Văna kinh doanh
Đ C NG MÔN: ƯƠ VĂN HÓA KINH DOANH
Câu 1: Văn hóa kinh doanh là gì? Trình bày các nhân t c u thành Văn hóa kinh doanh?
Tr l i:
-Văn hóa kinh doanh là h th ng các giá tr , các chu n m c, các quan ni m và hành vi do ch th kinh doanh
t o ra trong quá trình kinh doanh, đ c th hi n trong cách ng x c a h v i h i, t nhiên m t c ng ượ
đ ng hay m t khu v c.
-Các nhân t c u thành Văn hóa kinh doanh:
Câu 2: Các nhân t nào nh h ng t i vi c hình thành văn hóa kinh doanh c a ch th kinh doanh? ưở
Theo b n nhân t nào có vai trò quan tr ng nh t? Vì sao?
Tr l i:
-Các nhân t nh h ng t i vi c hình thành văn hóa kinh doanh c a ch th doanh kinh doanh là: ưở
1.Văn hóa xã h i, văn hóa dân t c.
Văn hóa kinh doanh là m t b ph n c a văn hóa dân t c, văn hóa xã h i. Vì v y, s ph n chi u c a văn hóa ế
dân t c , văn hóa h i n n n văn hóa kinh doanh m t đi u t t y u. M i nhân trong 1 n n văn hóa ế
kinh doanh đ u ph thu c vào m t n n văn hóa dân t c c th , v i m t ph n tuân theo các giá tr văn hóa
dân t c c th , v i m t ph n nhân cách tuân theo các giá tr văn hóa dân t c. M c đ coi tr ng tính nhân
hay tính t p th , kho ng cách phân c p h i, tính linh ho t chuy n đ i gi a các t ng l p h i, tính đ i
l p gi a nam quy n và n quy n, tính th n tr ng,… là nh ng nhân t c a văn hóa xã h i tác đ ng m nh m
đ n văn hóa kinh doanh. Ho t đ ng kinh doanh luôn t n t i trong m t môi tr ng xã h i nh t đ nh nên nh tế ườ
thi t nó ph i ch u nh h ng c a văn hóa xã h i. Các y u t c a n n văn hóa xã h i nh h giá tr , t p t c,ế ưở ế ư
thói quen, nghi l , l i s ng, t t ng tôn giáo, c c u dân s , thu nh p c a dân chúng, vai trò c a các t ư ưở ơ
ch c kinh t , chính tr , xã h i,… đ u tác đ ng m nh m đ n ho t đ ng c a daonh nghi p. ế ế
2.Th ch xã h i. ế
Th ch y u t hàng đ u, vai trò tác đ ng chi ph i t i văn hóa kinh doanh c a m i n c. Ho t đ ng ế ế ướ
s n xu t - kinh doanh c a t ng cá nhân, t ng t ch c, t ng doanh nghi p trong xã h i đ u ph i ch u s quy
đ nh, s tác đ ng c a môi tr ng th ch , ph i tuân th các nguyên t c, th t c hành chính, s qu n c a ư ế
Nhà n c v kinh t . Do v y, có th nói, th ch chính tr , th ch kinh t , th ch hành chính, th ch vănướ ế ế ế ế ế ế
hóa, các chính sách c a Cnh ph , h th ng pháp ch ,… nh ng y u t nh h ng tr c ti p đ n môi ế ế ưở ế ế
tr ng kinh doanhqua đó nh h ng sâu s c t i vi c nh thành và phát tri n văn hóa kinh doanh. S nườ ưở
đ nh chính tr đ c coi m t ti n đ quan tr ng cho ho t đ ng kinh doanh c a daonh nghi p. S bình n ượ
c a h th ng chính tr bi u hi n qua các y u t pháp lu t, ngo i giao, h th ng chính sách, v.v… s t o ế
đi u ki t t cho ho t đ ng kinh doanh, t o s n đ nh c a doanh nghi p t o đi u ki n cho s phát tri n
văn hóa kinh doanh.
3.Quá trình toàn c u hóa.
SV: NTh Linh Hòa – KT4D – Đ i h c Công nghi p Qu ng Ninh.
5
4
3
2
1
1.Tri t lý kinh doanh.ế
2.Đ o đ c kinh doanh.
3.Văn hóa doanh nhân.
4.Văn hóa doanh
nghi p.
5. ng x kinh doanh.
Văna kinh doanh
Toàn c u hóa t o nên 1 xu th phát tri n ngày càng nét, các n n kinh t ngày càng tr nên ph thu c l n ế ế
nhau, ti n d n đ n m t h th ng kinh t toàn c u. trong quá tnh toàn c u hóa di n ra s giao l u gi aế ế ế ư
các n n văn hóa kinh doanh, đã b sung thêm giá tr m i cho kinh doanh m i n c, làm phong phú thêm kho ướ
tàng ki n th c v kinh doanh, bi t cách ch p nh n nh ng lu t ch i chung, nh ng giá tr chung đ cùng h pế ế ơ
tác phát tri n. Đ ng th i trong quá trình này, các giá tr văn hóa truy n th ng c a các qu c gia đ c kh i ượ ơ
d y, làm tôn vinh tên tu i c a qu c gia đó trên th tr ng th gi i. S phát tri n c a các công ty t p đoàn ườ ế
toàn c u, đa qu c gia không nh ng góp ph n đóng góp vào s th nh v ng c a kinh t th gi i, còn góp ượ ế ế
ph n hình thành nên các chu n m c qu n kinh doanh làm giàu, sâu s c thêm b n s c kinh doanh c a
các doanh nghi p.
4.S khác bi t và s giao l u văn hóa. ư
Gi a các qu c gia, các ch th kinh doanh và các cá nhân trong đ n v kinh doanh không bao gi có cùng m t ơ
ki u văn hóa thu n nh t. Trong môi tr ng kinh doanh qu c t ngày nay, các ch th kinh daonh không th ườ ế
duy trì văn hóa c a mình nh m t lãnh đ a đóng kín ph i m c a phát tri n giao l u v văn hóa. S ư ư
giao l u v văn hóa t o đi u ki n cho các ch th kinh doanh h c t p, l a ch n nh ng khía c nh t t v vănư
hóa c a các ch th khác nh m phát tri n m nh n n văn hóa c a doanh nghi p mình. M t khác, quá trình
tìm hi u và giao l u văn hóa ngày càng làm cho các ch th kinh doanh hi u thêm v n n văn hóa c a mình ư
t đó tác đ ng tr l i ho t đ ng kinh doanh.
5.Khách hàng.
Các ch th kinh doanh t n t i phát tri n không l i nhu n tr c m t pahir l i nhu n lâu dài ướ
b n v ng. V i vai trò là ng i góp ph n t o ra doanh thu, khách hàng cũng đóng góp 1 ph n quan tr ng vào ườ
vi c t o ra l i nhu n lâu dài và b n v ng cho ch th kinh doanh. Cu c s ng càng hi n đ i, cung cách buôn
bán càng phát tri n thì khách hàng càng đ c t do h n trong l a ch n. Do đó, nhu c u, th m m , trình đ ượ ơ
dân trí v kinh t c a khách hàng tác đ ng tr c ti p t i văn hóa kinh doanh c a các ch th kinh doanh. ế ế
6.Các y u t n i b doanh nghi p.ế
Văn hóa doanh nghi p còn ch u tác đ ng m nh m t các y u t thu c n i b doanh nghi p nh : Ng i ế ư ườ
đ ng đ u/ng i ch doanh nghi p, l ch s truy n th ng c a doanh nghi p, ngành ngh kinh doanh c a ườ
doanh nghi p, hình th c s h u c a doanh nghi p, m i quan h gi a các thành viên c a doanh nghi p, các
giá tr văn hóa h c h i đ c và văn hóa vùng mi n. ượ
-Nhân t có vai trò quan tr ng nh t là:
Câu 3: Hãy đ nh nghĩa phân bi t các khái ni m sau: Tri t lý, Tri t kinh doanh, Tri t doanh ế ế ế
nghi p?
Tr l i:
Khái ni m
Tri t lýế: Tri t lý là nh ng t t ng có tính tri t h c ( t c là s ph n ánh đã đ t đ n trình đ sâu s c ế ư ưở ế ế
khái quát cao ) đ c con ng i rút ra t cu c s ng c a mìnhch d n, đ nh h ng cho hành đ ng c a conượ ườ ướ
ng i.ườ
Tri t kinh doanh: ế Tri t kinh doanh nh ng t t ng tri t h c ph n ánh th c ti n kinh doanhế ư ưở ế
thông qua con đ ng tr i nghi m, suy ng m, khái quát hóa c a các ch th kinh doanh ch d n cho ho tườ
đ ng kinh doanh.
SV: NTh Linh Hòa – KT4D – Đ i h c Công nghi p Qu ng Ninh.
Văna kinh doanh
Tri t doanh nghi pế : Tri t doanh nghi p t ng, ph ng châm hành đ ng, h giá tr ế ưở ươ
m c tiêu chung c a doanhn ghi p ch d n cho ho t đ ng nh m làm cho doanh nghi p đ t hi u qu cao trong
kinh doanh.
Phân bi t:
Gi ng nhau:
- Đ u đ c hình thành qua s t ng k t kinh nghi m th c ti n, đ c m i ng i th a nh n ượ ế ượ ườ
- Đ u đ nh h ng cho ho t đ ng c a con ng i, ph m vi nh h ng sâu r ng, t m khái quát cao ướ ườ ưở
t i các ch th .
Khác nhau
Tri t lýế:
+ Ph m vi: nh h ng t i m i m t c a đ i s ng con ng i nh : tri t lý s ng, tri t lý marketing… ưở ườ ư ế ế
+ Tri t lý không ph i ch là s n ph m c a các nhà tri t h c chuyên nghi p.ế ế
Tri t lý kinh doanh:ế
+ Ph m vi: nh h ng t i các ch th ho t đ ng trong lĩnh v c kinh doanh ( h p h n tri t h c) , áp ưở ơ ế
d ng chung cho các cá nhân, t ch c kinh doanh
+ Có tính chuyên môn
+ Là s n ph m c a nh ng ng i làm vi c trong lĩnh v c kinh t . ườ ế
Tri t lý doanh nghi pế :
+ là s c th hóa tri t lý kinh doanh vào trong ho t đ ng s ng c a m t t ch c, c quan. ế ơ
+ Áp d ng cho t ng doanh nghi p .
+ Đ c hình thành t các nhà lãnh đ o và sáng l p doanh nghi p.ượ
+ Là lý t ng, ph ng châm hành đ ng, là h giá tr m c tiêu chung c a doanh nghi p, ch d n choưở ươ
ho t đ ng kinh doanh nh m lam cho doanh nghi p đ t hi u qu cao trong kinh doanh.
Câu 4: Vai trò c a Tri t lý kinh doanh trong s phát tri n c a doanh nghi p đó? ế
Tr l i:
1.Tri t doanh nghi p c t lõi c a văn hóa doanh nghi p, t o ra ph ng th c phát tri n b n v ngế ươ
c a nó.
Tri t doanh nghi p c t lõi c a phong cách phong thái c a doanh nghi p đó. Tri t doanh nghi p ítế ế
hi n h u v i h i bên ngoài; nó tài s n tinh th n c a doanh nghi p, cái tinh th n “th m sâu vào toàn
th doanh nghi p, t đó hình thành s c m nh th ng nh t”, t o ra m t h p l c h ng tâm chung. Do v y, ướ
tri t doanh nghi p công c t t nh t c a doanh nghi p d th ng nh t hành đ ng c a ng i lao đ ngế ườ
trong m t s hi u bi t chung v m c đích giá tr . Tri t lý doanh nghi p góp ph n t o nên văn hóa doanh ế ế
nghi p, là y u t có vai trò quy t đ nh trong vi c thúc đ y và b o t n n n văn hóa này; qua đó góp ph n t o ế ế
nên m t ph n n i l c m nh m t doanh nghi p. Tri t lý doanh nghi p có v trí quan tr ng nh t trong s các ế
y u t h p thành văn hóa doanh nghi p.ế
SV: NTh Linh Hòa – KT4D – Đ i h c Công nghi p Qu ng Ninh.
Văna kinh doanh
2.Tri t lý doanh nghi p là công c đ nh h ng và là c s đ qu n lý chi n l c c a doanh nghi pế ướ ơ ế ượ
Tri t doanh nghi p th hi n quan đi m ch đ o c a nh ng ng i sáng l p v s t n t i phát tri nế ườ
c a doanh nghi p. Đ ng th i, tri t doanh nghi p cũng th hi n vai trò nh kim ch nam đ nh h ng cho ế ư ướ
doanh nghi p, các b ph n cũng nh các cá nhân trong doanh nghi p. Tính đ nh tính, s tr u t ng c a tri t ư ượ ế
kinh doanh cho phép doanh nghi p s linh ho t nhi u h n trong vi c thích nghi v i môi tr ng đang ơ ườ
thay đ i các ho t đ ng bên trong. t o ra s linh đ ng trong vi c th c hi n, s m m d o trong kinh
doanh. chính m t h th ng các nguyên t c t o nên cái “dĩ b t bi n ng v n bi n” c a doanh nghi p. ế ế
S trung thành v i tri t lý kinh doanh còn làm cho nó thích ng v i nh ng n n văn hóa khác nhau các qu c ế
gia khác nhau đã đem l i thành công cho các doanh nghi p. Tri t kinh doanh c s đ qu n chi n ế ơ ế
l c c a doanh nghi p. Nó là m t văn b n pháp lý và là c s văn hóa đ doanh nghi p đ a ra nh ng quy tượ ơ ư ế
đ nh qu n lý quan tr ng, có tính chi n l c, trong nh ng tình hu ng mà s phân tích kinh t l - lãi v n ch a ế ượ ế ư
gi i quy t đ c. ế ượ
3.Tri t doanh nghi p m t ph ng ti n đ giáo d c, phát tri n ngu n nhân l c t o ra m tế ươ
phong cách làm vi c đ c thù c a doanh nghi p.
Tri t doanh nghi p cung c p các giá tr , chu n m c hành vi nh m t o nên m t phong cách làm vi c sinhế
ho t chung c a doanh nghi p, đ m đà b n s c văn hóa c a nó. V i vi c v ch ra t ng m c tiêu kinh ưở
doanh (th hi n ph n s m nh), tri t kinh doanh giáo d c cho công nhân viên ch c đ y đ v ế
t ng, v công vi c trong m t môi tr ng văn hóa t t, nhân viên s t giác ho t đ ng, ph n đ u v nưở ườ ươ
lên, h lòng trung thành tinh th n lao đ ng h t mình doanh nghi p. Do tri t kinh doanh đ ra ế ế
m t h giá tr đ o đ c chu n làm căn c đánh giá hành vi c a m i thành viên nên vai trò đi u ch nh
hành vi c a nhân viên qua vi c xác đ nh b n ph n nghĩa v c a m i thành viên đ i v i doanh nghi p, v i th
tr ng khu v c h i nói chung. Trong tri t c a các công ty u nh ng đ c tính t t nh : trung th c,ườ ế ư ư
liêm chính, tính đ ng đ i s n sàng h p tác, tôn tr ng nhân, tôn tr ng k lu t… th ng đ c nêu ra. ườ ượ
Nh h th ng giá tr đ c tôn tr ng, tri t doanh nghi p tác d ng b o v nhân viên c a doanh ượ ế
nghi pnh ng ng i d b th ng t n, thi t thòi khi ng i qu nc a h l m d ng ch c quy n ho c ác ườ ươ ườ
ý t thù.ư
Câu 5: Trình bày cách th c và quy trình xây d ng m t Văn b n Tri t lý kinh doanh? Vì sao n c ta ế ướ
hi n nay có ít công ty qu c doanh có Tri t lý kinh doanh c a mình? ế
Tr l i:
Cách th c xây d ng m t văn b n tri t lý doanh nghi p ế :
1. Nh ng đi u ki n c b n cho s ra đ i c a tri t lý doanh nghi p ơ ế :
Đi u ki n v c ch pháp lu t ơ ế :
Tri tkinh doanh là s n ph m c a n n kinh t hàng hóa, th m chí có t n n kinh t t s n t tiêu.ế ế ế
Tri t doanh nghi p s n ph m c a n n kinh t th tr ng, ra đ i khi n n kinh t th tr ng đã tr iế ế ườ ế ườ
qua giai đo n s khai, đ n giai đo n phát tri n, xu t hi n tính ch t c nh tranh công b ng thì cũng xu t hi n ơ ế
nhu c u v l i kinh doanh h p đ o lý, văn hóa đ i v i các doanh nghi p. Nh ng doanh nghi p nào ch n
ki u kinh doanh văn hóa s ph i tính đ n chuy n xác đ nh s m nh t o l p tri t kinh doanh c a ế ế
mình. Đây là đi u ki n khách quan cho s ra đ i c a các tri t lý doanh nghi p - tri t lý công ty, t p đoàn… ế ế
Tri t lý kinh doanh và tri t lý doanh nghi p không xu t hi n trong các n n kinh t ho ch hóa t p trung.ế ế ế
Trong c ch kinh t hàng hóa hình th c s khai c a n n kinh t th tr ng ít tri t kinh doanh ơ ế ế ơ ế ườ ế
không có tri t lý doanh nghi p.ế
SV: NTh Linh Hòa – KT4D – Đ i h c Công nghi p Qu ng Ninh.
Văna kinh doanh
Th ch kinh t th tr ng đ c xây d ng t ng đ i hoàn thi n t o ra đi u ki n c nh tranh công b ng, ế ế ườ ượ ươ
minh b ch s khuy n khích các doanh nghi p kinh doanh có văn hóa, có tri t lý t t đ p, cao c . ế ế
Đi u ki n v b n lĩnh và năng l c c a ng i lãnh đ o doanh nghi p ườ .
Tri t doanh nghi p s n ph m c a m t doanh nghi p nh ng các ý t ng c b n bao gi cũng xu tế ư ưở ơ
phát t ng i lãnh đ o và sáng l p doanh nghi p. ườ
Nhân cách phong thái c a n sáng l p doanh nghi p th ng đ c in đ m trong s c thái c a tri t ườ ư ế
doanh nghi p.
Trong nhân cách c a ndoanh nghi p, các y u t b n lĩnh ph m ch t đ o đ c tác đ ng tr c ti p ế ế
t i s ra đ i và n i dung c a tri t lý kinh doanh do h đ xu t. N u m t nhà kinh doanh kém năng l c thì s ế ế
không c h i rút ra các tri t kinh doanh. Tr ng h p khác, n u doanh nghi p năng l c kinhơ ế ườ ế
doanh, th m chí gi i qu n song ông ta không dám ho c không mu n nói lên quan đi m nhân thì cũng
không có đ c tri t lý kinh doanhượ ế
Tr ng h p lý t ng nh t cho tri t doanh nghi p ra đ i, v phía ch th kinh doanh là ng i lãnh đ oườ ưở ế ườ
v a năng l c v a đ b n lĩnh nhi t tình truy n nh ng nguyên t c, giá tr c a b n thân v i m i
nhân viên. Trong th c t , nh ng nhà qu n tr doanh nghi p này phong thái nh m t nhà truy n giáo, r t ế ư
say s a v i s m nh vàni m t hào v truy n th ng thành đ t c a công ty theo m t tri t lý đ c thù c aư ế
doanh nghi p đó.
Tóm lai, tri t lý doanh nghi p là s n ph m c a ng i làm kinh doanh gi i, nói, vi t gi i.ế ư ế
Đi u ki n v th i gian ho t đ ng c a doanh nghi p và kinh nghi m c a ng i lãnh đ o ườ .
Các doanh nghi p trong nh ng năm đ u tiên m i thành l p th ng ph i đ i m t v i thách th c có t n t i ườ
đ c hay không nên ch a đ t ra v n đ v tri t lý kinh doanh.ượ ư ế
M t s doanh nghi p sau khi qua giai đo n đ u bu c ph i tìm cách phát huy m i ngu n l c c a mình đ
phát tri n; cùng v i vi c đ y m nh đ u t , phát tri n công ngh và nâng cao hi u su t, nó cũng c n xác đ nh ư
b n s c văn hóa c a mình, trong đó có v n đ v tri t lý doanh nghi p. ế
Khi doanh nghi p t n t i, phát tri n ng lâu dài, s nhân viên c a nó càng nhi u h n thì v n đ văn hóa ơ
kinh doanh và tri t lý kinh doanh c a nó càng tr nên c p bách h n.ế ơ
Các nhà sáng l p lãnh đ o doanh nghi p vai trò quy t đ nh đ i v i vi c t o l p m t tri t doanh ế ế
nghi p c th . B n thân nh ng ng i này cũng c n kinh nghi mth i gian đ ki m nghi m, đánh giá ườ
v giá tr c a các t t ng này tr c khi có th công b tr c nhân viên. Kinh nghi m “ đ chín” c a các t ư ưở ướ ư ư
t ng kinh doanh qu n doanh nghi p y u t ch quan song không th thi u đ i v i vi c t o l pưở ế ế
m t tri t lý doanh nghi p. ế
Trong th c ti n kinh doanh, các công ty đ c l p ph i sau 10 năm thành l p m i có đ c m t văn b n tri t ượ ế
lý c a riêng h . Các công ty có ý th c xây d ng tri t lý kinh doanh ngay t giai đo n kh i nghi p và coi đó là ế
m t ch ng trình th rút ng n rút ng n th i gian c a quá trình trên song cũng ph i m t vài năm m i ươ
th có m t văn v n tri t lý th c s có giá tr . ế
Đi u ki n v s ch p nh n c a đ i ngũ cán b , công nhân viên.
Tri t lý doanh nghi p mu n tr thành tri t lý chung c a toàn th doanh nghi p khi đ c toàn th nhân sế ế ượ
trong doanh nghi p ch p thu n.
SV: NTh Linh Hòa – KT4D – Đ i h c Công nghi p Qu ng Ninh.