CHƯƠNG VII. TRẢ CÔNG LAO ĐỘNG
1. Khái niệm
Lương bổng đãi ngộ: là mọi loại phần thưởng mà một cá nhân nhận được để đổi lấy sức lao động của mình
Tổ chức lao động quốc tế (ILO):Tiền lương là sự trả công hoặc thu nhập, bất luận tên gọi hay cách tính thế nào, mà có thể biểu hiện bằng tiền và được ấn định bằng thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động, hoặc bằng pháp luật, pháp qui quốc gia, do người sử dụng lao động phải trả cho người lao động theo một hợp đồng lao động được viết ra hay bằng miệng, cho một công nhân đã thực hiện hay sẽ phải thực hiện, hoặc cho những dịch vụ đã làm hay sẽ phải làm.
Tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận (luật lao động 2012, hiệu lực
2 1
05/2013)
Theo quan điểm cải cách tiền lương 1993 : Tiền lương là giá cả sức lao động, được hình thành qua thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động phù hợp với quan hệ cung cầu sức lao động trong nền kinh thị trường
4 3
Mức lương tối thiểu là mức thấp nhất trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất, trong điều kiện lao động bình thường và phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ...\..\Bài tập tình huống\7. thù lao\Mức lương tối thiểu vùng 2017.docx
Tiền lương cơ bản: là tiền lương được xác định trên cơ sở tính đủ các nhu cầu về: sinh học, xã hội học, mức độ phức tạp, mức tiêu hao sức lao động trong điều kiện lao động trung bình của từng ngành nghề, công việc
6 5
Lương danh nghĩa
Lương thực tế: là số lượng hàng hóa tiêu dùng và các loại dịch vụ cần thiết mà người lao động hưởng lương có thể mua được bằng tiền lương danh nghĩa của họ.
là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động. Số tiền này nhiều hay ítphụ thuộc trực tiếp vào năng suất lao động và hiệu quả làm việc của người lao động, phụ thuộc vào trình độ, kinh nghiệm làm việc trong việc. quá
trình
làm
Phụ cấp lương: là tiền trả công lao
8 7
động ngoài tiền lương cơ bản, bổ sung và bù đắp thêm khi người lao động làm việc trong điều kiện không ổn định hoặc không thuận lợi mà chưa được tính đến khi xác định lương cơ bản
Tiền thưởng: Tiền thưởng là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
Phúc lợi: Phúc lợi là phần thù lao gián tiếp được trả dưới dạng hỗ trợ về cuộc sống cho người lao động
Các loại phúc lợi: Phúc lợi bắt buộc: Là các phúc lợi tối thiểu mà các tổ chức phải đưa ra theo yêu cầu của pháp luật, bao gồm:
• Các loại bảo đảm, • BHXH (trợ cấp ốm đau, tai nạn lao
10 9
động hoặc bệnh nghề nghiệp, thai sản, hưu trí và tử tuất),
• Trợ cấp thất nghiệp, BHYT
12 11
Các loại phúc lợi: Phúc lợi tự nguyện: Là các loại phúc lợi mà các tổ chức đưa ra, tùy thuộc vào khả năng kinh tế của họ và sự quan tâm của lãnh đạo ở đó.
Các loại phúc lợi: Các loại phúc lợi tự nguyện: Các phúc lợi bảo hiểm: • Bảo hiểm sức khoẻ • Bảo hiểm nhân thọ • Bảo hiểm mất khả năng lao động Các phúc lợi bảo đảm • Bảo đảm thu nhập • Bảo đảm hưu trí
14 13
2. Cơ cấu thu nhập - Lương cơ bản - Phụ cấp lương - Tiền thưởng - Phúc lợi
3. Mục tiêu của hệ thống tiền lương - Thu hút nhân viên - Duy trì nhân viên giỏi - Kích thích động viên nhân viên - Hiệu quả về mặt chi phí - Đáp ứng yêu cầu của Luật pháp
16 15
4. Các yếu tố quyết định ảnh hưởng đến
lương bổng ? (thảo luận nhóm)
- Các tổ chức công đoàn - Sự khác biệt vè trả lương theo vùng địa
lý
- Các quy định là luật pháp của chính phủ - Các mong đợi của xã hội, phong tục tập
quán.
4.1. Yếu tố từ bên ngoài - Thị trường lao động + Cung cầu sức lao động + Các định chế về giáo dục đào tạo + Sự thay đổi trong cơ cấu đội ngũ lao động + Tỷ lệ lao động thất nghiệp trên thị trường + Điều kiện kinh tế trong nước và quốc tế
18 17
4.2. Yếu tố thuộc về doanh nghiệp
- Quan điểm, triết lý kinh doanh + Mục tiêu, chiến lược + Doanh nghiệp đặt mức lương theo các mức
lương trên thị trường
4.2. Yếu tố thuộc về doanh nghiệp - Ngành sản xuất kinh doanh - Có tổ chức công đoàn hay không - Lợi nhuận và khả năng trả lương - Quy mô doanh nghiệp - Trình độ trang thiết bị kỹ thuật
+ Cơ cấu hỗn hợp giữa tiền lương và phúc lợi + Các mối quan hệ công việc sẵn có + Nhóm làm việc + Các chính sách, thủ tục trả lương + nhân viên làm việc đầy đủ hay một phần thời
gian
19 20
4.3. Yếu tố thuộc về công việc - Kiến thức, kỹ năng + Các kỹ năng xã hội + Khả năng hòa đồng với người khác + Khả năng thực hiện các công việc chi
tiết
4.3. Yếu tố thuộc về công việc - Kiến thức, kỹ năng + Yêu cầu lao động trí óc + Mức độ phức tạp của công việc + Các phẩm chất cá nhân cần thiết + Khả năng ra quyết định + Kỹ năng quản trị + Các kiến thức về giáo dục đào tạo cần
thiết cho công việc
+ Khả năng thực hiện công việc đơn điệu + Sự khéo léo chân tay + Khả năng sáng tạo
22 21
4.3. Yếu tố thuộc về công việc - Kiến thức, kỹ năng + Khả năng bẩm sinh + Tính linh hoạt/tháo vát + Kinh nghiệm trước đây.
4.3. Yếu tố thuộc về công việc - Trách nhiệm về các vấn đề + Tiền bạc, khen thưởng tài chính + Kiểm soát + Lãnh đạo người khác + Kết quả tài chính + Quan hệ với cộng đồng, khách hàng và
các đối tượng khác
24 23
4.3. Yếu tố thuộc về công việc - Trách nhiệm về các vấn đề + Vật liệu, dụng cụ, tài sản + Chính sách của doanh nghiệp + Đầy đủ thông tin
4.3. Yếu tố thuộc về công việc - Cố gắng + Yêu cầu về thể lực + Yêu cầu về trí óc + Quan tâm đến những điều chi tiết + Áp lực công việc + Những yêu cầu cần quan tâm khác
26 25
4.4. Yếu tố thuộc về cá nhân - Kết quả thực hiện công việc,năng suất,
4.3. Yếu tố thuộc về công việc - Điều kiện làm việc + Điều kiện công việc + Các rủi ro khó tránh
chất lượng - Kinh nghiệm - Thâm niên - Khả năng thăng tiến - Tiềm năng phát triển
28 27
5. Thiết lập và quản trị hệ thống lương
bổng
5.1. Mục tiêu: ̶ Mục tiêu rõ ràng thì đề ra chính sách
4.4. Yếu tố thuộc về cá nhân - Sự ưu thích cá nhân + Thích thú công việc + Thích vị trí xã hội, tên gọi, điều kiện đòi
lương bổng hợp lý
hỏi
̶ Kế họach ổn định nhưng cần uyển chuyển để kịp thay đổi phù hợp
+ Mức độ an toàn trong trả lương + Thời gian làm việc + Mức độ đều đều, đơn điệu + Ưu thích được đi làm việc, du lịch ra
̶ Chú trọng giảm chi phí lao động, tăng năng suất, mức thù lao đủ cao để dễ tuyển mộ và duy trì lực lượng lao động
30 29
ngoài thành phố
̶ Thang lương công bằng, có hiệu quả nhằm đền bù kỹ năng, kinh nghiệm, trình độ, các điều kiện khác
5.2. Chính sách - Phải phân tích yếu tố ảnh hưởng đến chi phí lao động, nhu cầu lao động, mức cung lao động, mức lương của doanh nghiệp
̶ Trả lương trên cơ sở thành tích lao động, xuất lượng sản phẩm đầu ra ̶ Thiết lập hệ thống ca làm việc hợp lý,
tuần, giờ làm việc hợp lý
- đề ra những chính sách: lương, phụ cấp, các kích thích phi tài chính…
̶ Kế hoạch đơn giản, dễ quản trị
31 32
5.3. Tiến trình thiết lập và quản trị hệ
Thiết lập mức lương của công ty - Khảo sát lương bổng: Mức lương đang
thịnh hành trong khu vực
- Tham khảo và điều chỉnh theo mức
thống lương bổng Đánh giá công việc: - Đánh giá từng công việc dựa vào bảng
lương thịnh hành
mô tả công việc.
- Tính điểm cho từng loại công việc - Phân loại thang điểm
- Chuyển thành mức lương mới Ấn định các loại phụ cấp Trả lương kích thích lao động Duy trì và quản trị hệ thống lương bổng Điều chỉnh mức lương theo định kỳ 34
33
- Tiền lương theo thời gian: • Tiền lương tháng được trả cho một
tháng làm việc xác định trên cơ sở hợp đồng lao động;
• Tiền lương tuần được trả cho một tuần làm việc xác định trên cơ sở tiền lương tháng nhân với 12 tháng và chia cho 52 tuần;
6. Các hình thức trả lương ? Hình thức trả lương theo quy định tại Điều 22 Nghị định số 05/2015/NĐ- CP được hướng dẫn cụ thể như sau: - Tiền lương theo thời gian (theo tháng, theo tuần, theo ngày hoặc theo giờ) được trả cho người lao động hưởng lương theo thời gian, căn cứ vào thời gian làm việc thực tế theo tháng, tuần, ngày, giờ.
35 36
- Tiền lương theo thời gian: • Tiền lương giờ được trả cho một giờ
làm việc xác định trên cơ sở tiền lương ngày chia cho số giờ làm việc bình thường trong ngày theo quy định tại Điều 104 của Bộ luật Lao động.
..\..\Bài tập tình huống\7. thù lao\Chương VII thời giờ làm việc
nghỉ ngơi.docx
- Tiền lương theo thời gian: • Tiền lương ngày được trả cho một ngày làm việc xác định trên cơ sở tiền lương tháng chia cho số ngày làm việc bình thường trong tháng (tính theo từng tháng dương lịch và bảo đảm cho người lao động được nghỉ tính bình quân 01 tháng ít nhất 04 ngày) theo quy định của pháp luật mà doanh nghiệp lựa chọn;
37 38
Các hình thức khác - Trả lương theo sản phẩm gián tiếp:
- Tiền lương theo sản phẩm được trả cho người lao động hưởng lương theo sản phẩm, căn cứ vào mức độ hoàn thành số lượng, chất lượng sản phẩm theo định mức lao động và đơn giá sản phẩm được giao.
- Tiền lương khoán được trả cho người lao động hưởng lương khoán, căn cứ vào khối lượng, chất lượng công việc và thời gian phải hoàn thành.
39 40
Tiền lương = Hệ số lương * Lương bình quân trực tiếp Hình thức trả lương này áp dụng đối với các vị trí phục vụ, hỗ trợ, giám sát nhóm sản xuất trực tiếp vì vậy kết quả và chế độ của họ phụ thuộc và kết quả và tiền lương của nhóm sản xuất trực tiếp. Ví dụ: Lương của bộ phận cơ, điện, bảo dưỡng… trong sản xuất
- Trả lương sản phẩm luỹ tiến
- Trả lương theo năng lực:
L = (Q1 x P) + (Q1 – Q0). P.K
Xác định các yêu cầu về trình độ và khả năng của NLĐ đối với từng vị trí công việc, từ đó trả lương cho người lao động tương ứng và khả năng đảm nhiệm của họ đối với từng vị trí cụ thể. Đồng thời xác định và áp dụng các mức lương cao đối với các kỹ năng và tay nghề có nhu cầu cao trong thị trường.
Trong đó: L: Tổng tiền lương Q1: Sản lượng thực tế của công nhân Q0: Mức sản lượng P: Đơn giá sản phẩm K: Hệ sơ tăng đơn giá sản phẩm
41 42
- Trả lương theo kĩ năng của người lao
- Trả lương theo tỷ lệ tiền thưởng hay tỷ lệ kế koạch: Phương pháp này ngoài khoản nhận được thu lao làm việc bình thường còn khoản thưởng do năng suất làm việc đạt mức kế hoạch đề ra
động Thiết lập một hệ thống thang bậc lương dựa vào các mức độ kỹ năng chứ không dựa theo chức danh công việc; Lập danh mục các kỹ năng cần phải có đối với nhóm công việc
- Trả lương theo hiệu năng: Giống trên nhưng khác ở chỗ mức thưởng hoàn thành tiêu chuẩn và mức thưởng vượt mức tiêu chuẩn.
- Trả lương cơ bản công tiền thưởng: Công nhân hoàn thành kế hoạch sẽ được trả lương cơ bản cao, cộng với tỷ lệ phần trăm tiền thưởng cố định trên khoản dư và tiền lương cơ bản được tính trong khoản dư này nữa. Các đốc công cũng thưởng dựa trên công nhân và mức cải tiến đạt tiêu chuẩn của họ.
- Trả lương thưởng theo nhóm: Đây là phương pháp thưởng khi nhóm công việc hoàn thành tốt, hay ràng buộc công nhân ý thức rõ quyền lợi của họ
43 44
theo nhóm
- Tiền hoa hồng: áp dụng trả cho nhân
45 46
viên bán hàng.
- Trả lương thưởng cổ phần với giá hạ: Ngoài lương, cán bộ công nhân viên còn được chia thêm cổ phần của công
- Tiền lương hoàn toàn tính bằng tỷ lệ phần trăm trên doanh số bán hàng.
ty.
- Chương trình cho công nhân sở hữu cổ phần: vay mượn quỹ của công ty để mua cổ phần cung cấp cho nhân viên - Kế hoạch Scanlon: công nhân sẽ được chia thưởng tiền vì đã đưa ra và thực hiện những đề xuất tiết kiệm chi phí. 47
48
- Trả lương tích hợp:
Tiền lương = Lương cứng + lương mềm. Trong đó lương cứng có thể được xác định bởi thời gian, vị trí, kĩ năng… Lương mềm là một trong các hình thức lương kích thích kết quả.
7. Đãi ngộ phi vật chất ? 7.1. Bản thân công việc - Nhiệm vụ hứng thú - Trách nhiệm - Công việc đòi hỏi mức phấn đấu - Có cơ hội được cấp trên nhận biết
thành tích
- Cảm giác hoàn thành công việc - Có cơ hội được thăng tiến
50 49
7.2. Khung cảnh công việc
- Chia sẻ công việc: hai nhân viên có thể chia sẻ công việc bán thời gian - Làm việc ở nhà truyền qua computer
- Chính sách hợp lý - Đồng nghiệp hợp tính - Biểu tượng địa vị phù hợp - Điều kiện làm việc thoải mái - Giờ làm việc uyển chuyển: chọn giờ phù hợp với hoàn cảnh - Tuần lễ làm việc dồn lại
Bài tập thảo luận
1) Doanh nghiệp áp dụng biện pháp trừ lương nhân viên khi nhân viên đi muộn hay về sớm là đúng
hay sai? ..\..\Bài tập tình huống\7. thù lao\Trừ lương nhân viên khi đi muộn về sớm.docx
2. ..\..\Bài tập tình huống\7. thù lao\Câu chuyện ở
công ty vận tải Sao Mai.docx
3. Tìm hiểu và trình bày: phúc lợi theo quyết định của
Luật Lao Động Việt Nam gồm những loại nào ?
52 51
53
