Khi bé bị nghẹt mũi
Bé Nguyễn Mai Tâm (2 tháng tuổi, nhà ở quận 5) nhập bệnh viện Nhi Đồng 1 vì thở
yếu, tím tái. Người nhà cho biết cháu bị sổ mũi đã 3 ngày, được cho uống thuốc
nhưng không giảm.
Do nghẹt mũi, khò khè, cháu không thể bú được và rất khó ngủ. Mẹ cháu sốt ruột nên lúc
6h sáng đã tự lấy thuốc nhỏ mũi ở nhà nhỏ 2 giọt vào mũi cháu. Đến 9h mẹ cháu thấy
cháu lừ đừ, tay chân lạnh ngắt, môi tím nên đưa ngay cháu đến bệnh viện. Nhờ được các
bác sĩ khẩn trương điều trị, cháu đã hồi phục và xuất viện với chẩn đoán ngộ độc thuốc
nhỏ mũi Naphazoline.
BS CK2 Nguyễn Thị Kim Thoa cho biết:
Thuốc nhỏ mũi co mạch được dùng phổ biến ở nước ta là Naphazoline (có tên là Rhinex
0,05%, Nasoline 0,05%) không được dùng cho bé ít hơn 7 tuổi. Tuy nhiên thực tế nghiên
cứu tại bệnh viện Nhi Đồng 1 cho thấy, ngộ độc thuốc nhỏ mũi co mạch thường xảy ra ở
nhóm tuổi từ 1 tháng đến 3 tuổi, do người nhà tự ý dùng loại thuốc này cho bé. Chỉ cần
nhỏ 2 giọt là đã đủ gây nguy hiểm cho bé. Đáng lưu ý là người nhà của những bé này biết
rõ thuốc sử dụng phổ biến cho người lớn nhưng lại không biết tác dụng phụ cũng như
giới hạn tuổi sử dụng của loại thuốc này ở bé.
Ngộ độc thuốc nhỏ mũi co mạch gây ra những tác hại như thế nào?
BS Nguyễn Thị Kim Thoa: Sau khi nhỏ mũi từ 30 phút đến 2 tiếng, sẽ xuất hiện các biểu
hiện vã mồ hôi, tay chân lạnh ngắt. Nhanh chóng sau đó, bé lừ đừ, hôn mê, thở yếu.
Thậm chí có những dấu hiệu nặng như ngưng thở từng cơn, nhịp tim không đều có thể
dẫn đến tai biến nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Những biện pháp nào có thể phòng tránh ngộ độc thuốc nhỏ mũi co mạch ở bé?
BS Nguyễn Thị Kim Thoa: Thực tế cho thấy mặc dù triệu chứng nghẹt mũi rất hay gặp ở
bé nhưng đa số cha mẹ không biết cách chăm sóc khi bé bị bệnh nên đã tự ý điều trị
nghẹt mũi theo kinh nghiệm hay mua thuốc không toa. Do vậy để phòng tránh ngộ độc
thuốc nhỏ mũi ở bé, không dùng thuốc nhỏ mũi co mạch cho bé dưới 7 tuổi.
Xử trí đúng khi bé bị nghẹt mũi thế nào?
BS Nguyễn Thị Kim Thoa: Áp dụng biện pháp làm thông mũi như sau:
- Đối với bé nhỏ, làm sạch mũi bằng bấc sâu kèn: Dùng khăn giấy mềm, dai, để làm bấc
sâu kèn. Đặt vào hốc mũi để thấm ướt dịch mũi, sau đó lấy ra và đặt lại một bấc sạch.
Lặp lại các bước này cho đến khi sạch mũi.
Nếu bé bị nghẹt nhiều, nên sử dụng dung dịch nhỏ mũi là nước muối sinh lý 0,9% làm
loãng dịch mũi để dễ dàng làm sạch mũi: nhỏ 1–2 giọt nước muối sinh lý vào từng lỗ
mũi, chờ vài phút, sau đó làm sạch mũi.
- Đối với bé lớn, hướng dẫn bé xỉ sạch mũi từng bên đúng cách. Dùng một ngón tay bịt
một lỗ mũi, xỉ mũi bên kia và tiếp theo làm ở bên mũi còn lại. Tránh xỉ mũi thật mạnh cả
2 bên, động tác này làm tăng đột ngột áp lực trong tai, dễ gây rách màng nhĩ.
Làm thông mũi 2 đến 3 lần mỗi ngày và trước khi cho bé bú, ăn. Ngoài ra, chăm sóc bé
nghẹt mũi cũng cần tăng cường nước uống và dinh dưỡng đầy đủ. Chỉ sử dụng kháng
sinh khi có ý kiến của bác sĩ.
Những điều không nên làm
- Dùng miệng để hút mũi bé, sẽ lây lan thêm mầm bệnh cho bé.
- Tự ý dùng kháng sinh để trị nghẹt mũi.
