ñn thua lr, phá s;n. ð i vi qu c gia, khi s;n phXm du lch không ñưc công nh/n và
thUc hin sG d[n ñn sU ñi xu ng ca ngành Du lch;
2. Ch<c năng thông tin
Th trư"ng du lch cung cJp các thông tin v, s lưng, cơ cJu, chJt lưng và quan
h tương hr ca cung, c#u du lch cho ngư"i bán và ngư"i mua s;n phXm du lch. Các
thông tin này mang tính toàn din hơn và ñưc du khách cân nhDc k^ hơn so vi khi mua
các hàng hóa v/t chJt khác. Vì v/y ch0c năng thông tin ca th trư"ng du lch ñóng vai
trò vô cùng quan trIng, góp ph#n quyt ñnh trUc tip ñn sU phát tri3n ca doanh nghip
kinh doanh du lch;
3. Ch<c năng ñi u tit, kích thích th3 hin trên các mFt:
\ ð i vi ngư"i s;n xuJt, th trư"ng tác ñng trUc tip ti ngư"i s;n xuJt thông
qua sU c*nh tranh, buc hI ph;i tăng chJt lưng và h* giá thành s;n phXm cho phù hp
vi tAng lo*i ñ i tưng khách du lch, liên tSc ñLi mi, khDc phSc các yu kém trong
công ngh và s;n phXm du lch cho thích hp vi các nhu c#u thư"ng xuyên thay ñLi ca
khách nh+m ñ*t ñưc li ích t i ña. Hiu qu; kinh t ñ*t ñưc có tác dSng thu hút ngu n
v n nhàn rri trong dân, kích thích ñ#u tư vào du lch. Khi vòng ñ"i ca s;n phXm du lch
kt thúc, nhu c#u du lch gi;m, ngư"i s;n xuJt sG chuy3n dch v n sang các lo*i s;n phXm
khác, t0c là th trư"ng du lch ñã ñi,u tit thu htp hoFc trit tiêu s;n xuJt lo*i s;n phXm
này;
\ ð i vi ngư"i tiêu dùng, th trư"ng du lch tác ñng và hưng khách du lch tiêu
thS các s;n phXm ñã tYn t*i, kích thích hI b ti,n ñi du lch, do ñó kích thích tăng năng
suJt lao ñng > nơi làm vic nh+m mSc ñích kim ti,n ñi du lch, tA ñó các ngành s;n
xuJt khác cũng phát tri3n theo.
IV.1. 2.4. Phân lo*i th trưng du lch và tác ñ-ng tương h. gi/a chúng
1. Phân lo#i th/ trưng du l/ch. Th trư"ng du lch ñưc phân lo*i theo các tiêu
chí sau:
a. Theo kh; năng kinh t ca bên bán và bên mua:
) Th! trư'ng bên bán hay th! trư'ng bên c.u: là th trư"ng mà bên bán ñóng
vai trò chi ph i, bên mua b chi ph i vì giOa hI có sU c*nh tranh nhau. Trong th trư"ng
này c#u ln hơn cung, ngư"i bán có li, ngư"i mua không có kh; năng hoFc ít kh; năng
lUa chIn hàng hóa du lch;
) Th! trư'ng bên mua hay th! trư'ng cung: là th trư"ng có cung ln hơn c#u,
mIi dch vS v, hàng hóa du lch ñưc tha mãn ñ#y ñ. Bên mua là ngư"i chi ph i, bên
bán b chi ph i. Trong th trư"ng này, ngư"i mua có li vì có sU c*nh tranh m*nh mG giOa
các bên bán v, chJt lưng và giá c; dch vS ñ3 thu hút khách du lch;
) Th! trư'ng th0 cân ñ3i hay th! trư'ng cân b4ng cung – c.u, trên thUc t rJt ít
khi tYn t*i lo*i th trư"ng này. Trong th trư"ng cân ñ i không có s0c ép ca bên mua và
sU lũng ño*n ca bên bán.
Có mt lo*i th trư"ng gIi là th trư"ng tích cUc mà t*i ñó nhu c#u cao, kh; năng
cung cJp dYi dào, quá trình mua bán ñưc ñXy m*nh.
b. Theo v trí ña lý chính tr
) Th! trư'ng du l!ch qu3c gia: là ph#n th trư"ng mà mri nưc chim lĩnh ñưc,
bao gYm:
+ Th trư"ng du lch qu c t, là th trư"ng mà > ñó cung thuc mt qu c gia còn
c#u l*i thuc mt qu c gia khác. Quan h ti,n – hàng ñưc hình thành và thUc hin vưt
qua biên gii qu c gia;
+ Th trư"ng du lch ni ña, là th trư"ng mà > ñó cung và c#u du lch ñ,u n+m
trong lãnh thL mt qu c gia.
SU phát tri3n ca th trư"ng du lch qu c gia phS thuc rJt ln vào sU phát tri3n
kinh t ca qu c gia ñó. V/n ñng ti,n – hàng ch di chuy3n tA khu vUc này ñn khu vUc
khác trong ph*m vi mt nưc.
) Th! trư'ng du l!ch khu v:c: là th trư"ng du lch qu c t ca mt s nưc >
vùng ña lý nào ñó như th trư"ng du lch ðông Âu, Tây Âu, ASEAN...;
) Th! trư'ng du l!ch th0 gi;i: là tLng th trư"ng du lch ca các qu c gia.
c. Theo ñFc ñi3m không gian ca cung và c#u du lch:
) Th! trư'ng g<i khách: là th trư"ng mà t*i ñó xuJt hin nhu c#u du lch ca
khách hàng. Th trư"ng goi khách gYm:
+ Th trư"ng goi khách trUc tip: là xuJt phát ñi3m ca nhu c#u du lch, hành
khách bDt ñ#u hành trình du lch ca mình tA ña ñi3m này. Có th3 nói th trư"ng goi
khách trUc tip chính là nơi cư trú hàng ngày ca khách;
+ Th trư"ng goi khách trung gian: là nơi chuy3n tip hành trình ca khách du lch
tA th trư"ng goi khách khác ñn du lch rYi ñi tip. Trong b i c;nh hin nay, th trư"ng
goi khách trung gian ñang có vai trò quan trIng.
) Th! trư'ng nh=n khách: là th trư"ng mà t*i ñó có cung du lch, là nơi szn sàng
cung 0ng các dch vS tiêu dùng s;n phXm du lch, ñáp 0ng nhu c#u ca khách du lch. Th
trư"ng nh/n khách ph;n ánh chJt lưng tL ch0c du lch ca nơi cung cJp du lch, cung
cJp nhOng thông tin c#n thit v, ñ i th c*nh tranh trong du lch qu c t ch ñng ca
mt nưc hoFc ña phương.
TLng lưng khách du lch ca tJt c; các th trư"ng nh/n khách sG b+ng tLng khách
du lch ca tJt c; các th trư"ng goi khách. Mt nưc, mt ña phương có th3 vAa là th
trư"ng goi khách vAa là th trư"ng nh/n khách.
d. Theo thUc tr*ng th trư"ng:
) Th! trư'ng du l!ch th:c t0: là th trư"ng có ññi,u kin ñ3 thUc hin cung cJp
dch vS hàng hóa du lch;
) Th! trư'ng du l!ch ti>m năng: là th trư"ng mà > ñó thiu mt s ñi,u kin ñ3
có th3 thUc hin ñưc dch vS hàng hóa du lch. Ti,m năng ca th trư"ng gYm > c; cung
và c#u du lch nhưng do thiu mt s yu t mà cung không gFp c#u, như lo*i ki3u, chJt
lưng, giá c; hoFc th/m chí do giao thông mà không thUc hin ñưc du lch. Vì v/y,
trong chin lưc phát tri3n các cơ s> kinh doanh du lch c#n ph;i tìm hi3u và nghiên c0u
rJt k^ lo*i th trư"ng này.
e. Theo th"i gian:
) Th! trư'ng du l!ch quanh năm: là th trư"ng mà > ñó ho*t ñng du lch không
b gián ño*n, vic mua bán các s;n phXm du lch di_n ra quanh năm;
) Th! trư'ng du l!ch th'i v@: là th trư"ng mà > ñó ho*t ñng du lch b gián
ño*n, gii h*n theo mùa. Cung hoFc c#u du lch ch xuJt hin vào nhOng th"i gian nhJt
ñnh trong năm.
g. Theo dch vS du lch: Các th trư"ng du lch ñưc gDn vi vic tL ch0c nh+m
t*o ra các dch vS du lch khác nhau, và như v/y, có bao nhiêu lo*i dch vS du lch thì có
bJy nhiêu lo*i th trư"ng. Ví dS, th trư"ng v/n chuy3n, th trư"ng lưu trú, th trư"ng
khách s*n, th trư"ng vui chơi gi;i trí...
Vic phân lo*i th trư"ng du lch ch có tính chJt tương ñ i và ñan xen l[n nhau.
SU kt hp các tiêu th0c trên sG có thêm các lo*i hình th trư"ng du lch khác nhau như
th trư"ng goi khách mùa hè, th trư"ng ñón khách mùa l_ hi...
2. Tác ñ1ng tương hX gia các lo#i th/ trưng du l/ch
Các lo*i th trư"ng du lch tuy có vai trò ñc l/p nhưng cũng có quan h liên kt
chFt chG, phS thuc và bL sung cho nhau. SU phát tri3n hoFc ñình tr ca th trư"ng này
sG ;nh hư>ng ti th trư"ng khác.
M i quan h tương hr giOa các lo*i th trư"ng rJt ña d*ng do sU phát tri3n không
ngAng ca nhu c#u du lch. Trong quá trình m> rng th trư"ng, ngoài vai trò ca ngư"i
bán và mua dch vS du lch còn xuJt hin ngư"i trung gian vi vai trò ñ*i lý làm nhim
vS môi gii, ghép n i giOa ngư"i mua và ngư"i bán. GiOa các lo*i th trư"ng xuJt hin xu
hưng c*nh tranh và liên kt. Các th trư"ng du lch luôn c*nh trang nhau v, chJt lưng
và ñi,u kin phSc vS nh+m thu hút ñưc nhi,u khách, tiêu thS ñưc nhi,u hàng hóa ñ3
ñ*t li nhu/n t i ña. Tuy nhiên, các th trư"ng cũng có xu hưng liên kt hp tác vi
nhau ñ3 t/p trung s0c m*nh, ñFc bit trong lĩnh vUc qu;ng cáo và tL ch0c thUc hin các
chương trình du lch, ñón ti_n khách.
Liên kt trên th trư"ng bao gYm liên kt ngang và liên kt dIc. Liên kt ngang
xuJt hin khi các doanh nghip du lch cùng liên kt vi nhau và t*o ra các hip hi
ngành ngh, như Hip hi khách s*n, Hip hi v/n chuy3n khách... Liên kt dIc là hình
th0c liên kt giOa các doanh nghip du lch khác lo*i ñ3 phân công phSc vS khách >
nhOng công ño*n khác nhau ca hành trình du lch như liên kt tL ch0c ñón, v/n chuy3n,
tL ch0c nơi ăn ngh và du lch cho khách t*i các ña ñi3m trung gian...
IV.1.3. Cung và c.u trong du l!ch
IV.1.3.1. C1u trong du lch
1. B+n chIt và n1i dung ca c6u du l/ch
Nhu c#u là các mong mu n, nguyn vIng, trong du lch c#u là s;n phXm ca sU
phát tri3n xã hi, mang tính kinh t – xã hi – văn hoá sâu sDc.
Khi mi xuJt hin, c#u du lch là nhu c#u cao cJp, tip ñó là nhu c#u nâng cao và
khi du lch tr> thành phL bin thì c#u du lch tr> thành c#n thit nh+m khôi phSc, tăng
cư"ng s0c khe và kh; năng lao ñng, nâng cao th3 chJt, tinh th#n cho con ngư"i.
a. Nhu c#u du lch ñưc hình thành và phát tri3n tA các nhu c#u tinh th#n trong
giao tip, thư>ng th0c c;nh ñtp và hư>ng thS. Vì v/y, “nhu c6u du l/ch là lo#i nhu c6u
xã h1i ñZc bit và mang tính t=ng hp cao, bi9u hin s? mong mu3n t#m thi ri b[ nơi (
thưng xuyên ñ9 ñn v7i thiên nhiên và văn hóa nơi khác, là nguyn v,ng c6n thit ca
con ngưi mu3n ñưc gi+i phóng kh[i s? căng thRng, ting An, s? ô nhi\m môi trưng
ngày càng tăng t#i các trung tâm công nghip, ñô th/ ñ9 ngh] ngơi, gi+i trí, tăng cưng
s? hi9u bit, ph%c hAi s<c kh[e”.
Nhu c#u du lch th3 hin > 3 m0c khác nhau, ñó là:
\ Nhu c#u du lch cá nhân, bao gYm nhOng mong mu n, nguyn vIng ca mri con
ngư"i cS th3 v, các ho*t ñng du lch;
\ Nhu c#u du lch ca nhóm ngư"i: là ñòi hi ñi du lch ca mt nhóm dân cư có
cùng ñFc ñi3m, ví dS sinh viên, hIc sinh, phS nO , ngư"i cao tuLi...;
\ Nhu c#u du lch ca xã hi: là tLng th3 nhu c#u ca các thành viên trong xã hi.
Nhu c#u du lch ca xã hi không ph;i là tLng ñ*i s nhu c#u du lch ca các cá nhân hay
nhóm, mà trong các nhu c#u du lch ñó có ph#n chYng và cng hư>ng.
Ba m0c nhu c#u du lch nêu trên không tYn t*i riêng rG mà tác ñng qua l*i, gDn
bó vi nhau trong m i quan h bin ch0ng.
b. C#u trong du lch là ph*m trù kinh t bi3u hin nhu c#u v, hàng hóa v/t chJt và
dch vS du lch ñưc ñ;m b;o b+ng kh i lưng ti,n t vi giá c; nhJt ñnh. Vì v/y cũng
có th3 hi3u là “C6u trong du l/ch là m1t b1 phGn nhu c6u ca xã h1i có kh+ năng thanh
toán v hàng hóa vGt chIt và d/ch v% du l/ch, ñ+m b+o s? ñi l#i, lưu trú t#m thi ca con
ngưi ngoài nơi ( thưng xuyên ca h,, nh4m m%c ñích ngh] ngơi, gi+i trí, tìm hi9u văn
hoá, cha bnh, tham gia vào các chương trình ñZc bit và các m%c ñích khác”.
c. C#u trong du lch có nhOng ñFc ñi3m khác bit so vi nhu c#u trong th trư"ng
chung, th3 hin > chr:
\ Nó ch ñưc tha mãn trong ñi,u kin ca n,n kinh t hàng hóa c; > ph*m vi
qu c gia và qu c t, là mDt xích trung gian ñFc bit giOa nhu c#u và tiêu dùng du lch
giOa các nưc, các vùng và ña phương vi nhau;
\ Nhu c#u du lch ñưc tha mãn thông qua chuyn ñi và lưu l*i ngoài nơi cư trú;
\ ðòi hi ph;i có kh i lưng dch vS hàng hóa nhJt ñnh ñ3 nhu c#u có kh; năng
thUc hin thanh toán;