CHƯƠNG 5

TIỀN, HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG & CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ

1

I. CUNG TIEÀN

1. Khaùi nieäm:

• Tieàn:laø phöông tieän thanh toaùn ñöôïc chaáp

nhaän chung vaø ñöôïc duøng vaøo baát kyø luùc naøo ñeå thanh toaùn cho baát kyø ai.

• Cung tieàn:laø toaøn boä khoái tieàn hieän coù trong

löu haønh

2

Tuøy theo muïc ñích thaønh laäp, cung tieàn bao goàm nhöõng khoái tieàn sau:

• M1 = TM ngoaøi NH + TKTG O KH

• M2 = M1 + TKTG coù KH vaø tieàn TK

• M3 = M2 + TD

3

2. Cô soá tieàn vaø thöøa soá tieàn

• Cô soá tieàn (H):Laø toaøn boä löôïng tieàn maët do

NHTW phaùt haønh vaøo neàn kinh teá. H = TM ngoaøi NH + Döï tröõ TM trong NH. • Thöøa soá tieàn (KM):Laø heä soá phaûn aûnh cung tieàn ñöôïc taïo ra töø moät ñôn vò cô soá tieàn.

• M= KM.H

4

M= KM.H (1)

M = C + D

H = C + R

 M = (c +1). D

Töø M = C + D

5

=> H = (c + r). D

M= KM.H

1/ KM>1

(vì 0< r <1)M > H

c↓ vaø r↓ M>>>H

2/ KM↑

6

=> 0

3. Vai troø cuûa NH ñoái vôùi cung tieàn.

a/ NHTM - KN: NHTM laø trung gian taøi chính, coù giaáy pheùp kinh doanh cuûa NHTW ñeå cho vay, nhaän tieàn göûi vaø thöïc hieän caùc nghieäp vuï ngaân haøng theo luaät ñònh (Luaät Ngaân haøng vaø Luaät caùc TCTD 1997).

- Chöùc naêng: Kinh doanh tieàn

7

- Caùc loaïi:

+ NHTM NN: CT, NgT, ÑT, NN + NHTM CP +NH lieân doanh + Chi nhaùnh NH nöôùc ngoaøi taïi VN + Caùc TCTD

8

-Hoaït ñoäng:

+Döï tröõ:

Tyû leä döï tröõ baét buoäc

*Döï tröõ baét buoäc (Rr) * Döï tröõ tuøy yù (Re)

 Tyû leä döï tröõ tuøy yù

+ Kinh doanh: Cho vay, chieát khaáu chöùng töø coù giaù, tín duïng

thueâ mua (cho thueâ taøi chính), baûo laõnh… * Do vieäc kinh doanh tieàn cuûa caùc NHTM ñaõ laøm M↑

OÂng A coù 100ñ gôûi ôû NH B: Döï tröõ 10%: 10ñ

M = C+ D = 90ñ +100ñ = 190ñ H = C + R = 90ñ + 10ñ = 100ñ

* Neáu tieàn ñi qua NH caøng nhieàu laàn M caøng↑

9

Cho vay 90%: 90ñ (oâng C vay)

b. NHTW *Chöùc naêng: Quaûn lyù, ñieàu tieát löôïng tieàn trong neàn

kinh teá, cuï theå: - Phaùt haønh tieàn +NHTM: cho NHTM vay + NS: Cho NS vay + Thò tröôøng môû: Mua chöùng khoaùn treân TTM + Thò tröôøng vaøng vaø ngoaïi teä: Mua vaøng, ngoaïi teä

laøm taêng döï tröõ quoác gia

• - NH cuûa caùc NHTM. • - NH cuûa CP: • + Quaûn lyù löôïng tieàn trong neàn KT

+ Taøi trôï thaâm huït NSCP

10

• - Ñieàu tieát KTVM

* Caùc coâng cuï cuûa CSTT.

1/ Quy ñònh tyû leä döï tröõ baét buoäc

2/ Quy ñònh laõi suaát taùi chieát khaáu

3/ Nghieäp vuï thò tröôøng môû

11

II. CAÀU TIEÀN. 1. Khaùi nieäm.

• Laø löôïng tieàn giao dòch (tieàn maët + TG0KH)

maø daân chuùng caàn giöõ

2. Nguyeân nhaân giöõ tieàn.

- Chi xaøi

- Döï phoøng

- Ñaàu tö chöùng khoaùn sinh lôøi

12

3. Caùc nhaân toá taùc ñoäng:

+Y↑  DM↑

+P↑  DM↑

+i↑  DM↓

Chi phí cô hoäi cuûa vieäc giöõ tieàn:

Laø phaàn laõi bò maát neáu giöõ tieàn chöù khoâng phaûi CK sinh lôøi

13

Haøm soá caàu tieàn theo laõi suaát

DM = f(i) = D0 + Dm.i ( Dm < 0 )

Neáu Y, P↑

 DM dòch chuyeån phaûi

DM’

DM

i

14

Ñoà thò caàu tieàn theo laõi suaát i

M

III. THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ.

• Thòtröôøngtieànteä: Thò tröôøng mua baùn caùc

loaïi CK ngaén haïn (t < 1 naêm)

• ThòtröôøngCK(thòtröôøngvoán):mua baùn caùc loaïi CK trung, daøi haïn (trung haïn: 1 - 5 naêm, daøi haïn ≥5 naêm)

• Thòtröôøngtaøichínhgoàm thò tröôøng tieàn teä vaø

thò tröôøng voán

15

1. Söï caân baèng treân thò tröôøng tieàn teä. -Cung tieàn do NHTW quyeát ñònh phuï thuoäc vaøo tình traïng kinh teá, khoâng phuï thuoäc i -Caàu tieàn nghòch bieán laõi suaát => DM = f(i) = Do+Dmi

=> SM= f(i) = Mo

SM i

Tieàn thieáu

io

i1

DM

M

16

Thò tröôøng tieàn teä caân baèng khi cung caàu tieàn caân baèng, neáu cung caàu tieàn khoâng caân baèng thì laõi suaát seõ ñieàu tieát

Mo M1

2. Thay ñoåi ñieåm caân baèng

a/ Do SM thay ñoåi

SM dòch chuyeån sang phaûi (NHTW taêng cung tieàn: ↓rr,↓iD, mua CK), DM coá ñònh  Tieàn thöøa Mua CK↑ i↓

17

2. Thay ñoåi ñieåm caân baèng • a/ Do SM thay ñoåi.

i1

SM1 SM2 i

i2

M

DM

18

M2 M1

b/ Do DM thay ñoåi

• DM dòch chuyeån sang phaûi

(daân chuùng caàn giöõ theâm tieàn do TN↑,P↑), SM coá ñònh

 Tieàn thieáu  Baùn CK,ruùt tieàn NH↑  i↑

19

b/ Do DM thay ñoåi

i2

i SM

i1

DM2

DM1 M

20

Mo

IV. CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ

 ↓i  ↑I ↑AD  ↑Y

1. CAÙC DAÏNG CSTT a/ CSTT môû roäng: ↑M

Neân duøng khi KT chöa toaøn duïng (suy thoaùi) b/ CSTT thu heïp: ↓M  ↑ i ↓I ↓AD ↓Y

Neân duøng khi KT treân toaøn duïng (laïm phaùt)

21