Viêm ruột hoại tử sơ sinh

VIE´M RUO˜T HOAˇI T(cid:214)(cid:219) S(cid:212) SINH

I. (cid:209)(cid:210)NH NGH(cid:211)A:

 Vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh lał be(cid:228)nh lyø æ(cid:246)(cid:244)łng tie(cid:226)u hoøa naºng, th(cid:246)(cid:244)łng gaºp (cid:244)ß treß non thaøng. Nguye(cid:226)n nha(cid:226)n ch(cid:246)a roı, nhie(cid:224)u yeÆu toÆ coø lie(cid:226)n quan æeÆn sinh be(cid:228)nh ho(cid:239)c: nhieªm trułng, dinh d(cid:246)(cid:244)ıng qua æ(cid:246)(cid:244)łng tie(cid:226)u hoøa, to(cid:229)n th(cid:246)(cid:244)ng ma(cid:239)ch maøu ta(cid:239)i choª.  T(cid:230) le(cid:228) maØc całng taŒng neÆu treß całng non thaøng, be(cid:228)nh th(cid:246)(cid:244)łng kh(cid:244)ßi phaøt trong vołng 3-10 ngały sau sanh.

II. CHA¯N (cid:209)OA(cid:217)N: 1. Co(cid:226)ng vie(cid:228)c cha(cid:229)n æoaøn: a) Hoßi:

 Khai thaøc tie(cid:224)n s(cid:246)ß t(cid:236)m caøc yeÆu toÆ nguy c(cid:244).  Tie(cid:226)u ra maøu, buø keøm, o(cid:239)c s(cid:246)ıa.  Caøc yeÆu toÆ nguy c(cid:244) sau sanh:

- Sanh nga(cid:239)t. - Suy ho(cid:226) haÆp sau sanh (be(cid:228)nh małng trong). - Coø æaºt catheter æo(cid:228)ng-t(cid:243)nh ma(cid:239)ch roÆn, thay maøu. - SoÆc. - Ha(cid:239) tha(cid:226)n nhie(cid:228)t. - ThieÆu maøu, æa ho(cid:224)ng ca(cid:224)u.  Dinh d(cid:246)(cid:244)ıng:

- A˚n s(cid:246)ıa co(cid:226)ng th(cid:246)øc. - L(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng s(cid:246)ıa quaø nhie(cid:224)u vał toÆc æo(cid:228) quaø nhanh. b) Khaøm: Caøc trie(cid:228)u ch(cid:246)øng cußa vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh go(cid:224)m 2 nhoøm:

 Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng toałn tha(cid:226)n raÆt gioÆng nhieªm trułng huyeÆt.  Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng tie(cid:226)u hoøa. b.1 T(cid:236)m trie(cid:228)u ch(cid:246)øng toałn tha(cid:226)n:

- Li b(cid:236) - C(cid:244)n ng(cid:246)ng th(cid:244)ß - Tha(cid:226)n nhie(cid:228)t kho(cid:226)ng o(cid:229)n æ(cid:242)nh - T(cid:246)(cid:244)øi maøu da keøm b.2 T(cid:236)m trie(cid:228)u ch(cid:246)øng æ(cid:246)(cid:244)łng tie(cid:226)u hoøa:

- Ch(cid:246)(cid:244)øng bu(cid:239)ng - Kho(cid:226)ng dung na(cid:239)p s(cid:246)ıa - O(cid:239)c s(cid:246)ıa hoaºc d(cid:242)ch xanh - Tie(cid:226)u maøu æa(cid:239)i the(cid:229) hoaºc vi the(cid:229) - S(cid:244)ł thaÆy khoÆi (cid:244)ß bu(cid:239)ng - Thałnh bu(cid:239)ng ne(cid:224) æoß Caøc trie(cid:228)u ch(cid:246)øng coø the(cid:229) kh(cid:244)ßi phaøt t(cid:246)ł t(cid:246)ł hoaºc æo(cid:228)t ngo(cid:228)t:

 Kh(cid:244)ßi phaøt æo(cid:228)t ngo(cid:228)t:

- Treß æuß thaøng hoaºc non thaøng - To(cid:229)ng tra(cid:239)ng dieªn tieÆn xaÆu raÆt nhanh - Suy ho(cid:226) haÆp - SoÆc, toan chuye(cid:229)n hoøa - Ch(cid:246)(cid:244)øng bu(cid:239)ng roı re(cid:228)t  Kh(cid:244)ßi phaøt t(cid:246)ł t(cid:246)ł:

- Th(cid:246)(cid:244)łng (cid:244)ß treß non thaøng - To(cid:229)ng tra(cid:239)ng xaÆu t(cid:246)ł t(cid:246)ł trong vołng 1-2 ngały - Kho(cid:226)ng dung na(cid:239)p s(cid:246)ıa - T(cid:237)nh chaÆt pha(cid:226)n thay æo(cid:229)i - Bu(cid:239)ng ch(cid:246)(cid:244)øng t(cid:246)łng æ(cid:244)(cid:239)t - Maøu a(cid:229)n trong pha(cid:226)n c) (cid:209)e(cid:224)ł ngh(cid:242) xeøt nghie(cid:228)m:

 Caøc xeøt nghie(cid:228)m æaønh giaø nhieªm trułng: pheÆt maøu, CRP, caÆy maøu  Kh(cid:237) maøu, æie(cid:228)n giaßi æo(cid:224), ch(cid:246)øc naŒng æo(cid:226)ng maøu  T(cid:236)m maøu a(cid:229)n trong pha(cid:226)n  X quang bu(cid:239)ng:

- H(cid:236)nh aßnh h(cid:244)i trong thałnh ruo(cid:228)t: lał daÆu hie(cid:228)u æaºc tr(cid:246)ng giuøp cha(cid:229)n æoaøn - H(cid:244)i t(cid:246)(cid:239) do trong o(cid:229) bu(cid:239)ng: cho bieÆt bieÆn ch(cid:246)øng thußng ruo(cid:228)t - Quai ruo(cid:228)t baÆt æo(cid:228)ng daın to tre(cid:226)n nhie(cid:224)u phim: cho bieÆt quai ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß - Kho(cid:226)ng coø h(cid:244)i ruo(cid:228)t: vie(cid:226)m phuøc ma(cid:239)c 2. Cha(cid:229)n æoaøn:  Vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh giai æoa(cid:239)n I (cha(cid:229)n æoaøn coø the(cid:229)):

- Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng toałn tha(cid:226)n: tha(cid:226)n nhie(cid:228)t kho(cid:226)ng o(cid:229)n æ(cid:242)nh, c(cid:244)n ng(cid:246)ng th(cid:244)ß, li b(cid:236) - Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng tie(cid:226)u hoøa: s(cid:246)ıa cuı to(cid:224)n æo(cid:239)ng taŒng da(cid:224)n, ch(cid:246)(cid:244)øng bu(cid:239)ng, tie(cid:226)u maøu vi the(cid:229)/æa(cid:239)i the(cid:229) - X quang bu(cid:239)ng: b(cid:236)nh th(cid:246)(cid:244)łng hoaºc lie(cid:228)t ruo(cid:228)t nhe(cid:239)  Vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh giai æoa(cid:239)n II A (cha(cid:229)n æoaøn chaØc chaØn (cid:150) nhe(cid:239)):

- Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng toałn tha(cid:226)n: gioÆng giai æoa(cid:239)n I - Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng tie(cid:226)u hoøa: gioÆng giai æoa(cid:239)n I + maÆt nhu æo(cid:228)ng ruo(cid:228)t - X quang bu(cid:239)ng: quai ruo(cid:228)t daın, h(cid:244)i trong thałnh ruo(cid:228)t  Vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh giai æoa(cid:239)n II B (cha(cid:229)n æoaøn chaØc chaØn (cid:150) trung b(cid:236)nh): - Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng toałn tha(cid:226)n: gioÆng giai æoa(cid:239)n I + toan chuye(cid:229)n hoøa vał giaßm tie(cid:229)u ca(cid:224)u nhe(cid:239) - Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng tie(cid:226)u hoøa: gioÆng giai æoa(cid:239)n IIA + æe(cid:224) khaøng thałnh bu(cid:239)ng + vie(cid:226)m mo(cid:226) teÆ bało thałnh bu(cid:239)ng hoaºc s(cid:244)ł bu(cid:239)ng thaÆy khoÆi 1/4 d(cid:246)(cid:244)øi phaßi - X quang bu(cid:239)ng: gioÆng IIA+ h(cid:244)i t(cid:243)nh ma(cid:239)ch c(cid:246)ßa  d(cid:242)ch o(cid:229) bu(cid:239)ng  Vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh giai æoa(cid:239)n IIIA (cha(cid:229)n æoaøn chaØc chaØn (cid:150)naºng): - Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng toałn tha(cid:226)n: gioÆng IIB + soÆc, DIC

- Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng tie(cid:226)u hoøa: gioÆng IIB + Vie(cid:226)m phuøc ma(cid:239)c toałn the(cid:229) - X quang bu(cid:239)ng: gioÆng IIB+ nhie(cid:224)u d(cid:242)ch o(cid:229) bu(cid:239)ng  Vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh giai æoa(cid:239)n IIIB (cha(cid:229)n æoaøn chaØc chaØn (cid:150) bieÆn ch(cid:246)øng thußng ruo(cid:228)t):

- Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng toałn tha(cid:226)n: gioÆng IIIA - Trie(cid:228)u ch(cid:246)øng tie(cid:226)u hoøa: gioÆng IIIA - X quang bu(cid:239)ng: gioÆng IIB+ h(cid:244)i t(cid:246)(cid:239) do trong o(cid:229) bu(cid:239)ng

III. (cid:209)IE(cid:192)U TR(cid:210): 1. Nguye(cid:226)n taØc æie(cid:224)u tr(cid:242):  (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) no(cid:228)i khoa: khaøng sinh, dinh d(cid:246)(cid:244)ıng t(cid:243)nh ma(cid:239)ch, theo doıi bieÆn ch(cid:246)øng ngoa(cid:239)i khoa  (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) ngoa(cid:239)i khoa: can thie(cid:228)p phaªu thua(cid:228)t k(cid:242)p th(cid:244)łi 2. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) no(cid:228)i khoa:

Caøc bie(cid:228)n phaøp æie(cid:224)u tr(cid:242) no(cid:228)i khoa ne(cid:226)n æ(cid:246)(cid:244)(cid:239)c aøp du(cid:239)ng ngay khi ngh(cid:243) æeÆn be(cid:228)nh vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß (giai æoa(cid:239)n I) kho(cid:226)ng ch(cid:244)ł æeÆn cha(cid:229)n æoaøn chaØc chaØn v(cid:236) æaı muo(cid:228)n.

 Nh(cid:242)n aŒn æ(cid:246)(cid:244)łng mie(cid:228)ng, æaºt oÆng tho(cid:226)ng da(cid:239) dały daªn l(cid:246)u d(cid:242)ch da(cid:239) dały, ch(cid:230) cho aŒn æ(cid:246)(cid:244)łng mie(cid:228)ng tr(cid:244)ß la(cid:239)i khi dieªn tieÆn la(cid:226)m sałng toÆt (heÆt tie(cid:226)u maøu, bu(cid:239)ng kho(cid:226)ng ch(cid:246)(cid:244)øng) vał / hoaºc (cid:237)t nhaÆt 5 ngały sau khi X quang bu(cid:239)ng tr(cid:244)ß ve(cid:224) b(cid:236)nh th(cid:246)(cid:244)łng (kho(cid:226)ng cołn h(cid:244)i thałnh ruo(cid:228)t)

 NeÆu æang æaºt catheter t(cid:243)nh ma(cid:239)ch roÆn: ruøt boß catheter t(cid:243)nh ma(cid:239)ch roÆn.  Bo(cid:224)i hoałn d(cid:242)ch æie(cid:228)n giaßi, choÆng soÆc, æie(cid:224)u tr(cid:242) DIC, khi huyeÆt æo(cid:228)ng ho(cid:239)c o(cid:229)n æ(cid:242)nh chuye(cid:229)n sang dinh d(cid:246)(cid:244)ıng qua æ(cid:246)(cid:244)łng t(cid:243)nh ma(cid:239)ch toałn pha(cid:224)n (1-2 tua(cid:224)n)  Khaøng sinh: - Khaøng sinh ban æa(cid:224)u: Ampicilline + Cefotaxime/Gentamycine + Metronidazol.

- NeÆu kho(cid:226)ng æaøp (cid:246)øng, thay æo(cid:229)i khaøng sinh theo khaøng sinh æo(cid:224), neÆu kho(cid:226)ng coø khaøng sinh æo(cid:224): Pefloxacine phoÆi h(cid:244)(cid:239)p Metronidazole. Th(cid:244)łi gian cho khaøng sinh: 10 -14 ngały

 Theo doıi saøt: daÆu hie(cid:228)u la(cid:226)m sałng cußa taØc ruo(cid:228)t, vołng bu(cid:239)ng, X quang bu(cid:239)ng moªi 8-12 gi(cid:244)ł trong giai æoa(cid:239)n be(cid:228)nh ch(cid:246)a o(cid:229)n æ(cid:242)nh æe(cid:229) k(cid:242)p th(cid:244)łi phaøt hie(cid:228)n bieÆn ch(cid:246)øng ngoa(cid:239)i khoa. 3. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) ngo(cid:239)ai khoa: Ch(cid:230) æ(cid:242)nh can thie(cid:228)p phaªu thua(cid:228)t:

 Thußng ruo(cid:228)t: Coø h(cid:244)i t(cid:246)(cid:239) do trong o(cid:229) bu(cid:239)ng / X quang bu(cid:239)ng  Vie(cid:226)m phuøc ma(cid:239)c: Thałnh bu(cid:239)ng ne(cid:224) æoß, cho(cid:239)c doł d(cid:242)ch o(cid:229) bu(cid:239)ng ra maøu hoaºc muß hoaºc soi t(cid:246)(cid:244)i coø vi trułng Gr(-)

 Quai ruo(cid:228)t daın baÆt æo(cid:228)ng tre(cid:226)n nhie(cid:224)u phim  La(cid:226)m sałng: taØc ruo(cid:228)t, s(cid:244)ł thaÆy khoÆi trong o(cid:229) bu(cid:239)ng 4. Phołng ng(cid:246)ła:

 Giaßm toÆi æa caøc nguy c(cid:244) lie(cid:226)n quan saßn khoa: sanh non, sanh nga(cid:239)t, suy ho(cid:226) haÆp sau sanh (IgA,IgG,IgM,  S(cid:246)ıa me(cid:239) coø nhie(cid:224)u yeÆu

lysozyme, toÆ baßo ve(cid:228) lactoperoxidase, lactoferrin,(cid:133)), s(cid:246)ıa me(cid:239) lał s(cid:246)ıa duy nhaÆt lałm giaßm nguy c(cid:244) vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß nhaÆt lał treß non thaøng.

 Ng(cid:246)ng aŒn æ(cid:246)(cid:244)łng mie(cid:228)ng kho(cid:226)ng phaßi lał bie(cid:228)n phaøp phołng ng(cid:246)ła, æo(cid:226)i khi taøc du(cid:239)ng ng(cid:246)(cid:244)(cid:239)c la(cid:239)i v(cid:236) nie(cid:226)m ma(cid:239)c ruo(cid:228)t kho(cid:226)ng phaøt trie(cid:229)n. Bie(cid:228)n phaøp toÆt nhaÆt æoÆi v(cid:244)øi treß non thaøng lał cho aŒn t(cid:246)ł t(cid:246)ł t(cid:246)łng l(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng nhoß, taŒng da(cid:224)n kho(cid:226)ng quaø 20 ml/kg/ngały vał theo doıi saøt, æaønh giaø t(cid:236)nh tra(cid:239)ng dung na(cid:239)p.

VaÆn æe(cid:224) Ch(cid:246)a coø ch(cid:246)øng c(cid:244)ø cho thaÆy t(cid:237)nh hie(cid:228)u quaß cußa vie(cid:228)c s(cid:246)ß du(cid:239)ng khaøng sinh uoÆng æe(cid:229) phołng ng(cid:246)ła vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß s(cid:244) sinh. Cung caÆp s(cid:246)ıa me(cid:239) s(cid:244)øm cho treß non thaøng kho(cid:226)ng lałm taŒng nguy c(cid:244) vie(cid:226)m ruo(cid:228)t hoa(cid:239)i t(cid:246)ß M(cid:246)øc æo(cid:228) ch(cid:246)øng c(cid:244)ø I Cochrane 2000 I Cochrane 2000