Để an toàn khi dùng thuốc
giảm đau papaverin
Ngày nay, chỉ định của papaverin có những điểm khác trước. Nếu
không nắm các thông tin này, việc dùng sẽ không đem lại hiệu quả mà có
thể gây tai biến.
Papaverin là hoạt chất chiết từ nhựa cây thuốc phiện nhưng chỉ
có tác dụng giảm đau do co thắt mà không có tác dụng giảm đau do ức
chế thần kinh trung ương như các hoạt chất thuốc phiện khác
(morphin, codein).
Cơ chế chống co thắt của papaverin là ức chế phosphoryl hoá và cản
trở co cơ. Papaverin được xếp vào nhóm giảm đau chống co thắt có tác dụng
hướng cơ, được dùng làm giảm cơn đau do tăng nhu động ruột - dạ dày
(trong viêm đại tràng, dạ dày, viêm ruột) do co thắt tử cung (trong thống
kinh) do quặn thận, mật (trong viêm thận, túi mật)...
Papaverin còn chống cơn co thắt mạch máu não, ngoại vi, làm giãn cơ
tim. Trước đây, thuốc từng được dùng trong bệnh thiếu máu não, thiếu máu
cơ tim, co thắt phế quản do hen, cơn đau thắt ngực. Tuy nhiên nó không đưa
lại hiệu quả chắc chắn. Nay đã có nhiều thuốc thay thế chữa các bệnh này tốt
hơn, ít độc hơn, nên không dùng vào việc này nữa.
Chưa có thông tin đầy đủ về tác hại của papaverin với thai, với quá
trình sinh sản. Trước đây, thuốc được dùng chống “dọa sảy thai”, nay do có
nhiều thuốc tốt hơn, an toàn hơn, nên rất ít được dùng. Các tài liệu mới nhất
(Dược thư Việt Nam 2002) ghi “Không dùng papaverin cho người có thai”.
Chưa có thông tin đầy đủ về sự bài tiết papaverin vào sữa. Tránh dùng cho
người cho con bú.
Papaverin có thể gây hiện tượng quá mẫn. Chứng quá mẫn ở gan biểu
hiện vàng da, rối loạn tiêu hoá, tăng bạch cầu eosin, thay đổi men gan.
Không dùng cho người có tiền sử quá mẫn với thuốc này. Ngừng ngay thuốc
khi có hiện tượng quá mẫn gan.
Thuốc tiêm tĩnh mạch papaverin khi tiêm nhanh có thể gây loạn nhịp
tim, ngừng thở, tử vong. Hết sức thận trọng khi dùng dạng thuốc này. Không
được pha trộn papaverin tiêm vào dịch truyền ringer lactat vì gây tủa, làm
biến chất thuốc, dẫn đến tai biến.
Papaverin còn có thể gây suy giảm dẫn truyền nhĩ - thất, gây ngoại
tâm thu thất nhất thời, ngoại tâm thu hoặc cơn nhịp nhanh kịch phát, không
được dùng thuốc khi có block nhĩ thất hoàn toàn và hết sức cẩn trọng khi có
suy giảm dẫn truyền nhĩ - thất. Không được dùng cho người bị bệnh
Parkinson, đặc biệt khi đang dùng thuốc chữa bệnh Levodopa vì sẽ gây các
tương tác bất lợi. Papaverin làm co mạch, tăng huyết áp, không được dùng
nó cho người có chứng tăng áp lực sọ, tăng nhãn áp. Nếu dùng liều cao và
(hoặc) kéo dài có thể gây chóng mặt, nhức đầu, ngủ gà, ngủ lịm và quen
thuốc.
Khi uống papaverin xuất hiện hiệu lực rất nhanh, duy trì được trong
khoảng 6 giờ, vì vậy nên uống cách nhau mỗi 6 giờ một lần. Nếu dùng dạng
thuốc uống phóng thích hoạt chất chậm thì hiệu lực xuất hiện có muộn hơn
nhưng duy trì được trong 12 giờ, nên uống liều có hiệu lực cách nhau mỗi 12
giờ một lần.