MARKETING MARKETING
Ệ
TÌM HI U N N VĂN HÓA Ề Ể TÌM HI U N N VĂN HÓA Ề Ể ỆVI T NAM VI T NAM
DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM TCNH1 – K5 TCNH1 – K5
Ặ Ặ
Ị Ị Ị Ị
Đ NG TH THU H NG 1.1. Đ NG TH THU H NG Ằ Ị Ị Ằ 2.2. NGUY N TH TÂM NGUY N TH TÂM Ễ Ễ NGUY N TH TH O 3.3. NGUY N TH TH O Ả Ễ Ả Ễ 4.4. PH M TH THOA Ị PH M TH THOA Ị D 5.5. D
NG TH MINH Y N NG TH MINH Y N
Ạ Ạ ƯƠ ƯƠ
Ế Ế
Ị Ị
GVHD: BÙI PH GVHD: BÙI PH
NG HOA NG HOA
ƯƠ ƯƠ
ề
N IỘN IỘ DUNG DUNG CHÍNH CHÍNH
3.3. Ý t
ng ng
Khái quát 1.1. Khái quát ền n Văn ề n n Văn t ệ hóa Vi t ệ hóa Vi NamNam 2.2. Đôi nét v ề Đôi nét v ề ền n Văn n n Văn hóa a ưhóa a ư thích thích ưởÝ t ưở kinh doanh kinh doanh
PH N 1ẦPH N 1Ầ
Ệ
KHÁI QUÁT N N VĂN HÓA Ề KHÁI QUÁT N N VĂN HÓA Ề ỆVI T NAM VI T NAM
ệ ệ
ạ ạ
Văn hóa Vi t Nam theo khía c nh: Văn hóa Vi t Nam theo khía c nh:
a)a)Phong t cụ Phong t cụ b)b)L h iễ ộL h iễ ộ c)c) Tín ng ngưỡ Tín ng ngưỡ d)d)Tôn giáo Tôn giáo e)e) Ngôn ngữ Ngôn ngữ f)f) Văn h cọ Văn h cọ g)g)Ngh thu t Ngh thu t ệ ậ ệ ậ
t h t h
ừ ừ
u ầ u ầ
t r t r
i i
ẫ ẫ
c :ụ c :ụ i i ờ ờ t t P h o n g a .a . P h o n g c ó t c ó t i i ư ờ ư ờ ă n ụ ă n q u a h à n g n g h ì n n ă m n g q u a h à n g n g h ì n n ă m n g c c ụ l à t l à t ử ớ ử ớ c h s c t c h s c t ữ ư ợ ữ ư ợ ị l ị l t t r o n g đ t t r o n g đ n g i n g i ấ ấ S m n h c k h á c v S m n h c k h á c v i i ả ả t r t r ớ ớ n g n g ộ ộ ư ơ d â n t ư ơ d â n t ớ ớ đ ó n n ă m m i ụ đ ó n n ă m m i H ù n g V H ù n g V ố ố t c ù n g m t s t c ù n g m t s ộ ộ t í n t í n c c ụ l à m t l à m t t t ộ l à p h o n g ệ ộ l à p h o n g ệ V i V i n g à y n a y . i n g à y n a y . i ố ờ ố ờ M t s u t h M t s u t h ầ ộ ầ n g ộ n g t r t r c ă n c ă n ồ t . ồ t . c đ c đ ệ ệ V i V i ụ ụ ụ ư ụ t ư i t t n g n h i t ư ờ n g n h i ư ờ l à p h o n g i ớ l à p h o n g ớ C ù n g v a n g C ù n g v a n g ư ư c t r ủ c t r ủ c c i ặ K h m e r , i a ộ ặ K h m e r , a ộ đ h đ ừ h ừ i v i ễ ọ v ễ ọ l t ê n g l l à m t t ê n g t ) , l à m t t ) , ộ ộ ế i ế( T i ư ờ ư ờ ( T i i ớ a n g ớ a n g n g v à v n g v à v c đ ó n n ă m m i c đ ó n n ă m m i ớ C h ă m B a f l a m o n , … . ớ ủ C h ă m B a f l a m o n , … . ủ ( t h á n g 4 ) c ( t h á n g 4 ) c ư ỡ ư ỡ n g n g s u n g s u n g C h n a m T h m a y C h n a m T h m a y ộ ộ d â n t d â n t ổ ổ t b t b i i ư ờ ư ờ ệ ệ V i V i a n g a n g t i ê u , t i ê u , i i ư ờ ư ờ ủ ủ C h o l T t N g u y ê n C h o l K a t e ( t h á n g 1 0 ) c T t N g u y ê n n g K a t e ( t h á n g 1 0 ) c n g c , c , ố ố T r u n g Q u T r u n g Q u T t T h a n h T t T h a n h ế ế ư ư c k h á c n h c k h á c n h ế ế ừ ừ n g t n g t T t T r u n g T h u , T t T r u n g T h u , ư ở ư ở ụ ụ t n h h t n h h n g p h o n g n g p h o n g Ả Ả ế ế ữ ữ v à o n h v à o n h , , ọ ọ T t Đ o a n N g T t Đ o a n N g ế ế M i n h …M i n h …
l l
ễ ễ n g n g
t a n g t a n g ố ố s s i i ờ ờ
, , ẻ ẻ đ đ i i
s i n h đ s i n h đ ớ ớ n v n v ề ề i i
ủ ủ
c c
c ụ c ụ
t t ệ ệ V i V i t t ấ ấ r r i i ổ ổ n g n g ố ố s s c c
h ô n n h â n , h ô n n h â n , c ụ c ụ l l n n ắ ắ n c ò n g n c ò n g ẫ ẫ t N a m t N a m r a n g p h r a n g p h t t v à v à
i i ư ờ ư ờ a n g a n g n đ n đ ế ế ộ ộ c u c u
a a
ủ ủ
c c
i i
ự ự
s s
q u a h à n g n g h ì n n ă m đ ã b i q u a h à n g n g h ì n n ă m đ ã b i ổ ổ t h a y đ t h a y đ t h e o t h e o p p ệ ệ d â n n ô n g n g h i d â n n ô n g n g h i
i i
u u ề ề ư ờ ư ờ
t t C á c p h o n g C á c p h o n g a v a v ư ư x a x x a x ừ ừ t t ệ ệ V i V i i i ư ờ ư ờ n g n g c c ự ự t h t h m m Ẩ Ẩ i i ả ả t r t r n h i n h i n g n g
. .
ễ ễ
l l
ễ ễ l l n g n g g i a o g i a o , ,
ữ ữ n h n h t à i t à i
n g , n g , t h i t h i
ấ ấ v u i v u i
t N a m r t N a m r p , p , ệ ệ
ư ễ ư ễ l l . . . .
n g n h n g n h ồ ồ n g đ n g đ ( C ô n g g i á o ) . ( C ô n g g i á o ) .
ộ ộ N o e l N o e l
t í n h c t í n h c ễ ễ l l
n g i n g i ộ ộ h ọ ọ h t r t r ễ ễ l o n g l o n g L L b . b . n v à n v à ớ ớ n g n h n g n h ớ ớ l l i ư ở i ư ở ộ ộ h h t t ễ i Đ n ễ i Đ n ộ l ộ l ề h u ề h u ề ễ ề ễ t N a m c ó n h i l i t N a m c ó n h i l c á c i ộ c á c ộ h h ư i n h , ư i n h , n g n h Đ n n g n h Đ n ề l ề l n n ầ ầ i ố t h i ố ộ t h ệ ộ g i ệ g i h V i h c á c V i c á c G i ó n g , n ò i G i ó n g , n ò i ư ễ ế ư ễ ế t i ê n , t t i ê n , t i l i l ộ t . ộ t . h ệ ổ h ệ ổ n h n h V i t , V i t Đ n M u Đ i , n Đ n M u Đ i ợ n ợ i i ơ ư ờ ơ ư ờ c ô n g c ô n g a n g ẫ i a n g ẫ i ộ ộ h h ủ ủ ễ i ễ i c ớ l c ớ ề l ề n g t n g t . . Đ n g Đ a . Đ n g Đ a . ữ i ữ i ộ c k h á c c ũ n g c ó n h ộ c k h á c c ũ n g c ó n h h n g h n g H ù n g , H ù n g , ố ố ố ố x u x u i i ộ ộ i h i h ộ ộ p B c , h p B c , h ạ ạ ( K h m e r ) , i ( K h m e r ) , i ộ ộ h h ộ ế ộ ế ( T h á i ) , K i r a c á c d â n t ( T h á i ) , K i r a c á c d â n t c ú n g T r ă n g c ú n g T r ă n g h o a b a n h o a b a n N g o à i N g o à i i i ộ ộ h ư ễ h ư ễ l l n n h n n h N ù n g ) , N ù n g ) , ớ ớ l l ( T à y , ( T à y , ạ Đ n g ạ Đ n g . t đ a d . . t đ a d . ( M n ô n g ) . ( M n ô n g ) . ồ ồ Đ u a v o i Đ u a v o i , , i i ơ ơ c h c h ệ ệ V i V i ộ ở ộ ở i i h h N ô n g n g h i N ô n g n g h i ễ ễ l l C á c C á c ề ề v v i i ộ ộ h h . . . m a n g . d u y ê n . m a n g d u y ê n . i i ộ ộ h h t G i á o ) , ễ t G i á o ) , ễ l l n g n g ữ ữ N h ậ N h ậ t Đ n ( P h t Đ n ( P h ả ả ậ ậ P h P h
n g . n g . n g u y ê n n g u y ê n ư ỡ ư ỡ T í n n g T í n n g , ầ , n n ầ t h t h Đ t , u Đ t , u c . ấ c . ấ ề ề n h i n h i M t T r ă n g , M t T r ă n g , t t ấ ấ r r ờ ờ n n t h t h ặ ầ ặ ầ t a t h t a t h c á c , c á c i , i i i ư ờ ờ ư ờ ờ n M t T r n M t T r n g ờ n g ờ t h t h c á c v ặ a , c á c v ặ a , ị t ị t ư ệ ư ệ N g à y x V i N g à y x V i ầ ầ i t h i ư ờ c , t h ư ờ c , ộ ộ ờ n g t ờ n g t t h c á c v a n h h ù n g d â n t h c á c v a n h h ù n g d â n t , r a , t , r a , ệ ọ ệ ọ V i y h V i y h N g o à i N g o à i i ủ i ủ ư ờ ư ờ t h t h n g . n g . . . M a . M a . n T à i ; n T à i ; ư ư ư ư ị ị C ũ n g n h C ũ n g n h S m , S m , ầ ầ ấ t h ấ t h T h à n h H o à n g , T h à n h H o à n g , n q u a n C ô n g , n q u a n C ô n g , o m u . o m u . ẫ ẫ . . . . P o R o M e . ạ P o R o M e . ạ t r o n g đ t r o n g đ ầ ầ t h t h c á c v c á c v ị l â u ị l â u n P o N a G a r , n P o N a G a r , n n ầ ệ ầ ệ t h ờ l t h ờ l c t h c t h ụ ụ H o a H o a t t l à m t ỗ l à m t ộ ầ ộ N ó i ầ N ó i t h i t h i ư ờ ư ờ ờ c k h á c . ờ c k h á c . n g C h ă m t h n g C h ă m t h ỗ i ê n v à c ú n g g i i ê n v à c ú n g g i ộ ộ t t i d â n i d â n ớ i ớ i ư ờ t ư ờ t t t ế n g ế n g ố ố u b i u b i t v à m t s t v à m t s t t ộ ộ ề ổ ề ổ t a đ t t a đ t l à n g à y c ú n g l à n g à y c ú n g i i ệ ư ờ ệ ư ờ V i V i ờ ờ t đ ó t i ê n n g T h t đ ó t i ê n n g T h i i ư ờ ư ờ ệ ệ a n g a n g V i V i ổ ổ i i t ủ ư ờ t ủ ư ờ c ú n g c c ú n g c c h u n g c h o n g i c h u n g c h o n g i ờ ờ đ đ ờ ờ t h t h c h ) c c h ) c ụ ụ ị t ị l t l 0 3 â m n 0 3 â m n ỗ ổ ế ỗ ổ ế t đ t đ m t n g à y g i m t n g à y g i n g ( 1 0 / n g ( 1 0 / ư ơ ư ơ ộ ộ H ù n g V H ù n g V ỗ ổ ỗ ổ t t g i g i
t t
ệ ệ
c V i c V i
t t
,
,
ử ử
ộ ộ ạ ạ
c á c d â n c á c d â n n g T a m g i á o : Đ o g i á o , n g T a m g i á o : Đ o g i á o ,
ế ế
n n ồ ồ
ệ ệ H i H i t í n đ t í n đ
X V I . X V I . l à l à ố ố
i i
ơ ơ
ả ả
T ô n g i á o T ô n g i á o d . d . c h s c h s ị ị l l a a ủ ủ n g c n g c ộ ộ n đ n đ ệ ư ư ở ệ ư ư ở b i b i t t ự ự s s t V i t V i ớ ớ N a m c h u 3 h N a m c h u 3 h ị ị ỷ ỷ k t g i á o . k t g i á o . ế ế t h t h p v à o ậ p v à o ậ P h P h N h o g i á o , N h o g i á o , ậ n g 8 % d â n s ậ n g 8 % d â n s c d u n h c d u n h ư ợ ư ợ C ô n g g i á o đ C ô n g g i á o đ ả ả t N a m c ó k h o t N a m c ó k h o u u ầ ầ đ đ ừ ừ t t t N a m t N a m ệ ệ V i V i u u ệ ể n a y , ệ ể n a y , p v à o V i c t h i p v à o V i c t h i ộ ộ c á c d â n t C ô n g g i á o . c á c d â n t C ô n g g i á o . ậ ậ n l à n h x â m n h n l à n h x â m n h ệ ệ t í n h h i t í n h h i i i ớ ớ n t n t c ế c ế b i Ư ớ b i Ư ớ Đ o T i n Đ o T i n ổ ổ c p h . c p h . . . . . T â y N g u y ê n , T â y N g u y ê n , ạ t h e o Đ o . ạ ư ợ t h e o Đ o . ư ợ ạ ạ X X đ X X đ ỷ ỷ k ư ờ k v ù n g T â y B c , ư ờ v ù n g T â y B c , ế ắ ế ắ u n g t h u n g t h ệ ệ n 1 t r i n 1 t r i n g h ố n g h ố s s n a y c ó k h o n a y c ó k h o
i i ư ờ ư ờ n n g n n g ậ ậ p h p h n g ộ n g ộ a m t b a m t b ư ơ ư ơ ộ ộ v v i i ạ ạ t ủ t ủ X V X V s a u đ ó , s a u đ ó , ỷ ỷ k k ế ế t h t h t N a m , t N a m , ừ ừ t t ỷ ệ ỷ ệ k n T r u n g V i k n T r u n g V i ế ế t h t h T â y N i n h v à o T â y N i n h v à o
ề ề
t t
i i ạ ạ ả ả
t N a m c ó c á c T ô n t N a m c ó c á c T ô n 2 2 n n a y , n n a y , ệ ệ n N a m V i n N a m V i ệ ệ H i H i ( 1 9 2 6 ) . ( 1 9 2 6 ) . p N a m B v à p N a m B v à ộ ộ C a o Đ à i C a o Đ à i ắ ắ n m n h k h n m n h k h N a m T r u n g B v à T â y N g u y ê n . N a m T r u n g B v à T â y N g u y ê n . ạ ạ ể ể t r i t r i ộ ộ
ở ở
l à T ô n g i á o c l à T ô n g i á o c p i p i ồ ồ ậ Đ o h ậ Đ o h c d u n h c d u n h ạ ạ ư ợ ư ợ đ đ ề ề m i C h ă m , m i C h ă m , ở ở c C h ă m P a c C h ă m P a v ù n g A n G i a n g , v ù n g A n G i a n g , ố ố q u q u i i ư ớ ư ớ t t c c d i d i X I V . X I V . m i m i r a , r a , g i á o H ò a H o ( 1 9 3 9 ) , g i á o H ò a H o ( 1 9 3 9 ) , N g o à i N g o à i T ô n g i á o n à y p h á t T ô n g i á o n à y p h á t t n h t n h ố ỉ ố ỉ m t s m t s ộ ộ
t N a m t N a m
ệ ệ
V i V i
ộ ở ộ ở c c
t , t ,
ứ ứ
ọ ọ
C h C h
e . e . c h c h
ộ ộ
n g , n g ,
ư ờ ư ờ
M M
t , t ,
ệ ệ
: : i i
N g ô n n g ữ N g ô n n g ữ c đ ã c h i a c á c d â n t c đ ã c h i a c á c d â n t ọ ọ a h a h ữ ủ ữ ủ c c V i V i ư ờ ư ờ n g : n g n g : n g
S á n S á n
ư ờ ư ờ
B Y , B Y , ố ố
N ù n g , N ù n g ,
, ,
T h á i T h á i
T à y , T à y ,
i i
ư ờ ư ờ
. .
. . . .
n . n . ẻ ẻ . . L a . L a .
. .
. .
. .
. .
H r ê . H r ê .
n : n g n : n g H o a , H o a ,
i i
. .
. .
. .
P à T h P à T h D a o , D a o , S i S i L ô , L ô , L ô L ô , , . . . . . . N g á i N g á i K h á n g , K h á n g , K h m e r , K h m e r , C h ă m , Ê Đ ê , C h u R u . C h ă m , Ê Đ ê , C h u R u . i i ư ờ P u C h é o . ư ờ P u C h é o . L a H a , L a H a , i i ư ờ ư ờ
C á c n h à d â n t C á c n h à d â n t t h à n h 8 n h ó m n g ô n n g t h à n h 8 n h ó m n g ô n n g t – M t – M ệ ệ N h ó m V i 1 .1 . N h ó m V i .ổ N h ó m T à y – T h á i : n g .ổT h 2 .2 . N h ó m T à y – T h á i : n g T h H m ô n g , H m ô n g , L à o . i L à o . i ư ờ ư ờ N h ó m D a o – H m ô n g : n g 3 .3 . N h ó m D a o – H m ô n g : n g C h a y , C h a y , H à N h ì H à N h ì i i ư ờ ư ờ ế ế N h ó m T n g – M i 4 .4 . N h ó m T n g – M i S á n D ì u , S á n D ì u , ạ ạ ư ờ ư ờ N h ó m H á n : n g 5 .5 . N h ó m H á n : n g i i ư ờ ư ờ N h ó m M ô n – K h m e r : n g 6 .6 . N h ó m M ô n – K h m e r : n g o : n g o : n g ả ả – Đ a đ – Đ a đ N h ó m M ã L a i 7 .7 . N h ó m M ã L a i p N a m Á : n g p N a m Á : n g ợ ợ n h n h ỗ ỗ N h ó m h 8 .8 . N h ó m h
n g , n g , ư ờ ư ờ t – M t – M ệ t ệ t V i V i ệ ệ c V i c V i ữ ữ n g ô n n g n g ô n n g ư ớ ư ớ a n a n l à n g ô n ủ l à n g ô n ủ ề c c ề c c c v c v ứ ứ t h ộ t h ộ t h u t v à t h u c h í n h t v à c h í n h t t ệ ệ ệ ệ t r ê n t r ê n V i n g V i V i n g V i ữ ữ l à n g ô n n g i l à n g ô n n g i ư ờ n g ư ờ n g a n g a n g ố ố c s c s ẻ ủ ộ ẻ ủ ộ c 8 6 % c t c 8 6 % n n a y c t n n a y a 5 4 d â n a 5 4 d â n n g m đ n g m đ ẹ ẹ ư ợ ư ợ ủ t đ ủ t đ h à n h c h í n h c h u n g c ế h à n h c h í n h c h u n g c ế t i t i ệ ệ l à l à n g V i n g V i ế ế T i T i t N a m . t N a m . ệ ệ c V i c V i ư ớ ư ớ n g . n g . ử ụ ử ụ d d d â n s d â n s i i
ế ế T i T i ệ ệ h i h i N a m , N a m , ữ ữ n g n g t n t n ấ ấ đ đ ư ờ ư ờ n g n g
ệ ệ
ọ ọ
t t n n
ọ ọ
s s n n
,
,
ữ ữ
t t
,
,
i i
c d â n cọ c d â n cọ V ă n h V ă n h ọ ọ n : V ă n h n : V ă n h f . f . l à v ă n l à v ă n ậ ậ p h p h c d â n g i a n ộ c d â n g i a n ộ t N a m g m 2 b t N a m g m 2 b t t ế ồ ế ồ c v i c v i ọ ọ ọ V ă n h ọ V ă n h d â n ; v ă n h d â n ; v ă n h c V i c V i c c t . t . ố ố ế ế Q u Q u c v i c v i V ă n h V ă n h i i ư ờ ữ ọ ư ờ ữ ọ N ô m v à c h g i a n v à V ă n h N ô m v à c h g i a n v à V ă n h a n g a n g ủ ủ n g c n g c ệ ữ ệ ữ n m i c h n m i c h H á n , H á n , ề ề t r u y t r u y ấ ữ ấ ữ t N a m r c c c h t N a m r c c c h ọ ọ h h ọ ọ g m : v ă n h g m : v ă n h ệ ệ a V i a V i ề ề t r u y t r u y ủ ủ ồ ồ c d â n g i a n c c d â n g i a n c n g n g ữ ữ g ì n n h g ì n n h n g k i n h n g h i m n g k i n h n g h i m .ữ ệ .ữN g ệ N g ữ ữ t à n g v ă n h t à n g v ă n h g i g i ể ể n g đ n g đ i i ờ ờ T r T r ạ ữ ạ ữ p h o n g p h ú v à đ a d n h p h o n g p h ú v à đ a d n h K h o K h o ụ ụ n T r c , n T r c , ộ ộ t t a d â n a d â n c h ầ c h ầ c : T h c : T h ạ ạ T h T h ủ ủ n g q u ý b á u c ộ n g q u ý b á u c ộ t h i ) , t h i ) , t t a d â n a d â n ử n ử n ( S ( S ệ ệ t r u y c ủ t r u y c ủ c ư ớ c ư ớ t ố t ố n g ô n , ấ t h n n g ô n , ấ t h n n x u n x u ẻ ẻ t đ t đ ụ ả ụ ấ ả ấ n n g n n g Đ đ Đ đ n g , n g , ẻ ẻ ệ ệ ố V à c á c t r u y ố V à c á c t r u y s i ) , s i ) , ạ ạ t h o t h o ầ ầ ( T h . ( T h . . . S a n h ( C t í c h ) . S a n h ( C t í c h ) . . . . ổ . ổ c a d a o . c a d a o . c n g c n g ụ ụ ư ờ ư ờ
c c
,
,
,
t t
.
.
n n
ệ ệ
t h i t h i
ấ ấ
ổ ổ c p h c p h ư ợ ư ợ đ đ ữ ữ i c N g i c N g ạ ạ l o l o ể ố ể ố n c á c t h Q u n c á c t h Q u ữ ữ c h c h n g . n g . ệ ệ t h i X X , t h i X X , ọ ọ t r t r ấ ấ q u a n t N a m x u q u a n ỷ t N a m x u ỷ k k ế ế t h t h t r í i t r í i ả ả u u ( 1 9 3 0 ) đ ã g i c h i m v ( 1 9 3 0 ) đ ã g i ệ c h i m v ị ệ ầ ị ầ V i V i T đ T đ ở ừ ở ừ ế ế , , n g r ã i n g r ã i a a v ă n x u ô i v ă n x u ô i m i ủ m i ủ ớ ớ ộ c ộ c n r n r ệ ệ l ơ l ơ t ế t t r à o T h ế t r à o T h b i ậ b i ậ , l u c m i l u c m i ớ ớ n g t n g t ạ ạ a p h o n g ữ c á c h o a p h o n g ữ c á c h o ọ n h ọ n h v ă n h v ă n h i i ỏ ỏ t N a m r a k h t N a m r a k h ủ T r o n g v ă n x u ô i ủ T r o n g v ă n x u ô i c c ể i ể i ờ t h ờ t h r a đ r a đ o r a o r a ự ự ạ ệ ạ S ệ S V i V i a n h ó m T L c V ă n Đ o à n đ ã a n h ó m T L c V ă n Đ o à n đ ã ơ ơ t h t h ổ ổ p h ó n g c p h ó n g c T r u n g Q u ô c T r u n g Q u ô c ự . ự . i i ạ ạ n đ n đ ự ự ệ ơ ệ ơ t N a m h i t h t N a m h i t h t N a m x u t N a m x u ủ ủ n g c ệ n g c ệ t V i t V i ộ ệ ộ ệ ế ế đ c V i đ c V i u t h u y u t h u y ọ ọ v ă n h v ă n h ể ể t i t i i i ạ ạ l o k ỳ n à y , l o k ỳ n à y , i i ờ ờ . t h . u m i t h u m i ớ ớ T T ừ ừ ư ư l l u t r à o u t r à o ề ề n h i n h i
ố ố
c c
ư ợ ư ợ
ổ ổ
c c c c n . n . ơ ơ t r a n h t r a n h d ò n g d ò n g t r a n h T t , t r a n h T t , ế ế
t t ậ ậ h à n g n g h ì n n ă m t h u h à n g n g h ì n n ă m t h u ệ ệ N g h N g h g . g . t N a m . t N a m . ừ ừ t N a m c ó t t N a m c ó t ệ ệ t d â n g i a n V i t d â n g i a n V i ệ ệ a a t V i t V i ọ ọ n g h n g h ậ ậ t h u t h u ậ ậ ữ t h u ữ t h u n h n h ệ ệ N n n g h N n n g h ệ i ệ i n n g h ớ n n g h ớ t r ú c d â n g i a n v ơ t r ú c d â n g i a n v ơ n g Đ ô n g S ề n g Đ ô n g S ề ừ ừ u t u t ầ ầ t đ t đ ắ ắ ồ b ồ b n g đ n g đ n a y , n a y , n n ế ế l à k i l à k i t r t r t r ê n m t t r ê n m t ặ ặ t t ấ ấ S m n h S m n h a a ớ ớ đ ử đ V I I T C N ử V I I T C N n h à c n h à c ắ ắ đ i ê u k h ề đ i ê u k h ề t v ỷ t v ỷ k k ế ế ế ế t i t i n g t h n g t h i i ớ ớ u v u v ả ả n g Đ ô n g S v à o k h o n g Đ ô n g S v à o k h o ầ ầ t đ t đ ắ ắ t b t b ồ ậ ồ ậ t h u n g đ t h u n g đ N n m N n m ỹ ố ỹ ố i n t r ê n m t t r i ớ n t r ê n m t t r ớ n v n v ặ ặ ề ề ơ ơ n h n h ộ ộ n m u t r a n h L a , n m u t r a n h L a , ệ ệ ụ h i ụ h i ể ể ệ ệ t h t h t h i t h i ấ ấ t N a m g m a x u t N a m g m a x u ồ ồ ọ ọ h h H i H i ộ ộ ệ ệ d â n g i a n V i d â n g i a n V i t r a n h Đ ô n g H .ồ t r a n h Đ ô n g H .ồ
ệ ệ
n n ệ ệ l e t , l e t ,
o o
u u ầ ầ t ) v à t ) v à
i i ớ ớ V i V i
u v u v ầ ầ t đ t đ i i ư ờ ư ờ ( n g ( n g
n n
.
ộ ộ
n m u n m u
ệ ệ
t h i t h i
ấ ấ
u d â n g i a n u d â n g i a n ấ ấ s â n k h p s â n k h p ệ ệ n g n ô n g n g h i n g n ô n g n g h i a a ủ ủ n c n c ể ể t r i t r i ố & p h á t ố & p h á t s . s . . . n g . i n g . i ờ ờ đ đ ả ư ơ ả ư ơ i i ớ l i ớ l i ờ n v i ờ n v i r a đ r a đ c c ề n g , ề n g , i u h i i l u h i l ự n ồ ự n ồ S t u S ắ t u ắ ấ ấ t N a m g t N a m g t s â n k h c h è o , t s â n k h c h è o , c , c , t h ê m c á c m ô n n g h t h ê m c á c m ô n n g h ư ớ ư ớ ệ ậ ệ ậ V i t h u V i t h u n n i i ố ố ệ m ú a r ệ m ú a r n g h n g h X X , X X , m ú a b a l ư m ú a b a l ư n h n h s u n g ỷ s u n g ỷ k k ế ế t h u â t , t h t h u â t , t h ổ ổ c b u c b u ầ ầ ư ợ ư ợ T đ T đ ả ừ t N a m đ ả ừ t N a m đ c , c , ế ế x i x i k c h , k c h , ệ ệ V i V i ị ị C h C h i i h à i ạ h à i ạ đ đ t : k c h , t : k c h , ị ị ậ ậ ắ t h u ắ t h u t N a m b ệ t N a m b ệ . ệ . ệ . . o p e r a . c d â n g i a n V i o p e r a . c d â n g i a n V i . . . . c C u n g đ ì n h . c C u n g đ ì n h . ạ ạ  m n h  m n h . ạ . ạ . ( N ù n g ) . n h ( N ù n g ) . n h , , ọ ọ q u a n h q u a n h i i h á t S l h á t S l t x u t x u v ă n , v ă n , n ( T à y ) , n ( T à y ) , ậ ậ t h u t h u ệ ư ợ ệ ư ợ l à m ô n n g h l à m ô n n g h h á t L h á t L n h n h ả ả n n t N a m ệ t N a m ệ Đ i Đ i ệ ệ V i V i ấ ở ấ ở t t n h n h
PH N 2ẦPH N 2Ầ ĐÔI NÉT V N N VĂN HÓA ĐÔI NÉT V N N VĂN HÓA Ề Ề Ề Ề Ư ƯA THÍCH A THÍCH
Chúng ta có r t ít tài li u v đ g m c truy n Vi Chúng ta có r t ít tài li u v đ g m c truy n Vi ề ề ệ ệ ổ ổ ệ ề ồ ố ệ ề ồ ố
ề ề ệ ệ ộ ộ ế ằ ế ằ
ệ ệ
ở ở ộ ộ ề ề ư ậ ư ậ
ậ ạ ậ ạ ủ ủ
ặ ắ ặ ắ ơ ơ ơ ơ ậ ậ
ệ ờ ủ ệ ờ ủ ậ ạ ậ ạ ổ ổ ề ề ệ ệ
ể ể ư ầ ư ầ ộ ộ
ư ư ả ả
ớ ớ ặ ặ
ng trong n ng trong n t ấ t ấ i Vi t r ng, dân t c mình có t không bi Nam. Nhi u ng ườ i Vi t r ng, dân t c mình có t không bi Nam. Nhi u ng ườ 1 ngành ngh thu t thu n nh t, phong phú, kéo dài nhi u ấ ầ ậ 1 ngành ngh thu t thu n nh t, phong phú, kéo dài nhi u ầ ậ ấ c a chu ng b i các nhà s u t p trăm năm và r t đ ấ ượ ư c a chu ng b i các nhà s u t p trăm năm và r t đ ấ ượ ư i. Chúng tôi có cái duyên may là yêu thích trên th gi ế ớ i. Chúng tôi có cái duyên may là yêu thích trên th gi ế ớ ngành ngh thu t t o hình đ c s c này c a ông cha. Càng ệ ngành ngh thu t t o hình đ c s c này c a ông cha. Càng ệ tìm hi u chúng tôi càng say mê h n, và nh n rõ h n cái ể tìm hi u chúng tôi càng say mê h n, và nh n rõ h n cái ể giá tr tuy t v i c a ngh thu t thu t t o hình c truy n ậ ị giá tr tuy t v i c a ngh thu t thu t t o hình c truy n ậ ị c ta. Càng tìm hi u chúng tôi càng b t r t vì th y ít ai n ấ ứ ứ ướ c ta. Càng tìm hi u chúng tôi càng b t r t vì th y ít ai n ấ ứ ứ ướ t t đ n và ít ai s u t m nh ng món đ "th t s Vi bi ậ ự ệ ồ ữ ế ế bi t t đ n và ít ai s u t m nh ng món đ "th t s Vi ồ ậ ự ệ ữ ế ế m c kh i đ u Nam". Do đó, dù cu c tìm hi u ch ể ở ầ ỉ ở ứ m c kh i đ u Nam". Do đó, dù cu c tìm hi u ch ỉ ở ứ ở ầ ể c n a, nh ng c m th y không th ch đ i lâu h n đ ấ ượ ữ ơ ể ờ ợ nh ng c m th y không th ch đ i lâu h n đ c n a, ấ ượ ữ ể ờ ợ ơ đ g mồ ố làm ch đ chính cho làm ch đ chính cho chúng tôi quy t đ nh ch n ọ đ g mồ ố ủ ề ế ị chúng tôi quy t đ nh ch n ủ ề ọ ế ị i th cu c tìm hi u v i hy v ng qu ng bá m t hàng này t ị ả ọ ể ớ i th cu c tìm hi u v i hy v ng qu ng bá m t hàng này t ọ ị ả ể ớ . c và qu c t tr ố ế ướ . c và qu c t tr ố ế ướ ộ ộ ườ ườ
L CH S HÌNH THÀNH & PHÁT TRI N L CH S HÌNH THÀNH & PHÁT TRI N
Ử Ử
Ể Ể
Ị Ị
ệ ệ ề ề ộ ộ ớ ớ
ệ ệ ồ ố ồ ố
ạ ạ
ệ ệ ồ ờ ồ ờ ạ ạ ầ ầ
ố ố
ộ ố ồ ố ộ ố ồ ố ạ ạ ễ ễ
ng m nh m c a Ph t giáo, ng ng m nh m c a Ph t giáo, ng ẽ ủ ẽ ủ ớ ả ớ ả
ậ ậ ể ể ữ ữ ắ ắ
Dân t c, văn hóa Vi Dân t c, văn hóa Vi t có 4 n n văn hóa l n: n n văn hóa ề t có 4 n n văn hóa l n: n n văn hóa ề Hòa Bình (8,000 BC), B c S n (6,000 BC), Phùng Nguyên ắ ơ Hòa Bình (8,000 BC), B c S n (6,000 BC), Phùng Nguyên ắ ơ t đã hình (2,000 BC), Đông S n (1,000 BC) đ g m Vi ơ t đã hình (2,000 BC), Đông S n (1,000 BC) đ g m Vi ơ thành và phát tri n r c r . ể ự ỡ thành và phát tri n r c r . ể ự ỡ Đ g m Vi t Nam đ p, đa d ng, phong phú & giá tr h n Đ g m Vi ị ơ ẹ ồ ố t Nam đ p, đa d ng, phong phú & giá tr h n ị ơ ẹ ồ ố th k c là đ th i Lý – Tr n, phát tri n m nh m t ẽ ừ ế ỷ ả c là đ th i Lý – Tr n, phát tri n m nh m t th k ẽ ừ ế ỷ ả XI – XII, kéo dài đ n cu i th k XVI. M t s đ g m XI – XII, kéo dài đ n cu i th k XVI. M t s đ g m t Nam r t đ Trà Đ o Vi ệ t Nam r t đ Trà Đ o Vi ệ Nh t B n t ậ ả ừ ố Nh t B n t ậ ả ừ ố Đ i Lý, v i nh h Đ i Lý, v i nh h ờ ờ th Vi ợ ệ th Vi ợ ệ hoa văn r t Vi hoa văn r t Vi ể ể ế ỷ ế ế ỷ ế c quý chu ng trong nghi l ộ ấ ượ c quý chu ng trong nghi l ộ ấ ượ cu i th k XV. ế ỷ cu i th k XV. ế ỷ ạ ưở ạ ưở ạ ạ t Nam. t Nam. i ườ i ườ t Nam đã t o nên nh ng dáng ki u, s c men & t Nam đã t o nên nh ng dáng ki u, s c men & ấ ấ ệ ệ
CÁC Đ C ĐI M CHÍNH CÁC Đ C ĐI M CHÍNH
Ặ Ặ
Ể Ể
1. DÁNG KI UỂ 1. DÁNG KI UỂ
a. Tô, chén, đĩa: a. Tô, chén, đĩa:
Tô, chén th Tô, chén th
ườ ườ
ỏ ỏ
ề ề
ồ ồ
ế ế
ồ ồ
ệ ệ
c khá g n v i các món đ dùng hi n nay. c khá g n v i các món đ dùng hi n nay. ng, chân đèn: ng, chân đèn:
ng, bát h ng, bát h
ng có chân khá cao. Nhi u bát nh & đĩa ng có chân khá cao. Nhi u bát nh & đĩa nh có hình con rùa hay cá n i. Đ “men lam Hu ” có kích ỏ ổ nh có hình con rùa hay cá n i. Đ “men lam Hu ” có kích ỏ ổ th ướ th ướ b. L h ư ươ b. L h ư ươ
ầ ớ ầ ớ ươ ươ
ng khá to, cao 25 – 40 cm. Nhi u chân đèn 2 – 3 ng khá to, cao 25 – 40 cm. Nhi u chân đèn 2 – 3
L h L h
ề ề
ư ươ ư ươ ầt ng cao 75 – 85 cm. ầ t ng cao 75 – 85 cm.
c. Bình, m, âu, hũ, bình vôi: c. Bình, m, âu, hũ, bình vôi:
ấ ấ Đ m i lo i c l n, nh , s n xu t trong nhi u trăm năm Đ m i lo i c l n, nh , s n xu t trong nhi u trăm năm
ủ ọ ạ ỡ ớ ủ ọ ạ ỡ ớ
ỏ ả ỏ ả
ề ề
ấ ấ
ộ ộ
d. H p trang s c: d. H p trang s c: Th Th
ứ ứ ng hình tròn, đ đ ng ph n, d u trang s c ph n . ụ ữ ấ ng hình tròn, đ đ ng ph n, d u trang s c ph n . ụ ữ ấ
ể ự ể ự
ứ ứ
ầ ầ
ạ
ườ ườ ạe. G ch trang trí, ngói: e. G ch trang trí, ngói:
Men tr ng xanh tìm th y Men tr ng xanh tìm th y
trên t trên t
ng nhà th H i giáo ng nhà th H i giáo
ấ ở ấ ở
ườ ườ
ờ ồ ờ ồ
ở ở
ắ ắ Nam D ng. Nam D ng.
ươ ươ
2. N 2. N
C MEN C MEN
ƯỚ ƯỚ
t chính gi a n t chính gi a n ữ ữ ữ ướ ữ ướ c men c a đ ủ ồ c men c a đ ủ ồ
t r t m ng, men pha loãng, tráng không t r t m ng, men pha loãng, tráng không
ấ ấ i đáy đ Vi i đáy đ Vi ề ề ng đ ng đ t th t th ắ ắ c đ m c & tô ượ ể ộ c đ m c & tô ượ ể ộ ướ ướ ế ế ồ ệ ồ ệ ướ ướ ườ ườ
ổ ừ ổ ừ
ậ ậ nhiên, r t đ p. Màu men thay đ i t ạ ự nhiên, r t đ p. Màu men thay đ i t ạ ự nh t đ n đ m… nh t đ n đ m… Nh ng đi u khác bi ệ ề Nh ng đi u khác bi ệ ề g m Tàu & đ g m Vi t là: ố ệ ồ ố g m Tàu & đ g m Vi t là: ố ệ ồ ố N c men Vi N c men Vi ỏ ệ ấ ướ ỏ ệ ấ ướ đ u. N c men Tàu r t dày, bóng & đ u kh p. ề đ u. N c men Tàu r t dày, bóng & đ u kh p. ề Chân đ & d Chân đ & d m t l p son nâu đ m. ộ ớ m t l p son nâu đ m. ộ ớ N c men r n t N c men r n t ướ ướ tr ng ngà sang vàng h ng, t ắ tr ng ngà sang vàng h ng, t ắ ấ ẹ ấ ẹ ừ ạ ế ậ ừ ạ ế ậ ồ ồ
3. HOA VĂN 3. HOA VĂN
ng đ ng đ Hoa văn th Hoa văn th ậ ậ ế ằ ế ằ
ườ ườ ẫ ẫ t b ng 6 k thu t chính: t b ng 6 k thu t chính: ồ ớ ồ ớ
ổ ổ ọ ọ
c khi tráng men & c khi tráng men & ẽ ẽ ượ ượ ậ ậ ướ ướ ặ ồ ặ ồ ướ ướ
ỏ ỏ ả ả
ồ ồ
ỗ ỗ ề ề ạ ạ
ồ ồ ấ ấ ậ ậ
ạ ạ ẵ ẵ
c vi ỹ c vi ỹ Dùng khuôn m u in d p lên đ m i, n n cho hoa văn in Dùng khuôn m u in d p lên đ m i, n n cho hoa văn in ặ ặ c khi tráng men và nung (ám h a). lên (n i hay chìm), tr c khi tráng men và nung (ám h a). lên (n i hay chìm), tr Dùng bút v lên m t đ đã khô tr Dùng bút v lên m t đ đã khô tr nung. nung. Tráng men màu nh t r i dùng dao nh hay m nh tre c o Tráng men màu nh t r i dùng dao nh hay m nh tre c o ạ ạ ồ ạ ạ ồ c, r i dùng men màu đ m v b men theo hình đ nh tr ẽ ậ ướ ị ỏ b men theo hình đ nh tr c, r i dùng men màu đ m v ị ậ ướ ẽ ỏ trong ch đã c o nh ng đ ch a nét vi n không men. ể ừ ư trong ch đã c o nh ng đ ch a nét vi n không men. ể ừ ư Tráng men màu nâu đ m lên toàn bình 2 m r i dùng Tráng men màu nâu đ m lên toàn bình 2 m r i dùng m nh tre c o theo hình đ nh s n, t o nên hoa văn màu ị m nh tre c o theo hình đ nh s n, t o nên hoa văn màu ị nh t, không men trên n n men nâu đ m. nh t, không men trên n n men nâu đ m. ả ả ạ ạ ạ ạ ậ ậ ề ề
t màu khác lên 1, 2 t màu khác lên 1, 2
ọ ọ nhiên. nhiên.
ỏ ỏ ả ự ả ự t n ọ ướ t n ọ ướ ỏ ữ ỏ ữ
t c lên, hay t ạ t c lên, hay t ạ c vào làm men ch y loang t o nên nh ng hình t ự ữ c vào làm men ch y loang t o nên nh ng hình t ự ữ ả ả
Tráng men màu nh t lên r i nh vài gi Tráng men màu nh t lên r i nh vài gi ồ ạ ạ ồ t men này ch y t vài ch , đ cho gi ọ ỗ ể vài ch , đ cho gi t men này ch y t ọ ỗ ể Tráng men xong r i nh nh ng gi Tráng men xong r i nh nh ng gi ồ ồ n ạ ướ n ạ ướ nhiên nhiên
4. CH T Đ T Ấ 4. CH T Đ T Ấ
Ấ Ấ
ng làm ng làm ờ ờ ườ ườ ướ ướ
ề ề ỏ ỏ i th i B c thu c (nhà Hán), th ộ i th i B c thu c (nhà Hán), th ộ ế ế
ề ề ữ ữ
ị ị
ọ ọ ộ ộ
ỏ ỏ ế ế
Đ g m d Đ g m d ắ ồ ố ồ ố ắ b ng đ t sét, pha cát & v sò, h n nghi n nát. ằ ấ b ng đ t sét, pha cát & v sò, h n nghi n nát. ằ ấ Sang đ i Lý, nhi u món đ không còn pha cát n a, ch t Sang đ i Lý, nhi u món đ không còn pha cát n a, ch t ấ ồ ờ ấ ờ ồ đ t m n h n. ị ơ ấ đ t m n h n. ị ơ ấ Đ Chu Đ u làm b ng Kaolin tráng m n. Đ Chu Đ u làm b ng Kaolin tráng m n. ằ ậ ồ ằ ậ ồ Đ men ng c (Celadon) ch t đ t không pha b t đá, dày Đ men ng c (Celadon) ch t đ t không pha b t đá, dày ấ ấ ồ ấ ấ ồ h n, men m ng, ti ng kêu không thanh & không ngân ơ h n, men m ng, ti ng kêu không thanh & không ngân ơ b ng.ằb ng.ằ