Ai kiểm soát dư luận?
Sức mạnh sẽ dần bị hạ bậc trong một kỷ nguyên thông tin, và các
mạng lưới xã hội sẽ trở nên quan trọng hơn rất nhiều. Để thành
công trong một thế giới có trật tự như vậy, các lãnh đạo cần phải
nghĩ về việc thu hút và hợp tác, chứ không chỉ là ra lệnh.
LTS: Tuần Việt Nam xin giới thiệu bài phát biểu mới nhất của
Giáo sư Joshep Nye phát biểu tại Hội đồng Anh, London, ngày
20/01/2010. Bài viết do Trung tâm phát triển sức mạnh mềm
Joshep Nye, báo VietNamNet dịch.
Theo Giáo sư Joseph Nye, dù là không dễ dàng, nhưng các
chính quyền có thể tận dụng ngoại giao nhà nước để phát huy
sức mạnh mềm - với điều kiện nắm được cách thức vận hành
của truyền thông đại chúng.
Đừng đánh giá thấp vai trò của dư luận
Sức mạnh mềm có hai mô thức hoạt động là trực tiếp và gián
tiếp. Trong dạng trực tiếp, các lãnh đạo có thể bị lôi cuốn và
thuyết phục bởi lòng nhân từ, tài năng hoặc sức cuốn hút của các
lãnh đạo khác – có thể lấy ví dụ của Tsar Peter hoặc Frederick
Đại đế.
Nhóm những người tinh hoa thường đóng vai trò rất quan trọng.
Tuy nhiên, một dạng nữa phổ biến hơn, sẽ tác động theo 2 bước.
Đầu tiên, công chúng và các bên thứ ba bị ảnh hưởng, sau đó họ
tác động lại lãnh đạo của các quốc gia khác.
Việc đánh giá tác động qua lại của sức mạnh mềm phụ thuộc vào
từng dạng tác động. Trong trường hợp thứ nhất, đánh giá hệ quả
trực tiếp đòi hỏi quá trình theo sát chặt chẽ như công việc mà các
nhà sử học hoặc các nhà báo giỏi vẫn làm.
Mô thức thứ hai - tạo ra hệ quả gián tiếp - cũng đòi hỏi tới quá
trình theo sát cẩn trọng, nhưng tại đây, các thăm dò dư luận có
thể giúp xác định sự tồn tại của một môi trường thuận lợi hay là
bất lợi.
Một số người đánh giá thấp các cuộc thăm dò dư luận, cho rằng
nhà nước kiểm soát dư luận chứ không có chuyện nhà nước bị
dư luận tác động trong địa hạt của chính sách đối ngoại. Nhưng
thậm chí trong các nền chuyên chế, dư luận cũng có vai trò rất
lớn.
Đừng đánh giá thấp vai trò của dư luận xã hội (Ảnh:
HikingArtisst.com)
Dư luận thường tác động lên các nhóm tinh hoa bằng cách tạo
nên môi trường bất lợi hoặc thuận lợi cho các sáng kiến cho các
chính sách đặc biệt. Chẳng hạn, liên quan tới việc đổ quân vào
Iraq năm 2003, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ bị công chúng và quốc
hội phản đối, và không thể cho phép Đơn vị Bộ binh số 4 của Hoa
Kỳ đi ngang qua lãnh thổ nước này.
Do thiếu sức mạnh mềm nên sức mạnh cứng của chính quyền
Bush cũng bị tổn thất. Tương tự như vậy, Tổng thống Mexico
Vincente Fox muốn dàn xếp cho Tổng thống George W.Bush
bằng cách ủng hộ nghị quyết thứ hai của Liên Hợp Quốc cho
phép đổ quân vào Iraq, nhưng đã bị dư luận trong nước phản đối.
Hơn nữa, bên cạnh các mục tiêu đặc biệt, các quốc gia thường
có các mục tiêu khác chẳng hạn như dân chủ, nhân quyền và các
hệ thống kinh tế mở. Ở mặt này thì sức mạnh mềm chính là mở
rộng dư luận xã hội và quan điểm văn hóa.
"Tuyên truyền hiệu quả nhất khi nó không còn là tuyên
truyền"
Vận dụng sức mạnh mềm không hề đơn giản. Để chiếm được
niềm tin của người khác, các nỗ lực để triển khai sức mạnh mềm
sẽ phải tránh các nguy cơ bị quân sự hóa quá mức và cách tiếp
cận lấy nhà nước làm trung tâm.
Sức mạnh sẽ dần bị hạ bậc trong một kỷ nguyên thông tin, và các
mạng lưới xã hội sẽ trở nên quan trọng hơn rất nhiều. Để thành
công trong một thế giới có trật tự như vậy, các lãnh đạo cần phải
nghĩ về việc thu hút và hợp tác, chứ không chỉ là ra lệnh.
Các lãnh đạo nên nghĩ rằng mình cũng là một phần của quỹ đạo,
chứ không phải là đỉnh cao của một ngọn núi. Điều đó cũng có
nghĩa là truyền thông hai chiều sẽ hiệu quả hơn nhiều so với
những mệnh lệnh. Có một thành viên trẻ người Séc tham dự Hội