1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, thực dân Pháp tiến hành công cuộc khai thác
thuộc địa ở Đông Dương dẫn đến sự ra đời của giai cấp công nhân Việt Nam. Thông
qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam, giai cấp công nhân là lực lượng chủ
yếu gắn liền với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và quá trình xây dựng chủ nghĩa
xã hội. Thành tựu cơ bản của công cuộc đổi mới là ra tạo bước ngoặt quan trọng cho
Việt Nam, từ một quốc gia lấy nông nghiệp là chủ yếu đã chuyển thành một nước
công nghiệp theo hướng hiện đại. Khi đất nước tiến hành đẩy mạnh sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, giai cấp công nhân Việt Nam đã có những biến đổi tích cực:
tăng nhanh về số lượng, đa dạng về cơ cấu, chất lượng và ý thức giác ngộ chính trị
được nâng lên. Cùng với các giai tầng khác, giai cấp công nhân Việt Nam đóng góp
to lớn vào quá trình phát triển kinh tế của đất nước.
Sự phát triển của giai cấp công nhân Việt Nam là nhân tố then chốt để đưa
công cuộc đổi mới đi đến thắng lợi. Mục tiêu xây dựng giai cấp công nhân đến năm
2020 được nêu rõ trong Nghị Quyết số 20-NQ/TƯ (28/01/2008) là: “xây dựng giai
cấp công nhân mạnh về số lượng và nâng cao về chất lượng, giải quyết những vấn đề
bức xúc, cấp bách của giai cấp công nhân, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
công nhân (về nhà ở tại các khu công nghiệp, tiền lương và thu nhập…)”.
Thành phố Hồ Chí Minh trung tâm công nghiệp, vùng kinh tế trọng điểm ở
phía Nam… Nhờ có thế mạnh về cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, hệ thống
42 cảng sông, biển lớn nhỏ (cảng Sài Gòn, Tân Cảng…) nên nơi đây được xem là đầu
mối trung chuyển hàng hóa, tiêu thụ mạnh nhất giữa các địa phương, tỉnh thành trên
cả nước và quốc tế. Đồng thời, Thành phố Hồ Chí Minh là thị trường lao động sôi nổi
nhất vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với sự phát triển mạnh mẽ của các ngành
công nghiệp. Do đó, Thành phố chủ trương thành lập khu chế xuất, khu công nghiệp
để định hướng, quy hoạch nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Việc thành lập các khu chế xuất, khu công nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh từ năm
1991 đến 2015 đã tạo ra một thị trường lớn thu hút lực lượng công nhân nhập cư, tại
chỗ để tìm kiếm việc làm, thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư.
Từ năm 2000 trở đi, dưới tác động từ công cuộc đổi mới đất nước, quá trình
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã tạo nên những biến đổi đội ngũ công
nhân công nghiệp trong các khu chế xuất, khu công nghiệp ở Thành phố Hồ Chí
Minh, đó là sự tăng nhanh về số lượng và nâng cao chất lượng, góp phần rất quan
trọng vào tăng trưởng kinh tế của thành phố. Từ năm 2008, Thành ủy Thành phố Hồ
Chí Minh xác định công nhân công nghiệp: “là lực lượng tiên phong trong sự nghiệp
xây dựng, bảo vệ chủ nghĩa xã hội, xây dựng và bảo vệ thành phố… là lực lượng chủ
yếu vận hành, sử dụng các công cụ sản xuất hiện đại; một bộ phận công nhân có trình
độ học vấn, tay nghề cao đáp ứng được yêu cầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
