
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2015. ISBN: 978-604-82-1710-5
223
TRAO ĐỔI VỀ GIẢNG DẠY CÁC KHÁI NIỆM
TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN CHO SINH VIÊN HIỆN NAY
Nguyễn Thị Hoàn
Đại học Thủy lợi, email: nguyenthihoan@tlu.edu.vn.
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Giảng dạy các khái niệm triết học Mác -
Lênin có vai trò quan trọng trong việc truyền
bá môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên. Bởi lẽ chỉ
khi nào sinh viên nắm chắc được các khái
niệm mới có thể hiểu các nguyên lý, phạm
trù, quy luật và nắm được thực chất của môn
học. Bài viết này tác giả tập trung vào việc
chỉ ra một số yêu cầu khi giảng dạy các khái
niệm triết học Mác - Lênin.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Bài viết chủ yếu sử dụng phương pháp duy
vật biện chứng và phương pháp duy vật lịch
sử. Ngoài ra còn sử dụng phương pháp so
sánh, đối chiếu.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm của các khái niệm Triết
học Mác - Lênin
- Các khái niệm triết học Mác - Lênin là
những khái niệm rộng, phản ánh những mặt,
những thuộc tính, những mối liên hệ chung,
cơ bản của toàn bộ thế giới hiện thực (cả tự
nhiên, tư duy và xã hội) nên có thể nói các
khái niệm triết học thường không dễ hiểu
ngay khi nghiên cứu (kể các việc có giáo
trình và tài liệu tham khảo đầy đủ). Sinh viên
nghiên cứu các khái niệm này cần đòi hỏi sự
tìm tòi, phân tích, liên hệ , thậm trí cả sự trải
nghiệm thực tế nên hầu hết sinh viên, đặc biệt
sinh viên trong khối kỹ thuật đều không mấy
hứng thú với những khái niệm “khô khan”
của triết học Mác - Lênin.
- Do đặc thù của tiếng Việt nên trong ngôn
ngữ hàng ngày và các khái niệm triết học
Mác - Lênin có sự trùng hợp về phát âm và
chữ viết, ví dụ: khái niệm “Vật chất”,“mâu
thuẫn”,“cơ sở hạ tầng”... Do vậy khi tìm
hiểu các khái niệm triết học, sinh viên thường
dễ nhầm lẫm với các khái niệm thường ngày.
- Các khái niệm triết học Mác-Lênin trong
hệ thống các nguyên lý cơ bản cả chủ nghĩa
Mác - Lênin có mối liên hệ khá mật thiết với
nhau. Hơn nữa rất nhiều các khái niệm của
triết học Mác - Lênin chỉ có thể được làm
sáng tỏ nhờ sự trợ giúp của các tri thức
những môn học khác. Điều này với những
sinh viên bắt đầu tiếp cận môn học ở trình độ
năm thứ nhất có những khó khăn nhất định.
3.2. Những lưu ý khi giảng dạy các khái
niệm Mác - Lênin
- Thứ nhất, giảng viên cần phải làm rõ các
dấu hiệu đặc trưng của các khái niệm. Khái
niệm được định nghĩa là hình thức của tư duy
trửu tượng, phản ánh một lớp đối tượng (sự
vật, quá trình và hiện tượng) thông qua các
dấu hiệu đặc trưng có tính bản chất, phổ biến
của các đôi tượng đó. Do đó các dấu hiệu đặc
trưng là cái giúp ta so sánh, phân biệt đối
tượng này với đối tượng khác. Bởi vậy khi
giảng dạy các khái niệm triết học Mác -
Lênin người giảng phải phân tích cho người
học thấy được dấu hiệu cơ bản, đặc trưng của
đối tượng được tư duy hóa, khái quát hóa xây
dựng nên khái niệm.