21/01/2015
1
CHÖÔNG 8
ÑIEÀU TRA CHOÏN MAÃU
1
Nội dung
Khái niệm về điều tra chọn mẫu
Các bước của quá trình nghiên cứu mẫu
Các phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên
Các phương pháp chọn mẫu phi ngẫu
nhiên
2
8.1 Khái niệm về điều tra chọn mẫu:
8.1.1 Khái niệm :
Điều tra chọn mẫu là một loại điều tra không toàn
bộ ,người ta chỉ chọn ra một số đơn vị từ tổng thể
chung để điều tra thực tế,sau đó bằng các phương
pháp khoa học , tính toán suy rộng cho toàn bộ tổng
thể.
3
4
8.1.2 Ưu điểm và hạn chế của điều tra chọn mẫu
Ưu điểm:
-Tiết kiệm chi phí
-Tiến độ nhanh
-Số liệu điều tra chính xác hơn, hạn chế được sai số phi
chọn mẫu.
Hạn chế:
-Kết quả suy rộng từ mẫu điều tra bao giờ cũng có sai số
đại diện nhất định.
Phạm vi ứng dụng:
-Dùng để thay thế điều tra toàn bộ.
-Dùng để tổng hợp nhanh tài liệu điều tra toàn bộ.
-Được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực nghiên cứu
kinh tế xã hội.
21/01/2015
2
8.1.3 Sai số trong điều tra chọn mẫu
Các loại sai số trong điều tra chọn mẫu:Sai số chọn
mẫu và sai số phi chọn mẫu
Sai số chọn mẫu (sai số đại diện) là sự khác biệt
giữa kết quả mẫu và tổng thể,vì từ kết quả mẫu suy
rộng cho toàn bộ tổng thể => sự sai lệch nhất định.
-Để giảm sai số chọn mẫu, tăng quy mô của mẫu.
Sai số phi chọn mẫu xuất hiện trong cả điều tra
chọn mẫu và điều tra toàn bộ.
Một số nguyên nhân xuất hiện sai số phi chọn mẫu:
-Do đơn vị điều tra trả lời sai
-Do nhân viên điều tra ghi chép sai
-Do tỷ lệ không trả lời quá cao hoặc do đo lường
sai
5
8.2 Các bước của quá trình nghiên cứu mẫu:
QUAÙ TRÌNH NGHIEÂN CÖÙU MAÃU COÙ THEÅ ÑÖÔÏC MINH
HOÏA BAÈNG SÔ ÑOÀ SAU :
6
2. XAÙC ÑÒNH TOÅNG THEÅ
1. XAÙC ÑÒNH MUÏC
ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU
6. KEÁT LUAÄN VEÀ
TOÅNG THEÅ
3. XAÙC ÑÒNH KÍCH
THÖÔÙC MAÃU
4. LÖÏA CHOÏN
PHÖÔNG PHAÙP THU
THAÄP THOÂNG TIN
5. SUY ROÄNG CAÙC ÑAËC
TRÖNG CUÛA TOÅNG THEÅ
8.3 Các phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên
•Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản
•Lấy mẫu hệthống
7
Khi nhiệm vụ chọn mẫu là để ước lượng số trung
bình về một tiêu thức nào đó sai số trung bình chọn
mẫu sẽ là:
Khi nhiệm vụ chọn mẫu là để ước lượng tỷ lệ theo
một tiêu thức nào đó, sai số trung bình chọn mẫu sẽ là
(NếuP chưabiết ta thay bằng )
8
2
xnn


ˆ
(1- )
p
pp
n
ˆ
p
Cách xác định sai số trung bình chọn mẫu
trong chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản
21/01/2015
3
GỌI LÀ PHẠM VI SAI SỐ CHỌN MẪU.
KHI NHIỆM VỤ CHỌN MẪU LÀ ĐỂ ƯỚC LƯỢNG SỐ
TRUNG BÌNH VỀ MỘT TIÊU THỨC NÀO ĐÓ THÌ :
KHI NHIỆM VỤ CHỌN MẪU LÀ ĐỂ ƯỚC LƯỢNG TỶ LỆ
THEO MỘT TIÊU THỨC NÀO ĐÓ THÌ :
9
/2 /2xx
ZZ
n



ˆ
/2 /2
(1- )
xp
pp
ZZ
n



x
Cách xác định kích thước mẫu (cỡ mẫu) trong
chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản
KÍCH THƯỚC MẪU n PHỤ THUỘC VÀO CÁC YẾU TỐ SAU:
Phương pháp chọn mẫu nào sẽ được tiến hành theo phương pháo
nào để sử dụng công thức xác định kích thước mẫu cho phù hợp.
Xác định phạm vi sai số có thể chấp nhận được.
Quy định độ tin cậy muốn có trong ước lượng.
Xác định hệ số tin cậy Z từ độ tin cậy mong muốn.
Ước tính độ lệch tiêu chuẩn của tổng thể.
10
XÁC ĐỊNH PHẠM VI SAI SỐ CÓ THỂ CHẤP NHẬN
ĐƯỢC :
ĐỘ LỚN CỦA PHẠM VI SAI SỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH CĂN
CỨ VÀO MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỤ THỂ , KINH
NGHIỆM NGHIÊN CỨU VÀ KHẢ NĂNG NGHIÊN CỨU.
XÁC ĐỊNH ĐỘ TIN CẬY MONG MUỐN TỪ ĐÓ XÁC
ĐỊNH HỆ SỐ TIN CẬY
TRONG THỰC TẾ ĐỘ TIN CẬY THƯỜNG ĐƯỢC SỬ
DỤNG LÀ 99%; 95% VÀ 90%. TRONG ĐÓ ĐỘ TIN CẬY
95% ĐƯỢC SỬ DỤNG PHỔ BIẾN NHẤT. TỪ ĐỘ TIN
CẬY MONG MUỐN, TA XÁC ĐỊNH ĐƯỢC HỆ SỐ TIN
CẬY z.
11
ÖÔÙC TÍNH ÑOÄ LEÄCH TIEÂU CHUAÅN :
SÖÛ DUÏNG ÑOÄ LEÄCH TIEÂU CHUAÅN CUÛA LAÀN ÑIEÀU
TRA TRÖÔÙC. NEÁU TRÖÔÙC ÑAÂY ÑAÕ TIEÁN HAØNH
NHIEÀU LAÀN ÑIEÀU TRA, COÙ THEÅ LAÁY ÑOÄ LEÄCH TIEÂU
CHUAÅN LÔÙN NHAÁT.
TIEÁN HAØNH ÑIEÀU TRA THÍ ÑIEÅM ÑEÅ TÍNH ÑOÄ LEÄCH
TIEÂU CHUAÅN.
NEÁU HIEÄN TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU COÙ PHAÂN PHOÁI
CHUAÅN THÌ COÙ THEÅ ÖÔÙC TÍNH ÑOÄ LEÄCH TIEÂU
CHUAÅN THEO KHOAÛNG BIEÁN THIEÂN R.
TA COÙ :
12
ax min
ax min
( 3 ) ( 3 ) 6
66
m
m
R x x
xx
R
21/01/2015
4
8.4 Các phương pháp chọn mẫu phi ngẫu
nhiên
Chọn mẫu thuận tiện
Chọn mẫu theo phỏng đoán
Chọn mẫu theo định mức
13
VÍ DỤ 1 : ĐỂ XÁC ĐỊNH THU NHẬP TRUNG
BÌNH TRONG NĂM CỦA MỘT CÔNG NHÂN
NGÀNH MAY, NGƯỜI TA TIẾN HÀNH ĐIỀU
TRA CHỌN MẪU VỚI YÊU CẦU LÀ : PHẠM VI
SAI SỐ là 40 NGÀN ĐỒNG, ĐỘ TIN CẬY 95%,
ĐỘ LỆCH TIÊU CHUẨN VỀ THU NHẬP ƯỚC
TÍNH ĐƯỢC LÀ 220 NGÀN ĐỒNG. HÃY XÁC
ĐỊNH CỠ MẪU CẦN ĐIỀU TRA?
14
VÍ DỤ 2 : Ở MỘT TỈNH MIỀN NÚI, NGƯỜI TA
TỔ CHỨC ĐIỀU TRA CHỌN MẪU ĐỂ XÁC
ĐỊNH TỶ LỆ TRẺ EM Ở CẤP TIỂU HỌC BỎ
HỌC, VỚI YÊU CẦU PHẠM VI SAI SỐ, ĐỘ TIN
CẬY95%. Ở CUỘC ĐIỀU TRA NĂM TRƯỚC ĐÃ
XÁC ĐỊNH TỶ LỆ TRẺ EM BỎ HỌC CỦA TỈNH
LÀ 8%. HÃY XÁC ĐỊNH CỠ MẪU CẦN ĐIỀU
TRA?
15
16
Ví dụ 3:
Trong một xí nghiệp dệt gồm 4000 CN,người ta
cần tính năng suất lao động bình quân một ngày
bằng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn
thuần chọn nhiều lần, yêu cầu độ tin cậy là 0.95 và
sai số không vượt quá 2 mét, thực tế trong xí
nghiệp cho thấy rằng ,nhìn chung mỗi ngày người
kém nhất cũng dệt được 60 mét,người khá nhất
dệt được không quá 90 mét.vậy cần phải chọn ra ít
nhất bao nhiêu công nhân để điều tra thực tế?
21/01/2015
5
Ví dụ 4:
Để kiểm tra trọng lượng lô hàng lớn với độ tin
cậy 99%, độ dài khoảng ước lượng là
D=0.05kg.Hãy xác định kích thước mẫu. Biết
rằng điều tra sơ bộ 100 sản phẩm tính được
phương sai hiệu chỉnh mẫu là 0.016.
17