ I H C C U LONG
Ọ
Ộ
KHOA: KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN VĂN
ƯƠ
Ọ
Ứ
MÔN: PH
NG PHÁP NGHIÊN C U KHOA H C
Ậ
Ể
TI U LU N
ƯỚ
Ị
GIÁO VIÊN H
NG D N:
Ẫ Ths. ĐINH TH TÂN
Ự
Ệ
SINH VIÊN TH C HI N:
Ị
Ề
1. LÊ TH KI U TIÊN (MSSV:2111063008)
ƯƠ
Ế
2. D
NG
Ọ NG C
TUY T
CHÂN
(MSSV:2111063018)
Ư
Ỳ
Ư ƯƠ
Ễ Ễ
3. NGUY N NH QU NH (MSSV:2111063020) NG (MSSV:2111063006) 4. NGUY N BÙI NH PH
Ụ
Ụ
M C L C
Ở Ầ
Ầ
PH N M Đ U
ọ ề
1. Lí do ch n đ tài
ộ ố ỗ ộ ặ ử ủ ườ
ờ ị L ch s là m t ch ng đ ữ
ơ ặ ữ ề ọ
ị ệ ơ ử ấ ề t Nam là m t đ t n
ộ ườ ể ệ ộ ấ ướ i dân Vi t Nam, chúng ta không th quên đ
ữ
ấ ự ướ ữ ế ộ i ta càng th y t
ườ ắ ườ ữ ạ
ử ử
ư ế ơ ự ề
ả ng dài c a m i qu c gia. Dân t c nào cũng tr i qua nh ng năm tháng hào hùng bi tráng. Và nh nh ng năm tháng đó mà con ể ườ i càng hoàn thi n h n, càng phát tri n h n v m i m t trong đó có nhân ng ị ử ơ c có l ch s r t oai hùng , b dày l ch s h n cách. Vi ượ ữ ệ c nh ng 4000 năm và là m t ng ử ể ị ả ả cu c chi n mà nhân dân ta ph i tr i qua. Qua nh ng di tích văn hoá, l ch s đ ậ ố ọ ạ c nhà, th t l hào, trân tr ng nh ng ng i đã ngã xu ng vì n ờ t. ệ Chúng ta là nh ng ng i may m n và h nh phúc sinh ra trong th i oanh li ả ữ ư ị ứ bình nh ng qua nh ng nhân ch ng l ch s , qua trang s hào hùng chúng ta ph i ữ ế ề hào v nh ng chi n công cũng nh bi luôn t t n v các anh hùng đã ngã ủ ổ ộ ậ ự ố do c a t xu ng vì đ c l p t ố qu c.
ớ ầ ệ ố ả
ị ệ ờ ể t Nam. Nói đ n
ữ
ế ả ố ố ể ỏ ấ ầ ờ ủ ộ i ác tày tr i c a đ qu c M .
Phú Qu cố là hòn đ oả l n nh t ế du l ch Phú Qu c ứ ặ ả ị ừ ộ i tù c ng s n, t ứ ủ ạ
ẻ ị ả ề ạ ờ
ấ ề ự ọ ữ ề ả ứ ủ ư ề ố ớ ấ Vi ủ t Nam, là thành ph đ o đ u tiên c a ệ ẹ ữ ố , ngoài khám phá nh ng b bi n tuy t đ p Vi ượ c di tích nhà tù Phú và nh ng món đ c s n tr danh, không ai có th b qua đ ủ ầ ụ ơ Qu cố n i đây t ng là “đ a ng c tr n gian” ghi d u tinh th n kiên trung c a ỹ Nhà tù Phú ườ ữ cáo t nh ng ng ự ố Qu c chính là b c tranh chân th c nh t v s dã man, tàn b o c a k đ ch trong th i lo n. Trên n n t ng đó, chúng tôi ch n đ tài Nhà tù Côn Đ o Phú Qu c là đ tài nghiên c u c a nhóm, cùng v i nh ng lí do nh sau:
ồ Nh Ch t ch H Chí Minh t ng nói: “Dân ta ph i bi
ệ ư ướ ừ ậ ậ ế ử ủ ị
ệ ề ị ể ắ
ộ ễ ủ ự ấ ề ờ
ườ ề ỗ ỗ
ề
2
ố ắ ơ i cho chúng ta cái nhìn sâu s c h n v ngu n c i, v cha ông, t ắ ề ề ự ự ộ ủ ị M t là:ộ ố ườ c nhà Vi ng g c tích n t ớ ở ắ ờ i nh c nh sâu s c v i con dân đ t Vi là l ử ị l ch s là c i r c a s hình thành n n văn hóa, là l tiên cha ông mà m i con ng ạ ử s đem l nâng cao thêm lòng t ả t s ta/Cho ồ ủ t Nam”. Th t v y, câu nói c a H Ch T ch chính ử ướ c nhà. Có th nói, t v l ch s n ổ ề ố ả i đáp v g c tích t i gi ị ộ ẩ ố i, m i qu c gia đ u mang m t n s riêng. L ch ổ ồ ộ tiên, ề ộ ủ hào v m t tôn dân t c, ch p cho đôi cánh c a ni m t
ng mà oanh li
ữ ệ ủ t c a nh ng con ng ị ữ ủ ứ ề ạ ườ i đã hóa núi sông ta. Bên ố i nh ng giá tr truy n th ng, c a đ o đ c mà cha
ờ ươ ử trang s đau th ử ạ ị ạ c nh đó, l ch s còn đem l ề ạ i cho con cháu ngàn đ i. ông ta truy n l
ừ ạ
ồ ộ ậ
ộ
ả ọ ờ ủ ế ớ ề ự i v s ra đ i c a m t nhà n ướ ộ ố ử ị ị ớ ướ c m i: Nhà n ủ ộ c C ng hòa Xã h i ch nghĩa Vi c toàn th gi ủ ộ t Nam Dân ch C ng hòa (nay là n
Hai là: Chào m ng 67 năm Ngày Cách M ng Tháng Tám và Qu c Khánh ọ ủ ị 2/9. Ch t ch H Chí Minh đ c b n ”Tuyên ngôn Đ c l p” l ch s , tr nh tr ng ướ ố ướ c tuyên b tr ệ ệ Vi t Nam).
ướ ớ ị ấ
Ba là: N c ta đang trong quá trình đ u tranh v i d ch Covid19. V i s ấ ứ
ả ộ ố ẩ ị i cu c s ng bình yên nh
ừ ằ ố ớ ự ế ồ đ ng lòng, chung s c, ý chí quy t tâm r t cao c a toàn Đ ng, toàn quân, toàn ượ ư ườ dân đ y lùi d ch Covid19, cho ng i dân đ ấ ướ ông cha ta đã t ng n m xu ng vì hòa bình đ t n ủ ở ạ c tr l c.
ệ ố ố
ộ ớ i thi u Nhà tù Phú Qu c – m t trong nh ng di tích qu c gia ướ ề ề ố B n là: ệ ượ t đ Gi c nhi u du khách trong và ngoài n ữ ấ c ghé thăm nhi u nh t ặ đ c bi
ọ ả ề
ủ ử ế ị ữ
ữ ủ ị ứ ố
ử ộ ứ ờ
ố ẹ ể ả ả ớ
ế ố ộ
ướ ọ ỉ ỏ ề ả
ế ệ ẻ ể ả
ẽ ế ụ ườ ỗ
ừ ữ T nh ng lí do đó, chúng tôi quy t đ nh ch n Nhà Tù Côn Đ o làm đ tài ạ ứ ộ nghiên c u, cùng nhau nhìn l i vào nh ng trang s oanh hùng c a dân t c, ỗ ộ nhà tù Phú Qu cố là m t nhân ch ng s ng cho nh ng n i đau c a l ch s . Vì ộ ồ ướ ủ c c a dân t c ta. Đ ng th i, chúng tôi mu n nghiên c u nó m t lòng yêu n ữ ể ự ơ ắ tin qu ng bá hình nh đ p này đ n v i nh ng cách sâu s c h n đ có th t ế ế ư ữ ạ t đ n nhà tù Phú Qu c – m t khu c, nh ng ai ch a bi b n bè trong và ngoài n ụ ố ị ẹ ủ di tích c a hòn đ o ng c xinh đ p. Là “đ a ch đ ” giáo d c truy n th ng ơ ề ữ ồ ớ ướ ố “U ng n c nh ngu n” cho th h tr , đ b n hùng ca gi a trùng kh i v ệ ọ ộ ậ ự ầ tinh th n đ c l p t t do s ti p t c vang v ng trong m i trái tim ng i Vi Nam.
ứ ấ ử ị ề 2. L ch s nghiên c u v n đ
ấ ề ố
ư ữ ế ọ
ứ ặ ủ ị ế đăng báo, ho c vi t
3
ặ ử ẫ ủ ử ế ệ ằ ả ượ Nh ng v n đ xoay quanh nhà tù Phú Qu c luôn đ c các nhà văn hóa, ộ ọ ộ ạ ọ ọ ử s gia, ki n trúc s , dân t c h c, d ch h c, phong th y h c, âm nh c, h i h a ế ẻ ẻ ố tìm tòi nghiên c u ho c vi t thành sách. Cu n sách t l ứ ượ ữ ố ạ c các nhân ch ng “Tr i giam tù binh Phú Qu c Nh ng trang s đ m máu” đ ữ ả ả ự ậ ị t lên b ng c s th t, tr i nghi m c a chính b n thân trong nh ng l ch s vi
ữ ự ắ , tra t n trong tù. Tuân th nguyên t c trung th c, tác gi
ữ ề
ả ấ ả ạ i nh ng đi u th t s đã x y ra phía sau nh ng dây ợ ả ầ ủ ậ ự ổ ữ ấ ả ị năm tháng b giam gi ọ ọ khách quan ch n l c, ghi l thép gai. Sách do tác gi Tr n Văn Kiêm, NXB T ng H p TPHCM xu t b n.
ố ố ố ự
ỹ ế
ạ ấ ừ
ấ ấ ế ề ả
ố ố ố
ắ ự ệ ế ề ố ộ c đã góp thêm ti ng nói t
ự ấ ả ờ ỳ Cùng đó, là cu n Tr i giam tù binh Phú Qu c th i k ch ng th c dân ổ ợ ư ả Ph m Thiên Th , NXB T ng H p ượ ề c nhi u ắ ở ề v ” kh c ờ ỳ ế ế ươ ng đ i toàn di n v cu c chi n ọ ề hào, đã nêu nhi u bài h c quý báu cho Đ ng ta,
ộ ạ ượ ủ ố Pháp và đ qu c M xâm l c c a tác gi ầ ả TPHCM tái b n 2018. Tinh th n kiên trung, b t khu t y đã t ng đ ơ ồ nhà văn, nhà th và c nhi u đ ng chí sau ngày “chi n th ng tr ạ ọ h a… Cu n Tr i giam tù binh Phú Qu c th i k ch ng th c dân Pháp và đ ượ ỹ ố qu c M xâm l ư ấ đ u bi hùng nh ng r t đáng t cho quân đ i và nhân dân ta.
ươ ọ Ngoài ra, chúng ta còn đ
ượ ườ ọ ượ i đ c đ ấ
ệ ị ạ ớ ủ ứ ế ị ệ ng di n báo chí, phóng ỉ ấ ộ t đ n nhi u cu c đ u tranh mà ch có ủ ườ ạ ng c a ạ ố i
c th y trên m i ph ề ế ế ớ ị ự ị ờ ế ộ ộ ủ ấ ấ ự c bi s và phim tài li u. Ng ạ ẩ ả b n lĩnh chính tr , ph m ch t cách m ng, v i ngh l c sáng t o phi th ả chi n sĩ cách m ng, chi n sĩ c ng s n b đ ch b t, tù đày m i đ s c ch ng l ủ ọ b n đao ph ác ôn, mà t ắ i ác c a chúng tr i không dung, đ t không tha.
ứ ụ ụ 3. M c tiêu và m c đích nghiên c u
ụ ứ M c tiêu nghiên c u:
ứ
ườ ọ ứ ư ườ ừ ộ ổ ố M t là, nghiên c u v quá trình hình thành ch ng tích Nhà tù Phú Qu c i xem m t cái nhìn t ng quan i đ c, ng ề đó đ a ra cho ng
ộ ừ ư ế x a đ n nay, t t ề v nhà tù.
ơ ượ ọ ữ ỗ ị
Hai là, tìm hi u v nh ng n i đau, cu c s ng n i đ ế ấ ụ c g i là “ Đ a ng c ạ ộ ố ủ ể ầ ề ấ ầ ắ tr n gian” và tinh th n b t khu t, ý chí s t đá c a các chi n sĩ cách m ng.
ữ ể ộ ố ớ ạ ặ Ba là, tìm hi u nh ng t ủ i ác tàn b o, dã man c a gi c đ i v i nhân dân
ta.
ụ ứ M c đích nghiên c u:
ộ ủ ạ M t là, ngày nay, cu c s ng c a con ng i ngày càng đ
4
ộ ố ồ ở ề ộ ượ ề ườ ữ ệ ố ể ầ c hi n đ i hóa ộ ơ h n thì nhu c u tr v c i ngu n tìm hi u nh ng văn hóa truy n th ng là m t
ữ ữ ử ể ế ị ị
t nh ng giá tr văn hóa, l ch s , nh ng danh ỗ ế ế ủ ọ ộ ố ầ nhu c u thi t y u, nâng cao hi u bi ờ ạ ủ nhân văn hóa c a m i th i đ i, c a m i qu c gia, dân t c.
ư ệ ệ ọ ậ ứ Hai là, làm t li u cho vi c h c t p, nghiên c u sau này.
ề ự ế ữ ử ề ả ỳ ị ị Ba là, tho mãn v s hi u k , tìm tòi v nh ng giá tr l ch s quý giá
ộ ủ c a dân t c.
ứ ạ 4. Ph m vi nghiên c u
ố
ậ T p trung nghiên c u v Nhà tù Phú Qu c – m t đ a danh, di tích l ch s ậ ộ ị ơ ấ ấ ứ ộ năm 19671973. N i còn đ c bi
ề ồ ạ ừ i t ộ ỉ ượ ứ ổ ừ ọ ử ị ế ế t đ n ể ề
ữ ử ế ố ị mang đ m d u n dân t c, t n t ớ v i tên g i “ Nhà lao Cây D a” thu c t nh Kiên Giang. Nghiên c u t ng th v Nhà tù Phú Qu c, l ch s nhà tù trong nh ng năm kháng chi n.
ứ ỏ 5. Câu h i nghiên c u
ư ế ử ủ ề ố ị Quá trình hình thành và v dày l ch s c a Nhà tù Phú Qu c nh th nào?
ượ ự ạ ử ự ế ậ ữ c d ng l ự ệ ị i theo nh ng s ki n l ch s th c t ồ , v y có còn t n
ạ ệ ạ ứ ế Di tích đ ỗ ữ t i nh ng n i đau trong quá kh còn kéo dài đ n hi n t i?
ộ ặ ố ớ ạ ủ ượ ể ệ ữ Nh ng t i ác tàn b o c a gi c đ i v i nhân dân ta đ ư ế c th hi n nh th
nào?
ả ứ ế 6. Gi thuy t nghiên c u
ạ ố ạ ế Tr i giam Tù binh Chi n tranh Phú Qu c, hay ộ Tr i giam Tù binh C ng
ạ ằ ộ ở ạ ố là m t tr i giam n m t i ph ng phía nam đ o ả Phú
ế ả s n Phú Qu c Qu cố . Trong Chi n tranh Đông D ng ườ An Th iớ ạ ươ , tr i giam này có tên là Nhà lao Cây
ừ ạ ệ ừ D a. Đây là tr i giam tù binh trung tâm toàn Vi ộ t Nam C ng hòa , t ng giam gi
ề ả ị ế ơ h n 32.000 tù binh (40.000 tù nhân n u tính c tù chính tr nhi u th i k ) đ ữ ờ ỳ ượ c
ừ ự xây d ng t năm1949.
ố ả ả ư ộ i ám nh gi a đ o ng c trong xanh thanh bình,
Nh m t m ng t ứ ệ ủ ọ ố ự ế
ề ự
ủ ừ ữ ệ ạ ở đây t ng gánh ch u.
5
ượ ụ ữ ả Nhà tù Phú Qu cố là minh ch ng chân th c v s kh c li ỉ ề ự t c a chi n tranh, ch tham ẫ quan và nhìn thôi cũng đã đ làm du khách rùng mình v s dã man và tàn nh n ị Hi n nay, hang năm di tích Tr i giam mà nh ng tù nhân ướ ố c t khách tham quan trong và ngoài n Phú Qu c đón hàng ch c nghìn l
ề ị ứ ố
ề ự ố ử ạ ướ ầ ấ ấ ấ
ầ (trong đó có nhi u c u tù binh là ch ng nhân s ng v l ch s di tích), góp ph n ụ ề giáo d c truy n th ng yêu n c, tinh th n đ u tranh cách m ng b t khu t cho ế ệ các th h .
ươ ứ 7. Ph ng pháp nghiên c u
ươ ủ ế ệ ậ ệ ng pháp phân tích tài li u là ch y u. Thu th p tài li u,
Đ tài dùng ph ợ ề ổ t ng h p, phân tích.
ươ ậ ượ ậ Ph ệ Dùng tài li u thu th p đ
ng pháp thu th p tài li u: ể ệ ầ ủ ề ả ổ
c trên sách báo, internet, hình nh,… đ có cái nhìn t ng quát đ y đ bao quát v nhà tù Phú Qu c.ố
ươ ữ ổ ợ Ph ng pháp quan sát: Quan sát, t ng h p trên nh ng gì th c t ự ế ấ th y
ượ đ c.
ế ằ ổ ng pháp t ng h p:
ổ ư ượ ữ ể ậ ấ ợ Nh m t ng h p l ợ ạ ữ ồ c trên ngu n internet đ a ra nh ng lu n đi m, nh ng v n đ ứ i các ki n th c có trong tài ề
ươ Ph ậ ệ li u thu th p đ ể đ phân tích.
ươ ề Ph ng pháp phân tích:
ự ợ ế ự
ố ớ ể ổ ườ ế ủ ấ ả
ư ệ ố ậ D a trên tài li u thu th p v nhà tù Phú Qu c ữ ọ ợ ộ nhóm chúng tôi phân tích t ng h p làm rõ nh ng t i ác man r dã man mà b n ấ ự ừ ạ i chi n sĩ cách m ng t đó cho th y s hi sinh hào th c dân đã làm đ i v i ng ộ ố ệ ấ ướ c cho ta cu c s ng bình yên hùng c a ông cha ta đ chi n đ u b o v đ t n nh ngày hôm nay.
ự ễ ọ 8. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n
ề ọ ọ
ề ặ ơ ạ ố ồ ị
ườ ẽ ể i s hi u ệ c sâu h n v khu di tích l ch s Nhà tù Phú Qu c, t o ra ngu n tài li u ề ứ V m t khoa h c, nghiên c u đ tài này giúp cho m i ng ử ơ ề ữ ứ ượ đ ụ ụ ph c v cho nh ng nghiên c u sâu h n v sau.
ệ ễ ự ề ặ ứ ự ề ệ
ế ả ổ
ứ ổ ệ ẽ
ứ ệ ố ề V m t th c ti n, vi c th c hi n đ tài nghiên c u v Nhà tù Phú Qu c ọ ẽ s giúp nhóm chúng em hoàn thành môn h c và b sung ki n th c cho b n thân. ồ ế ọ Nó s là ngu n tài li u sau này giúp cho h c sinh, sinh viên b sung thêm ki n ọ ậ th c trong h c t p và làm vi c.
ứ
6
ự ế ở ầ 9. D ki n dàn ý công trình nghiên c u Ph n m đ ầ u
ề ọ 1. Lý do ch n đ tài
ử ấ ứ ề ị 2. L ch s v n đ nghiên c u
ứ ụ ụ 3. M c tiêu và m c đích nghiên c u
ứ ạ 4. Ph m vi nghiên c u
ứ ỏ 5. Câu h i nghiên c u
ả ứ ế 6. Gi thuy t nghiên c u
ươ ứ 7. Ph ng pháp nghiên c u
8. Ý nghĩa
ự ế ứ 9. D ki n dàn ý công trình nghiên c u
ứ
ự ễ ơ ở ộ N i dung nghiên c u ậ ươ ng 1: C s lí lu n và th c ti n Ch
ơ ở ậ 1. C s lí lu n
ơ ở ự ễ 2. C s th c ti n
ươ ổ ố Ch ề ng 2: T ng quan v Nhà tù Phú Qu c
ị ị 1. V trí đ a lí
ữ ự ạ 2. Nh ng khu v c chính t ố i Nhà tù Phú Qu c
ươ ữ ử ế ố ị Ch ng 3: L ch s Nhà tù Phú Qu c trong nh ng năm kháng chi n
ế ờ ố 1. Th i kì kháng chi n ch ng Pháp
ế ờ ệ 2. Th i kì chi n tranh Vi t Nam
ươ ứ ố ộ ạ Ch ng 4: Nhà tù Phú Qu c – Minh ch ng t i ác tàn b o
ữ ứ ấ 1. Nh ng hình th c tra t n
ứ ố ế 2. Ch ng tích chi n tranh tàn kh c
7
ươ ị ị Ch ố ử ủ ng 5: Gía tr l ch s c a Nhà tù Phú Qu c
ị ị ử 1. Gía tr l ch s
ể ạ ư ữ ề ế ề 2. Nh ng đi u có th b n ch a bi ố t v nhà tù Phú Qu c
ế ậ K t lu n
Ý nghĩa
Ầ Ộ
PH N N I DUNG Ơ Ở
Ự
Ễ
Ậ NG 1: C S LÍ LU N VÀ TH C TI N
CH
ậ
ƯƠ ơ ở 1.1. C s lí lu n
ấ ạ ệ
đó các tù nhân b giam nh t c / trung tâm c i t o, là m t c s mà
ề ự
ị do thu c th m quy n c a nhà n ệ ố ư
ở ề ủ ẩ ướ ự pháp hình s : nh ng ng ữ ể ị ỏ ử ọ ữ ậ ộ i nh n t
ườ ấ ị ể ị
ộ ộ ả c mô t
ư ộ ạ ợ ộ ơ ở ả Khái ni m Nhà Tù : Nhà tù, hay tr i giam/ c s c i hu n / trung tâm giam ố ưỡ ộ ơ ở ả ạ ữ ng gi ượ ộ ị ừ ố ứ c c. Nhà tù đ ch i các quy n t b c và b t ấ ộ ộ ườ ị ổ ế ử ụ i i b bu c t s d ng ph bi n nh t trong h th ng t ặ ị ế ộ ạ ế i i t i ho c b k t t có th b b tù cho đ n khi h xét x ; nh ng ng ơ ộ ả ờ ạ phiên tòa có th b ph t tù trong m t th i gian nh t đ nh. Nói m t cách đ n gi n ườ ị ọ i b giam nh t, nhà tù cũng có th đ gi ể ượ ấ ữ ộ m t cách h p pháp nh m t hình ph t cho t là m t tòa nhà trong đó m i ng ọ i ác mà h đã gây ra.
ư ộ Nhà tù cũng có th đ
ị ọ ố ể ị ỏ
ầ
ố ế ả ầ ậ ả
ằ ỳ
ườ ị ữ ạ
ữ i b giam gi ộ ữ ườ ữ
ế ộ ộ ụ ể ượ ử ụ c s d ng nh m t công c các ch đ đ c tài dùng ị ộ ể ủ ủ i ác chính tr , đ đàn áp chính tr . Các đ i th c a h có th b b tù vì các t ệ ử ụ ử ủ ụ ặ ườ ng mà không c n xét x ho c theo th t c pháp lý khác; vi c s d ng này th ệ ứ ế ấ ợ qu n lý vi c qu n lý là b t h p pháp theo h u h t các hình th c lu t qu c t ặ ế ờ ế ằ công b ng công b ng. Trong th i k chi n tranh, tù nhân chi n tranh ho c ự ặ ể ị trong các nhà tù quân s ho c tr i tù có th b giam gi nh ng ng ạ ể ị ớ ế binh chi n tranh, và m t nhóm l n dân th trong các tr i ng có th b giam gi ạ t m giam
ề ạ ế Khái quát v Nhà tù Phú Qu c:
8
ạ ả ộ ằ ở ạ ộ ố hay Tr i giam Tù binh C ng s n Phú Qu c là m t tr i giam n m ố ố Tr i giam Tù binh Chi n tranh Phú Qu c, phía nam
ươ ố
ạ ệ ừ ạ ế ả đ o Phú Qu c. Trong Chi n tranh Đông D ng, tr i giam này có tên là Nhà lao Cây D a. Đây là tr i giam tù binh trung tâm toàn Vi ộ t Nam C ng hòa.
ờ ả ệ : ra đ i trong lòng m t đ t n
ậ t Nam ế ộ ộ ấ ướ ơ ườ ự ế
i mù ch ấ ậ ả ằ
ủ ả
ố ạ ế ữ ề
ử i đã n m tr i nh ng nhà tù khét ti ng nh t ố ả ả ộ Đ ng C ng s n Vi c còn đang chìm ữ ố ủ i c a ch đ phong ki n, th c dân, h n 90% ng ng p trong bóng t ệ ạ ộ ề ạ ế nông nghi p l c h u, n n đói x y ra h ng năm. M y ngàn và m t n n kinh t ấ ồ ạ ườ ộ ề ầ máu l a kh ng b b o tàn, nhi u i trong i c ng s n đ u tiên y t n t ng ấ ở ơ ả ế ườ ườ i đã hy sinh, nhi u ng ng S n ỏ La, Côn Đ o, H a Lò, Phú Qu c…
1.2. Cơ sở thực tiễn
ố
ấ ẫ ạ ư ố ậ ả ệ ? ? Huang Chieh) t t ( ệ t Nam, lúc b y gi
Năm 1949 khi quân Trung Hoa Qu c dân đ ng thua tr n tr ướ ờ ượ đ ọ ề
ạ ố ử ả ọ ỏ ạ ự ề ấ ồ ng Gi
ả ạ ọ
ườ ắ ừ ườ ắ ộ
ệ ả ạ ở ồ
ạ ả nhà tù Đo n Xá (H i Phòng). Cũng nh t
ườ ế ả ạ ừ
ươ ố ở ạ ụ ố ơ t ng c. Sau h n 1 năm
ủ ị ế ả ướ i c Quân Gi ồ ỉ ng lĩnh t nh H phóng Nhân dân Trung Qu c, Hoàng Ki ơ c Pháp đ a ra Nam d n h n 30000 quân ch y sang Vi ạ i phía Nam đ o Phú Qu c. Sau đó, năm 1953, h v Đài Loan theo đóng quân t ậ ậ ớ ưở i nhà c a đ n đi n, th c dân Pháp th y v y t n T i Th ch. H b l ừ ụ ộ ẳ ậ ử d ng nhà c a có s n l p ra nhà tù r ng kho ng 40 hecta g i là "Tr i Cây D a" ạ ồ ầ ố nh t tù binh g n 14000 ng i.[2] Tr i g m 4 khu nhà giam A, B, C, D. Các tù ị ế ị ả t Nam b ng Trung, Nam, B c Vi các chi n tr binh c ng s n b Pháp b t t ư ố ố ậ Phú Qu c. S tù binh này g m kho ng 14000 t p trung đ a ra tr i giam này ư ạ ố ừ i các nhà tù khác trong i, đa s t ng ạ ấ ộ ạ Chi n tranh Đông D ng, tù nhân c ng s n t i Tr i Cây D a sinh ho t đ u ổ ứ ượ ch c v tranh ch ng kh ng b , đàn áp, và t tr i, có ụ t ng c. 99 tù nhân b ch t, 200 ng ườ ượ i v
ộ ố ự ở ị t Nam C ng hòa xây d ng m t tr i giam
ớ ặ ừ ộ ạ ấ ạ ệ Cu i năm 1955, Vi ệ
ọ ừ ộ ạ ữ
i tù t
ậ ả ề ị c đ a đ n đ lao Gia Đ nh, r i đ a xu ng tàu v n t
ủ ả ề ế ề
ượ ư ệ ặ ộ ộ ộ t C ng" ho c "thân C ng" cũng đ
9
ạ ấ ể đ a đi m ừ Căng Cây D a cũ, v i di n tích r ng 4 ha, đ t tên là Tr i hu n chính Cây D a, còn g i là Nhà lao Cây D a. Tr i tù có nhà giam tù nam, nhà giam tù n , nhà ấ ừ ạ ụ ườ tr i Trung tâm hu n giam ph lão. Ngày 2 tháng 1 năm 1956, 598 ng ắ ố ế ượ ư ồ ư i H c chính Biên Hòa đ ộ ố ở ừ Sài Gòn v đ n Phú Qu c. V sau còn có thêm m t Giang c a h i quân ch t ế ệ ị ố c đ a đ n s tù chính tr thu c di n "Vi ừ Tr i hu n chính Cây D a.
ế
ữ ệ ố
ọ ượ
ộ ề ệ ộ t Nam C ng hòa báo cáo v
ệ ẫ
ự ượ ng canh gác t
ỹ ạ ế ượ ệ ỷ ậ ố ắ
ủ ế ổ
ứ ẫ ệ ẳ T ch c Ch th p Đ đã đ n nhà tù Phú Qu c vào nh ng năm 1969, 1972. ạ ấ ự i ụ các tù binh, trong đó có các ưỡ ng. Tháng 8 ề ự t Nam ố ố c đánh giá ch b ng s tù binh tr n ị ử ệ ớ v i tù nhân. Sau ỉ ỹ ướ ng Cao Văn Viên, t ng ch ủ ằ ị t Nam C ng hòa, v n kh ng đ nh r ng các đoàn ki m tra c a
ề ạ ỏ ở ố ỏ ữ ậ ổ ứ ủ ổ ứ ạ ch c này đã th y s tàn b o có h th ng và kéo dài t Các nhà quan sát c a t ở ủ ứ ậ c các v t ch ng c a nh c hình nhà tù. H tìm đ ế ể ệ ủ ự ệ ằ ấ ế ẹ v t s o do tra t n b ng đi n, th hi n c a s thi u ăn, suy dinh d ủ ứ i Vi năm 1971, m t đi u tra viên c a S quán M t ễ ố ạ ậ ự s đánh đ p tù nhân t i Phú Qu c v n ti p di n. Trong Quân l c Vi ộ ỉ ằ ạ C ng hòa, l c l i nhà tù đ ạ tr i, không có c g ng nào trong vi c k lu t các giám th x t ả ề các k t qu đi u tra c a MACV và S quán M , T ự huy Quân l c Vi ữ ậ ổ ứ t ộ ố ế ch c Ch th p Đ qu c t ệ đã báo cáo sai l ch v tình tr ng ể nhà tù.
ƯƠ
Ổ
Ố
CH
Ề NG 2: T NG QUAN V NHÀ TÙ PHÚ QU C
ị
ị 1.1. V trí đ a lí
ộ ố ỉ ố
ớ ả ả ệ ằ ố ừ ướ
ữ ữ ạ ị ọ ạ ở hòn đ o phía Tây Nam n ố ị ế ườ ở ph
ườ ữ
ộ ỳ ị ạ ộ i t
ữ ố ỗ
ể ơ ượ ố ễ Nhà tù Phú Qu c n m t i đ a ch s 350 Nguy n Văn C , thu c xã An ộ ỉ c ta thu c t nh Th i, huy n đ o Phú Qu c, t a l c ộ ạ ự Kiên Giang. Ngoài ra, Nhà tù Phú Qu c cũng có m t tr i giam tù hình s , giam ươ ở ạ nh ng tù nhân th ng D ng ng ph m b k t án 10 năm tr gi lên, ặ ố ệ ạ ể ộ ủ ả i Nhà tù Phú Qu c là m t trong nh ng đi m du Đông, m t tây c a đ o. Hi n t ử ơ ộ ệ ủ ị t Nam C ng hòa. Đây là m t i ác c a Hoa K và Vi l ch l ch s , n i ghi l ổ ế ị ủ ị trong nh ng đ a đi m tham quan n i ti ng c a du l ch Phú Qu c. M i năm nhà t khách ra vào tham quan. tù Phú Qu c đón h n 10 nghìn l
ữ
ự
ạ
1.2. Nh ng khu v c chính t
ố i nhà tù Phú Qu c
ố
Di n tích Tr i giam Phú Qu c lên đ n 400 hecta có t ế c đánh s t
10
ạ ế ố ừ khu 1 đ n khu 12.Riêng khu 13, 14 đ ỗ ỗ ệ ấ ả t c là 12 khu (năm ự ượ ượ 1972) đ c xây d ng thêm ố vào cu i năm 1972. M i khu có 4 phân khu A, B, C, D. M i phân khu có 9 phòng
ấ ệ ể ẩ ỗ
ữ ờ 24/24 gi
ộ ạ ạ ở , có 2 phòng đ th m v n, ph t v ho c bi ề ạ ượ c chia làm nhi u phân khu. Th i đ ỗ ế
ọ ạ ậ ớ ượ ấ các sĩ quan. Tù binh có c p b c l n nh t là Th
ữ ạ
ộ ạ ở ủ ả ữ ặ ườ
ể ế ả ặ ể t giam tù binh.M i khu đ tù binh ườ ạ ng thì có 4 phân khu, trong 1 tr i giam l ọ và 10 v ng gác khu.Xung quanh m i phân khu là 04 v ng gác canh gi ư ể l u đ ng, đèn chi u sáng toàn khu tr i. Riêng phân khu B2 dành riêng đ giam ấ ố ữ ng tá. Nhà tù Phú Qu c gi ự ị ế ườ ng ph m b k t nh ng tù nhân th cũng có m t tr i giam tù hình s , giam gi ạ ươ ở ph án 10 năm tr lên, ng D ng Đông, m t tây c a đ o.Tr i giam Tù binh ữ ố Chi n tranh Phú Qu c do 3 ti u đoàn quân c nh (7, 8, 12) canh gi .
ệ ỉ ạ ộ ố ạ ụ Hi n nay, di tích ch còn l i m t s h ng m c sau:
ể ả ổ ượ ặ ạ ằ C ng Ti u đoàn 8 quân c nh: đ ạ ụ ắ c làm b ng lõi tr s t và g ch đ c, t o
ụ thành 02 tr vuông hai bên.
ị ố ự ồ
ả ớ ấ ủ ạ
ả Nghĩa đ a tù binh: di n tích 20.427,8m2, n m ằ ở ệ ể ượ ộ ố
ượ c thi
ắ ố ộ
ị ượ ấ ấ ẵ ậ ầ ườ
ườ ủ ữ ậ
ệ ặ khu v c đ i 100, b n m t ề đ u giáp v i đ t c a H i quân vùng 5, cách đi m Tr i giam phân khu B2 ằ c xây b ng bê tông c t thép, kho ng 1km. Sau năm 1975, toàn b công trình đ ế ế t k hình tròn, chính có hàng rào bao quanh. Khu trung tâm nghĩa đ a đ ấ ắ ữ ữ gi a có m t kh i hình ch nh t, bên trên là t ng đài hình n m tay (n m đ m) ủ ể ệ ng, b t khu t, s n sàng hy sinh c a các th hi n lòng căm thù, tinh th n kiên c ế ặ ấ Ở các vách t chi n sĩ… ng phía bên trong c a hình ch nh t, cách m t đ t ượ ả kho ng 1m, đ c dùng làm bia ghi danh li t sĩ.
ệ ạ i đây ch ỉ
Nhà th Ki n Văn: có di n tích 4.837,6m2, hi n là ph tích, t ạ ệ ề ờ ả ườ ộ ng, cùng n n xi măng và các c t góc t ế ườ i vài m nh t ế ng. còn l
ổ ư ượ
ệ Nhà tr ng bày b sung di tích đ ơ ự ả ế
ớ ệ ề ớ
ầ
ả ủ ị ứ ấ ữ ứ ầ ầ
11
ố ằ c xây d ng b ng bê tông c t thép, chia ậ ớ ư ệ li u: phòng chi u phim thành 02 phòng v i 43 hi n v t và h n 100 hình nh t ố ệ ơ ượ ớ ể ạ ề ổ i thi u s l c v Phú Qu c và phòng gi i thi u v t ng th tr i giam v i gi ầ ồ ạ ạ i), 03 ph n: Ph n I, sa bàn và toàn c nh tr i giam (quá trình hình thành và t n t ữ ph n II, nh ng hình th c tra c a đ ch và ph n III, nh ng hình th c đ u tranh và ỷ ậ ủ các k v t c a tù binh.
ượ ạ ớ ệ ồ Phân khu B2: đ ụ ự c ph c d ng l ạ i v i di n tích 17.693 m2, g m các h ng
ư ụ m c nh sau:
ọ ằ ở ố ủ ượ b n góc c a phân khu giam B2, đ c làm
(cid:0) V ng gác (chòi canh): n m ộ ả ả ằ ộ ằ b ng c t thép, cao kho ng 5m, r ng kho ng 1,5m, mái che b ng tôn.
ệ ố ắ ọ ượ (cid:0) Hàng rào: là h th ng dây k m gai, s c nh n, bùng nhùng đ ẽ ấ c qu n
ộ ắ ế ể ả ớ ọ thành 8 đ n 10 l p, cách kho ng 2 3m d c hàng rào có các c t s t dùng đ treo
bóng đèn.
ổ ạ ượ ề ớ ẽ ấ c qu n nhi u l p rào k m gai đ ể
(cid:0) C ng tr i giam c a phân khu B2: đ ủ ả ả ọ ệ bao b c, có quân c nh b o v .
ả ổ ẽ ằ ồ ọ ồ
ử ử ấ ồ ồ ồ ọ ồ ọ ọ (cid:0) Chu ng c p k m gai: n m bên ph i c ng phân khu là các chu ng c p ọ ả ằ n m, chu ng c p ng i, chu ng c p n a th p n a cao. Chu ng c p dài kho ng
ả ả ộ ượ ể ờ 2m, r ng kho ng 0,5m, cao kho ng 0,5m, đ ặ ằ c đ ngoài tr i, n m ngay sát m t
ẽ ằ ị ữ ấ đ t, làm b ng k m gai, bên trong là các mô hình tù binh b giam gi .
ề ề ớ ữ ẽ ể ồ ằ tù binh b ng thùng
(cid:0) Li n k v i các chu ng c p k m gai là ki u giam gi ọ ụ ự ế ộ ỏ ơ ộ ỗ ỉ đây là m t công ten n nh . Trên đ nh có đ c m t l cát xô, th c t ơ thông h i,
ộ ử ổ ể ư ơ ụ ỏ ướ ườ trên thành đ c m t c a s nh dùng đ đ a c m, n c vào cho ng i tù.
ả ủ ổ ế ạ ằ
ử ổ ề ế ườ ắ ẵ ế ằ ề (cid:0) Dãy nhà b p và nhà ăn: n m bên ph i c a c ng vào, có 04 nhà (lo i nhà n là khung thép l p s n, vách, mái, c a s đ u b ng tôn thi c), bên ti n ch , s
ấ trong cũng có mô hình tù binh đang n u ăn.
ơ ở ữ ấ ượ (cid:0) Dãy nhà dùng làm n i , giam gi và tra t n tù binh: đ c đánh s t ố ừ 1
ứ ự ừ ế ố ề ế ả ạ ế đ n 18 theo th t t ph i sang trái, là lo i nhà ti n ch gi ng nhà b p, bên
ỗ ằ ỗ ỉ ỗ trong m i nhà có 02 dãy sàn lát ván g làm ch n m ngh cho tù binh. Sau khi
ự ụ ệ ộ ộ ph c d ng, bên trong có mô hình tù binh, tái hi n các n i dung: phòng 1, cu c
ộ ố ố ị ấ đ u tranh ch ng đ ch đàn áp tù binh vào ban đêm; phòng 2, cu c s ng và sinh
12
ạ ủ ữ ị ổ ứ ố ho t c a tù binh vào nh ng lúc đ ch không t ủ ch c đàn áp, kh ng b ; phòng 3,
ộ ấ ố ị ủ ể ả ấ ộ
ự ủ ủ ự ệ ộ cu c đ u tranh bi u tình c a tù binh ph n đ i đ ch; phòng 4, cu c đ u tranh ẫ ấ tuy t th c c a tù binh; phòng 6, cu c đ u tranh c a tù binh và s đàn áp đ m
ủ ị ở ộ ố ứ ấ máu c a đ ch
ủ ị ở ạ ể ả đi n hình c a đ ch Phân khu B8; phòng 13, 15, 16, m t s hình th c tra t n tù binh ị tr i giam; các phòng 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 18, c nh tù binh b
ữ ườ ể ượ ủ ầ ụ ầ giam gi ; phòng 14, đ ng h m c a tù binh đào đ v ạ t ng c (đo n h m dài
ả ườ ả ả ầ kho ng 25m, đ ng kính kho ng 50 cm); phòng 17, c nh tù binh đào h m và
ượ v ụ t ng c.
ệ ằ ự
(cid:0) Phòng bi ỏ ạ ầ ệ t giam B2: di n tích 9 x 3m, vách đ ỉ ướ i mái g n đ nh đ u là l
nh , mái che b t, d ề ầ ệ ấ ượ ướ ệ ả ấ t giam tái hi n c nh t
ằ ấ c d ng b ng thép t m, ắ ẽ i rào dây k m gai s c ị ng đ ch tra t n tù ố ượ ị ụ ỗ đ c l ọ nh n, n n đ t tráng xi măng. Phòng bi ồ ằ binh b ng chày v , b ng giày đinh, cho tù binh “đi tàu bay”, b chôn s ng…
ệ ằ ớ
Ở ệ ả ỏ ị (cid:0) Dãy nhà v sinh: n m phía sau phòng giam 14 và 16, giáp v i hàng rào phía các dãy nhà v sinh đ u có mô hình mô ph ng c nh đ ch
ề ổ ọ ạ sau khu tr i giam. ẹ ắ b t tù binh d n d p, khiêng thùng phân đi đ …
ồ ạ ệ ệ
ưở ộ t sĩ t ằ ượ ố ệ ng ni m đ
ọ
ườ ữ Đài t ệ ớ ấ ủ ng ni m li i Đ i Sim: di n tích 12.420,5m2, giáp v i đ t c a ượ ỉ ế ế ưở dân và t nh l 47, đ c xây b ng bê tông c t thép. Đài t t k c thi ượ ọ ể ượ ờ ơ ớ c s n màu xanh da tr i, cao v i hai bên là bi u t ng hình ng n sóng đ ạ ả ượ ố ữ ả c khoét r ng kho ng 2m t o kho ng 5m và chính gi a là hình kh i nh n, đ ừ ơ ấ ườ ể ượ i mang ý nghĩa “nh ng con ng bi u t ỗ i ra đi t ng hình ng n i y”.
ả ổ
ể ể ượ c làm l
C ng Ti u đoàn 7 quân c nh: sau gi ả ờ ị c di d i vào trong, cách đ a đi m cũ 15m. C ng đ ạ ỉ ặ ụ
ữ ổ
ừ ả ng t
ả ổ ể i phóng năm 1975, c ng Ti u đoàn 7 ạ ổ ả ượ quân c nh đ i ộ ằ ạ ụ ắ b ng lõi tr s t và g ch ch đ c, t o thành 02 tr vuông hai bên, cao 4,1m, r ng ụ ổ ả ườ ng rào cao 0,85m. Kho ng cách gi a 02 tr c ng là 5,9m. Bao quanh c ng là t ệ ơ ớ ướ ớ ụ ổ i thi u s ngoài vào) là b ng trích gi 0,8m. Sát v i tr c ng bên trái (h ượ ề ể c v Ti u đoàn 7 quân c nh. l
ệ ỉ
ạ ạ ụ ự
13
C ng và nhà Ban Ch huy tr i giam: hi n nay ỉ ớ ượ c ph c d ng l ố ằ ở ể đi m này ch còn l ệ ề ề ườ ụ ự ạ ổ và 04 nhà m i đ ượ đ ạ ổ i c ng ề i trên n n cũ, có di n tích 20m x 5,68m đ u ợ ng g ch, n n tráng xi măng, mái l p c ph c d ng b ng bê tông c t thép, t
ỗ ử ử ổ ạ ạ ượ i đ
ẽ
ướ ườ
ổ ằ c làm b ng tr ế ượ ng rào. M t t ặ ườ ằ ộ ằ tôn, c a ra vào và c a s làm b ng g . C ng m i tôn t o l ượ ổ ị bên trong cách v trí cũ 21,5m, đ ắ ấ ằ ổ c ng chính làm b ng các thanh s t p chi n l ỉ ổ c ng và nhà Ban Ch huy tr i giam là t ỉ t nh l ạ ẽ 47, làm b ng dây k m gai, còn các m t t ớ ờ c di d i vào ử ụ ắ s t và đ bê tông. Cánh c a c và dây k m gai. Bao quanh ặ ườ ng rào phía tr c giáp ằ ng khác xây b ng bê tông.
ƯƠ
Ố
Ử
Ữ
Ị
CH
NG 3: L CH S NHÀ TÙ PHÚ QU C NH NG NĂM
ờ ỳ
KHÁNG CHI NẾ ế
ố
Th i k kháng chi n ch ng Pháp
1.1.
ạ ố ự Năm 1953, th c dân Pháp đóng quân t
ả ừ
ị ữ ầ ườ ế ắ i Nam đ o Phú Qu c xây d ng nhà ầ g n 14.000 tù binh, h u ị ng B c, Trung, Nam b
ề ả ự ơ ạ ọ tù kho ng 40 ha g i là Tr i Cây D a. N i đây giam gi ắ ừ ả ộ ế h t là các tù binh c ng s n b Pháp b t t các chi n tr ậ t p trung v đây.
ư ổ ở
ữ ơ ườ ụ ế ượ ơ Cũng nh nh ng n i khác, các tù nhân t ng c. Sau h n 1 năm có đ n 99 ng đây t ế i ch t, 200 ng ch c đ u tranh, đàn áp và ụ t ng c. ứ ấ ườ ượ i v v
ả ầ ế Sau Hi p đ nh Genève năm 1954, Pháp trao tr h u h t tù binh cho Vi ệ t
ị ệ ủ ộ Nam Dân ch C ng Hoà.
ờ ỳ
ế
ệ
t Nam
1.2. Th i k chi n tranh Vi
ệ ạ ị ự ể ạ ộ
Năm 1955, Vi ệ ầ ấ ạ ặ
ữ ừ ạ i đ a đi m Căng Cây t Nam C ng Hoà xây d ng tr i giam t ừ ừ D a cũ. Di n tích ban đ u là 4 ha, đ t tên là Tr i hu n chính Cây D a, hay còn ổ ườ ọ i cao tu i. g i là Nhà lao Cây D a. Tr i có các nhà giam phân tách nam, n , ng
ừ ề ượ ư ế ầ
ị ề ừ ấ Năm 1956, g n 600 tù nhân t c đó là t c tàu đ a đ n đây. Đ lao Gia Đ nh đ ị ề Trung tâm hu n chính Biên Hoà. V sau nhi u tù nhân chính tr
ượ ư ế ừ ướ Tr cũng đ c đ a đ n Nhà lao Cây D a.
ượ ụ ề
Cũng trong năm 1956, có kho ng 100 tù nhân v ậ t ng c, nhi u ng ữ ả ấ ượ
14
ườ ị i b ị ị ấ ổ t rào. Vì nh n th y tình hình b t n, nh ng tù nhân chính tr b ả ộ ố ị ế ắ b n ch t khi v ư ề ấ ề đ a v đ t li n, m t s b đày ra Nhà tù Côn Đ o.
ơ ộ ạ ể
ạ ừ ượ ớ ạ ỗ
ỗ ơ
ể ẩ ườ ượ ệ ạ ị ự ộ c xây d ng cách đ a đi m Căng Cây M t tr i giam r ng h n 400 ha đ i thung lũng An Th i. Tr i giam chia thành 12 khu, m i khu ề ng h n 400 nhà giam. M i phân khu đ u có 2 ọ c g i là t giam. Tr i giam này th ng đ
ớ ố ượ ạ ố ạ ằ D a cũ 2km, n m t chia thành 4 phân khu v i s l ặ ấ phòng đ th m v n, ph t ho c bi Tr i giam tù binh Phú Qu c.
ử ạ ị
ủ ồ
ọ ạ ờ ư ư ư ầ ơ ả i Đ o Ng c. Đây cũng là n i ướ c. T i đây bao g m khu ữ
ể ậ ệ ậ ị ở Ngày nay nhà tù đã tr thành Di tích l ch s t tham quan, tìm hi u c a du khách trong và ngoài n ệ tr ng bày hi n v t trong nhà và khu tr ng bày ngoài tr i h u nh còn gi ủ nguyên v trí c a hi n v t.
ƯƠ
Ộ
Ứ
CH
NG 4: NHÀ TÙ PHÚ QU C MINH CH NG T I ÁC
ứ
ữ
Ố TÀN B OẠ ấ
1.1. Nh ng hình th c tra t n
ư ượ ề c n n hoà bình cùng gây d ng phát tri n đ t n
ả ổ ằ ể Đ có đ ả ộ
ạ ằ ươ ườ ự ọ
ướ p n mà còn đàn áp quân và dân ta b ng nh ng th
c chia ữ
ề ắ ỉ
ế ả ợ ạ ng th c ghê r n nh t đ n hàng lo t các chi n sĩ C ng S n cũng nh
ả ỗ
ế ơ ế ể ấ ướ ự c nh ngày hôm ộ ằ ữ ằ ng, b ng máu, b ng nh ng cu c nay c m t quá trình ph i đánh đ i b ng x ộ i. B n th c dân và bè lũ tay i vô t chia ly và b ng hàng ngàn tính m ng con ng ữ ủ ằ ỉ ướ sai không ch c ệ ế ặ ờ ạ ấ ợ t đ n th i đo n man r nh t. Sau nh ng năm tháng trao tay chính quy n, đ c bi ằ ấ ữ ỹ ừ ỵ và tra t n b ng 19671973 chúng đã b t gi M – Ngu ch trong vòng 6 năm t ư ứ ộ ấ ế ữ ươ nh ng ph ố ộ ườ i dân vô t ng i đã khi n cho Nhà tù Phú Qu c gây ra n i ám nh kinh hoàng ừ ấ cho b t kì ai t ng đ n n i đây.
ằ ứ ề ộ
ủ ụ Nhà tù Phú Qu cố là b ng ch ng v t ỹ ấ ớ ơ ủ ị ề ở
ố ả ồ ỹ
ữ ổ ượ ả ả ả t ng c ng kho ng 40.000 l ụ t tù binh, ch
ộ ồ ả ng. S l
ộ cách m ng và dân th ể ừ
15
ị ế ạ ụ ả ậ ể ạ i ác dã man, tàn b o v i h n 45 ki u ớ ộ tra t n dã man c a M – Ng y. V i b máy đi u hành, qu n lý c a đ ch nhà tù Phú Qu c có kho ng 2.000 nhân viên và s quan, g m c h i quân, l c quân, ủ không quân,… chúng đã giam gi ị ạ ế ế ố ượ ng tù binh b nh i nhét y u là cán b , chi n sĩ ườ i. Theo th ng kê, đã có trong các phòng giam lúc cao đi m t ế ườ ị ươ t, tàn ph . i b th kho ng 4.000 tù binh b gi ườ 120 – 180 ng t h i, hàng ch c nghìn ng ố ng t
ổ ủ t t ờ .
ậ ỉ ụ ầ ọ ỗ ộ ả ượ ể Th t không th nào l đ c n i th ng kh c a quân và dân ta lúc b y gi ị ừ ụ ể miêu t Ch có th gói g n trong c m t ấ ố ả ề ơ v n i đây: “Đ a ng c tr n gian”.
ơ ồ
ậ ầ ư ể
ạ
ồ chu ng h ằ ủ ệ ồ ả ụ ặ
ồ ườ ạ ố i tù nhân vào ban đêm, đ n
ổ ướ ề ữ ấ
ữ ỳ ạ ữ ậ t p trung, n i đây có nh ng dãy chu ng k l Đ u tiên, ngoài khu giam gi ụ ổ”, m t công c tra t n tù ọ ấ ộ ượ ộ c g i là “ nh đ nuôi đ ng v t. Chúng đ ỉ ủ ỗ ẽ ượ ữ c làm b ng rào k m gai, ch đ ch cho tù nhân tàn b o. Nh ng chu ng này đ ể ừ ổ ấ ằ đ nhân n m ho c ng i. Qu n ng c nghĩ ra đ bi n pháp tàn b o đ tra t n, t ầ ơ ử ặ ướ ạ c mu i ho c h l a g n c l nh lên ng n ứ ế ở ồ chu ng vào nh ng ngày oi nóng. Đã có r t nhi u tù nhân đã ch t b i hình th c ấ tra t n này.
ộ ấ ấ ẹ ượ
ấ ể ượ ữ Đ c răng là m t trong nh ng màn tra t n đ ấ
ỏ ượ
ậ ộ ụ
ơ ố ố
ạ ấ ả ấ ố
ừ ả ẳ ấ ổ
ớ ỗ ị ư ế ế ấ ố
ả ẳ ụ ớ ậ ế ụ ậ ộ
ạ ầ ụ c coi là nh nh t trong 24 ố ứ c nghĩ ra đ tra t n các tù nhân nhà tù Phú Qu c. hình th c tra t n dã man đ ố ầ ế ậ ộ c kê vào răng tù nhân, sau đó gõ búa vào đ u g y. Mu n M t chi c g y nh đ ướ ụ i thì đánh lên. M t khi răng đ c răng hàm trên thì đánh xu ng, đ c răng hàm d ả ị ắ ố ườ ả i còn b b t nu t trôi luôn c đã r i ra thì tù nhân ph i nu t ngay máu, có ng ờ tay lên xem răng răng xu ng d dày. Khi nhìn th y c nh đó, mình b t giác r ẫ mình còn không. Ai trong chúng ta t ng ph i nh răng h n v n nh n i đau y ê ề ẩ m đ n nh th nào, y v y mà các tù binh nhà tù Phú Qu c ph i ch u đ c li n ế ộ m t lúc hai, ba, th m chí đ n ch c chi c răng cùng m t lúc thì h n còn đ n đau ấ g p v n l n.
ơ ủ ữ ằ đèn cao áp. Nh ng ng
ấ ế ượ ế ộ
ụ ả
ắ ị ươ ế ị ườ i tù nhân b Kinh kh ng h n là màn tra t n b ng ặ ặ ằ ắ đ t n m trên gh , sau đó m t chi c đèn cao áp đ c đ t ngay trên m t tù nhân. ắ ở ố ả Qu n ng c nhà tù Phú Qu c ép tù nhân ph i m to m t và chi u đèn vào trong ổ ế ờ th i gian dài, cho đ n khi m t b chín đ n phát n con ng ế ắ i m t
ữ c Còn có nh ng tù nhân b ị cho vào thùng phuy ch a đ y n
ố ố ấ
ế
ề ạ
ỡ ấ ấ ầ ầ ẽ ượ ạ ng n i đau đó nhân lên g p ngàn l n, và b n s hình dung ra đ ị ng t
ả ả
ầ ướ . M t tên qu n ả ộ ứ ụ ậ ướ ầ c, tên kia dùng búa gõ ng c nhà tù Phú Qu c n đ u tù nhân xu ng cho ng p n ế ướ ớ ặ ế ạ i ch t. N u đã m nh vào thùng phuy, khi n nhi u tù nhân v tai, s c n c t ẽ ả ẳ ừ t ng b ai đó hét vào tai, h n b n s c m th y r t đau đ u đúng không nào? ưở ượ ấ ỗ T c ữ nh ng gì các tù nhân ph i tr i qua. ợ ứ ừ ờ ưở ấ M t hình th c tra t n man r khác, t
16
ư ỉ ng nh ch có t ố ỏ ộ ộ ố ủ ả lu c s ng các tù nhân ổ . Các qu n tù c a nhà tù Phú Qu c b tù nhân vào bao t th i Trung C , là ả i,
ụ ừ
ộ ỉ
ế ở ng t
ấ ẽ ớ ấ ng đ ướ ậ c sôi.
ế ơ ể ỏ ớ ế ộ
ấ ủ ữ ả ị ỏ ế ướ ả ỏ c đang sôi sùng s c. N u ai trong chúng ta t ng b b ng sau đó b lên ch o n ầ ị ỏ ẽ ế ằ ướ t r ng v trí b ng tr nên vô cùng đau và rát, dù ch là m t ph n c sôi s bi n ượ ỗ ượ ể ưở ỏ ơ ể ấ c n i đau y s l n đ n th nào c th r t nh . Tôi không th t ấ ộ ơ ể ị B t ch p c th b ng rát đau khi toàn b c th b nh n chìm trong n ả ẫ ớ đ n, các tù nhân v n kiên quy t không hé răng hay kêu gào đau đ n, bu c ph i coi khinh nh ng đòn tra t n c a qu n tù.
ể ạ
ấ Ngoài ra, còn có nhi u hình th c tra t n dã man khác dùng đ hành h tinh ụ ườ ể ầ
(cid:0) th n và th xác d ỡ ắ ậ ề ư ỉ ng nh ch có ươ Đ p v m t cá chân và x ứ ở ị đ a ng c: ng bánh chè;
(cid:0) ố ỗ ế ế ự ạ ỡ ồ Dùng ván g và đinh c, ép si t đ n v l ng ng c n n nhân;
(cid:0) ể Dùng kìm đ rút móng chân móng tay;
(cid:0) ẻ ẩ ầ Dùng gi ạ ộ ố t m d u đ t cháy h b ;
(cid:0) ụ ể ụ ừ ế Dùng dùi đ c đ đ c gãy t ng chi c răng;
(cid:0) ắ ổ ể ầ ế ắ ắ ố Móc m t, dùng đèn cao áp đ g n m t cho đ n khi m t n đôm đ p;
(cid:0) ả ướ ỏ B tù nhân vào ch o n c sôi;
(cid:0) ủ ọ ỏ Đóng đinh đ m i kích th
ố ớ ướ ỏ ầ ơ ể ữ ấ c lên c th tù nhân, cái nh thì đóng xuyên ộ ọ
ế ngón tay, cái l n đóng vào cùi ch , đ u g i, nh ng cái l n nh t đóng vào h p s ể ế đ gi ớ t ch t tù nhân.
(cid:0) ồ ố ệ ẩ ữ T m xăng r i đ t mi ng nh ng tù nhân không khai báo
(cid:0) ạ ố ạ Nã đ n c i vào tr i tù binh
(cid:0) ỉ ố ủ ắ ỗ ồ ạ C t da “ch kín” c a tù nhân, nhét đ a s ng vào r i khâu l i;
(cid:0) ắ ỏ ồ ụ ắ Nung thanh s t đ r i xuyên liên t c qua b p chân;
(cid:0) ổ ụ M b ng, moi gan;
ị ổ ả
ờ ụ ủ ọ ể
ụ
ị ụ ượ ộ ỳ ế ượ t ng c. V t ng c qu
ủ ọ
ể ướ ườ ầ
17
ượ ơ ộ ố ả ề Vì ph i ch u c nh đau kh su t m t th i gian dài trong nhà tù, nên nhi u ộ ượ ề ổ ứ ế ỏ ch c nhi u cu c v chi n sĩ tù đày đã t t ng c, tìm đ m i cách đ thoát kh i ư ệ ạ ầ ơ ị ế ệ li u t Theo t n i đ a ng c tr n gian này. i di tích, các th h chi n sĩ b tù đày ả ứ ượ ổ ạ ụ i đây đã làm nên k tích, t t ch c đ c 42 cu c v ả ả ể ậ ượ i khi ra ngoài làm c m theo đ m i cách có th : bí m t v t rào; đánh lính áp gi ầ ấ ố ầ ố ạ ổ ệ vi c kh sai đ c i thoát ra… G n ng ch y tr n; đào h m ng m l y l ế ườ ị ắ ở ạ ườ c ra ngoài, ti p i thoát đ i, h n 200 ng trăm ng p đ ặ i hy sinh ho c b b t tr l
ữ ạ ộ ụ ộ ượ ỏ
ể ộ ượ c xem là kì tích đáng n . Nhi u cu c v
ụ ị ộ ả ạ
t ng c b l ố ế ụ ế ề ả ấ ố ể t ng c thành công, thoát kh i nhà tù này có th ư ụ ề t ng c thành công, nh ng cũng có ổ ả ạ ế ỹ anh em chi n s cách m nh ph i đánh đ i c tính m ng, ấ ượ i phóng mi n Nam th ng nh t c ti p t c chi n đ u gi
ụ t c ho t đ ng. Nh ng cu c v ượ đ ộ ượ cu c v ấ ả t c vì mong mu n đ t ấ ướ c đ t n
ứ
ế
ố 1.2. Ch ng tích chi n tranh tàn kh c
ư ế
ậ t đau th ệ ữ ố ế ươ ng ị i cho nh ng chi n sĩ may m n còn s ng sót cho đ n hi n nay khi b
ế ữ ị ụ ầ ố ế Đ n nay, chi n tranh đã đi qua, nh ng nh ng v t tích, tàn t ể ạ ẫ v n đ l ữ ạ t giam gi ắ ế i ch n đ a ng c tr n gian này.
ở ể ả Sau kho ng 8 năm
ả ằ ị Qu ng Ngãi, ỉ ả ấ ặ Đi n hình là ông T ng quê c trao tr theo Hi p đ nh Paris, khi y ông ch còn 23kg. Đ c bi
ế ủ ườ ữ ệ ạ ố
ở tù, ông ệ ệ ơ ượ t h n trong đ ầ ế ệ ủ ắ ạ t 8 chi c răng c a chính mình. Hi n nay 8 chi c răng đó c p qu n ông có gi ả ằ đang n m trong B o tàng c a nh ng ng i huy n Phú Xuyên, i tù Phú Qu c, t TP.Hà N i”.ộ
ớ ả ề ư
ị ễ ế ụ ướ ặ i lính đ c công năm x a Nguy n Vi i nhà lao non n
ề ố ớ ị
ế ạ
ỗ ầ ư ắ
ấ ủ ị ả ừ ữ ấ ầ ố ế ườ t Cùng v i đó là hình nh v ng ị ở ả ấ ạ c thì ông ti p t c b H i Phòng. Sau khi b tra t n t Vĩnh ứ ấ ế ể chuy n đ n nhà tù Phú Qu c và b tra t n v i nhi u hình th c dã man, hàm răng ở ờ ị ụ h t, m i khi trái gió tr tr i thì ướ ủ đôi tai ông l i c a ông Vĩnh đã b r ng d i ù lên ẩ ứ ạ ế i đau nh c ê m và tê nghe nh có ti ng máy bay đang g m rú. kh p mình l ụ ậ bu t mà đó là h u qu t nh ng l n tra t n c a đ ch cách đây m y ch c năm.
ồ ự ố ồ
ồ ướ ươ ừ i: “G ng mình tr
ị ấ ở ng Quang H ng ế ớ ạ tháng 5/1968 đ n tháng 3/1973, nh l ườ ư ủ ề ố
ắ
ừ ấ ủ
ả ớ ớ ố ớ
ổ ề ự ồ
ươ ố ố ượ ữ ủ ể
ư ệ ể
18
ố ế ế ố ố ượ ầ ư ị ớ ả ắ ả ị ị ố thành ph H Chí Minh c u tù Phú Qu c b Bác L ữ ầ c nh ng giam c m t ồ ầ đòn tra t n c a đ ch g n nh không còn con đ ng s ng, nhi u anh em, đ ng ấ ạ ẻ ị ế chí may m n thoát ch t, trong đó có tôi. K đ ch càng tra t n tàn b o thì càng ườ ộ ệ ố ả ấ làm b ng lên khí phách kiên trung, b t khu t c a ng i c ng s n, tuy t đ i Bác Hàn Long Biên, bác trung thành v i Đ ng, v i T qu c, v i nhân dân”. ậ ề ng Quang H ng và nhi u c u tù Phú Qu c khác đ u chung nh n xét: “Phú L ự ứ ưở Qu c hôm nay phát tri n ngoài s c t ng c a nh ng c u tù chúng tôi. ng t ả ầ , b n c ng, cáp ng m xuyên bi n đ a đi n qu c gia ra đ o, Sân bay qu c t ườ xây đ ng cao t c Nam B c đ o, khu đô th m i, khu du l ch… đ c đ u t
ị ạ ệ ử
ế ẹ ủ ỉ ạ ố ủ ệ
ỗ ự ố ế ệ ự ụ ẹ
ữ ề ế ạ
ư ấ ả ướ ươ ầ ắ ồ
ứ ng, công s c, m hôi, n ồ ề ự ộ
ượ ố ở ề ạ ự d ng hi n đ i. Nhà c a, ph xá, đô th sung túc khang trang, s ch đ p. Khách du ạ ị l ch đ n đông vui. Các th h lãnh đ o c a huy n Phú Qu c, c a t nh Kiên ố Giang, đang n l c xây d ng Phú Qu c đ p giàu nh hôm nay, không ph lòng ườ nh ng chi n sĩ cách m ng anh dũng hy sinh trên đ t đ o này và nhi u ng i ấ ộ c m t trong đ u tranh khác đã góp m t ph n máu x ố ư ấ ổ ẻ c. Nhi u c u tù, đ ng đ i chúng tôi năm x a r t mu n đánh đu i k thù xâm l tr v thăm l i Phú Qu c.”
ườ
ậ ậ
ế ề ự ấ ế ứ i k thù, , tìm m i cách, m i hình th c có th
Hình nh các chi n sĩ nhân dân ta th t là kiên c ấ ả ố ớ ạ ẻ ng đ u tranh ch ng l ả ạ ọ ấ ị ắ
ả ị ườ ề ớ ượ ọ ề ấ ổ ề ả ố ả ấ ấ ng, b t khu t, dũng c m, ư ổ ằ dù ph i ch u nhi u s tra t n dã man th m chí đánh đ i b ng cái ch t, nh ng ể ẫ v n kiên c ắ ữ ể ớ đ s m v v i cách m ng, v i Đ ng, v ng ch c ni m tin nh t đ nh đánh th ng ố ẻ i phóng mi n Nam, th ng nh t T qu c k thù xâm l c, gi
ƯƠ
Ố
Ị
Ị
CH
Ử NG 5: GIÁ TR L CH S NHÀ TÙ PHÚ QU C
ị ị
ử 1.1.Giá tr l ch s
ế ế ố ẫ ượ ố
ữ ạ ộ c bi ố ủ ế i t ộ i ác c a đ qu c M đ i v i dân t c ta. Đ qu c M đã s
ệ t đ n là m t di tích qu c gia đ c bi ộ ỹ ỹ ố ớ ấ ặ ố ầ ế
ư ệ ấ ả
ạ ộ ở Nhà tù ư l đây l u gi ấ ọ ự ụ d ng m i c c hình dã man đ làm m t đi ý chí chi n đ u và tinh th n yêu n ủ c a nhân dân. C nh đ ỹ ủ c a M Ng y ơ t. N i ử ướ c ạ i nh tái hi n rõ nét hình nh tra t n tàn b o ủ ọ i ác c a h . Phú Qu c v n đ ế ể ượ ự c d ng l ờ ố cáo t ả ụ . Đ ng th i t ồ
ố ố ộ ả ạ ệ
ắ
ế ượ ạ ế ơ ộ ế ả
ộ ắ
ế ớ ế ề ấ ắ ự ệ ả
ơ
ắ ả ề ạ ả
19
ớ ấ ẵ ộ ả ư ổ ơ ặ t Nam/Phú Qu c Di tích Qu c gia đ c Tr i giam Tù binh C ng s n Vi ủ ệ ộ t hôm nay nhu m th m máu đào c a h n 4.000 chi n sĩ cách m ng ngã bi ế ụ ố t qua cái ch t, ti p xu ng và hàng ch c ngàn cán b , chi n sĩ c ng s n đã v ử ị ị ị ế ụ t c chi n đ u đ n ngày chi n th ng 30/4/1975. Di tích l ch s này có giá tr l ch ớ ậ ấ ệ ộ ử i phóng s to l n, g n li n v i v n m nh dân t c trong s nghi p đ u tranh gi ấ ấ ướ ủ ố c, n i th p sáng lên ch nghĩa anh hùng cách mi n Nam, th ng nh t đ t n ấ ế ườ ữ i chi n sĩ c ng s n m u trí, dũng c m, kiên trung, b t m ng v i nh ng ng ụ ố ấ ả t c cho Đ ng, cho T qu c và nhân dân, n i giáo d c khu t, s n sàng hy sinh t
ạ ướ ự ọ ộ ườ c, lòng t hào dân t c cho m i ng i dân
ệ truy n th ng cách m ng, lòng yêu n Vi ố ề tNam.
ỉ ậ ế ệ ệ
ỉ ị ố ế ữ ậ ổ
ậ ấ ạ ệ ế
ị ỉ ọ ộ ạ ả ử
ề ứ ủ ự ổ ch c h i th o khoa h c v di tích l ch s Tr i giam Phú qu c v i s ử ọ
ị ố ề ứ ị ủ ố ự ị ớ ố ị
ề ả ạ
ệ
ệ ụ ổ ư ạ ệ ố t sĩ đã đ
ệ ng ni m li ệ ủ ộ ỉ ạ ượ ạ ạ
ố
ượ ố ộ
ấ ậ ậ 40 năm qua, t nh Kiên Giang t p trung tìm ki m, thu th p tài li u, hi n v t ạ ử i, liên quan đ n Di tích l ch s Nhà tù Phú Qu c; gìn gi , tu b các di ch còn l ệ ấ ụ ố ph c d ng hi n tr ng d u tích đã m t; khai qu t, tìm ki m hài c t các li t sĩ. ớ ự T nh t tham gia c a nhi u nhà nghiên c u l ch s , nhà khoa h c và các c u tù Phú ử ấ ẳ Qu c, kh ng đ nh giá tr to l n c a Di tích Nhà tù Phú Qu c trong l ch s đ u ố i phóng mi n Nam. Hi n nay, trong khuôn viên Di tích Qu c tranh cách m ng gi ậ ệ ặ t Nhà tù Phú Qu c, các h ng m c nhà tr ng bày hi n v t, nghĩa trang gia đ c bi ụ ở ể ưở c tu b , tôn t o; khu tr s ti u đoàn quân tù binh, đài t ụ ự ượ ả c ph c d ng c nh, khu làm vi c c a b ch huy tr i giam, khu Tr i giam B2 đ ư ầ nh nguyêng c. g n ử ị Năm 1995, Khu di tích l ch s Nhà tù Phú Qu c đ c B Văn hóa Thông tin ố công nh n di tích c p qu c gia.
ố ử ượ Di tích l ch s Nhà tù Phú Qu c g m có t
ố ề ệ ồ ầ
ạ ị ủ ự ố
ủ
ị
ẳ ị
ố ủ ị ệ ẽ ế ụ ố ự
ưở ế ạ ố
ể ệ ị
ạ ụ ự ệ ng ni m các anh hùng li ạ ủ ụ ấ ị ướ ủ ị
ề ầ ạ ấ
ộ ớ
ữ ộ ậ ờ ủ ớ ạ ệ ể ắ ng đài hình n m tay, là "bi u ủ ượ t và tinh th n hiên ngang vùng lên phá xi ng c a tù ng c a s đàn áp kh c li t ượ ố ệ t sĩ, và khu Tr i giam Tù binh Phú Qu c đ c binh Phú Qu c", nghĩa trang li ố ế ị ủ ướ ạ ễ ự Ngày 27/3/2015, t ụ công b Quy t đ nh c a Th t ng Chính i l ph c d ng. ệ ủ ả ướ ặ ạ ủ ế ph x p h ng 14 di tích qu c gia đ c bi t c a c n c, trong đó có Di tích l ch ử ỉ s Nhà tù Phú Qu c, Ch t ch UBND t nh Kiên Giang Lê Văn Thi kh ng đ nh: ổ ỉ T nh s ti p t c th c hi n công tác tu b , ph c d ng, tôn t o di tích Nhà tù Phú ự ệ i đây t sĩ hy sinh t Qu c, ti n hành xây d ng Khu t ề ằ ể i c a di tích, nh m th hi n nhi u và 11 bia ghi d u đ a đi m 11 khu giam còn l ố ữ ơ ử c, tinh h n n a giá tr l ch s quý giá c a di tích, giáo d c truy n th ng yêu n ấ ớ ấ ấ ầ th n đ u tranh cách m ng kiên trung, b t khu t cho các t ng l p nhân dân, nh t ề ấ ộ ế ệ ẻ i thi u m t cách sinh đ ng v ý chí đ u là th h tr Vi ế ớ ộ t Nam v i b n bè th gi tranh giành, gi ồ ệ t Nam, đ ng th i gi ự do c a dân t c Vi ệ đ c l p, t i.
20
ặ ố ệ ể ế ể ố Di tích qu c gia đ c bi ế ủ t Nhà tù Phú Qu c là đi m đ n không th thi u c a
ố ọ ả ề ướ
ế ể ố ố
ả ệ
ườ
t ng ồ ạ
ấ ố ượ ề ự i. Nhi u c u tù tr ề ộ ng đ ng đ i. Nhi u b n tr ữ ấ ủ ng, b t khu t c a nh ng ng
ướ ả ườ ng h c trên đ o và nhi u n i trên c n c th
ả ướ ủ ườ ử ộ ọ ờ ấ
ố ẹ ố c khi đ n đ o ng c Phú Qu c. Ông Võ Thành ế ị t: t Nhà tù Phú Qu c đón kho ng 10.000 đoàn ở ẻ ắ ườ ả i ơ c ngoài đ n thăm di tích ngày càng đông h n. ế ng đ n đây ừ t v i k thù c a cha anh. T năm ố i Di tích Nhà tù Phú Qu c, tri ộ ủ t đ p c a dân t c
gi ệ ề ơ ớ nhi u du khách trong và ngoài n Nam, Giám đ c Trung tâm Văn hóa, Th thao và Du l ch Phú Qu c cho bi ố ặ Hàng năm, Di tích qu c gia đ c bi ố ế ớ ướ , v i hàng trăm ngàn l c và qu c t khách trong n ớ ươ ướ ượ ầ ề v đây không c m đ c m t vì nh th c n ườ ụ nghiêng mình kính ph c lòng dũng c m, kiên c ế ế ạ chi n sĩ cách m ng. Du khách n ơ ề ở ọ các tr H c sinh ệ ớ ẻ ể ị tìm hi u l ch s m t th i đ u tranh oanh li ạ ệ hàng năm t 2013, huy n Phú Qu c t ề ạ ân các anh hùng li ướ ố “U ng n ố ổ ứ ễ ỗ ch c l ự ệ t sĩ, th c hi n đ o lý, truy n th ng t ồ c nh ngu n”, “Đ n n đáp nghĩa”.
ể ạ
ữ
ư
ề
ế ề
ố
1.2. Nh ng đi u có th b n ch a bi
t v nhà tù Phú Qu c
ố ả ả 1.2.1. Nhà tù Phú Qu c không ph i nhà tù Côn Đ o
ố Có l
ẽ ở ặ ề ả ố
ử ề ị
ơ ả ố ỉ
ượ ụ ầ ầ
ờ ủ ể ả b i đ c đi m c a nhà tù Côn Đ o và nhà tù Phú Qu c cũng na ná ạ ườ l ả ầ i nhau cho nên nhi u ng i nh m nhà tù Phú Qu c là nhà tù Côn Đ o. C 2 ế ữ tù nhân chi n tranh, là di tích l ch s , và cũng nhà tù này đ u là n i giam gi ố ộ ở ằ n m trên m t hòn đ o xa xôi nên. Tuy nhiên Phú Qu c ch có nhà tù Phú Qu c ị c ví nh “đ a ng c tr n gian” đã giam c m hàng nghìn tù nhân yêu – đây đ ế ướ n ư c trong th i kì chi n tranh.
ố ấ ế
ấ ề ố ầ ớ ớ
ộ ờ ộ ế ể ỉ ế
ằ ư ố
ữ ị
ể ượ ữ
ườ i nhà tù Phú Qu c này. H đ n đ đ ứ ậ ạ c tìm l ượ ươ ắ ỉ ỉ
ư
ắ ề ả i phóng cũng tìm v . H tìm l
21
ọ ế ộ ng hay ch vì m t cái tên đ ố ệ Bên c nh đó các tù nhân Phú Qu c ngày x a may m n v ả ấ ướ c gi ữ c th sau khi đ t n ỏ ừ ạ ồ Ph n l n du khách đ n tham quan nhà tù Phú Qu c vì r t nhi u nguyên do. ề ữ Vì tò mò v i nh ng màn tra t n tù nhân dã man cũng có mà vì mu n tìm hi u v ử ờ ị m t th i l ch s hào hùng dân t c trong th i chi n tranh cũng có, hay ch đ n vì ộ ả ươ Nh ng c m đ ng ng trình tour tham quan Phú Qu c cũng có. nó n m trong ch ồ ế ữ ơ h n h t là nh ng cô nh ng ch có ng i thân là cha là ông và th m chí là ch ng ố ữ ạ ị ừ t i nh ng gì còn t ng b giam gi ạ c kh c trong nhà sót l i dù ch là ký c đau th ượ ụ ưở ạ t ng c t ng ni m. ạ ọ ặ ượ i thành công ho c đ ớ ố nhà tù Phú Qu c v i mong m i tìm l i nh ng anh em đ ng chí đã t ng hy sinh
ỗ ơ ề ộ ỗ ầ
ụ ở ả ố ỉ ạ ị t i đ a ng c tr n gian này. M i n i đ u mang cho mình m t n i đau riêng. Hãy ớ ằ nh r ng ố Phú Qu c ch có nhà tù Phú Qu c không có nhà tù Côn Đ o nha.
ị ử ượ ạ ụ ự c ph c d ng l i, không
ố 1.2.2. Nhà tù Phú Qu c là di tích l ch s , đ ả
ph i nhà giam ớ ữ ằ ố thì l
ố ệ ữ
ậ
ủ ị ạ ướ ữ ệ ạ ưở ng r ng nhà i t ậ ạ i vi ph m pháp lu t trên ữ ph m nhân. Tuy ứ c dám đ ng
ơ ị ắ ộ ậ ấ ề du l ch Phú Qu c ị ư ể V i nh ng ai ch a tìm hi u gì v ườ ữ ộ ạ nh ng ng tù Phú Qu c hi n nay là m t tr i giam gi ơ ố ả đ o. Th t ra thì cũng đúng, nhà tù Phú Qu c là n i giam gi ử nhiên đó là chuy n c a l ch s , là n i mà nh ng ng ộ ậ d y đ u tranh vì đ c l p dân t c đã b b t và giam gi i tù yêu n i đây.
ậ ố ượ ườ ữ ạ t ử ố Nhà tù Phú Qu c đ
ị ố ượ
ố ộ
ạ ủ ự
ấ ộ
ắ
ướ ự ự ướ ự ư ố ữ ủ ấ ở ộ c công nh n là di tích l ch s qu c gia b i B Văn hóa ệ ể ụ ự c ph c d ng đ tái hi n ộ ố ứ ả ạ i Phú Qu c – minh ch ng s ng đ ng ệ ỹ ạ t s i ác c a đ qu c th c dân. Bên c nh đó, còn có nghĩa trang li ế c s tra t n dã man, hay ầ ể ng đài hình n m tay – mang ý nghĩa bi u tr ng cho s hiên ngang, tinh th n ủ c s đàn áp c a quân xâm
– thông tin vào năm 1995. Di tích nhà tù Phú Qu c đ ử ạ ị i l ch s khu tr i giam tù binh c ng s n t l ố ế ấ ề ộ nh t v t ả ơ n i các chi n sĩ c ng s n đã anh dũng hy sinh tr ượ t vùng lên đ u tranh c a nh ng tù binh Phú Qu c tr c.ượ l
ư ố ỹ ệ 1.2.3. Nhà tù Phú Qu c do Pháp xây – M dùng nh ng Vi ị t tr
ị ả
ự ố ườ ữ i Vi
ế ể ự ầ ệ ỹ
ườ ữ
ế ỹ ừ ủ ướ ọ ự ạ ạ
.
ố ộ ố
ố ử Đây là c 1 quá trình dài trong l ch s hình thành nên nhà tù Phú Qu c.V n ệ ự ạ ộ t là m t tr i giam do th c dân Pháp xây d ng đ giam c m nh ng ng ớ ự ướ ế c, đ n năm 1967 v i s gia tăng s can thi p c a M vào chi n Nam yêu n ậ ộ ệ ng Vi tr c ra tăng vì v y t Nam ra tăng, nh ng cu c càn quét chi n s yêu n ề i Nhà lao Cây D a hay còn g i là Tr i giam tù chính quy n Sài Gòn xây d ng l ế ệ ả ạ binh chi n tranh Phú Qu c, hay Tr i giam tù binh c ng s n Phú Qu c trên di n ả tích kho ng 400ha
ố ệ ả ả 1.2.4. Di tích Nhà tù Phú Qu c hi n nay không ph i là nguyên b n mà
ượ đ ụ ự c ph c d ng
ủ ừ ư ộ
Khuôn viên c a khu di dích Nhà lao Cây d a không r ng l m, nh ng có th ơ ắ ứ ữ ấ
ệ ạ ả ự ộ ấ ữ ộ ộ
22
ộ ậ ậ ệ ế ư ự ẫ ờ ố ể ủ i chân th c nh t nh ng minh ch ng hào hùng c a nói n i đây đã tái hi n l ở ấ ể nh ng chi n sĩ c ng s n trong cu c đ u tranh giành đ c l p dân t c. B i b t k khu v c tr ng bày trong nhà hay ngoài tr i thì các hi n v t nguyên g c v n còn
ị ủ ư
ậ ữ
ầ ộ ơ ượ i nhà tù Phú Qu c – n i đ
ơ ạ ế ế ọ ả ố ườ ấ ờ ỳ
ủ
ị ử ằ ộ
ư ư ầ
ữ ượ ư ổ du c l u gi đ và v trí c a chúng cũng g n nh không thay đ i, giúp khách ấ ề ố c m nh n và hình dung m t cách chân th c nh t v nh ng màn ả ị ự l ch Phú Qu c ầ ụ ợ ạ ị c g i là đ a ng c tr n gian trong tra t n man r n t ề ự i xem cũng ph i kinh ng c và hãi hùng v s th i k chi n tranh, n i khi n ng ố ế ế ộ ự tàn ác c a ch đ th c dân và đ qu c. ố ệ ầ ữ ố ị
ệ ư ờ ư ả ậ ộ
ệ ạ ự ấ ệ ế
ủ ộ
ữ ạ
ữ ệ ầ ạ
ự ư ấ ấ ộ
ơ ả ỉ ắ ụ ụ ệ ố ự Khu di tích l ch s nhà tù Phú Qu c ngày nay không r ng, n m trên khu v c ậ chính nhà lao cũ, có nhà tr ng bày hi n v t xây hai t ng và khu tr ng bày ngoài ư ữ ậ nguyên v trí. Bên trong là phòng tr i nh ng hi n v t nguyên g c và h u nh gi ả ủ ữ các hi n v t, hình nh c a nhà tù, các tù binh c ng s n đã tr ng bày và l u gi ư ệ i s đ u tranh anh dũng, li u tái hi n l anh dũng hy sinh, phòng chi u phim t ữ ụ ủ ượ ố ả ườ t ng c c a ng c a nh ng tù binh c ng s n Phú Qu c, và quá trình v kiên c ữ ọ ồ ự các c u tù binh t i đây. Phía bên ngoài Nhà lao là nh ng chu ng c p, nh ng ọ hàng rào gai nh n – n i đã giam c m ý chí cách m ng và th c hi n nh ng màn ộ ế tra t n tù binh c ng s n m t cách dã man và tàn ác nh t, nh : đóng đinh, chi u ộ đèn, chích đi n, l n v s t, đ c da, thiêu/chôn s ng, đ t răng, gõ thùng.
ồ ữ ụ ộ ố ạ ạ
ư ế ồ
ữ ủ ẽ ộ
ụ ị ạ ượ nghĩa đ a tù binh và nhà tr ng bày b ầ ng ng m v ệ ở ng ni m
ư ượ
ể ấ ề ị ố ế ố ự ị ỉ ụ Nh ng năm qua, t nh Kiên Giang đã ph c h i, tôn t o m t s h ng m c ề ế công trình nh : 5 nhà ti n ch g m nhà giam, nhà ăn, nhà b p và hai nhà canh ụ ồ ườ ị t ng c, m t đo n hàng rào k m gai, c a giám th ; ph c h i đ gi ổ ưở ọ ồ chòi canh, chu ng c p, đài t ị c cái nhìn sung di tích… đ khách du l ch Phú Qu c đ n tham quan nhà tù có đ ể chân th c nh t v đ a đi m du l ch Phú Qu c này.
ố ỉ ữ ứ ườ 1.2.5. Nhà tù Phú Qu c ch giam gi ch không chôn ng i tù
ị ề
ợ ạ
ườ ậ ể ằ
ố ư ườ ượ ề ế tour Phú Qu cố tham quan di tích nhà tù Phú Qu cố Nhi u khách du l ch đi ữ ố ng hay s ma, hay nghĩ là do trong nhà tù Phú Qu c có hình ph t là nh ng ườ i c đ a qua nghĩa trang i t p th nên nghĩ r ng trong nhà tù Phú Qu c có chôn ng ữ là nh ng ng i ch t trong nhà tù đ u đ
ự ế ế ườ th ố h chôn ng ư nh ng th c t ầ g n đó h t.
ở ố ữ ừ t
ườ ề ầ ằ
23
ệ nhà tù Phú Qu c có i n tích 100m2, giam gi ấ ề ề ộ ượ ơ ụ ủ ế 70 đ n 120 Nhà giam i, có lúc nhi u h n. Nhà giam này ban đ u n n b ng đ t tuy nhiên sau đó ỹ ề t ng c c a các tù binh nên M cho tráng n n xi măng, khung ng có nhi u cu c v
ạ ườ ả ổ i ph i thay đ i
ườ ồ ắ s t, mái tôn nên ban ngày r t nóng, đêm thì l nh. Lúc đông ng nhau, ng ấ ả ườ i kia ph i ng i. ằ i này n m, ng
Ậ
Ế
K T LU N
ế ế ứ ạ Đ n nay, chi n tranh đã đi qua, quá kh đã khép l
ữ ạ ả ố ư ữ
ế ẫ ự ỗ ợ
ộ ủ ọ ụ ướ ả ộ
i càng thêm khâm ph c, c m đ ng tr ế ấ ủ ấ ạ i, nh ng trong lòng ườ i dân nh ng chi n sĩ cách m ng còn s ng sót ngày đó và c trong nh ng ng ố ế ề ự ả chúng ta v n còn n i ám nh, s hãi v s tàn đ c c a b n th c dân và đ qu c. ư ạ Nh ng qua đó, chúng ta l c ý chí kiên ườ ng b t khu t c a các chi n sĩ cách m ng c
ố ả ể ế ọ ủ
ị ở ả ữ ặ ả
ặ ủ ữ ượ ể
ả ắ ế ệ ạ ở ệ ẹ ố ưở ậ ả
i các c nh t ậ ệ ớ ự
ể ả ủ ả ộ ấ
ỹ ư ộ ạ ộ ậ ế
ộ i đ c l p cho dân t c. Nh m t sách l ủ ượ ấ ầ ộ
ờ ế Phú Qu c – Đ o Ng c c a Viêt Nam, là tr thành đi m đ n thu hút khách ứ du l ch, b i nh ng danh lam th ng c nh tuy t đ p, nh ng món ăn đ c s n tr ố c nghe k và quan sát danh c a Phú Qu c.Đ t chân đ n nhà tù Phú Qu c, đ ng hãi hùng mà các tù binh đã các hình nh, các hi n v t tái hi n l ấ ề ả tr i qua, du khách m i có th c m nh n rõ ràng nh t v lòng dũng c m, s kiên ự ạ ế ườ ng, s hy sinh anh dũng c a các chi n s cách m ng trong cu c đ u tranh c ổ ể c khi n nhân dân ta gian kh đ giành l ộ ủ ướ ự ả ầ c s tàn ác c a chúng, tinh th n đ u tranh c a dân t c bu c ph i đ u hàng tr ơ ạ ữ ta càng v ng m nh h n bao gi h t.
ộ ố ế ữ
ấ
ư ố ế ể ự ệ ố t Nam cũng nh các v khách qu c t
ị ể ấ ơ
ệ ề ộ hi u v m t ph n l ch s ượ ự c s dã man và tàn đ c c a đ ượ ự ị
ộ ế ỗ
ộ ế t khách. Khách n ườ ữ ế ọ i ác mà b n th c dân, đ qu c đã gây ra cho ữ c ta, nhà tù Phú Qu c ngày nay là hi n thân rõ r t nh t cho nh ng ử ệ ầ ị ộ ủ ế ỗ c thu c đ a. M i năm khu di c ngoài đ n thăm di tích m i lúc ử ướ ể ọ ng đ n đây đ h c nh ng trang s
ả ử ấ ủ ộ ộ ẳ ể ể ế ổ Ch ng th k h t n i nh ng t ộ ướ dân t c n ườ i dân Vi ng ệ Vi t. Đây cũng là n i du khách có th th y đ ố qu c th c dân trong các cu c chi n tranh xâm l ượ ơ tích đón h n 10 nghìn l ọ ơ ộ m t đông h n. Còn h c sinh trên đ o th ị ố ề ố s ng đ ng v Phú Qu c và l ch s đ u tranh c a dân t c.
ố ự Nhà tù Phú Qu c là b c tranh chân th c nh t v s dã man, tàn b o c a k
ượ ể ờ
ế ệ ạ ặ ậ ả ả
24
i các c nh t ậ ệ ớ ể ả ự ả ả ạ ủ ẻ ấ ề ự ứ ố ạ ị đ ch trong th i lo n. Đ t chân đ n nhà tù Phú Qu c, đ c nghe k và quan sát ưở ng hãi hùng mà các tù binh đã các hình nh, các hi n v t tái hi n l ấ ề tr i qua, du khách m i có th c m nh n rõ ràng nh t v lòng dũng c m, s kiên
ỹ ạ ủ ấ ộ
ộ ạ ộ ậ ơ
ộ ủ ế ế ộ
ữ ừ ộ ị
ữ ố
c đã hi sinh ngã xu ng vì đ c l p dân t c. Hy v ng v i nh ng chia s ể ọ ề ứ ẽ ế ố ế ng, s hy sinh anh dũng c a các chi n s cách m ng trong cu c đ u tranh ể ấ i đ c l p cho dân t c. Đây cũng là n i du khách có th th y ự ố c s dã man và tàn đ c c a đ qu c th c dân trong các cu c chi n tranh xâm ườ ấ ướ ủ ớ ơ i c thu c đ a. T đó ta thêm yêu đ t n c; nh n công lao c a nh ng ng ẻ ộ ộ ậ ướ ớ ế ơ t h n v nhà tù Phú Qu c Lò
25
ự ự ườ c ổ ể gian kh đ giành l ượ ự đ ượ l đi tr ề chúng ta s có cái nhi u ki n th c và hi u bi ử ạ Thép Cách M ng R c L a
