Đêm Noel
Tiết cuối thu trời se lạnh, Noel chả mấy chốc lại về nữa. Trên đường lái xe đi làm, tôi
nhìn thấy cụ bà mà tôi từng có dịp thăm hỏi. Tôi biết cụ đang trên đường đi lượm lon.
Bóng cụ nhỏ, lẩy bẩy, càng như bị chèn nghẹn thắt quặn hơn bởi chiếc khăn mỏ quạ quấn
chặt lấy đầu. Nhìn cụ bước đi, cái túi vải lắc lư trên lưng như cái mai rùa lỏng lẻo, tôi mủi
lòng, thèm được dừng xe thăm hỏi cụ. Vi sợ trễ giờ đến sở, tôi không thể ngừng lại,
nhưng suốt ngày hôm ấy cứ nghĩ mãi đến cụ. Cụ giống như mẹ tôi ngày nào.
- Lấy vợ đi cháu ạ…
Một lần cụ bảo tôi thế, mặc dù tôi và cụ chẳng bao giờ biết nhau. Lần khác thì cụ nói:
- Thôi anh ạ. Bác không lấy tiền của anh đâu. Anh chịu khó nghe lời bác lấy vợ đi.
Biết cụ không muốn nhận, có lần tôi trút cho cụ mấy cái lon, trông cụ thật vui:
- Ừ. Anh cho bác xin. Mà này… Nhớ mà lo chuyện vợ con đi…
Ban đầu những câu nhắc nhở của cụ làm tôi ngạc nhiên, nhưng nghe mãi rồi quen. Có thể
một người con giai của cụ không lấy vợ. Cụ gần đất xa trời nên mới lo lắng nhập tâm như
thế. Để cụ vui, có lần cụ chưa kịp nhắc, tôi đã hứa trước:
- Qua năm sau cháu sẽ lấy vợ.
- Anh độc nói điêu lỗ mồm thôi. Năm ngoái anh cũng bảo bác như thế. – Cụ mắng tôi.
Giọng nửa như lẫy, nửa như thương, nghe mà thấy lòng mình bỗng nhiên ngùi hẳn lại. Cụ
lẫn rồi. Năm ngoái tôi chưa dọn về khu này.
Có hôm tôi nhìn thấy cụ đu người, cắm đầu chổng ngược moi trong thùng rác bằng nhựa
để nhặt mấy cái lon. Đôi chân cụ đi đôi giày vải nhỏ xíu đạp vẫy. Vớ lọng cọng chiếc nọ
chiếc kia. Đôi chân huơ huơ trên không như con còng bị đứa trẻ vừa moi ra từ một hốc
bùn. Thùng rác bằng nhựa bỗng ngả kềnh. Cụ ngã lăn theo. Người cụ nhoài bệt, cái khăn
mỏ quạ sổ tung, xốch xếch. Cụ đứng dậy, sửa lại áo sống, chít lại cái khăn, trông cụ xộc
xệch như vừa trải qua một cơn lốc tảng thần.
Tôi cho xe lao nhanh đi. Trời sớm. Gió lặng. Cửa xe quay kín. Thế mà tự nhiên hai tròng
mắt tôi vẫn thấy cộm như bị bụi thổi. Tôi không muốn cụ xấu hổ. Mà cũng có thể tôi
đang tự xoa dịu sự cắn rứt lương tâm của mình bằng những lời biện bạch tinh vi:
- Cụ sẽ chả việc gì đâu. Nhất là đây chẳng phải lần đầu tiên cụ ngã như thế.
Có hôm tôi không thấy cụ đi nhặt lon. À. Hôm nay không phải thứ Năm. Người đi nhặt
lon nhôm như cụ phải thức dậy và đi từ sớm, không thì xe thu gom của sở rác Thành phố
sẽ đến trước.
Bữa đó thứ Năm không nhìn thấy cụ tôi bỗng thấy lo lo. Có khi nào cụ bị tai nạn cũng
nên… Mà thôi đừng nghĩ quẩn như thế. Hôm nay cụ chỉ đau chân nghỉ tạm… Mong là
mọi chuyện chỉ có thế. Mai kia cụ lại khỏi đau chân, cụ lại đi nhặt lon…
Rồi bỗng nhiên tôi thấy mình thật nghịch lý. Một sự mâu thuẫn khó cân bằng. Tôi không
muốn nhìn thấy cụ đi nhặt lon, vì có những hôm ướt át, có hôm rất lạnh. Mỗi sáng thứ
Năm khi sở rác cho xe đi thu gom rác, tôi lại nhìn thấy bóng dáng của cụ, bóng dáng của
mẹ tôi xưa. Tôi muốn cụ đừng đi nhặt lon nữa. Nhưng hôm nay không thấy cụ, tôi lại
mong, giá cụ cứ khỏe mãi, cứ đi nhặt lon mãi… Như tôi mong mẹ tôi xưa sẽ mãi mãi
khỏe mạnh như thế.
Tiết trời vẫn giá rét. Có ngày vào buổi đêm mưa nhẹ, sáng ra đường đóng giá. Tôi lái xe
đi làm cảm thấy đường trơn tuột như xoa mỡ, tay lái sàng bánh, kêu nghiến đường. Tôi lo
rằng cụ vẫn tiếc rẻ từng cái lon. Và rồi cụ sẽ lại tấp tểnh đi trên con đường mờ mịt. Tự
nhiên tôi thấy oán trách những đứa con của cụ. Tôi thấy họ vô tâm, bất hiếu. Rồi tôi nghĩ
cụ bạc phước. Và rồi tôi tự an ủi chính mình: Thôi đừng suy nghĩ nữa. Đèn nhà ai nấy
rạng. Cơm nhà ai người nấy ăn. Tôi là cái thứ quái gì để rồi tự nhiên đi moi trong ruột
tượng lòng trắc ẩn của mình vài đồng bạc thương cảm để mua về chút nõn xót nửa vời.
Tôi không nuôi cụ được một bữa cơm; thế thì việc quái gì liên can đến tôi kia cơ chứ.
Mình sẽ ghé thăm cụ. Và tôi đã quyết định vậy.
Tôi quyết định Lễ Noel tôi sẽ thăm cụ. Tôi cho rằng mình có được cái quyền ấy. Hơn nữa
tôi vừa mới biết thằng bạn thân của tôi (gọi là thân vì chúng tôi học với nhau mấy lớp tại
trường Đại Học Cộng Đồng nhiều năm về trước). Hiện nó sống chung với cụ. Nó dọn vô
share phòng với vợ chồng một người họ xa của cụ. Tôi viện cớ ấy để ghé thăm cụ nhân
thể.
- Anh lấy vợ ngay đi nhé… - Gặp tôi, cụ vội nói ngay câu ấy.
- Cháu sẽ lấy. – Tôi mỉm cười.
- Lấy… lấy… lấy… Các anh chỉ biết nói “lấy vợ” cái lỗ mồm. – Cụ lại mắng yêu tôi.
Buổi tối hôm đó, đêm Noel, tôi đem lại một chai Johnny Walker (Red Label) lại nhà
thằng bạn. Vợ chồng người chủ nhà đã đi xuyên bang qua New Orlean ăn lễ. Nhà bây giờ
chỉ còn hai thằng độc thân và một bà cụ (vì giận con cháu mà quyết định dọn ra riêng).
Cả ba đều không ăn nhập họ hàng huyết thống, cột lại với nhau bằng nhân duyên của mot
đêm lễ Noel.
Câu chuyện dần dà được kể ra: Cụ ở chung với một đôi vợ chồng nọ không mất tiền. Đổi
ngược lại cụ sẽ trông trẻ cho anh chị ấy. Họ nấu cơm và giặt giũ. Còn cụ, cụ chỉ ngủ với
hai đứa trẻ và trông chúng để cha mẹ đi làm móng tay vào ban ngày. Thỉnh thoảng họ
giúi vào tay cụ trăm bạc ăn quà. Mỗi sáng sớm cụ thức dậy đi nhặt lon. Một người đàn
ông Lào (vợ chết sớm) sống gần đấy đã nhận chở lon nhôm đi bán giúp cụ. Đó là tất cả
những gì thằng bạn tôi kể lại. Thằng này xem ra khá tỉ mỉ các chuyện của người khác.
Cũng phải thế thôi, nó là dân bán bảo hiểm, thường thì trên đầu phải có hai cái miệng,
bốn con mắt và bốn lỗ tai. Thì ra cụ đã lẫn. Cụ cứ nhắc nó lấy vợ, gặp tôi, cụ tiện thể
nhắc luôn.
Rượu khui ra. Đèn vặn mờ. Nhạc mở khẽ vừa đủ nghe. Không khí đêm Noel bỗng nhiên
ấm áp lạ thường. Tôi có cảm giác như tôi được ở gần bên mẹ. Tôi rót mời cụ một cốc. Cụ
ngửi thấy mùi rượu hăng hăng, nhoẻn cười, mắng yêu tôi: Chừng nào rượu đám cưới của
anh bác mới uống. Nói vậy, cụ vẫn đón lấy cốc rượu. Nhìn cụ, tôi chợt héo hắt cõi lòng.
Trông cụ sao mà giống mẹ tôi xưa đến thế. Nhất là tia nhìn ấm áp:
- Ghè cho một cái vỡ tan mặt bây giờ. – Mẹ thường mắng yêu tôi như thế.