Ch¬ng 2. Nhiªn liÖu, dÇu b«i tr¬n
vµ chÊt láng lµm m¸t
1. Nhiªn liÖu dïng cho §C§T
2. DÇu b«i tr¬n dïng cho §C§T
3. ChÊt láng lµm m¸t
2.1. Nhiªn liÖu
NL chñ yÕu dïng cho §C§T: lµ NL thÓ láng (x¨ng, NL diesel)
–hçn hîp c¸c cacbua hydro (HC). Tõ tinh läc dÇu má
NL kh¸c: khÝ thiªn nhiªn nÐn vµ hãa láng; NL tæng hîp (tinh läc
than ®¸); cån; ª-te, este; hidr«, NL sinh häc...
Trong chu kú sèng (tuæi thä) cña §C, 70% chi phÝ cho NL
TÍNH CHẤT CỦA
NHIÊN LIỆU
TÍNH CHẤT HÓA LÝ:
-Tỷ trọng;
-Thành phần hóa học và
phân đoạn tinh lọc;
-Sức căng mặt ngoài;
-Độ nhớt
TÍNH KHAI THÁC:
-Tính bay hơi;
-Tính dễ cháy;
-Tính chống kích nổ;
-Tính khởi động;
-Tính chất nhiệt độ thấp
NhiÖt trÞ cao (H0)®îc x¸c ®Þnh b»ng thùc nghiÖm (®èt NL víi
«-xy nÐn trong Bom nhiÖt lîng): lµ nhiÖt lîng khi ®èt ch¸y
nhiªn liÖu vµ phÇn nhiÖt lîng do kÕt qu¶ cña sù ngng tô h¬i níc
(t¹o ra khi ch¸y).
Víi §C§T, s¶n phÈm ch¸y th¶i ra m«i trêng cã Tcao h¬n so víi
Tngng tô cña h¬i níc phÇn nhiÖt lîng do kÕt qu¶ cña sù ngng
tô h¬i níc kh«ng ®îc sö dông cho CTCT Khi tÝnh to¸n nhiÖt
§C thêng sö dông nhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu Hu. Quan hÖ gi÷a
H0vµ Hu:
Hu= H0- 2,512.W
W–lîng h¬i níc trong s¶n phÈm ch¸y nhËn ®îc khi ®èt ch¸y 1 kg
(hay 1 m3) nhiªn liÖu, [kg].
2,512 –trÞ sè gÇn ®óng nhiÖt hãa h¬i cña níc, [MJ/kg].
CÇn sö dông ®óng lo¹i NL do nhµ m¸y chÕ t¹o §C Ên ®Þnh, nÕu
kh«ng sÏ lµm gi¶m c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt,t¨ng « nhiÔm
m«i trêng,t¨ng tiÕng ån vµ gi¶m ®é tin cËy khi lµm viÖc.
Th«ng sè kü thuËt Xăng «t« Diesel
cao tèc
Diesel xe
vËn tai
Diesel
tèc ®é
thÊp
TrÞ sè octan kh«ng nhá h¬n 66 89 - - -
TrÞ sè xetan kh«ng nhá h¬n - 45 52 45 -
NhiÖt ®é chng cÊt (0C) kh«ng nhá h¬n 35 - - -
NhiÖt ®é chng cÊt (0C) kh«ng lín h¬n víi:
10% nhiªn liÖu
15% nhiªn liÖu
50% nhiªn liÖu
90% nhiªn liÖu
95% nhiªn liÖu
5579
-
100125
160195
-
<200
-
255290
-
330360
-
-
240280
-
330360
-
250
-
-
NhiÖt ®é s«i kh«ng lín h¬n 185 205 - - -
¸p suÊt h¬i b·o hßa (mmHg) 500700 - - -
Đé nhít ®éng häc (CSt) ë nhiÖt ®é:
200C
500C
-
-
1,51,8
-
1,51,6
-
-
36150
NhiÖt ®é ®ãng băng 0C kh«ng cao h¬n - -10 -60 -10 -55 -5 -10
B¶ng 1.1. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña nhiªn liÖu láng dïng cho §C§T
Nhiªn liÖu x¨ng
NL x¨ng cho §C§T «t« hçn hîp c¸c cacbua hydr« cã nhiÖt ®é
s«i trong kho¶ng 40... 200 oC;
X¨ng dïng cho «t« ®îc ký hiÖu b»ng ch÷ A, sau ®ã ®Õn chØ
sè èc-tan, vÝ dô A-76, АИ-93 (АИ-92), АИ-95, АИ-98, ch÷ И
®Ó chØ trÞ sè octan x¸c ®Þnh b»ng PP (nghiªn cøu –
исследовательский метод - RON). C¸c lo¹i x¨ng «t« cã trÞ
sè octan n»m trong kho¶ng tõ 66 100.
TrÞ sè octan cña NL (ON): kh¶ n¨ng chèng kÝch næ cña NL,
ON cµng cao th× hÖ sè nÐn cµng cao cµng cao.
KÝch næ: qu¸ tr×nh ch¸y nhanh qu¸ møc (næ) HH trong XL §C,
g©y ra gâ, dao ®éng, nãng §C
ON - % izooctan