126
ÁP XE VÙNG MANG TAI
I. ĐỊNH NGHĨA
Là áp xe khu trú ở vùng mang tai, nguyên nhân thƣờng do viêm mủ tuyến
mang tai.
II. NGUYÊN NHÂN
- Viêm tuyến mang tai
+ Viêm mủ tuyến mang tai.
+ Sỏi tuyến nƣớc bọt nhiễm khuẩn.
- Do răng
+ Răng viêm quanh cuống không đƣợc điều trị.
+ Răng có viêm quanh răng không đƣợc điều trị.
+ Do biến chứng răng khôn.
- Do nguyên nhân khác
+ Do chấn thƣơng.
+ Nhiễm trùng các vùng lân cận.
+ Viêm hạch vùng mang tai.
III. CHẨN ĐOÁN
1. Chẩn đoán xác định
1.1. Lâm sàng
a. Toàn thân
- Có biểu hiện nhiễm trùng: sốt cao, mạch nhanh, hơi thở hôi….
- Có thể có hạch vùng lân cận cùng bên.
b. Tại chỗ
- Ngoài miệng
+ Có khối sƣng nề hoặc cứng vùng mang tai, trƣớc hoặc dƣới ống tai ngoài.
+ Theo thời gian, sƣng sẽ lan rộng, có thể lan cả nửa mặt, làm cho nề mi mắt
và mắt bị khép lại.
+ Da trên khối sƣng căng bóng, đỏ, sờ vào đau.
+ Rãnh giữa bờ trƣớc xƣơng chũm và bờ sau cành lên bị sƣng đầy, ấn lõm và
đau.
127
+ Bệnh nhân có thể bị hạn chế há miệng.
- Trong miệng
+ Với bệnh nhân có hạn chế há miệng chúng ta rất khó khám trong miệng.
+ Niêm mạc má xung huyết.
+ Có thể có sƣng sau trụ thành bên hầu.
+ Miệng lỗ ống Stenon nề, vuốt dọc tuyến ngoài má thấy mủ chảy qua miệng
ống.
1.2. Cận lâm sàng
Phim MRI, CT scanner
- Xác định chính xác vị trí, kích thƣớc và số lƣợng của ổ mủ.
- Có thể có sỏi hoặc dị vật ở vùng tuyến mang tai.
2 Chẩn đoán phân biệt
- Áp xe vùng cơ cắn: sƣng vùng cơ cắn, khít hàm nhiều.
- Áp xe hạch vùng mang tai: không có mủ chảy qua ống Stenon khi ấn vào
vùng mang tai.
IV. ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc
Dẫn lƣu mủ và điều trị nguyên nhân.
2. Điều trị cụ thể
2.1. Điều trị toàn thân
Kháng sinh và nâng cao thể trạng.
2.2. Điều trị tại chỗ
Rạch dẫn lƣu mủ.
- Kỹ thuật
+ Vô cảm.
+ Rạch da bờ trƣớc ống tai ngoài, từ cung tiếp xuống gần góc hàm hoặc rạch
da dƣới và quanh góc hàm.
+ Bóc tách da và mô dƣới da.
+ Dùng kẹp Kocher thâm nhập vào vùng áp xe để dẫn lƣu mủ.
+ Bơm rửa.
+ Đặt dẫn lƣu.
128
+ Điều trị nguyên nhân
V. TIÊN LƢỢNG VÀ BIẾN CHỨNG
1. Tiên lƣợng
Nếu dẫn lƣu mủ phối hợp với điều trị nguyên nhân thì có kết quả điều trị tốt.
2. Biến chứng
- Viêm tấy tỏa lan vùng mặt.
- Nhiễm trùng huyết.
VI. PHÒNG BỆNH
- Khám răng miệng định kỳ để phát hiện các răng sâu, tổn thƣơng viêm quanh
răng, mọc lệch để điều trị kịp thời.
- Khi phát hiện sỏi tuyến mang tai thì phẫu thuật lấy sỏi.