
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
----------
LÊ ĐỖ KIM CHI
BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC
THU HỒI ĐẤT THEO PHÁP LUẬT ĐẤT ĐAI Ở VIỆT NAM
HIỆN NAY TỪ THỰC TIỄN HUYỆN VĨNH CỬU,
TỈNH ĐỒNG NAI
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ
Hà Nội, năm 2021

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
----------
LÊ ĐỖ KIM CHI
BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC
THU HỒI ĐẤT THEO PHÁP LUẬT ĐẤT ĐAI Ở VIỆT NAM
HIỆN NAY TỪ THỰC TIỄN HUYỆN VĨNH CỬU,
TỈNH ĐỒNG NAI
Ngành: Luật kinh tế
Mã số: 8380107
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. PHẠM HỮU NGHỊ
Hà Nội, năm 2021


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cuộc sống xã hội nước ta ngày càng phát triển mạnh mẽ và trong thời kỳ
đổi mới. Nhờ đường lối đúng đắn của Đảng và nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam có định hướng thích hợp đã giúp cho nước ta có sự phát triển
mạnh mẽ, bứt phá trong hầu hết các lĩnh vực chính trị, văn hóa, kinh tế, xã
hội,… Nhiều dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng được triển khai thực thi cùng
với xu hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Nền kinh tế nước Việt Nam là nền kinh tế nông nghiệp, do đó, nông
nghiệp là một ngành kinh tế vô cùng quan trọng ở hệ thống kinh tế nước ta,
chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế. Cơ sở để phục vụ cho sự phát triển
nền kinh tế nông nghiệp gồm nông dân và đất đai, trong đó (i) nông dân là
người trực tiếp tạo ra sản phẩm bằng cách tác động đến đất đai phục vụ cho
cuộc sống hàng ngày, đáp ứng nhu cầu sử dụng trong xã hội; (ii) Đất đai là tư
liệu sản xuất để tạo ra sản phẩm giúp nông dân làm việc. Mỗi nước trên thế
giới đều có quỹ đất riêng để phát triển nông nghiệp, phục vụ sản xuất và Việt
Nam cũng không phải là nước ngoại lệ.
Nền kinh tế phát triển dẫn đến tốc độ đô thị hóa tăng nhanh dẫn đến mục
đích sử dụng đất thay đổi thường xuyên, nhu cầu thu hồi đất phục vụ cho các
mục đích khác. Song song với lợi ích của việc thu hồi đất là phát triển đất
nước trở thành nền kinh tế công nghiệp hóa thì thách thức của việc thu hồi đất
chính là diện tích đất bị thu hẹp, người dân sẽ sinh sống như thế nào, vấn đề
lương thực, đảm bảo an ninh trật tự xã hội, người bị thu hồi đất có đồng tình
hay không, việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được giải quyết ra sao.
Việc thu hồi đất vì mục đích an ninh, quốc phòng hoặc vì kinh tế xã
hội,… gây nhiều nguồn dư luận trong xã hội. Tuy vấn đề này không còn xa lạ
với bối cảnh hiện nay nhưng nó chưa bao giờ cũ, luôn là vấn đề “nóng bỏng”
và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây rối loạn trật tự xã hội trong thời kỳ “đất chật

2
người đông” như hiện nay. Đây là sự việc có mối quan hệ chặt chẽ giữa
quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, người bị thu hồi đất.
Qua từng giai đoạn, Nhà nước luôn tìm mọi giải pháp để cải tiến, bổ
sung, hoàn thiện các quy định pháp luật đất đai về bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư khi nhà nước thu hồi đất. Tuy nhiên, các văn bản hướng dẫn thi hành quy
định pháp luật vẫn tồn tại những hạn chế, các tranh chấp, khiếu nại, tố cáo
vẫn xảy ra.
Hiến pháp năm 2013 ban hành và Luật Đất đai năm 2013 được Quốc
hội thông qua đã có những thay đổi theo hướng tích cực, hoàn thiện dần trong
chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Tuy vậy,
thực tế áp dụng các quy định về vấn đề này còn nhiều hạn chế, thiếu sót, điển
hình như con số 70% các vụ kiện liên quan đến lĩnh vực đất đai do Thanh tra
Chính Phủ đánh giá năm 2020.
Vấn đề được đặt ra ở đây là “Nếu như các quy định pháp luật về bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất hoàn thiện thì tình trạng
khiếu nại, tố cáo còn xảy ra nhiều như vậy hay không?”
Với mục đích đi sâu tìm hiểu các quy định của pháp luật đất đai Việt
Nam hiện nay về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, qua
đó tìm ra những hạn chế, giải pháp khắc phục những vướng mắc, khó khăn
trong quá trình thực hiện. Xuất phát từ mong muốn trên, tác giả lựa chọn đề
tài “Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất theo pháp luật
đất đai ở Việt Nam hiện nay từ thực tiễn huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai”
làm luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Luật kinh tế của mình. Hy vọng qua đề tài
này, tác giả có thể phần nào làm rõ được một số vấn đề lý luận và thực tiễn
của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong tình hình hiện nay, với chủ đề nhạy cảm, nóng bỏng và đầy sự
phức tạp của việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất đai,
ở nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này, điển hình như: