LUẬN VĂN: Công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa hiện nay - thực trạng và giải pháp

LUẬN VĂN:

Công tác vận động thanh niên vùng Công giáo

tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa hiện nay - thực trạng và giải pháp

Mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài

Tôn giáo là một hiện tượng nảy sinh và tồn tại đã từ lâu trong lịch sử xã hội loài

người và trở thành một bộ phận cấu thành quan trọng của đời sống xã hội. Ra đời cách

đây 2000 năm, đạo Công giáo là một trong những tôn giáo lớn trên thế giới. Đạo Công

giáo truyền bá vào Việt Nam từ thế kỷ XVI - XVII. Thanh Hóa là một trong những nơi

đạo Công giáo truyền bá vào rất sớm, ở đây có Giáo phận riêng. Bên cạnh một số yếu tố

tích cực nhất định, đạo Công giáo để lại nhiều dấu ấn không mấy đẹp đẽ trong cuộc đấu

tranh cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội (CNXH).

Ngay từ rất sớm, Đảng ta đã nhận thức rõ ràng và sâu sắc vấn đề tôn giáo ở Việt

Nam, xem đó là vấn đề hết sức nhạy cảm. Chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước

ta là tôn trọng và đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân; thực hiện đoàn

kết giữa những người có tôn giáo và không có tôn giáo, giữa các tôn giáo khác nhau vì

mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Trong những

quan điểm của mình về công tác tôn giáo, Đảng ta nhấn mạnh và đề cao quan điểm: nội

dung cốt lõi của công tác tôn giáo là công tác vận động quần chúng, trong đó có thanh

niên vùng Công giáo.

Nhờ thực hiện nhất quán quan điểm đó, tín đồ (trong đó có thanh niên Công giáo)

ngày càng yên tâm, tin tưởng, tích cực thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước, góp

phần vào công cuộc đổi mới đất nước, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, thực hiện sống

"tốt đời, đẹp đạo".

Những năm gần đây, tình hình quốc tế và khu vực có những biến động phức tạp,

tác động mạnh mẽ đến tình hình nước ta. Một trong những biểu hiện đó là: các thế lực thù

địch, phản động lợi dụng tôn giáo nhằm phá vỡ khối đoàn kết toàn dân, phá hoại sự

nghiệp cách mạng ở nước ta. Rất dễ ràng nhận thấy là, mấy năm vừa qua và hiện nay, các

hội đoàn Công giáo củng cố hoạt động cuốn hút đông đảo tín đồ tham gia, trong đó có

một bộ phận không nhỏ là thanh niên. Tình hình đó thể hiện ở nhiều địa phương, ở giáo

phận Thanh Hóa, tình hình có phần sâu sắc hơn. Trong khi đó, tuy công tác vận động

thanh niên vùng Công giáo ở Thanh Hóa, có nhiều cố gắng nhưng chưa đổi mới kịp so

với tình hình. Thanh niên Công giáo Thanh Hóa chiếm một tỷ lệ không nhỏ trong bộ

phận thanh niên, họ đang đứng trước những thách thức lớn. Nhiều nơi thuộc vùng Công

giáo tập trung ở Thanh Hóa, tổ chức cơ sở Đoàn chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc chủ

trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác tôn giáo. Một bộ phận thanh niên

Công giáo mơ hồ về lý tưởng cách mạng, thờ ơ với chính trị, với hoạt động của Đoàn

thanh niên; tích cực tham gia các hoạt động trong đời sống tôn giáo. Việc tìm ra những

phương hướng và giải pháp đúng đắn để nâng cao chất lượng công tác vận động thanh

niên Công giáo của các tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung là một nhiệm vụ

cấp bách hiện nay đang thu hút sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, quản lý ở Thanh Hóa,

mà trực tiếp là Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Với khát vọng muốn đóng góp phần nhỏ bé

của mình vào công việc chung đó của tỉnh, tôi chọn vấn đề: "Công tác vận động thanh

niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa hiện nay - thực

trạng và giải pháp" làm đề tài tốt nghiệp.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Do tầm quan trọng của công tác vận động quần chúng tín đồ tôn giáo tham gia sự

nghiệp cách mạng của Đảng, trong một số năm gần đây đã có nhiều công trình nghiên

cứu vấn đề này dưới những góc độ khác nhau, như: "Vấn đề xây dựng Đảng ở một số

vùng có đồng bào theo đạo Thiên Chúa ở miền Bắc" đề tài khoa học cấp Bộ, Viện xây dựng

Đảng - Viện Mác - Lênin - Hồ Chí Minh, thực hiện năm 1995; "Công tác đoàn kết tập hợp

thanh niên tín đồ tôn giáo trong thời kỳ mới", báo cáo khoa học của Trung ương Đoàn

TNCS Hồ Chí Minh và Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, thực hiện năm 1999;

"Phát triển Đảng trong các vùng đồng bào theo đạo Thiên Chúa" của tiến sĩ Ngô Hữu

Thảo, Tạp chí Xây dựng Đảng số 4 năm 1999; "Công tác vận động quần chúng theo đạo

Thiên Chúa ở miền Bắc nước ta hiện nay (dưới góc độ tâm lý xã hội)", Luận văn thạc sĩ

khoa học lịch sử của Hoàng Mạnh Đoàn; "Tìm hiểu mặt chính trị của vấn đề Thiên Chúa

giáo ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay", Luận văn thạc sĩ khoa học chuyên ngành

CNXHKH của Nguyễn Văn Luyện; "Vận dụng quan điểm khoa học về tôn giáo trong

công tác đối với Thiên Chúa giáo hiện nay ở Việt Nam", Luận án tiến sĩ triết học của

Nguyễn Văn Long...

Trong các bài viết, công trình nghiên cứu đã nêu, các tác giả đã luận giải, phân

tích những nội dung quan trọng về tôn giáo nói chung, đạo Công giáo nói riêng và công

tác xây dựng Đảng, công tác vận động quần chúng tín đồ trong vùng đồng bào theo đạo

Công giáo ở phạm vi toàn quốc hay ở một số địa phương miền Bắc nước ta. Riêng vấn đề

thanh niên Công giáo và công tác vận động thanh niên vùng Công giáo chưa được đề cập

cụ thể. Chưa có một công trình nào nghiên cứu về công tác vận động thanh niên vùng

Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa hiện nay. Luận văn này là một

nỗ lực trong việc nghiên cứu mảng vấn đề đó.

3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu

3.1. Mục đích: trên cơ sở làm rõ thực trạng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

trong công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa và những vấn

đề đặt ra hiện nay, luận văn góp phần làm rõ nội dung và giải pháp nhằm nâng cao chất

lượng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trong công tác vận động thanh niên vùng Công

giáo nhằm phát huy hơn nữa sức mạnh của họ trong quá trình đổi mới đất nước.

3.2. Nhiệm vụ: Để thực hiện được mục đích nêu trên, luận văn có nhiệm vụ:

- Đánh giá đúng thực trạng thanh niên Công giáo, công tác vận động thanh niên

Công giáo của tổ chức cơ sở Đoàn trong việc thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng

và Nhà nước.

- Làm rõ vị trí của tổ chức cơ sở Đoàn trong công tác vận động thanh niên nói

chung, thanh niên vùng Công giáo tập trung nói riêng.

- Xác định rõ nội dung công tác vận động thanh niên Công giáo của tổ chức cơ sở

Đoàn và một số giải pháp thực hiện.

3.3. Phạm vi nghiên cứu:

Công tác vận động thanh niên Công giáo có phạm vi rất rộng. Trong đề tài này,

luận văn chủ yếu tập trung làm sáng rõ nội dung công tác giáo dục lý tưởng XHCN, tổ

chức phong trào hành động cách mạng qua việc thu hút thanh niên Công giáo vào hai

phong trào lớn "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước" của tổ chức cơ sở Đoàn

vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa hiện nay.

4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

4.1.Cơ sở lý luận: Đề tài được nghiên cứu, thực hiện trên quan điểm lý luận của

chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng ta về công tác vận động tín

đồ tôn giáo tham gia sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; những chủ trương của

Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh về công tác vận động thanh niên nói chung, thanh

niên Công giáo nói riêng.

4.2. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn vận dụng triệt để những quan điểm

phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đặc

biệt chú ý phương pháp kết hợp lịch sử và lôgíc, đối chiếu so sánh qua thực tế điều tra,

khảo sát địa bàn vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa.

5. Đóng góp mới của luận văn

Luận văn góp phần đánh giá thực trạng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn trong

công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa. Trên cơ sở đó, đề

xuất một số nội dung, giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn

trong việc nâng cao chất lượng công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung ở

Thanh Hóa.

6. ý nghĩa thực tiễn của đề tài

- Luận văn góp phần giúp cho các tổ chức cơ sở Đoàn ở vùng Công giáo làm tốt

công tác vận động thanh niên Công giáo tham gia sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

- Luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham khảo trong việc giảng dạy chuyên

đề về công tác vận động quần chúng ở các trường Chính trị tỉnh, huyện.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung

chính của luận văn gồm 2 chương, 5 tiết.

Chương 1

Thanh niên Công giáo và thực trạng công tác

vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung

của tổ chức cơ sở đoàn ở Thanh Hóa hiện nay

1.1. Đạo Công giáo ở Thanh Hóa và đặc điểm vùng Công giáo tập trung ở

địa phương

Thanh Hóa là một tỉnh thuộc khu vực Bắc Trung Bộ, nằm ở 19018’ vĩ độ Bắc và 104025’ - 106005’ kinh độ Đông, chỗ rộng nhất theo chiều Bắc - Nam là 95km và rộng nhất

theo chiều Đông - Tây là 189 km; phía Bắc giáp các tỉnh Sơn La, Hòa Bình và Ninh

Bình; phía Tây giáp tỉnh Hủa Phăn của Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào; phía Nam giáp

Nghệ An; phía Đông là biển Đông.

Thanh Hóa cách thủ đô Hà Nội 153 km về phía Nam, có 98 km đường quốc lộ 1A đi qua. Diện tích tự nhiên toàn tỉnh là 11.168 km2, có 70% đất đai là núi đồi và rừng,

có trên 500 km địa giới tỉnh và quốc gia, khoảng 102 km bờ biển. Toàn tỉnh được chia thành ba vùng lớn là: Vùng đồng bằng 1.864,23 km2; vùng ven biển 1.141,89 km2; vùng trung du và miền núi 7.893,41 km2; còn lại là đảo, sông và hồ (268,47 km2).

Hệ thống sông ở Thanh Hóa theo bướng Tây-Bắc - Đông-Nam và Đông-Tây đều

đổ ra biển Đông.

Biển Thanh Hóa thuộc vịnh Bắc Bộ, phía ngoài cách bờ biển khoảng 290 km có đảo Hải Nam (của Trung Quốc) diện tích thềm lục địa 18.000 km2, biển nông và bằng phẳng.

Có thể nói Thanh Hóa như là một hình ảnh thu nhỏ của nước Việt Nam với đủ

các vùng rừng núi, trung du, đồng bằng và thềm lục địa, có khả năng xây dựng và phát

triển tương đối toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội...

Thanh Hóa là một tỉnh dân số đông, (tính đến tháng 1 năm 2000 là 3 triệu 562

nghìn 357 người), đứng thứ hai so với các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Toàn tỉnh Thanh Hóa có 27 huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; trong đó có 11

huyện miền núi, 5 huyện miền biển, 8 huyện đồng bằng,

1 thành phố và 2 thị xã; có 630 đơn vị xã, phường, thị trấn; có 48 xã ven biển, 195 xã, thị

trấn miền núi (có 88 xã vùng cao, 13 xã có chung đường biên giới với nước bạn Lào) [16,

tr. 6-7].

Thanh Hóa là một trong những cái nôi của nền văn hóa dân tộc với: Văn hóa Núi

Đọ (Sơ kỳ thời đại đá cũ); Văn hóa Sơn Vi (Hậu kỳ thời đại đá cũ); Văn hóa Hòa Bình;

Văn hóa Bắc Sơn; Văn hóa Đa Bút (thời đại Đá mới); Văn hóa Hoa Lộc (thời Đồng Đá);

Văn hóa Đông Sơn và Bộ Cửu Chân thời Hùng Vương. Nhân dân Thanh Hóa cũng đã

đóng góp nhiều sức người, sức của vào quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc. Tên

tuổi của Bà Triệu, Lê Hoàn, Lê Lợi, Phạm Bành, Đinh Công Tráng, Tống Duy Tân...

luôn là niềm tự hào của nhân dân Thanh Hóa, của dân tộc Việt Nam. Trong hai cuộc

kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, nhân dân Thanh Hóa cũng đã đóng góp

những công sức không nhỏ, góp phần cùng nhân dân cả nước đánh thắng hai đế quốc to

là Pháp và Mỹ. Tính từ tháng 8 năm 1945 đến tháng 10-1995, Thanh Hóa có 391.657

người đi bộ đội, 41.863 người đi Thanh niên xung phong. Toàn tỉnh có 56.559 liệt sĩ,

32.146 thương binh, 25 đơn vị và 71 cá nhân được tuyên dương anh hùng lực lượng vũ

trang nhân dân, có 1.125 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, 2 đơn vị và 16 cá nhân được tuyên

dương anh hùng lao động [16, tr.102]. Trong dịp vào thăm Thanh Hóa lần thứ hai (ngày

13-6-1957) Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khen ngợi: "Bây giờ tiếng Việt Nam đến đâu, tiếng

Điện Biên Phủ đến đó. Tiếng Điện Biên Phủ đến đâu, đồng bào Thanh Hóa cũng có một

phần vinh dự đến đó" [38, tr. 400]. Ghi nhận sự đóng góp to lớn và xuất sắc của Đảng bộ,

nhân dân và các lực lượng vũ trang Thanh Hóa đối với sự nghiệp chống Mỹ cứu nước

của dân tộc, Đảng và Nhà nước ta đã trao tặng "Huân chương Sao vàng" cho cán bộ,

nhân dân và lực lượng vũ trang toàn tỉnh.

Tuy nhiên, là tỉnh có bờ biển dài, rộng và bằng phẳng, có những cửa lạch lớn

thuận lợi cho giao thông đường biển, Thanh Hóa là tỉnh ở miền Bắc nước ta đạo Công

giáo truyền bá vào rất sớm.

Tháng 6 năm 1549, Thánh Phanxicô cùng với hai cha đồng bạn và ông Phaolô

Hashiro (người Nhật Bản) từ Mã Lai lên tàu sang Nhật Bản. Nhiều tác giả cho rằng, trên

đường đi đến Nhật Bản, Thánh Phanxicô đã ghé vào cửa Bạng (Tĩnh Gia, Thanh Hóa) để

tránh bão. Ngày nay ở cửa Bạng vẫn lưu truyền thuyết về một loại cua biển trên mu in hình

Thánh giá trắng do Thánh Phanxicô chúc lành cho con cua và dấu Thánh giá đã ghi lại

trên mu con cua. Dân chúng trên cửa Bạng quen gọi thứ cua đó là "cua Thánh Phanxicô".

Ngày 19-3-1627, từ Ma Cao, hai Giáo sĩ Derhodes (tức Đắc Lộ) và Redro

Marques đi qua vùng Hải Nam gặp bão, tàu dạt vào cửa Bạng. Để ghi ơn phù hộ của

Thánh cả và để hiến dâng cho công cuộc truyền giáo được bắt đầu, trong chính ngày lễ

Thánh nhân, giáo sĩ Đắc Lộ đặt cửa biển đó là cửa Thánh Giuse và nhận là người bổn mạng

sứ Bắc. Tới đây, hai giáo sĩ bắt đầu cho việc truyền giáo ở miền Bắc. Hai người dân

trong nhóm dân chài ở cửa Bạng đến xin học đạo và chịu phép rửa tội với cả gia đình. Một

người được đặt tên Thánh Giuse, một người mang tên Thánh Inhaxu. Từ đó, giáo sĩ Đắc Lộ

tiếp tục sứ vụ đã bắt đầu. Trong ít ngày đã có 32 người dân ở cửa Bạng và các vùng lân

cận chịu phép rửa tội. Trong thời gian này, hai giáo sĩ đã chọn ngày thứ 6 Tuần Thánh

làm ngày suy tôn Thánh giá, tổ chức lễ dựng Thánh giá trên núi, đánh dấu điểm bắt đầu

cuộc truyền bá của Giáo hội xứ Bắc [18, tr. 124-125].

Đến tháng 2-1896, thị xã Thanh Hóa lúc bấy giờ (nay là thành phố Thanh Hóa)

chưa có nhà xứ, chỉ có một nguyện đường nhỏ với phòng lợp tranh thuộc họ Thí Trường

(Trường Thi) và nhà nuôi cô nhi. Thời gian này, Đức cha Thành (Giám mục phó Giáo

phận Hà Nội), tới Thanh Hóa, ngỏ ý muốn lập Tòa giám mục cho Giáo phận mới sẽ được

thiết lập. Nhưng lúc ấy, thị xã Thanh Hóa giáo dân quá ít, ở rải rác xa nhau. Do đó, ông

đã thay đổi ý định và chỉ lập ở đây một giáo xứ quy tụ các họ đạo Thí Trường, Đức Thọ,

Yên Vực (phía nam cầu Hàm Rồng) Đại Tiền, Kẻ Son, Phù Chẩn, Bình Đơn và Giàng,

cách nhau từ 1-5 km. Tất cả 8 họ đạo với 350 tín hữu gọi là Giáo xứ Thí Trường. Linh

mục Huyền được cử là chính xứ đầu tiên.

Cuối năm 1896, Đức cha Thành từ Thanh Hóa trở ra Phát Diệm ngỏ lời với cha

Trần Lục muốn đặt Tòa giám mục ở đây. Cha Trần Lục vui vẻ đồng ý ngay. Sau khi báo

cáo với Tòa Thánh Roma, ngày 15 tháng 4 năm 1901, Tòa Thánh Roma đã ra chiếu thư

về việc thiết lập Giáo phận mới, bao gồm tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa và Châu Lào, mang

tên Giáo phận xứ Thanh (cũng gọi là Bắc kỳ Duyên hải). Từ năm 1924 cải tên là Phát

Diệm - nơi đặt Tòa giám mục. Đức cha Alexandre Marcou Thành làm đại diện Tông tòa

tiên khởi [18, tr. 120-121].

Phát Diệm phát triển nhanh và tăng dân số, vấn đề đặt ra là phải chia Giáo phận.

ở Ba làng đã có trường Bảng rộng lớn, khi thành lập Giáo phận mới sẽ kiêm cả Tiểu

chủng viện và trường Triết học. Tòa giám mục và Sở nhà chung được quyết định đặt ở thị

xã Thanh Hóa (nay là thành phố Thanh Hóa). Năm 1930, công việc kiến thiết nhà thờ

tỉnh được bắt đầu. Ngày 21-6-1932, sau thời gian chuẩn bị, Tòa thánh ban chiếu thư thiết

lập Giáo phận Thanh Hóa - gồm tỉnh Thanh Hóa (13 phủ, huyện) và tỉnh Sầm Nưa (6 châu thuộc Lào) với diện tích khoảng 20.000 km2, tổng dân số 1.400.000 người Việt, 80.000

người Lào. Đức cha De Cooman Hành làm đại diện Tông tòa đầu tiên, cai quản Giáo

phận mới. Tòa giám mục tại thị xã Thanh Hóa với hàng giáo sĩ 36 thừa sai Pháp, cha

Poncet Thảo được đặt làm cha chính Giáo phận. Thừa sai Augustin Canilhac Căn giữ

chức bề trên miền Châu Lào. Thừa sai Alfred Barbier Cẩn thư ký Tòa giám mục. Thừa

sai Joseph Réminiac Nhạc quản lý Giáo phận. Trường Ba làng từ 1927 trở thành Tiểu chủng

viện thánh Giuse dưới quyền cha Giám đốc Lury Lưu và các cha giáo sư Pon Cet Thảo,

Phạm Tần, Nguyễn Định Tường. Đại chủng sinh gửi ở Hà Nội. Ngoài hai dòng nữ tu đã có

từ năm 1926 và 1929, ngày 23-11-1935, dòng Mến thánh giá Thanh Hóa được thành lập trên

cơ sở tách từ Phát Diệm. Lớp khấn dòng đầu tiên được cử hành ngày 2-2-1938. Ngày nay,

Giáo phận Thanh Hóa chỉ còn riêng ở địa bàn tỉnh Thanh Hóa [18, tr. 129-131].

Giáo phận Thanh Hóa từ khi được thành lập, tổ chức Giáo hội hoạt động hết sức

sôi động để lại nhiều dấu ấn sâu sắc.

Năm 1939, chỉ mấy năm sau khi thành lập, Địa phận Thanh Hóa đã có: Hàng

giáo sĩ gồm 33 thừa sai Pháp, 53 linh mục triều, 22 đại chủng sinh (học ở Hà Nội), 183

tiểu chủng sinh và trường thử. Hàng tu sĩ có 9 cha dòng Phan Sinh điều khiển 150 đệ tử

sinh; 11 (trong đó có 7 người Pháp) đan sĩ Cát Minh với 3 tập sinh; 17 nữ tu Đức Bà truyền

giáo (trong đó có 12 người Pháp); 5 tập sinh điều hành một trường học có lưu xá; 48 nữ tu

Mến thánh giá;

14 tập sinh, sinh hoạt trong 7 tu viện. Số giáo dân là 58.628 người và 7.442 dự tòng trên

tổng dân số là 1.500.000 người (chiếm 4,3%), chia làm 5 hạt, 16 giáo xứ, 494 họ đạo, 227

nhà thờ và nhà nguyện, 5 đất thánh [18, tr. 139].

Sau Cách mạng tháng Tám 1945 và toàn quốc kháng chiến 19-2-1946, chủng viện

Ba làng giải tán. Ngày 24-3-1954, Đức cha Hành đặt cha Pherô Phạm Tần (32 tuổi) làm

Tổng quản Giáo phận.

Từ sau chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơnevơ được ký kết, miền

Bắc hoàn toàn giải phóng. Cũng như các địa phương khác, ở Thanh Hóa "... tại một số

vùng dân cư theo đạo Thiên Chúa, trước khi rút khỏi miền Bắc, bọn địch đã cài cắm gián

điệp ở lại nhằm tạo cơ sở phá hoại lâu dài. Dựa vào điều 140 của Hiệp định Giơnevơ, bọn

phản động đã tung ra luận điệu "miền Bắc sẽ chết đói", "miền Bắc không được tự do tín

ngưỡng", "Chúa đã vào Nam", "Mỹ sẽ ném bom nguyên tử xuống miền Bắc"... Bằng

những thủ đoạn tuyên truyền lừa bịp và sự cưỡng ép tàn bạo của địch, hàng ngàn giáo

dân đã lìa bỏ quê hương di cư vào Nam. ở nhiều nơi, bọn phản động lợi dụng tôn giáo đã

tập hợp bọn côn đồ chống đối, vu cáo chính quyền cách mạng" [16, tr. 13-14]. Hoạt động

của bọn phản động cấu kết với các phần tử đội lốt tôn giáo nhằm chống phá chính quyền

cách mạng, lôi kéo giáo dân. Tại Thanh Hóa, hoạt động đó được biểu hiện rõ nhất, phức

tạp nhất là ở Nga Sơn và Tĩnh Gia.

Trước năm 1954, Giáo hội Công giáo Nga Sơn liên kết với đế quốc Pháp và bọn tay

sai, thành lập nhiều tổ chức chính trị phản động chống phá cách mạng nhằm đưa Nga Sơn

thành trung tâm tôn giáo của tỉnh Thanh Hóa tự trị. Chúng đã biến hầu hết các nhà thờ thành

trung tâm đào tạo, huấn luyện phản động tay sai. Thánh đường trở thành "đồn bốt giặc".

Nhiều giáo sĩ không chỉ làm chức năng truyền đạo, mà còn là những tên mật vụ chỉ điểm

cho kẻ thù vây bắt cán bộ, đảng viên. Linh mục Lê Thành Thục đã cùng thực dân Pháp

trực tiếp đem quân đi càn quét vùng giáo Nga Điền, Nga Phú, Nga Thái, Nga Thanh. Nhà

thờ Tam tổng đã trở thành một đồn địch thực sự. Địch bố trí các hỏa lực trên tháp

chuông, các lỗ châu mai xung quanh nhà thờ. Năm 1954, Lê Thành Thục tiếp tục tuyên

truyền thúc ép giáo dân di cư vào Nam, chống phá quyết liệt phong trào xây dựng hợp tác

hóa bằng cách đe dọa giáo dân: nếu không ra khỏi hợp tác xã sẽ bị "rút phép thông công".

ở Tĩnh Gia, bọn phản động đã tập trung bọn côn đồ âm mưu gây bạo loạn, cưỡng

ép 2.000 giáo dân từ Thượng Chiểu về Ba Làng chống lại chính quyền. ở các huyện

Quảng Xương, Nông Cống, Thọ Xuân, Vĩnh Lộc, Thành phố Thanh Hóa... bọn phản

động đã len lỏi vào nhà thờ, vào khu vực tập trung dân cư theo đạo Công giáo để tuyên

truyền, kích động và tổ chức di cư... Đêm ngày 1, rạng sáng ngày 2-1-1955, lợi dụng

chính quyền đuổi bắt 11 tên phản động dùng thuyền đánh cá liên lạc với tàu Pháp, bọn

phản động kích động hơn 1.000 giáo dân vào đâm chém và bắt đi 6 cán bộ, làm bị thương

40 người khác. Chính quyền đã sử dụng lực lượng trấn áp bọn phản động trong nhà thờ

Ba Làng. 400 tên côn đồ, trong đó có những kẻ cầm đầu phải đầu hàng. Trước âm mưu

của bọn phản động, mặc dù các cấp ủy Đảng và Chính quyền đã tích cực tuyên truyền

giải thích cho đồng bào giáo dân thấy được âm mưu của địch, vận động hơn 4.000 giáo

dân tập trung tại Phát Diệm để dư cư vào Nam quay về quê hương làm ăn sinh sống;

song, theo làn sóng di cư, toàn tỉnh Thanh Hóa có khoảng 18.000 giáo dân cùng 62 linh

mục, các đại chủng sinh và bốn dòng tu Phan Sinh, Cát Minh, Đức Bà truyền giáo và Mến

thánh giá di cư vào Nam [16, tr. 89-90].

Từ khi thành lập 1932, địa phận Thanh Hóa chỉ là địa phận đại diện Tông tòa. Từ

24-11-1960, với việc thiết lập hệ thống phẩm trật của Giáo hội Việt Nam, địa phận Thanh

Hóa trở thành Giáo phận chính tòa. Sự ảnh hưởng của Giáo hội tới đồng bào giáo dân

càng trở nên sâu sắc.

Dưới chế độ XHCN ở miền Bắc, với chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước

về công tác tôn giáo, đa số chức sắc Công giáo đã hòa mình với dân tộc, cùng nhân dân

xây dựng cuộc sống mới. Bên cạnh đó, một số giáo sĩ sẵn có thái độ thù địch, ngấm ngầm

chống phá cách mạng, tỏ thái độ bất hợp tác với Cộng sản. Điển hình ở Thanh Hóa thời

kỳ này, trong vùng đồng bào Công giáo ở Nga Sơn, dưới sự lãnh đạo của một tổ chức

phản động lấy tên là "Đảng cách mạng quốc gia Việt Nam" do Lường Mạnh Huân làm

thủ lĩnh, chúng đã thành lập ra "Hội Tràng hạt Mân côi". Đây là một tổ chức phản động

của bọn lợi dụng Công giáo với mưu đồ củng cố lực lượng, củng cố đức tin, đón chờ Bắc

tiến của Mỹ - Ngụy để phối hợp lật đổ Chính quyền cách mạng. "Hội Tràng hạt Mân côi"

đã phát triển nhanh ở

4 xã Nga Liên, Nga Thái, Nga Phú, Nga Điền (thuộc huyện Nga Sơn) và ở một số vùng

Công giáo thuộc huyện Hà Trung, Yên Định, Tĩnh Gia, Quảng Xương... Trước ý đồ và

hoạt động của chúng, tháng 6-1962, Công an Thanh Hóa đã lập chuyên án và phá án

thắng lợi. Tổ chức "Hội Tràng hạt Mân côi" phản động bị tan rã [16, tr. 94-95].

Đất nước bước vào thời kỳ cách mạng mới, thực hiện công cuộc đổi mới dưới sự

lãnh đạo của Đảng, hoạt động của Giáo hội Thanh Hóa đã có những chuyển biến đáng

khích lệ. Nhiều giáo sĩ, chức sắc Công giáo tham gia vào các tổ chức xã hội (như đại biểu

Hội đồng nhân dân các cấp, đại biểu Quốc hội), tích cực vận động quần chúng giáo dân

xây dựng cuộc sống mới, xây dựng chính quyền cơ sở, thực hiện sống "tốt đời, đẹp đạo".

Bên cạnh đó, hoạt động của Giáo hội Thanh Hóa dưới sự lãnh đạo của Vatican đã

và đang có những nội dung, hình thức, phương pháp hoạt động đáng quan tâm. Hướng

chiến lược của Giáo hội Công giáo Việt Nam hiện nay do Vatican chỉ đạo là không nên

manh động, đối đầu với Nhà nước mà phải tập trung vào các hoạt động để phát triển thế

lực của Giáo hội, làm cho Giáo hội có đủ lực lượng để làm đối trọng với Nhà nước ta.

Như vậy, ý đồ của Vatican là củng cố thế và lực cho Giáo hội Công giáo Việt Nam đủ

mạnh để có thể sử dụng Giáo hội như một công cụ, phương tiện chống phá ta lâu dài;

dùng Giáo hội Công giáo Việt Nam để làm xói mòn cơ sở quần chúng và các cơ sở của ta

trong các vùng giáo, biến các địa phận Công giáo thành lãnh địa riêng [32, tr. 61].

Cùng với Vatican, các thế lực phản động quốc tế đứng đầu là Mỹ coi việc lợi

dụng Giáo hội Công giáo nước ta như một công cụ để thực hiện chiến lược "Diễn biến

hòa bình" ở Việt Nam. Theo Giáo sư, tiến sĩ Chu Nguyên Chương, Việt kiều ở Mỹ:

"Giáo hoàng John Paul II sẵn sàng cho Mỹ mượn đạo quân thứ 5 hiện đang nằm vùng

ngay trong nước Việt Nam. Đạo quân gồm 5 triệu người Kytô giáo có tổ chức chặt chẽ,

hết sức cuồng tín và sẵn sàng nhận lệnh của Vatican bất cứ lúc nào" [14, tr. 4].

Biểu hiện rõ nét ở Thanh Hóa, hoạt động của Giáo hội là tăng cường, củng cố cơ

sở vật chất thật vững, dùng nhiều biện pháp hấp dẫn, tâm lý phù hợp với lứa tuổi nhằm

phát triển tín đồ, gây thanh thế Giáo hội. ở tất cả các xứ, Giáo hội dùng giáo quyền đưa

tín đồ vào hội đoàn, củng cố hội đoàn cũ, hình thành các hội đoàn mới, tăng cường các

hình thức hoạt động nhằm hợp thức các tổ chức mà Chính quyền không cho phép. Các

Linh mục được thuyên chuyển để hoạt động phù hợp với từng giáo xứ, đưa các Linh mục

trẻ có năng lực đến các vùng "khó khăn". Tăng cường đào tạo Linh mục. Tăng cường

"rao giảng lời chúa". Tổ chức các lớp học kinh bổn cho mọi lứa tuổi, đặc biệt chú trọng

tới lớp trẻ, đưa nữ tu xuống dạy kinh bổn ở các giáo xứ. Sau khi học là tổ chức các kỳ thi,

sát hạch dưới nhiều hình thức khác nhau, có đánh giá và khen thưởng từng đối tượng.

Một số chức sắc, chức việc có tư tưởng cơ hội, vọng ngoại, vâng phục, lợi dụng chính

sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Đó là việc một số

Linh mục ở Ba Làng (Tĩnh Gia) Sầm Sơn, Hà Trung... có những việc làm cố ý không

thông qua chính quyền. Có nơi, chức sắc, chức việc ngăn cản tín đồ tham gia các hoạt

động xã hội, thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, làm cho các tổ

chức quần chúng ở địa phương gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt, tổ chức hoạt động.

Gần đây, ở các xứ đạo tăng cường xây dựng cơ sở vật chất, tu sửa, cơi nới Tòa

giám mục, tu viện và xây dựng lại nhà thờ ở những nơi đã bị hư hỏng, đòi lại đất trước

đây đã bàn giao cho Nhà nước và các tổ chức xã hội hiện nay đang sử dụng. Thời gian qua,

địa phận Thanh Hóa đã làm 15 nhà thờ, có nhà thờ đầu tư trên 3 tỷ đồng [4, tr. 5]. Giáo hội

tìm mọi cách khôi phục mở mang cơ sở tôn giáo ở những nơi "khô", "nhạt đạo", vùng dân

tộc ít người, khôi phục và tổ chức lại cấp hành chính đạo (như tách họ đạo, tổ chức hoạt

động ở địa phận giáo hạt). Tăng cường, củng cố, trẻ hóa ban hành giáo cả số lượng và

chất lượng, có nơi lên 9 người, chủ yếu là tín đồ hoạt động tôn giáo tích cực; có nơi tranh

thủ đảng viên gốc giáo để bầu vào ban hành giáo.

Các chức sắc Giáo hội tăng cường quan hệ với Chính quyền, lợi dụng sự lơi lỏng

trong quản lý để hoạt động vượt khỏi khuôn khổ luật pháp trong một số việc, như: Hoạt

động tôn giáo trái phép che đậy bằng các hình thức hoạt động từ thiện, giáo dục, văn

hóa,... Các sinh hoạt trong đời sống tôn giáo của tín đồ được Giáo hội quan tâm tổ chức

chặt chẽ, hành lễ trang trọng, có dịp là tổ chức ở quy mô lớn để biểu dương lực lượng

như: Lễ kỷ niệm 100 năm nhà thờ Ba Làng (Tĩnh Gia); lễ táng các chức sắc ở Tòa giám

mục - Nhà thờ Thanh Hóa; tổ chức cho giáo dân hành hương vào nhà thờ La Vang

(Quảng Trị). Quan tâm đầu tư cho tín đồ (như làm giếng nước, nhà vệ sinh, đường giao

thông nông thôn, cho vay vốn phát triển kinh tế).

Đáng chú ý là trong hoạt động của Giáo hội hiện nay là tìm cách lôi kéo cán bộ,

đảng viên là tín đồ Công giáo tham gia sinh hoạt tôn giáo, bầu vào các ban hành giáo; cô

lập những gia đình cán bộ, đảng viên tích cực là người Công giáo - nhất là cán bộ, đảng

viên giữ các cương vị lãnh đạo của Đảng, Chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể quần

chúng ở địa phương. Đồng thời, Giáo hội tìm mọi biện pháp lôi kéo thanh - thiếu niên

thông qua các hoạt động hội đoàn theo giới tính, sở thích rất linh hoạt và tổ chức chặt chẽ

[4, tr. 3], [57, tr. 3-4]. Tòa giám mục Thanh Hóa tích cực tham gia các hoạt động xã hội,

từ thiện. Đợt thiên tai ở Hậu lộc năm 1996, Tòa giám mục đã ửng hộ tiền, gạo trị giá

20.000.000đ. Trong hai đợt quyên góp ửng hộ đồng bào Cu ba, riêng Tòa giám mục ủng

hộ 1 triệu đồng, bà con giáo dân quyên góp 161.253.000 đ. Trong đợt quyên góp ủng hộ

đồng bào miền Trung bị lũ lụt, Tòa giám mục ủng hộ 14 triệu đồng, nhà xứ chính tòa

Thanh Hóa 2 triệu, giáo dân toàn tỉnh 100 triệu [4, tr. 4].

Có thể nói, hoạt động của Giáo hội Thanh Hóa những năm gần đây thực sự đa

dạng, nhiều hình thức mới, cuốn hút đông đảo giáo dân - nhất là lực lượng thanh niên.

Điều đó đang tác động không ít tới tư tưởng, tâm lý quần chúng tín đồ, ảnh hưởng tới đời

sống, sinh hoạt và sự phát triển chung của xã hội. Hiện nay, ở Thanh Hóa tuy chưa thấy

xuất hiện những vấn đề chính trị phức tạp, song tình hình trên vẫn là những vấn đề mà

các cấp lãnh đạo, quản lý ở Thanh Hóa - trong đó có tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh

đáng quan tâm.

Từ tình hình đạo Công giáo ở Thanh Hóa, thực tế khảo sát các vùng công giáo

tập trung, bước đầu có thể rút ra một số đặc điểm như sau:

Một là, đạo Công giáo Thanh Hóa không có vùng toàn tòng mà chỉ có vùng tập

trung hoặc đan xen trong các vùng dân cư, có các tôn giáo khác hoặc không có tôn giáo.

Cho đến nay, Thanh Hóa có 18/27 huyện thị, thành phố có tín đồ theo đạo

Công giáo, được rải rác từ vùng biển tới khu vực miền núi. Tổng số giáo dân là

140.000 với 22.316 hộ (thống kê của Tòa giám mục Thanh Hóa là 111.520 người,

của Ban Tôn giáo ủy ban nhân dân tỉnh là 120.000 người). Toàn tỉnh có 46 xứ đạo

và phiên, 232 họ đạo, có 1 Giám mục, 35 linh mục, 7 tu sĩ và 63 nữ tu, có 267 người

tham gia ban hành giáo, 85 phó, chánh trương. Cơ sở thờ tự có 44 nhà thờ xứ, 1 nhà

thờ phiên, 188 nhà thờ họ, 12 nhà huyện, 5 nhà dòng và Tòa giám mục. Một số

huyện có đông tín đồ như Thọ Xuân, Nga Sơn, Tĩnh Gia, Vĩnh Lộc [5, tr. 3].

Hai là, Giáo dân Thanh Hóa phần đông là người lao động, chủ yếu là nông dân,

ngư dân. Họ là những người cần cù lao động, gắn bó với quê hương, có tinh thần đoàn

kết cộng đồng.

Điều kiện tự nhiên của vùng giáo dân Thanh Hóa, trừ thành phố Thanh Hóa, chủ

yếu là ven biển, vùng sâu, vùng xa, vùng thường xuyên gặp nhiều khó khăn về điều kiện

sản xuất, đi lại, điện nước sinh hoạt, điều kiện học hành của các em và các nhu cầu văn

hóa khác.

Những năm qua, thực hiện công cuộc đổi mới của Đảng, đồng bào giáo dân đã

hưởng ứng tích cực, phát huy nguồn lực của cộng đồng, đầu tư sản xuất, chuyển dịch cơ

cấu, đa dạng hóa ngành nghề, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội ở mỗi vùng dân cư ngày

càng phát triển. Nhiều giáo dân ở vùng đồng bằng Trung du, vùng Biển đã hòa nhập với

phong trào chung, đầu tư chiều sâu, mở rộng ngành nghề truyền thống, ứng dụng tiến bộ

kỹ thuật vào sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa. Một bộ

phận giáo dân làm kinh tế gia đình giỏi bằng thâm canh tăng vụ, khoanh nuôi, cải tạo,

bảo vệ rừng khai thác kinh tế vùng đồi như các xứ Hữu Lễ, Quảng Phú, Cẩm Phong.

Nhiều gia đình góp vốn mua sắm ngư cụ, tàu thuyền đánh bắt hải sản, khoanh vùng đầm

hồ nuôi trồng hải sản như ở xứ Ngọc Lẫm, Quảng Vọng, Hoài Yên, Quảng Trường. Các

hợp tác xã có truyền thống ở vùng biển như Nghi Sơn, Quang Minh (Tĩnh Gia), Quảng

Tiến (Sầm Sơn) vẫn được giữ vững và phát triển. Đời sống của giáo dân đang có nhiều

đổi mới, khởi sắc theo đà phát triển chung của xã hội.

Đánh giá về sự chuyển đổi trong đời sống kinh tế của đồng bào giáo dân Thanh

Hóa, Báo cáo tổng kết việc thực hiện Nghị Quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng

cường công tác tôn giáo trong tình hình mới, của Tỉnh ủy Thanh Hóa ngày 20/5/1997 ghi

rõ: "Số hộ có kinh tế khá tăng từ 5-10%, số hộ nghèo đói giảm từ 40% năm 1991 xuống

còn 25% năm 1996, có nơi chỉ có 15-20%, 80% nhà dân được ngói hóa, 90% hộ có điện

sinh hoạt... đời sống giáo dân ở nhiều xóm thôn từng bước được cải thiện. Nhiều gia đình

mua sắm được xe máy, tàu thuyền, ô tô phục vụ sản xuất kinh doanh" [57, tr. 2]. Cơ sở hạ

tầng như đường, trường học, điện, trạm xá nhiều nơi được Nhà nước đầu tư và nhân dân

góp vốn xây dựng cơ bản tạo sự chuyển biến mới ở các vùng giáo dân. Đời sống văn hóa

tinh thần có nhiều thay đổi tích cực. Nếu trước đây giáo dân chưa thật chú ý việc học tập

của con em, thì những năm gần đây, họ đã thấy được lợi ích và sự cần thiết phải nâng cao

dân trí, nên nhiều gia đình giáo dân chăm lo đến sự học tập của con em. Đây là nét mới ở

cùng Công giáo Thanh Hóa. Các hoạt động "uống nước nhớ nguồn", "đền ơn đáp nghĩa",

ủng hộ đồng bào bị lão lụt, thiên tai... được giáo dân hưởng ứng tốt. Tinh thần chung của

giáo dân là cởi mở, giải tỏa bớt mặc cảm, coi sự nghiệp đổi mới của Đảng phù hợp với

lợi ích của bản thân và gia đình họ, do đó, đã hưởng ứng đường lối, chủ trương, chính

sách của Đảng và thực hiện pháp luật của Nhà nước.

Ba là, Giáo dân Công giáo tỉnh Thanh Hóa về đời sống vật chất và tinh thần,

những năm gần đây, tuy đã được cải thiện, song so với yêu cầu chung thì còn nhiều thấp

kém; giác ngộ chính trị thấp, nhiều người thiếu hiểu biết về pháp luật, ý thức vươn lên

làm chủ chưa cao, nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng có xu hướng tăng.

Trong nhiều khó khăn của giáo dân hiện nay thì vấn đề gia tăng dân số được xem

như là biểu hiện của kết quả và đồng thời là nguyên nhân của tình trạng này. Tỷ lệ tăng

dân số cao, có nơi còn quá cao, tỷ lệ người sinh con thứ 3 khá phổ biến [57, tr. 4]. Ví như

ở xã Thọ Xương (Thọ Xuân) tỷ lệ sinh năm 1998 là 1,4%; năm 1999 là 1,47%; dự kiến

năm 2000 sẽ là trên 1,5%. Trong khi đó, mặt bằng chung của toàn huyện Thọ Xuân về tỷ

lệ sinh là 0,86%.

Trình độ học vấn nhìn chung là rất thấp, tại vùng Công giáo Thanh Hóa phổ biến

là văn hóa tiểu học, trung học cơ sở, trình độ phổ thông trung học rất ít. Một bộ phận tín

đồ mê tín, tính vâng phục cao và dễ bị sai khiến, lợi dụng theo lời chức sắc Công giáo, kể

cả những vấn đề trái với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Gần đây, ở các

vùng Công giáo, thời gian đi lễ nhà thờ, học giáo lý, kinh bổn kéo dài, ảnh hưởng đến sản

xuất, đời sống; giáo dân phải đóng góp tiền bạc xây dựng, sửa chữa nhà thờ dưới sức ép

của chức sắc tôn giáo với nhiều hình thức, và giá trị phân bổ khá lớn nhưng không dám

đấu tranh. Có nơi, giáo dân phải đóng góp cho Giáo hội ít nhất là 200.000 đồng đến

500.000 đồng. ở vùng Công giáo Nga Sơn và một số vùng khác, Linh mục gửi phong bì

đến từng hộ gia đình để quyên tiền. Nhiều hộ giáo dân nghèo phải đi vay để nộp [4, tr. 5].

Nhìn chung vùng Công giáo Thanh Hóa phổ biến là khó khăn, trình độ dân trí

thấp, đời sống còn những thiếu thốn. Đa số giáo dân biết ơn Đảng và Nhà nước đã cứu

vớt họ thoát khỏi áp bức bóc lột, đói nghèo của địa chủ phong kiến và đế quốc. Đời sống

đang được ổn định, cải thiện với những chuyển biến mới, tích cực. Tư tưởng giáo dân

phấn khởi, tin tưởng xây dựng cuộc sống mới. Những mặt hạn chế trong giáo dân và đời

sống của giáo dân, vừa có yếu tố chủ quan từ bản thân nhận thức và hoạt động thực tiễn

của họ, vừa có yếu tố khách quan về điều kiện địa lý, xã hội và sự tác động mạnh mẽ của

tổ chức Giáo hội ở Thanh Hóa.

1.2. Thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa vừa là một tín đồ của Giáo hội

Công giáo, vừa là một thanh niên Việt Nam

Độ tuổi của thanh niên ở Việt Nam hiện nay được tính từ 15-30 tuổi. Thanh niên

Công giáo được hiểu là những tín đồ theo đạo Công giáo trong độ tuổi thanh niên.

"Thanh niên Công giáo" ở luận văn này đề cập bao gồm cả thanh niên là đoàn viên và

chưa phải là đoàn viên. ở Thanh Hóa, quần chúng tín đồ Công giáo chiếm một tỷ lệ

không nhỏ trong nhân dân (khoảng 4% dân số toàn tỉnh) và thanh niên Công giáo chiếm

một tỷ lệ không nhỏ trong lực lượng thanh niên nói chung. ở những vùng Công giáo tập

trung, thanh niên Công giáo chiếm tỷ lệ cao. Qua khảo sát ở 4 xã vùng Công giáo tập

trung, tỷ lệ thanh niên Công giáo là 55,1% so với tổng số thanh niên.

Để có cơ sở đánh giá thực trạng thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa hiện nay,

chúng tôi đã tiến hành điều tra theo phiếu đối với đối tượng thanh niên Công giáo ở 4 xã

vùng Công giáo tập trung thuộc các huyện Tĩnh Gia, Nga Sơn, Thọ Xuân, và Vĩnh Lộc.

Tổng số phiếu tổng hợp kết quả điều tra là 312 phiếu. Phân tích kết quả điều tra có một

số nét đặc điểm đáng quan tâm sau đây: Nữ thanh niên chiếm tỷ lệ cao trong tổng số

thanh niên 52,3%. Trình độ văn hóa nhìn chung là rất thấp (tiểu học 40,4%, trung học cơ

sở 44,9%, phổ thông trung học 14,7%). Về nghề nghiệp, thanh niên sản xuất nông nghiệp

chiếm tỷ lệ cao nhất 81,4%, sản xuất ngư nghiệp 6,4%, các ngành nghề thủ công, dịch

vụ... 12,2%. Đa số thanh niên chưa lập gia đình (87,5%). Thanh niên Công giáo, những

năm gần đây do trình độ văn hóa thấp, nên ít người tham gia nghĩa vụ quân sự. Hầu hết

thanh niên Công giáo thường xuyên đi lễ nhà thờ 87,8%. Số thanh niên đi lễ không

thường xuyên chỉ 10,6%. Số thanh niên tham gia các hội đoàn Công giáo chiếm tỷ lệ cao

(80,1%), trong đó có nhiều thanh niên tham gia từ 2 đến 3 hội đoàn (phụ lục 4).

Là một tín đồ tôn giáo, thanh niên Công giáo Thanh Hóa chịu sự ràng buộc, chi

phối của Giáo hội, qua đó họ được đáp ứng về nhu cầu, lợi ích của mình. Để đảm bảo

điều đó, họ tham gia vào tất cả những hoạt động tôn giáo trong sự chỉ dẫn của Giáo hội.

Trong đó, các hoạt động chủ yếu và nổi bật là:

Một là, họ thường xuyên cầu nguyện và đi lễ ở nhà thờ.

Theo khảo sát về vấn đề này thì có 87% thanh niên đi lễ. Lý do đi lễ của thanh

niên có nhiều khía cạnh khác nhau. Họ cầu nguyện và đi lễ thường xuyên với mục đích

tìm sự bằng an trong tâm hồn, thanh thản trong tư tưởng, giải thoát cho họ những điều bất

hạnh trong cuộc sống, bất trắc trong tình yêu. Họ đi lễ thường xuyên hàng tuần ở nhà thờ

còn bởi sự khuyến khích của gia đình, sự ràng buộc của giáo lý, giáo luật; bởi xuất phát

từ đặc điểm tâm lý thanh niên thích hoạt động, thích hòa đồng cùng bạn bè, anh em để

tránh sự lạc lõng, nhàn rỗi (phụ lục 4). Nhìn chung, việc đi lễ ở nhà thờ của thanh niên là

nhu cầu tín ngưỡng, nhu cầu về đời sống tâm linh và đó là việc bình thường. Tuy nhiên,

việc thanh niên đi lễ thường xuyên chưa hẳn đã là sự "sùng đạo" cao. Bằng phương pháp

phỏng vấn sâu, qua trao đổi với nhiều người trong họ, chúng tôi nhận thấy, thanh niên đi

lễ thường xuyên ấy đôi khi chỉ là sự "sùng đạo" về mặt hình thức, nhưng tâm thức tôn

giáo lại bàng bạc. Lý do đi lễ thường xuyên trong đa số thanh niên vì sự khuyến khích, vì

thích hòa đồng, điều đó, thể hiện xu hướng thế tục hóa trong nhu cầu tín ngưỡng của họ.

Điều này cũng nói lên rằng, trong cuộc sống hàng ngày, dưới thời kỳ phát triển kinh tế thị

trường, mở rộng giao lưu quốc tế, công nghiệp hóa hiện đại hóa, thanh niên Công giáo

chịu nhiều sự tác động, sự ràng buộc mà bản thân họ chưa đủ khả năng vượt lên được. Vì

thế, họ cần một chỗ dựa tinh thần ở nơi tôn giáo của họ. Thông qua lễ nghi, mong được

hiệp thông với đấng thiêng liêng. Từ đó cũng cho thấy, trong đời sống tinh thần, thanh

niên Công giáo Thanh Hóa còn có nhiều hụt hẫng, thiếu trống khi mà nhu cầu của họ

ngày một cao hơn.

Hai là, hầu hết thanh niên rất tích cực, thậm chí rất say sưa tham gia các hội

đoàn Công giáo.

Để có cơ sở nhìn nhận khách quan về thái độ của thanh niên tham gia các hội

đoàn Công giáo, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu, phân tích qua phiếu điều tra thực tế.

Hội đoàn Công giáo thực chất là một hình thức sống đạo tập thể của tín đồ. Giáo hội

thông qua hội đoàn để nắm tín đồ, củng cố đức tin tôn giáo, truyền đạo, đồng thời, sử

dụng hội đoàn vào mục đích của từng giáo hội (kể cả mục đích chính trị). Các hội đoàn

Công giáo vừa hoạt động mang tính thuần túy tôn giáo, vừa có tác dụng củng cố niềm tin,

tăng thêm sự gắn bó của quần chúng với Giáo hội. Ngoài các hoạt động thuần túy tôn

giáo, hội đoàn còn có các hoạt động xã hội trong cộng đồng (như nhân đạo, cứu trợ...),

các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao... cũng được sử dụng thường xuyên để

thu hút tín đồ, trong đó có thanh niên. Về tổ chức, hội đoàn khá chặt chẽ, đảm bảo sự chỉ

đạo của Giáo hội Công giáo và những người lãnh đạo hội đoàn. ở Thanh Hóa hiện nay,

các hội đoàn mà thanh niên tham gia nhiệt thành nhất là Hội kèn đồng, Hội trống, Hội

hát, Hội dâng hoa, Hội nghĩa binh, Hội giới trẻ...

Trên thực tế cho thấy, hoạt động của Hội đoàn Công giáo vừa có sức hấp dẫn với

thanh niên, vừa có nhiều ảnh hưởng (cả tích cực và tiêu cực) đối với thanh niên. Qua trao

đổi với một số thanh niên tham gia các hội đoàn Công giáo ở Nga Sơn, Tĩnh Gia, Thọ

Xuân, họ đều có chung một suy nghĩ là thích tham gia hội đoàn, bởi ở đó, được nghe

giảng kinh sách, học tập giáo lý, hướng dẫn thực hành các nghi lễ tôn giáo, tham gia các

hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao, cắm trại, du khảo. Qua đó, họ được sống trong môi

trường tôn giáo với những người bạn, người cùng niên, cùng giới của mình; được sinh

hoạt trong cộng đồng tập thể có tính kỷ luật, lòng nhân ái, được bổ sung những kiến thức

về văn hóa, xã hội. Tuy nhiên, một số thanh niên Công giáo cũng có những tâm tư bởi,

hội đoàn tổ chức quá nhiều các hoạt động, có ảnh hưởng không ít tới thời gian học tập, lao

động của họ. Hội đoàn huy động nhiều khoản phí, tạo không ít khó khăn cho thanh niên.

Việc đóng góp các khoản phí đó không trở thành quy định thống nhất cho các hội viên

trong toàn địa phận mà tùy từng xứ, từng hạt; tùy từng thời gian có huy động cụ thể. Lệ

phí thường xuyên là kinh phí sinh hoạt, quỹ vốn hoạt động... Có nơi, như ở Hải Thanh

(Tĩnh Gia), Hội giới trẻ mỗi tháng hội viên phải đóng góp 2.000 đồng, xây dựng quỹ tùy

theo từng thời điểm từ 5 đến 10.000 đồng. ở Thọ Xương (Thọ Xuân) mỗi tháng hội viên

Hội giới trẻ, Hội hát nhảy nộp từ 2.000 đến 5.000 đồng. Đặc biệt, các hội đoàn hoạt động

thường xuyên làm ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian, vật lực, tình cảm của thanh niên đối

với các hoạt động do Đoàn thanh niên tổ chức. Đáng chú ý là có nơi, hoạt động của hội

đoàn có dấu hiệu lợi dụng tôn giáo để tuyên truyền, xuyên tạc đường lối chính sách của

Đảng và Nhà nước; sử dụng thanh niên như một lực lượng đối trọng, gây chia rẽ mất

đoàn kết giữa thanh niên Công giáo và thanh niên không Công giáo trong địa bàn khu

vực.

Hội đoàn Công giáo ảnh hưởng đến thanh niên khá lớn. Điều này không phải chỉ

riêng có ở Thanh Hóa, một số địa phương khác cũng vậy. Báo cáo khoa học đề tài "Công

tác đoàn kết tập hợp thanh niên tín đồ các tôn giáo trong tình hình mới" của Trung ương

Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Bộ khoa học công nghệ và môi trường thực hiện năm 1999,

có ghi: "ý kiến đánh giá chung thiên về chiều hướng đánh giá tốt cao hơn hẳn, trong đó ý

kiến cho rằng hoạt động của hội đoàn tôn giáo là thiết thực bổ ích (ý kiến 1) chiếm

39,2%, có hình thức hấp dẫn (ý kiến 2) chiếm 22,6%, ý kiến cho rằng hoạt động của hội

đoàn tôn giáo là không cần thiết (ý kiến 4) chỉ có 9,2%. Điều này chứng tỏ rằng trong các

vùng có đông tín đồ tôn giáo, hoạt động của hội đoàn tôn giáo đã có ảnh hưởng và sự thu

hút khá lớn đối với thanh niên. Mức độ ảnh hưởng và thu hút này, đương nhiên là cao

nhất đối với các thanh niên là hội viên hội đoàn tôn giáo. Toàn bộ họ đều đánh giá hoạt

động của hội đoàn tôn giáo theo chiều hướng tốt (ý kiến 1: 42,1%, ý kiến 2: 57,9%) đối

tượng thanh niên chịu ảnh hưởng thu hút nhiều ở mức độ thứ hai là hội viên Hội LHTN

Việt Nam" [61, tr. 69].

Với tư cách là một thanh niên Việt Nam, thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa hiện

nay có nhiều chuyển biến tiến bộ trên nhiều mặt.

Có thể nhận thấy, đa số thanh niên phấn khởi với chính sách đại đoàn kết dân tộc

của Đảng và Nhà nước, tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới đất nước, có nguyện vọng được

học tập nâng cao trình độ, mong muốn được ổn định và cải thiện đời sống, mong muốn

quê hương sớm thoát khỏi đói nghèo, phát triển và phồn thịnh [54, tr. 12].

Mặc dù còn có những khó khăn, hạn chế, đa số thanh niên Công giáo Thanh Hóa

có tinh thần yêu nước, biết trân trọng truyền thống cách mạng của các thế hệ cha anh; có

ý chí phấn đấu vượt qua những khó khăn, sống và làm việc với tư cách là một người công

dân yêu nước. Họ đã có nhiều đóng góp tích cực trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ

quốc. Thống kê qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, thanh

niên Công giáo Thanh Hóa có 163 người tham gia bộ đội chống Pháp, 3.377 thanh niên

tham gia bộ đội và thanh niên xung phong chống Mỹ; có 607 liệt sĩ và 373 thương binh.

Toàn tỉnh có 14 bà mẹ Việt Nam anh hùng là người Công giáo và 2 anh hùng lực lượng

vũ trang nhân dân. Từ khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, thanh niên Công giáo đã

có nhiều chuyển biến mới. Họ ý thức được sự cần thiết phải học tập nâng cao trình độ để

tiếp cận với kiến thức khoa học kỹ thuật hiện đại và công nghệ mới; sống năng động và

thực tế hơn. Số thanh thiếu niên theo học ở các lớp học tăng hơn so với trước: 17.374 học

sinh tiểu học, 7.448 học sinh trung học cơ sở, 1.083 học sinh trung học phổ thông, 126

học sinh cao đẳng và trung học chuyên nghiệp, 62 sinh viên đang học ở các trường đại

học (phụ lục 6). Tuy số liệu còn chưa cao nhưng đó là sự chuyển biến tích cực trong

thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa.

Với các hoạt động của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, thanh niên Công

giáo đã và đang chuyển mình với xu thế tốt, có nhiều cố gắng tham gia các hoạt động do

Đoàn thanh niên tổ chức. Chất lượng đoàn viên, chất lượng thanh niên được nâng lên.

Theo báo cáo sơ kết 6 tháng đầu năm 2000 của Ban chấp hành Tỉnh đoàn Thanh Hóa,

phân loại chất lượng đoàn viên toàn tỉnh có 70% xuất sắc và khá, 25% trung bình, 5%

yếu. Trong đó, theo khảo sát thực tế ở 4 huyện Thọ Xuân, Tĩnh Gia, Nga Sơn, Vĩnh Lộc

chất lượng đoàn viên Công giáo có 59% xuất sắc và khá, 31% trung bình [53, tr. 7].

Bên cạnh những mặt tốt thể hiện trên các hoạt động do Đoàn thanh niên cộng sản

Hồ Chí Minh tổ chức, thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa cũng có một số hạn chế như

sau:

Một là, một bộ phận thanh niên Công giáo thờ ơ với chính trị, bàng quan với thời

cuộc.

Qua thực tế khảo sát cho thấy, thanh niên rất ngại sinh hoạt chính trị và tìm hiểu

tình hình thời sự trong nước, quốc tế, thái độ chính trị không rõ ràng. Tỷ lệ thanh niên

không trả lời các nội dung câu hỏi liên quan đến chính trị, tư tưởng rất cao, từ 55 đến 136

phiếu/312 phiếu (Phụ lục 4b, 4c). Trong khi đó, khi hỏi về nguyện vọng muốn vào Đảng,

vào Đoàn thì số phiếu trả lời có nguyện vọng rất cao (Phụ lục 4). Điều này nói lên rằng,

thanh niên Công giáo thường lẩn tránh khi phải tỏ rõ thái độ chính trị của mình, thậm chí

có tư tưởng đối phó khi cần thiết - nhất là thanh niên ở các địa bàn trực tiếp có nhà thờ

Công giáo, sự trả lời của thanh niên về vấn đề này khác xa với suy nghĩ của họ. Trong

thực tế vài năm qua, số lượng đoàn viên được kết nạp vào Đảng còn thấp so với tổng số

đảng viên mới kết nạp. Báo cáo tổng hợp của Tỉnh đoàn Thanh Hóa, năm 1999, toàn tỉnh

có 2847 đoàn viên được kết nạp Đảng, trong đó tỉ lệ đoàn viên tôn giáo là 0,4%.

6 tháng đầu năm 2000 có 2.711 đoàn viên được kết nạp Đảng, trong đó đoàn viên tôn

giáo là 0,5% [52, tr. 5]. Theo khảo sát ở 4 xã, năm 1999 có

7 đảng viên mới được kết nạp, 6 tháng đầu năm 2000 có 2 đảng viên mới kết nạp. Toàn

huyện Vĩnh Lộc, năm 1999 trong tổng số 112 đảng viên

mới được kết nạp chỉ có 2 là thanh niên Công giáo. 6 tháng đầu năm 2000 có 57 đảng

viên mới kết nạp thì không có thanh niên Công giáo [22]. ở xã

Thọ Xương (Thọ Xuân) năm 1999 có 1 thanh niên Công giáo được kết nạp Đảng trong

tổng số 7 thanh niên được kết nạp Đảng [20]. Từ số liệu trên, đặt ra vấn đề là, tăng cường

giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa làm cho thanh niên Công giáo có thái độ chính trị

vững vàng, nâng cao ý thức rèn luyện phấn đấu vào Đảng, vào Đoàn cho họ là một vấn

đề bức xúc đặt ra cho tổ chức cơ sở Đoàn.

Hai là, tình trạng thiếu việc làm và thu nhập thấp là một vấn đề xã hội bức xúc

hiện nay trong thanh niên Công giáo.

Đặc điểm nổi bật của vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa như

đã phân tích, thanh niên chủ yếu sống bằng nghề sản xuất nông nghiệp (1,4% làm ruộng).

Thời gian lao động của mỗi lao động nông thôn (ở nước ta và ở Thanh Hóa) bình quân

mới sử dụng hết 50%, thu nhập những năm gần đây tuy có được cải thiện nhưng vẫn còn

rất thấp. Do trình độ văn hóa thấp, lao động thuần nông, nhiều thanh niên không có việc

làm. Số thanh niên có nghề phụ tỉ lệ rất ít (phụ lục 4). Số hộ gia đình trẻ hầu hết kinh tế

khó khăn. Qua trao đổi với một số thanh niên ở huyện Vĩnh Lộc, Tĩnh Gia, Nga Sơn... họ

đều có nguyện vọng rất muốn có việc làm ổn định. Nhưng thực tế, họ không có khả năng

giải quyết được. Tổ chức cơ sở Đoàn chưa có những giải pháp trợ giúp họ, tạo điều kiện

để họ tìm kiếm việc làm, nâng cao đời sống.

Ba là, thanh niên Công giáo Thanh Hóa có nhiều tâm tư, suy nghĩ về hoạt động

của Đoàn Thanh niên. Họ có nhiều ý kiến đề xuất và thắc mắc.

Theo kết quả khảo sát, một số ý kiến đánh giá là Đoàn hoạt động yếu, chưa đáp

ứng được nhu cầu thanh niên nhất là các hoạt động tập thể, giao lưu bạn bè, như: hoạt

động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, du lịch, các hoạt động xã hội, từ thiện... Họ

mong muốn Đoàn thanh niên và Hội liên hiệp thanh niên cần hoạt động tốt hơn nữa, thiết

thực hơn. Tổ chức Đoàn và Hội phải là tổ ấm, là môi trường để họ rèn luyện, phấn đấu -

số phiếu tổng hợp ở nội dung này là 86,5%. Do chưa đáp ứng được yêu cầu chính đáng

đó, thanh niên Công giáo vẫn quan tâm sinh hoạt tôn giáo của bản thân và gia đình hơn

(78 phiếu/312 phiếu) so với tham gia sinh hoạt của Đoàn, của Hội (65 phiếu/312 phiếu).

Vấn đề này có nhiều nguyên nhân, chúng ta sẽ đề cập sau, điều đáng quan tâm là tình

cảm của thanh niên, mong muốn của thanh niên đối với Đoàn là chính đáng, từ đó đặt ra

trách nhiệm đối với các cấp bộ Đoàn cần phải nỗ lực cao hơn để đáp ứng tốt hơn nhu cầu

của họ đối với tổ chức Đoàn.

Số đông thanh niên Công giáo kiến nghị với cấp ủy Đảng, Chính quyền và Đoàn

thanh niên cần quan tâm hỗ trợ kinh phí thông qua các dự án vay vốn giải quyết việc làm,

xóa đói giảm nghèo để phát triển sản xuất, cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập cho bản

thân và gia đình. Thanh niên có tiềm lực, có sức khỏe, mong muốn có việc làm. Nhưng

khó khăn hiện nay của thanh niên là không có vốn để phát triển sản xuất, mở mang ngành

nghề, chuyển dịch từ lao động thuần nông sang kết hợp nghề phụ, phục hồi các nghề thủ

công truyền thống... Thực tế những năm qua, Đoàn thanh niên Thanh Hóa được tiếp nhận

nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm thanh niên từ kênh của Trung ương Đoàn và tỉnh

với tổng số vốn là 3 tỷ 110 triệu đồng; trong đó vốn vay theo Nghị định 120 của Chính

phủ là 1 tỷ 110 triệu, vốn vay từ nguồn vốn xóa đói giảm nghèo là 2 tỷ. Quá trình triển

khai thực hiện dự án ở tỉnh còn chưa hợp lý. Vùng Công giáo tập trung duy nhất có

1 dự án tại xã Quảng Phú (huyện Thọ Xuân) với số vốn là 50 triệu (phụ lục 5). Vì điều kiện

kinh tế ở vùng Công giáo tập trung còn nhiều khó khăn nên khả năng huy động nguồn

vốn tại chỗ, hỗ trợ nhau về vốn của thanh niên không dễ dàng. Kiến nghị của thanh niên

được hỗ trợ vốn là thực tế bức xúc; Đảng, Nhà nước và Đoàn thanh niên phải quan tâm

giải quyết.

Thanh niên Công giáo cũng rất muốn được hỗ trợ kinh phí phục vụ cho nhu cầu

hoạt động. Hoạt động của Đoàn thanh niên phụ thuộc vào nhiều yếu tố (cả chủ quan và

khách quan), trong đó có yếu tố về cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động. Thực tế, kinh phí

hoạt động của Đoàn còn rất khó khăn, làm cho không ít Đoàn cơ sở, Chi đoàn lúng túng,

chưa triển khai hoạt động. Khả năng tạo nguồn vốn từ nội lực của Đoàn thanh niên không

dễ dàng, chưa nói rằng ở nhiều nơi không thể thực hiện được - nhất là khu vực nông thôn,

vùng Công giáo tập trung.

Thanh niên Công giáo đang đứng trước những thử thách gay gắt, nhất là vấn đề

lý tưởng, thái độ chính trị, việc làm và thu nhập... Đây là một vấn đề cần được nghiên

cứu để tăng cường công tác vận động thanh niên Công giáo của tổ chức cơ sở Đoàn vùng

Công giáo tập trung ở Thanh Hóa hiện nay nhằm động viên và phát huy năng lực, trí tuệ

của họ cống hiến cho công cuộc đổi mới quê hương, đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước

mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.

1.3. Thực trạng công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của

tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh hóa và những vấn đề đặt ra hiện nay

Tỉnh Thanh Hóa hiện nay có 1.295 Đoàn cơ sở và Chi đoàn trực thuộc huyện,

630 Đoàn cơ sở khối xã, phường, thị trấn, 8.314 Chi đoàn thuộc Đoàn cơ sở, trong đó có

105 cơ sở và 178 Chi đoàn có thanh niên Công giáo. Tổng số thanh niên toàn tỉnh trong

độ tuổi là 1.091.480 người. Đoàn viên thanh niên tham gia sinh hoạt là 368.149 người,

trong đó, đoàn viên là 189.064 người và thanh niên là 179.084 người [50]. Những năm

qua, các cấp bộ Đoàn đã quan tâm chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn nhằm xây dựng, củng cố,

nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn.

Trong khu vực vùng Công giáo tập trung, công tác vận động thanh niên đã quan

tâm đến một số vấn đề và đã đạt được những kết quả như sau:

Một là, Công tác xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở Đoàn được quan tâm và đẩy

mạnh.

Với mục tiêu tập trung xóa cơ sở "trắng" về Đoàn củng cố cơ sở yếu kém, xây

dựng Chi đoàn nâng cao chất lượng công tác, nâng cao chất lượng đoàn viên các cơ sở

Đoàn đang từng bước xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở Đoàn - nhất là Chi đoàn. Duy trì

chế độ sinh hoạt theo quy định của Điều lệ Đoàn. Củng cố, kiện toàn tổ chức cơ sở Đoàn

luôn gắn với tổ chức phong trào hành động cách mạng cho thanh niên. Đồng thời, Đoàn

cơ sở, Chi đoàn đã chú ý thành lập các Chi hội LHTN cơ sở, đa dạng hóa các loại hình

câu lạc bộ thanh niên. Do đó chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn đã được nâng lên. Theo báo

cáo của Ban chấp hành Tỉnh đoàn Thanh Hóa, năm 1992, Đoàn cơ sở xếp loại khá, vững

mạnh 33%; đến năm 1997 là 57% và không còn Đoàn cơ sở "trắng". ở vùng Công giáo

tập trung, Đoàn cơ sở đạt vững mạnh 35%, Đoàn cơ sở khá 50%, Đoàn cơ sở yếu kém

15%. Chất lượng Chi đoàn cũng có những chuyển biến đáng kể. Chi đoàn đạt tiêu chuẩn

vững mạnh chiếm 31%, đạt khá 53%, yếu kém còn 16% [54, tr. 24].

Hai là, các cấp bộ Đoàn đã quan tâm củng cố, kiện toàn; từng bước có kế hoạch

đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ Đoàn cơ sở và Chi đoàn vùng Công

giáo tập trung.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ Đoàn nói chung, cán

bộ cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung nói riêng đã được Tỉnh đoàn Thanh Hóa quan

tâm. Tỉnh đoàn đã chủ động phối hợp với Trường Chính trị tỉnh mở các lớp đào tạo, bồi

dưỡng về lý luận và nghiệp vụ công tác thanh vận; phối hợp với Ban Tôn giáo của

UBND tỉnh mở các lớp tập huấn về công tác tôn giáo cho đội ngũ cán bộ Đoàn huyện,

Đoàn cơ sở vùng Công giáo trong tỉnh. Theo số liệu tổng hợp của Ban Tuyên giáo Tỉnh

ủy Thanh hóa, năm 1999, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Ban Tôn giáo UBND tỉnh phối hợp

với Tỉnh đoàn, Hội phụ nữ, Công an, Bộ đội biên phòng mở

2 lớp bồi dưỡng cho 1.000 lượt cán bộ chủ chốt cơ sở vùng Công giáo về quan điểm,

đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về tôn giáo và công tác vận động quần

chúng tín đồ Công giáo. Các huyện có tỷ lệ tín đồ Công giáo đông như Nga Sơn, Tĩnh

Gia, Vĩnh Lộc, Thọ Xuân, Thạch Thành... hàng năm đều mở lớp tập huấn cho đội ngũ

cán bộ về công tác tôn giáo. Do đó, chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở Đoàn vùng Công

giáo tập trung có những chuyển biến tốt hơn.

Ba là, các hoạt động giáo dục truyền thống, giáo dục lý tưởng cho thanh niên, tổ

chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, bổ ích.

Các hoạt động giáo dục truyền thống, giáo dục lý tưởng cho thanh niên, Đoàn cơ

sở và Chi đoàn thực sự có nhiều cố gắng, tổ chức những hình thức phong phú như: hội

trại truyền thống nhân kỷ niệm ngày thành lập nước (2-9) ở tất cả các Đoàn cơ sở, Chi

đoàn tại các huyện Tĩnh Gia, Nga Sơn, Vĩnh Lộc, Thọ Xuân, thành phố Thanh Hóa...

Phát động các cuộc thi tìm hiểu "Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại, đất nước phồn vinh

tiến vào thế kỷ 21" với số lượng đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia. Các cuộc thi

"Vì sức khỏe và hạnh phúc của bạn", các cuộc vận động "Tuổi trẻ sống đẹp" với chủ đề

"Cần kiệm là nếp sống đẹp của thanh niên"... là những nội dung được thanh niên ưa

thích, được cơ sở Đoàn quan tâm tổ chức. Vào dịp các ngày kỷ niệm của Đảng (3-2), của

dân tộc (19-5, 2-9), của Đoàn thanh niên (26-3)... Đoàn thanh niên các cơ sở thuộc huyện

Nga Sơn, Tĩnh Gia, Quảng Xương, Cẩm Thủy... đã tổ chức mời cán bộ lão thành cách

mạng, cán bộ quân đội nghỉ hưu tại địa phương nói chuyện truyền thống cho thanh niên.

Các hoạt động trên không chỉ có tác dụng cuốn hút đông đảo thanh niên tham gia, tạo sự

gắn kết giữa thanh niên Công giáo với thanh niên không Công giáo mà qua đó chuyển tải

được những nội dung giáo dục chính trị - tư tưởng cho thanh niên, nâng cao nhận thức

chính trị, giác ngộ lý tưởng cách mạng cho thanh niên [50, tr. 4], [19], [20], [21], [22].

Các hoạt động giáo dục được quan tâm, định hướng thanh niên phấn đấu, rèn

luyện, từng bước nâng cao giác ngộ lý tưởng, nâng cao chất lượng thanh niên. Do đó,

tình hình thanh niên Công giáo có những chuyển biến tiến bộ, tỷ lệ tập hợp đoàn kết

thanh niên cao hơn so với trước, nhiều thanh niên được kết nạp vào Đoàn, một số đoàn

viên được kết nạp vào Đảng (phụ lục 1).

Để đạt được mục tiêu trong công tác vận động thanh niên, tổ chức cơ sở Đoàn

vùng Công giáo tập trung không chỉ dừng lại ở các hoạt động giáo dục mà luôn chú trọng

tổ chức các phong trào hành động cách mạng nhằm tạo nên sức cuốn hút, có sức cổ vũ

thanh niên Công giáo đi theo một định hướng đã xác định. Hai phong trào hành động

cách mạng "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước" do Hội nghị lần thứ 2

BCHTW Đoàn (khóa VI) phát động đã được các cơ sở Đoàn quan tâm tổ chức phù hợp

với điều kiện thực tiễn các cơ sở Đoàn vùng Công giáo.

Phong trào "Thanh niên lập nghiệp" triển khai trong điều kiện thiếu vốn, thiếu

kiến thức về KHKT trong thanh niên, các cơ sở Đoàn ở Vĩnh Phúc (Vĩnh Lộc), Quảng

Phú (Thọ Xuân)... đã chủ động hướng dẫn thanh niên lập dự án và đứng ra tín chấp với

ngân hàng cho thanh niên vay vốn; phối hợp với các trung tâm khuyến nông, khuyến

ngư, khuyến lâm ở huyện mở các lớp tập huấn kỹ thuật cho thanh niên (huyện Nga Sơn,

Vĩnh Lộc, Thọ Xuân, Triệu Sơn...) xây dựng các câu lạc bộ "Thanh niên với kỹ thuật

nghề nông", "Thanh niên giỏi nghề nông"... thực hiện thanh niên xung kích ứng dụng tiến

bộ kỹ thuật vào sản xuất.

Năm 1999, toàn tỉnh mở được 45 lớp tập huấn kỹ thuật cho 5.600 thanh niên, xây

dựng 4 điểm trình diễn kỹ thuật cho hơn 1.000 thanh niên tham gia vào 10 câu lạc bộ

khuyến nông [50, tr. 3].Việc tổ chức các công trình thanh niên làm giao thông nông thôn,

thủy lợi... luôn được các cơ sở Đoàn quan tâm tổ chức, thông qua đó tạo việc làm cho

thanh niên, gây quỹ vốn phục vụ cho hoạt động của Đoàn. Năm 1999, ở Tĩnh Gia 34/34

Đoàn cơ sở tổ chức gần 200 công trình tổng trị giá trên 200 triệu đồng, thu hút 3.000

đoàn viên thanh niên tham gia. Nhiều Chi đoàn có nguồn quỹ vốn từ 5 đến 10 triệu đồng

(như Đoàn thanh niên xã Hải Thanh, Hải Bình, Thanh Hải, Nghi Sơn, Ngọc Lĩnh...) [21, tr.

4]. Tại huyện Nga Sơn, các xã Nga Hải, Nga Liên, Nga Thanh, Nga Yên... đều tổ chức

được công trình thanh niên, nguồn quỹ thu được từ 500 ngàn đến 5 triệu qua mỗi công

trình [19, tr. 3]. Phong trào "Thanh niên lập nghiệp" vùng Công giáo tập trung ở Thanh

Hóa bước đầu mang lại những hiệu quả khả quan, tạo môi trường thuận lợi để thanh niên

có điều kiện phát huy năng lực hoạt động của mình tham gia phát triển kinh tế - xã hội ở

địa phương. Các hoạt động chuyển giao tiến bộ kỹ thuật qua chương trình khuyến nông,

khuyến lâm, khuyến ngư, giao thông thủy lợi... thanh niên thực sự trở thành lực lượng

nòng cốt tham gia xây dựng nông thôn và phát triển nông nghiệp. Thông qua các hoạt

động, thanh niên Công giáo thấy rõ sự hữu ích khi đến với Đoàn, tham gia các hoạt động

do Đoàn tổ chức.

Phong trào "Tuổi trẻ giữ nước", được triển khai với các nội dung rất thiết thực,

như: Cuộc vận động "Nghĩa tình biên giới hải đảo", "Về tuổi thọ các Bà mẹ Việt Nam

Anh hùng", "Đền ơn đáp nghĩa"... thu hút số đông thanh niên Công giáo hưởng ứng. Tổ

chức cuộc thi "Biên giới - hải đảo trong trái tim tôi"; xây dựng các tổ đội TNXKAN, tổ

chức kết nghĩa giữa thanh niên địa phương với thanh niên các lực lượng vũ trang trên địa

bàn của tỉnh. Thanh niên Công giáo trong tỉnh đã góp phần cùng thanh niên toàn tỉnh

quyên góp xây dựng "Quỹ đền ơn đáp nghĩa" với tổng số tiền 1 tỷ 355 triệu đồng, tặng

nhiều sổ tiết kiệm, áo lụa tặng bà và hàng trăm tấm chăn gửi tặng các Bà mẹ Việt Nam

anh hùng. Các đơn vị làm tốt là Đoàn thanh niên huyện Nga Sơn, Thọ Xuân, Cẩm Thủy

[51, tr. 3]. Các hoạt động đã có tác dụng nâng cao ý thức trách nhiệm cho thanh niên

Công giáo trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự an toàn xã hội tại địa phương, nhiệm vụ

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hiểu rõ giá trị đích thực khi được sống và làm việc trong

một dân tộc độc lập, tự do.

Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được tổ chức, thanh niên

hưởng ứng nhiệt tình. Một số hoạt động đã tổ chức thành công, được thanh niên đánh giá

tốt như: Thi giọng hát hay (Hải Thanh, Tĩnh Gia). Hát những bài ca truyền thống về

Đảng, Bác Hồ, về Đoàn thanh niên (Nga Sơn), Giải việt dã Báo Thanh hóa, Giải bóng đá

"Cúp truyền hình thanh niên"...

Nhìn chung, hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên vùng Công giáo tập

trung ở Thanh Hóa đã làm được nhiều việc, từng bước hòa nhập chung với phong trào

thanh niên trong tỉnh. Hiệu quả của phong trào đã tạo sự đoàn kết tốt hơn giữa các đối

tượng thanh niên. Đa số thanh niên Công giáo phấn khởi, tự tin, tham gia các hoạt động

của Đoàn thanh niên.

Những kết quả đạt được trong công tác vận động thanh niên vùng Công giáo

tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa thời gian qua xuất phát từ những

nguyên nhân cơ bản đó là:

Nguyên nhân thứ nhất: Chính sách đổi mới đúng đắn của Đảng, Nhà nước về

công tác tôn giáo không chỉ tạo ra sự chuyển đổi nhận thức trong đội ngũ cán bộ cơ sở,

mà còn đối với lực lượng thanh niên tín đồ Công giáo. Họ bớt đi những mặc cảm; tư

tưởng tự tin, phấn khởi hòa nhập với trong phong trào thanh niên. Họ nhận thức rõ giá trị

đích thực của đời sống thực tại, cảm nhận được lợi ích chính đáng khi tham gia phong

trào thanh niên; trong niềm tin tôn giáo tính "cuồng tín" giảm đi.

Nguyên nhân thứ hai: Trong quá trình xây dựng chủ trương công tác, nội dung và

phương thức hoạt động, các cấp bộ Đoàn đã bám sát định hướng chỉ đạo của Đoàn cấp

trên, bám sát tình hình, nhiệm vụ chính trị của địa phương. Đội ngũ cán bộ Đoàn cơ sở,

Chi đoàn nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm. Đó là nhân tố quan trọng tạo nên sức mạnh

của phong trào cơ sở trong công tác vận động thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa trong

thời gian qua.

Nguyên nhân thứ ba: Từ sau khi có Nghị quyết 04 của BCH Trung ương Đảng

(khóa VII) về công tác thanh niên trong thời kỳ mới và các Nghị quyết, Chỉ thị, Nghị

định của Bộ Chính trị, của BCHTW Đảng, của Nhà nước về công tác tôn giáo, các cấp ủy

Đảng, Chính quyền cơ sở xác định rõ hơn trách nhiệm lãnh đạo công tác vận động tín đồ

Công giáo là thanh niên; quan tâm lãnh đạo, tạo điều kiện cho tổ chức cơ sở Đoàn làm tốt

công tác vận động thanh niên.

Nguyên nhân thứ tư: Hàng ngũ chức sắc Công giáo, các ban hành giáo đã có

những chuyển biến nhất định về nhận thức, tạo sự đồng tình, ủng hộ phong trào thanh

niên trong một số nội dung nhất định, tạo được nguồn động viên, khích lệ thanh niên

hăng hái tham gia các hoạt động.

Đất nước chuyển sang nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, những chủ

trương chính sách mới của Đảng và Nhà nước được ban hành làm thay đổi cơ cấu sản

xuất của nền kinh tế. Đây là một nhân tố hết sức quan trọng, ảnh hưởng và làm thay đổi

nhiều mặt cơ cấu tổ chức xã hội, trong đó tác động không ít đến các hoạt động của Đoàn

TNCS Hồ Chí Minh. Bên cạnh những thành công trên đây, công tác vận động thanh niên

vùng Công giáo tập trung ở tỉnh Thanh Hóa thông qua hoạt động của Đoàn và phong trào

thanh niên còn nhiều yếu kém. Đó là:

Một là, công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ

sở Đoàn ở Thanh Hóa thời gian qua, tuy có nhiều cố gắng song sự chuyển biến đó chưa

đủ sức thuyết phục và cuốn hút thanh niên tham gia.

Trong các hoạt động giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống cho thanh niên, tổ

chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung mặc dù đã có những hoạt động tích cực,

nhưng không nề nếp thường xuyên, thường tổ chức theo mùa vụ; hình thức còn sơ cứng,

thiếu chiều sâu, chưa có tính hấp dẫn và sức cuốn hút, thuyết phục thanh niên. Tình trạng

chung là tổ chức cơ sở Đoàn chưa tổ chức được các hoạt động, sinh hoạt triển khai chủ

trương Nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước, của Đoàn thanh niên đến với

thanh niên.

Các phong trào hành động cách mạng tuy có nhiều cố gắng đổi mới nội dung

hình thức, song nhiều nội dung không triển khai được ở cơ sở Chi đoàn Công giáo. Các

hoạt động gây vốn, hỗ trợ vốn cho thanh niên tham gia phát triển sản xuất làm chưa đáng

kể. Việc trang bị kiến thức nghề nghiệp, trao đổi kinh nghiệm sản xuất, áp dụng tiến bộ

kỹ thuật mới vào sản xuất thông qua hoạt động của câu lạc bộ thanh niên đã được khơi

dậy ở một số nơi, nhưng chưa đồng bộ, chưa nhân ra được nhiều đơn vị cơ sở. Những

vấn đề cần quan tâm đối với thanh niên Công giáo như: định hướng lý tưởng, thái độ

chính trị, việc làm và thu nhập... tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung chưa làm

được bao nhiêu. Đánh giá chung những hạn chế, khó khăn trong công tác vận động thanh

niên của tổ chức cơ sở Đoàn nói chung, vùng Công giáo tập trung nói riêng, Đại hội

Đoàn toàn tỉnh lần thứ XIV đã đánh giá: "phong trào hành động của Đoàn cơ sở còn hạn

chế trong việc tổ chức các mô hình cụ thể, thiếu chiều sâu, chưa có giải pháp thiết thực" [54,

tr. 29-30].

Hai là, chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn - nhất là ở Chi đoàn, vùng Công giáo tập

trung còn nhiều yếu kém, khó khăn.

Qua thực tế khảo sát vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa, kết quả cho thấy ở

nhiều nơi, tình trạng Chi đoàn chỉ tồn tại về mặt hình thức, không tổ chức được hoạt động

vẫn còn. ở các xã vùng Công giáo các huyện Thọ Xuân, Vĩnh Lộc, Tĩnh Gia... còn những

Chi đoàn Công giáo hầu như không hoạt động, chỉ tồn tại có Ban chấp hành Chi đoàn

trên danh nghĩa.

Tình hình xây dựng tổ chức Hội LHTN ở cơ sở cũng gặp rất nhiều khó khăn. ở

các huyện Thọ Xuân, Tĩnh Gia, Vĩnh Lộc, Thọ Xuân, hầu hết ở cơ sở Đoàn chưa có ủy

ban Hội cấp xã và Chi hội cơ sở. Xã Nga Liên (Nga Sơn) thành lập được 9 Chi hội cơ sở,

nhưng số hội viên chỉ có 54 người. ở huyện Tĩnh Gia, toàn huyện có 34 Đoàn cơ sở thì có

6 Đoàn cơ sở có ủy ban Hội LHTN, trong đó, các cơ sở Đoàn vùng Công giáo chưa thành

lập được Chi hội LHTN cơ sở.

Về chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn giữa vùng Công giáo tập trung với vùng

không có Công giáo và trong vùng Công giáo cũng có sự khác nhau. Kết quả khảo sát

cho thấy: huyện Nga Sơn có 40 cơ sở Đoàn trực thuộc huyện (27 Đoàn xã) trong đó,

Đoàn cơ sở không Công giáo là 15 đơn vị, Đoàn cơ sở vùng Công giáo tập trung là 12

đơn vị. Phân loại chất lượng năm 1999, số cơ sở không Công giáo vững mạnh là 20 đơn

vị, khá 7 đơn vị, không có yếu kém; số cơ sở vùng Công giáo vững mạnh là 8 đơn vị, khá

3 đơn vị, yếu kém 1 đơn vị. Trong tổng số 39 Chi đoàn vùng Công giáo được tổng hợp

của toàn huyện, kết quả là 15 Chi đoàn vững mạnh, 20 Chi đoàn khá, 4 Chi đoàn yếu

kém.

Huyện Tĩnh Gia có 34 Đoàn cơ sở, trong đó Đoàn cơ sở vùng Công giáo là 13

đơn vị. Phân loại chất lượng năm 1999, toàn huyện 17 Đoàn xã đạt vững mạnh, 13 Đoàn xã

đạt khá, 4 Đoàn xã yếu kém; trong đó, Đoàn cơ sở vùng Công giáo vững mạnh có 4 đơn

vị, khá là 6 đơn vị, yếu kém 3 đơn vị.

Ba là, đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung trình độ và

năng lực còn nhiều hạn chế, cơ cấu chưa hợp lý.

Đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn ở đây chủ yếu trưởng thành từ cơ sở, từ bộ

đội hoàn thành nghĩa vụ trở về, chưa được đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ. Số

đông là trình độ văn hóa, lý luận chính trị thấp. Qua khảo sát thực tế ở 4 cơ sở vùng Công

giáo tập trung có kết quả như sau: Trình độ văn hóa tiểu học 18,5%, trung học cơ sở 63%,

trung học phổ thông chỉ 18,5%. Trình độ lý luận chính trị sơ cấp 27,5% trung cấp 11%.

Trong khi đó, đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở toàn tỉnh, trình độ văn hóa trung học phổ

thông là 27,3%. Trình độ lý luận chính trị trung cấp là 51,2%; cao cấp là 0,3%. Đội ngũ

cán bộ chủ chốt cơ sở vùng Công giáo tập trung toàn tỉnh, trình độ văn hóa trung học phổ

thông là 25%.

Số cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung số đông chưa được đào

tạo, bồi dưỡng và tập huấn nghiệp vụ công tác thanh vận; chỉ có 5,6% cán bộ được qua

đào tạo nghiệp vụ cán bộ Đoàn; 4,41% được bồi dưỡng tập huấn; 35% được tập huấn

nghiệp vụ công tác tôn giáo (phụ lục 3). Trong khi đó, sự thuyên chuyển của đội ngũ cán

bộ Đoàn quá nhanh, số cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng cơ bản nhìn chung năng lực hạn

chế, đặc biệt là năng lực vận dụng lý luận và đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước

về công tác tôn giáo vào thực tiễn công tác. Bộ phận cán bộ chưa qua đào tạo, bồi dưỡng,

tập huấn nghiệp vụ thì làm theo kinh nghiệm, đôi khi không hiểu đúng, đầy đủ chính sách

của Đảng và Nhà nước nói chung, về công tác tôn giáo nói riêng. Do đó, uy tín của đội ngũ

cán bộ đối với đoàn viên, thanh niên chưa cao; không tiếp cận, tranh thủ được hàng ngũ

chức sắc tôn giáo.

Cơ cấu đội ngũ cán bộ hiện nay còn bất hợp lý. Tỷ lệ cán bộ nữ quá thấp (26%).

Cán bộ là người Công giáo cũng không nhiều (38,9%). Thực trạng trên không chỉ tác

động không nhỏ tới công tác vận động thanh niên mà còn đặt ra cho các cấp bộ Đoàn

(trực tiếp là Đoàn huyện, Đoàn cơ sở) những suy nghĩ trong công tác tạo nguồn, lựa

chọn, đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn vùng Công

giáo tập trung trước yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn mới và thực tiễn phong

trào thanh niên hiện nay ở vùng Công giáo tập trung.

Một số yếu kém, khó khăn là do các nguyên nhân sau:

Nguyên nhân thứ nhất: Đội ngũ cán bộ Đoàn cơ sở, Chi đoàn vùng Công giáo tập

trung ở Thanh Hóa hiện nay, nhìn chung, còn nhiều hạn chế về trình độ và năng lực công

tác. Hoạt động chủ yếu từ kinh nghiệm sẵn có, liên tục có sự biến động, thay đổi. Trong

khi đó, các cấp bộ Đoàn thiếu tính chủ động trong việc bồi dưỡng, tạo nguồn quy hoạch.

ở nhiều nơi hẫng hụt trong bộ máy cán bộ. Cán bộ khi được bầu cử vào nhiệm vụ công

tác chưa được chuẩn bị tốt về tư tưởng, kỹ năng nghiệp vụ; sự hiểu biết trên các lĩnh vực,

không tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Chính sách

của Đảng và Nhà nước đối với cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn còn nhiều bất cập. Ngoài

chức danh Bí thư, Phó bí thư Đoàn cơ sở, đội ngũ cán bộ không có chế độ đãi ngộ, thiếu

thống nhất giữa các cơ sở trên một địa bàn. ở những cơ sở điều kiện kinh tế khó khăn,

trong đó có vùng Công giáo tập trung chiếm tỉ lệ cao, hầu hết không có chế độ đãi ngộ

riêng cho cán bộ cơ sở Đoàn. Do đó, đội ngũ cán bộ phải kiêm nhiệm nhiều chức danh

công việc, không có thời gian đầu tư thỏa đáng cho công tác thanh niên, không thực sự

yên tâm công tác.

Nguyên nhân thứ hai: Thanh niên Công giáo còn bị ràng buộc bởi giáo lý, giáo

luật Công giáo, bởi sự quản lý và khuyến khích của gia đình về sinh hoạt trong đời sống

tôn giáo, bởi sự hoạt động sôi động của các hội đoàn Công giáo hiện nay. Họ ít có thời

gian, cơ hội để tham gia phong trào thanh niên. Trong khi đó, các cấp bộ Đoàn cơ sở

vùng Công giáo tập trung chưa có những giải pháp tháo gỡ khó khăn giữa việc tham gia

hoạt động của Đoàn với nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của thanh niên, giữa nhu cầu và lợi

ích cũng như chăm lo bồi dưỡng thanh niên. Chưa tích cực vận động, tuyên truyền,

thuyết phục gia đình và các chức sắc tôn giáo tạo điều kiện cho thanh niên tham gia hoạt

động. Số đông các Linh mục ở Thanh Hóa hiện nay còn rất trẻ, trong độ tuổi thanh niên;

Đoàn cơ sở chưa tranh thủ được họ, chưa vận động, thuyết phục họ tham gia phong trào

thanh niên, ủng hộ các hoạt động của Đoàn thanh niên. Điều đó hạn chế đến tiềm năng

hoạt động của Đoàn thanh niên cơ sở vùng Công giáo tập trung ở tỉnh Thanh Hóa.

Nguyên nhân thứ ba: Sự chỉ đạo của Đoàn cấp trên còn có tình trạng chồng chéo,

không xác định cụ thể nội dung cho từng đối tượng, từng vùng, miền dẫn tới cơ sở Đoàn

lúng túng, bị động kế hoạch công tác. Các cấp bộ Đoàn chậm đổi mới về phương thức

hoạt động, tác phong hành chính, buông lỏng kiểm tra, đôn đốc, không kịp thời tổ chức

rút kinh nghiệm mô hình chỉ đạo cũng như tiến hành việc thi đua khen thưởng, do đó,

không tạo được động lực cho phong trào.

Nguyên nhân thứ tư: Sự phối hợp giữa Đoàn cơ sở với các đoàn thể nhân dân địa

phương chưa thường xuyên, không tạo nên sức mạnh đồng bộ cho công tác vận động

thanh niên dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng. Đại hội lần thứ XIV Đảng bộ tỉnh Thanh

Hóa đã khẳng định: Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân nhiều nơi

còn chậm đổi mới về tổ chức và phương thức nên hoạt động chưa mang lại hiệu quả thiết

thực cho hội viên, đoàn viên, do đó quần chúng chưa thật gắn bó với tổ chức. Đội ngũ

làm công tác quần chúng nhiều nơi vừa yếu năng lực, vừa thiếu nhiệt tình và không ổn

định [56, tr. 14].

* Vấn đề đặt ra hiện nay trong công tác vận động thanh niên vùng Công giáo

tập trung:

Các hoạt động giao lưu quốc tế thanh niên trong khu vực, trên thế giới sẽ phát

triển mạnh hơn; ảnh hưởng của các quốc gia, các tổ chức chính trị, xã hội, tôn giáo tới

thanh niên ngày càng tăng, tác động không nhỏ tới thế hệ trẻ dân tộc. Mặt khác, cơ chế kinh

tế thị trường, các tiêu cực và tệ nạn xã hội, âm mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch,

phản động trong chiến lược "Diễn biến hòa bình" sẽ tiếp tục ảnh hưởng tới thanh niên

[58, tr. 251]. Trong khi đó, thanh niên nói chung và thanh niên Công giáo nói riêng là

một lực lượng đông đảo của xã hội, là nguồn lực to lớn có vai trò quyết định trong sự

phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Họ là lớp người đã trưởng thành về mặt thể

chất nhưng chưa trưởng thành về mặt xã hội. Trên con đường lập thân, lập nghiệp họ vẫn

còn gặp rất nhiều khó khăn và thách thức. Hệ thống các nhu cầu của thanh niên sẽ tiếp

tục biến đổi và phát triển đa dạng, phong phú ngày càng cao, trong đó, nổi lên là nhu cầu

sinh hoạt trong đời sống tâm linh của họ. Họ rất dễ bị lợi dụng, giành giật của các thế lực

thù địch, phản động vì niềm tin tôn giáo. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 BCHTW Đảng

(khóa VII) "về công tác thanh niên trong thời kỳ mới" đã chỉ rõ: Một bộ phận thanh niên

đang gặp nhiều khó khăn về định hướng chính trị trong tình hình nền kinh tế - xã hội ở

nước ta chưa ra khỏi khủng hoảng, chế độ XHCN ở Liên xô và các nước Đông âu sụp đổ.

Một bộ phận thanh niên ít quan tâm sinh hoạt chính trị, coi thường truyền thống cách

mạng. Một số dao động, thiếu niềm tin ở CNXH. Một bộ phận thanh niên có xu hướng

chạy theo lối sống không lành mạnh, tình trạng mê tín dị đoan tăng lên [1, tr. 1-2].

Từ tình hình chung đó, công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung

của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa đã và đang đặt ra một số vấn đề như sau:

Thứ nhất, định hướng đổi mới công tác vận động thanh niên trên cơ sở đa dạng

hóa nội dung và phương thức hoạt động của Đoàn, của Hội, phù hợp với thực tiễn cơ sở

và tình hình thanh niên Công giáo, mũi nhọn trọng tâm là chăm lo giáo dục lý tưởng

XHCN, nâng cao sự hiểu biết và nhận thức chính trị cho thanh niên; tổ chức phong trào

hành động cách mạng trong thanh niên trên cơ sở phát huy tốt nhất lực lượng và tiềm

năng, tính tích cực, tự giác của thanh niên. Vượt qua sự hời hợt, hình thức của phong

trào, hướng tới sự nhanh nhạy, sáng tạo và thiết thực.

Bản thân khái niệm "phong trào hành động cách mạng" đã mang ý nghĩa của sự

định hướng. Qua phân tích thực trạng thanh niên và công tác vận động thanh niên vùng

Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa vừa qua, điều nhận thấy là,

phong trào hiện nay về cơ bản vẫn chưa thực sự đáp ứng được những đòi hỏi ngày càng

cao của mục tiêu chiến lược đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực trẻ của đất nước, vẫn

thiếu đi chất lửa bên trong để có thể khơi dậy những tiềm năng vốn có của số đông thanh

niên. Không ít thanh niên Công giáo vẫn cảm thấy mình là người ngoài cuộc, vẫn tìm đến

nhà thờ để được bù đắp những trống vắng, hẫng hụt trong cuộc sống.

Do đó, để có được sức mạnh cho phong trào thanh niên, một trong những yếu tố

quan trọng nhất là những nhiệm vụ chính trị đề ra trong phong trào thanh niên - trên cơ

sở nhiệm vụ chính trị của Đảng, những mục tiêu của nhiệm vụ chính trị ở địa phương -

phải có sự thống nhất hữu cơ với những khát vọng của tuổi trẻ.

Nếu không có sự thống nhất này, không thể có phong trào hoặc phong trào chỉ là

sự áp đặt. Việc đáp ứng nhu cầu và lợi ích chính đáng của thanh niên cũng chính là một

trong những mục tiêu trong chiến lược phát triển đất nước của Đảng và nhân dân ta đang

nỗ lực phấn đấu.

Hai là, công tác cán bộ và chính sách đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn

vùng Công giáo tập trung cần được quan tâm đúng mức của cấp ủy Đảng, chính quyền

Nhà nước, đồng thời, tổ chức cơ sở Đoàn phải chủ động và tích cực tham mưu.

Hiện nay, đội ngũ cán bộ cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa còn

nhiều bất cập về chế độ chính sách, về cơ cấu tổ chức, về trình độ - nhất là năng lực công

tác vận động thanh niên. Do đó, các cấp bộ Đoàn cần coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ

chủ chốt cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung thực sự ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ

chính trị trong giai đoạn cách mạng mới; tích cực tham mưu cho cấp ủy Đảng thực hiện

chế độ đãi ngộ, chính sách sử dụng sau thời gian làm công tác thanh niên. Cần quán triệt

quan điểm, phương châm của Đảng ta là: Đào tạo đội ngũ cán bộ đoàn là bước chuẩn bị,

bổ sung cho đội ngũ cán bộ đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị ở địa phương. Đội ngũ

cán bộ ấy, không chỉ có phẩm chất chính trị, đạo đức, có năng lực hoàn thành nhiệm vụ;

mà còn có khả năng phát triển, đảm đương những trọng trách tiếp theo. Do đó, xây dựng

đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn là vấn đề quan trọng, cấp bách hiện nay trong công

tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa.

Công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn

ở Thanh Hóa, thời gian qua đã có những chuyển biến tốt. Một số cơ sở Đoàn thực sự

nhanh nhạy, vươn lên, đáp ứng tốt hơn nhu cầu và lợi ích chính đáng của thanh niên nói

chung, thanh niên công giáo nói riêng. Đa số thanh niên Công giáo đã và đang hòa nhập

với phong trào thanh niên; gắn kết hơn với tổ chức Đoàn; thấy được sự hữu ích khi đến

với Đoàn, với Hội LHTN. Tuy nhiên, là một tín đồ của đạo Công giáo, một thanh niên

Việt Nam, bên cạnh những cố gắng, tiến bộ, thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa còn gặp

nhiều khó khăn, thách thức. Những kiến nghị, tâm tư và suy nghĩ của họ đặt ra cho các

cấp bộ Đoàn, tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung phải quan tâm giải quyết;

tháo gỡ những khó khăn; trợ giúp cho họ nhằm đoàn kết, tập hợp đông đảo họ vào tổ

chức và tích cực tham gia các hoạt động của Đoàn, của Hội. Thông qua đó để thực hiện

tốt chức năng bồi dưỡng, giáo dục thanh niên Công giáo của tổ chức cơ sở Đoàn; phát

huy tốt nhất tiềm năng, sức mạnh của họ tham gia sự nghiệp đổi mới quê hương, đất

nước.

Chương 2

Nội dung công tác vận động thanh niên

vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn và những giải pháp chủ yếu

2.1. Nội dung công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ

chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa hiện nay

Trong tiến trình cách mạng Việt Nam, Đảng và Bác Hồ luôn coi trọng công tác

vận động thanh niên, coi thanh niên là "rường cột của nước nhà" và Đoàn TNCS Hồ Chí

Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, là đội quân xung kích cách mạng, là trường học

XHCN của thanh niên. Đánh giá cao vai trò, vị trí quan trọng của thanh niên và công tác

vận động thanh niên, Đảng ta luôn chú ý động viên mọi khả năng cách mạng của thanh

niên, xác định thanh niên là đội quân cách mạng hùng hậu có thể đi bất cứ đâu, làm bất

cứ nhiệm vụ gì mà Đảng yêu cầu. Đảng cũng luôn coi thanh niên là lực lượng kế tục sự

nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.

Ngày nay, trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, vị trí, vai trò của thanh niên và

công tác vận động thanh niên càng có ý nghĩa to lớn. Nghị quyết Hội nghị lần thứ IV

BCH TW Đảng (khóa VII) đã chỉ rõ: "Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất

nước bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách

mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn tùy

thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc rèn luyện, bồi dưỡng rèn luyện thế hệ thanh

niên; Công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố

quyết định sự thành bại của cách mạng" [1, tr. 2]. Đúng như Bác Hồ đã nói: "... thật vậy,

nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên" [35, tr. 185].

Trong bài phát biểu tại lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam, Tổng

Bí thư Lê Khả Phiêu đã khẳng định: "Tập trung hơn nữa cho sự nghiệp trồng người, bồi

dưỡng thế hệ cách mạng cho đời nay, và đời sau là đòi hỏi cấp bách để phát huy nguồn lực

trí tuệ và sức sáng tạo của con người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ... các thế hệ thanh

niên, thiếu niên, nhi đồng, những người chủ kế tục sự nghiệp trong thế kỷ tới sẽ xứng

đáng với đòi hỏi của Tổ quốc" [47].

Xác định vị trí, vai trò quan trọng của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng của

Đảng, từ rất sớm Đảng ta đã có quan điểm hết sức đúng đắn là xây dựng tổ chức thanh

niên trung kiên gần Đảng, vừa là đội dự bị chiến đấu của Đảng, vừa là cầu nối giữa Đảng

với quần chúng thanh niên, giúp Đảng giáo dục đông đảo thanh niên hiểu về chủ nghĩa

Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng. Trong bài phát biểu

tại Đại hội lần thứ VI Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Đỗ Mười (nay là cố vấn

BCHTW Đảng) đã nói: "Đảng ta giao cho Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đảm nhiệm công việc

trọng đại là giáo dục thanh, thiếu niên và nhi đồng, góp phần tích cực đào tạo thế hệ trẻ

cho tương lai của đất nước" [42, tr. 25].

Quán triệt các quan điểm của Đảng về thanh niên và vai trò của tổ chức Đoàn

TNCS Hồ Chí Minh trong công tác vận động thanh niên, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn

xác định trách nhiệm xây dựng tổ chức Đoàn thực sự vững mạnh về chính trị, tư tưởng và

tổ chức, xứng đáng là môi trường thanh niên rèn luyện, cống hiến và trưởng thành, là hạt

nhân đoàn kết mọi tầng lớp thanh, thiếu nhi xung quanh Đảng, góp phần xây dựng Đảng

và Chính quyền nhân dân vững mạnh; đồng thời chăm lo giáo dục thanh niên, giải quyết

các quyền lợi của thanh niên, động viên khả năng to lớn của thế hệ trẻ phục vụ sự nghiệp

chung, xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.

Mục tiêu, phương hướng chung trong hoạt động của Đoàn và phong trào thanh

niên trong thời kỳ cách mạng mới của đất nước đã được Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ

VII xác định: "... Bồi dưỡng thế hệ trẻ Việt Nam thành lớp người kế tục trung thành và

xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc, xung kích thực hiện thắng lợi

công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" [59, tr. 54].

Trong quá trình chỉ đạo, tổ chức phong trào thanh niên, Trung ương Đoàn TNCS

Hồ Chí Minh đã có nhiều Nghị quyết, Chỉ thị quan trọng nhằm triển khai thực hiện thắng

lợi các nhiệm vụ Đảng giao cũng như của Đoàn xây dựng với phương châm hướng về cơ

sở, coi trọng các hoạt động từ cơ sở, chỉ đạo theo chương trình, dự án và với từng đối

tượng thanh niên.

Đối với thanh niên tôn giáo, Trung ương Đoàn đã quan tâm tổ chức các đề tài

nghiên cứu khoa học làm cơ sở cho việc hoạch định các nội dung, phương thức trong

công tác vận động thanh niên tôn giáo và những văn bản chỉ đạo cơ sở. Tháng 8-1990, Hội

nghị lần thứ 7 Ban Thường vụ Trung ương Đoàn (khóa V) đã có kết luận số 7B/KL-TW

ĐTN về "Công tác xây dựng Đoàn, Hội, Đội và công tác đoàn kết, tập hợp thanh thiếu

niên ở vùng tôn giáo". Đây là một văn bản quan trọng, ở đó đã xác định những phương hướng

đẩy mạnh công tác xây dựng Đoàn, Hội, Đội và đoàn kết, tập hợp thanh, thiếu niên vùng

tôn giáo và nêu rõ những nhiệm vụ trọng tâm trước mắt.

Năm 1997, Ban Thường vụ Trung ương Đoàn (khóa VI) đã có hướng dẫn số 54/

HĐ-TW ĐTN ngày 5-3-1997 hướng dẫn các tỉnh, thành Đoàn tiến hành tham gia tổng kết

Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa VI); trên cơ sở đó, chỉ đạo các cấp bộ

Đoàn tiếp tục đẩy mạnh phong trào thanh thiếu niên và đoàn kết, tập hợp thanh thiếu niên

các tôn giáo tham gia sự nghiệp cách mạng của Đảng do Đoàn thanh niên tổ chức.

Quan điểm chỉ đạo của Trung ương Đoàn là phải quán triệt sâu sắc, vận dụng

sáng tạo các quan điểm của Đảng trong công tác vận động thanh niên tôn giáo, đánh giá

đúng vai trò, vị trí của lực lượng thanh niên tôn giáo, đặt niềm tin vào quần chúng thanh

niên tôn giáo. Công tác vận động thanh niên tôn giáo phải vừa quan tâm giải quyết hợp lý

nhu cầu tín ngưỡng của quần chúng thanh niên vừa kịp thời đấu tranh chống địch lợi

dụng tôn giáo phá hoại cách mạng. Nội dung cốt lõi của công tác thanh niên tôn giáo là

công tác vận động quần chúng. Làm tốt công tác thanh niên tôn giáo là trách nhiệm của

toàn bộ hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo.

Xuất phát từ quan điểm trên, yêu cầu đặt ra là công tác vận động thanh niên nói

chung, thanh niên tôn giáo nói riêng là:

- Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục chính trị- tư tưởng đối với

thanh niên tôn giáo nhằm nâng cao nhận thức của thanh niên tôn giáo về tình hình, nhiệm

vụ và sứ mệnh lịch sử của thế hệ trẻ trong thời kỳ phát triển mới của đất nước, xây dựng

lý tưởng, lối sống đúng đắn, hình thành nhân cách của người thanh niên mới.

- Tích cực vận động thanh niên tôn giáo tham gia đông đảo vào các phong trào

thanh niên do Đoàn, Hội phát động; chăm lo lợi ích của thanh niên; phát huy lực lượng

thanh niên tôn giáo tích cực góp phần vào công cuộc đổi mới, thực hiện thắng lợi công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, giữ vững sự ổn định và phát triển trong phong trào

thanh niên nước ta.

- Củng cố, nâng cao chất lượng tổ chức và phát triển đoàn viên, hội viên, đội viên

ở các cơ sở đông tín đồ tôn giáo. Xây dựng lực lượng quần chúng nòng cốt, vận động các

huynh trưởng, chức sắc tôn giáo trẻ tuổi tích cực hưởng ứng, tham gia các hoạt động của

Đoàn, Hội; giữ vững vai trò nòng cốt chính trị của Đoàn trong các phong trào, tổ chức

thanh niên.

- Phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân, chính quyền các cấp,

các ngành thực hiện tốt công tác tôn giáo ở địa phương, cơ sở. Vận động gia đình có đạo

tạo điều kiện cho thanh niên tôn giáo sống "tốt đời, đẹp đạo". Đấu tranh vạch rõ những

âm mưu, hành động lợi dụng tôn giáo gây chia rẽ, gây rối, có hại đến sự nghiệp cách

mạng của nhân dân ta [60, tr. 102-103]

Đối với Tỉnh đoàn Thanh Hóa, trong những năm qua, chưa có một Nghị quyết,

văn bản chuyên đề nào về công tác thanh niên tôn giáo, nhưng trong một số văn bản khác

nhau, Tỉnh đoàn đã đề cập tới nội dung công tác vận động thanh niên tôn giáo, xây dựng

tổ chức cơ sở Đoàn vùng tôn giáo. Nghị quyết Đại hội Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Thanh

Hóa lần thứ XIV nêu rõ: "Quan tâm xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn khu vực nông thôn,

miền núi, vùng tôn giáo" [54, tr. 39].

Xuất phát từ yêu cầu của công tác vận động thanh niên Công giáo ở địa phương

và trên cơ sở những quan điểm, chủ trương của các cấp liên quan đến vấn đề này, tác giả

luận văn nghiên cứu và nêu lên những nội dung, giải pháp về công tác vận động thanh

niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa trong tình hình hiện

nay.

2.1.1. Giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa là nội dung cốt lõi trong công tác

vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa

hiện nay

Bồi dưỡng, giáo dục lý tưởng XHCN cho các thế hệ thanh niên luôn được các

nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đặc biệt coi

trọng. Quan điểm của các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác - Lênin luôn cho rằng, thanh niên

không thể đứng ngoài chính trị. Thanh niên của giai cấp công nhân phải được giáo dục theo

tinh thần của CNXH. Trong "Dự thảo Nghị quyết về thái độ đối với thanh niên học sinh",

được đưa ra thảo luận tại Đại hội lần thứ 2 của Đảng công nhân dân chủ - xã hội Nga, Lênin

viết: "... Trong hoạt động của mình phải đặt lên hàng đầu việc giáo dục cho các đoàn viên

của mình có thế giới quan XHCN hoàn chỉnh và triệt để, tìm hiểu một cách nghiêm chỉnh

một mặt là chủ nghĩa Mác, và mặt khác là chủ nghĩa Dân túy Nga và chủ nghĩa cơ hội

Tây Âu" [26, tr. 309].

Chú trọng đến nhiệm vụ giáo dục lý tưởng XHCN cho thanh niên Việt Nam,

trong những điều kiện cụ thể của cách mạng, Bác Hồ đã nói: "Thanh niên muốn làm chủ

tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình,

phải làm việc chuẩn bị cho cái tương lai đó" [35, tr. 185]. Trước lúc đi xa, trong Di chúc

Người đã căn dặn: "Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ

thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên".

Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần

thiết" [41, tr. 510].

Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII khẳng định: "Coi trọng bồi

dưỡng lý tưởng cách mạng, chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ

trẻ" [17, tr. 146].

Giáo dục lý tưởng XHCN cho thanh niên không chỉ là sứ mệnh lịch sử của Đảng

mà còn là nhiệm vụ hàng đầu của Đoàn, là nội dung cốt lõi của công tác vận động thanh

niên, đặc biệt là thanh niên Công giáo. Trong tình hình cách mạng mới hiện nay, điều đó

càng trở nên quan trọng và bức thiết. Bởi lẽ, bên cạnh những thuận lợi cơ bản (những

thành tựu của công cuộc đổi mới tạo ra thế và lực mới của đất nước, đưa nước ta bước ra

khỏi khủng hoảng kinh tế, xã hội, tuy còn có mặt chưa vững chắc; con đường đi lên

CNXH ở nước ta ngày càng được xác định rõ hơn; đại bộ phận nhân dân, thanh niên phấn

khởi, tin tưởng ở sự nghiệp đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, tích cực học tập, lao

động sản xuất xây dựng quê hương, đất nước. Các hoạt động giáo dục thanh niên có bước

phát triển mới cả về nội dung và hình thức) thì cũng có những diễn biến phức tạp (tình

hình thế giới và khu vực diễn biến khó lường; mặt trái của cơ chế thị trường và những

thách thức trong việc mở rộng giao lưu với bên ngoài làm nảy sinh những hiện tượng

không lành mạnh trong một bộ phận thanh niên mà nổi lên là sự phân hóa giàu nghèo

trong các đối tượng thanh niên, ảnh hưởng lớn đến tâm lý của thanh niên nông thôn,

trong đó có bộ phận thanh niên Công giáo; đồng thời những nhân tố có thể gây mất ổn

định về chính trị còn tiềm ẩn - đáng quan tâm là sự cấu kết của các thế lực thù địch, phản

động để chống phá cách mạng Việt Nam diễn ra trên tất cả các mặt của đời sống xã hội,

trước hết là lĩnh vực tư tưởng, mà một trong những đối tượng chúng quan tâm là sự giành

giật thanh niên, lôi kéo thanh niên xa rời lý tưởng cách mạng, cuốn hút thanh niên Công

giáo vào các hoạt động, sinh hoạt tôn giáo).

Hiện nay, lý tưởng XHCN trong một bộ phận thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa

chưa được xác lập một cách vững chắc làm hạn chế việc phát huy động lực của tuổi trẻ

trong sự phát triển kinh tế - xã hội. Vì thế, giáo dục lý tưởng XHCN cho thanh niên hiện

nay là một vấn đề bức bách.

Mục tiêu giáo dục lý tưởng XHCN cho thanh niên hiện nay đã được Đại hội

Đoàn toàn quốc lần thứ VII xác định là: "Giáo dục lý tưởng "Độc lập dân tộc và CNXH"

xây dựng nước Việt Nam "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn

minh", hình thành bản lĩnh chính trị, ý thức tự tôn dân tộc cho thanh niên" [59, tr. 57].

Khái niệm lý tưởng cũng có nội dung rất phong phú. Tuy nhiên, trong khuôn khổ

một luật văn, tác giả chỉ đề cập tới một số nội dung cơ bản: lý tưởng là gì? Nội dung của

lý tưởng XHCN? Những nội dung cần tập trung trong việc giáo dục lý tưởng XHCN cho

thanh niên vùng Công giáo tập trung hiện nay ở Thanh Hóa.

Lý tưởng là trạng thái hoàn hảo nhất mà người ta mong muốn đạt tới. Theo nhà

tâm lý học Nga Ivanốp, lý tưởng là cái mà vì nó mà con người ta sống, dưới ánh sáng của

nó ta thấy hết ý nghĩa của cuộc đời. Trong xã hội ta, lý tưởng là mục tiêu cao đẹp, là lẽ

sống, là mục đích sống của thanh niên, là ước vọng của tuổi trẻ muốn vươn tới cái hay,

cái đẹp, cái tiên tiến nhất của cuộc sống. Lý tưởng vừa là mục tiêu cao cả mà con người

hướng tới, vừa là động lực thúc đẩy con người hành động. Lý tưởng là sức mạnh kỳ diệu

giúp thanh niên vượt qua mọi khó khăn thách thức. Nếu không có lý tưởng, con người

mất phương hướng, thiếu niềm tin, cuộc sống không có nghĩa. Chính lý tưởng khơi dậy

sự nỗ lực nhận thức, sự nồng nhiệt của tình cảm,sự mãnh liệt của ý chí và quyết tâm

trong hành động giúp con người vươn tới mục tiêu cao cả, bất chấp gian khổ hy sinh. Vì

xác định đúng đắn lý tưởng cách mạng biết bao thế hệ thanh niên Việt Nam đã viết nên

những trang sử vàng son cho Đảng, cho dân tộc. Những cao trào cách mạng của các thế

hệ thanh niên Việt Nam là kết quả của lòng yêu nước được khơi dậy, được định hướng,

được tổ chức, được phát huy bởi giác ngộ lý tưởng XHCN và biến thành tinh thần chí

nguyện, biến thành sự xả thân quên mình, tạo ra một sức mạnh vật chất phi thường giúp

chúng ta làm được những việc tưởng chừng không làm nổi [24, tr. 10].

Lý tưởng XHCN là hạt nhân cốt lõi của lý tưởng cách mạng của thanh niên.

Thanh niên Công giáo ngày nay, sống trong hoàn cảnh đất nước không còn chiến tranh,

cuộc sống mới đang hàng ngày thay đổi, không thể sống không có lý tưởng, bởi "sống

không có lý tưởng thì con người sẽ không còn nghĩ đến tương lai của đất nước, không

còn niềm vui chân chính của đời sống tinh thần mà chỉ sa vào tìm kiếm những hưởng thụ

vật chất tầm thường, thấp kém" [44, tr. 80]. Điều cần thiết đối với thanh niên Công giáo

là sự định hướng lý tưởng XHCN, bởi mục tiêu và lý tưởng XHCN phù hợp với lòng

người, phù hợp với quy luật phát triển của tiến trình lịch sử. Xuất phát từ quan niệm

chung nêu trên, nội dung giáo dục lý tưởng XHCN cho thanh niên vùng Công giáo tập

trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa hiện nay cần tập trung vào những nội dung cụ

thể đó là:

* Giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách

của Đảng, Nhà nước nhằm tạo cho thanh niên Công giáo cơ sở khoa học của niềm tin

vào chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên CHXH ở Việt Nam.

Niềm tin là một trong những yếu tố cơ bản tạo thành biểu tượng xã hội. Niềm tin

chịu ảnh hưởng lớn của kinh nghiệm, đóng vai trò căn bản trong đời sống xã hội, nó có

thể quy định mục đích hành vi cá nhân và tập thể, định hướng sự tìm kiếm những phương

tiện để đạt mục đích đó. Đối với người mang niềm tin, ý nghĩa hành vi của họ do niềm tin

ấy mang lại quan trọng hơn ích lợi mà họ có thể có được. Các cá nhân khi đã có niềm tin

nào đó thường rất khó từ bỏ niềm tin, ngay cả khi đã nghi ngờ mạnh mẽ về giá trị của nó.

Bởi, niềm tin thường đóng vai trò hướng dẫn sự đánh giá và hành động, nên đổi niềm tin

là rất khó khăn và đau đớn.

Trong tôn giáo, niềm tin được gọi là đức tin. Đức tin của thanh niên Công giáo

khá sâu sắc. Qua trao đổi một số thanh niên vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa, họ

tâm sự rằng, hàng ngày, họ vẫn đi lễ và cầu nguyện. Họ tin rằng, cầu nguyện là sự gặp gỡ

huyền nhiệm với Chúa. Cầu nguyện như một tiếng gọi tương giao giữa Thiên Chúa với

họ. Họ tin tưởng rằng, lời cầu nguyện sẽ được Chúa Cha nhận lời, sẽ được giải thoát cho

họ trong đời sống thực. Bởi vậy, xây dựng niềm tin vào XHCN trên cơ sở quan điểm Chủ

nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đối với thanh niên Công giáo là điều hết sức

quan trọng. Đặc biệt, đứng trước sự thoái trào của CNXH trên thế giới, sự phân hóa giàu

nghèo, những tệ nạn xã hội, sự thoái hóa biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên, sự

tuyên truyền xuyên tạc của kẻ thù,... đã và đang làm cho một bộ phận thanh niên Công

giáo dao động về lý tưởng XHCN. Họ không đủ cơ sở để cắt nghĩa được biến sự động ấy

của xã hội, cũng như những cảnh khó khăn, đói nghèo đang còn hiện nay.

Để có câu trả lời chân chính, lấy được lòng tin vào lý tưởng XHCN trong thanh

niên Công giáo, nội dung cốt lõi là phải tăng cường giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, làm rõ bản chất cách

mạng và khoa học của nó, tạo cơ sở cho họ hiểu rõ những khó khăn hiện tại của đất nước,

sự biến động trong hệ thống XHCN và con đường tất yếu mà đất nước ta phải trải qua để

đạt tới "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh". Chỉ có trang bị

chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với một phương pháp khoa học thì thanh

niên Công giáo mới có cơ sở niềm tin kiên định con đường cách mạng XHCN mà Đảng,

Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn. Vấn đề đặt ra là lựa chọn nội dung, phương thức giáo

dục cho phù hợp với đối tượng thanh niên Công giáo.

Trước hết, những nội dung cơ bản đó là hệ thống các quan điểm về Đảng cộng

sản Việt Nam, về giai cấp, về dân tộc, về tính tất yếu của con đường đi lên CNXH ở nước

ta trong thời đại ngày nay; về các quan điểm, chủ trương chính sách đổi mới của Đảng,

Nhà nước ta, trong đó quan tâm tuyên truyền các quan điểm, chính sách về tôn giáo và

công tác tôn giáo trong tình hình mới.

Trong nội dung giáo dục lý tưởng XHCN cho thanh niên Công giáo, qua thực

tiễn ở Thanh Hóa cho thấy, các cấp bộ Đoàn cần hết sức chú trọng khai thác những nội

dung có tính tương đồng trong lý tưởng XHCN và lý tưởng chân chính của đạo Công

giáo. Lý tưởng (mục tiêu) xây dựng CNXH ở nước ta, một xã hội thế tục: Dân giàu, nước

mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Lý tưởng tôn giáo là khát vọng của một thế

giới tự do, hòa bình, bác ái, vì mục đích con người. Điểm tương đồng ấy là mục tiêu độc

tập, tự do và hạnh phúc của con người. Theo Linh mục Trần Tam Tĩnh, trong một buổi

nói chuyện với các giáo hữu người Việt Nam tại Pháp, Hồ Chí Minh quả quyết nói rằng,

lý tưởng chân chính của người Công giáo không khác gì lý tưởng của CNXH. Hồ Chủ

tịch nói: "Mục đích Chính phủ ta theo đuổi là chiến đấu vì nền độc lập và đem lại hạnh

phúc cho nhân dân. Song để đạt tới hạnh phúc đó cho con người, cần phải xây dựng

CNXH. Nếu Đức Giêsu sinh ra vào thời đại chúng ta và phải đặt mình trước những nổi

khổ đau của người đương thời, chắc Ngài sẽ là một người XHCN đi tìm đường cứu khổ

loài người" [49, tr. 79]. Khai thác những nội dung tương đồng ấy, sẽ tạo cho thanh niên

Công giáo niềm tin rằng, ở Việt Nam, những người tín hữu có thể đồng hành lâu dài với

những người cách mạng, những người cộng sản. Sự đồng hành đó không chỉ diễn ra

trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập mà chủ yếu sẽ tiếp tục diễn ra trong các thời kỳ xây

dựng hòa bình lâu dài sau đó... Thanh niên Công giáo vừa là một tín hữu của đạo Công

giáo, vừa là một công dân, một thanh niên Việt Nam. Họ có đầy đủ quyền lợi và nghĩa vụ

của một thanh niên Việt Nam, được học tập, rèn luyện lao động sản xuất và công tác

trong môi trường xã hội, trong tổ chức Đoàn TNCH Hồ Chí Minh. Họ được quyền kết

nạp vào Đoàn, vào Đảng cộng sản Việt Nam nếu họ có nguyện vọng và phấn đấu tốt.

Đồng thời, trên nền tảng nội dung giáo dục lý tưởng XHCN, các nội dung giáo

dục cho thanh phải được liên hệ trong thực tiễn ở địa phương, cơ sở nơi họ đang sinh

sống và làm việc. Tuyên truyền các nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội ở địa

phương để thanh niên hiểu rõ những thành tựu, những khó khăn của quê hương, đất nước.

Từ đó, họ xác lập được niềm tin vào thắng lợi của công cuộc đổi mới quê hương, đất

nước dưới sự lãnh đạo của Đảng; có lập trường kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và

XHCN; làm cho ý chí kiên định đó trở thành niềm tin, trách nhiệm, lập trường chính trị

không thể lay chuyển; kiên quyết đấu tranh với những quan điểm sai trái, thù địch, bôi

nhọ hoặc đi ngược lại mục tiêu, lý tưởng của Đảng; quyết tâm phấn đấu vì sự phát triển

và phồn thịnh của quê hương, đất nước. Quá trình giáo dục cho thanh niên cần quan tâm

chú ý cho từng thời kỳ, từng đối tượng thích hợp nhưng làm sao biến lý tưởng ấy trở

thành lý trí và tình cảm cách mạng, thành hành động thực tiễn của họ.

* Giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, truyền thống cách mạng

vẻ vang của Đảng, của Đoàn thanh niên.

Truyền thống được hiểu là cơ chế giữ gìn, lưu truyền, tái sản xuất, phát huy và

phát triển những kinh nghiệm xã hội, những giá trị xã hội đã tích lũy trong quá khứ.

Con người có thể tự giác để giữ gìn, phát huy một loại truyền thống nào đó và lọc

bỏ những truyền thống khác. Truyền thống có nhiều mức độ và cấp độ khác nhau. Có

truyền thống gia đình, truyền thống địa phương, truyền thống cách mạng, truyền thống

dân tộc. Mỗi tổ chức chính trị - xã hội có truyền thống riêng của mình: Truyền thống của

Đoàn, Hội, Đội... Nguyên tắc chung của việc giữ gìn và phát huy truyền thống là phải

đảm bảo sự kế thừa biện chứng, có lọc bỏ, giữ lại, cải biến và sáng tạo ra những giá trị

mới làm phong phú thêm cho truyền thống.

Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của nhân dân ta, trong lịch sử cách mạng

của Đảng, của Đoàn, truyền thống yêu nước và cách mạng luôn là tài sản quý báu.

Truyền thống ấy là nhân tố tạo nên sức mạnh tinh thần, là giá trị cao quý góp phần làm

nên sức mạnh to lớn của nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Truyền thống yêu nước và cách mạng được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, thấm

sâu vào máu thịt của mỗi người Việt Nam, trở thành một đặc điểm cơ bản, bền vững

trong đời sống tinh thần của dân tộc, là cội nguồn của chủ nghĩa anh hùng cách mạng

Việt Nam trước mọi thử thách hiểm nghèo.

Trong những năm gần đây, do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong một bộ phận

thanh niên Công giáo ở Thanh Hóa có sự giảm sút lòng yêu quê hương, đất nước; không

tha thiết gắn bó với quê hương. Vấn đề hiện nay là làm thế nào để giáo dục truyền thống

yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, truyền thống cách mạng vẻ vang

của Đảng, của dân tộc, của Đoàn thanh niên cho họ. Từ đó biến nó thành giá trị cao đẹp,

động lực tinh thần cho thanh niên.

Kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động của Đoàn thanh niên ở Thanh Hóa cho

thấy, giáo dục truyền thống cho thanh niên phải được tiến hành đồng bộ, liên tục. Giáo

dục truyền thống không phải chỉ là sự "phản ánh" mà còn là sự bảo vệ, giữ gìn và phát

huy. Nội dung giáo dục truyền thống cho thanh niên Công giáo, bên cạnh việc giáo dục

đường lối, chủ trương của Đảng, các quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư

tưởng Hồ Chí Minh, cần hết sức coi trọng chăm lo bồi dưỡng truyền thống Nhân, Trí,

Dũng cao đẹp của dân tộc. Bảo vệ và phát huy nền tảng tư tưởng của Đảng, những giá trị

văn hóa tốt đẹp, bền vững của dân tộc; lòng yêu nước nồng nàn, ý thức cộng đồng sâu

sắc, "uống nước nhớ nguồn"; ý chí vượt qua mọi cam go, thách thức; tinh thần cần cù,

sáng tạo trong lao động sản xuất, học tập; tinh thần cần kiệm xây dựng đất nước, làng

xóm, gia đình; tinh thần hiếu học, tự lập thân; đức tính thẳng thắn, trung thực, dân chủ

gắn với kỷ cương; lối sống thủy chung, nhân ái, không tự ty, tự mãn; bài trừ hủ tục cũ và

mới, mê tín...

Truyền thống yêu nước là mẫu số chung của mọi người Việt Nam thuộc các tầng

lớp xã hội, tộc người và tôn giáo khác nhau. Đó là cơ sở chung cần được phát huy để

đoàn kết, tập hợp mọi đối tượng thanh niên trong sự nghiệp xây dựng đất nước. Giáo dục

truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng, của Đoàn thanh niên,

lòng tự hào dân tộc và Đảng quang vinh, Bác Hồ kính yêu cho thanh niên Công giáo của

tổ chức cơ sở Đoàn cần phải khơi dậy trong họ niềm tự hào mình là con Rồng, cháu Lạc

và là tín hữu Công giáo mà bản thân Đức chúa Giêsu của họ là người "... hy sinh để cứu

loài người khỏi ách nô lệ và đưa loài người về hạnh phúc, bình đẳng, bác ái, tự do.

... Chúa cơ đốc sinh ra làm gương mọi giống phúc đức như: hy sinh vì nước, vì

dân, làm gương lao động, công bằng ruộng đất, tin thờ chúa bằng tinh thần" [37, tr. 197].

Trong thực tiễn cách mạng Việt Nam, bản thân cha, anh của họ cũng là những người yêu

nước, đã hăng hái tham gia kháng chiến và nhiều người đã oanh liệt hy sinh vì Tổ quốc.

"ở nước ta, đồng bào Công giáo đều yêu nước và hăng hái tham gia kháng chiến" [36, tr.

343]. Do đó, giáo dục truyền thống yêu nước để thanh niên Công giáo hiểu rằng, đối với

tín hữu, đức tin tôn giáo và lòng yêu nước không có gì mâu thuẫn nhau. Một thanh niên

có thể đồng hành nghĩa vụ đối với Tổ quốc, quê hương và làm tròn bổn phận đối với các

Đấng tối cao mà mình tôn thờ.

Bồi dưỡng tình cảm cách mạng, truyền thống yêu nước và bản sắc dân tộc là một

vấn đề cơ bản để xác lập lý tưởng XHCN, niềm tin vững chắc cho thanh niên; giúp cho

họ động lực, suy nghĩ và hành động thực tiễn để tiếp tục rèn luyện, cống hiến và trưởng

thành. Phát biểu tại Đại hội Hội LHTN Việt Nam lần thứ IV, tháng 1-2000, Tổng Bí thư

Lê Khả Phiêu đã khẳng định: "Thanh niên Việt Nam ta, kế tục và góp phần xây dựng

truyền thống của dân tộc, xưa đã thế, nay vẫn thế, mãi mãi là rường cột của nước nhà,

đưa nước ta tiến kịp sánh vai cùng các cường quốc trên thế giới như Bác Hồ hằng mong

ước" [46].

* Giáo dục ý thức bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, kiên quyết đấu

tranh chống lại các hoạt động lợi dụng tôn giáo phá hoại chính sách đoàn kết dân tộc,

phá hoại sự nghiệp cách mạng nước ta.

Nhiệm vụ xây dựng CNXH luôn gắn liền với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn

an ninh trật tự, an toàn xã hội. Trong các thời kỳ cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn

xác định bảo vệ Tổ quốc, giữ vững trật tự, an toàn xã hội là nhiệm vụ quan trọng thường

xuyên góp phần bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững độc lập dân tộc, chủ quyền quốc

gia, tạo môi trường an ninh, trật tự ổn định cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, Việt Nam đã tạo được vị thế mới trong

cộng đồng quốc tế, được nhiều nước quan tâm. Các nước đã có sự điều chỉnh chiến lược

và sách lược đối với Việt Nam phù hợp với xu thế chung và lợi ích quốc gia, dân tộc của

mỗi nước. Tuy nhiên, các thế lực thù địch vẫn không thay đổi mục tiêu xóa bỏ vai trò

lãnh đạo của Đảng cộng sản, chế độ XHCN ở Việt Nam. Một số phần tử cơ hội chính trị

đang đi ngược lại lợi ích dân tộc, chống Đảng và chống chế độ XHCN. Một trong những

nội dung chiến lược phá hoại của chúng là lợi dụng vấn đề tôn giáo, phá hoại khối đại

đoàn kết toàn dân. Lợi dụng vấn đề tôn giáo luôn là mặt hoạt động nổi bật của các thế lực

thù địch, phản động chống phá cách mạng Việt Nam mà mục tiêu của chúng là từng bước

tách tôn giáo ra khởi sự quản lý của Nhà nước, biến tôn giáo thành lực lượng chính trị đối

trọng với Đảng. Qua khảo sát ở Thanh Hóa hiện nay, nhận thức của thanh niên Công giáo

về âm mưu và hoạt động của các thế lực thù địch, phản động chưa đầy đủ, ý thức cảnh

giác cách mạng ở một bộ phận thanh niên chưa được đề cao. Phong trào thanh niên vùng

Công giáo tập trung tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc chưa sâu rộng, hiệu quả còn thấp.

Vì vậy, giáo dục ý thức bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an toàn trật tự xã hội, kiên quyết đấu

tranh chống lại các hoạt động lợi dụng tôn giáo phá hoại chính sách đoàn kết dân tộc, phá

hoại sự nghiệp cách mạng nước ta cần được tiến hành thường xuyên, sâu rộng trong

thanh niên Công giáo. Trong các bài nói, bài viết của mình đối với đồng bào Công giáo,

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chỉ ra rằng, chỉ khi nào nước nhà được độc lập, các tín đồ

Công giáo mới được tự mình làm chủ tôn giáo của mình với những chức sắc, các Linh

mục, Giám mục, Hồng y là người Việt Nam [12, tr. 79].

Nội dung giáo dục cần làm cho thanh niên nhận thức được rằng, muốn bảo vệ

thành quả cách mạng, bảo vệ công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta thì trước hết phải bảo

vệ vững chắc độc lập của Tổ quốc, bảo vệ sự lãnh đạo của Đảng, bảo vệ chính quyền

nhân dân, bảo vệ đường lối xây dựng CNXH do Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã dày

công xây dựng. ở cơ sở, điều đó được thực hiện trực tiếp bằng việc bảo vệ sự nghiệp đổi

mới ở quê hương dưới sự lãnh đạo của Đảng, thực hiện dân chủ trong đời sống xã hội,

triệt để tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của thanh niên. Thanh niên phải là

người gương mẫu thực hiện dân chủ hóa mọi mặt đời sống xã hội. Trong đó, nội dung

chủ yếu của dân chủ đối với tín ngưỡng, tôn giáo hiện nay là: Thanh niên có đạo hay

không có đạo, có quyền và nghĩa vụ bình đẳng như nhau trước pháp luật. Mọi hành vi lợi

dụng tôn giáo để kích động thanh niên, lôi kéo thanh niên nhằm phá hoại độc lập Tổ

quốc, gây mất ổn định chính trị và an ninh trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, đi ngược

lại đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, nhiệm vụ công tác của Đoàn thanh niên...

phải được phát hiện kịp thời và kiên quyết đấu tranh, mà trước hết phải từ nội bộ lực

lượng thanh niên. Những biểu hiện gây chia rẽ đoàn kết giữa thanh niên Công giáo và

thanh niên không Công giáo phải được kịp thời ngăn chặn. Quyền tự do tín ngưỡng, tôn

giáo của thanh niên chỉ được bảo hộ một cách đúng đắn bằng pháp luật, khi độc lập Tổ

quốc giữ vững, kịp thời ngăn chặn và đấu tranh với những hoạt động lợi dụng đức tin tôn

giáo và các sinh hoạt tôn giáo của thanh niên vào các mục đích ngoài tôn giáo. Tôn trọng

và thực hiện tốt tự do tín ngưỡng, tôn giáo chính là bảo vệ niềm tin thiêng liêng nhất của

tín đồ; đấu tranh với những kẻ lợi dụng tôn giáo vào mục đích ngoài tôn giáo chính là để

bảo vệ niềm tin thiêng liêng đó. Do đó, tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo cần tăng

cường giáo dục cho thanh niên những chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về

công tác tôn giáo, tạo mọi điều kiện để thanh niên Công giáo được tham gia vào các hoạt

động của Đoàn, Hội, các hoạt động chính đáng trong đời sống tôn giáo của họ, tham gia

vào giải quyết các công việc ở địa phương. Có như vậy, ý thức trách nhiệm công dân của

người thanh niên mới được nâng cao. Một khi nhu cầu chính đáng của thanh niên Công

giáo được mãn nguyện, phải chăng chính họ chứ không ai khác lại là người bảo vệ tôn

giáo họ được lành mạnh, là người cương quyết chống lại bọn lợi dụng đức tin, một trong

những điều thiêng liêng nhất của họ, vào những mưu đồ đen tối về chính trị. Không ai

muốn đức tin của mình bị vẩn đục, hoen ố.

Nghị quyết 24- NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa VI) đã khẳng định: "Bảo đảm

quyền tự do tín ngưỡng và tự do không tín ngưỡng của công dân...

Mọi hoạt động vì lợi ích chính đáng và hợp pháp của tín đồ được đảm bảo. Mọi

hoạt động mê tín dị đoan bị bài trừ. Mọi hành vi lợi dụng tôn giáo để phá hoại nền độc

lập dân tộc, chống Nhà nước XHCN Việt Nam, phá hoại chính sách đoàn kết toàn dân,

ngăn cản tín đồ làm nhiệm vụ công dân đều bị xử lý theo pháp luật" [13, tr. 5].

Chăm lo giáo dục cho thanh niên Công giáo có giác ngộ lý tưởng XHCN, trung

thành và kế tục xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc; xung kích thực

hiện thắng lợi công cuộc đổi mới quê hương, đất nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt

Nam XHCN là nhiệm vụ hết sức to lớn và nặng nề của tổ chức cơ sở Đoàn vùng công

giáo tập trung ở Thanh Hóa. Các cấp bộ Đoàn nói chung, mỗi thanh niên Công giáo nói

riêng đòi hỏi sự cố gắng cao độ, thể hiện trách nhiệm cao cả của những người thanh niên

Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới của Đảng, của dân tộc; tình cảm và trách nhiệm

ấy cần phải được biến thành ý chí cách mạng, hành động thực tiễn trong đời sống hàng

ngày ở địa phương cơ sở.

2.1.2. Phát triển sâu rộng phong trào hành động cách mạng "Thanh niên lập

nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước" là nội dung trọng tâm trong công tác vận động

thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa hiện nay

Trong công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở

Đoàn, nội dung giáo dục lý tưởng XHCN được xác định là nội dung cốt lõi, thì phong

trào hành động cách mạng được xác định là nội dung trọng tâm. Bởi, hoạt động của

Đoàn, các mặt công tác của Đoàn chủ yếu được thể hiện bằng hành động. Những hành

động nào có sức cuốn hút, lôi kéo một số đông người tham gia, những hành động đó có

thể được coi là một phong trào và đảm bảo thắng lợi cho hành động, đương nhiên, người

ta phải cố kết với nhau, nương tựa vào nhau. Tuy nhiên, trên thực tế cũng có những

phong trào mang tính tích cực và những phong trào mang tính tiêu cực, phong trào tự

giác và phong trào tự phát. Chỗ khác nhau của các phong trào thanh niên là phong trào

hành động cách mạng mang yếu tố tự giác của đông đảo thanh niên hướng tới những lợi

ích chung, những mục tiêu của cách mạng để hành động. Sức hấp dẫn của phong trào lại

có khả năng thuyết phục, lôi cuốn một bộ phận quần chúng khác tham gia vào các hành

động, từ đó, được giác ngộ, hăng hái đi vào con đường cách mạng. Có thể khẳng định

rằng, phong trào thanh niên là một hình thức quan trọng để tập hợp, giáo dục, giúp họ

phát huy được sức mạnh tích cực của mình. Trong mối quan hệ biện chứng của nó, phong

trào hành động cách mạng bao giờ cũng nảy sinh từ nhu cầu của thực tế cuộc sống. Chính

những nhu cầu này đã là động lực cuốn hút quần chúng tham gia vào phong trào. Đặc

điểm của thanh niên Công giáo là lòng tự trọng rất cao. Tuy nhiên, đối với thanh niên

Công giáo, do đặc điểm chi phối là tính cộng đồng khép kín, mặc cảm, đôi chút tự ti, điều

đó hạn chế khả năng tham gia phong trào của họ. Song, bản thân họ lại có tính kỷ luật

cao, tính chấp hành tốt, họ muốn được hòa nhập trong cộng đồng xã hội, được khẳng

định mình trong các mối quan hệ cộng đồng, sẵn sàng làm bất cứ việc gì dù khó khăn

gian khổ, dù phải đổ mồ hôi và cả xương máu. Do đó, nếu phong trào khơi dậy đúng

mạch nguồn của họ thì khả năng thực hiện của họ lại rất cao. Bản thân thế hệ trẻ vốn có

tâm thế nhập cuộc cao, đặc biệt ở thời điểm có tính bước ngoặt. Cho nên, nếu có sự định

hướng đúng, xác định được những mục tiêu cụ thể, nếu được tổ chức và vận động, họ có

thể làm bật dậy cả một phong trào rộng lớn.

Là một hình thức quan trọng để tập hợp, giáo dục thanh niên, phong trào thanh

niên phải có bốn đặc trưng cơ bản. Đó là: hoạt động theo định hướng lãnh đạo của Đảng,

tập hợp được đông đảo thanh niên tham gia, đồng loạt phát triển trên diện rộng, trong

khoảng thời gian nhất định và do Đoàn thanh niên tổ chức, lãnh đạo. Tuy nhiên, không

phải mọi hoạt động của Đoàn đều dẫn đến phong trào thanh niên. Để có phong trào thanh

niên, hoạt động của Đoàn phải tiến hành các cuộc vận động nhằm khơi dậy nhu cầu của

họ, tìm các giải pháp thực hiện mới dẫn đến phong trào thanh niên. Theo ý nghĩa của nó

và kinh nghiệm cho thấy, để có một phong trào hành động cách mạng của thanh niên,

trước hết là phải tìm được con đường đồng tâm xoay quanh nhiệm vụ chính trị của Đảng,

của cách mạng khi lựa chọn mục tiêu hành động, phải phù hợp với nhu cầu và lợi ích

chính đáng của tuổi trẻ. Trên cơ sở đó, họ có điều kiện tự biểu hiện một cách năng động

và tích cực tư chất của mình, phù hợp với tâm lý, sinh lý lứa tuổi, năng lực hành động của

mình. Kinh nghiệm đó lại càng đúng với các phong trào thanh niên vùng Công giáo.

Thực tiễn cuộc sống luôn luôn là một quá trình vận động và phát triển không

ngừng, làm đa dạng, phong phú mọi hoạt động của xã hội, tác động trực tiếp tới tư duy và

hành động của thanh niên. Phong trào thanh niên vùng Công giáo tập trung, do đó, cần phải

phát hiện những mặt mới, tích cực để khơi dậy, mở rộng sự tham gia của đông đảo thanh

niên Công giáo.

Đất nước đang trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường theo định

hướng XHCN, đời sống xã hội có những biến đổi sâu sắc. Những chủ trương, chính sách

mới của Đảng và Nhà nước ban hành đang tạo cho phong trào hành động cách mạng của

thanh niên những cơ hội mới, đan xen những thách thức mới. Hai phong trào hành động

cách mạng lớn của Đoàn phát động "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước" là sự

kế tục truyền thống các phong trào hành động cách mạng "Ba sẵn sàng", "Năm xung

phong", "Ba xung kích làm chủ tập thể"... của các thế hệ thanh niên trước đây. Sự chuyển

hướng nhanh nhạy của tổ chức Đoàn thanh niên bước đầu đã đáp ứng được nhu cầu phát

triển của thế hệ trẻ trong thời kỳ phát triển mới. Phong trào đã tạo nên động lực, sức

mạnh tự giác của thanh niên, làm xuất hiện nhiều phương thức hoạt động, tạo cho công

tác vận động thanh niên thêm phong phú và có hiệu quả tốt. Tuy nhiên, trong thực tế hoạt

động của tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa hiện nay, một số

phong trào hành động chưa có khả năng thực tế để thâm nhập rộng rãi vào quần chúng

thanh niên, cuốn hút thanh niên; chưa tạo được cơ chế hợp lý và điều kiện thuận lợi cho

phong trào thanh niên phát triển.

Tư tưởng chỉ đạo của phong trào hành động cách mạng trong thời kỳ mới đã

được Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VII quyết định, tiếp tục phát triển hai phong trào

"Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước" lên một tầm cao mới.

"Thanh niên lập nghiệp" trong thời kỳ mới thể hiện ý chí và quyết tâm của tuổi

trẻ Việt Nam tập trung sức cho mục tiêu phát triển đất nước; là động viên và tổ chức tuổi

trẻ tiến quân vào KH-CN; giáo dục- đào tạo, góp phần nhanh chóng nâng cao chất lượng

nguồn nhân lực trẻ; là phát huy tiềm năng sáng tạo và thế mạnh thanh niên xung kích

thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa làm giàu cho quê hương, đất nước.

"Tuổi trẻ giữ nước" thể hiện ý chí và quyết tâm của tuổi trẻ Việt Nam tham gia

bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh Tổ quốc, giữ vững ổn

định chính trị và an toàn xã hội; đảm bảo quốc phòng, an ninh vững mạnh; sẵn sàng đối

phó với mọi tình huống; là tình cảm và trách nhiệm của tuổi trẻ ngày nay đối với thế hệ

cha anh - những người có công với dân, với nước; là thái độ và quyết tâm của tuổi trẻ

Việt Nam được phát triển và trưởng thành [59, tr. 55-56].

Để triển khai có hiệu quả công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung

của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa thông qua phong trào hành động cách mạng của

thanh niên, qua thực tế ở Thanh Hóa, phong trào "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ

giữ nước "cần tập trung vào một số nội dung trọng tâm sau:

* Phong trào "Thanh niên lập nghiệp" tập trung bồi dưỡng để nâng cao trình độ,

sự hiểu biết, kinh nghiệm và kỹ năng nghề nghiệp cho thanh niên.

Trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì lao động nông nghiệp cũng cần

được đào tạo nghề, nhất là vùng Công giáo tập trung hiện nay chủ yếu là sản xuất nông

nghiệp. Thanh niên trong điều kiện trình độ văn hóa, kỹ năng nghề nghiệp thấp, lao động

chủ yếu là làm theo kinh nghiệm truyền thống của gia đình, địa phương. Vấn đề nâng cao

trình độ sản xuất cho thanh niên là hết sức quan trọng. Tổ chức cơ sở Đoàn cần tập trung

tuyên truyền nâng cao nhận thức cho thanh niên về vai trò của KH-CN trong sự nghiệp

phát triển của đất nước, quê hương; trang bị cho thanh niên kiến thức KHKT mới thông

qua hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ thanh niên nhằm tạo điều kiện để thanh niên

phát huy tính năng động, sáng tạo trong việc tiếp nhận, chuyển giao, ứng dụng và làm

chủ kỹ thuật trong sản xuất. Nói cách khác, cần trang bị cho thanh niên trên các phương

diện: Thái độ, kiến thức, kỹ năng tiếp cận và làm chủ KH-CN.

Cổ vũ, hướng dẫn và tổ chức cho thanh niên tham gia tích cực vào các hoạt động

khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư. Trong điều kiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế

hiện nay, chính sách giao quyền sử dụng đất lâu dài và ổn định cho người nông dân, kinh

tế hộ phát triển đã dẫn tới các hình thức hợp tác sản xuất và dịch vụ ở nông thôn. Tình

hình đó không còn điều kiện để thanh niên tổ chức các phong trào cắm thẻ nhận ruộng,

chăm sóc ruộng xấu trở thành ruộng tốt... cũng không cần thanh niên tổ chức rầm rộ ra

quân làm thủy lợi, kiến thiết đồng ruộng. Thanh niên phần lớn trở thành người phụ thuộc

gia đình; lao động sản xuất bị chi phối bởi gia đình. Trong điều kiện mới, nhiều vấn đề

đang đặt ra cần tháo gỡ. Thực tế ở cơ sở vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa, các hoạt

động chuyển giao tiến bộ kỹ thuật thông qua các chương trình khuyến nông, khuyến lâm,

khuyến ngư... đã có những nơi làm tốt. Các loại hình Câu lạc bộ chuyển giao tiến bộ kỹ

thuật ra đời thu hút đông đảo thanh niên tham gia. Họ thực sự là lực lượng nòng cốt trong

phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp. Do đó, tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công

giáo tập trung cần tiếp tục tổ chức cho thanh niên tham gia các chương trình ứng dụng,

chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất thông qua loại hình các Câu lạc bộ thanh niên,

tạo điều kiện và giúp đỡ họ trong các hoạt động lập nghiệp, khôi phục các ngành nghề

truyền thống để chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát triển kinh tế, làm giàu chính

đáng cho bản thân, gia đình và xã hội.

Chủ động xây dựng các đề án phù hợp để thanh niên tham gia thực hiện các công

trình, chương trình kinh tế của địa phương (như tham gia khoanh nuôi trồng thủy, hải

sản; tham gia trồng rừng phủ xanh đất trống đồi núi trọc; xây dựng kết cấu hạ tầng ở địa

phương). Vấn đề tạo vốn cho thanh niên nông thôn hiện nay đang là đòi hỏi cấp bách.

Điều kiện kinh tế hiện nay vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa còn khó khăn (phụ lục

6). ở nhiều nơi, các nghề truyền thống bị mai một. Tự bản thân thanh niên khó có khả

năng thực hiện việc tổ chức sản xuất, mở mang ngành nghề phụ, khôi phục nghề truyền

thống của địa phương. Sự trợ giúp của tổ chức

Đoàn thông qua lập các dự án vay vốn giải quyết việc làm cho thanh niên là việc làm cần

thiết, có ý nghĩa thiết thực. Dĩ nhiên xây dựng các dự án, chương trình vay vốn phát triển

sản xuất, tạo việc làm cho thanh niên không phải là phương án duy nhất. ở nhiều nơi,

thanh niên đã tự nhóm họp các tổ nhóm trợ vốn, giúp nhau vốn phát triển sản xuất. Điều

này tổ chức Đoàn cơ sở có thể làm được với tư cách tư vấn, làm khâu trung gian trợ giúp

cho thanh niên.

Nội dung của phong trào "Thanh niên lập nghiệp" rất phong phú. Điều kiện thực

tế vùng Công giáo tập trung hiện nay ở Thanh Hóa nếu

tổ chức Đoàn cơ sở tập trung làm tốt được những nội dung như trên sẽ là những việc làm

thiết thực, có điều kiện thực thi, có sức cuốn hút thanh niên, tháo gỡ những khó khăn của

thanh niên vùng Công giáo tập trung hiện

nay. Tuy nhiên, dẫu thực hiện nội dung, hình thức nào trong phong trào" Thanh niên lập

nghiệp" ở cơ sở, tổ chức Đoàn cần quan tâm tới lợi ích chính đáng của thanh niên, nhu cầu

và sự phát triển của thanh niên là tín đồ đạo Công giáo.

* Phong trào "Tuổi trẻ giữ nước", thực chất là sự quán triệt sâu sắc quan điểm

kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với việc tăng cường công tác an ninh quốc phòng của

đất nước, phát huy vai trò của tuổi trẻ trong việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, lực

lượng vũ trang nhân dân vững mạnh.

ở đây, vấn đề nâng cao nhận thức trong thanh niên tinh thần cảnh giác cách

mạng, đấu tranh với âm mưu "Diễn biến hòa bình" của kẻ thù, tự giác góp phần bảo vệ an

ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội tại địa phương được đặc biệt chú trọng. Nội dung

hoạt động trọng tâm của tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung là làm tốt nội

dung giáo dục ý thức bảo vệ tổ quốc cho thanh niên (mục 2.1 đã phân tích). Muốn vậy,

cần chăm lo củng cố, xây dựng các tổ đội thanh niên xung kích an ninh hoạt động thường

xuyên có chất lượng, tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại các địa

bàn dân cư. Thực tế vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa, một số nơi như ở Tĩnh Gia,

Vĩnh Lộc, Nga Sơn, Thọ Xuân, Hội đoàn Công giáo thành lập Hội Nghĩa binh, tổ chức

chặt chẽ, có sự hỗ trợ kinh phí của tổ chức Giáo hội đã thu hút khá đông thanh niên tham

gia. Trong khi đó, các tổ đội thanh niên xung kích an ninh ở vùng Công giáo tập trung do

Đoàn thanh niên đảm nhận, hoạt động hiệu quả kém, chưa tập hợp được đông đảo thanh

niên Công giáo. Việc xây dựng các đội thanh niên xung kích an ninh ở vùng Công giáo

tập trung hiện nay thực sự cần thiết. Điều đó không chỉ phát huy vai trò của thanh niên

tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, ngăn chặn các tệ nạn xã hội tại

địa bàn, mà còn góp phần nâng cao ý thức cảnh giác cách mạng, trách nhiệm xây dựng

thôn, bản an toàn, làm chủ cho thanh niên.

Tiếp tục phát động trong thanh niên Công giáo phong trào xây dựng quỹ "Vì

chiến sĩ nơi biên giới hải đảo" thông qua các hoạt động viết thư thăm hỏi, quyên góp tặng

quà, tổ chức kết nghĩa thanh niên ba lực lượng (thanh niên địa phương, công an, quân đội

đóng quân trên địa bàn). Đồng thời, tổ chức tốt phong trào "đền ơn đáp nghĩa" sâu rộng

trong thanh niên thông qua các hoạt động xây dựng quỹ "đền ơn đáp nghĩa", chăm sóc

các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, xây dựng ngôi nhà tình nghĩa, nhận giúp đỡ, đỡ đầu con

em thương binh liệt sĩ, gia đình chính sách gặp khó khăn, tu bổ, bảo quản, làm đẹp các

bia, tượng đài, nghĩa trang liệt sĩ. Đẩy mạnh phong trào "Khỏe để lập nghiệp và giữ

nước". Các hoạt động rèn luyện thân thể với phương châm: Mỗi thanh niên lựa chọn một

môn thể thao ưa thích để rèn luyện, mỗi cơ sở Đoàn đều có phong trào rèn luyện thể thao.

Tổ chức các hoạt động thể thao du lịch như: hành quân về nguồn, về thăm khu di tích lịch

sử cách mạng, cắm trại dã ngoại,... để không ngừng nâng cao sức khỏe, bản lĩnh và kiến

thức quân sự phổ thông cho thanh niên. Các hoạt động trên, trong thực tế vùng Công giáo

tập trung ở Thanh Hóa, tổ chức Giáo hội, thông qua hội đoàn Công giáo ở nhiều nơi làm

rất sôi động. Nội dung này, ở tiết 1.2, tác giả đã phân tích. Tuy nhiên, cần nói thêm rằng,

hoạt động của Hội đoàn Công giáo đã cuốn hút đông đảo thanh niên Công giáo tham gia

các hoạt động xã hội, từ thiện, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao v.v... Sự tham gia của

họ vừa tự nguyện vừa có yếu tố ràng buộc bởi quy định chặt chẽ, có sự hỗ trợ về kinh phí

của tổ chức Giáo hội. Trong khi đó, tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung, những

năm qua, tuy đã có sự quan tâm phát động phong trào, song thực tế kinh phí cho hoạt

động rất khó khăn nên chưa có sức cuốn hút thanh niên Công giáo tham gia.

Phong trào "Tuổi trẻ giữ nước" với những nội dung phong phú được phát động

thường xuyên, tổ chức chặt chẽ, có sự hỗ trợ về kinh phí sẽ là yếu tố quan trọng để động

viên, khuyến khích thanh niên Công giáo vào hoạt động. Thông qua đó, bồi dưỡng cho

thanh niên nâng cao nhận thức về mục tiêu lý tưởng XHCN, về lòng yêu nước, truyền

thống cách mạng, ý thức cảnh giác trước âm mưu của các thế lực thù địch, nhận thức rõ

quyền lợi và nghĩa vụ của thanh niên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mối

quan hệ gắn bó quân, dân thêm thắt chặt; truyền thống cách mạng, công lao của những

người đi trước được thanh niên coi trọng, giữ gìn và phát huy trong thực tiễn cuộc sống.

Bằng những phương thức nêu trên, nội dung giáo dục lý tưởng XHCN trong công

tác vận động thanh niên Công giáo sẽ đạt được mục tiêu "được người, được việc, được tổ

chức" của một phong trào thanh niên. Lênin đã nói: "Nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên là

phải tổ chức hoạt động thực tiễn của mình để khi học tập, khi tổ chức nhau lại, khi tập

hợp nhau lại, khi đấu tranh, tầng lớp thanh niên ấy tự giáo dục mình và đồng thời cũng

giáo dục cho tất cả những ai đã công nhận họ là người dẫn đường chỉ lối, để trở thành

những người cộng sản" [30, tr. 357].

Dĩ nhiên, hiệu quả của phong trào thanh niên còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố,

trong đó, yếu tố giải pháp để thực hiện nội dung đề ra được xem là yếu tố tiên quyết

2.2. Những giải pháp chủ yếu trong công tác vận động thanh niên vùng

Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa

2.2.1. Bám sát định hướng lãnh đạo của Đảng, kiên trì vận động, thuyết

phục với phương thức phong phú, linh hoạt, tạo nên phong trào sâu rộng ở các cơ

sở Đoàn vùng Công giáo tập trung

Công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa, tổ chức phong trào hành động cách

mạng trong thanh niên cần hết sức coi trọng chất lượng và hiệu quả, không thể cứng nhắc

và chạy theo hình thức, không thể chỉ có bề rộng mà không có bề sâu, nội dung đề ra thiết

thực nhưng phải trở thành hành động thực tiễn của thanh niên. Điều đó đòi hỏi tổ chức cơ

sở Đoàn phải vận dụng những phương thức phong phú, linh hoạt, kiên trì vận động,

thuyết phục thanh niên. Thanh niên nói chung, thanh niên Công giáo nói riêng, hiện nay

có suy nghĩ và hành động khá phức tạp, mặt tích cực và tiêu cực đan xen nhau, như "cá

nhân hóa...", đa dạng hóa; muốn thoát khỏi sự ràng buộc của cha anh về cách sống, cách

nghĩ, cách làm... ở khu vực Công giáo, thanh niên vừa chịu sự ràng buộc của gia đình,

của giáo lý, giáo luật, vừa có điểm tương đồng trong các đối tượng thanh niên là thích

hòa nhập cộng đồng, có khát vọng vươn tới. Do đó, tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo

tập trung phải kiên trì vận động, lựa chọn những hình thức và phương pháp thích hợp để

tập hợp và tổ chức thanh niên một cách rộng rãi và vững chắc. "Mỗi giới thanh niên có

một nguyện vọng, quyền lợi, đường lối phát triển riêng. Bây giờ không phân biệt, giới

nào cũng phải đứng chung trong một tổ chức duy nhất. Nhưng điều đó không phải sẽ cột

chặt tất cả sự hoạt động riêng của mỗi giới, không cho tự phát triển, miễn là những hoạt

động ấy không đi ngược lại với hướng hoạt động chung của toàn thể " [34, tr. 29]. Tập

hợp, đoàn kết thanh niên Công giáo vào hoạt động, vào tổ chức là một quá trình đòi hỏi

tinh thần sáng tạo của tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung. Đặc biệt, phải đi

sâu, đi sát thanh niên; hiểu được tâm tư, khát vọng của họ; lắng nghe ý kiến mà họ quan

tâm. Lênin trong bài "Phong trào sinh viên và tình hình chính trị hiện nay" đã viết: "... chỉ

tuyên bố phải tiến hành hoạt động chính trị phối hợp... thì không đủ. Để tiến hành hoạt

động chính trị, phải biết cổ động và lợi dụng mọi khả năng, mọi điều kiện, và...

... Chúng tôi vẫn nói rằng: Cứ gõ cửa đi, và người ta phải mở cửa! công tác cổ

động chính trị không bao giờ phí hoài cả... dù trong những hoàn cảnh khó khăn nhất,

chúng ta vẫn nhẫn nại, bền bỉ và kiên trì tiến hành công tác của mình" [29, tr. 262-264].

Kiên trì, nhẫn nại, bền bỉ... Song phải được tiến hành với những phương thức, mô

hình thích hợp, đáp ứng nhu cầu và lợi ích chính đáng của họ. Một số phương thức, mô

hình hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa, từ kinh

nghiệm thực tế, cần chú trọng đó là: Tổ chức các hoạt động giáo dục lý tưởng XHCN,

giáo dục truyền thống gắn với phong trào thi đua hành động cách mạng. Phát động các

cuộc thi tìm hiểu, thi giọng hát hay, các cuộc tọa đàm, các diễn đàn thanh niên như "cần

kiệm là nếp sống đẹp của thanh niên", biểu dương gương người tốt, việc tốt thông qua

bình xét sau mỗi đợt phát động phong trào thi đua. Xây dựng các mô hình, điển hình,

điểm chỉ đạo theo khu vực Chi đoàn không Công giáo, Chi đoàn Công giáo toàn tòng,

Chi đoàn đan xen Công giáo và không Công giáo lấy đó làm hạt nhân để gây ảnh hưởng,

lan tỏa tới các đối tượng thanh niên Công giáo, chi đoàn thanh niên Công giáo. Những

mô hình: Câu lạc bộ "Thanh niên với nghề nông", "Thanh niên nông thôn với chương

trình IPM", "Thanh niên phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội"... là những mô hình có

sức hấp dẫn thanh niên, cần được quan tâm xây dựng. Đan xen với các hoạt động giáo

dục, tổ chức các phong trào thanh niên, các cơ sở Đoàn cần tổ chức các hoạt động xã hội,

văn nghệ, thể thao... tạo điều kiện cho thanh niên Công giáo được tiếp xúc, giao lưu và

hòa nhập với các lực lượng thanh niên khác. Từ đó, tạo sự đoàn kết trong các đối tượng

thanh niên, trong mỗi Chi đoàn, ở các Chi đoàn Công giáo và Chi đoàn không Công giáo,

ở các Đoàn cơ sở trên địa bàn.

Các hoạt động giáo dục cần đan xen cùng tổ chức các phong trào hành động cách

mạng thiết thực, nội dung cụ thể, hết sức tránh việc tuyên truyền, giáo dục chung chung, trừu

tượng. Đối tượng thanh niên Công giáo với những mặc cảm tôn giáo của họ không phải dễ

dàng vượt qua. Cần thức tỉnh lương tri của họ trên tinh thần đoàn kết, hòa hợp, từ sự tiếp

nhận thông tin để họ hiểu, nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi, hòa nhập vào phong trào

hành động chung của Đoàn thanh niên. Đó là một quá trình công phu và cũng không ít khó

khăn, song bất luận điều kiện nào, tổ chức cơ sở Đoàn cũng phải thực hiện cho bằng

được. Lênin trong tác phẩm "Chủ nghĩa xã hội và tôn giáo" đã viết: "... sẽ thật là vô lý,

nếu tưởng rằng người ta có thể đánh tan được những thiên kiến tôn giáo chỉ bằng tuyên

truyền không thôi" [28, tr. 174]. Dù đối tượng thanh niên nào, trong hoàn cảnh nào, nếu

chúng ta biết cách tổ chức và phát động thì công việc nhất định sẽ thành công. Về điều

này, Hồ Chủ tịch đã từng nói "Nói phát động quần chúng, phải nói đến đồng bào Công

giáo. Thường cán bộ có thành kiến rằng đồng bào Công giáo lạc hậu, là khó vận động.

Nói vậy là sai.... đồng bào thiểu số hay đa số, lương hay là giáo, cán bộ biết làm thì đều

vận động được" [37, tr. 56-57].

Yêu cầu đặt ra là, các nội dung hoạt động trên cơ sở bám sát định hướng lãnh đạo

của cấp ủy Đảng, nhiệm vụ chính trị của địa phương phải được xây dựng thành kế hoạch

cho từng thời gian, ở từng Chi đoàn cụ thể; phải tổ chức thường xuyên, liên tục, khắc

phục cách làm mùa vụ, lặp đi lặp lại tạo nên sự nhàm chán; cần tạo nên sức hấp dẫn mới,

khuyến khích nhu cầu, hứng thú được tham gia của thanh niên; định ra việc gì quyết làm

bằng được, "... chớ ham làm mau, làm rầm rộ. Làm ít mà chắc chắn hơn là làm nhiều, cứ

tiến tới dần dần" [37, tr. 540]. Đó giải pháp quan trọng trong công tác vận động thanh

niên vùng Công giáo tập trung. Thực tế cho thấy, một số cơ sở Đoàn Công giáo ở Nga

Sơn, Thọ Xuân, Tĩnh Gia... đã có sự chú trọng đúng mức tới vấn đề này, thực sự linh hoạt

và sáng tạo trong phương thức tổ chức, do đó, thu hút được đông đảo thanh niên Công

giáo tham gia với chất lượng tốt, hiệu quả thiết thực.

2.2.2. Xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung vững

mạnh, thực sự là hạt nhân chính trị trong phong trào thanh niên

Công tác vận động thanh niên là một công tác rất lớn, một nhiệm vụ rất quan

trọng của Đoàn mà Đảng luôn quan tâm lãnh đạo. Muốn làm tốt nhiệm vụ này, vấn đề

xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở Đoàn là một trong những giải pháp quan trọng. Bởi lẽ,

Đoàn thanh niên trước hết là tổ chức của những thanh niên tiên tiến nhưng Đoàn là người

đại diện lợi ích chính đáng của thanh niên. Vì vậy, Đoàn cũng là tổ chức của thanh

niên,vì thanh niên "phải thường xuyên củng cố tổ chức, phải phát triển Đảng và Đoàn

thanh niên lao động một cách tích cực và vững chắc" [39, tr. 530]. Tổ chức ấy phải luôn

được củng cố và phát triển đúng với bản chất của một tổ chức thanh niên cộng sản.

Nhưng dù trong hoàn cảnh nào cũng phải kiên định bản chất ấy. Nghị quyết Hội nghị lần

IV BCHTW Đảng (khóa VII) về công tác thanh niên trong thời kỳ mới đã chỉ rõ: xây

dựng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vững mạnh về mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức, thực sự

là đội dự bị của Đảng. Củng cố tổ chức và đổi mới phương thức hoạt động của Đoàn,

nhất là Đoàn cơ sở [1, tr. 4]. Đây không phải là giải pháp tình thế mà là vấn đề thuộc

chiến lược của cách mạng Việt Nam trong thời kỳ mới. Xây dựng củng cố tổ chức cơ sở

Đoàn vững mạnh là yêu cầu bức xúc hiện nay.

Một tổ chức quần chúng, từ quần chúng mà ra thì mối liên hệ với quần chúng là

điều kiện tiên quyết để tồn tại và phát triển. Song, vấn đề đặt ra là tiến hành xây dựng,

củng cố tổ chức Đoàn cơ sở vùng Công giáo tập trung thì cần phải theo định hướng nào?

Lấy nội dung gì làm cơ bản? ở tầm chiến lược, Bác Hồ nêu lên một luận điểm "... muốn

củng cố và phát triển, Đoàn phải liên hệ rộng rãi và chặt chẽ với các tầng lớp thanh niên,

phải quan tâm đến đời sống, công tác, học tập của thanh niên... và tất cả đoàn viên phải

gương mẫu..." [38, tr. 263]. Nếu một tổ chức quần chúng mà mất mối liên hệ với quần

chúng thì tổ chức ấy hoàn toàn vô nghĩa. Thực tiễn hiện nay ở một số địa phương vùng

Công giáo tập trung ở Thanh Hóa có tình trạng Chi đoàn chỉ có Ban chấp hành, tổ chức

Chi đoàn không tập hợp được thanh niên để hoạt động vẫn còn. Trao đổi với chúng tôi về

hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo trong huyện, đồng chí Trưởng ban

Dân vận Huyện ủy Thọ Xuân cho biết: ở nhiều cơ sở Đoàn như ở xã Tây Hồ, Thọ

Xương, Xuân Sơn... hoạt động của Đoàn thanh niên rất yếu. Đoàn xã có Ban chấp hành,

Chi đoàn có Ban chấp hành nhưng Đoàn không tổ chức được hoạt động, thanh niên Công

giáo không thiết tha với tổ chức Đoàn. Đoàn là một thực thể, thế nên nó phải vận động

trong mối quan hệ với quần chúng, được quần chúng thanh niên tạo cho nguồn sinh lực,

tạo cho môi trường phát triển. Tổ chức cơ sở Đoàn Công giáo cần phải "liên hệ rộng rãi

và chặt chẽ" với các thanh niên vốn là tín đồ Công giáo. Mối liên hệ ấy được thể hiện hai

mặt: Vừa rộng rãi (tức là không bỏ sót một đối tượng thanh niên Công giáo nào đứng

ngoài tổ chức); vừa chặt chẽ.

Muốn xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở Đoàn ở vùng Công giáo tập trung, tất cả

đoàn viên, (dù Công giáo hay không Công giáo), phải gương mẫu. Đây là một yêu cầu tất

yếu. Đoàn mạnh, khi mỗi thành viên trong tổ chức đều mạnh. Chất lượng tổ chức cơ sở

Đoàn được nâng lên từ chất lượng đoàn viên và ngược lại. Quán triệt sâu sắc vấn đề đó,

BCHTW Đoàn (khóa VI) đã có Nghị quyết 424 năm 1995 về nâng cao chất lượng tổ chức

cơ sở Đoàn, chất lượng đoàn viên với giải pháp triển khai sâu rộng "chương trình rèn

luyện đoàn viên" tới các cơ sở Đoàn. Điều đó được đặt ra do trong thực tế không phải

mọi đoàn viên trong tổ chức Đoàn đều đã là những người gương mẫu. Để có chất lượng

đoàn viên tốt, hiện nay, tổ chức cơ sở Đoàn vừa tiếp tục triển khai "chương trình rèn

luyện đoàn viên", đồng thời, phải quan tâm làm tốt công tác phát triển đoàn viên mới có

chất lượng và phối hợp với cấp ủy Đảng phát triển đảng viên trong thanh niên Công giáo.

Nhiều đoàn viên mới được kết nạp, nhiều đảng viên mới được kết nạp từ thanh niên là tín

đồ Công giáo, sẽ là một động lực khuyến khích để thanh niên phấn đấu và gắn bó với tổ

chức Đoàn. Muốn vậy "mỗi đoàn viên thực sự phụ trách, gần gũi và giúp đỡ một bạn

ngoài Đoàn cùng tiến bộ thì Đoàn sẽ phát triển vững chắc và nhanh chóng hơn nữa" [40,

tr. 318]. Dĩ nhiên, việc kết nạp đoàn viên, kết nạp đảng viên là tín đồ đạo Công giáo phải

được chọn lọc cẩn thận, trọng chất lượng hơn số lượng. Theo khảo sát của chúng tôi, hiện

nay, số đông thanh niên Công giáo vẫn bị ràng buộc bởi gia đình, bởi những quy định

trong sinh hoạt Công giáo và bản thân tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo chưa thật

mạnh, chưa quan tâm giúp đỡ họ, tạo môi trường, điều kiện cho họ phấn đấu. Phân tích

nguyên nhân dẫn đến tình hình phát triển Đảng trong cộng đồng giáo dân Công giáo còn

nhiều hạn chế, tiến sĩ Ngô Hữu Thảo, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, trong

bài "Phát triển Đảng trong vùng đồng bào theo đạo Thiên Chúa" đã viết "Các đoàn thể -

nhất là Đoàn thanh niên hoạt động yếu, thanh niên không có môi trường, điều kiện sinh

hoạt, phấn đấu vào Đảng. Do đó, công tác vận động giáo dục thanh niên có đạo bị hạn

chế" [48, tr. 27].

Để củng cố tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung, chúng ta còn phải đa

dạng hóa loại hình tổ chức tập hợp, đoàn kết thanh niên thông qua tổ chức Hội liên hiệp

thanh niên.

Hội LHTN là mặt trận rộng rãi, nơi mà thanh niên tìm thấy những hoạt động tập

thể theo nguyện vọng, sở thích, bổ ích cho bản thân. Phải tiếp tục quán triệt một cách sâu

sắc nhận thức về vai trò của tổ chức cơ sở Đoàn trong công tác vận động thanh niên, coi

trọng xây dựng tổ chức Hội LHTN, đa dạng hóa các loại hình tổ chức tập hợp thanh niên

theo từng đối tượng thanh niên, từng lĩnh vực thanh niên. Có loại hình tồn tại lâu dài,

được phát triển rộng như Chi hội thanh niên theo địa bàn dân cư, Chi hội thanh niên theo

nhóm nghề nghiệp, đối tượng... Lại có loại hình tổ chức chỉ tồn tại trong từng giai đoạn,

từng phần việc cụ thể, như: Chi hội thanh niên theo sở thích, Chi hội thanh niên tự

nguyện tham gia công tác xã hội,... Trong đó chú trọng phát triển các Chi hội LHTN theo

địa bàn dân cư ở những cơ sở có đông thanh niên Công giáo. Xây dựng Chi hội LHTN

phải căn cứ vào địa bàn dân cư, đơn vị hành chính, không phân biệt Chi hội LHTN tôn

giáo và không tôn giáo. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa phát triển khá mạnh các tổ

chức Hội LHTN cơ sở. Thực tế vùng Công giáo đang gặp rất nhiều khó khăn. Phát triển

tổ chức hội LHTN là một đòi hỏi khách quan, song chúng ta cần khắc phục tư tưởng cho

rằng làm như vậy là "mềm hóa Đoàn", "Hội hóa Đoàn" để thu hút dễ dàng thêm nhiều

thanh niên. Nhận thức đó thực chất là hạ thấp tính chất, vai trò, chức năng của Đoàn, của

Hội. Tác hại của những biểu hiện sai lệch là làm mất phương hướng trong quá trình xây

dựng, củng cố tổ chức Đoàn, xóa nhòa ranh giới giữa đoàn viên và người ngoài Đoàn.

Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị quần chúng, tổ chức của những người cộng

sản, tổ chức quần chúng gần Đảng nhất. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là hạt nhân chính trị,

lực lượng nòng cốt của Hội LHTN. Hội là nơi tập hợp, rèn luyện, bồi dưỡng thanh niên.

Trách nhiệm xây dựng Đoàn của Hội bằng việc giới thiệu những hội viên ưu tú cho Đoàn

kết nạp. Dù trong môi trường hoạt động nào, Đoàn và Hội cũng phải kiên trì xây dựng,

củng cố tổ chức thanh niên cộng sản đúng với tính chất, chức năng vốn có của nó. Không thể

lẫn lộn tính chất, chức năng của Đoàn và Hội. Trong thực tế, ở các huyện Tĩnh Gia, Vĩnh

Lộc, Thọ Xuân... Một số cơ sở vùng Công giáo, thành lập tổ chức Hội LHTN nhưng không

hoạt động. Tổ chức Hội cơ sở tồn tại hình thức, chiếu lệ; thậm chí có cơ sở Đoàn hình thành

ra Hội nhưng không tạo điều kiện cho Hội hoạt động. Đó là thiếu sót cần nhanh chóng khắc

phục, cần suy nghĩ một cách nghiêm túc, nhất là trong điều kiện các Hội đoàn Công giáo ở

địa phương Thanh Hóa hiện nay đang hoạt động rất sôi động.

Tổ chức sinh hoạt của Đoàn, của Hội ở vùng Công giáo tập trung, theo chúng tôi,

càng phải quan tâm lựa chọn thời gian thích hợp. Duy trì chế độ sinh hoạt theo Điều lệ

Đoàn quy định, song không nên tổ chức trùng lặp cùng thời gian đi lễ của thanh niên

Công giáo.

2.2.3. Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt Đoàn, Hội vùng Công giáo

tập trung thực sự là "thủ lĩnh" chính trị của thanh niên

Công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung là sự tác động tới một

đối tượng đặc thù, được xem là một khoa học, một nghệ thuật. Đội ngũ cán bộ và công

tác cán bộ luôn có vị trí và tầm quan trọng đặc biệt.

C. Mác và Ph.Ăngghen là những người đặt nền móng cho vấn đề cán bộ của giai

cấp vô sản. Các ông cho rằng, mỗi thời đại, xã hội muốn phát triển được đều phải có một

đội ngũ cán bộ tương ứng cho thời kỳ lịch sử của mình. Nghĩa là công tác cán bộ cũng

phải vận động và phát triển theo sự vận động của cách mạng.

V. I. Lênin ngay từ khi thành lập Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân đã đặc

biệt chú ý đến vấn đề cán bộ. Người khẳng định: "Trong lịch sử chưa hề có một giai cấp

nào giành được quyền thống trị nếu nó không đào tạo ra được trong hàng ngũ của mình

những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo

phong trào" [25, tr. 173].

ở Việt Nam, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt

quan tâm đến cán bộ nói chung, trong đó có đội ngũ cán bộ làm công tác vận động quần

chúng. Người cho rằng: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "công việc thành công

hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém" [35, tr. 269-240].

Để thực hiện được nhiệm vụ nêu trên, Hồ Chí Minh rất quan tâm đến việc lựa

chọn, bồi dưỡng cán bộ trẻ. Người coi đây là vấn đề hết sức quan trọng phải được chú ý

thường xuyên, phải thông qua quần chúng, thông qua phong trào hành động cách mạng

của thanh niên để lựa chọn cán bộ. Người nói: "Bất kỳ công việc gì cũng có người hăng

hái hơn, đắc lực hơn có sáng kiến hơn. Nếu Đoàn khéo chú ý, tìm tòi, cất nhắc thì đó là

những cán bộ. Có lẽ những thanh niên đó viết không giỏi, nói không kêu nhưng họ làm

được việc. Đó là cái chính thanh niên cần nhiều cán bộ như thế " [35, tr. 375].

Lựa chọn cán bộ từ thực tiễn phong trào, được rèn luyện từ phong trào thanh niên

ở cơ sở là rất quan trọng. Hiện nay ở nhiều tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung

chưa quan tâm đúng mức. Vấn đề này, thường là khi cần, khi thiếu mới suy nghĩ tới. Tình

trạng hụt hẫng cán bộ, chất lượng cán bộ không đáp ứng được nhiệm vụ được giao là một

thực tế ở cơ sở. Trách nhiệm đó trước hết thuộc về tổ chức cơ sở Đoàn. Nhắc nhở điều này

đối với Đoàn thanh niên, Hồ Chí Minh nói: "... Các đồng chí phụ trách thanh niên không

chịu đào tạo, dùi dắt thêm những cán bộ mới, tuy những phần tử có thể trở nên cán bộ

vẫn không thiếu trong đám thanh niên" [34, tr. 29].

Lựa chọn cán bộ cần gắn với quá trình bồi dưỡng và đào tạo, nhất là cán bộ chủ

chốt cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa hiện nay lại chủ yếu trưởng

thành từ phong trào, chưa qua đào tạo bồi dưỡng. Để đáp ứng yêu cầu về đội ngũ cán bộ

làm công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung không chỉ được bồi dưỡng

về kỹ năng vận động thanh niên, mà còn phải học tập để nâng cao trình độ mọi mặt - cần

học văn hóa, chính trị, kỹ thuật; học lý luận chủ nghĩa Mác -Lênin, kết hợp với lăn lộn

trong thực tiễn phong trào thanh niên. Nói cách khác, cán bộ Đoàn phải chịu khó học tập

và qua nhiều hình thức đào tạo - học trong thực tiễn, học trong sách báo, học qua các

trường lớp của Đảng, của Đoàn. Để đáp ứng yêu cầu đó tổ chức Đoàn thanh niên các cấp

phải góp phần trong việc lựa chọn các nội dung, hình thức bồi dưỡng, tập huấn thích hợp.

Thanh niên Công giáo có tính đặc thù riêng, đội ngũ cán bộ chủ chốt Đoàn cơ sở, Chi

đoàn ở đây cũng phải được xem là một đội ngũ cán bộ có tính đặc thù. Chương trình đào

tạo, bồi dưỡng, tập huấn phải phù hợp với yêu cầu công tác của họ.

Theo chúng tôi, Đoàn thanh niên cấp tỉnh và các huyện vùng Công giáo ở Thanh

Hóa cần phối hợp chặt chẽ với Ban Dân vận, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Ban Tôn giáo ủy

ban nhân dân tỉnh xây dựng nội dung và mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn riêng cho đối

tượng cán bộ Đoàn vùng Công giáo, trang bị cho họ những kiến thức cơ bản về tôn giáo;

những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác tôn giáo; tình hình hoạt

động của tôn giáo nói chung, Công giáo nói riêng ở Thanh Hóa và phạm vi toàn quốc; kỹ

năng nghiệp vụ công tác vận động tín đồ Công giáo... Đặc biệt kinh phí bồi dưỡng, tập

huấn cũng phải được ưu tiên. Hiện nay kinh phí tập huấn bồi dưỡng cán bộ Đoàn nói

chung ở Thanh Hóa thực hiện theo phương thức Nhà nước hỗ trợ, các cơ sở Đoàn tham

gia đóng góp. Các cơ sở vùng Công giáo cần được ưu tiên trợ cấp hoàn toàn nguồn kinh

phí của Nhà nước trong công tác bồi dưỡng, tập huấn cán bộ.

Đi đôi với việc nâng cao trình độ, năng lực hoạt động thực tiễn, cán bộ Đoàn cơ

sở, Chi đoàn vùng Công giáo tập trung cần phải có phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo

đức, nhiệt tình xông xáo, gương mẫu về mọi mặt để thực sự là "thủ lĩnh" chính trị trong

phong trào thanh niên. Căn dặn đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ làm công tác vận động

quần chúng nói riêng, Bác Hồ nói: "Cán bộ muốn cho xứng đáng, phải làm được việc.

Muốn làm được việc, thì phải được dân tin, dân phục, dân yêu.

Muốn được dân tin, dân phục, dân yêu cán bộ phải tự mình làm đúng đời sống

mới, nghĩa là phải siêng năng, tiết kiệm trong sạch, chính đáng" [35, tr. 208]. Hiện nay

các cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa vẫn còn tình trạng cán bộ xa rời

với quần chúng thanh niên, làm việc theo phong cách hành chính, giấy tờ, mệnh lệnh,

như Bác Hồ nói: "Họ còn "các quan" lắm!" [35, tr. 208]. Do đó, nâng cao năng lực công

tác, nâng cao trình độ mọi mặt và phẩm chất cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn

vùng Công giáo tập trung là đòi hỏi cần thiết hiện nay.

Một trong những vấn đề cũng hết sức quan tâm đối với đội ngũ cán bộ Đoàn

vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa hiện nay là chính sách đãi ngộ, sử dụng. Hầu hết

cán bộ cơ sở Đoàn vùng Công giáo không có chế độ phụ cấp, việc bố trí sau thời gian

công tác thanh niên còn nhiều bất cập. Đó cũng là một nguyên nhân làm cho đội ngũ cán

bộ cơ sở Đoàn thiếu phấn khởi và không yên tâm công tác. Một số cán bộ phải kiêm

nhiệm các chức danh, công việc khác nên không có thời gian đầu tư thích đáng trong

công tác thanh niên. Bản thân tổ chức Đoàn không thể giải quyết được vấn đề này, các

cấp ủy Đảng, Chính quyền cần quan tâm giải quyết. "Đảng thống nhất lãnh đạo công tác

cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đồng thời phát huy trách nhiệm của các tổ chức thành

viên hệ thống chính trị trong công tác cán bộ" [17, tr. 145]. Điều này, đòi hỏi tổ chức

Đoàn cần chủ động tham mưu đề xuất với cấp ủy Đảng, Chính quyền. Nên chăng cấp ủy

Đảng, Chính quyền của tỉnh cần có chủ trương chỉ đạo cấp ủy Đảng, Chính quyền các

huyện có những giải pháp đồng bộ về chính sách đãi ngộ cho đội ngũ cán bộ cơ sở Đoàn.

Theo chúng tôi, nếu hiện nay chưa thể giải quyết đồng bộ trong phạm vi toàn tỉnh, thì chí

ít, trong vùng Công giáo tập trung cần được giải quyết ngay. Không nên để tình trạng là

nơi có, nơi không; chế độ không đồng đều ngay trong phạm vi một huyện, tạo nên sự bất

bình đẳng trong đội ngũ cán bộ cơ sở Đoàn.

2.2.4. Tăng cường sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo của

Đoàn cấp trên trong công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung

Lịch sử 70 năm xây dựng và phát triển, Đảng ta luôn quan tâm lãnh đạo Đoàn

TNCS Hồ Chí Minh. Trong Điều lệ Đảng, Đoàn TNCS là tổ chức quần chúng duy nhất

được ghi thành một chương. Điều đó nói lên trách nhiệm của Đảng đối với việc xây dựng

tổ chức cộng sản trẻ tuổi, làm nguồn bổ sung lực lượng thường xuyên cho Đảng. Là lãnh

tụ vĩ đại của Đảng và của dân tộc, Bác Hồ luôn quan tâm lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện

Đoàn TNCS, có ý kiến chỉ đạo các cấp ủy Đảng chăm lo xây dựng tổ chức Đoàn TNCS,

Bác nói: "Từ nay Trung ương và các cấp Đảng bộ địa phương sẽ săn sóc hơn nữa đến

công tác Đoàn để phát huy tác dụng tiên phong của Đoàn về mọi mặt" [38, tr. 263]. Các

cấp ủy Đảng cần thường xuyên chăm lo lãnh đạo vấn đề xây dựng, củng cố tổ chức Đoàn,

coi xây dựng Đoàn là một bộ phận trong xây dựng Đảng. Trong thời kỳ đổi mới đất

nước, Đảng đã giành sự quan tâm đặc biệt đến vấn đề xây dựng Đoàn, đến công tác vận

động quần chúng. Vấn đề này được thể hiện đậm nét trong các Nghị quyết quan trọng

như: Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị (khóa V), Nghị quyết 25 của Bộ Chính trị (khóa

VI), Nghị quyết 04 của BCHTW Đảng (khóa VII).

Tuy nhiên, vẫn còn những địa phương, đơn vị chưa quán triệt đầy đủ quan điểm

của Đảng về công tác thanh niên. Tình trạng cấp ủy Đảng cơ sở chỉ biết huy động, giao

trách nhiệm mà thiếu sự kiểm tra, chỉ đạo sát sao, thậm chí khoán trắng cho Đoàn tự lo

liệu lấy tổ chức của mình không phải là không còn. Một số Chi đoàn vùng Công giáo tập

trung ở Thanh Hóa vẫn còn tình trạng Ban chấp hành Chi đoàn tồn tại trên danh nghĩa,

không tập hợp được thanh niên, không tổ chức được hoạt động. Cấp ủy Đảng ở đây đã

biết, song vẫn coi đó là việc của Đoàn, do Đoàn. Dĩ nhiên, hoạt động của Đoàn, bản thân

Đoàn phải chủ động, tích cực, điều đó rất đúng. Song nếu thiếu sự định hướng, lãnh đạo

kịp thời của cấp ủy Đảng cơ sở thì bản thân Đoàn rất khó thực hiện có hiệu quả.

Công tác vận động thanh niên vùng Công giáo hiện nay rất cần sự quan tâm trực

tiếp của cấp ủy Đảng cơ sở đối tổ chức Đoàn thanh niên. Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị

"về tăng cường công tác tôn giáo trong tình hình mới" đã xác định: Nội dung cốt lõi của

công tác tôn giáo là công tác vận động quần chúng. Làm tốt công tác tôn giáo là trách

nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo [13, tr. 3,4].

Sự lãnh đạo của Đảng ủy, Chi ủy cơ sở vùng Công giáo tập trung đối với Đoàn

cơ sở, Chi đoàn được thực hiện bằng việc đưa ra những chủ trương, Nghị quyết, bằng

việc tạo ra những cơ chế để Đoàn thanh niên tổ chức thực hiện. "Đảng lãnh đạo thông

qua tổ chức Đảng chứ không chỉ thông qua cá nhân đảng viên; lãnh đạo bằng các quyết

định của tập thể và bằng cách theo dõi cho ý kiến chỉ đạo, kiểm tra việc thực hiện,

khuyến khích những mặt tốt, uốn nắn những lệch lạc" [17, tr. 149]. Sự lãnh đạo của Đảng

là yếu tố quyết định sự phát triển của Đoàn. Tuy nhiên, tổ chức cơ sở Đoàn cũng phải

tích cực, chủ động tham mưu cho cấp ủy trong quá trình lãnh đạo. Đồng thời, tổ chức

Đoàn các cấp cũng phải chăm lo chỉ đạo, định hướng cho hoạt động của Đoàn cơ sở.

Thực tiễn cho thấy, trong công tác vận động thanh niên của tổ chức cơ sở Đoàn

thường xuất hiện hình thức phong trào bắt nguồn từ sự định hướng, tổ chức của Đảng,

của Đoàn cấp trên, sau đó tổ chức cơ sở tập hợp, vận động thanh niên tham gia. Hình

thức thứ hai là bắt đầu từ thực tế cơ sở, sau đó phong trào được sự định hướng và tổ chức

của Đảng và của Đoàn cấp trên. Để có kết quả, sự chỉ đạo của Đoàn trên cấp đối với tổ

chức Đoàn cơ sở phải kịp thời, đúng định hướng, sát thực tiễn cơ sở; tạo cơ chế phối hợp;

tạo môi trường cho sơ sở Đoàn; và quan trọng là phải lăn lộn, sâu sát với thực tiễn cơ sở,

với phong trào.

Khác với những địa bàn cơ sở không Công giáo, vùng Công giáo tập trung hiện

nay có nhiều vấn đề nhạy cảm, dễ phát sinh những tình huống mới, thậm chí phức tạp. Tổ

chức Đoàn cơ sở, Chi đoàn vùng Công giáo, trong những tình huống cụ thể rất cần sự

định hướng chỉ đạo của Đoàn cấp trên - trực tiếp là các Đoàn huyện khu vực Công giáo.

Nếu Đoàn cấp trên thiếu sâu sát cơ sở, chỉ đạo cơ sở không xuất phát từ những vùng đặc

thù sẽ tạo cho tổ chức cơ sở Đoàn gặp nhiều khó khăn, khó có khả năng hoàn thành

nhiệm vụ. Thực tiễn chỉ đạo của Đoàn cấp trên hiện nay, nhất là các Đoàn huyện vùng

Công giáo, còn nhiều bất cập. Trong phạm vi của luận văn, chúng tôi không có điều kiện

để phân tích kỹ vai trò chỉ đạo của Đoàn huyện đối với tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công

giáo tập trung hiện nay. Vấn đề chúng tôi chỉ đề cập là, sự chỉ đạo của Đoàn huyện khu

vực Công giáo cần xem xét thực tiễn tình hình tổ chức Đoàn cơ sở, Chi đoàn vùng Công

giáo tập trung và thực trạng thanh niên ở đó để có những nội dung chỉ đạo thiết thực, cụ

thể, không áp đặt nội dung, yêu cầu giống như nội dung lãnh đạo của các Đoàn cơ sở ở

vùng không Công giáo. Đặc biệt, Đoàn cơ sở vùng Công giáo tập trung cần hết sức quan

tâm chỉ đạo hoạt động của từng Chi đoàn trên phạm vi quản lý. Xem xét kỹ thực tế điều

kiện của Chi đoàn không Công giáo, Chi đoàn Công giáo đan xen không Công giáo, Chi

đoàn Công giáo toàn tòng... Để có nội dung chỉ đạo sát thực cho từng Chi đoàn; tạo điều

kiện để Chi đoàn nào cũng hoạt động, phát triển, từng bước xóa bỏ sự cách biệt về chất

lượng giữa các Chi đoàn.

Trong chỉ đạo cần khắc phục tư tưởng buông lỏng, xem nhẹ đối với Chi đoàn

Công giáo, với thanh niên Công giáo. Coi trọng việc động viên khích lệ thông qua các

hình thức thi đua, khen thưởng kịp thời nhằm tạo động lực cho phong trào. Những vấn đề

vượt quá khả năng và thẩm quyền giải quyết của Đoàn cơ sở cần kịp thời báo cáo cấp ủy

Đảng và Đoàn cấp trên phối hợp giải quyết.

Thực tiễn công tác vận động thanh niên của tổ chức cơ sở Đoàn hết sức phong

phú và cũng không kém phần khó khăn. Sự phân tích trên cũng chỉ là những định hướng

có tính nguyên tắc về giải pháp thực hiện. Hiệu quả trong công tác chỉ đạo của các cấp bộ

Đoàn còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố cả chủ quan và khách quan. Thực tiễn luôn vận

động, đòi hỏi sự nhạy cảm, sáng tạo của đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp; tính kiên trì và

tinh thần trách nhiệm cao sẽ là thành công trong công tác vận động thanh niên vùng Công

giáo tập trung hiện nay của tổ chức cơ sở Đoàn ở Thanh Hóa.

2.2.5. Chủ động phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở địa

phương; tranh thủ sự ủng hộ của các chức sắc tôn giáo; thực hiện xã hội hóa công

tác vận động thanh niên

Hơn lúc nào hết, vấn đề thanh niên tôn giáo được đặt ra trong tình hình mới với

những yêu cầu mới. Nếu các ngành, các cấp và toàn xã hội không quán triệt được quan

điểm, tư tưởng của Đảng và của Bác Hồ đối với công tác thanh niên nói chung, công tác

vận động thanh niên tín đồ Công giáo nói riêng thì thực tiễn sẽ khó có sự chuyển biến

đáng kể. Nếu tiếp tục để tình trạng công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập

trung ở Thanh Hóa lúng túng và khó khăn như hiện nay thì có thể sẽ dẫn đến những hậu

quả khó lường hết. Để đẩy mạnh công tác vận động thanh niên của tổ chức cơ sở Đoàn

vùng Công giáo tập trung, cùng với sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, vai trò nòng cốt của

Đoàn thanh niên, cần có sự phối hợp gắn bó, đồng bộ với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể

ở địa phương, sự quan tâm giúp đỡ của Chính quyền cơ sở và gia đình nhằm tạo môi

trường, nguồn lực và động lực cho phong trào thanh niên. Tổng Bí thư Đỗ Mười (nay là

cố vấn BCHTW Đảng) đã nói: "... Thanh niên và Đoàn thanh niên là lực lượng xung

kích, đồng thời cần có biện pháp chỉ đạo chặt chẽ, với sự phối hợp của Nhà nước, của xã

hội và của gia đình" và "... để Đoàn thực hiện vai trò của mình, giúp cho phong trào

thanh niên mở rộng hoạt động, đoàn kết và rèn luyện tuổi trẻ, khắc phục những mặt yếu

kém của mình, hệ thống chính trị của toàn xã hội có trách nhiệm rất lớn" [43, tr. 25-29].

Điều đó nói lên rằng, công tác vận động thanh niên không chỉ là trách nhiệm của Đảng,

của Đoàn mà còn là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và gia

đình.

Cùng với việc Đảng tích cực đổi mới công tác vận động thanh niên bằng việc tổ

chức sự phối hợp và phân công trách nhiệm cụ thể trên quy mô toàn xã hội giữa chính

quyền Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể xã hội, gia đình và xã hội đối với công

tác thanh niên dưới sự lãnh đạo của Đảng; chính quyền cơ sở vùng Công giáo tập trung

cần có những giải pháp tạo điều kiện cần thiết cho Đoàn thanh niên tổ chức phong trào

thanh niên, thực hiện sự phối hợp với các đoàn thể xã hội trong công tác vận động thanh

niên Công giáo. Khắc phục tình trạng các cấp chính quyền cơ sở xem việc đầu tư kinh

phí, đầu tư cơ sở vật chất cho phong trào thanh niên, chế độ cho đội ngũ cán bộ Đoàn cơ

sở là việc "bắt buộc", là " không cần thiết", là vì "xin mà phải cho"... Thực chất đầu tư

kinh phí cho Đoàn hoạt động là đầu tư cho việc đào tạo nguồn lực con người. Sự phối

hợp của Chính quyền cơ sở và các đoàn thể xã hội còn phải tạo ra những cơ chế, điều

kiện để Đoàn thanh niên được đảm nhận các chương trình, dự án trong kế hoạch phát

triển kinh tế xã hội của địa phương. Thực tế ở cơ sở vùng Công giáo tập trung hiện nay,

thanh niên thiếu việc làm, trong khi đó nhiều chương trình dự án phát triển kinh tế xã hội

ở địa phương, thanh niên Công giáo vẫn phải đứng ngoài cuộc (xem phụ lục 5).

Để phát huy vai trò chủ động của mình trong việc xã hội hóa công tác vận động

thanh niên vùng Công giáo tập trung, tổ chức cơ sở Đoàn cần chủ động thông tin để các

cấp chính quyền, các đoàn thể, xã hội hiểu rõ hơn về phong trào thanh niên và về các

hoạt động của Đoàn. Chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch liên tịch phối hợp

với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể tạo sự trợ giúp, tạo tiếng nói đồng tình và cùng tổ

chức thực hiện các chương trình công tác đề ra. Quá trình thực hiện sự phối hợp với Mặt

trận Tổ quốc và các đoàn thể phải trên nguyên tắc cộng đồng trách nhiệm vì một mục tiêu

chung; thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết quả và rút kinh nghiệm; tránh tình trạng sự

phối hợp chỉ là hình thức, triển khai nhưng không thực hiện. Sự phối hợp phải có cơ chế

phối hợp, có trách nhiệm trong sự phối hợp để tạo nên hiệu quả trong phối hợp. Trong

quá trình hoạt động, tổ chức cơ sở Đoàn cần tranh thủ sự ủng hộ của gia đình thanh niên,

mời các bậc lão thành cách mạng, những cán bộ cao tuổi có uy tín ở địa phương, có tâm

huyết tham gia công tác vận động thanh niên. Đặc biệt, trong gia đình thanh niên Công

giáo, gia đình có vai trò hết sức quan trọng. Thanh niên Công giáo thường chịu sự quản

lý, khuyến khích của gia đình trong các hoạt động, sinh hoạt tôn giáo. Tâm lý chung là họ

không muốn cho con em mình tham gia các hoạt động của Đoàn, không muốn cho con

em vào Đoàn và Đảng, bởi sợ bị nhạt đạo, xa đạo. Do đó, tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công

giáo cần có biện pháp tuyên truyền, thuyết phục gia đình tạo điều kiện cho con em của họ

tham gia các hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên. Nếu được gia đình ủng hộ,

khuyến khích sẽ là cơ hội tốt để thanh niên tích cực tham gia với Đoàn, với Hội. Tại diễn

đàn Đại hội lần thứ VII Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, tuổi trẻ cả nước đã thể hiện mong

muốn: Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành và toàn xã hội hãy quan tâm, chăm lo hơn

nữa đến công tác thanh niên, hãy dành cho thanh niên cơ hội và điều kiện để phấn đấu,

trưởng thành, là người con hiếu thảo của gia đình, những công dân hữu ích của đất nước

[59, tr. 95-97].

Trong vùng Công giáo tập trung, sự ảnh hưởng của hàng ngũ chức sắc Công giáo

- cụ thể là các Linh mục, các thành viên trong ban hành giáo là không nhỏ. Họ quản lý

thanh niên bằng những quy định của giáo lý, giáo luật và quy định của các hội đoàn Công

giáo nên thanh niên ít có cơ hội tham gia các hoạt động của Đoàn thanh niên tổ chức. Do

đó, tổ chức cơ sở Đoàn cần chủ động tiếp xúc, tạo sự hiểu biết và đồng tình ủng hộ của

hàng ngũ chức sắc tôn giáo - nhất là các linh mục trẻ. Trong những nội dung và điều kiện

cho phép, tổ chức cơ sở Đoàn cần tranh thủ sự phối hợp với họ để tổ chức, phát động một

số nội dung hoạt động có tính tương đồng có lợi cho phong trào thanh niên, vì cái chung

của phong trào thanh niên. Đây là một yếu tố có lợi cho môi trường hoạt động của Đoàn

cần tranh thủ, phát huy. Thực tiễn một số cơ sở Đoàn ở Nga Điền, Nga Liên, Nga Thanh

(Nga Sơn), Hải Thanh (Tĩnh Gia), Quảng Phú (Thọ Xuân)... Do biết tranh thủ được sự

ủng hộ của các Linh mục, các chức sắc trong ban hành giáo mà phong trào thanh niên ở

đây khá tốt. Một số hoạt động được sự trợ giúp về kinh phí, điều kiện cơ sở vật chất. Linh

mục và các ban hành giáo trực tiếp tham gia một số hoạt động của Đoàn tổ chức. Có nơi

như ở Nga Điền (Nga Sơn), Đoàn thanh niên đã vận động được trùm trưởng cho con trai

mình tham gia vào Ban chấp hành Chi đoàn, được kết nạp Đảng và được bầu làm Bí thư

Chi đoàn. Từ đó, ông rất nhiệt thành ủng hộ phong trào thanh niên. Chỉ trong năm 1999,

Chi đoàn thôn này từ yếu kém trở thành đơn vị vững mạnh toàn diện, có 2 thanh niên là

tín đồ Công giáo được kết nạp vào Đảng.

Công tác vận động thanh niên nói chung, thanh niên Công giáo nói riêng của tổ

chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung thực sự là một khoa học và nghệ thuật. Sự

biến đổi nhanh chóng của tình hình thế giới và trong nước; sự phát triển ngày càng cao về

nhu cầu của thanh niên Công giáo là một thực tế hiện nay. Những nội dung và giải pháp

nêu trên trong công tác vận động thanh niên Công giáo của tổ chức cơ sở Đoàn vùng

Công giáo tập trung ở Thanh Hóa hiện nay là sự định hướng có tính nguyên tắc. Thực tế

tình hình tổ chức cơ sở Đoàn, thực tế tình hình thanh niên Công giáo là cơ sở quan trọng

để mỗi cấp bộ Đoàn, mỗi tổ chức cơ sở Đoàn nghiên cứu,

vận dụng.

Dẫu trong điều kiện và hoàn cảnh nào, công tác vận động thanh niên Công giáo

của tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung phải giữ vững định hướng sự lãnh đạo

của Đảng, bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương, thực hiện xã hội hóa công tác vận

động thanh niên nhằm đạt tới mục tiêu: Vì sự phát triển của thanh niên; vì sự vững mạnh

của tổ chức Đoàn Thanh niên; vì thắng lợi của sự nghiệp đổi mới quê hương, đất nước.

Kết luận

Vấn đề thanh niên và công tác thanh niên luôn ở vị trí trung tâm trong chiến lược

con người của Đảng ta. Trong giai đoạn cách mạng mới, công tác vận động thanh niên

càng có ý nghĩa quan trọng và cần được đổi mới toàn diện, từ quan điểm đánh giá, nhận

thức đến việc đề ra những chính sách cụ thể, phương thức vận động, tổ chức phong trào

hành động của thanh niên, xây dựng các tổ chức thanh niên, nhằm phát huy đầy đủ tiềm

năng to lớn của thanh niên, đồng thời giải quyết những vấn đề xã hội, cấp bách của tuổi

trẻ do công cuộc đổi mới và phát triển đất nước đặt ra. Điều đó cũng khẳng định rằng,

công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung của tổ chức cơ sở Đoàn đang đặt

ra những yêu cầu mới, chất lượng mới, tầm cao mới.

Thực tiễn hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên vùng Công giáo tập

trung ở Thanh Hóa, những năm qua, cho thấy rằng: ở địa phương nào, tổ chức cơ sở

Đoàn có đội ngũ cán bộ vững mạnh, nhiệt tình lăn lộn với phong trào; có sự quan tâm

lãnh đạo, trợ giúp của cấp ủy Đảng, Chính quyền, Mặt trận, các đoàn thể xã hội và gia

đình thì ở địa phương đó, công tác vận động thanh niên đạt hiệu quả cao. Nhìn chung,

công tác vận động thanh niên vùng Công giáo tập trung ở Thanh Hóa của tổ chức cơ sở

Đoàn đã có sự chuyển mình vươn lên đạt được những kết quả tốt. Tổ chức cơ sở Đoàn đã

và đang khẳng định được vai trò, vị trí, uy tín của mình trong xã hội và trong thanh niên.

Tuy nhiên, chất lượng của phong trào, hiệu quả của công tác vận động thanh niên chưa

ngang tầm với nhiệm vụ được giao. Nhiều vấn đề bức xúc đặt ra cần được quan tâm giải

quyết. Đặc biệt là đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở Đoàn. ở một số cơ sở, không chỉ đoàn

viên mà cả cán bộ còn thiếu nhiệt tình trong công tác, thụ động, thậm chí giảm sút ý chí

phấn đấu, không có uy tín trong quần chúng thanh niên, làm cho phong trào thanh niên ở

một số nơi bị trì trệ, thanh niên không thiết tha với tổ chức Đoàn, xa rời Đoàn, say sưa

tham gia các sinh hoạt trong đời sống tôn giáo. Vấn đề đặt ra hiện nay là các cấp ủy

Đảng, Chính quyền cơ sở, các đoàn thể xã hội ở địa phương và tổ chức Đoàn thanh niên

cần quán triệt sâu sắc các quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác tôn

giáo và công tác vận động quần chúng tín đồ tôn giáo trong tình hình mới. Từ đó để có

những giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo cho hoạt động của Đoàn thanh niên vùng Công giáo

tập trung - Điều cấp bách cần tập trung giải quyết hiện nay ở Thanh Hóa là xây dựng đội

ngũ cán bộ Đoàn cơ sở, Chi đoàn thực sự vững mạnh, đủ sức đảm đương trọng trách

được phân công. Trước hết, tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung cần tập trung

chỉ đạo kiện toàn, củng cố bộ máy cán bộ ở những cơ sở trì trệ, không có hoạt động đi

vào ổn định và tổ chức hoạt động; ở những cơ sở đang ổn định tiếp tục nâng cao chất

lượng toàn diện; chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ từ việc tạo nguồn, bồi dưỡng, đào tạo;

lựa chọn những cán bộ là thanh niên Công giáo; tích cực tham mưu cho cấp ủy Đảng về

chính sách, chế độ đãi ngộ và sử dụng đối với đội ngũ cán bộ nhằm xây dựng được đội

ngũ cán bộ Đoàn cơ sở, Chi đoàn có khả năng hoạt động, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

trị trong tình hình chính

hiện nay.

Với truyền thống tốt đẹp của quê hương, của tuổi trẻ đất Lam Sơn, dưới sự lãnh

đạo trực tiếp của các cấp ủy Đảng, hòa nhập với hào khí cách mạng của tuổi trẻ Việt

Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Thanh Hóa nhất định sẽ xây dựng được đội ngũ cán bộ

cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị, góp phần

xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn vùng Công giáo tập trung vững mạnh, xứng đáng là một

trong những tỉnh, thành nhiều năm dẫn đầu công tác Đoàn và phong trào thanh niên toàn

quốc, góp phần quan trọng cùng Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh thực hiện lời

dặn của Bác Hồ kính yêu: Xây dựng Thanh Hóa trở thành một tỉnh kiểu mẫu.

Danh mục tài liệu tham khảo

1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (14-1-1993), Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban

Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII về công tác thanh niên trong thời kỳ

mới.

2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2-7-1998), Chỉ thị số 237-CT/TW về công tác

tôn giáo trong tình hình mới.

3. Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 24 Trung ương (30-2-1998), Báo cáo tổng kết việc

thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa VI) về: "Tăng cường

công tác tôn giáo trong tình hình mới". Phương hướng công tác tôn giáo thời kỳ

tới. Số 01-BC/BCĐ.

4. Ban Dân vận Tỉnh ủy Thanh Hóa (26-6-1996), Báo cáo kết quả khảo sát về tổ chức

hoạt động của mặt trận và các đoàn thể cơ sở vùng giáo - Số 07-BC/DV.

5. Ban Dân vận Tỉnh ủy Thanh Hóa (20-7-2000), Báo cáo chuyên đề xây dựng củng

cố Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể và lực lượng cốt cán vùng đồng bào có đạo

(Dự thảo).

6. Ban Tôn giáo của Chính phủ (7-10-1997), Báo cáo tổng kết việc thực hiện Nghị

định số 69 /HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) "Quy định về

các hoạt động tôn giáo", số 26-BC/TGCP.

7. Ban Tôn giáo của UBND tỉnh Thanh Hóa (10-12-1999), Báo cáo tổng kết tình hình tôn

giáo và công tác tôn giáo năm 1999, số 87- BC/TG-UB.

8. Ban Tôn giáo của Chính phủ (1997), Các văn bản của Nhà nước về hoạt động tôn

giáo (lưu hành nội bộ), Hà Nội.

9. Ban Tôn giáo của Chính phủ (19-4-1999), Thông tư hướng dẫn thực hiện một số điều

trong Nghị định của Chính phủ số 26/1999/NĐ-CP, về các hoạt động tôn giáo.

10. Ban Tổ chức Trung ương Đoàn (1996), Củng cố và nâng cao chất lượng tổ chức cơ

sở Đoàn, Nxb Thanh niên, Hà Nội.

11. Ban Tổ chức Tỉnh ủy Thanh Hóa (1998), Báo cáo tổng hợp đề tài "Điều tra thực

trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt thôn, bản, khối phố thuộc các xã, phường, thị

trấn tỉnh Thanh Hóa và đề xuất chính sách trong thời kỳ đổi mới ".

12. Ngô Phương Bá (1998), Hồ Chí Minh về tín ngưỡng tôn giáo, sách Hồ Chí Minh về

vấn đề tín ngưỡng tôn giáo, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

13. Bộ Chính trị BCH TW Đảng (16-10-1990), Nghị quyết của Bộ Chính trị về tăng

cường công tác tôn giáo trong tình hình mới, Nghị quyết 24-NQ/TW.

14. Chu Nguyên Chương, ý nghĩa của một bài học lịch sử (tài liệu tham khảo).

15. Công giáo Việt Nam sau quá trình 50 năm (1945 - 1995), Công giáo và Dân tộc,

xuân 1996.

16. Đảng bộ Thanh Hóa (1996), Lịch sử Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa, Nxb Chính trị quốc

gia, Hà Nội.

17. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII,

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

18. Giáo hội Công giáo ở Việt Nam, (1998), quyển 1, 2, 3, Nhà in Veritas Edition

Calgary - Canađa.

19. Huyện đoàn Nga Sơn (2000), Báo cáo tổng kết công tác Đoàn và phong trào thanh

niên năm 1999, phương hướng nhiệm vụ năm 2000.

20. Huyện đoàn Thọ Xuân (2000), Báo cáo tổng kết công tác Đoàn và phong trào thanh

niên năm 1999, phương hướng nhiệm vụ năm 2000.

21. Huyện đoàn Tĩnh Gia (2000), Báo cáo tổng kết công tác Đoàn và phong trào thanh

niên năm 1999, phương hướng nhiệm vụ năm 2000.

22. Huyện đoàn Vĩnh Lộc (2000), Báo cáo tổng kết công tác Đoàn và phong trào thanh

niên năm 1999, phương hướng nhiệm vụ năm 2000.

23. Đặng Cảnh Khanh, Nguyễn Hồng Thanh (1997), Tập hợp đoàn kết thanh niên

thông qua phong trào hành động cách mạng trong thời kỳ đổi mới. Nxb Thanh

niên, Hà Nội.

24. Vũ Trọng Kim (11/7/2000), "Bài phát biểu tại lễ ra quân của đội trí thức trẻ tình

nguyện tham gia phát triển nông thôn, miền núi tỉnh Thanh Hóa", Báo Tiền

phong, (83), tr. 10.

25. V.I Lênin (1974), Toàn tập, tập 4, Nxb Tiến Bộ Matxcơva.

26. V.I Lênin (1979), Toàn tập, tập 7, Nxb Tiến Bộ Matxcơva.

27. V.I Lênin (1979), Toàn tập, tập 9, Nxb Tiến Bộ Matxcơva.

28. V.I Lênin (1979), Toàn tập, tập 12, Nxb Tiến Bộ Matxcơva.

29. V.I Lênin (1979), Toàn tập, tập 17, Nxb Tiến Bộ Matxcơva.

30. V.I Lênin (1977), Toàn tập, tập 39, Nxb Tiến Bộ Matxcơva.

31. V.I Lênin (1977), Toàn tập, tập 41, Nxb Tiến Bộ Matxcơva.

32. Nguyễn Văn Luyện, Tìm hiểu mặt chính trị của vấn đề Thiên Chúa giáo ở Việt Nam

trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ khoa học chuyên ngành

CNXHKH, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

33. C.Mác - Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

34. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

35. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

36. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

37. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 7, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

38. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 8, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

39. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 9, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

40. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 11, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

41. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

42. Đỗ Mười (1993), Tuổi trẻ Việt Nam phải xây dựng cho mình hoài bão, trí tuệ, đạo

đức và ý chí cách mạng, Nxb Thanh Niên, Hà Nội.

43. Đỗ Mười (1995), Lý tưởng của thanh niên Việt Nam trong sự nghiệp đổi mới, xây

dựng vào bảo vệ Tổ quốc, Nxb Thanh Niên, Hà Nội.

44. Đỗ Mười (1997), Thanh niên cần nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, chí lớn, quyết tâm

chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu, sánh vai cùng thanh niên thế giới, Nxb Thanh

niên, Hà Nội.

45. Vũ Oanh (1995), Tập hợp đoàn kết rộng rãi thanh niên vì mục tiêu dân giàu, nước

mạnh,xã hội công bằng văn minh, Nxb Thanh niên, Hà Nội.

46. Lê Khả Phiêu (16-1-2000), "Bài phát biểu tại Đại hội LHTN Việt Nam lần thứ IV",

Báo Nhân Dân, (16263).

47. Lê Khả Phiêu (3-2-2000), "Diễn văn lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Đảng Cộng

sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2000)", Báo Nhân Dân, (16281).

48. Ngô Hữu Thảo (1999), "Phát triển Đảng trong các vùng theo đạo Thiên Chúa", Xây

dựng Đảng, (4).

49. Linh mục Trần Tam Tĩnh (1988), Thập giá và lưỡi gươm, Nxb Trẻ thành phố Hồ

Chí Minh.

50. Tỉnh đoàn Thanh Hóa (2000), Báo cáo tổng kết công tác Đoàn và phong trào thanh

niên năm 1999, phương hướng nhiệm vụ năm 2000.

51. Tỉnh đoàn Thanh Hóa (1999), Báo cáo công tác Đoàn và phong trào thanh niên với

nhiệm vụ quốc phòng năm 1999.

52. Tỉnh đoàn Thanh Hóa, Báo cáo công tác phát triển Đảng trong thanh niên 5 năm

(1995 - 1999).

53. Tỉnh đoàn Thanh Hóa (2000), Sơ kết công tác Đoàn và phong trào thanh niên 6

tháng đầu năm 2000.

54. Tỉnh đoàn Thanh Hóa (1997), Văn kiện Đại hội Đoàn toàn tỉnh lần

thứ XIV, Nhà in Báo Thanh Hóa.

55. Tỉnh ủy Thanh Hóa (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII,

Nxb Thanh Hóa.

56. Tỉnh ủy Thanh Hóa (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV,

lưu hành nội bộ.

57. Tỉnh ủy Thanh Hóa (20-5-1997), Báo cáo tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 24-

NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa VI) về tăng cường công tác tôn giáo trong tình

hình mới.

58. Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (1997), Tổng quan tình hình thanh niên, công tác

Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi, Nxb Thanh niên, Hà Nội.

59. Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (1997), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc

Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lần thứ VII, Nxb Thanh niên, Hà Nội.

60. Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (1998), Công tác đoàn kết, tập hợp thanh

niên vùng có đông tín đồ tôn giáo, Nxb Thanh Niên, Hà Nội.

61. Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh - Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường

(1999), Công tác đoàn kết tập hợp thanh niên tín đồ các tôn giáo trong thời kỳ

mới, Báo cáo khoa học, mã số KTN 79.03.

62. Đặng Nghiêm Vạn (chủ biên) (1998), Những vấn đề lý luận và thực tiễn tôn giáo ở

Việt Nam, Nxb khoa học xã hội, Hà Nội.

Phụ lục 6 Tình hình văn hóa xã hội

vùng đồng bào theo đạo công giáo ở Thanh Hóa

(Nguồn của Ban Dân vận Tỉnh ủy, năm 1998)

Tổng số gia đình có người theo đạo Thiên Chúa 22.316 :

Tổng số nhân danh 111.729 :

Tổng số học sinh mầm non 5.554 :

Tổng số học sinh tiểu học 17.374 :

Tổng số học sinh trung học cơ sở 7.478 :

Tổng số học sinh trung học phổ thông 1.083 :

Tổng số học sinh đang học trung cấp cao đẳng 126 :

Tổng số sinh viên học tại các Trường Đại học 62 :

Tổng số cán bộ công chức là người Công giáo 204 :

Tổng số làng văn hóa 12 :

Tổng số gia đình văn hóa 3.874 :

Tổng số gia đình có máy thu hình 6.185 = 27,72% :

Tổng số gia đình có máy thu thanh Radio 8.346 = 37,40% :

Tổng số gia đình có xe gắn máy 946 = 4,24% :

Số gia đình có điều kiện kinh tế giàu = 8,19% :

Số gia đình có điều kiện kinh tế khá = 20,42% :

Số gia đình có điều kiện kinh tế đủ ăn = 45,66% :

Số gia đình thuộc diện nghèo đói = 25,73% :

(Điều tra 18.784 hộ gia đình )

Tổng số cán bộ lão thành cách mạng 23 :

Tổng số gia đình có công với nước 36 :

Tổng số tham gia bộ đội chống Pháp : 163

Tổng số tham gia bộ đội, TNXP chống Mỹ : 3.377

Tổng số gia đình liệt sĩ : 584

Tổng số gia đình : 607

Tổng số gia đình thương binh : 368

Tổng số thương binh : 373

Tổng số Bà mẹ Việt Nam Anh hùng : 14

Tổng số Anh hùng lực lượng vũ trang : 2