CÂU HỎI ÔN TẬP NGÔN NGỮ HỌC ĐỐI CHIẾU
Câu 1. Ngôn ngữ học hiện đại bao gồm nhiều phân ngành với nhiều cách phân
chia khác nhau. Nêu cách phân chia phổ biến (bao gồm 3 phân ngành).
Ngôn ngữ học hiện đại: Một cái nhìn tổng quan về phân loại
Ngôn ngữ học hiện đại là một lĩnh vực nghiên cứu đa dạng và phức tạp, với nhiều
cách tiếp cận và phân loại khác nhau. Tuy nhiên, một trong những cách phân chia
phổ biến nhất chia ngôn ngữ học thành ba phân ngành chính sau:
1. Ngữ âm học (Phonetics)
Ngữ âm học là ngành nghiên cứu về âm thanh ngôn ngữ. Nó tập trung vào:
Âm vị học (Phonology): Nghiên cứu về các đơn vị âm thanh nhỏ nhất có ý
nghĩa phân biệt nghĩa trong một ngôn ngữ, gọi là âm vị.
Âm thanh học (Phonetics): Nghiên cứu về các đặc điểm vật lý của âm
thanh ngôn ngữ, bao gồm cách tạo ra, truyền đi và nhận biết âm thanh.
2. Ngữ pháp học (Grammar)
Ngữ pháp học nghiên cứu về cấu trúc của ngôn ngữ. Nó bao gồm:
Ngữ pháp hình thức (Formal Grammar): Nghiên cứu về các quy tắc và
cấu trúc trừu tượng của ngôn ngữ.
Ngữ pháp ngữ nghĩa (Semantic Grammar): Nghiên cứu về ý nghĩa của
các từ và câu.
Ngữ pháp cú pháp (Syntactic Grammar): Nghiên cứu về cách các từ kết
hợp với nhau để tạo thành câu.
3. Ngữ nghĩa học (Semantics)
Ngữ nghĩa học nghiên cứu về ý nghĩa của ngôn ngữ. Nó tập trung vào:
Ý nghĩa từ vựng (Lexical Semantics): Nghiên cứu về ý nghĩa của các từ
đơn lẻ.
Ý nghĩa câu (Sentence Semantics): Nghiên cứu về ý nghĩa của các câu.
Ý nghĩa ngữ cảnh (Pragmatics): Nghiên cứu về cách ngữ cảnh ảnh hưởng
đến ý nghĩa của ngôn ngữ.
Lưu ý:
Phân chia này không hoàn toàn cứng nhắc: Các phân ngành của ngôn ngữ
học thường có sự chồng chéo và tương tác lẫn nhau.
Có nhiều cách phân chia khác: Ngoài cách phân chia trên, còn có nhiều
cách phân chia ngôn ngữ học khác, tùy thuộc vào góc độ nghiên cứu và quan
điểm của từng nhà ngôn ngữ học.
Ví dụ về các phân ngành khác:
Ngữ sử học: Nghiên cứu về sự phát triển của ngôn ngữ theo thời gian.
Ngữ xã hội học: Nghiên cứu về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và xã hội.
Ngữ tâm lý học: Nghiên cứu về quá trình tiếp thu và sử dụng ngôn ngữ của
con người.
Ngữ tính toán: Áp dụng các phương pháp tính toán vào nghiên cứu ngôn
ngữ.
Tóm lại: Ngôn ngữ học là một lĩnh vực nghiên cứu rộng lớn và đa dạng, với nhiều
phân ngành khác nhau. Việc chia ngôn ngữ học thành các phân ngành giúp chúng
ta có cái nhìn hệ thống hơn về cấu trúc và chức năng của ngôn ngữ.
Câu 2. Căn cứ vào đối tượng, mục đích và cách thức so sánh, Ngôn ngữ học so
sánh thường được phân chia thành những phân ngành nào?
Phân loại Ngôn ngữ học so sánh dựa trên đối tượng, mục đích và cách thức
Ngôn ngữ học so sánh là một nhánh của ngôn ngữ học tập trung vào việc so sánh
các ngôn ngữ khác nhau để tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau, từ đó
khám phá ra quy luật phát triển của ngôn ngữ. Dựa trên các tiêu chí như đối tượng,
mục đích và cách thức so sánh, người ta chia ngôn ngữ học so sánh thành nhiều
phân ngành khác nhau.
1. Dựa trên đối tượng so sánh:
Ngôn ngữ học so sánh lịch sử: So sánh các giai đoạn phát triển khác nhau
của một ngôn ngữ hoặc so sánh các ngôn ngữ có cùng nguồn gốc để tái dựng
lại ngôn ngữ tổ tiên.
Ngôn ngữ học so sánh tương đồng: So sánh các ngôn ngữ không có quan
hệ họ hàng để tìm ra những điểm tương đồng về cấu trúc và chức năng.
Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu: So sánh các ngôn ngữ có quan hệ họ hàng
gần để xác định mối quan hệ giữa chúng và tái dựng lại hệ thống âm vị, hình
thái và cú pháp của ngôn ngữ tổ tiên.
2. Dựa trên mục đích so sánh:
Ngôn ngữ học so sánh để phục vụ cho công tác dịch thuật: So sánh các
ngôn ngữ để tìm ra những tương đương về nghĩa và cấu trúc, phục vụ cho
việc chuyển ngữ từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.
Ngôn ngữ học so sánh để phục vụ cho việc dạy ngôn ngữ thứ hai: So
sánh ngôn ngữ mẹ đẻ và ngôn ngữ thứ hai để xác định những điểm giống
nhau và khác nhau, từ đó xây dựng phương pháp dạy học hiệu quả.
Ngôn ngữ học so sánh để phục vụ cho nghiên cứu lý thuyết ngôn ngữ:
So sánh các ngôn ngữ khác nhau để tìm ra những nguyên tắc chung và
những đặc trưng riêng của ngôn ngữ, góp phần xây dựng các lý thuyết ngôn
ngữ chung.
3. Dựa trên cách thức so sánh:
So sánh toàn diện: So sánh toàn bộ hệ thống ngôn ngữ, bao gồm âm vị học,
hình thái học, cú pháp và ngữ nghĩa.
So sánh từng phần: Chỉ tập trung vào một hoặc một số khía cạnh cụ thể của
ngôn ngữ, như âm vị học, hình thái học hoặc cú pháp.
So sánh định lượng: Sử dụng các phương pháp thống kê để phân tích dữ
liệu ngôn ngữ và đưa ra kết quả định lượng.
So sánh chất lượng: Đánh giá và so sánh các đặc trưng chất lượng của ngôn
ngữ, như tính biểu cảm, tính chính xác, tính hiệu quả.
Tổng kết:
Ngôn ngữ học so sánh là một lĩnh vực nghiên cứu đa dạng và phức tạp, với nhiều
cách phân loại khác nhau. Việc chia ngôn ngữ học so sánh thành các phân ngành
giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn về mục tiêu và phương pháp nghiên cứu của từng
nhánh, từ đó lựa chọn được những kiến thức phù hợp với nhu cầu nghiên cứu của
mình.
Câu 3. Sự giống nhau giữa Ngôn ngữ học so sánh lịch sử và Ngôn ngữ học so
sánh loại hình là gì?
Sự giống nhau giữa Ngôn ngữ học so sánh lịch sử và Ngôn ngữ học so sánh
loại hình
Ngôn ngữ học so sánh lịch sử và ngôn ngữ học so sánh loại hình là hai nhánh
của ngôn ngữ học so sánh, đều có mục tiêu tìm ra những mối liên hệ và quy luật
chung trong sự phát triển của ngôn ngữ. Tuy nhiên, hai nhánh này có những trọng
tâm nghiên cứu khác nhau.
Dưới đây là những điểm chung giữa hai nhánh này:
Mục tiêu chung: Cả hai nhánh đều nhằm mục đích so sánh các ngôn ngữ để
tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau, từ đó khám phá ra quy luật
phát triển của ngôn ngữ.
Phương pháp so sánh: Cả hai nhánh đều sử dụng các phương pháp so sánh
để phân tích dữ liệu ngôn ngữ, như so sánh âm vị, hình thái, cú pháp và ngữ
nghĩa.
Đóng góp cho lý thuyết ngôn ngữ: Cả hai nhánh đều đóng góp vào việc
xây dựng các lý thuyết ngôn ngữ chung, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản
chất và cơ chế hoạt động của ngôn ngữ.
Tuy nhiên, có một số điểm khác biệt cơ bản:
Đối tượng so sánh:
oNgôn ngữ học so sánh lịch sử: Tập trung vào việc so sánh các ngôn
ngữ có cùng nguồn gốc để tái dựng lại ngôn ngữ tổ tiên và theo dõi
quá trình phát triển của các ngôn ngữ con.
oNgôn ngữ học so sánh loại hình: So sánh các ngôn ngữ không có
quan hệ họ hàng để tìm ra những điểm tương đồng về cấu trúc và
chức năng, bất kể nguồn gốc của chúng.
Mục tiêu nghiên cứu:
oNgôn ngữ học so sánh lịch sử: Nhằm tái dựng lại lịch sử phát triển
của các ngôn ngữ và tìm ra những quy luật chung về sự thay đổi ngôn
ngữ theo thời gian.
oNgôn ngữ học so sánh loại hình: Nhằm tìm ra những nguyên tắc
chung về cấu trúc ngôn ngữ, bất kể nguồn gốc của chúng, và khám
phá ra những khả năng của ngôn ngữ con người.
Ví dụ:
Ngôn ngữ học so sánh lịch sử: So sánh tiếng Anh, tiếng Đức và tiếng Pháp
để tìm ra những đặc điểm chung thừa hưởng từ ngôn ngữ Ấn-Âu tổ tiên.
