N I DUNG C B N TH GI I QUAN DVBC VÀ Ý NGHĨA PPLỘ Ơ Ả Ề Ớ
V n đ “ấ ề t n t iồ ạ ” và “không t n t iồ ạ ” đã đ c đ t ra ngay t trong tri t h c c đ i ph ng Đông vàượ ặ ừ ế ọ ổ ạ ươ
ph ng Tây. Trong vi c nh n th c th gi i, v n đ đ u tiên n y sinh v i t duy tri t h c là: Th gi iươ ệ ậ ứ ế ớ ấ ề ầ ả ớ ư ế ọ ế ớ
quanh ta có th c hay ch là s n ph m thu n túy c a t duy con ng i? Th gi i có t n t i hay không? Vàự ỉ ả ẩ ầ ủ ư ườ ế ớ ồ ạ
v n đ mà nh n th c tri t h c ph i đi t i là quan ni m v s t n t i c a th gi i. Không th a nh n sấ ề ậ ứ ế ọ ả ớ ệ ề ự ồ ạ ủ ế ớ ừ ậ ự
t n t i c a th gi i thì không th nói t i vi c nh n th c th gi i.ồ ạ ủ ế ớ ể ớ ệ ậ ứ ế ớ
Ch nghĩa duy v t hi u s t n t i c a th gi i nh m t ch nh th mà b n ch t c a nó là v t ch t. Còn cácủ ậ ể ự ồ ạ ủ ế ớ ư ộ ỉ ể ả ấ ủ ậ ấ
nhà duy tâm tìm ngu n g c và b n ch t c a t n t i cái tinh th n, cho r ng ch th gi i tinh th n m i làồ ố ả ấ ủ ồ ạ ở ầ ằ ỉ ế ớ ầ ớ
t n t i. Hêghen coi b n ch t c a t n t i là cái tinh th n vì gi i t nhiên cũng ch là t n t i khác c a “ồ ạ ả ấ ủ ồ ạ ầ ớ ự ỉ ồ ạ ủ ý
ni m tuy t đ iệ ệ ố ” mà thôi
Ch nghĩa duy v t bi n ch ng cho r ng s t n t i c a th gi i là ti n đ cho s th ng nh t c a nó, songủ ậ ệ ứ ằ ự ồ ạ ủ ế ớ ề ề ự ố ấ ủ
s th ng nh t c a th gi i không ph i s t n t i c a nó. S khác nhau căn b n gi a ch nghĩa duy v tự ố ấ ủ ế ớ ả ở ự ồ ạ ủ ự ả ữ ủ ậ
và ch nghĩa duy tâm không ph i vi c th a nh n hay không th a nh n tính th ng nh t c a th gi i, màủ ả ở ệ ừ ậ ừ ậ ố ấ ủ ế ớ
ch ch nghĩa duy v t cho r ng c s c a s th ng nh t c a th gi i là tính v t ch t c a nó. Quanở ỗ ủ ậ ằ ơ ở ủ ự ố ấ ủ ế ớ ở ậ ấ ủ
đi m này th hi n tính nh t nguyên duy v t tri t đ , d a trên s t ng k t nh ng thành t u nhân lo i đãể ể ệ ấ ậ ệ ể ự ự ổ ế ữ ự ạ
đ t đ c trong ho t đ ng th c ti n, trong tri t h c cũng nh trong khoa h c.ạ ượ ạ ộ ự ễ ế ọ ư ọ
V y v t ch t là gì?ậ ậ ấ
Có rat nhi u quan đi m khac nhau v vc:ề ể ề
CNDT xu t phát t cách giai quyet vdcb cua trh, kh ng đ nh yt có tr c VC nên đã kdinh r ng: m i s v tấ ừ ẳ ị ướ ằ ọ ự ậ
hi n tuong trong gi i t nhiên là cái dduocj sinh ra. Nó co the la s tha hóa c a tinh thàn th gi i, ý ni mệ ớ ự ự ủ ế ớ ệ
tuy t đ i. la ttai khác c a ý ni m, cũng co th là ph c h p c a c m giac là kh năng th ng xuyên c aệ ố ủ ệ ể ứ ợ ủ ả ả ườ ủ
cgiac, th m chí cong có th đ ng nghĩa v i h vô.ậ ể ồ ớ ư
CNDV, cũng xp t cách gquyet vdcb c a trh, nh ng ng c l i, kh ng đ nh r ng: VC có tr c YT có sau,ừ ủ ư ượ ạ ẳ ị ằ ướ
VC là v n có ko do ai sinh ra, ko th tiêu di t đ c, t n t i vĩnh vi n nó quyet đ nh s t n t i c a Ytố ể ệ ượ ồ ạ ễ ị ự ồ ạ ủ
nh ng khi tr l i câu hoi VC là gi? Thì cac nhà duy v t đã tr l i theo nhieu cách khác nhau.ư ả ờ ậ ả ờ
Các nhà dv c đ i đã đi tìm 1 v t th ban đ u, có t/chat c m tính tr c ti p xem đó là dvi nh nh t t o ra allổ ạ ậ ể ầ ả ự ế ỏ ấ ạ
nh ng svat khác nhau c a tgioi và kh ng đ nh r ng nó là b n nguyên VC v n có, t n t i đ c l p v i YT víữ ủ ẳ ị ằ ả ố ồ ạ ộ ậ ớ
du: talet- n c, anaximen- không khí, heracrit – l a, anaximangdro- aperon, anaxago- omeomeri..cũng cóướ ử
quan đi m CR có 1 s ngthe đ u tiên nh : l a, kkhi, n c,đ t..(phái charvaka-lookayyata- n đ ) ho cể ố ầ ư ử ướ ấ Ấ ộ ặ
kim, m c th y h a, th c a phái ngũ hành- trung qu c. thành qu cao nh t c u CNDV th i c đ i trongộ ủ ỏ ổ ủ ố ả ấ ả ờ ổ ạ
h c thuy t Vc là thuy t nguyên t t c a lowxxip và democrist. Các ô cho r ng ngtu là nh ng h t nho VCọ ế ế ư ủ ằ ữ ạ
kotheer phân chia ddc, các ngtu đ ng nh t v ch t l ng nh ng khác nhau v hình th c. s v t khác nhauồ ấ ề ấ ượ ư ề ứ ự ậ
là do có s khác nhau v hình th c tr t t cá ngtu. Vũ tr hình thành do c n l c xoáy tròn c u các ngtu.ự ề ứ ậ ự ụ ơ ố ả
Linh h n cũng do ngtu t o ra.ồ ạ
Các nhà DV th k 17-18, trên c s khoa h c tu nhiên đã phát hi n ra phân t , ngtu, đã phát tri n thên cácế ỉ ơ ở ọ ệ ử ể
đ c tính c u VC nh kluong, quãng tính. V n d ng, ph n ánh…đòng th i h coi ngtu là h t nh nh t koặ ả ư ậ ộ ả ờ ọ ạ ỏ ấ
th phân chia ddc n a, đòng nh t VC v i ngtu, v i klg, tách r i v n đ ng không gian v i tg.ể ữ ấ ớ ơ ờ ậ ộ ớ
Trh Mác 1 m t kdinh Vc có trc, Vc quy t đ nh YT, l y b n thân gi i t nhiên đ gi i thích giwos t nhiênặ ế ị ấ ả ớ ự ể ả ự
nh ch nghĩa Dv cũ đã kdinh. Nh ng m t khác đã th y m t h n ch c a CNDV cũ khi h đ ng nh t VCư ủ ư ặ ấ ặ ạ ế ủ ọ ồ ấ
v i 1 d ng c th c a VC. Trong tác ph m” BC c a t nhiên” awnghen đã nh n xét: th c th VC ko ph iớ ạ ụ ể ủ ẩ ủ ự ậ ự ể ả
cái gì khác h n là t ng s nh ng v t th t đó ng i ta rút ra khái ni m y b ng con đ ng tr u t ngơ ổ ố ữ ậ ể ừ ườ ệ ấ ằ ườ ừ ượ
hóa” r ng: Vc v i tính cách là vc, là 1 sáng t o thu n túy c a t duy và là 1 đi u tr u t ng thu n túy…doằ ớ ạ ầ ủ ư ề ừ ượ ầ
đó.. vc, v i tính cách là vc, ko có d t n t i c m tính”. Nh ng Mác-awnghen ch a có dk đ a ra 1 đ nh nghĩaớ ự ồ ạ ả ư ư ư ị
hoàn ch nh v v t ch t, nên mãi đ n th i LÊ Nin trh Mác m i có 1 d nh d nghĩa hoàn ch nh v Vcỉ ề ậ ấ ế ờ ớ ị ỉ ề
Đ n cu i th k 19 đàu 20 v t lí h c dã có nh ng phát minh quan tr ng đ a l i cho con ng i nh ng hi uế ố ể ỉ ậ ọ ữ ọ ư ạ ườ ữ ể
bi t m i sâu s c v nguyên t . ế ớ ắ ề ử
1895 rowghen phát hi n ra tia Xệ
1896 beccoren phát hi n hi n t ng phóng xệ ệ ượ ạ
1897 tôm x n phát hi n ra đi n t và ch ng minh nó là 1 trong nh ng thành ph n c u t o nên ngtuơ ệ ệ ử ứ ữ ầ ấ ạ
1901 Kaufman phát hi n ra r ng kh i l ng c a ddienj t tăng khi v n t c c u đi n t tăng. Nh ng phátệ ằ ố ượ ủ ử ậ ố ả ệ ử ữ
minh đó đã bác b quan ni m cr VC đ ng nh t v i ngtu, v i kh i l ng r ng ngtu thì không th phân chiaỏ ệ ồ ấ ớ ớ ố ượ ằ ể
còn kh i l ng thì b t bi n.ố ượ ấ ế
CNDt đa l i d ng tình hình dó đ bi n minh cho nh ng quan niem sai l m cu minh và ch ng l i CNDV.ợ ụ ể ệ ữ ầ ẩ ố ạ
H tuyên b r ng ngtu thì phi v t ch t cong VC thì bi n m t, r ng cac nguyên lí khoa h c đ u lâm nguy,ọ ố ằ ậ ấ ế ấ ằ ọ ề
th i lì hoài nghi đã đ n r ng các nguyên lí khoa h c ko ph n ánh đ c cái gì c mà ch là công c ti n l iờ ế ằ ọ ả ượ ả ỉ ụ ệ ợ
cho t duy…Lê nin đã bác b ý ki n CR: Vc tiêu tan cũng nh bác b nh ng đ nh nghĩa duy tâm đ ng nh tư ỏ ề ư ỏ ữ ị ồ ấ
VC v i năng l ng v n đ ng. lê nin kh ng đ nh r ng ch có ghan c a con ng i v v t ch t là tiêu tan, vcớ ượ ậ ộ ẳ ị ằ ỉ ủ ườ ề ậ ấ
ko đ ng nh t v i h t nh b t bi n mà tòn t i vô cùng t n, ngay c điên t cũn vô cùng nh nguyên t .ồ ấ ớ ạ ỏ ấ ế ạ ậ ả ử ư ủ
đ ng th i lê nin ch ra h n ch c a ph ng pháp t duy siêu hình trong đó có h n ch c a quan ni m siêuồ ờ ỉ ạ ế ủ ươ ư ạ ế ủ ệ
hình v VC và đ a ra 1 đ nh nghĩa hoàn ch nh chuinhs xác v VC:: Trong tác ph m ch nghĩa duy v t vàề ư ị ỉ ề ẩ ủ ậ
ch nghĩa kinh nghi m phê phán LêNin đã đ nh nghĩa: ủ ệ ị v t ch t là 1 ph m trù tri t h c dùng đ chậ ấ ạ ế ọ ể ỉ
th c t i khách quan đ c đem l i cho con ng i trong c m giác,đ oc c m giác c a chúng ta chépự ạ ượ ạ ườ ả ự ả ủ
l i, ch p l i, ph n ánh và t n t i ko l thu c vào c m giác.ạ ụ ạ ả ồ ạ ệ ộ ả
Theo Lênin, ph m trù v t ch t làạ ậ ấ m t ph m trù “ộ ạ r ng đ n cùng c c, r ng nh t mà cho đ n nay, th c raộ ế ự ộ ấ ế ự
nh n th c lu n v n ch a v t qua đ cậ ứ ậ ẫ ư ượ ượ ” nên không th đ nh nghĩa v t ch t b ng ph ng pháp thôngể ị ậ ấ ằ ươ
th ng, đem quy nó v m t v t th , m t thu c tính ho c vào m t ph m trù r ng l n h n đ c. Vì v y,ườ ề ộ ậ ể ộ ộ ặ ộ ạ ộ ớ ơ ượ ậ
Lênin đã s d ng ph ng pháp m i đ đ nh nghĩa v t ch t là đem đ i l p v t ch t v i ý th c và xác đ nhử ụ ươ ớ ể ị ậ ấ ố ậ ậ ấ ớ ứ ị
nó “ là cái mà khi tác đ ng lên giác quan c a chúng ta thì gây nên c m giácộ ủ ả ”.
Tr c tiên, c n ph i phân bi t v t ch t v i t cách là m t ph m trù tri t h c v i các quan ni m c a khoaướ ầ ả ệ ậ ấ ớ ư ộ ạ ế ọ ớ ệ ủ
h c t nhiên v c u t o và nh ng thu c tính c th c a các d ng v t ch t. V t ch t v i t cách là m tọ ự ề ấ ạ ữ ộ ụ ể ủ ạ ậ ấ ậ ấ ớ ư ộ
ph m trù tri t h c ch v t ch t nói chung, vô h n, vô t n, khônạ ế ọ ỉ ậ ấ ạ ậ g sinh ra, không m t đi.ấ
- Trong đ nh nghĩa, Lênin đã ch rõ khi v t ch t đ i l p v i ý th c trong nh n th c lu n thì cái quanị ỉ ậ ấ ố ậ ớ ứ ậ ứ ậ
tr ng nh t đ nh n bi t nó chính là ọ ấ ể ậ ế thu c tính khách quanộ. "V t ch t là th c t i khách quan đậ ấ ự ạ c đem l iượ ạ
cho con ngưi trong c m giác.. .và t n t i không l thu c vào c m giácờ ả ồ ạ ệ ộ ả "
Nh v y, đ nh nghĩa v t ch t c a Lênin bao g m nh ng n i dung c b n sau:ư ậ ị ậ ấ ủ ồ ữ ộ ơ ả
1. V t ch t có trậ ấ ư c, ý th c có sau; v t ch t là cái t n t i khách quan bên ngoài ý th c và không ph thu cớ ứ ậ ấ ồ ạ ứ ụ ộ
vào ý th c.ứ
2. V t ch t là ngu n g c khách quan c a c m giác, ý th c; cái gây nên c m giác con ng i khi tr c ti pậ ấ ồ ố ủ ả ứ ả ở ườ ự ế
ho c gián ti p tác đ ng lên giác quan con ng i.ặ ế ộ ườ
3. C m giác, ý th c ch ng qua ch là s ph n ánh c a v t ch t. Ýả ứ ẳ ỉ ự ả ủ ậ ấ th c con ngứ ư i là s ph n ánh th c t iờ ự ả ự ạ
khách quan, nghĩa là con ngưi có kh năng nh n th c đ c th gi i.ờ ả ậ ứ ượ ế ớ - Đ nh nghĩa v t ch t c a Lênin đãị ậ ấ ủ
bao quát c hai m t v n đ c b n c a tri t h c trên l p trả ặ ấ ề ơ ả ủ ế ọ ậ ư ng duy v t bi n ch ng, th a nh n trongờ ậ ệ ứ ừ ậ
nh n th c lu n thì v t ch t là ậ ứ ậ ậ ấ tính th nh tứ ấ , và con ng i có th nh n th c đ c th gi i v t ch t. Nhườ ể ậ ứ ượ ế ớ ậ ấ ư
v y, đ nh nghĩa v t ch t c a Lênin đã bác b ậ ị ậ ấ ủ ỏ thuy t không th bi t, kh c ph c đế ể ế ắ ụ ư c tính ch t siêu hình,ợ ấ
tr c quan trong các quan ni m v v t ch tự ệ ề ậ ấ .
- Đ nh nghĩa v t ch t c a Lênin cònị ậ ấ ủ ch ng l i các quan đi m duy tâm v v t ch t, t o c s lý lu nố ạ ể ề ậ ấ ạ ơ ở ậ
đ kh c ph c quan đi m duy tâm v đ i s ng xã h iể ắ ụ ể ề ờ ố ộ
- Đ nh nghĩa v t ch t c a Lênin còn có vai trò đ nh hị ậ ấ ủ ị ng cho s phát tri n c a nh n th c khoaướ ự ể ủ ậ ứ
h c.ọ
Đăc đi m t n t i c a v t ch tể ồ ạ ủ ậ ấ
T t i t c là cái hi n h u, cái có th t đ i l p v i nó là cái ko hi n h u ko có th t. trh Mác k th a t t cồ ạ ứ ệ ữ ậ ố ậ ớ ệ ữ ậ ế ừ ấ ả
các y u t tích c c c a trh tr c.ế ố ự ủ ướ
1. t n t i c a vc gi i t nhiên:ồ ạ ủ ở ớ ự
theo quan đi m c a trh Mác ttai tr c h t là ttaij c a gi i t nhiên , có tr c con ng i, có tr c ý th c. làể ủ ướ ế ủ ớ ự ướ ườ ướ ứ
toàn b các svat, hi n t ng quá trình luôn v n đ ng bi n đ i 1 cách t phát.. tt gi i tu nhiên ddc th hi nộ ệ ượ ậ ộ ế ổ ự ớ ể ệ
bang s ttai c th c a cac svht quá trình c th , hi n h u v i nh ng thu c tính c a chúng mác goi đây làự ụ ể ủ ụ ể ệ ữ ớ ữ ộ ủ
thiên nhiên th nh t vì khi có con nguoi con nguoi đã t o ra vhoa- là thiên nhiên th 2ứ ấ ạ ư
ttai gi i t nhiên- t n tai bên ngoài ko ph thu c vào Yt c a con ng i. s ttai c a gi i tn th 1 mang trongớ ự ồ ụ ộ ủ ườ ự ủ ớ ư
minh tính khách quan tuy t đ i ko có Yt c a con ng i tham gia. Awnggen nh n xét: trong gi i t nhiên chệ ố ủ ườ ậ ớ ự ỉ
có các l c l ng mù quáng vô YTự ượ
giowid t nhiên là c s n n t ng c a toàn b xã h i c a ho t đ ng con ng i, ko có nó thì ko có conự ơ ỏ ề ả ủ ộ ộ ủ ạ ộ ườ
ng i, ko có đ i s ng xã h i và chính nó s n sinh ra con ng i, s n sinh ra xã h i, s n sinh ra gi i t nhiênườ ờ ố ộ ả ườ ả ộ ả ớ ự
th hai, con ng i s ng đ c là nh vào gi i t nhiên.ứ ườ ố ượ ờ ớ ự
2. t n t i c a vc d ng xã h iồ ạ ủ ạ ộ
d a vào tg t nhiên th 1 con nguwoif t o ra gi i t nhiên th a 2-là xã h i. xã h i là toàn b nh ng quan hự ự ứ ạ ớ ự ư ộ ộ ộ ữ ệ
ng i ng i( qh giai c p, qh kt,chính tr , vhoa, t t ng, đ o đ c…)-t o thành đ i s ng xã h i. trong đóườ ươ ấ ị ư ưở ạ ứ ạ ờ ố ộ
quan h kinh t gi vai trong quy t đ nh toàn b các quan h khác. Gioi tu nhien thu 2 do la toan b hi nệ ế ữ ế ị ộ ệ ộ ệ
th c đòi sông xh. Truoc h t la : PTSX c a c i VC-(LLSX và QHS), dk thiên nhiên t o nên mt c trú c aự ế ủ ả ạ ư ủ
con ng i: sinh quy n, đ a quy n, tntn… Vì con ng i mu n ttai tr c h t ph i có ăn, m c, m i có thườ ể ị ể ườ ố ướ ế ả ặ ở ớ ể
làm đ c khoa h c, CT,VH,NT…vì v y con ng i ph i s n xu t. ptsx là 1 y u t c b n quy t đ nh đ nượ ọ ậ ườ ả ả ấ ế ố ơ ả ế ị ế
s pt c a con ng i và c a c xh lo i ng i.ự ủ ườ ủ ả ạ ườ
ttxh mang tính tu nhiên-xh- tinh th n. các s v t hiên t ng quá trình c a giwo tu nhiên thu 2 ddc k t tinhầ ự ạ ượ ủ ế
ko chi bang y u tô vc tu nhiên mà con b i y u t tinh th n tri thúc. Noi nhu Mác: thi o đây cái tinh th n , ýế ở ế ố ầ ầ
th c đã đ c “v t hóa”ứ ượ ậ
ttxh-là tg mà trong đó nh ng quy lu t thiên nhiên tác đ ng 1 cách đăc bi t- duoi s k t h p v i nh ng quyữ ậ ọ ệ ự ế ợ ớ ữ
lu t xã h i và dduocj b c l trong nh ng ho t đ ng có ý th c c con ng i, do do chung ttai găn bó tr cậ ộ ộ ộ ữ ạ ọ ứ ủ ườ ự
ti p v i ttai cua loai nguoiế ớ
giwo tn thu 2 ttai bên ngoai đ c l p v i YT c a con ng i nh ng ko tách r i kh i YT con ng i mà nóở ọ ậ ớ ủ ườ ư ờ ỏ ườ
bao hàm trong mình nh ng m c đích t tu ng nh t đ nh..vì hành đ ng c a con nguoi là hoat đ ng có m cữ ụ ư ỏ ấ ị ọ ủ ộ ụ
dích, do dó ko có gi x y ra malaij ko có YT tu giác ko cso m c đích mong muoobs c a con ng. vi v y su ttaiả ụ ủ ậ
gioi tn thu 2 –la ttai tuong đ i- t i ranh gi i giũa ttai cua giao tn thu 1 và ttaij c thê sinh đ ng c a conố ạ ớ ụ ọ ủ
ng iườ
3. t n t i c a con ng iồ ạ ủ ườ
dua trên ti n đ gi i tn th 1 và t2.và chính ban thân con nguoif. s ttonf t i c a con ng i là s th ng nh tề ề ớ ứ ự ạ ủ ườ ự ố ấ
c a c u tr c sinh h c –xh và tinh th n. nói t i con ng i là th xác con ng-yto sinh h c hay 1 c u trúc vc shocủ ấ ứ ọ ầ ớ ườ ể ọ ấ
cao nh t. h th ng t bào thân kinh hoàn ch nh t p trung b não ng i. nh ng the xác xon nguoif l i chính làấ ệ ố ế ỉ ậ ộ ườ ư ạ
v t th c a giwos tu nhiên do đó nó ch u chi ph i c a nh ng quy lu t sinh hoc: trao đ i ch t, bi n d diạ ể ủ ị ố ủ ữ ậ ỏ ấ ế ị
trueyenf…th xác con nguoi kh tu và thu c v gi i tu nhiên. vi v y trong doi song hi n th c c a con nguoiể ả ộ ề ớ ậ ệ ụ ủ
luan xu t hi n nh ng nhu c u c a th xác nh ăn, ng hit th khong khí duy tri noi gi ng…thi u nh ng cáiấ ệ ữ ầ ủ ể ư ướ ở ố ế ữ
này thiko th ttai d ct n t i con nguoiwuf là t n t i gi a ranh gi i ttai tn và ttai xh. Nh ng nh ng nhu c u shể ượ ồ ạ ồ ạ ữ ớ ư ữ ầ
c a con ng i đã đ c xã h i hóa ko con thuàn túy là nhu càu sinh h c nũa. Ngoài các nhu càu tu nhiên thì conủ ươ ượ ộ ọ
nguoi còn c n các nhu c u xa h i nh nhu c u hi u bi t, nhu c u t kh ng đ nh mình, quy n l c vui choi giầ ầ ộ ư ầ ể ế ầ ự ẳ ị ề ự ả
trí th ng thúc ngh thu t…đó là nh ng nhu càu xa h i và nhu c u tinh thâng c u con nguòiưở ệ ậ ữ ộ ầ ả
s ttai c u con guoi g n tr c ti p v i quan h xã h i trong dó nh ng quy lu t xh luôn chi ph i s ttai, pat tri nự ả ắ ự ế ơ ệ ộ ữ ậ ố ự ể
c con nguoi, m i con gnuoi c th khi sinh ra pai tieps thu các PTSX đã có và tham gia vao đó Mác đã đua raủ ổ ụ ể
lu n điêm: “ban ch t c u con nguoi ko pai la cai gì tr u t ng mà là t ng hòa các mqh xa h iậ ấ ả ừ ượ ổ ộ
s ttai cua con nguoi o bên ngoai và đ c l p v i ythuc nh ng ko tách roi YT tinh th n c u con nguoiư ộ ậ ớ ư ầ ả
con nguoi ttai tron the giao ko chi nh 1 lo i v t o con nguoi có 1 sm đ c bi t sm này có th làm thay đ i đ cư ạ ậ ặ ệ ể ổ ượ
th gi i, nó là k t h p c a yto VC- XH= tinh than, giúp con nguoi cai tao th e gi i thay doi the gioi con nguoi laế ớ ế ợ ủ ớ
chu th cua llich s con nguoi sáng t o ra ls c u ban thân mình.ể ử ạ ả
Con nguoi sinh ra pai tuan thu cac quy lu t v t lý sinh hoc xa h i..cac quy lu t ạ ậ ộ ạ
II. ý th cứ
Y thúc là s t ng h p tào b tri thcw tu t ng tình c m, ni m tin ý chí quy t tam c a con nguoi phan anhự ổ ợ ộ ưở ả ề ế ủ
htkq hay.Ý th cứ: là s ph n ánh hi n th c khách quan vào trong b óc con ng i,ự ả ệ ự ộ ườ
Yt là hình nh ch quan c a th gi i khách quan.nó ttai đ c bi t g n li n v i s ttai c u giáo tu nhiên, xh,ả ủ ủ ế ớ ặ ệ ắ ề ớ ự ả
con nguoi vì: v i tu cach la hi n t ng tinh th n c u dsong con nguoi lo i ntguoi , yt hienj h u tr c ti pơ ệ ượ ầ ả ạ ư ụ ế
trong b nao con nguoi.Yt sinh ra trong bo nao la hanh chu quan nó gan lien voi s s ng cái ch t cua conộ ự ố ế
nguoi cu thể
Yt kopai la hienj tuong tinh th n th n bí mà nó dduocj v t ch t hóa d i d ng ngôn ng kí hi uầ ầ ậ ấ ướ ạ ữ ệ
S ttai cua ý th c mang tính đ c lâp tuong đ i. yt la hinh anh chuquan cua the giao khách quan, s ttai vaự ứ ọ ố ư
phát tri n c a ý th c 1 m t phu thu c vào the giao klhachs quan m t khác nó còn b chi ph i bowirnhwngxể ủ ứ ặ ộ ặ ị ố
y u t bên trong nó. Vi v y yT ko bao gi la hình nh nguyên xi mà nó la hinhf nh đã dduocj tái t o caiế ố ậ ờ ả ả ạ
bi n c a tg khách quan.b lê nin nhán m nh” yt con nguoi ko ch phan anh tg mà con cai tao the gioikhachế ủ ạ ỉ
quan”
Tuy nhiên ko ph i c th gi i khách quan tác đ ng vào b óc con ng i là t nhiên tr thành ý th c.Ng cả ứ ế ớ ộ ộ ườ ự ở ứ ượ
l i ý th c là s ph n ánh năng đ ng sáng t o v th gi i do nhu c u c a vi c con ng i c i bi n gi i tạ ứ ự ả ộ ạ ề ế ớ ầ ủ ệ ườ ả ế ớ ự
nhiên quy t đ nh và đ c th c hi n thông qua ho t đ ng lao đ ng.Vì v y ý th c là cái v t ch t đ c đemế ị ượ ự ệ ạ ộ ộ ậ ứ ậ ấ ượ
chuy n vào trong đ u óc con ng i và đ c c i bi n đi trong đó.Tính sáng t o c a ý th c đ c th hi nể ầ ườ ượ ả ế ở ạ ủ ứ ượ ể ệ
ra r t phong phú.Trên c s nh ng cái đã có,ý th c có th t o ra tri th c m i v s v t,có th t ng t ngấ ơ ở ữ ứ ể ạ ứ ớ ề ự ậ ể ưở ượ
ra nh ng cái ko có trong th c t .ý th c có th tiên đoán d báo v t ng lai,có th t o ra nh ng o t ng,ữ ự ế ứ ể ự ề ươ ể ạ ữ ả ưở
huy n tho i, gi thuy t, lý thuy t khoa h c h t s c tr u t ng và có tính khái quát cao.Tuy nhiên sáng t oề ạ ả ế ế ọ ế ứ ừ ượ ạ
c a ý th c là sáng t o c a ph n ánh b i vì ý th c bao gi cũng ch là s ph n ánh t n t i. Ý th c là s nủ ứ ạ ủ ả ở ứ ờ ỉ ự ả ồ ạ ứ ả
ph m l ch s c a s phát tri n XH nên v b n ch t là có tính XH.ẩ ị ử ủ ự ể ề ả ấ
+) M i quan h bi n ch ng gi a v t ch t và ý th cố ệ ệ ứ ữ ậ ấ ứ -
-CNDV bi n ch ng kh ng đ nh b n ch t c a th gi i là vc,vc quy t đ nh ý th c,vc sinh ra ý th c,ý th cệ ứ ẳ ị ả ấ ủ ế ớ ế ị ứ ứ ứ
ch là s ph n ánh vc nh ng đó là s ph n ánh năng đ ng sáng t o.Vì v y gi a vc và ý th c có m i quanỉ ự ả ư ự ả ộ ạ ậ ữ ứ ố
h bi n ch ngệ ệ ứ
Vai trò quy t đ nh c a v t ch t đ i v i ý th cế ị ủ ậ ấ ố ớ ứ :V t ch t có tr c, ý th c có sau. V t ch t t n t i kháchậ ấ ướ ứ ậ ấ ồ ạ
quan, đ c l p v i ý th c, là ngu n g c sinh ra ý th c.Não ng i là d ng v t ch t có t ch c cao, là cộ ậ ớ ứ ồ ố ứ ườ ạ ậ ấ ổ ứ ơ
quan ph n ánh đ hình thành ý th c.Ý th c t n t i ph thu c vào ho t đ ng th n kinh c a b não trongả ể ứ ứ ồ ạ ụ ộ ạ ộ ầ ủ ộ
quá trình ph n ánh th gi i khách quan. ả ế ớ
● S ph n ánh c a ý th c là s ph n ánh năng đ ng sáng t o hi n th c khách quan, là hình nh ch quanự ả ủ ứ ự ả ộ ạ ệ ự ả ủ
c a th gi i khách quan.TG khách quan quy t đ nh n i dung và hình th c bi u hi n c a ý th c.Quá trìnhủ ế ớ ế ị ộ ứ ể ệ ủ ứ
ph n ánh c a ý th c ch u tác đ ng c a các quy lu t t nhiên ,xh và đi u ki n sinh ho t vc c a conả ủ ứ ị ộ ủ ậ ự ề ệ ạ ủ
ng i.Nh v y vc quy t đ nh ý th cườ ư ậ ế ị ứ
Ý th c có tính đ c l p t ng đ i tác đ ng tr l i v t ch t.ứ ộ ậ ươ ố ộ ở ạ ậ ấ Ý th c có tính đ c l p t ng đ i so v i v tứ ộ ậ ươ ố ớ ậ
ch t có tính năng đ ng sáng t o nên có th tác đ ng tr l i v t ch t góp ph n c i bi n th gi i khách quanấ ộ ạ ể ộ ở ạ ậ ấ ầ ả ế ế ớ
thông qua ho t đ ng th c ti n c a con ng iạ ộ ự ễ ủ ườ
- Ý th c tác đ ng tr l i vc theo 2 h ng,n u Ý th c ph n ánh đúng hi n th c khách quan, có tác d ngứ ộ ở ạ ướ ế ứ ả ệ ự ụ
thúc đ y ho t đ ng th c ti n c a con ng i trong quá trình c i t o th gi i v t ch t.Ý th c ph n ánh koẩ ạ ộ ự ễ ủ ườ ả ạ ế ớ ậ ấ ứ ả
đúng hi n th c khách quan m c đ nh t đ nh có th kìm hãm ho t đ ng th c ti n c a con ng i trongệ ự ở ứ ộ ấ ị ể ạ ộ ự ễ ủ ườ
quá trình c i t o t nhiên và xã h i.- S tác đ ng c aý th c đ i v i v t ch t ph i thông qua ho t đ ng c aả ạ ự ộ ự ộ ủ ứ ố ớ ậ ấ ả ạ ộ ủ
con ng i.Con ng i d a trên nh ng tri th c c a mình v th gi i khách quan, hi u bi t nh ng qui lu tườ ườ ự ữ ứ ủ ề ế ớ ể ế ữ ậ
khách quan t đó đ ra m c tiêu ph ng h ng, bi n pháp th c hi n và ý chí th c hi n m c tiêu y.Vaiừ ề ụ ươ ướ ệ ự ệ ự ệ ụ ấ
trò tích c c ch đ ng sáng t o c a ý th c con ng i trong quá trình c i t o th gi i hi n th c đ c phátự ủ ộ ạ ủ ứ ườ ả ạ ế ớ ệ ự ượ
tri n đ n m c đ nào chăng n a v n ph i d a trên s ph n ánh th gi i khách quan và các đi u ki nể ế ứ ộ ữ ẫ ả ự ự ả ế ớ ề ệ
khách quan.
Ý nghĩa ph ng pháp lu n rút ra t MQH v t ch t - ý th c.ươ ậ ừ ậ ấ ứ
. Khi th a nh n v t ch t t n t i bên ngoài và đ c l p v i ý th c, quy t đ nh ý th c thì s nh n th cừ ậ ậ ấ ồ ạ ộ ậ ớ ứ ế ị ứ ự ậ ứ
th gi i không th xu t phát t ý th c con ngế ớ ể ấ ừ ứ i, mà ph i xu t phát t th gi i khách quan. Trong ho tườ ả ấ ừ ế ớ ạ
đ ng th c ti n ph i tôn tr ng và hành đ ng theo các quy lu t khách quan. Lênin đã nhi u l n nh n m nhộ ự ễ ả ọ ộ ậ ề ầ ấ ạ
r ng không đ c l y ý mu n ch quan c a mình làm chính sách, l y ý chí áp đ t cho th c t vì nhằ ượ ấ ố ủ ủ ấ ặ ự ế v yư ậ
s m c ph i b nh ch quan duy ý chí.ẽ ắ ả ệ ủ Tuy nhiên, ch nghĩa duy v t đ ng th i v ch rõ s tác đ ng tr l iủ ậ ồ ờ ạ ự ộ ở ạ
vô cùng to l n c a ý th c đ i v i v t ch t thông qua ho t đ ng th c ti n c a con ngớ ủ ứ ố ớ ậ ấ ạ ộ ự ễ ủ i. Quan h gi a v tườ ệ ữ ậ
ch t và ý th c là quan h hai chi u. Không th y đi u đó s r i vào quan ni m duy v t t m thấ ứ ệ ề ấ ề ẽ ơ ệ ậ ầ ư ng và b nhờ ệ
b o th , trì tr trong nh n th c và hành đ ng.ả ủ ệ ậ ứ ộ
Nói t i vai trò c a ý th c th c ch t là nói t i vai trò c a con ngớ ủ ứ ự ấ ớ ủ ư i, vì ý th c t nó không tr c ti p thay đ iờ ứ ự ự ế ổ
đ c gì trong hi n th c c . Do đó, mu n th c hi n t tượ ệ ự ả ố ự ệ ư ư ng ph i s d ng l c l ng th c ti n. Nghĩa làở ả ử ụ ự ượ ự ễ
con ngưi mu n th c hi n quy lu t khách quan thì ph i nh n th c, v n d ng đúng đ n nh ng quy lu t đó,ờ ố ự ệ ậ ả ậ ứ ậ ụ ắ ữ ậ
ph i có ý chí và phả ư ng pháp đ t ch c hành đ ng. Vai trò c a ý th c là ch ch đ o ho t đ ng c a conơ ể ổ ứ ộ ủ ứ ở ỗ ỉ ạ ạ ộ ủ
ngưi, có th quy t đ nh làm cho con ngờ ể ế ị ư i hành đ ng đúng hay sai, thành công hay th t b i trên c sờ ộ ấ ạ ơ ở
nh ng đi u ki n khách quan nh t đ nh. Do đó, con ng i càng ph n ánh đ y đ , chính xác th gi i kháchữ ề ệ ấ ị ườ ả ầ ủ ế ớ
quan thì càng c i t o th gi i có hi u qu . Vì v y, ph i phát huy tính năng đ ng, sáng t o c a ý th c, phátả ạ ế ớ ệ ả ậ ả ộ ạ ủ ứ
huy vai trò nhân t con ng i đ tác đ ng, c i t o th gi i khách quan Trố ườ ể ộ ả ạ ế ớ ư c Đ i h i Đ ng toàn qu c l nớ ạ ộ ả ố ầ
th VI, chúng ta đã ph m sai l m trong vi c xác đ nh m c tiêu và bứ ạ ầ ệ ị ụ c đi v xây d ng c s v t ch t - kướ ề ự ơ ở ậ ấ ỹ
thu t, c i t o XHCN và qu n lý kinh t , nóng v i mu n xoá b ngay n n kinh t nhi u thành ph n, viậ ả ạ ả ế ộ ố ỏ ề ế ề ầ
ph m nhi u quy lu t khách quan. Cạ ề ậ ư ng lĩnh Đ i h i VII đã ch rõơ ạ ộ ỉ :trong cách m ng xhcn đ ng ta đã cóạ ả
nhi u c g ng nghiên c u, tìm tòi, xây đ ng đ ng l i, xây d ng m c tiêu và ph ng h ng xhcn nh ngề ố ắ ứ ự ườ ố ự ụ ươ ướ ư
Đ ng đã ph m sai l m ch quan duy ý chí, vi ph m quy lu t khách quan nóng v i c i t o xhcn, xóa bả ạ ầ ủ ạ ậ ộ ả ạ ỏ
ngay n n KT nhi u tp, duy trì quá lâu c ch qu n lí kt t p tr ng quan liêu bao c p, có nhi u ch tr ngề ề ơ ế ả ậ ư ấ ề ủ ươ
sai trong c i cách giá c tienf t ...ả ả ệ T đó rút ra bài h c quan tr ng là: ừ ọ ọ "M i đ ng l i, ch trọ ườ ố ủ ng c aươ ủ
Đ ng ph i xu t phát t th c t , tôn tr ng quy lu t khách quan".ả ả ấ ừ ự ế ọ ậ kh c ph c b nh ch quan duy ý chí làắ ụ ệ ủ
nhi m v c a toàn đ ng, toàn dânệ ụ ủ ả
S v n d ng c a đ ng ta trong công cu c đ i m i:ự ậ ụ ủ ả ộ ổ ớ
Đ i m i là DDM toàn di n tri t đ , đ ng b v kt,ct,vh…trong đó tr c h t và tr ng tâm la đ i m i kinhổ ớ ệ ệ ể ồ ộ ề ướ ế ọ ổ ớ
t sau ddm kt và đ ng th i là đ i m i ct.ế ồ ờ ổ ớ
Dmoi là 1 quá trình đi t th p đ n cao, nh đ n l nừ ấ ế ỏ ế ớ
Đ ng đ a ra 5 quy t sách l n:ả ư ế ớ
1. đ y m nh CNH_HDHẩ ạ
2. 2. phát triên n n KTTT đ nh h ng XHCN ề ị ưỡ
M c đích c a kinh t th tr ng đ nh h ng xã h i ch nghĩa là phát tri n l c l ng s n xu t, phátụ ủ ế ị ườ ị ướ ộ ủ ể ự ượ ả ấ
tri n kinh t đ xây d ng c s v t ch t – k thu t c a ch nghĩa xã h i, nâng cao đ i s ng nhânể ế ể ự ơ ở ậ ấ ỹ ậ ủ ủ ộ ờ ố
dân. Phát tri n l c l ng s n xu t hi n đ i g n li n v i xây d ng quan h s n xu t m i, tiên ti n.ể ự ượ ả ấ ệ ạ ắ ề ớ ự ệ ả ấ ớ ế
Kinh t th tr ng đ nh h ng xã h i ch nghĩa có nhi u hình th c s h u, nhi u thành ph n kinh t ,ế ị ườ ị ướ ộ ủ ề ứ ở ữ ề ầ ế
trong đó kinh t nhà n c gi vai trò ch đ o; kinh t nhà n c cùng v i kinh t t p th ngày càngế ướ ữ ủ ạ ế ướ ớ ế ậ ể
tr thành n n t ng v ng ch c.ở ề ả ữ ắ
M c tiêu v a dm: phát tri n KTTT t o ra quan h s n xu t tiên ti n đ nó thích ng v i LLSX hi n đa .ụ ủ ể ạ ệ ả ấ ế ể ứ ớ ệ ị
Pt KTTT p i d a trên s đa d ng v s h u, đa d ng các ch th các tp kte. M i cdan đ u có quy n trả ự ự ạ ề ở ữ ạ ủ ể ổ ề ề ở
thành 1 ch th kt, n m TLSX ch u trách nhi m tr c vi c mình làm. Pt KTTT p i tuân th các quy lu tủ ể ắ ị ệ ướ ệ ả ủ ậ
kt c a KTTT nh : quy lu t cung c u, quy lu t giá tr , giá c ,…tuy nhiên đi m khác c a n n KTTT thủ ư ậ ấ ậ ị ả ể ủ ề ế
gi i là nuocs pt KTTT theo đ nh h ng xhcn bi u hi n các điêm sau:ớ ị ướ ể ệ ở
-pt kt ph i g n ch t v i s pt c a xh, con ng i, vhoa. Vì con ng i v a là sp vùa là ch th c a n nả ắ ặ ớ ự ủ ườ ườ ừ ủ ể ủ ề
KT_Xh
-tăng tr ng KT p i g n v i xóa đói gi m nghèo, v i vi c th c hi n công b ng và ti n b xhưở ả ắ ớ ả ớ ệ ự ệ ằ ế ộ
-tăng tr ng KT p i g n v i b o v mt s ng c a con ng i, bveej ngu n tài nguyên thiên nhiên c a đ tưở ả ắ ớ ả ệ ố ủ ườ ồ ủ ấ
n c…ttrong nh ng năm v a qua tăng tr ng kt c a n c ta cao và m nh nh ng v n ch a đ m b o côngướ ữ ừ ưở ủ ướ ạ ư ẫ ư ả ả
b ng xh: mua bán đ t đai, b t đ ng s n ch làm giàu cho b ph n nh phát tri n kt chua g n v i b o vằ ấ ấ ọ ả ỉ ộ ậ ỏ ể ắ ớ ả ệ