1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA: Kinh tế quốc tế
ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC
KINH TẾ MÔI TRƢỜNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số 1715/QĐ-ĐTĐH ngày 11 tháng 09 năm2010)
1. Thông tin chung về giảng viên
1.1 Giảng viên 1
Họ và tên: Nguyễn Thị Vĩnh Hà
Chức danh, học hàm, học vị: PCN Bộ môn Kinh tế Môi trường – Tài nguyên, Thạc sỹ
Phòng làm việc: Phòng 309, nhà E4, 122 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội
Điện thoại: 098 554 5569
Email: ntvha@vnu.edu.vn
Hướng nghiên cứu chính: Kinh tế môi trường, phát triển bền vững, kinh tế phát triển,
biến đổi khí hậu
1.2 Giảng viên 2
Họ và tên: Bùi Đại Dũng
Chức danh, học hàm, học vị: Tiến sĩ
Phòng làm việc: Phòng 309, nhà E4, 122 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội
Điện thoại: 098 697 3399
Email: dungbd@vnu.edu.vn
Hướng nghiên cứu chính: Kinh tế công cộng, phát triển bền vững, kinh tế phát triển,
biến đổi khí hậu
2. Thông tin chung về môn học
Tên môn học: Kinh tế môi trường
Mã môn học: INE2004
Số tín chỉ: 3
Các môn học tiên quyết: Kinh tế Vĩ mô 1
Giờ tín chỉ đối với các hoạt động:
- Nghe giảng lý thuyết: 35 giờ tín chỉ
- Thảo luận và làm bài tập trên lớp: 10 giờ tín chỉ
Ngôn ngữ giảng dạy và kiểm tra đánh giá: tiếng Việt
Hình thức kiểm tra cuối kỳ: thi viết.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2
Hoạt động học tập: giảng dạy trên lớp, thuyết trình, bài tập nhóm, thảo
luận/trao đổi, bài tập về nhà, dự án môn học, kiểm tra nhanh trên lớp, bài thi
cuối kỳ.
3. Mục tiêu của môn học
3.1. Kiến thức
Sau khi kết thúc môn học, sinh viên có khả năng tái hiện, khả năng tái tạo, khả
năng lập luận và khả năng sáng tạo về các vấn đề liên quan đến kinh tế môi
trường, cụ thể:
o Chỉ ra các vấn đề môi trường, giải thích mối quan hệ giữa dân số, môi
trường và tăng trưởng kinh tế, giải thích sự tương tác giữa hệ kinh tế và
hệ môi trường, lý giải được nguyên nhân kinh tế của tình trạng ô nhiễm,
suy thoái môi trường và biến đổi khí hậu; xác định tổng giá trị kinh tế,
đánh giá giá trị hàng hóa, dịch vụ môi trường.
o Xác định vai trò của các chủ thể trong nền kinh tế trong việc bảo vệ môi
trường, ứng dụng các biện pháp kinh tế nhằm làm chậm lại, chấm dứt
hoặc đảo ngược tình trạng ô nhiễm, suy thoái môi trường; phân tích, so
sánh ưu nhược điểm của các công cụ kinh tế dùng để kiểm soát ô nhiễm.
o Đề xuất các giải pháp kinh tế nhằm quản lý và bảo vệ môi trường, phát
triển bền vững; áp dụng các quy tắc khai thác tài nguyên bền vững vào
thực tiễn; gợi ý các chiến lược, hành động ứng phó với ô nhiễm, suy
thoái môi trường và biến đổi khí hậu.
3.2. Kỹ năng và thái độ cá nhân, nghề nghiệp
Thông qua môn học này, sinh viên được phát triển và bồi dưỡng các kỹ năng và
thái độ nghề nghiệp sau từ mức độ 2 (có khả năng tham gia và đóng góp), mức
độ 3 (có khả năng lập luận) đến mức độ 4 (có khả năng thực hiện):
o Lý giải và giải quyết các vấn đề ô nhiễm và suy thoái môi trường, bao
gồm phát hiện, hình thành và tổng quát vấn đề, đánh giá, phân tích định
tính và định lượng, giải quyết vấn đề và đưa ra giải pháp, kiến nghị.
o Nghiên cứu và khám phá kiến thức và thực tiễn thông qua việc hình
thành các giả thuyết, tìm kiếm và tổng hợp tài liệu, nghiên cứu thực
nghiệm và thu thập, phân tích, xử lý thông tin.
o Tư duy theo hệ thống, bao gồm tư duy chỉnh thể/logic, phát hiện vấn đề
và mối tương quan giữa các vấn đề kinh tế, xã hội, môi trường, xác định
vấn đề ưu tiên, phân tích lựa chọn vấn đề và tìm ra cách giải quyết cân
bằng giữa tăng trường kinh tế, phá triển và bảo vệ môi trường.
Về kỹ năng và thái độ cá nhân, sinh viên được rèn luyện ở mức độ 2 và 3 về sự
linh hoạt, tự tin, chăm chỉ, nhiệt tình và say mê công việc, có tư duy sáng tạo,
tư duy phản biện, hiểu và phân tích được kiến thức, kỹ năng, phẩm chất và thái
độ của một cá nhân khác, khám phá và học hỏi từ cuộc sống, tinh thần tự tôn,
có các kỹ năng quản lý thời gian và nguồn lực, kỹ năng học và tự học, kỹ năng
sử dụng máy tính (Word, PowerPoint, Internet Explorer).
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
3
Về kỹ năng và thái độ nghề nghiệp, sinh viên được rèn luyện ở mức 2 và 3 về
đạo đức nghề nghiệp (trung thực, trách nhiệm và đáng tin cậy), có kỹ năng tổ
chức và sắp xếp công việc, nhận thức và bắt kịp với nền kinh tế thế giới hiện
đại, khả năng làm việc độc lập và tự tin trong môi trường làm việc quốc tế.
3.3. Kỹ năng và thái độ xã hội
Thông qua môn học này, sinh viên cũng được phát triển các kỹ năng làm việc
nhóm (hình thành nhóm làm việc hiệu quả, vận hành nhóm, phát triển nhóm,
lãnh đạo nhóm, làm việc trong các nhóm khác nhau), kỹ năng giao tiếp (chiến
lược giao tiếp, cấu trúc giao tiếp, giao tiếp bằng văn bản, giao tiếp qua thư điện
tử/các phương tiện truyền thông, thuyết trình, giao tiếp giữa các cá nhân) và kỹ
năng đọc hiểu tiếng Anh (nghe, nói, đọc, viết) ở mức độ 2 (có khả năng tái tạo)
và mức độ 3 (có khả năng lập luận).
3.4. Năng lực áp dụng kiến thức vào thực tiễn
Trong quá trình học tập, sinh viên được khuyến khích áp dụng kiến thức về
kinh tế môi trường vào việc hình thành ý tưởng, thiết kế, thực hiện và đánh giá
các dự án kinh tế ở mức độ 1 và 2 (có khả năng tái hiện và khả năng tái tạo)
trong đó có tính đến yếu tố môi trường trong bối cảnh kinh tế, xã hội yêu cầu
vai trò và trách nhiệm của các cử nhân trong việc quản lý và bảo vệ môi
trường, xem xét tác động của kinh tế đến môi trường, quy định của xã hội, các
vấn đề và giá trị của thời đại, bối cảnh toàn cầu.
4. Tóm tắt nội dung môn học
Môn học Kinh tế Môi trường trang bị cho người học những kiến thức cơ bản về
kinh tế học trong lĩnh vực môi trường, tài nguyên, các quan điểm về phát triển
bền vững, và các quy tắc ứng xử với môi trường, tài nguyên. Từ đó môn học
này giúp cho người học nhận thức được tầm quan trọng của môi trường đối với
nền kinh tế, và những tác động của hệ kinh tế đến môi trường, lý giải được các
nguyên nhân kinh tế của ô nhiễm và suy thoái môi trường, qua đó đề ra những
biện pháp kinh tế nhằm làm chậm lại, chấm dứt hoặc đảo ngược tình trạng ô
nhiễm, suy thoái môi trường.
5. Nội dung chi tiết của môn học
Chương 1: Giới thiệu chung về kinh tế môi trường
1.1. Một số vấn đề cơ bản về môi trường
1.1.1. Một số khái niệm về môi trường
1.1.2. Ba vai trò của môi trường đối với con người
1.1.3. Một số vấn đề môi trường toàn cầu
1.2. Khái niệm, nội dung và phương pháp nghiên cứu môn học kinh tế môi trường
1.2.1. Khái niệm
1.2.2. Nội dung nghiên cứu của môn học
1.2.3. Phương pháp nghiên cứu
1.3. Lịch sử phát triển của môn học
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
4
1.3.1. Giai đoạn trước năm 1960
1.3.2. Giai đoạn từ 1960 đến nay
Chương 2: Phát triển bền vững và mối quan hệ giữa phát triển với môi trường
2.1. Một số quan điểm chủ yếu về sự tương tác giữa kinh tế và môi trường
2.1.1. Quan điểm mô hình kinh tế
2.1.2. Quan điểm cân bằng vật chất
2.2. Mối quan hệ giữa môi trường và phát triển
2.2.1. Sức ép của dân số đến môi trường
2.2.2. Nạn nghèo đói và môi trường
2.2.3. Tăng trưởng kinh tế và môi trường – đường cong Kuznet
2.3. Phát triển bền vững
2.3.1. Khái niệm, nguồn gốc, ý nghĩa
2.3.2. Các quan điểm phát triển bền vững
2.3.3. Các nguyên tắc phát triển bền vững
2.3.4. Khả năng thực hiện phát triển bền vững
Chương 3: Kinh tế học về ô nhiễm
3.1. Ô nhiễm và suy thoái môi trường
3.1.1. Khái niệm
3.1.2. Các nguyên nhân gây ô nhiễm
3.2. Ngoại ứng và chi phí bên ngoài
3.2.1. Hoạt động của thị trường, tầm quan trọng và hiệu quả của thị trường
3.2.2. Các dạng ngoại ứng môi trường
3.3. Ngoại ứng tối ưu và ô nhiễm tối ưu
3.4. Các giải pháp điều chỉnh
3.4.1. Phương pháp mệnh lệnh – kiểm tra
3.4.2. Phương pháp tạo lập thị trường
3.4.3. Phương pháp khuyến khích dựa vào thị trường
3.5. Sử dụng các công cụ kinh tế trong kiểm soát ô nhiễm
3.5.1. Vai trò của các công cụ kinh tế trong kiểm soát ô nhiễm
3.5.2. Các chỉ tiêu lựa chọn các công cụ kinh tế
3.5.3. Các công cụ kinh tế chủ yếu
Chương 4. Phân tích lợi ích - chi phí và các phương pháp định giá hàng hóa và
dịch vụ môi trường
4.1. Phương pháp phân tích lợi ích - chi phí và quá trình ra quyết định
4.1.1. Thế nào là phân tích lợi ích - chi phí?
4.1.2. Nguyên tắc ra quyết định của xã hội
4.1.3. Giá sẵn lòng trả
4.1.4. Đền bù giả định
4.2. Yếu tố thời gian, yếu tố môi trường trong phân tích lợi ích - chi phí
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
5
4.2.1. Phép chiết khấu (Yếu tố thời gian của lợi ích và của chi phí)
4.2.2. Quy luật lợi ích - chi phí và yếu tố thời gian, yếu tố môi trường
4.2.3. Ảnh hưởng của phép chiết khấu đến môi trường
4.3. Định giá hàng hóa và dịch vụ môi trường
4.3.1. Đặc điểm của các hàng hóa và dịch vụ môi trường
4.3.2. Tổng giá trị kinh tế
4.3.3. Một số phương pháp xác định giá trị tiền tệ của hàng hóa và dịch vụ môi
trường
Chương 5. Kinh tế học về tài nguyên thiên nhiên
5.1. Một số vấn đề chung về tài nguyên thiên nhiên
5.1.1. Khái niệm
5.1.2. Vai trò của tài nguyên thiên nhiên đối với nền kinh tế
5.1.3. Phân loại và đánh giá tài nguyên thiên nhiên
5.1.4. Định giá kinh tế tài nguyên thiên nhiên
5.1.5. Ảnh hưởng của tiến bộ khoa học kỹ thuật đến việc đánh giá và sử dụng
tài nguyên thiên nhiên
5.2. Các nguyên tắc khai thác tài nguyên thiên nhiên
5.2.1. Tài nguyên có thể tự tái tạo
5.2.2. Tài nguyên không tự tái tạo
5.3. Các công cụ quản lý việc khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên
5.3.1. Vai trò của Chính phủ
5.3.2. Các công cụ quản lý khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên
Chương 6. Quản lý môi trường và tài nguyên
6.1. Khái niệm quản lý môi trường và tài nguyên
6.2. Nội dung quản lý nhà nước về môi trường và tài nguyên
6.3. Các công cụ quản lý nhà nước về môi trường và tài nguyên
6.3.1. Các công cụ pháp lý
6.3.2. Các công cụ khoa học công nghệ
6.3.3. Các công cụ kinh tế
6.4. Khung cơ chế chính sách thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư bảo vệ môi trường
6.4.1. Nhóm cơ chế chính sách về luật pháp và quy định kiểm soát ô nhiễm
6.4.2. Nhóm cơ chế chính sách sử dụng công cụ kinh tế
6.4.3. Nhóm cơ chế chính sách về nâng cao nhận thức cộng đồng
6. Học liệu
6.1 Học liệu bắt buộc
1. Nguyễn Thị Kim Nga, 2005. Giáo trình kinh tế học tài nguyên và môi
trường. Hà Nội: NXB ĐHQG Hà Nội.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt