Bài tiểu luận: Khủng hoảng nợ Argentina 2001-2002

ƯỜ

Ạ Ọ

Ồ

TR

NG Đ I H C NGÂN HÀNG TP H  CHÍ MINH

TÀI CHÍNH QU C TỐ Ế

ủ

ả

ợ

Kh ng ho ng n Argentina (2001­2002)

Ụ

Ụ

M C L C

Ờ Ở Ầ L I M  Đ U

ấ ướ ủ ữ ễ ộ ổ ế ệ ả Argentina đ t n c c a nh ng l ầ    h i n i ti ng, carnival và đi u nh y Tango đ y

ặ ừ ế ả ộ ằ ồ ấ ớ quy n rũ, m t vùng đ t v i phong c nh mê ho c t ế   ụ ặ  các đ ng b ng b i b m Patagonia đ n

ế ắ ấ ướ ấ ủ ừ ườ ườ ỉ đ nh Andes ph  tuy t tr ng. Đ t n c  y đã t ng là thiên đ ủ ng c a ng ơ   i dân n i đây khi

ụ ữ ủ ể ạ ậ ộ ố Argentina   phát   tri n   m t   cách   ngo n   m c   trong   su t   nh ng   năm   c a   th p   niên   1990.

ượ ủ ự ầ ớ ớ ạ ượ ữ ự ể ộ Argentina đ c cho là m t đi n hình c a s  th n kì m i v i nh ng thành t u đã đ t đ c.

ạ ượ ư ư ố ổ ớ ữ Nh ng cũng gi ng nh  Đông Á, sau đ i m i Argentina đã đ t đ c nh ng thành công

ấ ị ữ ờ ừ ệ ổ ị ồ ộ ệ ị ộ nh t đ nh nh  vào nh ng thành công t vi c  n đ nh giá tr  đ ng n i t ớ ố  cùng v i t c đ  tăng

ưở ế ượ ụ ạ ầ ổ ủ ế ọ ướ tr ng ngo n m c. L n này đ n l t Argentina ch n đi trên v t xe đ  c a các n c Đông Á,

ủ ế ắ ạ ở ạ ừ ự ủ ọ h  đã ng  quên trên chi n th ng, l i tr  thành n n nhân t chính s  thành công c a mình.

ệ ố ụ ấ ổ ộ ữ   Tháng 12/2001 h  th ng ngân hàng Argentina s p đ , nh n chìm m t trong nh ng

ế ấ ạ ộ ư ỉ ự ầ ỹ trung tâm kinh t năng đ ng và thành công nh t t ộ   i khu v c Nam M . G n nh  ch  sau m t

ấ ướ ế ứ ỗ ả ả ơ ộ ỉ đêm, đ t n c này r i vào c nh đói nghèo. Tình c nh sau đó h t s c h n đ n. Ch  trong vòng

ầ ớ ị ổ ứ ố ố ườ ứ 1 tu n, có t i 5 v  T ng th ng lên và xu ng ch c. Ng ố   i dân, công nhân, viên ch c xu ng

ườ ủ ạ ể ề ằ đ ng bi u tình. Chính quy n Argentina cho r ng th  ph m là các chính sách mà Qu  Ti n t ỹ ề ệ

ố ế ế ớ ạ ừ ữ Qu c t và Ngân hàng Th  gi ụ i áp d ng t i đây t nh ng năm 1990.

ự ự ủ ự ụ ộ ấ ề ớ ậ ổ ề   V y nguyên nhân th c s  c a s  s p đ  này do đâu? Đó là m t v n đ  l n mà nhi u

ứ ế ự ề ấ ố nhà nghiên c u kinh t ư    đã t n không ít gi y m c. Đây cũng là đ  tài mà nhóm chúng em đ a

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ể ả ậ ừ ể ủ ữ ọ ệ ra đ  th o lu n, t đi n hình c a Argentina mà rút ra nh ng bài h c cho Vi t Nam trong giai

ệ ạ ệ ượ ầ ộ ớ đo n hi n nay, khi Vi t Nam cũng đ c xem là m t th n kì m i.

Page 3

ướ ủ ể ả ộ ế ầ Tr c khi đi vào tìm hi u cu c kh ng ho ng kinh t ả    Argentina, chúng ta c n ph i

ượ ả ộ ắ n m đ ệ c m t vài khái ni m căn b n sau:

ủ ả Kh ng ho ng tài chính là gì?

ự ấ ạ ủ ộ ố ủ ả ộ ố ủ ề ế Kh ng ho ng tài chính là s  th t b i c a m t hay m t s  nhân t c a n n kinh t

ầ ủ ụ ổ ứ ủ ệ ậ trong vi c đáp  ng đ y đ  nghĩa v , b n ph n tài chính c a mình.

ệ ủ ấ ả ủ D u hi u c a kh ng ho ng tài chính:

(cid:0) ả ượ ề ử ủ ả ườ ử ề Các NHTM không hoàn tr  đ c các kho n ti n g i c a ng i g i ti n.

(cid:0) ả ố ồ ượ ế ể ạ Các khách hàng vay v n , g m c  khách hàng đ c x p lo i A cũng không th  hoàn

ả ầ ủ ả tr  đ y đ  các kho n vay cho ngân hàng.

(cid:0) ủ ừ ỏ ế ộ ỷ ố ị ố Chính ph  t b  ch  đ  t giá h i đoái c  đ nh.

ộ ạ ế ố ủ ủ ệ ả ả ấ ợ Kh ng ho ng n  là m t d ng kh ng ho ng tài chính xu t hi n hai y u t 1 và 2.

ữ ộ ướ ợ ể ủ ệ ấ ả M t trong nh ng n c xu t hi n kh ng ho ng n  đi n hình không ai khác chính  là

Argentina.

ƯỚ

Ủ

Ả

I. ARGENTINA TR

C KH NG HO NG:

ự ệ ậ ươ ề ấ Trong th p niên 1990, Argentina đã th c hi n các ch ng trình tái c u trúc n n kinh t ế

bao g m:ồ

(cid:0) ộ ệ ố ề ệ ậ ụ ắ ặ ỷ ệ ớ Năm 1991 l p m t h  th ng ti n t (currency board) v i nhi m v  g n ch t t giá

ớ ồ ỷ ủ ề ừ ổ ỉ ồ đ ng peso v i đ ng dollar theo t giá 1 đ i 1, và ch  phát hành v a đ  ti n peso cho

ị ườ ệ ả ư ằ ố ổ vi c trao đ i trên th  tr ng. Đây là gi ồ   ế ạ i pháp nh m kh ng ch  l m phát, nh ng đ ng

ủ ế ạ ờ ươ ỗ ợ ệ ả th i nó cũng h n ch  kh  năng c a ngân hàng trung ng trong vi c h  tr ắ    bù đ p

ụ ướ ỡ ươ ạ ườ thâm h t ngân sách nhà n c và giúp đ  các ngân hàng th ng m i tăng c ng tính

thanh kho n.ả

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

(cid:0) ệ ố ề ệ ự ữ ả ả Xây d ng h  th ng ti n t ồ    kép (bi­monetary) đ m b o vai trò ngang nhau gi a đ ng

ạ ệ ủ ế ỹ ườ ả ằ ề ớ peso v i ngo i t (ch  y u là đô la M ). Ng ấ   i dân Argentina có quy n tr  b ng b t

ủ ề ị ỳ ồ k  đ ng ti n nào trong các giao d ch c a mình.

(cid:0) ệ ố ệ ư ự ồ ầ T  do hóa hoàn toàn h  th ng ngân hàng, bao g m vi c t nhân hóa g n nh  t ư ấ ả  t c

ươ ộ ổ ứ các ngân hàng nhà n ướ ở ị c đ a ph ng và bán m t ít các t ch c tài chính trung bình và

ướ ớ l n cho n c ngoài.

(cid:0) ể ư ả ầ ư ự ự ệ ả ẫ T  do hóa hoàn toàn vi c luân chuy n t b n ­ c  tài chính l n đ u t ế  tr c ti p ­ mà

ế ấ ỳ ạ không có b t k  h n ch  nào.

(cid:0) ư ệ T  nhân hóa các công ty nhà n ướ ừ c t ư   ế  công ty hàng không đ n công ty đi n và B u

ệ ướ ộ ệ ố ư ề ậ ệ ạ đi n, trong khi n c này ch a h  có m t h  th ng lu t l ầ ủ  m nh và đ y đ .

(cid:0) ạ ỏ ầ ư ấ ả ế ừ ắ ả Lo i b  g n nh  t ế t c  các hàng rào phi thu  quan, và c t gi m thu  t trung bình

ầ ậ ố 45% đ u th p niên 90 xu ng còn 11% năm 2000.

(cid:0) ừ ươ ư ữ ệ ạ ố ư ữ ạ T  ch ng trình t h u hóa hàng lo t xí nghi p qu c doanh, t h u hóa ào ấ t, nh t là

ủ ướ ệ ướ ầ ạ ộ ượ vi c bán chúng cho các ông ch  n c ngoài, b c đ u đã đem l i m t l ng d  tr ự ữ

ạ ệ ớ ố ngo i t khá l n cho qu c gia này.

ư ữ ợ ướ ệ ồ Ngu n thu t ừ ươ  ch ng trình t ớ  h u hóa cùng v i vi c vay n  n c ngoài đã giúp Chính

ị ủ ồ ộ ệ ấ ả ề ề ả ủ ổ ị ph  Argentina  n đ nh giá tr  c a đ ng n i t . T t c  đi u này đã làm n n t ng cho các tăng

ưở ụ ữ ự ạ ế ự ổ ị tr ng ngo n m c sau đó. Thêm vào đó, nh ng thành t u kinh t và s   n đ nh trong giá tr ị

ộ ệ ẫ ớ ộ ệ ả ươ ố ế ố ả ồ ạ ồ đ ng n i t đã d n t i m t h  qu  đ ng nhiên, đó là dòng v n qu c t ch y t vào

ế ố ữ ế ượ ư ể ợ ộ Argentina. Nh ng y u t đó khi n Argentina đ c ng i khen nh  là m t đi n hình c a s ủ ự

ỳ ớ ấ ắ ữ ầ ộ ọ ượ ậ th n k  m i và là m t trong nh ng “h c trò xu t s c” đ ừ c IMF th a nh n.

ụ ứ ữ ệ ề ờ ế Nh ng bi n pháp này có tác d ng t c th i. 3 năm sau đó n n kinh t phát tri n t ể ố   t

ả ưở ư ạ ả ầ ớ ọ ỳ ủ trong khi l m phát gi m. Nh ng cùng v i cái g i là th n k  đó là  o t ng ng  quên trên

ế ắ chi n th ng.

Page 5

Ộ

Ủ

Ả

Ế

Ễ

II. DI N BI N CU C KH NG HO NG:

ừ ự ưở ụ ư ủ ạ Chính t s  tăng tr ậ   ng ngo n m c nh  đã nêu trên mà chính ph  Argentina đã t n

ợ ướ ủ ụ ể ứ ả ố ụ d ng uy tín đang lên c a qu c gia đ  liên t c vay n  n ư ế c ngoài. C  nh  th  các kho n n ợ

ướ ắ ầ ầ ầ ưỡ ừ ỉ ệ ợ ướ n c ngoài âm th m tăng lên d n, b t đ u là ng ng an toàn t n  d t  l i 50% GDP (35%

ợ ướ ế ầ ả ế ậ trong năm 1995 cho đ n g n 65% năm 2001). Các kho n n  n ẫ c ngoài này d n đ n h u qu ả

ứ ề ủ ấ ạ ướ ữ ủ ụ tai h i là làm chính ph  m t đi s c đ  kháng tr ớ   c nh ng r i ro trong thâm h t ngân sách, v i

ư ứ ữ ủ ụ ắ ằ suy nghĩ dù gì đi chăng n a, chính ph  cũng d  s c bù đ p thâm h t ngân sách b ng ngu n d ồ ự

ữ ạ ệ ồ ợ ữ ỷ ụ ộ ưở ứ ệ ế ả ấ tr ngo i t d i dào và c ... vay n  n a. Th t nghi p leo đ n m c k  l c. B  tr ng Tài

ộ ưở ế ố ừ ứ ạ ẩ ổ ố chính, B  tr ng Kinh t n i nhau t ố  ch c. T ng th ng ban b  tình tr ng kh n c p r i t ấ ồ ừ

ữ

ừ

ữ

ặ

ả

ấ

ố

ắ ầ T  nh ng năm 1999, Argentina đã b t đ u g p ph i nh ng m t cân đ i trong

ư ữ

ạ

ệ

ố

ờ

chi tiêu ngân sách. Do đã t

h u hóa ào

t các xí nghi p qu c doanh trong th i gian

ướ

ủ ờ

ế ể

ồ

tr

c đó, chính ph  gi

ắ    đây đã không còn ngu n thu nào khác ngoài thu  đ  bù đ p

ư ể ấ

ị ầ

ụ

ủ

ụ

ề

ọ

ở

thâm h t, đó là ch a k  v n đ  còn b  tr m tr ng thêm b i chính ph  liên t c ph i tr

ả ả

ợ ướ

ơ

ướ

ổ

ợ n  cho các hóa đ n vay n  n

c ngoài tr

c đây.

ố   Tháng 12 năm 1999,  T ng th ng

ắ ử

ộ ấ ướ

ả ố

ỷ ệ ấ

Fernando De La Rua đ c c , ông

ặ ớ ph i đ i m t v i m t đ t n

c mà t

ệ    th t nghi p

l

ệ ứ

ủ ỷ

ố

ố ị

ố

đang  tăng  cao, và các hi u  ng không mong mu n c a t

giá h i đoái c  đ nh

đang

ị ộ

ẽ

ủ

ả

ạ bi u ể th  m t cách m nh m . Năm 1999

GDP c a Argentina đã gi m 4% và c  n

ả ướ   c

ướ

ộ

ắ ầ b b t đ u

ộ c vào m t cu c suy thoái.

ỷ ệ

ừ

T  l

chi ngân sách/GDP tăng t

27% năm 1997 lên 30% vào năm 2000.

Các

ể

ế

ề

ế

ẫ

ộ

đi m y u trong n n kinh t

ế ộ  l

ra d n đ n cu c tháo ch y

ạ ồ ạ ủ

t c a nhà đ u t

ầ ư ướ   c  n

ả ầ

ệ

ắ

ổ

ứ

ữ

ớ

ộ ngoài. Argentina b t bu c ph i c u vi n IMF và t

ch c này ­ v i nh ng chính sách

ặ

ở

ỳ k  qu c ­ đã làm tình hình tr  nên c c k  t

ự ỳ ồ ệ .

i t

ch c.ứ

Ngu nồ : IMF

*  Ướ

c tính;

+ D  báo ự

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ầ ượ ệ Trung tu n tháng 9 năm 2000, sau sáu tháng trì hoãn, Th ng vi n đã thông qua D ự

ậ ế ự ậ ủ ủ ẩ ấ ổ lu t kinh t kh n c p. D  lu t này cho phép Chính ph  c a T ng th ng ố DE LA RUA đi uề

ể ặ ả ả ả ợ ồ ợ ố ộ ẩ   chuy n ho c sa th i các nhân viên h p d ng và hoãn tr  các kho n n . Qu c h i phê chu n

ậ ả ạ ậ ớ ộ ừ ậ Đ o lu t này cùng v i ­ Lu t c i cách lao đ ng (thông qua tháng t ố    năm 2000) và Lu t ch ng

ế ấ ầ ộ ươ th t thu thu  (thông qua ngày 6 tháng Chín năm 2000) là m t ph n trong ch ụ   ng trình ph c

ế ả ạ ỷ ệ ủ ủ ằ ả ồ h i kinh t c  gói c a Chính ph  nh m đ t t l tăng GDP 3% trong năm 2000, gi m thâm

ố ớ

ố ế

ợ

ạ

ặ

ồ

Đ i v i các nhà tài tr  qu c t

ề   , khi đang còn trong giai đo n m n n ng thì đi u

ố ẹ

ế ờ

ậ

ợ

ấ ổ

ư

ữ

ả

gì cũng là t

t đ p, th m chí ng i khen h t l

i, nh ng khi nh ng b t  n x y ra thì s

ự

ạ ẽ ế ấ

ố ộ

ứ

ằ

ọ

ẩ   ủ h y ho i s  đ n r t nhanh. B ng ch ng là ngay sau khi Qu c h i Argentina h p kh n

ể ể

ằ

ả

ọ

ố

ụ ấ c p đ  tri n khai cái g i là “gi m thâm h t ngân sách xu ng b ng không” (zero deficit

ợ

ố ế

ả

ấ

ướ

plan) vào ngày 11­7­2001, các nhà tài tr

qu c t

đã ph n ánh r t hài h

c v  k

ề ế

ạ ấ

ế

ệ

ạ

ạ

ố

ể ho ch này. Moody"s và S&P đã h  th p đi m x p h ng tín nhi m qu c gia Argentina

ế

ạ

ố

ộ

ưở

ỉ ố ề

ngay sau khi qu c h i thông qua k  ho ch hoang t

ng này, các ch  s  ni m tin liên

ư ộ

ả ứ

ệ

ả

ế

ớ

ụ t c sút gi m nh  m t tín hi u ph n  ng tr

ướ ụ ệ ướ c v  vi c n

ả ủ   c đ n chân m i nh y c a

ố ộ ướ

ạ

ỗ ợ

ư

ụ

qu c h i n

c này. Thêm vào đó, IMF l

i ng ng không h  tr  tín d ng cho Argentina,

ủ

ế

ề ấ ế

ả ả

ệ

ế

ả kh ng ho ng kinh t

toàn di n là đi u t

t y u ph i x y đ n sau đó.

ừ ỷ ố ỷ ụ h t ngân sách t ' 7,1 t USD xu ng còn 4,7 t USD trong năm 2000.

ự ữ ố ạ ệ ủ ươ ỉ ỷ Cu i năm 2001 d  tr ngo i t c a ngân hàng trung ng ch  còn đúng 2 t ổ   . T ng

ế ị ườ ỉ ượ ố th ngố   Fernando  de la Rua quy t đ nh ng i dân ch  đ c rút t i đa 1000 USD/tháng, chính

ượ ế ể ầ ờ ố sách này đ c duy trì cho đ n đ u năm 2002. Và cũng trong th i đi m cu i năm 2001, IMF

ừ ứ ấ ả ượ ỏ ớ ớ ng ng c p các kho n cho vay m i v i lý do Argentina không đáp  ng đ c các đòi h i tài

ả ố chính. Argentina tuyên b  phá s n ngay sau đó.

Page 7

ướ ạ ắ ạ ổ ơ ề ườ ố ả Trong b i c nh đó, c p bóc và b o lo n n  ra kh p n i, n hi u ng i Argentina tr ở

ạ ổ ố ườ ở ặ ố ệ ọ nên điên lo n và đ  xô xu ng đ ng các thành ph  , đ c bi t là Buenos Aires. H  tham gia

ổ ế ứ ả ộ ở ượ ế ế ư ậ vào m t hình th c ph n kháng đã tr  thành ph  bi n đ c bi ồ   t đ n nh  cacerolazo (đ p n i

ả ặ ả ộ ệ ầ ạ ể và ch o). Các cu c bi u tình đã x y ra đ c bi t là trong giai đo n 2001­2002. Lúc đ u, các

ượ ỉ ồ ư ủ ể ả ọ ồ ơ ộ cacerolazos đ c đ n gi n ch   n ào cu c bi u tình, nh ng ngay sau h  bao g m phá h y tài

ườ ả ạ ư ướ ặ ệ ả s n, th ng xuyên x y ra t i các ngân hàng, các công ty t nhân n c ngoài, đ c bi t là các

ớ ủ ỹ công ty l n c a M  và châu Âu.

ẩ ấ ấ ợ ạ ố ố ổ ầ   T ng th ng Fernando de la Rua tuyên b  tình tr ng kh n c p (b t h p pháp vì nó c n

ậ ủ ư ề ố ộ ỉ ồ ệ ơ xác nh n c a Qu c h i), nh ng đi u này ch  làm tình hình càng t h n, và là nguyên nhân i t

ạ ự ế ể ộ ạ ể ộ ẫ d n đ n cu c bi u tình b o l c vào ngày 20 và 21/12/2001 t i Plaza de Mayo. Cu c bi u tình

ế ộ ườ ự ụ ổ ủ ủ ế ố ớ đã k t thúc v i m t vài ng ạ   i ch t, và s  s p đ  c a chính ph . De la Rua cu i cùng đã ch y

ự ế ố ỏ ộ tr n kh i Rosada Casa trong m t chi c tr c thăng vào ngày 21/12/2001.

ệ ế ề ạ ấ ế Năm 2002, tình hình l m phát và th t nghi p tăng cao khi n cho n n kinh t càng

ỷ ệ ủ ả ọ ề ầ ọ ỗ kh ng ho ng nghiêm tr ng. T  l 1:1 đã tăng v t lên g n 4 pesos m i USD. Nhi u doanh

ấ ượ ử ệ ả ặ ộ ố ứ ủ nghi p đóng c a ho c phá s n, ch t l ả   ng cu c s ng m c trung bình c a Argentina đã gi m

sút.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ắ

ế ủ

ộ

ợ

ễ

(cid:0)

ủ t di n bi n c a cu c kh ng ho ng n  Argentina: ậ

ả ứ ổ

ứ ẹ ẽ

ố

ế

Tóm t 10/12/1999: Fernando de la Rua nh m ch c t ng th ng, h a h n s  làm kinh t

ở ạ

ồ

ị

ướ

ờ

tr  l

i ph n th nh sau 10 năm d

i th i Carlos Menem.

ượ

ự ậ

ệ

Tháng 9/ 2000, sau sáu tháng trì hoãn, Th

ng vi n đã thông qua D  lu t kinh t

ế

ẩ ấ kh n c p.

(cid:0)

(cid:0) ộ ưở ế ư ươ 16/3/2001: B  tr ng Kinh t Lopez Murphy đ a ra ch ng trình kinh t ế ắ ư    th t l ng

ộ ụ ỷ ụ ả ạ bu c b ng 4,45 t USD trong 2 năm, gi m m nh chi phí cho giáo d c.

(cid:0) ừ ứ ủ ỏ ứ ụ ể ứ 19/3/2001: Lopez Murphy t ả    ch c sau khi 9 quan ch c chính ph  b  ch c v  đ  ph n

ủ ố đ i chính sách c a ông.

(cid:0) ộ ưở ờ ượ 20/3/2001: Domingo Cavallo, nguyên b  tr ng kinh t ế ướ  d i th i Menem, đ ờ   c m i

ề ự ặ ủ ớ ệ ể ơ ấ ề ế ữ vào chính ph  v i nh ng quy n l c đ c bi t đ  tái c  c u n n kinh t .

Page 9

(cid:0) ả ế ỷ ả ợ ỷ 3/6/2001: Argentina loan báo đã gi i quy t xong 29,5 t USD n , hoãn tr  7,8 t lãi t ớ   i

năm 2002.

(cid:0) ị ườ ả ổ ớ ứ ấ ấ 3/7/2001: Th  tr ế ụ ng c  phi u s t gi m t i m c th p nh t trong 28 tháng sau khi có tin

ẽ ừ ứ ồ đ n ông De La Rua s  t ch c.

(cid:0) ổ ứ ấ ự ầ ư ố ế ư ố ị 11 ­ 26/7/2001: 3 t ch c đánh giá h p l c đ u t qu c t đ a Argentina xu ng v  trí

ủ ướ ấ ơ ạ ế th p h n, khi n uy tín c a n ả c này gi m m nh.

(cid:0) ộ ụ ự ả ủ ượ ủ ế ạ ắ ư 30/7/2001: D  th o k  ho ch th t l ng bu c b ng c a chính ph  đ c thông qua, bao

ế ụ ụ ữ ệ ả ả ả ồ g m nh ng bi n pháp đ m b o cho ngân sách không ti p t c thâm h t, gi m 13%

ợ ấ ư ủ ươ l ng cho nhân viên chính ph  và tr  c p h u trí.

(cid:0) ỹ ề ệ ố ế ề ấ ấ ỷ ả ổ 21/8/2001: Qu  Ti n t Qu c t đ  xu t c p thêm 8 t USD, b  sung vào kho n vay

ỷ ủ ự d  phòng 14 t c a Argentina.

(cid:0) ệ ế ớ 1/11/2001: Ông Cavallo thông báo các bi n pháp kinh t m i.

(cid:0) ườ ổ ớ ỷ ượ 30/11/2001: Ng i Argentina đ  xô t i ngân hàng: 1,3 t USD đ ỏ c rút kh i các tài

ả kho n cá nhân.

(cid:0) ế ố ề ế ị ạ ượ 1/12/2001: Ông Cavallo quy t đ nh h n ch  s  ti n mà công chúng đ ằ   c rút ra, nh m

ệ ố ủ ứ ề ạ ứ c u nguy cho h  th ng ngân hàng. Tháng 12/2001, Chính Ph  ra h n m c rút ti n là

ề ử ằ ủ ờ ạ ế ả 1000 USD/tháng. Thay các kho n ti n g i b ng trái phi u chính ph  th i h n 10 năm

(cid:0) ệ ứ ờ ự ề ả Nhi u ngân hàng và doanh nghi p đ ng trên b  v c phá s n.

(cid:0) ẽ ả ệ ợ ỷ 5/12/2001:   IMF   thông   báo   s   không   gi ả i   ngân   kho n   vi n   tr 1,3   t USD   cho

Argentina.

(cid:0) ỹ ươ ể ỉ ị ư ế ầ ộ 6/12/2001: Ông Cavallo ch  th  chuy n qu  l ng h u m t ph n thành trái phi u kho

ệ ầ ả ợ ể ỗ ợ ạ b c và ph n kia dùng đ  h  tr  các doanh nghi p tr  n .

(cid:0) ấ ể ừ ữ ứ ế ệ ấ 13/12/2001: Th t nghi p leo đ n m c 18,3%, cao nh t k  t gi a năm 1998.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ộ ưở

ừ ứ

ư

14/12/2001: B  tr

ng Tài chính Daniel Marx t

ố ấ   ồ  ch c nh ng đ ng ý làm c  v n

ơ ấ

ộ

ợ trong các cu c đàm phán tái c  c u n .

(cid:0)

ủ ư

ươ

ả ắ

ồ

17/12/2001: Chính ph  đ a ra ch

ng trình ngân sách 2002 bao g m kho n c t

ả

ầ

gi m chi tiêu g n 20%.

(cid:0)

ệ

ể

ả

ả

ợ

18/12/2001: IMF nói Argentina có th  hoãn tr  kho n n  940 tri u USD (theo

ả

ạ h n ph i hoàn vào 1/2002).

(cid:0)

ẩ ấ

ể ố

ể

ạ

ớ

ố

ộ

19/12/2001: Argentina ban b  tình tr ng kh n c p đ  đ i phó v i các cu c bi u

ả

ố

ế ủ

ạ ệ

ề

ỏ

tình ph n đ i chính sách kinh t

ặ    c a ông Cavallo. H  vi n bãi b  các quy n đ c

ệ

ướ

bi

t ông Cavallo đ

ượ ưở c h

ng tr

c đó.

(cid:0)

ộ ưở

ổ

ế

ừ ứ

ố 20/12/2001: T ng th ng De La Rua và B  tr

ng Kinh t

Cavallo t

ch c vì

ế

ế

ể

ấ

ạ

ườ

ệ

ạ bi u tình đã bi n thành b o lo n khi n ít nh t 20 ng

i thi

ạ t m ng.

(cid:0)

ả ổ ề

ấ

Tháng 1/2002: Th  n i ti n, Peso m t giá 29%, USD/peso = 1,4.

(cid:0)

ả

ượ

ể

ổ

Tháng 3/2002: Tài s n ngân hàng đ

ồ c chuy n đ i sang đ ng Peso, các ngân

ỗ

ả

ỷ

ắ ầ

ế

hàng l

kho ng 10­20 t

USD. USD/peso=3,75, các ngân hàng b t đ u thi u

ề

ặ

ti n m t.

(cid:0)

(cid:0) ượ ờ ạ ử ầ Tháng 4/2002: Các ngân hàng đ c yêu c u đóng c a vô th i h n.

Page 11

Ộ

Ủ

Ủ

Ả

III.

NGUYÊN NHÂN C A CU C KH NG HO NG:

ố ừ 1. Các cú s c t bên ngoài:

(cid:0) ướ ầ ư ề ồ ươ Năm 1999 khi n c Brazil láng gi ng phá giá đ ng real, các nhà đ u t và th ng nhân

ướ ể ậ ồ ượ ề n c ngoài nh n ra mình có th  dùng đ ng USD mua đ c nhi u hàng hóa h n ơ ở

ộ ố ướ ớ ở ế ầ ư ướ Brazil và m t s  n c khác trong vùng so v i Argentina. Vì th  đ u t n c ngoài

ẩ ủ ướ ấ ủ ế ẩ vào Argentina và ngành xu t kh u c a n ụ   c này (ch  y u là hàng nông ph m) đã s t

ả ả gi m thê th m.

(cid:0) ề ệ ủ ả ộ ợ ấ ầ Cu c kh ng ho ng ti n t ể  Châu Á 97­98 mà tiêu bi u là các đ t t n công đ u c ơ vào

ả ả ủ ả ệ ồ   ồ đ ng baht x y ra vào tháng 7 năm 1997đã làm chính ph  Thái Lan ph i b o v  đ ng

ủ ề ằ ạ ệ ầ ạ ti n c a mình b ng cách s ụ ử d ng d ự trữ ngo i t . Khi d ự trữ ngo i tạ ệ g n c n ki ệ   t,

ả ộ ủ ả ướ Thái Lan bu c ph i th ả n i tổ ỷ giá. Kh ng ho ng nhanh chóng lan ra các n c Đông Á

ồ ủ ả ố ề khác. Đ ng n ội t ệ c a Hàn Qu c, Indonesia, Malaysia v  Philippines đ u ch ịu s cứ

ồ ướ ớ ép. Sự phá giá đ ng n i t ộ ệ ở  các n ề   ấ c này cùng v i lãi su t gia tăng đã làm nhi u

ệ ướ ằ ả doanh nghi p tr c đây vay n ợ b ng ngo i t ạ ệ không còn khả năng chi tr . Khó khăn

ủ ứ ệ ủ c a doanh nghi p nhanh chóng tr ở thành khó khăn c a các t ủ   ổ ch c tài chính và kh ng

ả ả ho ng  x y ra.

(cid:0) ự ả ưở ẩ Đô la lên giá áp l c Peso lên giá theo làm  nh h ấ ng xu t kh u.

ồ (cid:0) Mêhico phá giá đ ng Peso năm 94.

ệ ố ề ệ ẩ 2. H  th ng “Chu n ti n t ” (currency board):

ế ộ ỷ ề ệ ế ậ ủ ẩ ắ ơ ộ ọ C  ch  v n hành c a “Chu n ti n t ”. Nói m t cách ng n g n, ch  đ  t ẩ    giá “chu n

ề ệ ấ ị ươ ề ả ợ ti n t ” quy đ nh: c m không cho phép ngân hàng trung ng phát hành các kho n n  ­ ti n có

ề ự ư ế ượ ả ả ằ quy n l c cao (high­power money) ­ n u nh  không đ ỗ ợ c b o đ m h  tr  100% b ng l ượ   ng

ươ ệ ố ỉ ự ữ d  tr  ngo i t ạ ệ ươ  t ng đ ng. Nói cách khác, h  th ng này ch  cho phép ngân hàng trung ươ   ng

ộ ượ ề ươ ớ ượ ứ ạ ệ ừ ớ ổ phát hành thêm m t l ng ti n t ng  ng v i l ng ngo i t v a m i b  sung. Do đó, giá tr ị

ượ ế ạ ề ả ả ồ ờ ề ồ đ ng ti n luôn đ c b o đ m và đ ng th i cũng giúp ki m ch  l m phát. Tuy nhiên, h ệ

ớ ệ ố ề ệ ẩ ố ỷ ố ị th ng “chu n ti n t ” (currency board) khác v i h  th ng “t giá c  đ nh” (fixed exchange

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ở ỷ ố ị ị ồ ư ề ẩ ặ rate system). B i vì, “t ề ệ    giá c  đ nh” m c dù cũng duy trì giá tr  đ ng ti n nh  “chu n ti n t ”

ạ ậ ộ ỷ ố ị ư ề ồ ư nh ng l i không có đ  tin c y cao, nói là “t ậ  giá c  đ nh” nh ng th t ra đ ng ti n cũng có

ề ệ ư ậ ả ẩ ị ữ ỷ kh  năng b  phá giá. Còn “chu n ti n t ” thì không nh  v y, nó luôn gi đúng t ổ    giá trao đ i

ượ ấ ướ ề ệ ạ ượ ự ẩ ưở ừ đã đ ị c  n đ nh tr c đó. Do đó, “chu n ti n t ” luôn đ t đ c s  tin t ng cao t các nhà

ầ ư đ u t .

ượ

Nh

ể c đi m:

ầ ể ự ủ ề ệ ủ ệ ơ là vi c chính ph  không th  t ch  trong chính sách ti n t ả   . Đ n gi n là vì Đ u tiên

ấ ủ ộ ệ ồ ấ ủ ạ ệ ế ả ằ ồ lãi su t c a đ ng n i t ph i đúng b ng lãi su t c a đ ng ngo i t ạ ộ   , n u không ho t đ ng

ấ ể ể ả ẽ ả ầ ư ủ ặ arbitrage s  x y ra. Do đó, chính ph  không th  gi m lãi su t đ  kích thích đ u t ho c tăng

ấ ể ề ạ lãi su t đ  ki m hãm l m phát.

ề ệ ướ ầ ư ế ướ ẩ , chu n ti n t có khuynh h ng khuy n khích các nhà đ u t trong n c kinh Th  haiứ

ố ế ợ ằ ạ ệ ấ ứ ệ ừ ủ ề doanh qu c t vay n  b ng ngo i t mà không h  có b t c  bi n pháp phòng ng a r i ro nào

ầ ư ứ ủ ế ậ ả ả ợ ả ẫ c , d n đ n vay n  quá m c. Chính vì v y mà khi kh ng ho ng x y ra, các nhà đ u t này s ẽ

ườ ệ ạ ớ ấ ữ là nh ng ng ị i ch u thi t h i l n nh t.

Ươ ể ự ứ ệ ườ ng không th  th c hi n ch c năng là ng ố   i cho vay cu i Th  baứ , Ngân Hàng Trung

ệ ố ị cùng (nguyên nhân là do h  th ng currency board quy đ nh không cho phép ngân hàng phát

ề ượ ứ ủ ả ổ ế hành ti n n u không có l ng ngo i t ạ ệ ươ  t ề   ng  ng b  xung). Do đó, khi kh ng ho ng ni m

ả ươ ể ấ ươ ạ tin x y ra, ngân hàng trung ng không th  cung c p cho các ngân hàng th ữ   ng m i nh ng

ả ắ ạ ượ ươ ể ạ ả kho n vay ng n h n đ c, làm cho các ngân hàng th ng m i này không th  chi tr các

ợ ắ ả ạ ố ấ ế ệ ố kho n n  s p đáo h n cho khách hàng. Cu i cùng, t ẽ ụ ổ t y u là h  th ng ngân hàng s  s p đ .

ự ữ ề ạ ệ ngo i t ngày càng ít đi nên ngân sách ể Th  tứ ư, do không th  in thêm ti n và d  tr

ủ ẽ ị ụ ủ ậ ả ắ ọ chính ph  s  b  thâm h t nghiêm tr ng. Chính vì v y, chính ph  Argentina ph i bù đ p thăm

ằ ả ề ạ ụ h t ngân sách b ng các kho n vay n  t ợ ừ ướ  n c ngoài. Đi u này làm cho tình tr ng n  n ợ ướ   c

ủ ngoài c a Argentina ngày càng gia tăng.

ề ệ ẩ ấ ẩ ắ , chính sách “chu n ti n t ” làm cho hàng hoá xu t kh u ngày càng m c lên Th  nămứ

ẻ ậ ẩ ồ ệ   (do đ ng đôla tăng giá) và hàng nh p kh u ngày càng r  đi. Do đó, hàng trăm doanh nghi p

Page 13

ướ ổ ớ ể ạ ệ ướ ả ẫ ộ trong n c không th  c nh tranh n i v i các doanh nghi p n ế   c ngoài, bu c ph i d n đ n

phá s n.ả

ề ệ ế ộ ệ ố ề ệ ạ , vi c đôla hoá n n kinh t đã t o ra m t h  th ng “ti n t kép” (bimonetary Th  sáuứ

ườ ự ổ ừ ễ ề ộ system), cho phép ng i dân t do quy đ i t Peso sang đôla m t cách d  dàng. Đi u này đã

ộ ượ ạ ệ ớ ả ướ ừ ữ ế làm cho m t l ng l n ngo i t “ch y” ra n c ngoài (nguyên nhân là t nh ng chuy n du

ẩ ậ ớ ỉ ự ữ ế lich, ngh  mát, mua hàng hóa nh p kh u v i giá r  t ẻ ừ ướ  n ẫ c ngoài), d n đ n d  tr ngo i t ạ ệ

ướ ị ả trong n c b  gi m sút.

ề ệ ộ ế ế ậ ẩ ằ ẫ   Tuy nhiên n u ta v i k t lu n ngay r ng “chu n ti n t ” là nguyên nhân chính d n

ủ ả ở ề ệ ế ẩ ầ ở ỉ ế đ n kh ng ho ng ủ    Argentina là sai l m. B i vì, n u chính sách “chu n ti n t ” là đ nh c a

ự ế ủ ủ ế ị kim t tháp thì kinh t và chính tr  là đáy c a cái tháp đó. Do đó, n u đáy c a cái tháp đó (kinh

ị ấ ổ ề ệ ẽ ẫ ế ẩ ầ ỉ ế t và chính tr ) b t  n thì s  d n đ n ph n đ nh tháp (chính sách “chu n ti n t ”) không phát

ượ ụ huy đ c tác d ng.

ấ ổ ề ệ ố ị

ư

ủ

ả

ả

ế    chính đ a Argentina lún sâu vào kh ng ho ng. Ta ph i nói đ n

ố

ướ

ở

ừ

ố

ổ

ữ

ổ t ng th ng De la Rua. Tr

c khi tr

thành t ng th ng, De la Rua t ng gi

ứ  ch c th

ị

ưở

ố ừ

ạ

ẩ

tr

ng, ông đã đ y lùi n n tham nhũng, làm cho ngân sách thành ph  t

thâm h t tr

ụ ờ

ứ ằ

ẽ ấ

ề ừ

ư

ử

ừ

ậ

ộ

ủ

nên d  dã. Khi v n đ ng tranh c , ông đã t ng h a r ng s  “l y ti n t

ữ    túi c a nh ng

ể

ờ

ẻ k  tham nhũng đ  phân phát cho nhân dân”. Tuy nhiên, chính nh  thành tích đó, sau khi

ở

ự

ề

ả

ầ

ặ

ổ

ố

ố

ố

ừ

tr

thành t ng th ng, ông đã g p ph i nhi u s  ch ng đ i ng m t

ồ    phía các đ ng

ủ ị

ể

ượ

ủ ị

ệ

minh,   đi n   hình   là   ch   t ch   Th

ng   vi n   Carlos   Alvarez   và   ch   t ch   phong   trào

ườ ồ

ấ ộ

ộ ừ ứ

ể ạ

Frepaso, ng

ọ i đ ng minh quan tr ng nh t đ t ng t t

ấ ồ  ch c vì b t đ ng, đ  l

i De la

ề

ề

ầ

ộ

Rua m t mình lèo lái con thuy n Argentina đ y sóng gió. Chính vì đi u này, ông đã

ề ử ự

ế ị

ộ ưở

ầ

ộ

ế

ự ỳ ư đ a ra m t quy t đ nh c c k  sai l m: đ  c  c u b  tr

ng kinh t

Domigo Cavallo

ố ở ạ

ế

ườ

ử

ủ

ể

ả

ầ đ y tai ti ng và bê b i tr  l

i chính tr

ng đ  giúp ông x  lý kh ng ho ng. Tuy nhiên,

ệ

ẳ

ờ

ượ

ố

vi c m i Cavallo ch ng giúp ích đ

ả   c gì cho ông. Cu i cùng thì De la Rua cũng ph i

ả

ừ ứ t

ch c. Theo sau ông là Ramon Peurta và Adolfo Rodriguez, c  hai ch  gi

ỉ ữ ứ ổ    ch c t ng

3. B t  n v  h  th ng chính tr  :  ố Đây là nhân t

ư ớ

ố

ỉ ớ

ổ

ố

th ng ch a t

ầ i 1 tu n. Ch  t

i khi Eduardo Dulhalde lên làm t ng th ng thì kinh t

ế

ở ắ

ệ

ấ

ớ

Argentina m i có d u hi u kh i s c.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ả ế ầ 4. Các chính sách qu n lý kinh t vĩ mô sai l m:

ầ ệ ự ủ ủ ệ ố c a chính ph  Argentina là vi c t do hóa hoàn toàn h  th ng ngân Sai l m ầ đ u tiên

ệ ư ồ ư ấ ả ầ hàng, bao g m vi c t nhân hóa hoàn toàn g n nh  t t c  các ngân hàng nhà n ướ ở ị    đ a c

ươ ộ ổ ứ ớ ướ ph ng và bán m t ít t ch c tài chính trung bình và l n cho n c ngoài.

ệ ự ể ư ả ả ự ế ế , đó là vi c t do cho luân chuy n t b n ­ c  tr c ti p và gián ti p ­ mà Th  haiứ

ấ ỳ ạ ạ ệ ị ế ế ệ ẫ không có b t k  h n ch  nào, d n đ n vi c ngo i t ơ  b  “bay h i” sau này.

ư ư nhân hóa các công ty nhà n ầ ớ ướ Và do ph n l n các công ty t c. nhân hóa Th  baứ , t

ự ị ụ ư ế ệ ấ ộ ướ ả ẩ thu c lĩnh v c d ch v  nhu y u nh  cung c p đi n, n c... nên các công ty này đ y giá c  các

ụ ủ ủ ặ ả ầ ơ ộ ở ọ ị ủ m t hàng d ch v  c a mình cao h n. Cu c kh ng ho ng c a Argentina tr  nên tr m tr ng khi

ầ ướ ề ệ ả ả nhu c u tiêu dùng trong n c suy gi m, nhi u doanh nghi p phá s n và ngày càng có thêm

ườ ị ả ậ ệ ạ ủ ẫ ề ầ ề nhi u ng i b  sa th i. T rong khi Argentina không h  có lu t l ế    m nh và đ y đ , d n đ n

ể ự ủ ủ ủ ế ồ ngu n thu ngân sách c a chính ph  không có gì ngoài thu , không th  t ch  trong thu­chi

ngân sách.

ạ ỏ ầ ế ừ ư ế ắ ả trung bình Th  tứ ư, lo i b  g n nh  hoàn toàn hàng rào thu  quan và c t gi m thu  t

ầ ậ ố 45% đ u th p niên 90 xu ng còn 11% năm 2000.

ụ ử ẵ ổ ố ỏ , vì m c đích tranh c  mà t ng th ng Carlos Menem s n sàng b  qua các Th  nămứ

ị ườ ầ ự ủ ằ ụ ắ ả ắ nguyên t c th  tr ng, l p đ y s  thâm h t trong ngân sách chính ph  b ng các kho ng vay

ờ ỳ ầ ộ ố ề ố ợ ừ ướ n  t  n c ngoài trong su t th i k  c m quy n. Măc dù chính sách này làm cu c s ng ng ườ   i

ượ ư ệ ạ ở ợ ổ ồ ỷ dân đ c tăng lên rõ r t nh ng Argentina l i tr  thành con n  kh ng l : 132 t USD. Nó đã

ầ ư ủ ả góp ph n đ a Argentina đi vào kh ng ho ng.

ạ ế ố ế ợ ạ ườ ắ ầ ờ ằ Tóm l i, các y u t trên đã k t h p l i khi ng ồ   i dân b t đ u nghi ng  r ng đ ng

ể ố ề ủ ẽ ị ấ ế ầ ổ ồ   peso s  b  m t giá nên đ  xô đ n các ngân hàng yêu c u chuy n s  ti n c a mình sang đ ng

ỷ ủ ướ USD theo t giá 1:1 đúng theo chính sách c a ông D.Cavallo. Tr c tình hình này, ông Cavallo

ả ư ớ ạ ố ề ằ ạ ộ ph i đ a ra gi i h n s  ti n rút ra trong m t tháng là 1.000 USD nh m tránh tình tr ng các

Page 15

ị ệ ệ ả ườ ấ ổ ả ấ ở ngân hàng b  ki t qu . Song gi ỉ i pháp này ch  càng làm ng i dân c m th y b t  n và tr  nên

ữ ơ ề ậ ạ ẫ ườ ệ ậ ổ ế gi n d  h n, d n đ n tình tr ng nhi u ng ữ   ử i kéo nhau đ p phá các c a hi u và n  ra nh ng

ủ ừ ứ ể ộ cu c bi u tình đòi chính ph  t ch c.

ụ ớ 5. Thâm h t ngân sách quá l n:

ủ ẽ ấ ớ ạ ợ ằ ự ụ ả ạ S  thâm h t ngân sách quá l n t o ra tình tr ng lo s  r ng chính ph  s  m t kh  năng

ủ ặ ả ợ ệ ế ọ ườ ế ủ tr  n . Chính ph  g p khó khăn trong vi c khuy n khích m i ng i mua trái phi u c a mình

ợ ằ ể ả ướ ể ử ề ề ấ và không th  tài tr  b ng các kho n cho vay n c ngoài; đ  x  lý v n đ  khó khăn v  ngân

ủ ộ ộ ượ ả ế ớ sách, chính ph  bu c các ngân hàng ph i mua m t l ng l n trái phi u.

ầ ư ấ ủ ủ ệ ề ả ả Khi các nhà đ u t m t ni m tin vào kh  năng c a chính ph  trong vi c hoàn tr  các

ộ ỗ ổ ế ổ ớ ủ ả ạ ả ố ợ kho n n , thì giá c a chúng gi m xu ng, t o nên m t l ả   ả  h ng l n trong b ng t ng k t tài s n

ươ ư ậ ự ế ế ả ạ ổ ủ c a ngân hàng th ả ng m i. S  suy y u nh  v y trong b ng t ng k t tài s n làm ngân hàng có

ồ ự ể ầ ạ ự ế ẹ ố ạ   ít ngu n l c đ  cho vay và tình hình thi u v n cho vay góp ph n t o ra s  thu h p trong ho t

ế ộ đ ng kinh t .

ợ ụ ợ ướ ố ể ắ ổ ồ ị L i d ng uy tín qu c gia vay n  n ộ   c ngoài đ  bù đ p ngân sách và  n đ nh đ ng n i

ạ ệ ể ủ ả ấ ế ẽ ẫ ề ề ệ ắ ớ ệ t , khi không có đ  ngo i t đ  chi tr  thì t t y u s  d n đ n v  n . ỡ ợ  G n li n v i vi c chính

ỳ ứ ủ ủ ủ ẳ ổ ợ ố ệ ph  c a T ng th ng Carlos Menem trong nhi m k  th  hai c a mình đã vay n  "th ng tay"

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ố ợ ệ ế ổ ế ỷ ươ ươ ố ợ ủ khi n t ng s  n  hi n nay lên đ n 132 t USD, t ng đ ng 1/7 toàn s  n  c a các n ướ   c

ủ ể ả ỗ ị ạ ầ ượ đang phát tri n. M i khi b  lâm vào kh ng ho ng, Argentina l i c n đ ả   ợ c vay n  nên ph i

ả ả ợ ủ ệ ệ ả ấ ậ ấ ch p nh n lãi su t cao (hi n Argentina ph i tr  lãi 15% cho kho n n  c a mình). Vi c chính

ủ ắ ợ ề ấ ướ ướ ph  m c n  nhi u đã làm lãi su t trong n ề c gia tăng. Nhi u công ty trong n ả c đã ph i đóng

ằ

ớ

ế ớ

ạ

ề

ể

Các nhà phân tích cho r ng gi

i lãnh đ o trên th  gi

i có th  rút ra nhi u bài

ủ

ủ

ề

ề

ế

ơ

ọ ừ h c t

công tác đi u hành thi u sót c a Chính ph  Argentina: chi nhi u h n thu, b

ỏ

ắ ủ

ữ

ạ

ộ

ọ

qua m t cách thô b o nh ng quy t c c a kinh t

ế ị ườ  th  tr

ng, không chú tr ng đ t đ

ạ ượ   c

ắ ướ

ữ

ắ

ấ

ả

ị

ạ

ự s  nh t trí gi a các đ ng phái chính tr  và nh m m t tr

ậ   c n n tham nhũng. Xã lu n

ươ

ắ

ằ

ạ

ế

ủ ờ c a t

Th

ộ ng m i (Peru) cho r ng có m t "quy t c vàng" trong kinh t

mà không

ờ ế

ả

ả

ộ

ế ổ ế

ớ

ặ ph i nh  đ n IMF ho c ph i là m t nhà kinh t

n i ti ng m i bi

ế ượ t đ

ỉ c: ch  thu đ

ượ   c

ụ ổ ề

ế

ồ

ố

2 đ ng thì không nên chi 3 n u không mu n làm s p đ  n n kinh t

ế ướ  n

c mình.

ụ ấ ả ả ở ử c a vì tín d ng cho s n xu t, kinh doanh tr  nên quá kh  năng thanh toán.

ạ ả ấ ủ ủ ủ ộ ả Tóm l i b n ch t c a cu c kh ng ho ng c a Argentina là:

(cid:0) ưở ế ầ ư ướ ả ả Tăng tr ng kinh t suy gi m làm các nhà đ u t n ạ ề c ngoài lo ng i v  kh  năng tr ả

ủ ầ ư ướ ế ệ ợ ủ n  c a chính ph  Argentina: Vi c bán trái phi u cho các nhà đ u t n c ngoài tr ở

ợ ề ạ ạ ờ ồ ỳ ủ   ả nên khó khăn, đ ng th i hàng lo t các kho n n  đ n k  đáo h n. Đây chính là kh ng

ả ợ ủ ho ng n  chính ph .

(cid:0) ủ ợ ồ ỹ ươ ộ ộ ị ữ Chính ph  tìm ngu n tài tr  khác: Bu c các ngân hàng và qu  l ng h u n i đ a mua

ủ ủ ể ế ự ệ ữ ườ trái phi u chính ph . Đàm phán đ  vay c a IMF. Nh ng s  ki n này làm ng i dân

ề ừ ỷ ượ ỏ ừ ổ đ   đi   rút   ti n   t ngân   hàng   ( 15   t USD   đ c   rút   ra   kh i   ngân   hàng   t ế     T7   đ n

ừ ử ề ể ầ ượ T11/2001.T  T12/2001, tr n 1000 USD/tháng ti n g i có th  rút ra đ ẫ   ụ c áp d ng) d n

ủ ả ế đ n kh ng ho ng ngân hàng.

(cid:0) ả ủ ế ệ ế ụ ượ ủ ề Tòa án ph  quy t l nh đóng băng tài kho n c a chính ph ủ . Ti n ti p t c đ c rút ra

ộ ươ ể ạ ề ả ả bu c ngân hàng trung ng ph i in ti n đ  t o tính thanh kho n cho các ngân hàng

ươ ế ộ ồ ề ệ ượ ạ ơ ủ ỏ ồ ượ th ng m i. C  ch  h i đ ng ti n t đ c h y b  và đ ng peso đ ẫ   c phá giá d n

ề ệ ủ ả ế đ n kh ng ho ng ti n t .

Page 17

Ả Ủ

Ủ

Ậ

Ả

IV.

Ộ   H U QU  C A CU C KH NG HO NG :

ề ư ị ả ưở ủ ủ ể ộ Nhi u công ty t nhân đã b   nh h ả ng c a cu c kh ng ho ng: tiêu bi u  Aerolineas

ị ả ữ ộ ưở ừ ấ ả ấ ả Argentinas ­ m t trong nh ng công ty b   nh h ng nh t Argentina, ph i ng ng t t c  các

ố ế ế ế chuy n bay qu c t ầ    cho các ngày khác nhau trong năm 2002. Các hãng hàng không đ n g n

ư ả ố phá s n, nh ng đã s ng sót.

ị ả ệ ưở ị ừ ả ố ạ Nông nghi p cũng b   nh h ẩ ng: Các s n ph m Argentina b  t ch i t i m t s  th ộ ố ị

ườ ố ế ể ư ỏ ế ự ợ ằ ạ ẩ tr ng qu c t ố ủ   , vì lo s  r ng chúng có th  h  h ng. Mĩ h n ch  th c ph m và thu c c a

Argentina.

ả ả ự ế ề ả ấ ấ ộ ề ơ S n xu t các kênh truy n hình đã bu c ph i s n xu t th c t ấ ỳ ạ    nhi u h n b t k  lo i

ẻ ơ ớ ở ươ ư ấ ả ầ hình khác, b i vì các chúng r  h n so v i các ch ng trình khác. H u nh  t t c  các ch ươ   ng

ụ ề ị ủ ỏ trình giáo d c ­ truy n hình liên quan đã b  h y b .

ố ớ ủ ả ộ ộ ớ ướ ả ưở Cu c kh ng ho ng có tác đ ng l n đ i v i các n ề c láng gi ng,  nh h ế   ng đ n

ươ ố ừ ụ ạ ồ ồ ự ướ ố ừ ề th ị ng m i hàng hoá và d ch v , ngu n v n t các ngu n l c n c ngoài và ki u h i t lao

ư ệ ố ợ ậ ủ ướ ố ộ đ ng di c , h  th ng ngân hàng và l i nhu n c a các công ty n c ngoài có v n đ u t ầ ư ạ   i t

ư ả ưở ị ườ ế ế ộ ạ ố ự Argentina và khu v c, cũng nh   nh h ng đ n tăng bi n đ ng trên th  tr ng ngo i h i và

ả ổ

ả

ầ

ậ

ẩ

ố

ị

Nh p kh u Argentina b  "th  n i", tính vào kho ng hai ph n ba trong b n tháng

ị ả

ưở

ở ự ấ

ể

ế

ạ

ầ đ u năm 2002, ch u  nh h

ng b i s  m t giá m nh và đi m y u trong n

ướ . Đi uề

c

ưở

ế

ướ

ả

ưở

ả này  nh h

ng đ n các n

c Mercosur và Chile, v i

ấ .  ề ng nhi u nh t

ớ  Uruguay  nh h

ủ

ấ

ẩ

ầ

ố

ả   Trong b n tháng đ u năm 2002, xu t kh u hàng hoá c a mình cho Argentina đã gi m

ộ ự

ữ

ể

ả

ớ

ơ

ỳ

ấ 70% so v i cùng k  năm 2001, năm đánh d u m t s  suy gi m đáng k . H n n a, các

ề

ấ

ẩ

ậ

ẩ

ả

ớ

ỹ

ấ v n đ  phát sinh v i các kho n thanh toán xu t kh u, khi Argentina nh p kh u, qu  đã

ọ ấ ấ ả

ị

ừ

ả

ị ặ b  ch n và h  m t t

ế ậ t c  các ti p c n tín d ng

ụ . Du l ch t

ộ    Argentina cũng đã gi m m t

n a.ử

ự ế

ề

ế ớ

ầ

ặ

ơ

T i ạ Brazil, dù th c t

là n n kinh t

ớ  l n h n ba l n so v i Argentina và m c dù

ị ườ

ạ

ư

ự

ả

ạ

ấ

ẩ

đa d ng hóa th  tr

ng, nh ng s  suy gi m m nh trong xu t kh u vào Argentina do

các chính sách kinh t .ế

ố

ả

ầ

doanh s  bán hàng hóa

ở ướ  n

c ngoài gi m g n 6%. Năm 2001, Argentina đã mua 8,6%

ẩ ủ

ầ ư ả

ấ ủ

ẩ

ầ

ả

ạ

ấ

ộ

kim ng ch xu t kh u c a Brazil, g n m t ph n t

s n ph m s n xu t c a nó, làm cho

ể

ể

ướ

ị ườ

ạ

ơ

Brazil khó khăn đ  chuy n h

ng sang các th  tr

ữ   ắ ng khác trong ng n h n. H n n a,

ả ố

ặ ớ

ủ

ệ

ẩ

ấ

ượ

xu t kh u c a Brazil ph i đ i m t v i khó khăn trong vi c có đ

ề   c thanh toán ti n

ị ả

ưở

ị bán hàng. Du l ch cũng b   nh h

ng.

ầ

ả

ả

ẩ

ấ

T i  ạ Paraguay, xu t kh u sang Argentina  đã gi m kho ng hai ph n ba trong

ữ

ầ

nh ng tháng đ u năm 2002

.

ự ự ủ ề

ự

ạ

ươ

T i ạ Chile, khu v c th c s  c a n n kinh t

ế ươ  th

ng m i song ph

ng hàng hóa,

ị

ợ

ủ

ậ

ớ

ở

du l ch và l

i nhu n c a các công ty Chile v i các công ty con

ị ả    Argentina b   nh

ưở

ủ ổ

ố ủ

ế

ặ

ấ

ẩ

h

ỉ ng. M c dù xu t kh u vào Argentina ch  chi m 3,2% c a t ng s  c a Chile vào

năm 2001.

ủ

ủ

ủ

ể

ả

ậ

ộ

ộ Th t khó đ  tính toán tác đ ng c a cu c kh ng ho ng c a Argentina trong lĩnh

ệ ố

ữ

ế

ả

ưở

ộ ự v c tài chính, vì nh ng bi n đ ng trên toàn h  th ng đã  nh h

ữ ng nh ng th  tr

ị ườ   ng

ớ ổ ừ

ầ ư ừ

ự

ả

ố

ị ườ

m i n i t

năm 1997. Tuy nhiên, s  suy gi m dòng v n đ u t

t

các th  tr

ng tài

ố ế

ụ

ể

ạ

ắ ơ

ặ

chính qu c t

là đáng k , làm cho tín d ng t

i Brazil và Uruguay đ t h n, m c dù

ị ả

ưở

Chile đã không b   nh h

ng.

ệ ố

ị ả

ủ

ả

ưở

Kh  năng thanh toán c a các h  th ng tài chính cũng b   nh h

ng. Các ngân

ớ ướ

ỹ

ướ

ở

hàng l n n

c ngoài ­ M , Tây Ban Nha và các n

c khác

ớ  châu Âu ­ v i các công ty

ở

ị ươ

ấ ặ

ộ ố

ủ

ả

ở

ộ

con

Argentina đã “b  th

ng” r t n ng b i cu c kh ng ho ng. M t s  ngân hàng

ư

ặ

ệ ạ ủ ọ

ớ ắ

Brazil g p khó khăn, nh ng thi

t h i c a h  không l n l m. Ng

ượ ạ c l

i, ba ngân hàng

ạ ả

ưở

ớ ừ

ữ

ữ

Uruguay l

i  nh h

ng l n t

Argentina

ầ . Trong nh ng tháng đ u năm 2002, nh ng s

ự

ạ ệ

ử

ệ

ệ

ề

ự

ề

ệ

ấ

ki n này đã châm ngòi cho vi c rút ti n g i ngo i t

nhi u nh t th c hi n trong năm

ộ ự

ự ữ

ế

ể

ả

ả

ạ

ố ế ủ

2001, k t qu  là t o ra m t s  suy gi m đáng k  trong d  tr

qu c t

c a Uruguay

.

ươ

ự

ư ậ

ử

ử

ề

ả

ở

ạ

T

ng t

nh  v y, không có kh  năng x  lý ti n g i ngân hàng

Argentina t o ra

ử ạ

ờ ủ

ệ

ộ

vi c đóng c a t m th i c a m t ngân hàng Uruguay

.

ề ậ

ủ

ủ

ự

ế

ề

ả

ả

ố

ộ

ộ Cu i cùng, đ  c p đ n tác đ ng c a cu c kh ng ho ng v  tài s n d a trên các

ể ả

ố

ưở

ầ ư ự

ế

ế

ướ

công ty xuyên qu c gia, mà có th   nh h

ng đ n đ u t

tr c ti p n

c ngoài trong

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

Page 19

ị ả

ự

ự

ố

ưở

ầ ư

ề

khu   v c.   Trong   toàn   khu   v c,   qu c   gia   b   nh   h

ấ ng   nhi u   nh t   vì   đ u   t

vào

ị ầ ư

ớ

ị ủ ổ

ế

ả

ả

ỉ

Argentina là Chile, v i giá tr  đ u t

kho ng 3.2 t  $.Giá tr  c a c  phi u gi m 12%

ữ

ạ

ậ

ả

ừ

ệ

ầ trong nh ng tu n sau phá giá t

i Argentina. Thu nh p gi m t

208 tri u USD trong

ự ế

ệ

ố

ố

năm 2000 xu ng 114 tri u USD vào năm 2001, và d  ki n là s  không vào năm 2002.

ầ ư

ủ

ề

ế

ấ   Argentina nhanh chóng m t đi ni m tin c a nhà đ u t

ủ    và các “chuy n bay c a

ườ

ủ ố ề

ự

ử

ợ

ề ti n” t

ừ ướ  n

c này tăng lên. Ng

i dân lo s  cho s  an toàn c a s  ti n đã g i và không

ế

ấ ượ

ụ

ủ

ườ ử ề

ế

ổ

bi

t ch t l

ng danh m c cho vay c a ngân hàng, ng

i g i ti n đ  xô đ n ngân hàng

ắ ầ ừ

ề

ế

ạ

ẫ

ạ

ả rút ti n, d n đ n tình tr ng ho ng lo n ngân hàng b t đ u t

ngày 11/10/2001. Tình

ố ỡ ợ

ủ ẽ

ế ớ

ứ

ẫ

ậ

ộ

ớ

hình này, c ng v i nh n th c chính ph  s  tuyên b  v  n  , d n đ n t

ộ ấ   i cu c t n

ủ

ụ

ề

ả

ầ

ơ

ồ

ồ

ổ

ớ

công đ u c  vào đ ng  peso c a Argentina và đ ng ti n này đã s p đ ­ gi m t

i trên

ứ ợ

ệ

ề

ằ

ồ

ị

ướ

70% giá tr . Nó làm cho các doanh nghi p có m c n  cao b ng đ ng ti n n

c ngoài

ả ợ

ề ự

ấ

ấ

ả

ọ

ự   hoàn toàn m t kh  năng tr  n . Tình hình này càng làm tăng v n đ  l a ch n tiêu c c

ủ

ế

ạ

ả

ườ

ướ

ướ

ứ và r i ro đ o đ c. K t qu , ng

i cho vay trong n

c và n

ẵ c ngoài ít s n sàng cho

ạ ộ

ữ

ơ

ế

ả

ố

ộ

ụ ổ vay h n n a làm s t đ  ho t đ ng kinh t

và t c đ  tăng GDP th c t

ự ế đã gi m. S

ự

ả ủ

ề

ế

ệ

ả

ả

ặ

ổ

suy gi m trong dòng ti n m t và b ng t ng k t tài s n c a các doanh nghi p và các h

ộ

ả

ạ

ồ ệ ơ

ủ gia đình làm cho tình tr ng kh ng ho ng ngân hàng ngày càng t

ấ    h n làm cho v n

i t

ị ườ

ủ

ự

ứ

ạ

ọ

ấ

ề ự đ  l a ch n tiêu c c và r i ro đ o đ c trên th  tr

ng tài chính x u đi do ngân hàng ít

ủ

ề

ả

ố có kh  năng đóng vai trò truy n th ng c a mình là trung gian tài chính.

ủ

ế

ề

ằ

ả

ầ

ạ ậ

ồ H u h t các chuyên gia đ u đ ng ý r ng, kh ng ho ng đem l

ả ấ   i h u qu  r t

ố ớ

ế ớ

ư

ộ

ể

ỉ

ấ x u đ i v i Argentina, nh ng tác đ ng ra th  gi

i bên ngoài thì không đáng k , ch  có

ề

ệ

ơ

ớ

ớ

Tây Ban Nha và Nam Phi, n i có nhi u công ty có quan h  làm ăn l n v i Argentina,

ầ ủ

ủ

ả

ộ

ộ

ộ

ị

ế

ế ủ

ổ

ch u tác đ ng m t ph n c a cu c kh ng ho ng kinh t

. C  phi u c a các ngân hàng

ủ ợ ớ ủ

ụ

ế

ạ

ấ

ộ

ỉ ố ứ   Tây Ban Nha ­ m t ch  n  l n c a Argentina ­ s t giá m nh nh t, khi n ch  s  ch ng

ủ ướ

ủ

ả

ồ

khoán c a n

ị c này gi m 1,1% trong phiên giao d ch hôm qua. Đ ng rand c a Nam Phi

ứ ị

ử

ả

ả

ố

ớ

cũng gi m xu ng m c l ch s  so v i USD, b ng Anh và euro. Trong khi đó, các nhà

ế ớ ẫ ỏ

ạ

ướ

ữ

ạ

ộ

ở

ầ ư đ u t

trên th  gi

i v n t

ra l c quan tr

ộ c nh ng cu c b o đ ng

Argentina do

ả

ưở

ị ườ

ủ

ớ

ố

nh h

ớ ng c a nó v i các th  tr

ấ ng l n là r t khiêm t n.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

Page 21

Ố Ớ

Ộ

Ủ

V.

TÁC Đ NG C A IMF Đ I V I ARGENTINA:

ầ ớ ướ ư ấ Ph n l n v n đ  c a ề ủ Argentina là do n c này gây ra , nh ng IMF cũng đã m cắ  m t sộ ố

ệ ư ấ ọ ữ sai l m ầ nghiêm tr ng trong vi c t v n và trong nh ng hành đ ng ủ ộ  c a mình ệ t ự đã th c hi n iạ

Argentina.

ỗ ợ ế ể ủ ằ ế ệ ẫ IMF h  tr  tăng thu  đ  cân b ng ngân sách chính ph  Argentina d n đ n vi c làm

ế ặ ạ ồ ờ tăng thêm gánh n ng thu  đã r t ấ cao t ệ i Argentina, đ ng th i vi c đó cũng làm ngăn c n ả  sự

phát tri nể  kinh t .ế

ứ ủ ồ ượ ứ ầ Các quan ch c IMF  ng h ự ộ s  phá giá đ ng peso, đ c ch ng minh là ầ   sai l m tr m

ằ ọ ượ ặ ị tr ngọ , vì h  nghĩ r ng nó đã đ ố   c đ nh giá quá cao, m c dù các tính toán trong báo cáo qu c

ủ ề ế ả ồ gia riêng c a IMF v  Argentina iạ  khác. H  ọ ngăn c n vi c l ệ  đô la hóa (thay th  cho đ ng peso

ứ ả ồ ộ ề ớ ồ v i đ ng USD là đ ng ti n chính th c), m t ph n ầ trong các lý do sai l m ầ đó là tính kh  thi.

ữ ế ặ ố ắ ề ỉ Đ n gi a năm 2001 m c dù Argentina đã c  g ng ư   đi u ch nh các chính sách nh ng

ụ ệ ưở ế không thành công trong vi c khôi ph c tăng tr ng kinh t ả  và gi m t ỷ ệ gia  tăng c a nủ l ợ

ủ ậ ấ ậ ặ ỷ chính ph . M c dù v y, vào tháng Chín năm 2001, IMF ch p thu n tăng 8 t ố    USD cho vay đ i

ườ ế ằ ớ v i Argentina. ư Th  nh ng đ n ế tháng m i hai năm 2001, IMF cho r ng n uế  họ cho vay ti nề

ừ ả ạ ủ ả nhi u ề h n s ơ ẽ là m t s ộ ự lãng phí nên đã ng ng gi ầ i ngân ph n còn l i c a kho n vay . Đi uề

ữ ậ ẫ ọ ướ ủ ế ớ này th t mâu thu n v i nh ng gì h  đã làm tr c đó và khi n cho tình hình c a Argentina tr ở

nên t ồ ệ ơ .  h n i t

ả ị ỷ Ngày 5/9/2002, IMF cho phép Argentina hoãn tr ả các kho n vay tr  giá 2,8 t USD

ộ ả ả ộ ừ trong m t năm. Ngày 14 Tháng 11, Argentina không tr  đúng h n ạ m t kho n vay t Ngân hàng

ạ ể Th  gi ế ớ Ngày 15/1/2003, Argentina không thanh toán đúng h n cho i. Ngân hàng phát tri n liên

ắ ầ ừ ả ả Mỹ, và có nguy cơ s  ẽ không tr  đúng h n ạ  cho các kho n n ợ IMF b t đ u t ngày 17 /01/2003.

ườ ấ ừ ả ộ Argentina là m t trong nh ng ữ ng i đi ớ  vay l n nh t t c  ba t ổ ứ S  v  n ủ ự ỡ ợ c a Argentina ch c.

ủ ề ạ ủ ả ợ đã có th  ể phá h ngỏ  truy n th ng ố  không có r i ro ề ệ v  vi c không tr  n  đúng h n c a các n ướ   c

ể ả ề ố ướ ấ ủ ệ ớ ổ thành viên. Đ  b o v ệ truy n th ng đó , các n c công nghi p là c  đông l n nh t c a IMF

ế ả ủ gây áp l c đ ự ể gia h nạ  cho đ n tháng Tám cho các kho n vay ế đ n h n ạ . Các nhân viên c a IMF

ả ạ ủ ụ ườ ả không mu n  ố cho  gia h n kho n vay vì theo  th  t c thông th ng ữ đây  là  nh ng kho n n ợ

ượ ẽ ề ủ ả ố ố ị không đ c gia h n ạ   ạ . 17/1/2003, giám đ c qu n lý c a IMF tuyên b  ông s  đ  ngh  gia h n,

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ơ ạ ặ do đó, Argentina đã không r i vào tình tr ng v  n ỡ ợ m c dù đã không thanh toán các kho n nả ợ

ạ ế đ n h n. Ngày 24 tháng ệ  1, IMF duy t các kho n ổ ả nợ có t ng giá tr ị 6,8 t đôỷ , nh  đóờ Argentina

ấ ỳ ế ả ạ ẽ s  không ph i ả  hoàn l iạ  b t k  kho n vay cũ đ n h n tr ướ tháng 8 năm 2003. Trong th c t ự ế   , c

ệ ắ ố ổ ứ ố ế ế vi cệ  Argentina giành chi n th ng trong vi c ch ng ạ l i các t ch c tài chính qu c t và các c ổ

ủ ớ ổ ứ ế ậ ộ ề ệ ấ ữ đông chính ph  l n nh t c a ấ ủ các t ch c đó đã thi t l p m t ti n l x u cho nh ng con n ợ

ợ ế ệ ả ớ l n khác ạ .  trong vi c thanh toán các kho n n  đ n h n

Page 23

Ụ

Ệ

Ề

VI.

Ế   CÁC BI N PHÁP KHÔI PH C N N KINH T :

ể ừ ủ ủ ề ầ ố ổ K  t khi lên c m quy n vào tháng 5/2003,Chính ph  c a T ng th ng Néstor Kirchner

ắ ầ ự ự ệ ế ạ ạ ộ ướ đã b t đ u th c hi n các k  ho ch hành đ ng trong hàng lo t lĩnh v c Nhà n c, ban hành và

ế ượ ụ ơ ấ ế ể ư ủ ả áp d ng chi n l c, chính sách, c  c u kinh t ỏ  đ  đ a Argentina ra kh i kh ng ho ng và ông

ụ ả ố ị ỏ ỷ ố ữ ồ ế ể cũng đã áp d ng gi i pháp b  chính sách c  đ nh t giá h i đoái, gi đ ng peso y u đ  tăng

ủ ề ạ ế ế ế ậ ấ ẩ tính c nh tranh c a n n kinh t ẩ , cho phép thay th  nh p kh u và khuy n khích xu t kh u.

1. Chính sách th ươ ng m i:ạ

ườ ể ế ẩ ậ ấ ẩ ạ ả ấ Tăng c ng xu t kh u, h n ch  nh p kh u và phát tri n các ngành s n xu t trong

ướ ữ ế ẩ ẩ ồ ộ n ấ c. Chính sách đ ng peso y u và thúc đ y xu t kh u là m t trong nh ng  chính sách phát

ể ế ủ ướ ặ ớ ủ ữ ố ộ ộ tri n kinh t c a Argentina sau khi n ả   c này đ i m t v i m t trong nh ng cu c kh ng ho ng

ế ộ ầ ấ ị ử ừ ố kinh t ọ  xã h i tr m tr ng nh t l ch s  t cu i năm 2001.

ỗ ự ủ ệ ạ ượ ủ ụ ư ặ N  l c c a Chính ph  trong vi c đ t đ c th ng d  ngân sách liên t c trong 2 năm đã

ướ ạ ố ự ữ ự ạ ầ ừ t ng b ả ộ   c góp ph n làm lành m nh lĩnh v c tài chính công, tăng d  tr  ngo i h i, chi tr  m t

ợ ế ệ ả ả ạ ầ ượ ủ ả ầ ộ ph n lãi vay và các kho n n  đ n h n, c i thi n đ ớ   c m t ph n hình  nh c a Argentina v i

ổ ứ ố ế ủ ủ ố ổ các t ch c tài chính qu c t . Vai trò và uy tín c a Chính ph  và t ng th ng ngày càng đ ượ   c

ể ư ả ủ ư ủ ố ố ớ ế ủ c ng c . Chính Ph   u tiên, khuy n khích, c ng c  và phát tri n t ộ  b n dân t c v i chính

ẩ ấ ạ ườ ỗ ợ ừ ệ ấ ả ỏ ả sách đ y m nh s n xu t và tăng c ng h  tr  các doanh nhi p nh  và v a .S n xu t hàng

ướ ừ ế ẩ ậ ướ ớ ỏ ế ề ạ trong n c thay th  hàng nh p kh u, t ng b ụ   c n i l ng các h n ch  v  tài chính, liên t c

ấ ề ả gi m lãi su t ti n vay.

ấ ả ế ấ ề ượ ả ữ ữ ượ ề ế Các v n đ  ti p theo là gi i quy t v n đ  năng l ng và giá c . Gi v ng đ ặ   c th ng

ằ ạ ươ ả ề ợ ố ớ ướ ấ ư d  tài chính và cân b ng ngo i th ng. Gi i quy t t ế ố ượ t đ c v n đ  n  đ i v i n c ngoài,

ượ ố ư ề ỉ ằ cân b ng đ c cán cân thanh toán và đi u ch nh tăng s  d  tài chính.

ủ ệ ế ế ế ạ ộ ề Chính ph  Argentina đ  ra các bi n pháp kinh t ả    và k  ho ch “Đ t bi n­ Shock” ph i

ự ệ ườ ế ướ ả ộ ữ ữ th c hi n là: tăng c ng thu thu  Nhà n c và gi m chi phí công c ng; Gi v ng và tăng

ư ươ ặ ố ề ế ừ ệ ẩ ạ ấ th ng d  th ng m i, tăng s  ti n thu thu  t ế   ớ ố ề  vi c xu t kh u, v i s  ti n tăng do thu thu ,

ể ả ươ ế ề ệ ự ứ ự ẩ ữ ữ ỉ ẽ ợ ấ s  tr  c p đ  gi m giá l ng th c, th c ph m, tăng m c thu  v  đi n và gas, gi v ng t  giá

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ề ệ ế ụ ể ả ấ ả ả ả ộ ườ ti n t , gi m lãi su t ngân hàng, ti p t c b o đ m b o hi m xã h i, tăng c ng th ươ   ng

ể ọ ế ụ ư ả ợ ượ l ớ ng v i các t ổ ứ ướ  ch c n ả ả c ngoài đ  h  ti p t c cho n  các kho n vay mà ch a ph i tr .

ế ệ ể ẩ ộ ộ ị ể   Argentina đã phát đ ng m t chi n d ch “Nhãn hi u Argentina” đ  thúc đ y phát tri n

ổ ủ ị ườ ề ặ ấ ẩ ướ các   m t   hàng   xu t   kh u   có   tên   tu i   c a   Argentina   trên   nhi u   th   tr ng   các   n ư   c   nh :

ạ ạ ộ ươ ặ Patagonia, Tango, Iguazu, Malbec, Polo ho c Bariloche v.v… B  ngo i giao, ngo i th ng,

ươ ủ ạ ặ ổ ứ ề ế ả ợ ị các phòng th ng m i m t hàng c a Argentina đã t ch c nhi u đ t, chi n d ch qu ng cáo,

ố ế ể ợ ộ ộ ươ ố ế ộ ạ ả ộ tri n lãm, h i ch  qu c t , các cu c h i đàm th ng m i qu c t ị ộ , h i ngh , h i th o… đ ể

ươ ế ớ ạ ổ ế xúc ti n th ớ ng m i va trao đ i thông tin v i khách hàng trên toàn th  gi ấ   i, do đó, có r t

ướ ặ ướ ế ế ắ ầ ề nhi u n c xa xôi ho c tr c kia không bi t đ n Argentina thì nay đã b t đ u buôn bán và

ệ ươ ể ạ ớ ữ ệ ấ phát tri n quan h  th ng m i v i Argentina và ở ộ ố ướ  m t s  n ặ   c đã có nh ng d u hi u đ c

ư ở ư ủ tr ng hàng hóa c a Argentina nh Nam Phi, Mexico v.v...

ố ạ 2. Chính sách đ i ngo i:

ạ ộ ậ ủ ủ ổ ố ố ơ ớ Chính ph  c a T ng th ng Kirchner đã có chính sách đ i ngo i đ c l p h n so v i các

ủ ề ầ ặ ệ ệ ớ ệ Chính ph  ti n nhi m g n đây, đ c bi ỹ t là trong chính sách quan h  v i M .

Ư ệ ớ ướ ự ủ ề ế u tiên quan h  v i các n ự   ộ c láng gi ng, tích c c  ng h  chính sách liên k t khu v c

ườ ệ ớ ệ ọ Mercosur, Chile, tăng c ng quan h  v i Venezuela, Mexico, chú tr ng trong quan h  kinh t ế

ỹ ướ ớ ủ ố ườ ể ế ớ ớ v i EU, M , các n c l n, c ng c  và tăng c ng phát tri n kinh t và buôn bán v i Trung

ặ ố ệ ệ ướ ờ ủ ổ ố ọ ậ ả qu c và Nh t b n. Đ c bi t hi n nay, d i th i c a T ng th ng Cristina, bà chú tr ng m ở

ệ ố ạ ườ ầ ư ướ ườ ợ ộ r ng quan h  đ i ngo i, tăng c ng thu hút đ u t n c ngoài, tăng c ố   ng h p tác kh i

v.v…

ầ ư 3. Chính sách đ u t :

ườ ầ ư ướ ự ế ủ ấ ướ Tăng c ng thu hút đ u t n ọ c ngoài vào m i lĩnh v c kinh t c a đ t n ặ   c, đ c

ệ ự ượ ự ả ế ệ ậ bi t là vào lĩnh v c năng l ấ ng và các lĩnh v c s n xu t, thay th  vi c nh p kh u ẩ ở ướ   c  n

ệ ượ ể ngoài mà có th  gây nên hi n t ậ ng nh p siêu.

ầ ư ụ ấ ắ ự ả ậ ộ ọ Ví d : kêu g i Brazil đ u t xây d ng các nhà máy s n xu t, l p ráp các b  ph n ô tô

ở ế ệ ậ ẩ ậ ộ ở Argentina, thay th  vi c nh p kh u các b  ph n này ủ  Brazil. Chính ph  Argentina tăng

ủ ậ ỏ ớ ớ ướ ể ệ ị ườ c ng th a thu n v i Chính ph  Brazil và v i các n ạ   c khác đ  ký các Hi p đ nh trung h n,

Page 25

ề ầ ư ạ ự ề ẳ ạ ậ ấ ả ộ ị dài h n v  đ u t , ch ng h n đ  ngh  Brazil xây d ng các nhà máy s n xu t các b  ph n ô tô

ở ườ ẩ ả ấ Argentina. Ngoài ra Argentina còn tăng c ng xu t kh u lúa mì, các hàng nông s n và các

ế ạ ủ ặ ướ ể ả ệ ượ ớ m t hàng có th  m nh c a mình sang Brazil và các n c khác đ  gi m b t hi n t ậ   ng nh p

siêu.

4. Chính sách tài chính:

ạ ố ạ ệ ụ ệ ẩ ấ ả ả ộ Khôi ph c vi c qu n lý ngo i h i, bu c các nhà xu t kh u ph i bán ngo i t trong

ướ ị ồ ạ ướ n ế ệ ố c và h n ch  vi c v n b  tu n ra n c ngoài.

ầ ạ ủ ế ả ả ẩ ấ ộ ố ệ   Qu n lý thu  xu t kh u, góp ph n t o ra cân đ i ngân sách và gi m tác đ ng c a vi c

ố ớ ả ấ ướ ồ đ ng peso m t giá đ i v i giá c  trong n c.

ề ệ ạ Chính sách ti n t linh ho t.

ự ủ ệ ằ ồ ố Chính sách h i đoái nh m tránh đ ng peso tăng giá thông qua s  can thi p c a Ngân

ươ hàng Trung ng,

ụ ồ ộ ị ữ ữ ả Đ ng giá d ch v  công c ng, có nghĩa là : Gi ọ   ặ  v ng giá c  các m t hàng quan tr ng

ế ữ ủ ệ ả ấ ớ ủ ề c a n n kinh t , đúng v i nh ng chi phí s n xu t (xí nghi p) c a chúng và trong m i t ố ươ   ng

ứ ươ ớ quan v i m c l ng th c t ự ế .

ướ ắ ố ể ồ ả ấ ạ ổ Tr c m t, l ộ   i thoát kh  dĩ nh t là đ  đ ng peso trôi n i, giúp Argentina t o ra m t

ẽ ả ạ ữ ữ ề ệ ặ ả ố hàng rào b o v , ch ng nh ng m t hàng bên ngoài, thêm n a đi u này s  c i t o cán cân

ươ ạ ậ ớ ướ ớ ỉ ư ự th ng m i (nh p siêu) v i các n c nh  Brazil, Mexico v i t  giá đô la t do. Tuy nhiên,

ề ủ ề ệ ủ ệ ấ ồ ộ ố ớ bi n pháp này mang theo r t nhi u r i ro l n. M t trong s  đó là r i ro v  vi c đ ng peso

ổ ạ ả ị gi m giá tr  và bùng n  l m phát.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

Ự Ụ

Ồ Ủ

Ề

Ế

VII.

S  PH C H I C A N N KINH T  ARGENTINA:

ờ ỳ ầ ề ủ ấ ậ ư ữ ề ổ   Tuy còn có nh ng đi u b t c p, nh ng nhìn chung trong th i k  c m quy n c a T ng

ố ừ ụ ệ ề th ng   Kirchner   t ư     năm   2003,   ông   đã   áp   d ng   nhi u   chính   sách   và   bi n   pháp   và   đã   đ a

ủ ả ỏ ộ ế ầ ủ ấ ướ ọ Argentina thoát ra kh i cu c kh ng ho ng kinh t tr m tr ng c a đ t n c.

ể ừ ế ủ ẫ ượ ưở K  t ế  năm 2003 đ n 2007, kinh t c a Argentina v n duy trì đ c đà tăng tr ng cao.

ứ ưở ế ự ế ầ Năm 2007, Argentina có m c tăng tr ng kinh t (GDP) là 8,5%. H u h t các lĩnh v c kinh t ế

ưở ệ ặ ồ ệ ậ ư ứ ề đ u có m c tăng tr ng khá bao g m các ngành công nghi p, đ c bi t là v t t ự , xây d ng và

ậ ả ụ ị ễ ầ các ngành d ch v  (ngân hàng : 21%, giao thông v n t ả   i và vi n thông : 13,1%.). Đ u tàu là s n

ự ấ ươ ự ạ xu t ô tô tăng 30%, xây d ng tăng 9,7%, th ệ   ng m i tăng 11,8%. Trong lĩnh v c nông nghi p

ầ ờ ớ ồ và chăn nuôi tăng 16,6%; đ ng th i nhu c u tiêu dùng cũng tăng 8,9% so v i năm ngoái (7,7%).

ạ ấ ậ ố ổ ỉ ỷ ươ ươ ỷ T ng thu nh p qu c dân đ t x p x  367 t peso, t ng đ ả ng kho ng 120 t USD.

ứ ỷ ụ ủ ấ ẩ ạ ỷ ệ ầ Xu t kh u năm 2007 c a Argentina đ t m c k  l c là 55 t 933 tri u USD, g n 56 t ỷ

ư ươ ặ ạ ớ ạ ỷ USD, tăng trên 20% so v i năm 2006 và đ t th ng d  th ng m i là 11 t ệ  154 tri u USD.

ạ ỷ ụ ị ử ậ ẩ ỷ ệ Nh p kh u năm 2007 cũng đ t k  l c l ch s  là 44 t 780 tri u USD, tăng 31% v  s  l ề ố ượ   ng

ớ ỷ ụ ệ ươ ạ ớ ủ ế ố so v i năm 2006 (34 t 151 tri u USD). Thâm h t th ng m i v i kh i Mercosur, ch  y u là

ề ạ ặ ồ ố ớ ỹ ớ v i Brazil, và v i kh i NAFTA (g m M , Canada và Mexico), trong khi đ u đ t th ng d ư

ươ ướ ạ ư ớ ư ươ ạ ặ ố ỷ th ạ ớ ng m i v i các n c còn l i, nh  v i kh i ALADI đ t th ng d  th ạ ng m i là 3 t 051

ệ ỷ ậ ả ệ ố tri u USD; Châu Âu: 2 t Ấ ộ   ố  443 tri u USD; Châu Á (Trung qu c, Hàn qu c, Nh t b n và  n đ ;

ướ ậ Các n c Trung đông; Châu Phi và Ai c p.

ủ ụ ệ ả ấ ổ ố Theo thông báo c a T ng c c th ng kê Argentina, s n xu t công nghi p năm 2007 đã

ạ ớ tăng trung bình là 7,5% so v i năm 2006 và tăng m nh trong tháng 12/2007 là 9,7%, trong đó

ệ ệ ả ệ ệ ấ ặ đ c bi ớ   t là công nghi p s n xu t ô tô và công nghi p luy n kim, tăng 9,5% và 10,1% so v i

ệ ủ ệ ả ấ ấ ả ồ tháng 12/2006. S n xu t công nghi p c a AR, bao g m các ngành công nghi p s n xu t ô tô,

ệ ự ấ ẻ ự ệ ệ luy n kim, máy móc, đi n l c, cao su và ch t d o, nh a, công nghi p khai khoáng, công

ữ ự ệ ặ ệ ệ ấ ả ẩ nghi p th c ph m và s a, đ c bi t là ngành công nghi p s n xu t ô tô, trong năm 2007 đã

tăng 25%.

Page 27

ư ươ ế ặ ạ ủ Trong 7 năm liên ti p, th ng d  th ặ   ề ng m i c a Argentina đ u tăng. Năm 2006, th ng

ạ ủ ỷ ư ặ ớ ư ươ d  th ng m i c a Argentina là 12,41 t USD, tăng 6,4% so v i năm 2005. Th ng d  tài chính

ướ ả ợ ủ ướ ỷ ầ ban đ u (tr c khi tr  n ) c a Argentina. (thu Nhà n c) trong năm 2007 là 257 t ệ    935 tri u

ứ ư ế ạ ặ ớ peso, và tăng 3,14% so v i năm 2006. Đây là năm th  5 liên ti p, Argentina đ t th ng d  tài

chính cao.

ự ữ ạ ệ ủ ầ ượ ưỡ ỷ D  tr ngo i t ầ  c a Argentina l n đ u tiên đã v t ng ng 50 t ế    USD. Đây là k t

ả ủ ỗ ự ườ ạ ệ ủ ươ ướ qu  c a n  l c tăng c ng thu mua ngo i t c a Ngân hàng Trung ng n c này đ  gi ể ữ ỷ t

ế ế ạ ằ ấ ẩ ố giá h i đoái “c nh tranh” nh m khuy n khích xu t kh u. Tính đ n ngày 12/3/2008, d  tr ự ữ

ạ ệ ủ ạ ỷ ổ ố ngo i t c a Argentina đ t 50,009 t USD. Theo T ng th ng Cristina Fernández, đây là y u t ế ố

ạ ọ ố ưở ừ ở quan tr ng giúp Argentina ­ qu c gia đ t tăng tr ng t ế    8,5% tr  lên trong 5 năm liên ti p ­

ủ ề ữ ệ ế ả ộ ị ố đ i phó có hi u qu  nh ng bi n đ ng c a n n kinh t ế ế ớ  th  gi i. Tháng 7/2002, khi b  lâm vào

ữ ủ ả ộ ế ộ ầ ấ ủ ự ữ ọ ộ m t trong nh ng cu c kh ng ho ng kinh t xã h i tr m tr ng nh t c a mình, d  tr ạ    ngo i

ả ỉ ỷ ố ủ h i c a Argentina ch  kho ng 9 t USD.

ủ ướ ả ợ ơ Chính ph  Argentina đã thanh toán tr c hoàn toàn các kho n n  và lãi vay h n 9,5 t ỷ

ủ ự ỏ USD cho Qu  ti n t ỹ ề ệ ế ớ ừ ố  th  gi ự ể    cu i 2006, giúp Chính ph  thoát ra kh i áp l c và s  ki m i t

ủ ổ ả ộ ứ ầ ọ ợ soát c a t ch c tài chính này. Ngoài ra, trong năm 2007, h  cũng đã tr  m t ph n n  và lãi

ị ỷ ế ớ ể ầ ỹ vay tr  giá 1,5 t USD cho ngân hàng Th  gi i và ngân hàng phát tri n Liên M , góp ph n làm

ể ợ ướ ả ủ gi m đáng k  n  n c ngoài c a Argentina.

ầ ư ướ ừ Đ u t n c ngoài vào Argentina t năm 2003­ 2007 đã tăng trung bình là 24%. Đ u t ầ ư

ụ ế ể ả ậ ổ ổ ố chi m kho ng 23,9% trên t ng thu nh p qu c dân. Theo T ng c c phát tri n và Đ u t ầ ư ủ    c a

ầ ư ổ ố ỷ ệ Argentina thông báo thì t ng v n đ u t vào Argentina năm 2007 là 22 t ạ    427 tri u USD, đ t

ỷ ụ ị ử ể ừ ớ ờ ỳ k  l c l ch s  k  t ế    tháng 10/1997, tăng 12,2% so v i th i gian cùng k  năm ngoái, chi m

ư ừ ạ ượ ứ ả ậ ổ ố ộ ể ừ kho ng 22,5% t ng thu nh p qu c dân (PBI), m t m c ch a t ng đ t đ c k  t năm 1998.

ầ ư ủ ướ ỷ ệ ế Trong đó đ u t c a các công ty trong n c là 7 t ự    962 tri u USD, chi m 35,5%. Các lĩnh v c

ụ ự ệ ị ầ ư ủ ế đ u t ch  y u là : D ch v : 49,8%; Công nghi p: 21%; Xây d ng: 17% và khai thác nguyên

ệ ầ li u ban đ u : 12,2%.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

Ệ Ữ

Ợ

Ố

Ủ

Ả

VIII. M I LIÊN H  GI A KH NG HO NG N  ĐÔNG Á

Ạ

(97­98), ARGENTINA (2001) và HI L P (2009):

ạ ị ị ườ ử ề ườ ủ ữ ặ ả ộ Nhìn l i l ch s , nhi u th  tr ớ ổ ng m i n i th ả   ng g p ph i nh ng cu c kh ng ho ng

ư ủ ắ ế ủ ể ả ả tài chính, có th  nh c đ n nh  kh ng ho ng Mexico năm 1994, kh ng ho ng tài chính Châu Á

ể ể ớ ủ ả ấ ầ ề ạ ấ 1997, kh ng ho ng Argentina 2001, và g n đây nh t có th  k  t i Hy L p. Có r t nhi u băn

ệ ủ ủ ự ả ấ ộ ẽ ữ khoăn xung quanh s  xu t hi n c a nh ng cu c kh ng ho ng này, tuy nhiên có l băn khoăn

ộ ấ ướ ế ấ ừ ạ ưở ướ ớ l n nh t là làm th  nào m t đ t n c đang t tr ng thái tăng tr ng cao ngay tr ộ   c cu c

ể ế ủ ủ ể ả ả ạ ộ ụ   kh ng ho ng có th  bi n chuy n m t cách nhanh chóng sang tr ng thái kh ng ho ng, s t

ả ế ầ ọ gi m kinh t tr m tr ng?

ể ơ ượ ề ừ ủ ả ầ ộ Đ u tiên, ta tìm hi u s  l c v  t ng cu c kh ng ho ng.

ủ ở ả 1. Kh ng ho ng tài chính Đông Á:

ỷ ướ ậ ủ ả ộ Trong ba th p k  tr ố   c khi cu c kh ng ho ng tài chính châu Á: Indonesia, Hàn Qu c,

ộ ỷ ụ ấ ượ ủ ự ưở ệ ấ ế Malaysia, và Thái Lan đã có m t k  l c  n t ng c a s  tăng tr ng hi u su t kinh t nhanh,

ị ế ạ ị ỷ ệ ế ề ệ ấ ổ ạ l m phát th p,  n đ nh kinh t vĩ mô và v  trí tài chính m nh, t ti l t ki m cao, n n kinh t ế

ể ạ ấ ạ ẩ ở m , và các ngành xu t kh u phát tri n m nh. Do đó, không quá ng c nhiên khi không có ai d ự

ẽ ả ủ ộ ắ ầ ừ ủ ả ả đoán cu c kh ng ho ng châu Á s  x y ra. Kh ng ho ng tài chính Đông Á b t đ u t tháng 7

ở ớ ự ệ ơ ớ ị ầ ế ả ồ ớ năm 1997 ồ    Thái v i s  ki n đ ng Baht Thái b  đ u c  v i quy mô l n, k t qu  làm đ ng

ề ả ị ế ủ ả ơ ồ Baht gi m 50% giá tr , kéo n n kinh t Thái r i vào kh ng ho ng, r i nó nhanh chóng lan

ướ ữ ố ướ ộ r ng sang các n c xung quanh. Trong đó Indonesia, Hàn Qu c và Thái Lan là nh ng n c b ị

ả ưở ấ ở ủ ả ạ ồ ộ nh h ng m nh nh t b i cu c kh ng ho ng này. H ng Kông, Malaysia, Lào, Philippines

ưở ở ự ụ ấ ặ ượ ọ ả ơ ị ả cũng b   nh h ng b i s  s t giá b t thình lình. M c dù đ ủ c g i là c n kh ng ho ng "Đông

ồ ừ ắ ở ư ả ưở ạ ầ Á" b i vì nó b t ngu n t Đông Á, nh ng  nh h ủ ng c a nó l ề i lan truy n toàn c u.

ừ 1.1. Nguyên nhân t bên trong:

ể ưở ủ ướ ự ệ ứ ấ  đ  duy trì đà tăng tr ng chính ph  các n c Đông Á th c hi n chính sách Th  nh t,

ề ệ ớ ỏ ấ ể ở ử ố ừ ướ ồ ti n t n i l ng, m  c a, tăng lãi su t đ  thu hút lu ng v n t n ộ c ngoài. M t khi tăng lãi

ấ ể ạ ệ ẽ ự ạ ề ộ ộ ộ ớ su t đ  tăng huy đ ng ngo i t ệ  s  gây ra áp l c l m phát. Vi c m t dòng ti n v i m t quy

Page 29

ổ ồ ả ướ ẽ ạ ứ ộ ưở mô kh ng l ch y vào trong n c nó s  t o nên m t m c tăng tr ả   ng nóng (làm cho s n

ượ ứ ả ượ ự ị ườ ạ ượ l ạ ng  t o ra v t quá m c s n l ng t nhiên), t o nên bong bóng trên th  tr ấ ộ   ng b t đ ng

ả ị ườ ứ ạ ớ ả s n, và c  th  tr ng ch ng khoán, kèm v i đó là l m phát.

ượ ứ ướ ứ ợ ả ị ể , đ  có đ c thành công  trong quá kh  các n c ph i ch u m c n  công khá Th  haiứ

ự ưở ợ ướ ộ ố ố cao, áp l c duy trì tăng tr ọ ế ụ ng làm h  ti p t c vay n  n c ngoài, m t s  qu c gia chính ph ủ

ế ủ ợ ủ ứ ệ ẫ ạ ộ ố ả b o h  cho vi c vay n  c a các ngân hàng (Hàn Qu c), d n đ n r i ro đ o đ c, tham nhũng

ố ử ụ ụ ệ ế ả ả ồ tràn lan, làm ngu n v n s  d ng không hi u qu . K t qu  làm thâm h t ngân sách ngày càng

ầ ượ ự ạ ư ề ọ tr m tr ng và l ng ti n trong l u thông tăng cao gây áp l c l m phát.

ơ ấ ề ế ướ ấ ẩ do c  c u n n kinh t các n ế   c Đông Á lúc này xu t kh u trung bình chi m Th  ba,ứ

ả ố ỹ ưở ấ ớ ả ạ 40% GDP, khi M  tuyên b  tăng giá USD (1995), làm  nh h ng x u t i kh  năng c nh tranh

ẩ ướ ế ố ầ ả ấ ằ ấ ủ c a hàng xu t kh u các n c Đông Á (giá c  các y u t đ u vào tăng), làm m t cân b ng cán

ạ ệ ả ế ệ ẫ ồ ướ ợ cân thanh toán, ngu n thu ngo i t gi m, d n đ n các doanh nghi p trong n ơ   ề c n  nhi u h n.

ả ổ ỷ ế ệ ướ ế ầ ư ẽ ạ ủ ự N u chính ph  th c hi n th  n i t giá lúc này thì tr c h t các nhà đ u t ỏ    s  tháo ch y kh i

ộ ệ ỏ ộ ệ ẽ ố ấ ạ ệ ồ ồ đ ng n i t đang m t giá, dân chúng s  tr n kh i n i t , làm cho ngu n ngo i t ấ    đang r t

ể ổ ụ ả ầ ọ ầ c n đ  b  sung thâm h t gi m tr m tr ng.

ề ơ ấ ỷ ố ị ữ ự ế ộ giá c  đ nh đây là m t trong nh ng nguyên nhân tr c ti p gây Th  tứ ư, v  c  c u t

ầ ỷ ủ ả ộ ố ị ướ ượ nên cu c kh ng ho ng Đông Á. Lúc đ u t giá c  đ nh giúp các n c thu hút đ ố   ồ c ngu n v n

ầ ư ướ ớ ể ễ ổ ừ ộ ệ ể ạ ệ khá l n vì các nhà đ u t n c ngoài có th  d  dàng chuy n đ i t n i t sang ngo i t , và

ọ ầ ư ể ể ậ ố ư ỷ ệ có th  rút v n d  dàng, vì v y h  đ u t vào Đông Á. Nh ng khi t ế   ấ  giá này có d u hi u bi n

ủ ấ ồ ộ ướ ộ đ ng x u do đ ng USD tăng giá (1995). Bu c chính ph  các n ả c ph i gi ữ ỷ  t ố ị  giá c  đ nh đ ể

ầ ư ạ ố ự ữ ạ ệ ớ ạ ằ ả ặ các nhà đ u t không tháo ch y b ng cách gi m d  tr  ngo i h i, ho c vay ngo i t ứ    v i m c

ụ ấ lãi su t cao, làm cho thâm h t ngân sách.

ướ ệ ố ự ả ủ ế ả , các n c thi u đi s  đ m b o an toàn và giám sát c a h  th ng tài chính Th  nămứ

ị ấ ổ ủ ộ ớ ự ỉ ạ ủ ớ ủ   ế ợ k t h p v i s  ch  đ o c a chính ph , c ng v i chính tr  b t  n, làm cho tình hình kh ng

ề ả ở ồ ệ ơ ơ ượ ự ấ ổ ủ ề ế ho ng ni m tin càng tr  nên t ọ  h n khi h  đánh h i đ c s  b t  n c a n n kinh t i t các

ả ọ ạ ồ ạ ệ ứ ế ể ầ ố qu c gia Đông Á, k t qu  h  có th  tháo ch y c do hi u  ng b y đàn.

ế ố 1.2. Các y u t bên ngoài:

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ầ ư ướ ữ ủ ấ ọ ứ ấ , các nhà đ u t n c ngoài đã đánh giá th p nh ng r i ro, và h  đã ồ ạ ổ    c đ Th  nh t

ướ ự ạ ự ấ ẩ ấ ố ố v n vào các n c Đông Á, gây nên áp l c l m phát cao, đ y lãi su t th c xu ng th p.

ề ở ồ ướ ắ ố ị ồ , vì đ ng ti n ề  nhi u n ớ c Đông Á g n c  đ nh v i USD. Nên khi đ ng USD Th  haiứ

ả ớ ưở ớ ấ ẩ ấ ố ộ ơ lên giá năm 1995 so v i Yên đã   nh h ng t i xu t kh u và r ng h n là làm m t cân đ i cán

ố ế ự ử ạ ệ ạ ệ ầ ế ễ ị ổ ươ cân thanh toán qu c t , d  tr  ngo i t c n ki ề t d n, n n kinh t d  b  t n th ở ầ   ng b i đ u

c .ơ

ượ ế ủ ữ ề ể ế ế ộ ỷ c nh ng đi m y u c a n n kinh t (ch  đ  t ớ   ố ị  giá c  đ nh v i Th  baứ , do tìm ra đ

ộ ệ ị ớ ự ụ ớ ả ộ USD làm n i t đ nh giá quá cao, c ng v i s  thâm h t l n trong ngân sách, gi m thu nh p t ậ ừ

ủ ấ ẩ ướ ầ ư ọ xu t kh u làm cán cân vãng lai c a các n ụ ầ c Đông Á thâm h t tr m tr ng) nhà đ u t ậ    nh n

ấ ằ ộ ệ ụ ướ ớ ộ ớ ự ị th y r ng v i s  đ nh giá n i t quá cao c ng v i ngân sách thâm h t tr ả   c sau gì cũng ph i

ầ ơ ớ ể ấ ậ ọ ớ ở ộ ấ phá giá, vì v y h  đã t n công đ u c  v i quy mô l n. Đi n hình là ầ    Thái cu c t n công đ u

ự ữ ớ ạ ố ướ ạ ệ ủ ả ộ ơ ớ c  v i quy mô l n làm d  tr ngo i h i n c này c n ki ả ổ   t, bu c chính ph  ph i th  n i

ệ ứ ầ ấ ồ ộ ị ồ đ ng Baht, sau m t đêm đ ng Baht m t 50% giá tr , hi u  ng b y đàn làm cho các nhà đ u t ầ ư

ề ạ ố ế ặ ủ ế ả ẫ ào  c rút v n khi n n kinh t g p khó khăn, d n đ n kh ng ho ng.

ủ ả ạ 2. Kh ng ho ng Hi L p:

ạ ố ộ ề ạ ưở ờ ự Hi L p, sau nhi u năm đ t t c đ  tăng tr ng kinh t ế ấ ượ   n t ể ủ   ng nh  s  phát tri n c a

ờ ự ự ụ ứ ữ ừ ị ả khu v c d ch v , đang đ ng trên b  v c phá s n do nh ng chính sách chi tiêu b a bãi trong

ủ ướ ụ ậ ỉ ớ ầ g n th p k  qua. Thâm h t ngân sách c a n c này đã lên t i 13,6% trong năm 2009 và t  l ỉ ệ

ơ ấ ệ ấ ả ồ ờ ỉ ự ụ   ợ n /GDP hi n nay x p x  120%. Nguy c  m t kh  năng thanh toán đ ng th i kéo theo s  s p

ủ ổ ứ ữ ế ạ ề ổ đ  dây truy n c a các t ch c tài chính liên quan đang là nh ng lo ng i chính khi n cho th ị

ườ ế ớ ấ ổ ừ tr ng tài chính th  gi ờ i b t  n trong th i gian v a qua.

ợ ắ ồ ừ ủ ả ữ ủ Nguyên nhân sâu xa c a kh ng ho ng n  b t ngu n t ồ    nh ng chính sách duy trì đ ng

ạ ấ ấ ầ ậ ỉ ở ự ụ ậ ợ Euro m nh và lãi su t quá th p trong g n th p k  qua khu v c châu Âu. T n d ng l i th ế

ớ ố ợ ượ ễ ạ ổ ồ ế ổ ứ đó, Hi L p đã d  dãi vay m n v i s  n  kh ng l ỉ  lên đ n 400 t  USD. Các t ch c tài chính,

ệ ạ ả ằ ồ ợ   ầ bao g m c  Goldman Sachs, cũng đã góp ph n vào quá trình này b ng vi c t o ra các h p

ủ ướ ứ ộ ủ ụ ạ ứ ạ ồ đ ng tài chính ph c t p giúp chính ph  tr ấ c đây c a Hi L p che gi u m c đ  thâm h t ngân

ủ ế ủ ầ ả ạ ặ sách c a mình. Khi kinh t toàn c u lâm vào kh ng ho ng thì cũng là lúc Hi L p g p khó khăn

ư ấ ụ ệ ể ả ầ ả ợ trong vi c thanh toán các kho n n  và g n nh  m t kh  năng ki m soát thâm h t ngân sách.

Page 31

ở ầ ủ ộ ả 2.1. Kh i đ u cu c kh ng ho ng:

ợ ắ ầ ủ ướ ủ ả ộ ớ ủ ả Cu c kh ng ho ng n  b t đ u vào tháng 12/2009 khi th  t ộ   ng m i c a Đ ng xã h i

ằ ạ ườ ề ủ ệ ấ Hi L p, ông George A. Papandreou, thông báo r ng ng i ti n nhi m c a ông đã che d u tình

ụ ạ ổ ồ ướ ụ ắ ả tr ng thâm h t ngân sách kh ng l mà n c này đang m c ph i. Thâm h t ngân sách chính

ướ ủ ề ứ ư ự ệ ả ủ ủ ph  c a n c này là 12,7% GDP, ch  không ph i 3,7% nh  chính ph  ti n nhi m d  báo

ướ ầ ư ị ố ợ ề ấ ả ạ ầ ỗ tr c đó. Các nhà đ u t b  s c m nh. Vào đ u năm 2010, n i lo s  v  kh  năng m t thanh

ầ ư ủ ự ể ả ạ ạ ờ toán c a Hi L p đã chuy n thành s  ho ng lo n tài chính khi các nhà đ u t nghi ng  kh ả

ủ ủ ự ư ứ ệ ệ ế ạ ắ ằ   ệ năng c a chính ph  Hi L p trong vi c th c hi n các bi n pháp c ng r n nh  cam k t nh m

ả ớ ồ ự ợ ụ ả ắ c t gi m thâm h t ngân sách. Khi s  s  hãi này lan sang c  v i B  Đào Nha và Tây Ban Nha,

ạ ủ ướ ưở ớ ở ắ ầ ư ứ các nhà lãnh đ o c a các n ả c có  nh h ng l n ạ    châu Âu nh  Đ c và Pháp b t đ u lo ng i

ố ớ ồ ề ủ ế ả ệ ồ ủ ạ ọ ự   ề ự v  s  nguy h i kéo dài c a nó đ i v i đ ng Euro. H  cam k t b o v  đ ng ti n c a khu v c

ừ ố ố ớ ứ ạ ộ ư nh ng t ợ  ch i m t gói c u tr  ngay đ i v i Hi L p.

ỗ ự ữ ễ ế ả ứ 2.2. Di n bi n và nh ng n  l c gi i c u:

ỵ ợ ủ ợ ề ị ườ ả ả ạ ẩ ỗ N i lo s  v  kh  năng phá s n và qu t n  c a Hi L p đã đ y th  tr ng tài chính th ế

ớ ổ ủ ự ụ ự ụ ấ ổ ể ạ ổ gi ề ủ   ạ i vào tình tr ng b t  n. S  s p đ  c a Hi L p có th  kéo theo s  s p đ  dây truy n c a

ổ ứ ở ư ố ồ ạ hàng lo t các t ch c tài chính các qu c gia liên quan nh  Tây Ban Nha, B  Đào Nha, Ai­

ữ ọ ứ ạ ứ ệ ề ằ ố ị ơ x ­len, Anh, Đ c, Pháp,… do m i quan h  tài chính ph c t p ch ng ch t gi a h . Nhi u nhà

ế ứ ằ ợ ế ế ấ ả ứ ự ả kinh t cho r ng, gói c u tr  kinh t ự , n u có, th c ch t là gi i c u cho c  khu v c châu Âu

ứ ạ ỉ ch  không ch  riêng mình Hi L p.

ề ố ướ ử ụ ồ Sau nhi u tháng tranh cãi, vào cu i tháng 3/2010 các n c s  d ng chung đ ng Euro đã

ề ộ ả ạ ẽ ạ ậ ượ ả ồ đ ng ý v  m t gi i pháp an toàn cho Hi L p. Theo đó Hi L p s  nh n đ c các kho n vay t ừ

ế ụ ể ư ủ ứ ữ ế ố ế   các qu c gia châu Âu và IMF. Tuy nhiên nh ng cam k t thi u c  th  này ch a đ  s c thuy t

ụ ể ị ườ ả ấ ố ớ ủ ế ạ ứ ph c đ  làm gi m s c ép lãi su t trên th  tr ấ   ng trái phi u đ i v i chính ph  Hi L p. Lãi su t

ạ ủ ủ ế ạ ạ ớ ầ ư ề ả ế ụ trái phi u chính ph  Hi L p ti p t c tăng m nh do lo ng i c a gi i đ u t ấ    v  kh  năng m t

ủ ướ ủ ả ạ kh  năng thanh toán c a chính ph  n c này. Vào ngày 11/4, các nhà lãnh đ o châu Âu thông

ứ ẽ ủ ạ ả ớ ỉ ỉ ừ báo h a s  cho chính ph  Hi L p vay 30 t  USD, cùng v i kho n vay 15 t  USD t ớ    IMF, v i

ả ả ứ ứ ấ ấ ạ ơ ớ ấ m c lãi su t 5% ­ th p h n so v i m c lãi su t 7,5% mà Hi L p đang ph i tr , tuy nhiên nó

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ộ ự ợ ấ ứ ủ ủ ớ ứ ể ả ằ cũng đ  l n đ  các quan ch c c a Đ c cho r ng đó không ph i là m t s  tr  c p hay gi ả   i

ạ ứ ố ớ c u đ i v i Hi L p.

ợ ị ứ ứ ầ ỉ Cũng trong tháng 4/2010, ông Papandreou đã chính th c th nh c u gói c u tr  tr  giá 60

ằ ế ầ ố ế ế ụ ạ ấ ứ ỉ t  USD nh m c u con tàu kinh t đang chìm d n. Gi ớ ầ ư i đ u t qu c t ứ    ti p t c h  th p m c

ủ ủ ủ ế ệ ế ạ ố ề tín nhi m c a trái phi u chính ph  Hi L p, đi u này khi n IMF và các đ i tác c a Hi L p ạ ở

ả ứ ợ ớ ứ ế ế ạ ộ ộ ơ châu Âu bu c ph i đ ng ra cam k t m t gói c u tr  l n h n. Theo k  ho ch này, công b ố

ượ ạ ẽ ậ ở ố ộ ượ ngày 2/5 và đ ạ c thông qua b i qu c h i Hi L p ngày 6/5, Hi L p s  nh n đ ả c kho n vay

ị ươ ươ ỉ ớ ả ấ ằ ỉ tr  giá 110 t  Euro hay t ng đ ng 140 t  USD trong vòng 3 năm t i nh m tránh m t kh  năng

ổ ạ ế ắ ứ ủ ả ạ ả ợ thanh toán. Đ i l ữ i, chính ph  Hi L p ph i đáp  ng nh ng cam k t c t gi m n  trong vòng 3

ớ ộ ụ ắ ư ự ủ ệ ệ ạ ồ năm t ề   i. Chính ph  Hi L p đã đ ng ý th c hi n các bi n pháp th t l ng bu c b ng và nhi u

ẽ ả ụ ư ề ả ả ồ ờ ộ kh  năng thâm h t ngân sách s  gi m nh ng đ ng th i cũng nhi u kh  năng gây ra m t chu

ủ ả ế ớ ướ kì kh ng ho ng kinh t m i cho n c này.

ậ ạ ượ ứ ả ầ ợ Ngày 18/5, Hi L p đã nh n đ c kho n vay đ u tiên trong gói c u tr  kéo dài 3 năm

ướ ứ ằ ả ả ả ủ c a 10 n c châu Âu, trong đó có Đ c, và IMF nh m tránh kh  năng phá s n. Kho n gi ả   i

ợ ị ả ạ ạ ả ỉ ngân này đã giúp Hi L p tr  món n  tr  giá 8,5 t  Euro đáo h n vào ngày hôm sau. Kho n n ợ

ạ ầ ủ ẽ ế ả ạ ỉ ả ị ti p theo mà chính ph  Hi L p c n ph i chi tr  tr  giá 8,6 t  Euro s  đáo h n vào tháng 3/2011.

ư ậ ữ ờ ứ ệ ấ ạ ấ ạ ị ườ ủ ề Nh  v y, sau khi nh ng l i h a th t b i trong vi c l y l i ni m tin c a th  tr ng tài

ự ự ượ ứ ủ ầ ầ ạ ợ ả chính vào Hi L p thì ph n đ u tiên c a gói c u tr  đã th c s  đ c gi ạ   ữ i ngân. Nh ng lo ng i

ỵ ợ ủ ữ ư ạ ả ầ ả ố ị ồ   ề v  kh  năng tuyên b  phá s n và qu t n  c a Hi L p h u nh  không còn n a. Giá tr  đ ng

ể ệ ủ ề ẹ ở ạ ự Euro, th  hi n ni m tin c a gi ớ ầ ư i đ u t vào khu v c châu Âu, đã tăng nh  tr  l i. Cái mà th ế

ớ ụ ồ ủ ả ế ư ạ gi i đang quan tâm lúc này chính là kh  năng ph c h i c a kinh t ộ    Hi L p cũng nh  tác đ ng

ầ ế ế ủ c a nó đ n kinh t ế ế ớ  th  gi i mà đ u tàu là kinh t Mĩ.

ạ ả

ể ươ

ữ

ủ

ộ

ả

ồ

Tóm l

i, c  3 cu c kh ng ho ng trên có nh ng đi m t

ng đ ng sau:

ứ

ể ế ụ

ủ

ề

ả

ả

ợ

ưở

ấ , c  ba đ u là kh ng ho ng n . Đ  ti p t c đà tăng tr

ạ   ng ngo n

Th  nh t

ụ

ợ ụ

ậ ợ ừ

ợ ướ

ủ

m c, và l

i d ng thu n l

i t

uy tín đang lên, chính ph  vay n  n

ề   c ngoài quá nhi u,

ả ẫ

ử ụ

ụ

ế

ệ

ố

ọ

trong khi ngân sách thâm h t kéo dài, s  d ng v n không hi u qu , d n đ n h  không

ạ ệ ể ả ợ

ủ

ế

ả

ả

ả

ủ đ  ngo i t

ợ  đ  tr  n  và k t qu  là x y ra kh ng ho ng n .

Page 33

ướ

ấ ướ

ữ

ủ

ả

ố

ộ

, là tr

ọ c kh ng ho ng h  là nh ng đ t n

c có t c đ  tăng tr

ưở   ng

ứ Th  hai

ở ử ự

ự

ụ

ệ

ạ

ờ

ươ

ượ

ạ

ngo n m c, nh  vào th c hi n chính sách m  c a t

do hóa th

ng m i. Đ c IMF

ợ

ượ

ướ

ọ ậ

ủ

ả

ậ

ỉ

khen ng i, và là hình t

ể ng đ  các n

ế   c h c t p. Và ch  khi kh ng ho ng  p đ n

ườ

ấ

ượ

ữ

ủ

ữ

ề

ế

ể

ế

ế ớ ổ

ng

ớ i ta m i th y đ

c h t nh ng đi m y u c a nh ng n n kinh t

m i n i này.

ể ể ế

ữ

ể

ế

Nh ng đi m y u có th  k  đ n là:

ị ườ

ườ

ư

ể

ị

ướ

ể

ặ

Th  tr

ng tài chính th

ng ch a phát tri n và b  nhà n

ẽ   c ki m soát ch t ch .

ươ

ộ ở ữ

ạ

ướ

ố ượ

ặ

Các ngân hàng th

ng m i thu c s  h u nhà n

c ho c là đ i t

ị ể   ng b  ki m

ứ

ụ

ế

ể

ẽ

ấ

ấ

ặ

soát ch t ch . M c đích duy trì m c lãi su t th p đ  khuy n khích đ u t

ầ ư ả   , s n

ấ ẽ

ư

ứ

ế

ấ

ấ

ớ

ượ

ế

ự xu t, nh ng v i m c lãi su t th c th p s  không khuy n khích đ

c ti

ệ   t ki m.

ố ượ

ữ

ầ

ấ

ấ

ế

ồ

ự Thêm n a, lãi su t th c th p làm c u v n v

ố   t cung làm khan hi m ngu n v n

ắ ỏ

ụ

ế

ạ

ở

tín d ng, chi phí tr  nên đ t đ  trong dài h n. Ngoài ra, còn làm khuy n khích

ẩ

ươ

ạ ở

ấ

ậ tiêu dùng hàng hóa nh p kh u, làm cán cân th

ng m i tr  nên x u đi.

(cid:0)

ế ộ ỷ

ố ị

ớ

ớ

Ch  đ  t

giá c  đ nh, v i Đông Á và Argentina n i t

ộ ệ ượ ắ  đ

c g n v i USD, còn

ạ ử ụ

ộ ệ

ề

ề

ồ

ồ

ụ

Hi L p s  d ng đ ng ti n chung Euro. Đi u này làm đ ng n i t

ộ    ph  thu c

ệ ị

ề

ế

ề

ồ

ớ

nhi u vào đ ng ti n y t giá. V i Đông Á và Argentina, vi c đ nh giá th c n i t

ự ộ ệ

ỗ ồ

ộ ệ ẽ

ượ

ề

khá cao (m i đ ng n i t

s  mua đ

c nhi u hàng hóa h n

ơ ở ướ  n

ớ   c ngoài so v i

ướ

ụ

ẹ

ả

ả

ả

ặ

ằ

ợ

trong n

ự ạ   c) nh m m c đích gi m nh  gánh n ng n  ph i tr , và áp l c l m

ấ ướ

ư

ự

ệ

ạ

ặ

ố

ị

phát mà đ t n

c đang đ i m t. Nh ng trong dài h n vi c đ nh giá th c cao s

ẽ

ả

ươ

ố ế ứ

ả

ạ

ấ

ứ ạ làm gi m s c c nh tranh th

ng m i qu c t

ẩ , t c làm xu t kh u gi m và tăng

ụ

ế

ẩ

ậ

ươ

ạ

ồ

ả nh p kh u. K t qu  thâm h t cán cân th

ạ   ể ng m i hay có th  nói ngu n ngo i

ể ả ợ ẽ

ả

ướ

ệ ầ t

c n đ  tr  n  s  ch y ra n

c ngoài. Thêm vào đó, khi USD lên giá trong

ữ

ố

ỷ

ố ị

ủ

ả

ả

ộ

ế nh ng năm 90, n u mu n duy trì t

giá c  đ nh bu c chính ph  ph i gi m d

ự

ặ ấ

ạ ố

ấ ợ

ữ

ề

ẩ

ấ

ố

tr  ngo i h i qu c gia, trong khi xu t kh u g p r t nhi u b t l

ụ   i, làm thâm h t

ọ

ớ

ườ

ợ

ầ ngân sách ngày càng tr m tr ng. Riêng v i tr

ử ụ   ạ ng h p Hi L p, do s  d ng

ề ệ ả

ề

ả

ọ

ồ

ồ đ ng ti n chung Euro nên h  không có kh  năng phá giá đ ng ti n t

ệ    c i thi n

ả

ươ

ố ế

ạ

ạ kh  năng c nh tranh th

ng m i qu c t

ụ ầ   , trong khi ngân sách thâm h t tr m

ố ế

ọ

ợ

ừ tr ng do chi tiêu b a bãi và n  qu c t

quá cao.

(cid:0)

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ơ ấ

ế

ụ

ứ

ề

ẩ

ấ

ộ

ề C  c u n n kinh t

ph  thu c quá nhi u vào xu t kh u hàng hóa ch a hàm

ễ ị ế

ẩ

ạ

ậ

ấ

ộ

ỹ

ượ l

ờ   ấ ng k  thu t th p, nghĩa là hàng hóa xu t kh u d  b  bi n đ ng m nh do th i

ế

ự ế

ế ố ầ

ả ế

ẽ

ặ

ộ

ộ

ti

t ho c có s  bi n đ ng các y u t

đ u vào.   Khi giá c  bi n đ ng s  tác

ạ

ớ

ạ ộ

ậ

ươ

ư

ạ

ả

ộ đ ng m nh t

i thu nh p và ho t đ ng th

ố   ng m i. Nh  sau khi x y ra cú s c

ỏ ầ

ế ố ầ

ự ạ

ả

ẩ

ầ d u h a l n 2(1979) đ y giá c  các y u t

đ u vào tăng cao gây áp l c l p phát

ộ

ướ

ề ệ ắ

ặ ề ệ

ự

ể

bu c các n

ệ c phát tri n th c hi n chính sách ti n t

th t ch t ti n t

ạ    và h n

ữ

ủ

ế

ả

ậ

ẩ

ộ

ộ

ch  nh p kh u. Đây là m t trong nh ng nguyên nhân cho cu c kh ng ho ng n

ợ

Đông Á và Argentina sau đó.

(cid:0)

ụ

ạ

ườ

ủ ể

ồ

Tình tr ng thâm h t ngân sách th

ng xuyên, các ngu n thu không đ  đ  bù

ợ ướ

ủ ả

ộ

ắ đ p. Trong khi n  n

ấ   c ngoài ngày càng tăng. Bu c chính ph  ph i tăng lãi su t

ợ ể

ợ ướ

ụ

ả

ắ

vay n  đ  bù đ p thâm h t, cách này không kh  thi vì n  n

ớ   c ngoài đã quá l n,

ủ ườ

ậ

ả ạ

ề

ế

ọ

vì v y chính ph  th

ng ch n cách tăng cung ti n, k t qu  l m phát tăng cao,

ộ ệ ồ

ị ự

ủ

ả

ờ

ợ

ị ự gi m giá tr  th c c a n i t

ả ,  đ ng th i cũng làm gi m giá tr  th c n . Tuy

ự ủ

ẽ

ả

ậ

ạ

ườ

ế

ả

nhiên, l m phát cao s  làm gi m thu nh p th c c a ng

i dân, n u gi

ế   i quy t

ươ

ữ ạ

ẽ ạ

ươ

ằ b ng cách tăng l

ng  s  t o ra vòng xoay gi a l m phát ­ tăng l

ẩ ạ   ng, đ y l m

ế ụ

ấ

ế

ắ

ố

phát ti p t c tăng lên. Làm x u tình hình kinh t

qu c gia trong m t nhà đ u t

ầ ư

ướ

ế

ạ

ạ

ư ủ

ả

n

ả ọ c ngoài, k t qu  h  tháo ch y ào

t nh  kh ng ho ng Đông Á, Argentina và

ầ ư

ươ

ủ

ế

ả

ơ ộ c  h i thu hút đ u t

trong t

ng lai gi m sút. N u chính ph  không tăng l

ươ   ng

ả ứ

ọ ẽ

ủ

ả

ố

ị

ẽ s  gây ra ph n  ng chính tr  trong nhân dân, h  s  ph n đ i chính ph , đình

ủ

ể

ề

ộ

ố

công, bi u tình. Đây là đi u mà không m t chính ph  nào mu n.

ủ

ủ

ả

ả

ướ

ế   c Đông Á và Argentina ti n

Th  baứ , khi kh ng ho ng x y ra chính ph  các n

ộ ệ

ổ ự

ụ

ả

ằ

ỉ

hành phá giá n i t

ạ    nh m n  l c làm gi m thâm h t cán cân vãng lai, ch  riêng Hi L p

ọ ử ụ

ư ậ

ề

ế

ề

ọ

ồ là không làm nh  v y, vì h  s  d ng đ ng ti n chung, n u có quy n thì h  có th

ể

ể ứ

ề

ế

ủ

ư

ả

cũng đã phá giá EUR đ  c u vãng n n kinh t

ạ . nh ng trong giai đo n kh ng ho ng khi

ườ

ộ ệ

ấ

ẩ ạ

ệ

ẳ

mà ng

i dân đã m t lòng tin vào n i t

thì vi c phá giá ch ng khác nào đ y l m phát

lên cao h n.ơ

(cid:0)

Page 35

ả

ớ ớ ự

ở ủ

ớ ườ

i s  giúp đ  c a IMF, WB hay EU v i tr

ợ ng h p Hi

ọ Th  tứ ư, h  ph i nh  t

ạ

ượ

ệ ấ

ữ

ề

ắ

ậ

ấ

ả

ả

ọ

ể L p. Đ  có đ

c các kho n vay này h  ph i ch p nh n nh ng đi u ki n r t kh t khe

ặ ề ệ

ư ắ

ự

ệ

ắ

ả

nh  c t gi m chi tiêu công, th c hi n chính sách th t ch t ti n t

, tài khóa. Trong

ủ

ẽ

ệ

ả

ạ

ắ

ồ ệ ơ

ỉ ố

ể

ưở

ng n h n vi c làm này s  làm kh ng ho ng t

h n, có th  ch  s  tăng tr

i t

ng b

ị

ứ ố

ậ

ả

ườ

ế

ấ

ố

ự âm, làm thu nh p th c gi m, m c s ng ng

ể   ẫ i dân xu ng th p, d n đ n bãi công, bi u

ư ừ

ả

ậ

ạ

ạ

ị

ở

tình th m chí b o lo n chính tr  nh  t ng x y ra

Thái Lan, Indonesia, Argentina và

ạ

ạ

ươ

ạ ẽ ầ

ở ạ

ằ

ầ g n đây là Hi L p. Trong dài h n cán cân th

ng m i s  d n cân b ng tr  l

i( ch

ủ

ả

ờ

ơ ở ể ọ ả ợ ế y u nh  vào gi m chi) và đây là c  s  đ  h  tr  n .

ố

ộ ồ

ữ

ủ

ậ

ả

ả

ố

ị

ụ ấ   , sau kh ng ho ng t c đ  h i ph c r t ch m và ph i ch u nh ng phí

Cu i cùng

ư

ấ

ả

ợ

ươ

ả

ợ

ươ

ổ ự ớ t n c c l n nh : m t kh  năng vay n  trong t

ng lai, gi m l

i ích th

ố   ạ ng m i qu c

ươ

ộ ươ

ữ

ả

ả

ấ

ẩ

ế t

trong t

ể ấ ng lai (xu t kh u có th  v p ph i nh ng b o h  th

ng m i t

ạ ừ ướ  n

c ch

ủ

ậ

ẩ

ơ

ợ n , nh p kh u cũng khó khăn h n).

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ủ

ủ

ộ

ả

ớ

ệ

IX.

Tác đ ng c a kh ng ho ng Argentina t

i Vi

t Nam:

1. Tác đ ng:ộ

ầ ơ ượ ố ả S  l c b i c nh toàn c u:

ố ả ủ ư ữ ủ ộ Cũng gi ng nh  nh ng cu c kh ng ho ng khác, kh ng ho ng Argentina nhanh chóng  ạ ủ ế toàn c u r i vào suy thoái, và Vi ề ả ứ ồ m i n i ti n hành h  giá đ ng n i ể ụ ắ ồ ệ ế ớ ổ ế ạ i suy thoái hàng lo t n n kinh t ả ể ử ạ ạ ề ấ ồ ẽ ượ ỳ ọ ạ ộ ệ ẩ  cũng đ ng nghĩa là nó s  đ ồ ấ ạ ệ ẽ ộ ệ ẩ ồ ả ộ ế ớ ề ầ ư ớ ớ ố  m i   v i các n n kinh t lan r ng sang các qu c gia khác. V i tâm lý lo ng i c a nhà đ u t ề ỏ ầ ơ ổ t Nam cũng không tránh kh i đi u  n i làm cho n n kinh t ộ ạ này. Đ  ph n  ng l ụ   ạ ệ ệ  bù đ p thâm h t t ( m c đích tăng kh  năng c nh tranh xu t kh u đ  tăng ngu n thu ngo i t ở ạ i, làm c k  v ng tăng giá tr  l ngân sách, thêm n a h  giá n i t   ở ạ ầ cho c u n i t i).  s  quay tr  l tăng lên, đ y lãi su t tăng lên, đ ng nghĩa là lu ng ngo i t

ủ ầ ư l i đ n Argentina làm tâm lý nhà đ u t ặ ơ  dè d t h n  khi ế ớ ổ ờ ạ ế ệ . Thêm vào đó, ngày m i n i, và Vi ủ ả ả Sau kh ng ho ng Đông Á, gi ề  vào các n n kinh t ố ở ỹ  M  làm cho ni m tin c a ng ề i tiêu dùng gi m đáng k , tác  nh h ế ế ớ ơ ườ ạ ể  th  gi ạ ệ t Nam cũng không ngo i l ả ệ ề ộ ị ế ớ ổ i xu t kh u c a nhi u n n kinh t ụ ề ể ấ ả ưở   ề ng  m i n i. Bên c nh đó, vi c n n kinh t i r i vào  ộ c phát tri n áp d ng chính sách b o h  hàng n i đ a làm cho tình hình xu t  ế ủ ẩ ủ ướ ề ế ớ ổ ẩ ủ ơ ầ ư đ u t 11/9/2001 kh ng b   ấ ớ t suy thoái, các n kh u c a các n n kinh t m i n i càng r i vào tình th  khó khăn.

ề ế ế ớ ắ ầ ưở ạ i, t th  gi

ưở i b t đ u tăng tr ở ứ ừ ưở ng  ậ ế ớ ổ cu i năm 2000 n n kinh t ễ ả ề  các n n kinh t ậ ng ư ế ẽ ạ ố ệ ẽ ủ ữ ậ ng ch m l i, nh ng  ả ủ  m c v a ph i c a châu Âu, và  ớ ộ i  ệ t Nam ế  m i n i. V y xu th  này s  tác đ ng t ế  vĩ mô c a Vi i s  li u kinh t ạ ừ ố Tóm l ạ ề ự ụ ồ ủ quan ng i v  s  ph c h i c a Nh t, vi n c nh tăng tr ở ả ả ự s  suy gi m kh  năng tăng tr ệ ế ề n n kinh t t Nam nh  th  nào? Chúng ta s  nhìn l  Vi ạ giai đo n này.

Kinh t ế ệ  Vi t Nam:

ộ ủ ẽ ộ ề ấ ế t y u. Nó s  tác đ ng đ n nhi u  ạ ế ế ề  khác t o ra hi u  ng  ề ế ệ ứ ộ ủ ệ ớ t Nam là t i Vi ế ố ộ ạ i tác đ ng đ n y u t  này l ẽ ộ  b  tác đ ng. Đây chúng ta s  tìm hi u v  tác đ ng c a  ơ ả ầ ư ướ ể ạ c ngoài, l m phát, tăng tr ủ ưở ng, n

ẽ ộ ả Cu c kh ng ho ng s  tác đ ng t ế ế ố ế ố  vĩ mô trong n n kinh t y u t , y u t ế ị ả ề ả domino, và k t qu  là c  n n kinh t ỉ ố ữ ớ ộ i nh ng ch  s  vĩ mô c  b n: đ u t cu c kh ng ho ng t ẩ ấ ự ữ ậ d  tr  ngo i h i, xu t nh p kh u. ầ ư ướ 1.1.   c ngoài:  n ả ạ ố   Đ u t

ố tr c ti p và gián ti p ạ ạ ữ ố ả t y u. Vì tâm lý lo ng i l ế ấ ế ẽ ế ế ớ i lúc đó thì v n đ u t  th  gi ộ ự ế ầ ư ự ế ế ộ i có m t Đông Á, hay m t Argentina n a nên nhà  ư ấ ộ ộ ạ ơ c ngoài s  thích đ u t ầ ư  gián ti p cũng v y, tâm lý lo ng i khi n nhà đ u t ị ườ ỉ ố ứ ế ầ ẽ ả ớ ả ố ứ vào các lĩnh v c an toàn h n nh : b t đ ng s n, vàng…   rút v n, c ng v i tình hình  ng ch ng khoán gi m nên FPI ự ế ở ư ế ậ ả Theo lý thuy t và b i c nh kinh t ố ả gi m xu ng là t ầ ư ầ ư ướ  n đ u t ậ ớ ầ ư V i đ u t suy thoái toàn c u s  làm cho ch  s  ch ng khoán trên th  tr ệ cũng gi m. V y th c t t Nam nh  th  nào? Vi

ầ ư ự ế ệ ả ố ệ B ng s  li u đ u t tr c ti p (1996­2003),  ĐVT (tri u USD)

Page 37

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

FDI 8.64 4.649 3.897 1.568 2.018 2.536 1.567 1.55

778 1.173 884 629 476 632 1.136 1.15 Tăng lên

263 315 271 280 373 373 459 470 FDI đóng góp  vào NS

FDI/GDP(%) 8,1 8,3 3,5 2,5 2,6 3.3 3,6 4.1

ể ủ ầ ệ ủ ếu đ ượ ấ ừ c l y t các báo cáo "Phát tri n Kinh t ế g n đây c a Vi t ố ệ Ngu n:ồ  S  li u ch  y

ệ ủ Nam" c a Qu  Ti ỹ ền t Qu c t ố ế.

ậ ị Nh n đ nh:

ừ ả ố ệ ệ ố t Nam sau năm ồ ố ấ ỉ ả ầ ộ i thích vi c t ả ộ ẹ ở ạ ệ ề ậ ạ c ngu n v n FDI vào Vi ấ  8640 tri u USD xu ng th p nh t vào năm 1999 ch  còn  ủ ệ ụ t gi m này là do tác đ ng c a  ạ   ư t Nam.  Nh ng giai đo n i tăng trong khi n n kinh ầ ấ ượ ể ể T  b ng s  li u ta có th  d  dàng th y đ ắ ầ ệ ừ ộ ố 1996 b t đ u tu t d c không phanh t ệ ể ả ầ ứ ả 1568 tri u USD, t c là gi m g n 7 l n (có th  gi ệ ế ộ ủ cu c kh ng ho ng Đông Á (1997­1998) đã tác đ ng đ n FDI vào Vi ạ ấ 2000­2001 FDI có d u hi u tăng nh  tr  l i sao FDI l i, v y lý do t ế t ơ  toàn c u đang r i vào suy thoái?

ệ ư ủ ộ ng tài chính Vi ộ ưở ứ ộ ẫ ỉ t Nam v n duy trì m c đ  tăng tr i ch  sau Trung Qu c (tăng tr ậ ự ở t Nam lúc này ch a th t s  m  nên tác đ ng c a cu c  ng khá cao,  ng GDP năm 2000 ầ ưở ễ ả ể ố t Nam tr  thành đi m sáng trong vi n c nh toàn c u đang (cid:0) M t là th  tr ị ườ ộ ệ ạ ả ủ kh ng ho ng là không m nh nên Vi ế ớ ấ ế n u không nói là cao nh t nhì th  gi ở là 5,5 năm 2001 là 4,7), Vi ượ suy thoái nên thu hút đ ệ c FDI vào.

(cid:0) ả ị ư ệ ệ t Nam vay tr  l ệ ế ị ế ụ ệ ớ i  ế   . ủ ệ ệ ệ ồ ỗ ợ ươ ả ệ ủ ể ở ạ ổ ự t Nam ti p t c th c hi n đ i m i kinh t ủ ế t Nam c i thi n cán cân  ả ng trình “ phát tri n và gi m nghèo” và 400 tri u USD c a WB  ơ ấ ạ ề ệ ằ ệ Hai là, sau b y năm b  ng ng tr , IMF và WB đã quy t đ nh cho Vi ằ 735 tri u USD (tháng 5/2001) nh m giúp Vi Trong đó bao g m, 375 tri u USD c a IMF ch  y u giúp Vi thanh toán h  tr  ch nh m giúp Vi t Nam c  c u l i n n kinh t ế .

(cid:0) ướ ự t Nam đang th c hi n c  c u l ề ọ ệ ơ ấ ạ ề ể c ti m năng và tri n v ng phát tri n ế  theo xu h i n n kinh t ng  ệ ể ở t Nam nên làm   Vi ệ ạ Ba là giai đo n này Vi ấ ượ ế ở ề  m , th y đ n n kinh t cho FDI và FPI tăng lên.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

(cid:0) ạ ẹ ừ ệ ấ 2536 tri u USD năm 2001 gi m  ộ ủ ệ ả ố ủ ả ố ả ả ệ Giai đo n 2002­2003, FDI có d u hi u gi m nh , t ộ ệ ụ xu ng 1550 tri u USD năm 2003, vi c s t gi m này chính là tác tác đ ng c a cu c  kh ng ho ng Argentina cu i năm 2001.

ỷ ệ ạ 1.2. T  l l m phát:

ế ề ế ơ ẽ ư ườ i ta s   u tiên nh ng kênh ế ả ươ ơ ạ ữ ộ ượ ẽ ấ r i vào suy thoái thì ng Theo lý thuy t khi n n kinh t ở ồ ấ ộ ư  an toàn h n nh : vàng, b t đ ng s n…ngu n v n tr  nên khan hi m.  Bu c các Ngân  ộ ề ư  ng ti n d ầ ạ ố ặ ằ ấ ấ ạ ừ ố ế ầ ả ề ứ ả ả ự ế ở ế ơ ệ ề ả ạ ậ ầ ư đ u t ng m i tăng lãi su t huy đ ng làm cho m t b ng lãi su t tăng, s  hút l hàng Th ư th a trong l u thông vào, k t qu  là l m phát xu ng th p. Bên c nh đó, suy thoái toàn c u  ả ứ làm tiêu dùng gi m, t c là c u v  hàng hóa gi m làm cho m c giá chung gi m và l m phát  ả  r i vào tình tr ng gi m phát. V y th c t gi m hay là  n n kinh t ạ ư ế t Nam nh  th  nào? Vi

ỉ ố ạ Ch  s  l m phát (1996­2001):

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 2001

l m

4.4 3.6 9.2 ­0.2 ­0.6 2 ỷ ệ ạ T  l phát(%)

ố ệ ể ủ ầ ệ ủ ếu đ ượ ấ ừ c l y t các báo cáo "Phát tri n Kinh t ế g n đây c a Vi t Ngu nồ  : S  li u ch  y

ệ ủ Nam" c a Qu  Ti ỹ ền t Qu c t ố ế.

ậ ị Nh n đ nh:

ướ ư ừ ễ ế 1996­ ng chung là tăng nhanh t ứ ừ ấ ớ ố i 9,2%, sau đó b t ng  gi m nhanh th m chí xu ng m c âm năm 2000­ ể ượ ứ ạ ờ ả ư ả ỉ ố ạ Ch  s  l m phát có di n bi n ph c t p nh ng xu h ậ  4,4% lên t 1998 t ề 2001. Đi u này có th  đ i thích nh  sau: c gi

(cid:0) ế ệ ề , Vi ướ ả ặ ằ ế ế ạ ệ ẫ ừ ắ   ậ ộ ệ t Nam cũng v y, trong ng n c phá giá n i t Khi suy thoái khi n cho nhi u n ằ ạ h n vi c làm này khi n cho giá c  hàng hóa tính b ng VNĐ tăng lên, làm m t b ng giá    1996­1998. tăng, d n đ n l m phát tăng nhanh t

(cid:0) ệ s  làm n i t ượ ộ ệ ẽ ở ạ ơ ấ ế ỳ ọ ả ườ ớ ộ ệ ượ ị  đ ầ ủ ự ữ ố ỏ ề ặ ả ỉ ố ạ ố ầ ạ ề ể

ạ ư ứ   ấ Nh ng trong dài h n thì vi c phá giá n i t c đ nh giá th p h n m c ẽ ự  nhiên, nó đ t c k  v ng s  tăng giá tr  l   i, làm c u VNĐ tăng khi n lãi su t tăng, ộ ả ạ ế k t qu  l m phát gi m xu ng. Do tâm lý bi quan c a ng   i tiêu dùng c ng v i suy ấ ộ ườ   i ta tr n ch y kh i ti n thay vào đó là d  tr  vàng ho c b t đ ng s n, làm thoái, ng ạ   ề cho cung ti n < c u ti n gây nên thi u phát, nên ch  s  l m phát âm trong giai đo n 2000­2001.

(cid:0) ế ố ả ạ ặ ả ề ườ ủ ủ ả ấ ố ớ Cùng v i nh ng y u t ế ớ ị ườ trên th  tr ữ ng th  gi ầ    trên thì giá các m t hàng nông s n chính gi m m nh do c u ả   i tiêu i gi m (kh ng b  và kh ng ho ng làm m t ni m tin ng

Page 39

ạ ữ ặ ỏ ỉ ố ể i là nh ng m t hàng chính trong gi hàng đ  tính ch  s  giá tiêu dùng dùng), mà đây l (CPI).

ẩ ấ 1.3. ậ   Xu t nh p kh u:

ế ủ ướ ẽ ề ả ạ ấ ể ắ ơ ạ ướ ạ  các n ạ ậ c b n hàng, đ  giành đ ủ ấ ả ẻ ơ ả ặ ể ọ ẽ ệ ề ả ẩ ẻ ừ ướ c kh i hàng hóa giá r  t ế ị ề  các n n kinh t ế ấ ả ư ố ư ế ệ ầ ơ ế  toàn c u r i vào suy thoái các n   c s  ti m cách tăng Theo lý thuy t thì khi kinh t ẩ ẽ ặ ướ ả c, khi đó xu t kh u s  g p ph i c nh tranh gay   kh  năng c nh tranh c a hàng hóa trong n ướ   ấ ả ầ ượ ắ ừ c c ph n th ng đ n gi n nh t là làm sao hàng hóa n g t t ướ ẽ ộ ệ ể ả ố  đ  tăng kh  năng c nh tranh. c s  phá giá n i t   mình ph i r  h n đ i th , vì v y các n ể  ướ ắ ả ạ ế K t qu  là hàng hóa xu t kh u g p ph i c nh tranh gay g t. Riêng các n c phát tri n đ ế ớ ổ ỏ ả  m i n i, h  s  áp b o v  n n s n xu t trong n   ậ   ộ ậ ụ d ng chính sách b o h  m u d ch nh : hàng rào thu  quan, thu  ch ng bán phá giá…V y ự ế th c t t Nam nh  th  nào? Vi

ố ệ ẩ ậ ấ S  li u xu t nh p kh u (1996­2001)

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 2001

ấ ẩ Xu t kh u 920 1790 1982 2590 3320 3673

ẩ ậ 2042 2890 2668 3382 4350 4984 Nh p kh u

ợ ướ ấ   c ngoài/Xu t

12.9 12.8 13.9 12.8 11.2 10.2 N  n kh uẩ

ố ệ ể ủ ầ ệ ủ ếu đ ượ ấ ừ c l y t các báo cáo "Phát tri n Kinh t ế g n đây c a Vi t Ngu n:ồ  : S  li u ch  y

ệ ủ Nam" c a Qu  Ti ỹ ền t ố  Qu c t .ế

ậ ị Nh n đ nh:

ồ ẩ ấ ụ ẽ ớ ố ộ ạ ạ Xu t kh u h i ph c m nh m  v i t c đ  tăng tr ưở ố ạ ả ớ ng t ả ể ừ ả ấ ệ Vi ừ ứ ộ ự ữ ứ ầ ổ ủ an toàn tr ể ả ỉ ớ ạ ế ứ ạ ề ề ạ ộ i giai đo n này. Đi u này có th  gi ớ   ng đ t 25% trong năm 2000, so v i ố ư   23,2% trong năm 1999 và 2,4% năm 1998, nh ng con s  này đã gi m m nh xu ng còn 6% ẩ ậ ưở ị   trong năm 2001. Trong khi đó, giá tr  nh p kh u sau khi tăng tr i 34,5% trong năm 2000, ẩ ỷ ệ ợ ướ ố  13.9% năm  n  n 2001 đã gi m xu ng còn 6%. T  l   c ngoài/xu t kh u gi m đáng k  t ệ   ế ề ỉ ố t Nam do các bi n 1998 ch  còn 10.2% năm 2001, đây là ch  s  đáng m ng cho n n kinh t ướ ữ   ạ ệ ể ể c nh ng i h n m c c u t ng th  đ  duy trì m t m c đ  d  tr  ngo i t pháp gi ư  ế ế ớ ễ di n bi n ph c t p c a n n kinh t i thích nh  th  gi sau:

ộ ả ẩ ạ ỉ ề ố ượ ạ ầ ấ ủ ề ệ ả ộ (cid:0) M t là xu t kh u tăng giai đo n 1998­2000 và gi m m nh ch  còn 6% năm 2001 là do ầ ng, tác đ ng c a suy thoái toàn c u làm cho c u v  hàng công nghi p gi m v  s  l

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ạ ử ắ ặ ẩ ấ ả ả ề ế ả ấ ệ ạ ủ ả ầ i tiêu dùng làm s  l ẩ ấ ả   thêm n a, c nh tranh gay g t làm giá các m t hàng nông s n xu t kh u gi m làm ả   ệ  suy thoái s n xu t đình tr  nhu c u v  nguyên nhiên li u gi m gi m doanh thu,kinh t ố ượ ườ ớ ộ ầ làm giá d u thô gi m, c ng v i tâm lý lo ng i c a ng   ng hàng ả hóa tiêu dùng xu t kh u gi m.

(cid:0) ậ ả ỉ ỷ ạ ố ị ư ổ ớ ạ ả ị ạ ướ ộ ị ồ ớ c năm 1996 t ộ ủ ữ ề ề ờ c láng gi ng b  gi m giá t ẩ ề ướ ả ở ng tăng. Sau đó VNĐ b t đ u gi m giá tr  v i m c đ  v a ph i cho t ươ ố ứ ộ ừ ỷ ộ ễ ặ ượ ả ố ị ẩ i 34,5% năm 2000 và sau đó gi m xu ng ch  còn 6% Hai là nh p kh u tăng nhanh t   năm 2001. Giai đo n tr  giá VNĐ so v i USD khá  n đ nh. Nh ng giai   ủ   đo n 1997­1998 do tác đ ng c a cu c kh ng ho ng Đông Á làm cho giá tr  VNĐ tăng ớ   ố ị ả ướ ng đ i so v i lên t m th i do giá tr  đ ng ti n nh ng n ẻ ơ ươ ậ   ậ ậ ng đ i, vì v y nh p VNĐ. Đi u này đã làm cho hàng hóa nh p kh u tr  nên r  h n t ẩ ớ   ả ị ớ ắ ầ i kh u có xu h ệ ố t năm 2001 t cu i năm 2003( nguyên nhân là do đ  tr ). Đ c bi    giá gi a VNĐ/USD ả ẩ ậ đã đ ữ c phá giá kho ng 4% , làm cho giá tr  hàng nh p kh u gi m xu ng.

ạ ố ự ữ 1.4. D  tr  ngo i h i:

ế ề ư ầ ạ ố ể ế ấ c ngoài tr c ti p và gián ti p, ki u h i s  gi m đáng k . Thu gi m n ỷ ả , chính ồ  toàn c u suy thoái thì ngu n thu ngo i h i nh : xu t  ố ẽ ả ợ  tr ng thái có l ậ ọ ề i cho n n kinh t ự ế giá duy trì  ả ề ở ạ ụ ầ ế ệ ế t Nam thì Vi ế ự ế ầ ư ướ ị ế ạ i tăng n u mu n  n đ nh t ự ử ả ả ố ệ Theo lý thuy t khi n n kinh t ố ẩ kh u, v n đ u t ố ổ ư nh ng chi l ủ ả ạ ố ph  ph i gi m d  tr  ngo i h i. K t qu  thâm h t tr m tr ng. V y th c t ướ sao? D i đây là b ng s  li u:

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 2001

ự ữ ạ ệ ệ 1673 1857 1765 2711 3030 3601 D  tr  ngo i t (tri u USD)

ứ ầ

ự ữ ậ ẩ 6.4 7.2 6.8 8.1 8.6 9.4 D  tr  chính th c(tu n  nh p kh u)

BOP/GDP(%) ­0.7 ­1.7 ­2.3 ­2.6 ­4.4 ­4.9

­11 ­6.9 ­4.6 4 1.7 1.2 Cán cân vãng lai/GDP(%)

ể ủ ầ ệ ủ ếu đ ượ ấ ừ c l y t các báo cáo "Phát tri n Kinh t ế g n đây c a Vi t ố ệ Ngu n:ồ  S  li u ch  y

ệ ủ Nam" c a Qu  Ti ỹ ền t Qu c t ố ế.

ậ ị Nh n đ nh:

Page 41

ạ ố ướ ế D  tr  ngo i h i có xu h ng gi m 1997­1998 và sau đó tăng d n đ n năm 2001 tăng ự ữ ớ ượ ả ụ ả ụ ầ ệ c c i thi n đáng k . Liên t c ư ư ặ ạ ạ ả ờ ỳ ụ ề i thích ể 19% so v i năm 2000. Tình hình thâm h t cán cân vãng lai đ ư ụ thâm h t giai đo n 1996­1998, nh ng sau đó đã th ng d  giai đo n 1999­2001. Nh ng cán cân  ể ả ể ổ t ng th  thì thâm h t ngày càng tăng trong c  th i k  1996­2001. Đi u này có th  gi ư nh  sau:

ộ ủ ưở ướ (cid:0) M t là d  tr ự ữ ờ ồ ả ự ứ ề ố ổ ủ ỷ ị ả ả ệ ả ạ ố  ngo i h i xu h ồ ề ủ ạ ố ệ ả ậ ẩ ồ ể ề ướ ộ c láng gi ng, n u chính ph  mu n  n đ nh t ạ ố ờ ự ả ạ ệ ầ ng lan r ng toàn c u và n n kinh t ằ ả ầ ơ ả ẩ ậ ỷ ngo i h i lên 3,6 t ụ ạ ố ạ ố ự ữ ố ề ố ề ượ ả   ủ ả ng c a kh ng ho ng ng gi m 1997­1998 vì  nh h ừ  ạ ệ ả . Đ ng th i áp l c phá giá VNĐ do s c ép t Đông Á, làm gi m ngu n thu ngo i t ế ồ ướ   vi c gi m giá đ ng ti n c a các n  giá, ự ữ ự ữ ph i gi m d  tr  ngo i h i. Năm 1999­2001, d  tr  ngo i h i tăng nhanh (do IMF và   ấ   ữ ệ t Nam vay 735 tri u USD. Thêm n a, nh  s  gi m giá VNĐ làm cho xu t WB cho Vi ẩ ạ  đáng k . Bên c nh đó, do kh u tăng, và nh p kh u gi m, làm tăng ngu n thu ngo i t   ế ế ớ   ủ  th  gi kh ng ho ng Argentina đang có xu h i ớ ạ ổ   ủ ầ d n d n r i vào suy thoái, chính ph  đã áp d ng các chính sách nh m gi i h n t ng ự ữ ầ    USD cu i 2001. Tháng c u (gi m nh p kh u), và tăng d  tr ấ   5/2001, chính ph  quy t đ nh gi m d  tr  ngo i h i xu ng còn 40% đi u này cho th y ự ự s  t ả ế ị ủ ạ ệ ự ữ . ng d  tr  ngo i t tin v  l

(cid:0) ư c c i thi n t ụ ở ệ ừ ậ ượ ầ ả ấ ạ   ặ ụ  thâm h t sang th ng d  giai đo n ủ ế ẩ    ph n xu t nh p kh u nguyên nhân ch  y u là do tăng ấ ậ Hai là cán cân vãng lai liên t c đ ư 1999­2001, nh  đã phân tích  ả xu t và gi m nh p.

ộ ưở ủ ớ ể ng t t Nam là không đáng k . ố ộ ệ i Vi ớ Tóm l T c d  tăng tr iạ , cu c kh ng ho ng Argentina  nh h ả ả ỉ ả ưở ng GDP năm 2001 là 4.7%, ch  gi m 0.8% so v i năm 2000.

ả ố ệ B ng s  li u GDP:

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 2001

ỷ ệ ưở 9.3 8.2 3.5 4.2 5.5 4.7 T  l tăng tr ng GDP(%)

ố ệ ể ủ ầ ệ ủ ếu đ ượ ấ ừ c l y t các báo cáo "Phát tri n Kinh t ế g n đây c a Vi t Ngu n:ồ  : S  li u ch  y

ệ ủ Nam" c a Qu  Ti ỹ ền t Qu c t ố ế.

ề ả ệ Đi u này có th  đ c lý gi ể ượ ứ ị ườ i là do th  tr ấ ng tài chính Vi ẩ ủ ộ ớ ậ ự ở ủ ế ư ạ ự ụ ả t Nam ch a th t s  m  nên ệ t Nam giai đo n này ch  y u là  ả ể tác đ ng không quá l n, th  hai là do hàng xu t kh u c a Vi ệ nông s n, hàng tiêu dùng, nguyên nhiên li u thô nên s  s t gi m là không đáng k …

ệ ọ 2. Bài h c cho Vi t Nam:

ỉ ệ ợ ướ ở ứ 2.1. Duy trì t  l vay n  n c ngoài m c an toàn:

ự ế

ữ

ễ

ư

ầ

ệ ớ Liên h  v i th c t

nh ng gì đang di n ra

ở ướ  n

c ta thì tình hình g n nh  ăn

ớ

ớ

ế ủ

ủ

ả

ậ

kh p v i tình hình kinh t

c a Argentina c n  kh ng ho ng 2001.

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ố ớ ướ ượ Theo WB thì t  l ỉ ệ ợ ướ  n  n c ngoài đ i v i các n ể c đang phát tri n không nên v t quá

ộ ế ố ả ượ ầ ự ế ấ 40% GDP. M t y u t ọ  vô cùng quan tr ng c n ph i đ ả   c tính đ n đó là lãi su t th c ph i

ự ế ế ả ấ ả ừ ả ợ ổ ồ tr . N u tính đ n lãi su t th c trong kho ng t ộ  7­10% thì đó là m t kho n n  kh ng l (lãi

ợ ướ ủ ế ấ ả ố su t trái phi u Chính ph  VN vay n  n ế c ngoài kho ng 6,5%). N u qu c gia nào không có

ợ ở ứ ư ậ ể ể ầ ấ ộ ỳ ố t c đ  phát tri n th n k  thì không th  nào vay n ằ    m c cao nh  v y, nh t là vay b ng

ạ ệ ạ ơ ấ ủ ệ ồ ệ ngo i t ề  m nh (C  c u đ ng ti n vay hi n nay c a Vi ồ t Nam: 28,6% là đ ng USD, 19,3% là

ồ ủ ệ ạ ồ đ ng Yên, 5,2% là đ ng Euro). T  l ỉ ệ ợ ướ  n  n c ngoài c a Vi ứ   t Nam năm 2009 đã đ t m c

ả ệ ồ ả ả ỉ ứ ế ấ ấ ộ ệ ế 38,8% x p x  m c báo đ ng. N u tính đ n lãi su t ph i tr  và c  vi c đ ng Vi t Nam có kh ả

ấ ươ ố ự ợ ả ả ề ậ ỏ năng m t giá trong t ng lai thì s  th c n  ph i tr  là không h  nh . V y nên chúng ta không

ư ộ ố ể ạ ỉ ệ ợ ẫ ứ ủ ằ ằ th  l c quan thái quá nh  m t s  quan ch c Chính ph  cho r ng t  l n  v n còn n m trong

ồ ủ ẽ ả ợ ằ ứ ề ệ ậ m c an toàn. V y đi u gì s  x y ra khi vi c thanh toán n  b ng ngu n c a Ngân Sách Nhà

ướ ố ớ ợ ủ ế ả ầ ả ạ ủ ẽ ớ N c đ i v i các kho n n  c a Chính ph  s  l n d n khi các kho n vay đ n h n ph i tr  n ả ả ợ

g c?ố

ố ớ ướ ơ ấ ợ ớ ỉ ọ ủ ế ấ ợ Đ i v i n c ta, trong c  c u n  thì Chính ph  là con n  l n nh t chi m t  tr ng trên

ế ế ướ ệ ệ ậ ố 60% k  ti p là các doanh nghi p Nhà N c và cu i cùng là các doanh nghi p FDI. V y thì

ự ể ưở ả ợ ủ ả ố chúng ta d a vào đâu đ  tin t ng vào kh  năng tr  n  c a qu c gia? Dĩ nhiên là không th ể

ố ế ơ ủ ễ ỉ ể ự ủ ự ệ ệ ả ự d a vào s  tín nhi m c a qu c t đ n gi n vì s  tín nhi m này ch  đ  cho Chính ph  d  vay

ợ ơ n  h n mà thôi.

ơ ế ự ợ ả ướ 2.2. Xây d ng c  ch  phù h p giám sát các kho n vay n c ngoài:

ướ ợ ướ ầ ố ượ ưở ế ,   c n   làm   rõ   chi   ngân   sách,   vay   n   n c   ngoài,   đ i   t ng   h ng   l ợ   i, Tr c   h t

ươ ự ứ ệ ệ ờ ố ph ố   ng th c và th i gian th c hi n các bi n pháp này. Theo ông John Hendra, Giám đ c qu c

ủ ạ ệ ằ ề ệ ữ ợ gia c a LHQ t i Vi t Nam cho r ng “ Đi u này giúp Vi t Nam tránh nh ng mong đ i không

ể ủ ơ ở ậ ố ị ế ự ọ có c  s , giúp các đ i tác phát tri n c a V êt Nam nh n bi t các lĩnh v c mà h  có th  h  tr ể ỗ ợ

ủ ượ ấ ạ ự ế ố t t nh t cho Chính ph  v ạ t qua khó khăn, t o s  minh b ch cho các sáng ki n chính sách,

ệ ử ụ ề tránh vi c s  d ng sai ti n ngân sách”.

Page 43

ợ ụ ể ầ ầ ả ả ượ ậ ậ ố ộ ố ệ , c n đ m b o s  li u n  c  th  c n đ ấ   c c p nh t m t cách th ng nh t ứ Th  hai

ự ữ ấ ạ ả ơ ị minh b ch và có tính trung th c. Các c  quan cung c p nh ng thông tin này ph i ch u trách

ướ ự ủ ư ế ậ ề ư ớ ệ nhi m tr c pháp lu t v  tính xác th c c a thông tin đã đ a. Có nh  th  thì chúng ta m i ch ủ

ơ ấ ạ ợ ừ ể ả ả ợ ặ ớ ớ ươ ộ đ ng c  c u l i n  t đó m i có th  gi m b t gánh n ng tr  n  trong t ng lai.

ơ ấ ệ ả ả ả ộ ướ ữ   ố ợ c, ph i h p gi a Th  baứ , là ph i nâng cao hi u qu  qu n lí c  c u b  máy nhà n

ơ ấ ử ề ề ấ ổ ờ ỉ ị các ban ngành x  lí k p th i các v n đ  phát sinh; b  sung đi u ch nh các c  c u, chính sách

ấ ượ ằ ệ ử ụ ể ủ ả ố nh m nâng cao ch t l ng gi m thi u r i ro trong vi c s  d ng v n vay.

ứ ầ ạ ở ưỡ ướ ạ ng ng an toàn (d i 40% GDP), m nh d n t ạ ừ ự Th  tứ ư, c n xây d ng h n m c vay

ả ầ ố ế ư ế ớ ả ể ủ ả ả ch i các kho n vay không c n thi t vì nh  th  m i đ m b o gi m thi u r i ro nâng cao h ệ

ử ụ ề ặ ệ ố ố s  an toàn s  d ng v n trong tình hình kinh t ế ế ớ  th  gi ấ ổ i có nhi u b t  n và đ c bi ệ   t là hi u

ả ầ ư ấ qu  đ u t r t th p ấ ở ướ  n ệ c ta hi n nay.

ố ơ ế ử ụ ự ầ ợ ố ư , c n xây d ng 1 c  ch  s  d ng v n vay h p lí nh : Cu i cùng

(cid:0) ế ượ ự ế ổ ạ ợ Xây d ng 1 chi n l ể c phát tri n kinh t t ng h p trong dài h n.

(cid:0) ườ ạ Có môi tr ng pháp lí lành m nh.

(cid:0) ả ạ ặ ắ ố ồ Qu n lí nghiêm ng t ngu n v n vay ng n h n.

(cid:0) ạ ề ự ạ ạ ươ Có chính sách linh ho t v  lĩnh v c ngo i giao, ngo i th ng.

(cid:0) ả ố ướ ổ ệ ố ồ ị ướ ồ Ph i có ngu n v n trong n c  n đ nh, tránh vi c xem ngu n v n vay n c ngoài là

ố ơ ả v n c  b n.

ề ổ ầ ố ề ấ ỉ ạ 2.3. Ch ng tham ô lãng phí, đi u ch nh v n đ  c  ph n hóa ào t:

ủ ế ủ ạ ả Kh ng ho ng Argentina suy cho cùng thì nguyên nhân ch  y u là tình tr ng tham ô,

ủ ớ ứ ầ ề ự ữ ự ề ị ươ ớ tham nhũng c a gi i ch c c m quy n, s  phân chia quy n l c gi a các đ a ph ng v i nhau...

ạ ộ ấ ề ấ ầ ượ ả ế Mà tình tr ng này ở ướ  n c ta đang là m t v n đ  c p bách c n đ c gi i quy t.

ổ ố ế ứ ạ ệ Theo t ch c minh b ch qu c t (Transparency International, TI) thì Vi ằ   t Nam n m

ữ ướ ạ ạ ộ ọ ố trong s  nh ng n c có tình tr ng tham ô, tham nhũng thu c lo i nghiêm tr ng trên th  gi ế ớ   i

ớ ệ ứ ứ ố ấ ủ (theo báo cáo m i nh t c a TI năm 2006 thì Vi t Nam đ ng th  106 trong s  159 n ướ ượ   c c đ

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ỉ ố ả ậ ớ ở ứ ượ ứ kh o sát, v i ch  s  nh n th c tham nhũng là 2.6 trong khi m c 3.0 thì đã đ c xem là đáng

ố ệ ư ế ạ ờ ạ lo ng i). Tuy đây là s  li u năm 2006 nh ng đ n bây gi thì tình tr ng này ở ướ  n ẫ   c ta v n

ư ậ ụ ủ ể ấ ầ ơ không khá h n là bao đi n hình là v  c a PMU18 hay g n đây nh t gây xôn xao d  lu n là v ụ

ữ

ậ

ạ

ả Tình tr ng tham ô tham nhũng gây nên nh ng h u qu :

ủ c a Vinashin...

(cid:0) ầ ư ướ ạ ấ Gây tâm lí lo ng i cho các nhà đ u t n ả   c ngoài khi cho vay hay cung c p các kho n

ệ ướ ợ vi n tr  cho n c ta.

(cid:0) ế ưở ủ ạ ộ ườ Gây tâm lí hoang mang, thi u tin t ng vào b  máy lãnh đ o c a ng i dân trong

n c.ướ

(cid:0) ấ ướ ủ ọ ồ ố ả Gây lãng phí nghiêm tr ng ngu n v n vay c a đ t n ệ c làm gi m hi u qu  đ u t ả ầ ư   ,

ơ làm tăng nguy c  không tr  đ ả ượ ợ c n .

ướ ử ạ ơ ế ữ ữ ả Nhà n c nên có nh ng c  ch  chính sách qu n lí và x  ph t thích đáng nh ng hành vi

ệ ạ t n n trên.

ạ ầ ạ ọ ừ ấ ẫ ổ Tình tr ng c  ph n hóa ào t mà bài h c t Argentina v n còn r t rõ, khi Nhà n ướ   c

ứ ủ ả ạ ồ ợ ọ lâm vào tình tr ng kh ng ho ng n  nghiêm tr ng đang tìm cách c u vãn thì ngu n thu duy

ấ ủ ọ ệ ế ỉ ướ ầ ổ nh t c a h  lúc này cũng ch  còn thu  vì các doanh nghi p nhà n c đã c  ph n hóa,t ư ữ    h u

ế ầ hóa g n h t.

ễ ầ ả ạ ộ ố ị Ở ướ   n c   ta   tình   tr ng   này   cũng   đang   di n   ra   theo   m t   k ch   b n   g n   gi ng   nh ư

ữ ướ ủ ệ ả ỗ Argentina nh ng năm tr ố   c và trong kh ng ho ng. M i năm có hàng trăm doanh nghi p qu c

ả ướ ế ầ ổ ướ ế ể ữ ả ơ doanh trên c  n c ti n hành c  ph n hóa. Nhà n c ta cũng đã có nh ng c  ch  đ  qu n lí

ữ ề ẫ ỗ ổ ấ ị ệ ề ạ ọ ấ v n đ  này tuy nhiên v n có nh ng l h ng nh t đ nh t o đi u ki n cho b n tham ô hoành

ứ ứ ủ ề ề ả ấ ớ ố ơ ự   ị hành. Chiêu th c truy n th ng c a chúng là đ nh giá tài s n th p h n nhi u so v i m c th c

ưở ợ ấ ừ ạ ộ ầ ổ ế t . Sau đó thì h ng l i b t chính t ho t đ ng này. Trong chính sách c  ph n hóa có quy

ữ ư ầ ả ớ ổ ộ ườ ộ ộ ế ị đ nh ph i bán m t ph n c  phi u v i giá  u đãi cho nh ng ng ệ   i trong n i b  doanh nghi p

ố ượ ư ớ ị ườ ư ệ ổ nh  giám đ c đ c mua t i 30%, khi th  tr ng tài chính đang nóng h i nh  hi n nay thì các

ầ ư ẵ ặ ề ướ ể ỗ ợ ẻ ượ ư ữ ề ậ ộ nhà đ u t s n sàng đ t ti n tr c đ  có ch  và l i nhu n thu c v  nh ng k  đ c  u đãi

Page 45

ư ậ ề ẽ ướ ị ườ ể ầ ỏ này là không h  nh . Nh  v y đáng l ra Nhà n ổ c có th  bán c  ph n ra th  tr ớ ng v i giá

ư ạ ị ữ ẻ ề ẫ ấ ộ ướ cao nh ng l i b  nh ng k  này “ n ng tay trên ” và th t thoát thu c v  Nhà n c là không

nh .ỏ

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

Ờ Ế L I K T

ề ự ả ưở ợ ủ ủ ả ộ ọ ứ Cu c kh ng ho ng n  c a Argentina chính là bài h c v  s   o t ng quá m c v ề

ữ ưở ề ộ ộ ữ ượ ữ nh ng thành công trong tăng tr ấ ng mà quên đi nh ng v n đ  n i b . Rút ra đ c nh ng kinh

ề ộ ộ ủ ệ ề ấ ả ầ ả ệ ể nghi m v  các v n đ  n i b  c a Argentina, chúng ta c n ph i chú ý gi ế i quy t tri t đ , đó

ầ ạ ổ ạ ế ế ấ ộ là tình tr ng tham nhũng, c  ph n hóa ào ế t và th t thoát, b  máy ti n hành thu thu  y u kém,

ợ ướ vay n  n ế c ngoài thi u tính toán.

ượ ấ ả ủ ữ ề ọ ư Nh ng v t lên trên t t c  nh ng đi u này, nguyên nhân c a m i nguyên nhân, chính

ế ơ ế ợ ướ ữ ệ ệ ả ố là vi c qu c gia thi u c  ch  giám sát h u hi u các kho n vay n  n ề c ngoài, đi u mà chúng

ấ ở ả ứ ề ự ủ ầ ầ ợ ườ ta đã th y ph n trên v  s  ph n  ng đ y khôi hài c a các nhà tài tr  và ng ề ệ   i dân v  vi c

ộ ướ ố ễ ể ứ ư ừ ậ ộ ơ qu c h i n c này vào cu c quá ch m tr  đ  c u vãn tình hình. Ch ng nào ch a có c  ch ế

ợ ướ ữ ệ ả ủ ủ ừ giám sát h u hi u các kho n vay n  n ơ ề ộ   c ngoài c a chính ph , ch ng đó nguy c  v  m t

ủ ệ ề ả ả ộ ờ   cu c kh ng ho ng tài chính toàn di n cũng không ph i là đi u quá xa v i.

Page 47

Ả

Ệ

TÀI LI U THAM KH O

Sách:

ươ ủ ứ ủ ồ ệ Đánh Th c Con R ng Ng  Quên: Kinh T ế Vi t Nam Đi Vào Th ế Kỷ Ch ng 3 và 4 c a sách “

ạ ầ ỗ ủ ờ Th i báo Kinh t ấ ả   ế Sài Gòn, Nhà Xu t b n 21" do Ph m Đ  Chí và Tr n Nam Bình ch  biên,

ươ TPHCM và Trung tâm Kinh tế châu Á ­ Thái Bình D ng (VAPEC) ấ ả ợ h p tác xu t b n tháng 6­

ả 2001 và tái b n tháng 2­2002.

ữ ậ Tài li u ệ "Memorandum of Economic and Financial Policies" về các th aỏ  thu n gi a Chính ph ủ

ệ ể ạ Vi t Nam và IMF vào tháng 4­2001 và tháng 11­2001 (có th  xem trên m ng t ạ www.imf.org) i

"World Economic Outlook", International Monetary Fund, April and December 2001.

ư ạ ọ Chính sách kinh t ế của Việt Nam k  ể t ọ    ừ năm 2001, David Dapice, Giáo s  Đ i h c Tufts, H c

ả ươ ệ ườ ạ ọ gi ấ  cao c p, Ch ng trình Vi t Nam, Tr ng Kennedy, Đ i h c Harvard

Các website:

ể ế ủ ả http://www.baomoi.com/Info/ : Argentina: kh ng ho ng th  ch

ườ ầ ư ủ ả http://vietbao.vn/The­gioi/ : ng i góp ph n đ a Argentina vào kh ng ho ng

ủ ế ả ỏ http://maivang.nld.com.vn/ : Argentina cam k t thoát kh i kh ng ho ng

ủ ả ế ạ http://tailieu.vn/tim­kiem/tai­lieu/ : kh ng ho ng kinh t tài chính t i Argentina­nguyên nhân và

bài h c ọ

ỗ ự ệ ạ http://www.vnexpress.net/HN/The­gioi/Tu­lieu/2001/  : chu i s  ki n châm ngòi b o lo n ạ ở

Argentina

ủ ệ ợ ố ộ http://www.thesaigontimes.vn/ n  công và trách nhi m giám sát c a qu c h i

ữ ậ ả ủ ề ế http://diendankienthuc.net/ nh p siêu và nh ng gi ậ i pháp ki m ch  nh p siêu c a Argentina

http://translate.google.com.vn/translate?hl=vi&langpair=en|

ủ

ả

ế

vi&u=http://ucatlas.ucsc.edu/sap/Argentina_crisis  Argentina kh ng ho ng kinh t

2001

http://translate.google.com.vn/translate?hl=vi&langpair=en|

ủ

ả

vi&u=http://www.imf.org/external/np/seminars/eng/2006/cpem/  kh ng ho ng tài  chính

ạ t

i Arentina 2/2001

http://translate.google.com.vn/translate?hl=vi&langpair=en|

ự ệ

ủ

ạ

ộ

ả   vi&u=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/ các s  ki n đã kích ho t cu c kh ng ho ng

Argentina

http://translate.google.com.vn/translate?hl=vi&langpair=en|

ủ

ả

vi&u=http://www.guardian.co.uk/world/2001/dec/20/argentina  kh ng   ho ng   tài   chính

Argentina

ủ ả ợ Kh ng ho ng n  Argentina (2001­2002)

ủ ứ ế ợ ộ http://www.viet.rfi.fr/viet­nam/ n  công c a Argentina đã lên đ n m c báo đ ng

ọ ừ http://tuoitre.vn/The­gioi/202910/ bài h c t Argentina

ộ ủ   http://en.wikipedia.org/wiki/Argentine_economic_crisis_(1999%E2%80%932002)  cu c   kh ng

ả ho ng Argentina

http://vietbao.vn/Kinh­te/Thi­truong­the­gioi­khong­bi­anh­huong­boi­Argentina/10752239/87/

ị ườ ế ớ ị ả ưở ở th  tr ng th  gi i không b   nh h ng b i Argentina

Page 49