Bài giảng Nguyên lý cơ bản của CN Mác-Lênin - Bài 1: Phép biện chứng duy vật về mối liên hệ phổ biến về sự phát triển

Ệ

Ọ

Ế

Ệ

Ệ

Ề

Ậ

H C VI N THANH THI U NIÊN VI T NAM PHÂN VI N MI N NAM Ọ Ơ Ở KHOA LÝ LU N & KHOA H C C  S

Ữ

Ậ

Ủ

Ơ Ả Ậ

Ứ

Ệ

Bài 1: NH NG QUY LU T  C  B N  C A PHÉP BI N CH NG DUY V T

ộ

Ths Bùi Văn Tuy nể ế ọ t h c B  môn: Tri SĐT: 0976.226.944 Email: buituyencn27@gmail.com

NỘI DUNG CHÍNH

I. Quy luật là gì? II. Quy luật chuyển hóa từ những thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại

III. Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa

các mặt đối lập

IV. Quy luật phủ định của phủ định

N

CƯỚ

ế

ọ

ạ ể

́ ́

́ ̉ ̣

́

́ ̉ c”: Không

̀ ̀

̣ ̉

ự ậ ả

́ ­  Ch tấ  là  ph m  trù  ỉ t  h c  dùng  đ   ch   tri ị tính quy đ nh khách quan  ự ủ ự ậ ố v n có c a s  v t, là s   ấ ữ ơ ủ ố th ng  nh t  h u  c   c a  ộ ữ nh ng  thu c  tính  làm  ứ cho  s   v t  là  nó  ch   không ph i là cái khác. ự    “CHÂ T”: S  thô ng  ́ nhâ t cua ca c thuôc  ́ ́ ti nh kha ch quan vô n  ́ ươ co  cua “n ma u, không mu i,  ̀ ́ không vi, co  thê ho a  tan muô i, axit .v.v...

“

N

CƯỚ

ủ ự ậ

­  Ch t ấ c a  s   v t  là  khách quan;

ề ồ

́ ̉ ̣ ộ

́ ổ ấ

̉ ­  Ch tấ  bao  g m  nhi u  ộ thu c  tính,  khi  thu c  tính  ơ ả c   b n  thay  đ i  thì  ch t  ổ ủ ự ậ c a s  v t thay đ i

ể

̀ ̀ ̣ ̉ ­  M t  s   v t  có  th   có  ề ấ ộ ự ậ nhi u ch t khác nhau ́ ́ ́ ự       “CHÂ T”:  S   thô ng  ́ thuôc  nhâ t  cua  ca c  ́ ́ ti nh  kha ch  quan  vô n  ́ ́ ươ co  cua “n c”: Không  ̀ ma u,  không  mu i,  ́ không  vi,  co   thê  ho a  tan muô i, axit .v.v...

“

ng

ạ ể

N

CƯỚ

Mô i phân t ượ ̣

ự ậ

ủ

ộ

ệ

ể

̃ ử ƯỢ   “L   NG”: ́ ́ ươ c  câ u  tao  c”  đ “n ̀ư ử   02  nguyên  t t   Hyđro  ̀ ử  Oxy. va  01 nguyên t

ủ

ộ

ượ là ph m trù        ­ L ỉ ọ ế t  h c  dùng  đ   ch   tri ủ ố ị tính quy đ nh v n có c a  ự ậ ề ặ ố ượ s  v t v  m t s  l ng,  ị ộ quy  mô,  trình  đ ,  nh p  đi u  c a  s   v n  đ ng  ư và  phát  tri n,  cũng  nh   ự các  thu c  tính  c a  s   v t. ậ

ượ

N

CƯỚ

ớ

Mô i phân t ượ ̣

̃ ử ƯỢ   “L   NG”: ́ ́ ươ c  câ u  tao  c”  đ “n ̀ư ử   02  nguyên  t t   Hyđro  ̀ ử  Oxy. va  01 nguyên t

ự ậ ề ượ

ể

ủ ự c a  s   ng              ­  L ậ v t  là  khách  quan,  ộ ấ ố th ng  nh t  v i  m t  ủ ự ấ ị ấ ch t nh t đ nh c a s   v tậ             ­  M tộ  s   v t,  có  th  có nhi u l

ng

- Chất và lượng là hai mặt thống nhất của sự vật, không thể tách rời. Không có chất thuần tuý và cũng không có lượng thuần tuý.

- Sự thống nhất giữa chất và lượng thể hiện trong một giới hạn nhất định, gọi là Độ (Độ là khái niệm chỉ giới hạn mà trong đó sự thay đổi lượng của sự vật chưa làm thay đổi chất của nó)

- Sự vận động, thay đổi của sự vật bắt đầu từ những thay đổi về lượng. Lượng biến đổi dần dần tới một mức độ nhất định dẫn tới sự thay đổi về chất. Thời điểm có sự Ihay đổi chất của sự vật gọi là Điểm nút. (Điểm nút là khái niệm chỉ điểm giới hạn, ở đó, sự thay đổi lượng của sự vật đã tạo ra sự biến đổi chất của sự vật).

- Sự thay đổi lượng của sự vật, trong những điều kiện xác định, đã dẫn đến sự ra đời chất mới. Đây chính là Bước nhảy trong quá trình vận động và phát triển của sự vật (Bước nhảy là khái niệm chỉ một giai đoạn vận động và phát triển, ở đó, sự thay đổi về lượng đã làm thay đổi căn bản về chất)

- Chất mới ra đời tác động lại lượng mới, tạo điều kiện cho lượng mới phát triển (về quy mô, kết cấu, trình độ và nhịp điệu của sự vận động và phát triển của sự vật)

ƯƠ

̣

Ệ LIÊN H  ÂM D

NG

̣ Ử ́

́

̃

Ự

Ự

Ư

HAT NHÂN PROTON  (+) &  ĐIÊN T  ELECTRON (­) L C HU T & L C ĐÂY GI A CA C THIÊN THÊ

̉ ̉

ƯƠ

̣

Ệ LIÊN H  ÂM D

NG

̣ Ử ́

́

̃

Ự

Ự

Ư

HAT NHÂN PROTON  (+) &  ĐIÊN T  ELECTRON (­) L C HU T & L C ĐÂY GI A CA C THIÊN THÊ

̉ ̉

ấ

ự ố

ữ

ậ

ộ

ồ

ấ ­ S  th ng nh t và đ u tranh  ặ ố ậ gi a các m t đ i l p có vai trò là  ố ủ ngu n g c c a quá trình v n đ ng  ể ủ ự ậ và phát tri n c a s  v t.

Là nguồn gốc và động lực của mọi quá trình vận động và phát triển

ự ̃ ư ̣

Đông l c kha c nhau gi ́ ̀ ́ ̀ a ́ ̀ ̀ ̣ ươ ̉ Nê n kinh tê  tiêu nông va  nê n kinh tê  thi tr ng

Là nguồn gốc và động lực của mọi quá trình vận động và phát triển

́

̃

̀

ợ

Thâ t bai cua Công xa  Pari va  thăng l

́ i cua CM tha ng X ­ 1917

́

̀

́

́

̃

̣ ̉ ̉

Ự

ĐÂ U TRANH GIAI CÂ P LA  ĐÔNG L C PHA T TRIÊN CUA XA  HÔI

̣ ̉ ̉ ̣

ạ ộ ự ễ ứ

ọ

ệ ẫ ặ ố ậ ề ự ố

ươ ể ế ả

ầ ậ ­  Trong  ho t  đ ng  nh n  th c  và  th c  ti n  c n  tôn  ầ ủ ẫ tr ng  mâu  thu n,  phát  hi n  mâu  thu n,  phân  tích  đ y  đ   ể ấ ấ các m t đ i l p v  s  th ng nh t, đ u tranh, chuy n hoá  ắ ữ i  quy t  đúng  đ n  mâu  ng  pháp  gi gi a  chúng  đ   có  ph thu n.ẫ

ể ị

ử ệ

ủ ể ừ ệ ả

ẫ ẫ ử ụ ể ­ Có quan đi m l ch s  c  th  khi xem xét, phân tích,  ị ẫ ạ phân lo i và x  lý mâu thu n (phân bi t vai trò, v  trí c a  ặ ề các mâu thu n trong t ng đi u ki n, hoàn c nh, đ c đi m  ủ c a mâu thu n)

ự

ằ ế ấ ằ

ấ ấ

ậ

ấ

ủ ị Ph   đ nh  là  s   thay  ế ự ậ th  s  v t này b ng  ự ậ s  v t khác, k t c u  ậ v t  ch t  này  b ng  ế k t  c u  v t  ch t  khác.

ơ ả

ủ ị

ư

ủ

ệ

ặ

Hai  đ c  tr ng  c   b n  c a  ph   đ nh  bi n

ch ng:ứ

ệ

ự

ứ ả  thân c a s  v t, thông qua gi ả

ứ

ừ

ự ủ ị ­Tính khách quan: Ph  đ nh bi n ch ng là s   ế ủ ị ủ ự ậ ph  đ nh t i quy t  ự ự ậ ẫ mâu thu n bên trong s  v t, ch  không ph i do s   ộ tác đ ng t

ứ

bên ngoài.  ­ Tính k  th a:

ị

ủ ị  h p lý

ớ ủ ự ậ ớ

ả ồ ả

ạ

ơ ự ậ

ỏ ạ

ủ ế ừ  Ph  đ nh bi n ch ng là ph   ệ ở ậ ố ợ ế ừ đ nh có k  th a nhân t  v t cũ và b o t n  nó trong giai đo n m i c a s  v t m i; không ph i  xóa b  s ch tr n s  v t cũ.

ủ ị ệ

ệ ượ ự ể

ủ ị ể ủ ự ậ ầ ữ ườ ứ là khái ni m khái quát chu  ả ự ng; s  phát tri n cu  s   ư ở ng  nh     tr

́

̀

ệ ư ấ ủ “Ph  đ nh c a ph  đ nh” ỳ k  phát tri n c a s  v t, hi n t ậ v t  qua  nh ng  l n  ph   đ nh  bi n  ch ng  d ơ ạ ự ậ l ủ ị ầ i s  v t xu t phát, ban đ u nh ng cao h n.

̀

̣ ̉

̀ CA I HAT NAY MÂ M THA NH CA I CÂY ́ ̣ ƯỢ HI NH THA I HAT BI V

́ T QUA: BI PHU ĐINH

̣ ̣ ̉ ̣

Ự Ậ S  V T  BAN Đ UẦ

Ủ Ị

Ự Ậ S  V T  Ủ Ị PH  Đ NH

Ủ SV PH  ĐINH  Ủ C A PH  Đ NH

ả

M i l n ph  đ nh là m t l n gi

ỗ ầ ế

ủ ị ả ấ

ộ ầ ể

ế i quy t mâu  ữ

ặ

ẫ thu n, là k t qu  đ u tranh chuy n hoá gi a các m t  ự ậ ả ố ậ đ i l p trong b n thân s  v t.

Ủ Ị

Ự Ậ S  V T  BAN Đ UẦ

Ự Ậ S  V T  Ủ Ị PH  Đ NH

Ủ SV PH  ĐINH  Ủ C A PH  Đ NH

ữ

ộ

ờ

ế

ẽ

ầ

Sau nh ng l n ph  đ nh ti p theo, đ n m t lúc nào đó s  ra đ i

ộ ự ậ ớ

ủ ự ậ

ấ

ủ ị ế ề ặ ư   m t s  v t m i mang nhi u đ c tr ng c a s  v t xu t phát

ậ ự ế ủ

ộ ướ ể ủ ự ậ ậ

ừ ấ ườ

ng  “xoáy  c”,  t ế ố ệ ế

ủ ế ệ

ả ả ự ế ư ủ ị ủ ị ủ Quy  lu t  ph   đ nh  c a  ph   đ nh  khái  quát  s   ti n  lên  c a  ự ậ ộ s  v n đ ng; khuyng h ng v n đ ng và phát tri n c a s  v t là  Quy luật phủ định của phủ định là phổ ẳ ườ ắ không  theo  đ   th p  ng  th ng  t p,  mà  theo  đ biến trong tự nhiên, xã hội, tư duy. ứ ạ ừ ư ế ừ ơ  đ n gi n đ n ph c t p, t  ch a hoàn thi n đ n hoàn  đ n cao, t ơ ố ự thi n h n, có c  s  đi lên và s  đi xu ng, trong đó đi lên là ch  y u  ế ớ và cái m i chi m  u th .

ộ ố ầ

­  Trong  nh n  th c  và  hành  đ ng,  c n  ch ng  ơ ậ ủ ị ứ ạ ướ ng ph  đ nh s ch tr n. khuynh h

ế ọ t phát hi n, quý tr ng và tin t

ờ ắ

ớ ế ừ ưở ng vào  ế t  sàng   cái cũ trong quá

ầ ệ  ­ C n bi ồ ấ ớ cái  m i,  cái  m i  là  cái  t t  th ng.  Đ ng  th i  bi ở ợ ế ố ữ ọ  còn h p lý  l c, k  th a nh ng y u t ệ ượ ể ủ ự ậ ng. trình phát tri n c a s  v t hi n t

ị ọ ệ

ạ ượ c gi

ẩ ề ữ ạ ể  l ộ ỏ

ồ ạ ạ ầ ứ

ả ủ

ấ ấ ưỡ ữ

ỏ ấ ố ả ấ t c  nh ng ch t dinh d ụ ng đ  trú ng ”.

ế ể ộ

ạ ố ố

ủ ộ ờ ướ

ộ ớ ng khi b t đ u m t cu c đ i m i.  ơ ấ ị

ướ ấ ạ c  n

ẳ ố ứ ạ

ặ

Ậ BÀI T P: Anh (Ch ) hãy đ c câu chuy n sau: Ạ HAI H T THÓC ụ ố ạ i đ  làm h t gi ng cho v  sau vì  Có hai h t thóc đ   ủ ị ườ ắ ả i  ch   đ nh  đem  c   hai  đ u  ch c  m y  và  to  kh e.  M t  hôm  ng ủ ầ chúng gieo trên cánh đ ng g n đó. H t th  nh t nh  th m: “ D i gì  ồ ta ph i theo ông ch  ra đ ng. Ta không mu n c  thân mình fnats tan  ữ ạ ấ ả ố i t trong đ t. T t nh t hãy gi ng trong   l ể ưở ộ ơ ớ l p v  này và tìm m t n i lý t ấ ọ   Th  là nó ch n m t góc khu t trong kho lúa đ  lăn vào đó.  ứ Còn h t lúa th  hai ngày đêm mong mu n ông ch  gieo mình xu ng  ắ ầ ự ự ấ đ t. Nó th c s  sung s ứ ờ Th i gian trôi qua, h t lúa th  nh t b  héo khô n i góc nhà    ượ ậ ẳ ở c  và  ánh  sáng.  Lúc  này  ch t  dinh  b i  vì  nó  ch ng  nh n  đ ế ế ầ ượ ưỡ c ích gì – nó ch t d n ch t mòn. Trong khi  ng ch ng giúp đ d ọ ừ ư ấ ạ i m c  đó, h t gi ng th  hai dù nát tan trong đ t nh ng t  thân nó l ạ ữ ờ ạ lên cây lúa vàng óng, trĩu n ng h t. Nó mang cho đ i nh ng h t lúa  m i.ớ

ấ

ậ

ặ

ị

Ị

ĐÚNG

SAI

ủ ị

ứ

ứ

ế

ệ

1. Đánh d u X vào nh n đ nh đúng ho c  sai Ậ NH N Đ NH ạ H t thóc th  hai đã ti n hành ph  đ nh bi n ch ng

ứ ấ

ủ ị

ế

ạ

H t thóc th  nh t đã ti n hành ph  đ nh siêu hình

ủ ị

ế

ề

ả

ạ

C  hai h t thóc đ u không ti n hành quá trình ph  đ nh

ứ ấ

ủ ị

ứ

ệ

ế

ạ

H t thóc th  nh t đã ti n hành ph  đ nh bi n ch ng

ủ ị

ề

ế

ả

ạ

C  hai h t thóc đ u ti n hành ph  đ nh siêu hình

ỉ

ệ

ứ

ủ

ạ

ệ

ả

ấ

ọ ậ

ươ

ủ

ả

ầ

ấ ạ

ứ

ệ

ừ

ệ ủ ạ ệ ạ

ủ ị 2. Hãy ch  rõ quá trình ph   đ nh bi n ch ng c a hai h t  thóc trên? ổ 3. Câu chuy n cho th y chúng ta ph i luôn luôn thay đ i  ủ ng  pháp  h c  t p,  đ y  có  ph i  là  yêu  c u  c a  ph   ph ị đ nh bi n ch ng không? T i sao? 4. T  câu chuy n c a h t thóc, anh (ch ) rút ra bài h c gì  ộ ố trong cu c s ng hi n t

ọ ị i và quá trình công tác sau này?