chiến trang Iraq và chiến lược toàn cầu của mỹ

Chia sẻ: Hoang Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

146
lượt xem 33
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chiến tranh Iraq (20/3/2003 - 19/8/2010), mà chính quyền Hoa Kỳ gọi là Chiến dịch Đất nước Iraq Tự do, là một cuộc chiến tranh tại Iraq giữa một bên là Lực lượng Đa Quốc gia do Hoa Kỳ dẫn đầu với một bên là chính quyền Saddam Hussein (ban đầu) và các lực lượng nổi dậy (về sau).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: chiến trang Iraq và chiến lược toàn cầu của mỹ

Chi n tranh Iraq (20/3/2003 - 19/8/2010), mà chính quy n Hoa Kỳ g i là Chi n d ch t nư c Iraq T do, là m t cu c chi n tranh t i Iraq gi a m t bên là L c lư ng a Qu c gia do Hoa Kỳ d n u v i m t bên là chính quy n Saddam Hussein (ban u) và các l c lư ng n i d y (v sau). L c lư ng a Qu c gia ã l t ư c chính quy n c a Saddam Hussein. Tuy nhiên, các l c lư ng n i d y v n chưa ư c tr n áp hoàn toàn, khi n cho m c dù T ng th ng Hoa Kỳ ã tuyên b rút h t quân chính quân và k t thúc chi n tranh nhưng v n ph i l i g n 50 v n nhân viên quân s dư i tư cách c v n quân s cho chính quy n Iraq m i. Trong th i gian t năm 2005 n 2007, các ho t ng thăm dò dư lu n ã cho th y r ng i a s ngư i Iraq ph n i cu c xâm lư c này c a Hoa Kỳ. Nguyên nhân c a cu c chi n tranh Irac Duyên c tr c ti p d n n cu c chi n. Chính ph M có lý c a h khi h liên t c cáo bu c phía Iraq theo u i các chương trình vũ khí hu di t, vũ khí sinh - hoá h c. V i vi c ch p nh n phán quy t c a H i ng B o an d a trên các báo cáo c a phái oàn thanh sát vũ khí LHQ, chính ph M ch ng t h t tin vào cái lý c a mình. Nguyên nhân và m c ích c a cu c chi n ó là vi c chính quy n Saddam Hussein ã t ng s d ng vũ khí hóa h c trong cu c chi n v i Iran, s d ng vũ khí hóa h c àn áp ngư i Kurd làm hàng nghìn ngư i ch t. Ngư i M và Tây Âu cũng ã t ng tr giúp Iraq trong cu c chi n v i Iran, giúp Iraq ào t o 1 i ngũ các nhà khoa h c trong lĩnh v c vũ khí h t nhân; ông Kessinger ã th a nh n: “Ch c ch n (Saddam Hussein) là k c tài nhưng h n là k c tài c a chung ta ”. Vì v y hơn ai h t M và Tây Âu ph i hi u ư c ti m năng v vũ khí hu di t c a Iraq và i th c a h Như v y, cu c chi n c a M nh m vào Iraq là d a trên nh ng m i lo ng i có cơ s . ó cũng là m i lo ng i c a c ng ng qu c t , khi ch ng ki n hàng lo t ngh quy t c a H i ng B o an LHQ v v n thanh sát vũ khí và gi i giáp Iraq ã tr thành 1 cu c chơi cút b t v i phía Iraq.
Nguyên nhân sâu sa d n n chiên tranh Iraq. Ngu n d u l a d i dào c a Iraq. Th c ch t ng sau cu c chi n không ph i là kh ng b hay vũ khí h y di t như M tuyên b , mà là ngu n d u l a d i dào c a nư c vùng V nh này. Tr lư ng d u m c a Iraq ng th 2 trên th gi i (x p sau r p Xêut), chi m g n 5% tr lư ng d u c a toàn th gi i. Chính vì v y, bên c nh m t b ph n dân chúng M ph n i chi n tranh v i kh u hi u "không i máu l y d u", không ít ngư i l i ng h vì cho r ng nó có l i cho n n kinh t M . Vi c quy k t r ng Iraq có vũ khí hu di t, i u quân i n khu v c, v n ng s ng h c a ng minh, b t ch p th c t Iraq ã tuân th ngh quy t c a H BA, trong khi không ưa ra ư c b ng ch ng xác áng càng ch ng t M ch mu n tìm c gây chi n. Gi thi t Iraq có vũ khí hu di t và th c s nguy hi m, li u M có ưa quân n h ng ch u thi t h i không? Khác v i Afghanistan, bên trong Iraq không có m t l c lư ng quân s và chính tr il p m nh thay th ph n nào s tham gia c a liên quân Anh - M trong chi n tranh. Th c ch t m c ích c a M không ph i là gi i giáp vũ khí Iraq mà là l t T ng th ng Saddam Hussein. Chuy n l t ch có th gi i quy t b ng chi n tranh ch không th th c hi n ư c qua àm phán. Th c t M mong mu n cu c chi n x y ra. Vì v y M ráo ri t tìm m t cái c m nh và s ng h c a các nư c ng minh, ho c ít nh t là b t ch ng i trong H BA. B i vì sau cu c chi n M s l p nên m t chính ph thân Washington, có kh năng m b o các quy n l i kinh t và chính tr cho M v sau này, gi ng như Afghanistan. Th c ra, trên b n i Washington mu n c th gi i nhìn nh n, r ng Iraq là nư c ch a ch p vũ khí h y di t và nh ng tên kh ng b .
S th t l i khác hoàn toàn. Cách ây g n 20 năm, Saddam Hussein ư c M tin dùng như m t con bài ch ch t M bành trư ng th l c Trung ông. Saddam ư c chính quy n M cung c p tài chính và vũ trang t n công các nư c trong vùng. i l i, T ng th ng Iraq ph i cung c p d u cho M . Kuwait là m t t nư c nh bé nhưng có m t ti m năng d u áng k . Chính vì v y, Kuwait cũng không n m ngoài t m ng m c a M . Và chính quy n M ã khuy n khích lãnh o c a Iraq t n công Kuwait. Sau khi Iraq th c hi n vi c này, M m i l m t ra và bu c t i Iraq ã vô c xâm lư c và mu n th ng lĩnh kh i r p. Th là Saddam b M gán cho cái t i là m t t ng th ng c tài. Vào năm 1991, M ãv n ng liên quân ánh Iraq nh m giành ph n Kuwait. Hãy so sánh gi a CHDCND Tri u Tiên và Iraq. Chính quy n CHDCND Tri u Tiên xác nh n r ng mình có vũ khí h t nhân, nhưng M không ánh. Ngư c l i, trong khi LHQ v n còn r t m p m v vi c s h u vũ khí h y di t c a Iraq thì M l i mong mu n gây chi n tranh v i Iraq. Th t ra i u này không mâu thu n. M không bao gi làm vi c gì mà không có m c ích. Iraq "béo b " hơn CHDCND Tri u Tiên nhi u. M t lư ng d tr d u s d ng n hơn 500 năm làm sao mà không h p d n iv iM ư c ch ? M s không t n công CHDCND Tri u Tiên ch ư c cái danh là mình ã giúp LHQ lo i tr ư c nh ng vũ khí h y di t. Nên nh r ng M không c n danh mà ch c n l i thôi. Tương t v bin Laden, m t nhân v t ư c M h tr trư c ây trong cu c chi n gi a Afghanistan và Liên Xô (cũ). n khi bin Laden có "ph n ng" i v i M thì M b t u g i bin Laden là m t tên kh ng b . Vì v y mà M ã gây ra chi n tranh trên t nư c Afghanistan. S dĩ Afghanistan n m
trong t m ng m c a M b i nư c này là giao i m nh ng ng d n d u n các nư c Trung ông. M c dù s ph n c a bin Laden chưa rõ ràng, nhưng M không th nhân v t này ch t ư c, b i như v y s không còn lý do ti n hành "chi n tranh ch ng kh ng b " như M tuyên b n a. Sư e d a v giá tr c a ng ôla so v i ng Euro. Nh ng câu h i cơ b n nh t v cu c chi n này. u tiên, t i sao l i có h u như không có s h tr qu c t lt Saddam? N u chương trình WMD c a Iraq th c s s h u các m c e d a r ng T ng th ng Bush ã nhi u l n có m c ích, lý do t i sao l i không có liên minh qu c t gi i giáp quân s Saddam? Th hai, m c dù hơn 300 không b trói bu c c a Liên H p Qu c ki m tra cho n nay, ã không có b ng ch ng báo cáo c a m t chương trình tái t o WMD(vũ khí h t nhân) t i Iraq. Th ba, và m c dù ngôn t c a Bush, CIA ã không tìm th y b t kỳ m i liên h gi a Saddam Hussein và Al Qaeda(trùm kh ng b ). Hơn n a, ngay l p t c sau khi Qu c h i b phi u ngh quy t v Iraq, chúng ta cũng nh n th y chương trình h t nhân c a B c Tri u Tiên vi ph m. Kim Jong Il ư c ch bi n uranium s n xu t vũ khí h t nhân năm nay. T ng th ng Bush ã không cung c p m t câu tr l i lý do vì sao t nư c c a bSaddam dư ng như chương trình WMD không ho t ng , không s h u m t m i e d a s p x y ra như là các chương trình ho t ng c a B c Tri u Tiên? Donald Rumsfeld cho r ng n u Saddam ã "lưu vong" chúng ta có th tránh m t cu c chi n tranh Iraq? Và s th t cái lý do chính l t Saddam th c s là ng Euro. => M c dù hoàn toàn b àn áp trong các phương ti n truy n thông M , câu tr l i cho nh ng bí n Iraq th t ơn gi n nhưng gây s c. Cu c chi n t i Iraq chi n tranh ch y u là v cách th c giai c p th ng tr t i Langley và các u s chính tr mà Bush xem c p a lý chi n lư c, và các m i e d a kinh t vĩ mô bao quát v i ng ô la M t ng Euro. Th c t là chính ph thành viên này c a OPEC mu n ti p t c ngăn ch n vai trò ng Euro- khi giao d ch d u là m t lo i ti n t tiêu chu n. Tuy nhiên, ng trư c OPEC, h c n ph i ki m soát a lý chi n lư c c a Iraq cùng v i d tr d u c a nư c này.
th c giai c p th ng tr t i Langley và các u s chính tr mà Bush xem cp a lý chi n lư c, và các m i e d a kinh t vĩ mô bao quát v i ng ô la M t ng Euro. Th c t là chính ph thành viên này c a OPEC mu n ti p t c ngăn ch n vai trò ng Euro- khi giao d ch d u là m t lo i ti n t tiêu chu n. Tuy nhiên, ng trư c OPEC, h c n ph i ki m soát a lý chi n lư c c a Iraq cùng v i d tr d u c a nư c này. " Cơn ác m ng l n nh t c a C c D tr Liên bang M là OPEC s chuy n giao d ch qu c t c a mình t tiêu chu n ng USD sang tiêu chu n ng Euro. Iraq th c hi n chuy n i này trong tháng 11 năm 2000 (khi ng Euro tr giá kho ng 80 cents), và ã th c s t o ra gi ng như s e d a n nh c a ng USD, làm cho nó m t giá so v i ng Euro. " (Lưu ý: ng ô la s t gi m 15% so v i ng euro vào năm 2002.) "Như v y chính quy n Bush mu n có m t chính ph bù nhìn Iraq - hay quan tr ng hơn là lý do t i sao quân i-công nghi p-công ty t p oàn m ng mu n m t chính ph bù nhìn t i Iraq - là nó s quay tr l i m t tiêu chu n ô la và giư ch c vai trò này " "Saddam niêm phong s ph n c a mình khi ông quy t nh chuy n sang ng euro vào cu i năm 2000 (và sau ó chuy n i qu 10000000000 d tr ola c a ông t i Liên Hi p Qu c sang Euro) . Nhi u nhà phân tích r t ng c nhiên vi c Saddam ã s n sàng b hàng tri u doanh thu d u cho nh ng gì dư ng như là m t tuyên b chính tr . S gi m giá n nh c a ng USD so v i ng Euro k t cu i năm 2001 có nghĩa là Iraq ã ư c l i l n t các chuy n i trong d tr c a h và các ng ti n giao d ch. ng Euro ã t ư c kho ng 17% so v i ng ôla trong th i gian ó,và cũng áp d ng i v i tr giá 10 t USD vào Iraq c a qu "d u ăn" LHQ- qu d phòng mà trư c ây ư c t ch c b ng ô la, nó cũng ã t ư c m t ph n trăm giá tr k t khi chuy n i. i u gì s x y ra n u OPEC ã th c hi n chuy n i t ng t dùng euro, thay vì chuy n i d n d n? "N u không, tác d ng c a s chuy n i sang ng Euro s là các qu c gia tiêu th d u s ph i r a ô la trong qu ngân hàng trung ương (d tr )c a h và thay th b ng ng Euro. Các ng ô la s s p b t c âu t 20- 40% trong giá tr và nh ng h u qu s s s p ti n t và l m phát l n (ví như cu c kh ng ho ng ti n t Argentina). B n s có dòng v n nư c ngoài trong các th trư ng ch ng khoán M và các tài s n b ng ti n ô la ch c
ch n mu n ư c ch y trên các ngân hàng gi ng như nh ng năm 1930, thâm h t tài kho n hi n t i s tr thành hi n th c, thâm h t ngân sách s i vào m c nh, và như v y. cơ b n tr thành 3 k ch b n kinh t kh ng ho ng th gi i. Hoa Kỳ là n n kinh t m t thi t g n li n v i vai trò c a ng ô la như là ti n t d tr . i u này không có nghĩa là Hoa Kỳ không th có ch c năng khác, nhưng ó là quá trình chuy n i s ph i ư c d n d n tránh l ch như v y (và cu i cùng k t qu c a i u này có l s là M và EU chuy n i vai trò trong n n kinh t toàn c u). " Trong h u qu c a l t Saddam rõ ràng Hoa Kỳ s gi và thư ng l c lư ng quân s l n trong vùng V nh Ba Tư. Th t v y, không có "l i ra chi n lư c" Iraq, quân s s là c n thi t b o v ch Iraq v a cài t ư c, và có th g i thông i p n các thành viên OPEC s n xu t h có th nh n ư c "thay i ch " n u h cũng chuy n sang euro cho xu t kh u d uc a h . "Iran ngh nh n thanh toán cho doanh thu bán d u thô cho châu Âu b ng Euro thay vì ôla M là ch y u d a trên kinh t , và ngành công nghi p ngu n Iran quy t nh. Nhưng chính tr v n còn có kh năng là m t y u t nào, h nói, là Iran s d ng cơ h i ánh l i chính ph M , mà g n ây ã có nhãn nó m t ph n c a "tr c ma qu ." Các xu t, hi n ang ư c xem xét b i Ngân hàng Trung ương Iran, có kh năng ư c ch p thu n n u trình bày cho qu c gia c a qu c h i, m t i di n qu c h i cho bi t. "Có m t cơ h i r t t t các ngh sĩ s ng ý v i ý tư ng này ... bây gi ng euro m nh, nó là h p lý hơn ", các i di n ngh vi n cho bi t." Nhi u hơn, và có th nói h u h t, trong năm 2002 ph n l n các qu d tr trong ngân hàng trung ương c a Iran ã ư c chuy n sang euro. Có v như s p x y ra r ng Iran có ý nh chuy n sang euro cho ti n d u c a h . "Hơn m t n a s qu c gia tài s n c a ngư i trong d tr ngo i h i c a Qu ã ư c chuy n i sang ng euro, m t thành viên Phát tri n Qu c h i y ban, Mohammad Abasspour công b . Ông lưu ý r ng cao tương ương t l c a ng euro so v i ô la M s cung c p cho các nư c châu Á, c bi t xu t kh u d u, m t cơ h i m ra m t chương m i trong quan h v i các nư c thành viên c a Liên minh châu Âu.
Hoa Kỳ th ng tr các nư c khác thông qua ng ti n c a mình, lưu ý r ng vi c ưa ra ưu th c a ng USD so v i các ng ti n khác, M c quy n thương m i toàn c u. Các nhà l p pháp bày t hy v ng r ng s c nh tranh gi a ng euro và ng ô la s lo i b s c quy n trong thương m i toàn c u. " Th t v y, sau khi l t Saddam, chính quy n này có th quy t nh r ng Iran là m c tiêu ti p theo trong "cu c chi n ch ng kh ng b ." Iran quan tâm n chuy n i sang ng euro như là giao d ch ti n t tiêu chu n c a h xu t kh u d u. Làn sóng ph n i chi n tranh di n ra trên toàn th gi i. Thái ph n i chi n tranh Iraq x y ra trên toàn th gi i, c trư c và trong th i gian u cu c xâm lư c Iraq năm 2003 c a Hoa Kỳ. Lý do cho s ph n i là s tin tư ng r ng chi n tranh là b t h p pháp theo Hi n chương Liên H p Qu c , ho c s óng góp cho s b t n nh c hai bên trong Iraq và r ng hơn là khu v c Trung ông . Các nhà phê bình cũng ã t câu h i v tính h p l c a m c tiêu ư c nêu c a chi n tranh, ch ng h n như m t liên k t gi a chính ph Iraq và cu c t n công11 Tháng Chín, năm 2001 vào Hoa Kỳ, và vi c s h u vũ khí h y di t hàng lo t, theo "ch ng nh n" c a Niger uranium ó là gi y t gi m o. th hai là tuyên b c a Hoa Kỳ trong th i gian trư c chi n tranh, nhưng không có vũ khí như v y ư c tìm th y. Trong th i gian cu c chi n ph bi n ý ki n v chi n tranh ã thay i áng k theo th i gian. M c dù ã có s i l p v i ý tư ng trong nh ng tháng trư c cu c t n công, các cu c thăm dò ti n hành trong cu c xâm lư c ã ch ra r ng a s công dân M ng h hành ng c a chính ph . Tuy nhiên, dư lu n ã chuy n vào năm 2004 v i m t a s tin r ng cu c xâm lư c là m t sai l m, và v n như v y k t ó. Cũng có nh ng l i ch trích quan tr ng c a cu c chi n tranh t các chính tr gia M và an ninh qu c gia và quân nhân, trong ó có tư ng ã ph c v trong chi n tranh.. Trên th gi i, chi n tranh và chi m óng c a M ã b chính th c lên án c a 54 qu c gia và ngư i ng u c a nhi u tôn giáo l n. bao g m c các ng
minh c a M trong cu c xung t, các cu c bi u tình l n v i hàng tri u ngư i tham gia M t ph n M tăng n m tay cô y, như m i ngư i t i hơn 60 qu c gia ã xu ng ư ng ngày 15 tháng 2, 2003, ph n i cu c xâm lư c Iraq Các k t qu thăm dò ý ki n có s n t Gallup International, cho th y có h tr cho m t cu c chi n tranh th c hi n " ơn phương c a M và các ng minh c a h " ã không vư t lên trên 11 ph n trăm b t kỳ nư c nào. [ 1 ] H tr cho m t cu c chi n tranh n u y quy n c a Liên Hi p Qu c dao ng t 13 ph n trăm (Tây Ban Nha) n 51 ph n trăm (Hà Lan). Lý do ph n đ i Nh ng ngư i ch trích cu c xâm lư c tuyên b r ng nó s d n n cái ch t c a hàng ngàn thư ng dân Iraq và binh lính cũng như Liên minh quân, và nó s làm t n h i hơn n a hòa bình, n nh kh p khu v c và th gi i. M t lý do thư ng ư c nêu ra cho phe i l p các chính ph nư c ngoài không bao gi có quy n can thi p vào các qu c gia n i b c a các v n ch quy n khác (bao g m c ch nghĩa kh ng b ho c b t kỳ v không qu c t khác). Giorgio Agamben , nhà tri t h c ngư i Ý, cũng ã cung c p m t phê phán logic c a chi n tranh ph u.
Nh ng ngư i khác ã ch p nh n m t quy n h n ch s can thi p quân s nư c ngoài, nhưng v n ph n i cu c xâm lư c trên cơ s ó nó ã ư c th c hi n mà không c n Qu c 'Kỳ và ã ư c phê duy t do ó vi ph m lu t pháp qu c t . Theo ó, tuân th i u kho n c a Hoa Kỳ và các cư ng qu c khác Hi n chương LHQ và các i u ư c qu c t khác mà chúng ràng bu c pháp lý không ph i là m t l a ch n, nhưng nghĩa v pháp lý; th c hi n s c m nh quân s vi ph m Hi n chương Liên H p Qu c làm suy y u các quy nh c a pháp lu t và là b t h p pháp trên quy mô qu c t . Benjamin B. Ferencz , ngư i t ng là trư ng Ki m sát viên c a M v t i ác chi n tranh c Qu c xã t i các th nghi m Nuremberg sau Th chi n II, ã lên án cu c chi n tranh Iraq như là m t chi n tranh xâm lư c ( ư c t tên t i Nuremberg là "t i ph m qu c t t i cao") và nói r ng ni m tin c a ông George W. Bush , là "" kh i u c a chi n tranh, nên ã t o nên các t i ác chi n tranh. Cũng có s hoài nghi c a Hoa Kỳ tuyên b r ng chính ph c a Iraq có b t kỳ liên k t v i Al-Qaeda , phong trào H i giáo ư c coi là nhóm kh ng b ch u trách nhi m v Ngày 11 tháng 9 năm 2001 t n công vào Trung tâm Thương m i Th gi i và L u Năm Góc. M t s tranh cãi nói r ng Hoa Kỳ s xem xét hành ng quân s ch ng Iraq và không ch ng l i Tri u Tiên, trong ó Tri u tiên tuyên b ã có vũ khí h t nhân và ã thông báo r ng nó ã s n sàng chiêm ngư ng chi n tranh v i Hoa Kỳ. i u này ch trích B c Tri u Tiên tăng cư ng khi báo cáo th c hi n m t vũ khí th nghi m h t nhân vào ngày 09 Tháng Mư i 2006. Cũng có nh ng l i ch trích c a Liên minh chính sách c a nh ng ngư i không tin r ng hành ng quân s s giúp ch ng kh ng b , v i m t s tin r ng nó th c s s giúp các n l c tuy n d ng Al-Qaeda, nh ng ngư i khác tin r ng chi n tranh và ngay sau chi n tranh th i s d n n m t gia tăng áng k nguy cơ mà vũ khí h y di t hàng lo t s rơi vào tay k x u (bao g m c Al-Qaeda). C hai bên trong và bên ngoài Hoa Kỳ, m t s cho r ng lý do chính quy n Bush ti n hành cu c chi n giành quy n ki m soát ngu n tài nguyên Iraq t nhiên (ch y u là xăng d u). Nh ng nhà phê bình c m th y r ng cu c chi n s không giúp gi m nguy cơ ph bi n vũ khí WMD, và r ng lý do th c s cho cu c chi n này là ki m soát an toàn c a các m d u c a Iraq vào th i i m các liên k t M v i R p Saudi ư c xem là có nguy cơ. "Không i
máu l y d u" là m t ti ng kêu ph n i ph bi n trư c khi cu c xâm lư c tháng 3 năm 2003. M t s ngư i ph n i c a cu c chi n cũng tin r ng s không có vũ khí h y di t hàng lo t Iraq, và vì th có r t ít lý do cho cu c xâm lư c m t. N i b t trong s này là Scott Ritter , m t c u tình báo quân i nhân viên và sau ó m t thanh tra vũ khí Liên Hi p Qu c t i Iraq , và ngư i vào năm 1998 ã ư c di u hâu i v i Iraq ư c khuyên nh c a các Thư ng ngh sĩ Joe Biden , "Quy t nh hay không nư c nên n chi n tranh là m t chút trên l p c a b n tr ti n. " i u tra sau khi cu c xâm lư c không có b ng ch ng WMDs Iraq (ngoài m t s lư ng r t nh ch t hóa h c xu ng c p vũ khí n n m sau khi Chi n tranh Iran-Iraq k t thúc vào năm 1988). Nói chung, tuy nhiên, r t ít i th c a các cu c xâm lư c Iraq công khai bày t nghi ng v vi c li u các ch Saddam Hussein s h u vũ khí h y di t hàng lo t. Trong th i gian chi m óng, m t s ngư i ph n i cáo bu c T ng th ng Bush th ơ v i nh ng au kh gây ra b i cu c xâm lư c. Ph n i t i Hoa Kỳ Chi n tranh Iraq ã g p s ph n i ph bi n áng k t i Hoa Kỳ, b t u trong các giai o n l p k ho ch và ti p t c thông qua vi c chi m óng sau cu c xâm lư c c a Iraq. Nh ng tháng d n n chi n tranh ã th y cu c bi u tình trên kh p nư c M , l n nh t trong s ó, t ch c vào ngày 15 tháng 2, năm 2003 tham gia kho ng 300.000 n 400.000 ngư i bi u tình New York City, v i s lư ng nh ph n i t i Seattle, San Francisco, Chicago, và khác thành ph . Phù h p v i tình c m ch ng chi n tranh c a các cu c bi u tình, trong nh ng tháng d n t i cu c chi n tranh Iraq, nhi u ý ki n công chúng M ng h m t gi i pháp ngo i giao v can thi p quân s ngay l p t c. M t tháng m t năm 2003 CBS News / New York Times bình ch n cho th y 63% ngư i M mu n T ng th ng Bush tìm m t gi i pháp ngo i giao cho tình hình Iraq, so v i 31% ngư i ng h ngay l p t c can thi p quân s . ó là cu c thăm dò cũng cho th y, tuy nhiên, n u ngo i giao th t b i, h tr cho các hành Saddam Hussein ã ư c trên 60 ph n trăm. [5] ng quân s lt
Ngày trư c khi cu c xâm lư c ngày 20 tháng 3, m t TODAY M / CNN / Gallup Poll hàng h tr cho chi n tranh ã ư c liên quan n Liên H p Qu c phê duy t. G n sáu trong 10 nói r ng h ã s n sàng cho cu c xâm lư c như v y "trong tu n t i ho c hai." Nhưng có h tr gi m i n u s ng h c a Liên H p Qu c ã không u tiên thu ư c. N u H i ng B o an Liên H p Qu c ã bác b m t ngh quy t m ư ng cho hành ng quân s , ch có 54% ngư i M ng h m t cu c xâm lư c c a M . Và n u chính quy n Bush ã không tìm ki m m t H i ng B o an b phi u cu i cùng, h tr cho m t cu c chi n tranh ã gi m n 47%. Ngay sau khi cu c xâm lư c 2003 h u h t các cu c thăm dò bên trong nư c M cho th y i a s ngư i M ng h chi n tranh, nhưng xu hư ng ó b t u thay i ít hơn m t năm sau khi chi n tranh b t u. B t u t tháng 12 năm 2004, các cu c thăm dò ã liên t c ch ra r ng a s cho r ng cu c xâm lư c là m t sai l m. n năm 2006, ý ki n v nh ng gì Hoa Kỳ nên làm Iraq ư c chia, v i m t a s nh thư ng thiên v thi t l p th i gian bi u rút quân, nhưng so v i thu h i ngay l p t c. Tuy nhiên, trong lĩnh v c này ph n ng r t khác nhau v i nh ng t ng chính xác c a câu h i. K t khi cu c xâm lư c Iraq, m t trong nh ng nhà lãnh o rõ ràng nh t c a phe i l p ph bi n M ã ư c Cindy Sheehan , m c a Casey Sheehan , m t ngư i lính b gi t t i Iraq. Sheehan vai trò c a m t nhà lãnh o ch ng chi n tranh ã b t u v i hi n c m tr i c a mình g n trang tr i c a T ng th ng Bush Crawford, Texas, và ti p t c v i m t tour du l ch c nư c và các chuy n i n châu Âu và Nam M . Ph n i t an ninh qu c gia và nhân viên quân s C u chi n binh Iraq ch ng chi n tranh th hi n Washington, DC ngày 15 Tháng 9, 2007. Các lá c M ư c hi n th l n ngư c, mà theo mã c là m t tín hi u g p n n
Nhi u thành viên n i b t c a c ng ng an ninh quân s qu c gia, c bi t là nh ng ngư i ng h m t cách ti p c n hi n th c hơn cho quan h qu c t ã truy t c cu c chi n tranh. Ngày 28 tháng b y 2002, tám tháng trư c khi cu c xâm lư c Iraq, Washington Post báo cáo r ng "nhi u sĩ quan quân i cao c p Hoa Kỳ" bao g m các thành viên c a mưu trư ng liên quân ch ng l i m t cu c xâm lư c trên cơ s ó các chính sách ngăn ch n ã ư c làm vi c. M t vài ngày sau ó, tư ng Joseph P. Hoar (Ret.) c nh báo r ng y ban i ngo i Thư ng vi n r ng cu c xâm lư c là nguy hi m và có l không c n thi t. Morton Halperin , m t chuyên gia v chính sách i ngo i v i các H i ng Quan h i ngo i và Trung tâm Ti n b M c nh báo r ng m t cu c xâm lư c s làm tăng m i e d a kh ng b . Trong m t cu n sách năm 2002, Scott Ritter , m t thanh tra vũ khí h t nhân Iraq 1991-98, l p lu n ch ng l i cu c xâm lư c m t và bày t nghi ng v tuyên b c a T ng th ng Bush chính mà Saddam Hussein ã có m t WMD năng l c. Brent Scowcroft , ngư i ã t ng là C v n An ninh Qu c gia cho T ng th ng George HW Bush là m t nhà phê bình s m. Ông ã vi t m t ngày 15 tháng tám năm 2002 biên t p trong The Wall Street Journal có t a "Không t n công Saddam", bi n lu n r ng cu c chi n s phân tâm t cu c chi n r ng l n hơn ch ng l i kh ng b và các cu c xung t Israel-Palestine , c n ư c ưu tiên cao nh t c a M trong Trung ông. Các tháng ti p theo, Tư ng Hugh Shelton , c u Ch t ch c a mưu trư ng liên quân , ã ng ý r ng cu c chi n t i Iraq s ánh t chi n tranh ch ng kh ng b . Ngày 19 tháng 1 2003, T p chí TIME ã báo cáo r ng "có n 1 trong 3 sĩ quan cao c p t câu h i trí tu c a m t cu c chi n tranh ph u v i Iraq." Ngày 13 tháng hai, 2003 i s Joseph Wilson , c u i bi n t i Baghdad, ã t ch c t các d ch v nư c ngoài và công khai nghi ng s c n thi t cho m t cu c chi n khác Iraq Sau khi chi n tranh b t u, ông ã vi t m t bài xã lu n trên t New York Times có t a Nh ng gì tôi ã không Tìm Châu Phi tuyên b m t uy tín chính là Bush cho r ng Iraq ã c g ng mua uranium t Niger.
Ngày 16 Tháng Sáu, 2004, 27 c u ngo i giao cao c p Hoa Kỳ , các nhà quân s c p cao ban hành m t tuyên b ch ng chi n tranh. Các nhóm bao g m: William J. Crowe , Ch t ch c a mưu trư ng liên quân dư i th i • T ng th ng Ronald Reagan Joseph Hoar , c u Tư l nh l c lư ng M Trung ông • H. Allen Holmes , c u Tr lý B trư ng Qu c phòng i v i ho t • ng c bi t Donald McHenry , c u i s t i Liên Hi p Qu c • Merrill McPeak , c u quân mưu trư ng • Jack F. Matlock, Jr , m t thành viên c a H i ng An ninh Qu c gia • dư i Reagan và c u i s cho Liên Xô John Reinhardt , c u Giám c Cơ quan Thông tin Hoa Kỳ • Ronald , Theo T ng thư ký Liên H p Qu c cho Chính tr giao và c u • is m t Stansfield Turner , c u Giám c Cơ quan Tình báo Trung ương • Vào tháng Tư năm 2006, sáu v tư ng n i ti ng v hưu công khai ch trích B trư ng Qu c phòng Donald Rumsfeld là x lý c a chi n tranh, và kêu g i ông t ch c. Các nhóm bao g m hai v tư ng ch huy quân i Iraq: Thi u tư ng Charles H. Swannack , Jr (Ret.) và Thi u tư ng John (Ret.). M t trong nh ng tư ng là , Lieut. Tư ng Greg Newbold (Ret.), ngư i t ng là nhân viên c a L u Năm Góc hàng u ho t ng trong nh ng tháng d n n cu c xâm lư c, cũng xu t b n m t bài báo trong t p chí Time tháng t a "T i sao Iraq là m t sai l m." Trong tháng mư i năm 2007, Trung Tư ng Ricardo Sanchez , c u ch huy l c lư ng liên quân t i Iraq, g i là năm 2007 "tăng" là m t "sai l m chi n lư c", và cho r ng các lãnh o chính tr t i Hoa Kỳ có th ã ư c tòa án martialed cho hành ng c a h , có h ư c quân nhân. Ph n i t ngư i lính Ph n i c a Qu c h i Ý ki n t i Qu c h i M d n t i cu c chi n Iraq nói chung ng h m t gi i pháp ngo i giao, trong khi h tr quân s can thi p ngo i giao b th t b i
.Qu c h i phê bình cu c chi n tranh cũng ã ph n i k ho ch c a T ng th ng Bush g i thêm 20.000 lính M t i Iraq. Ph n i t các ng c viên t ng th ng Trong chi n d ch tranh c M t ng th ng năm 2008 , ng c viên i di n Ron Paul , sau ó, Thư ng ngh sĩ Barack Obama (T ng th ng Hoa Kỳ hi n nay), Thư ng ngh sĩ Chris Dodd , Hillary Clinton , Dennis Kucinich , và Mike Gravel là các nhà phê bình th ng th n nh t c a cu c chi n tranh Iraq . Barack Obama (ngư i ã giành chi n th ng trong cu c b u c ) không ph i là m t thư ng ngh sĩ t i th i i m bi u quy t Ngh quy t c a Chi n tranh Iraq, nhưng ã nhi u l n lên ti ng không ch p thu n c trư c và trong khichi n d ch tranh c c a ông, nói t i m t cu c bi u tình ch ng chi n tranh Chicago vào ngày 02 tháng mư i năm 2002. "Tôi không ph n i cho t t c các cu c chi n tranh tôi là ph n i cu c chi n tranh câm . " Ông cũng ã nói v " dài không xác nh ... chi phí chưa xác nh , nh ng h u qu không xác nh "mà ngay c m t cu c chi n tranh thành công s mang l i. Ph n i t các lu t sư chuyên v Lu t qu c t . Ph n i t i các nư c châu Âu Ch ng chi n tranh Venice , Italy. Xung quanh các cu c xâm lư c Iraq năm 2003 và sau ó chi m óng Iraq , s li u cho th y s ph n i hành ng quân s ch ng l i Iraq ã ư c ph bi n r ng rãi châu Âu. Ph n i trên toàn th gi i
C u chi n binh Iraq ch ng chi n tranh th hi n Washington, DC ngày 15 Tháng 9, 2007. Các lá c M ư c hi n th l n ngư c, mà theo mã c là m t tín hi u g p n n Nhi u thành viên n i b t c a c ng ng an ninh quân s qu c gia, c bi t là nh ng ngư i ng h m t cách ti p c n hi n th c hơn cho quan h qu c t ã truy t c cu c chi n tranh. Ngày 28 tháng b y 2002, tám tháng trư c khi cu c xâm lư c Iraq, Washington Post báo cáo r ng "nhi u sĩ quan quân i cao c p Hoa Kỳ" bao g m các thành viên c a mưu trư ng liên quân ch ng l i m t cu c xâm lư c trên cơ s ó các chính sách ngăn ch n ã ư c làm vi c. M t vài ngày sau ó, tư ng Joseph P. Hoar (Ret.) c nh báo r ng y ban i ngo i Thư ng vi n r ng cu c xâm lư c là nguy hi m và có l không c n thi t. Morton Halperin , m t chuyên gia v chính sách i ngo i v i các H i ng Quan h i ngo i và Trung tâm Ti n b M c nh báo r ng m t cu c xâm lư c s làm tăng m i e d a kh ng b . Trong m t cu n sách năm 2002, Scott Ritter , m t thanh tra vũ khí h t nhân Iraq 1991-98, l p lu n ch ng l i cu c xâm lư c m t và bày t nghi ng v tuyên b c a T ng th ng Bush chính mà Saddam Hussein ã có m t WMD năng l c. Brent Scowcroft , ngư i ã t ng là C v n An ninh Qu c gia cho T ng th ng George HW Bush là m t nhà phê bình s m. Ông ã vi t m t ngày 15 tháng tám năm 2002 biên t p trong The Wall Street Journal có t a "Không t n công Saddam", bi n lu n r ng cu c chi n s phân tâm t cu c chi n r ng l n hơn ch ng l i kh ng b và các cu c xung t Israel-Palestine , c n ư c ưu tiên cao nh t c a M trong Trung ông. Các tháng ti p theo,
Tư ng Hugh Shelton , c u Ch t ch c a mưu trư ng liên quân , ã ng ý r ng cu c chi n t i Iraq s ánh t chi n tranh ch ng kh ng b . Ngày 19 tháng 1 2003, T p chí TIME ã báo cáo r ng "có n 1 trong 3 sĩ quan cao c p t câu h i trí tu c a m t cu c chi n tranh ph u v i Iraq." Ngày 13 tháng hai, 2003 i s Joseph Wilson , c u i bi n t i Baghdad, ã t ch c t các d ch v nư c ngoài và công khai nghi ng s c n thi t cho m t cu c chi n khác Iraq Sau khi chi n tranh b t u, ông ã vi t m t bài xã lu n trên t New York Times có t a Nh ng gì tôi ã không Tìm Châu Phi tuyên b m t uy tín chính là Bush cho r ng Iraq ã c g ng mua uranium t Niger. Ngày 16 Tháng Sáu, 2004, 27 c u ngo i giao cao c p Hoa Kỳ , các nhà quân s c p cao ban hành m t tuyên b ch ng chi n tranh. Các nhóm bao g m: William J. Crowe , Ch t ch c a mưu trư ng liên quân dư i th i • T ng th ng Ronald Reagan Joseph Hoar , c u Tư l nh l c lư ng M Trung ông • H. Allen Holmes , c u Tr lý B trư ng Qu c phòng i v i ho t • ng c bi t Donald McHenry , c u i s t i Liên Hi p Qu c • Merrill McPeak , c u quân mưu trư ng • Jack F. Matlock, Jr , m t thành viên c a H i ng An ninh Qu c gia • dư i Reagan và c u i s cho Liên Xô John Reinhardt , c u Giám c Cơ quan Thông tin Hoa Kỳ • Ronald , Theo T ng thư ký Liên H p Qu c cho Chính tr giao và c u • is m t Stansfield Turner , c u Giám c Cơ quan Tình báo Trung ương • Vào tháng Tư năm 2006, sáu v tư ng n i ti ng v hưu công khai ch trích B trư ng Qu c phòng Donald Rumsfeld là x lý c a chi n tranh, và kêu g i ông t ch c. Các nhóm bao g m hai v tư ng ch huy quân i Iraq: Thi u tư ng Charles H. Swannack , Jr (Ret.) và Thi u tư ng John (Ret.). M t trong nh ng tư ng là , Lieut. Tư ng Greg Newbold (Ret.), ngư i t ng là nhân viên c a L u Năm Góc hàng u ho t ng trong nh ng tháng d n n cu c xâm lư c, cũng xu t b n m t bài báo trong t p chí Time tháng t a "T i sao Iraq là m t sai l m."
Trong tháng mư i năm 2007, Trung Tư ng Ricardo Sanchez , c u ch huy l c lư ng liên quân t i Iraq, g i là năm 2007 "tăng" là m t "sai l m chi n lư c", và cho r ng các lãnh o chính tr t i Hoa Kỳ có th ã ư c tòa án martialed cho hành ng c a h , có h ư c quân nhân. Ph n i t ngư i lính Ph n i c a Qu c h i Ý ki n t i Qu c h i M d n t i cu c chi n Iraq nói chung ng h m t gi i pháp ngo i giao, trong khi h tr quân s can thi p ngo i giao b th t b i .Qu c h i phê bình cu c chi n tranh cũng ã ph n i k ho ch c a T ng th ng Bush g i thêm 20.000 lính M t i Iraq. Ph n i t các ng c viên t ng th ng Trong chi n d ch tranh c M t ng th ng năm 2008 , ng c viên i di n Ron Paul , sau ó, Thư ng ngh sĩ Barack Obama (T ng th ng Hoa Kỳ hi n nay), Thư ng ngh sĩ Chris Dodd , Hillary Clinton , Dennis Kucinich , và Mike Gravel là các nhà phê bình th ng th n nh t c a cu c chi n tranh Iraq . Barack Obama (ngư i ã giành chi n th ng trong cu c b u c ) không ph i là m t thư ng ngh sĩ t i th i i m bi u quy t Ngh quy t c a Chi n tranh Iraq, nhưng ã nhi u l n lên ti ng không ch p thu n c trư c và trong khichi n d ch tranh c c a ông, nói t i m t cu c bi u tình ch ng chi n tranh Chicago vào ngày 02 tháng mư i năm 2002. "Tôi không ph n i cho t t c các cu c chi n tranh tôi là ph n i cu c chi n tranh câm . " Ông cũng ã nói v " dài không xác nh ... chi phí chưa xác nh , nh ng h u qu không xác nh "mà ngay c m t cu c chi n tranh thành công s mang l i. Ph n i t các lu t sư chuyên v Lu t qu c t . Ph n i t i các nư c châu Âu
Ch ng chi n tranh Venice , Italy. Xung quanh các cu c xâm lư c Iraq năm 2003 và sau ó chi m óng Iraq , s li u cho th y s ph n i hành ng quân s ch ng l i Iraq ã ư c ph bi n r ng rãi châu Âu. Ph n i trên toàn th gi i Bi u tình t i Pháp ch ng chi n tranh Ý ki n các cu c thăm dò cho th y dân s c a g n như t t c các qu c gia ph n i m t cu c chi n tranh mà không có u quy n c a Liên H p Qu c, và r ng quan i m c a Hoa Kỳ như là m t m i nguy hi m cho hòa bình th gi i ã tăng lên áng k . Liên H p Qu c T ng thư ký Kofi Annan mô t cu c chi n tranh là b t h p pháp, nói trong m t cu c ph ng v n năm 2004 Tháng Chín r ng ó là "không phù h p v i H i ng B o an." T ng th ng Brazil Luiz Inácio Lula da Silva nói r ng cu c xâm lư c "không tôn tr ng Liên h p qu c" và không có th gi i ý ki n vào tài kho n.
Nelson Mandela , c u T ng th ng Nam Phi, ư c g i là thái c a M năm tháng trư c khi cu c xâm lư c c a m t "m i e d a cho hòa bình th gi i". Ông cho bi t h ã g i m t thông i p r ng "n u b n s m t quy n ph quy t trong H i ng B o an, b n có th i ra ngoài và có hành ng và vi ph m ch quy n c a các qu c gia khác"; ". Ph i b lên án trong các t ng m nh" m t tin nh n mà Ph n i c a t ch c tôn giáo Các Vatican cũng ã lên ti ng ch ng l i cu c chi n t i Iraq. c T ng Giám M c Renato Raffaele Martino , m t c u phái viên Liên H p Qu c và trư ng ban hi n hành c a H i ng Tư pháp và Hòa bình, nói v i các phóng viên r ng cu c chi n ch ng Iraq là m t cu c chi n tranh phòng ng a và thành l p m t "cu c chi n tranh xâm lư c", và do ó không t o thành m t cu c chi n tranh chinh nghĩa . C u b trư ng ngo i giao, c T ng Giám M c Jean-Louis Tauran, bày t quan ng i r ng m t cu c chi n tranh Iraq s làm nóng tình c m ch ng Kitô h u trong th gi i H i giáo. Ngày 08 tháng hai 2003, Giáo hoàng John Paul II cho bi t "chúng tôi không bao gi t khu t ph c mình như th chi n tranh là không th tránh kh i." Ông ã nói ra m t l n n a vào ngày 22 tháng ba 2003, ngay sau khi cu c xâm lư c b t u, và nói r ng b o l c và vũ khí mà "không bao gi có th gi i quy t ư c v n c a con ngư i." C c T ng Giám M c i c a Canterbury, George Carey , và ngư i k nhi m ông, Rowan Williams , ã lên ti ng ch ng l i cu c chi n tranh v i Iraq. Ph n i chii n tranh Iraq di n ra trên kh p th gi i. Trên kh p th gi i, thái b t ng ã d n n hàng ngàn cu c bi u tình k t năm 2002, ch ng l i cu c xâm lư c Iraq. H ã ư c t ch c t i nhi u thành ph trên toàn th gi i, thư ng xuyên ph i h p x y ra ng th i trên toàn th gi i. Sau khi các cu c bi u tình ng th i, vào ngày 15 Tháng Hai năm 2003 ,s ngư i bi u tình l n nh t- t ng s c tri i b u, nhà văn Patrick Tyler c a t New York Times kh ng nh r ng h ã cho th y r ng có hai siêu cư ng trên th gi i: Hoa Kỳ và th gi i công lu n. Không nh ng th ,ho t ng ch ng chi n tranh di n ra dư i nhi u hình th c các
nhóm khác ã t ch c bu i c u nguy n th p n n, sinh viên bư c ra kh i trư ng h c. Các 15 tháng 2 năm 2003, cu c bi u tình trên toàn th gi i ã thu hút hàng tri u ngư i trên toàn th gi i. Nó thư ng ư c ư c tính có hơn 3 tri u ngư i ã tu n hành t i Rome, t m t n hai tri u London, hơn 600.000 Madrid , 300.000 Berlin, cũng như Damascus , Paris, New York, Oslo , Stockholm , Brussels , Johannesburg , Montreal - hơn 600 thành ph trên toàn th gi i. Cu c i bi u tinh này ã ư c li t kê trong sách k l c th gi i Guiness như cu c bi u tình phong trào qu n chúng l n nh t trong l ch s. Trong khi ó Washington t thái không quan tâm n làn sóng ph n i chi n tranh Iraq ngày càng tăng t Nga,Trung Qu c, các ng minh c, Pháp, Canada và trên toàn th gi i. Ngo i trư ng Colin Powell ã t ng tin tư ng s tìm ư c nh ng nư c khác có cùng ý mu n ti n hành chi n d ch quân s l t Baghdad. "Chúng ta không c n lo s ph i n chi n tr n m t mình" (Powell ) T i sao l i có làn sóng ph n chi n m nh m như v y? Có ngư i cho r ng M có lý khi phát ng t n công Iraq, r ng T ng th ng Iraq Saddam là c tài, r ng ngư i Nh t ho ng lo n và ngư i Hàn Qu c lo l ng khi v n h t nhân B c Tri u Tiên chưa ư c gi i quy t; r ng M là c nh sát qu c t ... Th c t M không th có lý do chính áng nào t n công m t qu c gia có ch quy n như Iraq. N u nói r ng ông Saddam là c tài, thì hãy t nhân dân Iraq ánh giá v s c tài ó. T ng th ng Bush có c tài không? Có, không nh ng c tài mà ông ta còn có thái và cách ng x r t cư ng quy n. Cu c chi n Nam Tư là m t ví d . M có vũ khí h y di t hàng lo t không? Có, không nh ng th mà có r t nhi u. V y ai là ngư i “gi i giáp”