M C L CỤ Ụ
DANH MỤC VIẾT TẮT
Thuật ngữ Viết tắt
Hợp chất hữu cơ HCHC
Công thức đơn giản nhất CTĐGN
Công thức phân tử CTPT
Giáo viên GV
Học sinh HS
Sách giáo khoa SGK
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá là một trong những
nhiệm vụ trọng tâm của giáo viên theo yêu cầu của ngành giáo dục. Hàng
năm, Bộ Giáo dục cùng với sở giáo dục và nhà trường luôn tổ chức tập huấn
cho giáo viên về các phương pháp dạy học tích cực nhằm hỗ trợ giáo viên
trong công cuộc đổi mới giảng dạy. Nội dung của những buổi tập huấn đó
chính là tiền đề cho tôi trong việc mạnh dạn thay đổi bản thân nhằm nâng cao
chất lượng dạy học của mình.
Đối với môn Hóa học, có hai mảng nội dung chính: Hóa học vô cơ và hóa
học hữu cơ. Trong đó, hóa học hữu cơ nằm ở kì II của lớp 11 và kì I của lớp
12. Đó là phần kiến thức rất quan trọng và là trọng tâm của kì thi THPT Quốc
gia. Nếu học sinh muốn học tốt hóa học hữu cơ thì cần có nền tảng vững chắc
ngay từ nội dung đầu tiên: Đại cương về hóa học hữu cơ. Tuy nhiên, chương
Đại cương về hóa học hữu cơ trong sách giáo khoa hóa học 11 có nội dung
dài và khó đối với học sinh mới bắt đầu học. Dưới đây là phân tích của tôi về
nội dung chương trình hiện hành của chương này:
* Nội dung:
Số thứ tự
tiết Bài dạy Nội dung
1Hóa học hữu cơ và
hợp chất hữu cơ
- Khái niệm HCHC.
- Đặc điểm chung của HCHC.
- Một vài phương pháp tách biệt và
tinh chế HCHC.
2Phân loại và gọi tên
hợp chất hữu cơ
- Phân loại HCHC.
- Một số loại danh pháp HCHC.
- Tên gọi mạch cacbon chính.
3Phân tích nguyên tố
- Nguyên tắc phân tích định tính và
định lượng nguyên tố.
- Tính hàm lượng % nguyên tố từ kết
quả phân tích.
4Công thức phân tử
hợp chất hữu cơ
- Cách lập CTĐGN.
- Tính phân tử khối và thiết lập CTPT.
5
Luyện tập: chất hữu
cơ, công thức phân
tử
- Củng cố các kiến thức về HCHC và
CTPT, CTĐGN.
6 + 7 Cấu trúc phân tử hợp
chất hữu cơ
- Thuyết cấu tạo hóa học.
- Viết công thức cấu tạo của các
HCHC.
- Khái niệm đồng đẳng, đồng phân.
- Các loại đồng phân.
- Các loại liên kết trong phân tử
HCHC.
8Phản ứng hữu cơ
- Các loại phản ứng hữu cơ.
- Các loại phân cắt liên kết cộng hóa
trị.
9
Luyện tập: cấu trúc
phân tử hợp chất hữu
cơ
- Củng cố cách viết công thức cấu tạo.
- Phân biệt các loại đồng phân.
* Đánh giá:
- Khối lượng kiến thức của chương lớn, có nhiều nội dung khác nhau
nhưng có liên quan chặt chẽ.
- Phân phối chương trình chưa hợp lí, chưa tạo được sự liên kết giữa
các phần kiến thức.
- HS khó theo dõi nội dung bài học do kiến thức của chương có tính hệ
thống không cao.
- GV gặp khó khăn trong quá trình giảng dạy để giúp HS liên hệ giữa
các bài học với nhau.
Vì những lí do chủ quan trên, tôi quyết định xây dựng chuyên đề dạy học
chương Đại cương về hóa học hữu cơ theo hướng đổi mới – dạy học theo các
phương pháp tích cực. Trong sáng kiến của mình, tôi xây dựng lại nội dung
giảng dạy/tiết giảng dạy hoàn toàn mới dựa trên chuẩn kiến thức kĩ năng của
Bộ ban hành, đồng thời lồng ghép trong đó cách tiếp cận, các phương pháp
học tập hiện đại, tích cực. Hiện tại chưa có tác giả nào xây dựng chuyên đề
với nội dung tương tự. Sáng kiến này tôi đã bắt đầu thực hiện từ năm 2017 và
hiện tại vẫn đang trong quá trình chỉnh sửa và hoàn thiện.
Tôi hi vọng sáng kiến kinh nghiệm của mình nhận được sự ủng hộ, đóng
góp ý kiến của quí thầy cô và sẽ được sử dụng rộng rãi cho các lớp, trường
khác.
2. Tên sáng kiến
“Xây dựng chuyên đề dạy học chương Đại cương về hóa học hữu cơ theo các
phương pháp dạy học tích cực”
3. Tác giả sáng kiến:
- H và tên: Nguy n Th Thanh Chuy nọ ễ ị ề
- Đa ch tác gi sáng ki n: Tr ng THPT Nguy n Vi t Xuân – Vĩnh T ng –ị ỉ ả ế ườ ễ ế ườ
Vĩnh Phúc
- S đi n tho i: 0963 559 438ố ệ ạ
- E-mail: nguyenthithanhchuyen.gvnguyenvietxuan@vinhphuc.edu.vn
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Nguyễn Thị Thanh Chuyền
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
- Lớp 11 (chương trình nâng cao, kì 2), chương Đại cương về hóa học
hữu cơ.
- Thời lượng 7 tiết: Bao gồm các nội dung lí thuyết, không bao gồm luyện
tập và kiểm tra.
- Sáng kiến đã được áp dụng trên các đối tượng:
+ Học sinh các lớp 11A1-11A4 (năm học 2017 – 2018): 132 học sinh.
+ Học sinh các lớp 11A1-11A3 (năm học 2018 – 2019): 137 học sinh.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Tháng
01/2018.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1. Các bước thực hiện sáng kiến
Nội dung của sáng kiến là xây dựng chuyên đề dạy học cho cả chương
Mở đầu về hóa học hữu cơ theo các phương pháp dạy học tích cực. Để thực
hiện được điều đó, tôi đã tiến hành các bước sau:
Bước 1: Xây dựng nội dung sáng
kiến.
Sáng kiến được lên ý tưởng và xây
dựng dựa trên thực tiễn dạy học
nhiều năm của tôi và đồng nghiệp.
Qua đó tôi thấy được những khó
khăn, bất cập mà HS gặp phải trong
quá trình học tập chương này.
Bước 2: Áp dụng sáng kiến trong
hoạt động dạy học.
Sau khi xây dựng nội dung sáng
kiến, tôi tiến hành áp dụng cho các
lớp mà tôi giảng dạy, đồng thời có
trao đổi và áp dụng đối với các lớp
do GV khác dạy.
Bước 3: Chỉnh sửa, bổ sung, rút kinh
nghiệm.
Sau mỗi tiết dạy, tôi tập hợp ý kiến
của HS và của GV khác để chỉnh
sửa và hoàn thiện sáng kiến của
mình.
Bước 4: Nhân rộng sáng kiến. Sau năm học đầu tiên áp dụng có kết
quả tốt (2017-2018), tôi tiếp tục áp
dụng sáng kiến cho năm học này
(2018-2019). Trong tương lai sáng
kiến sẽ tiếp tục được bổ sung, chỉnh
sửa để nhân rộng cho các khóa HS
sau, cũng như cho các HS trường
khác.
