Dương bản
TRUYỆN NGẮN CỦA YẾN LINH
1.
- Mọi thứ đã vượt khỏi tầm kiểm soát của mày rồi K. ạ! Chiếc mặt nạ đã rơi.
Trở về trong đêm K. nhủ. K. Không bật đèn, K. dò chân trên những bậc thang. Đôi giày
cao gót và bộ quần áo công sở đang lèn chặt người K. nhanh chóng được trút bỏ trên sàn
nhà. K. ngồi thu lu trong bóng tối. Bóng trăng lờ mờ loang loáng chảy qua cửa sổ hắt
bóng lên dáng người rúm ró đang ngồi thu lu. Bằng vài cử động nặng nề trễ nãi, K. bật
bản nhạc trong máy tính được cài với chế độ replay. Oh man amour. Giọng Pháp xa lạ
ngọt ngào. K. nhẹ nhàng nằm xuống sàn, kéo chăn đắp ngang cổ. Cảm giác da thịt nóng
ran. Từng lỗ chân lông nứt nẻ, khô cằn. Thứ gì đó trong K. bắt đầu răng rắc, tựa thủy tinh
vỡ. K. chuồi sâu vào sự trống rỗng xen lẫn sợ hãi. Mồ hôi tứa ra ở bàn tay, khắp da thịt.
Tóc bết dính.
K. ngủ. Hay là hôn mê?
Oh man amour vẫn đều đặn đi xuyên thời gian với mức âm lượng dưới 10. Nhẹ nhàng
đẩy sâu K. vào sự vô biên. Nhẹ nhõm.
Rồi thì K. thức dậy khi nắng bên ngoài rọi xiên xiên trên sàn gác xép. Xen với ánh sáng
chói chang ban ngày là tiếng lục đục phát ra từ căn phòng bên cạnh. Giọng người bán
hàng rong đi ngang qua dãy phòng trọ. Tiếng chó sủa đâu đó. Gã thanh niên phòng bên
cạnh đang tập chạy ngón trên đàn guitar.
K. nhấc người khỏi chỗ ngủ. Choàng tấm khăn mỏng lên người và xuống cầu thang. Có
chiếc tủ lạnh nhỏ đặt dưới chân cầu thang. Mỗi chiều thứ tư, K. ghé siêu thị mua đủ số
thực phẩm nhét đầy chiếc tủ lạnh. Cà phê, mì gói, xúc xích, nước tăng lực, sữa, ít trái cây,
thực phẩm ăn liền đủ dùng trong một tuần. Nhưng ngày hôm qua - thứ tư, quy trình ấy đã
không được thực hiện. Tủ lạnh chỉ còn lại hai bịch sữa tươi có đường. K. uống nhanh một
bịch sữa. Đóng cửa tủ lạnh. Đánh răng, rửa mặt. Vội vàng theo lệ thường.
Nhưng để làm gì?
Chiếc mặt nạ của K. đã rơi. K. không thể đến công ty được nữa. Căn phòng bốn mươi
mét vuông ngày ngày ngâm mình trong máy lạnh, máy tính chạy vù vù, bàn phím rào rạo,
thi thoảng lạo xạo tiếng chuông điện thoại không cần sự có mặt của K. nữa. Đúng hơn,
căn phòng ấy đã không còn chỗ cho K., không bao giờ chấp nhận K. nữa rồi.
Cuối chiều hôm qua, căn phòng bốn mươi mét vuông hóa thành tổ ong. Người trong đó
không còn nói tiếng nói con người. Họ nói tiếng nói loài ong. Rì rầm, rì rầm, rì rầm.
Chạm vào nhau và nhanh chóng lan truyền thông tin nóng sốt khắp đồng loại. Phòng bốn
mươi mét hóa thành ong, phòng năm mươi mét hóa thành tổ ong, phòng cạnh thang máy
cũng là tổ ong... Những tổ ong với đầy những con ong cần mẫn, hoặc hoan hỉ hoặc dè dặt
truyền thông tin với nhau.
Chiếc mặt nạ đã rơi rồi.
Cô gái gục mặt xuống bàn. Cô ta không đủ dũng cảm ngước lên nhìn bất cứ khuôn mặt
nào đang vờn quanh cô. Họ đã biết. Bằng cấp giả. Cái tên giả. Tất cả đều là giả. Chiếc
mặt nạ của cô đã bị kéo phăng đi bằng cuộc điều tra nho nhỏ của kẻ nào đó. Kẻ đó đã
giăng sẵn ánh mắt chứa đầy gai nhọn và băng tuyết lạnh tanh mai phục phía sau gáy cô.
Ngày hôm qua, bằng cách nào K. trở về nhà? K. không nhớ. Cảm giác chân thật nhất K.
còn thấy hiện hữu trong mình được diễn tả bằng động từ. Bồng bềnh. Chao đảo. Có thứ
gì đó đẩy K. đi, tựa như K. đã hóa thành vật thể nhẹ hều còn tất cả đã hóa thành nước.
Nước đẩy K. đi. K. là thuyền giấy. K. không thể tự điều khiển mình. Chỉ có thể tiến về
phía trước.
2.
10 giờ đêm. Chiếc xe tay ga nôn nã phóng trên đường lớn. Vòng qua chân cầu. Rẽ qua
nhiều con đường nhỏ khác cho đến khi chỉ còn lại con hẻm nhỏ vắng teo. Vài người đi lại
lơ thơ. Mấy quầy bán thuốc lá, cà phê cóc leo lét ngọn đèn vàng. Người lái xe ôm gà gật
trên yên xe.
M. chầm chậm vòng xe, muốn chắc chắn lại lần nữa với ý định trong đầu mình. Có chắc
là nên như vậy không? Có chắc là nên gõ cửa căn phòng đó vào lúc 10 giờ đêm?
Cuối cùng thì M. dựng chân chống xe trước một căn phòng xập xệ. Phòng số 13. Trước
cửa phòng có trồng một cây xoài mục ruỗng. Xung quanh đó có thể có đống ve chai ngổn
ngang. Hơi có mùi. Tùy vào thời khắc cô đến. Sự miêu tả đầy tượng hình, nên không khó
để M. nhận dạng căn phòng trong dãy trọ dành cho dân lao động.
- Người bán mặt nạ đã biến mất vào hôm qua.
Y bảo. Vào chiều hôm nay. Giọng qua điện thoại thì thầm lạnh toát như lời thần chết. M.
run bắn, suýt đánh rơi điện thoại. Đứng từ lan can tầng mười nhìn ra sông Sài Gòn lộng
gió, M. gắng hết sức bình tĩnh. Hít thở. Hít thở. Có thể là sự đùa cợt chăng? Nội dung
thông báo của y chỉ là một trò đùa. M. cố vớt vát. Nhưng M. biết, không có bất cứ sự đùa
cợt nào ở đây. Gã thanh niên có khuôn mặt lạnh tanh, hai hốc mắt đỏ quạch ấy không hề
đùa cợt. Giống M., y thích thú lạ kỳ với những chiếc mặt nạ treo lủng lẳng góc đường Tr.
Y mua nó về đính lên bức tường quán cà phê của y. Nhìn ngắm như điên dại. Mặt nạ
bằng tre đan dính chặt từng thớ. Mặt nạ đồng. Mặt nạ nhựa với hình hài kinh tởm. Và
những cả những chiếc mặt nạ cất kỹ ở nơi khác, chỉ dành riêng cho y và M. Y treo nó
trong căn phòng bé xíu, hun hút bóng tối, chỉ mình y đặt chân vào. Còn M. thì mua nó về
đính chặt lên mặt bằng chất keo người bán mặt nạ đưa.
Người bán mặt nạ đã biến mất vào hôm qua.
Rời khỏi văn phòng lúc 9 giờ tối, M. phóng xe vội vàng về phía con đường nhỏ bên rìa
thành phố. Mẩu giấy ghi địa chỉ nhét sâu dưới đáy chiếc túi xách không có tác dụng gì.
Không cần mở nó ra lấy một lần từ lúc ngồi trên xe. M. đã thuộc lòng con đường vẽ trên
giấy đó.
10 giờ đêm, M. tới nơi. Chiếc xe đạp sườn ngang cũ kỹ rầu rĩ xám xịt quen thuộc dựng
phía trước nhà cùng với ngổn ngang quần áo cũ kỹ treo tứ phía. Mấy chiếc thau nhựa
nằm lăn lóc. Con chó con què quặt mang hình dáng của một con khỉ chua ngoa ngủng
ngoảng sủa mấy tiếng. Lách mình qua đám vật dụng ngùng ngoằng ấy, M. bước vào bên
trong. Người đàn bà ngước lên nhìn M., hơi dò xét. Khuôn mặt bợt bạc không trang điểm,
váy áo công sở, mái tóc thẳng tắp, mùi máy lạnh văn phòng, chút ít mùi mĩ phẩm và sự
ngơ ngác vẫn còn đọng trên thân thể M. Hoàn toàn lạc điệu với bối cảnh xung quanh.
- Tôi muốn tìm chồng bà - người bán mặt nạ ở góc ngã tư đường Tr.
M. dè dặt.
- Có người chỉ tôi đến đây!
Người đàn bà chau mày nhìn sâu vào M. dường như thấu thị hết mọi thứ. Bà đẩy chiếc
ghế nhựa màu đỏ có vết nứt dài về phía M. Lúc này, M. nhìn khuôn mặt người đàn bà.
Nhàu nhĩ. Ủ dột. Các cơ mặt nhăn rúm, bao nhiêu nỗi đau, sự ngạc nhiên, cảm giác bị bỏ
rơi lẫn uất hận đã đều nằm hết trên đó. Điều đó càng khiến M. hốt hoảng với lời khẳng
định đã trương phình trong đầu.
Người bán mặt nạ đã biến mất thật rồi.
- Ông ấy đã đi rồi. Vào hôm qua. Mang theo tất cả số mặt nạ. Thằng cha khốn nạn, tôi
chẳng còn gì để bán và để sống.
Căm phẫn trong lời nói, người đàn bà trút phần thức ăn trộn lẫn đủ thứ xương xẩu, rau,
màu đen của thứ thịt kho khét lẹt vào tô cho con chó mặt khỉ. Con chó phủ phục liếm
phần thức ăn của nó.
- Bao giờ thì ông ấy trở về?
Sau sự im lặng dằng dặc, M. hỏi. Gần như phản xạ vô nghĩa.
- Sẽ chẳng bao giờ trở về nữa. Cứ như ông ấy đã tan biến vào không khí vậy.
Sống lưng M. lạnh toát.
Bằng cách nào M. đã rời khỏi nơi đó? M. không nhớ. Cảm giác chân thật nhất M. còn
thấy hiện hữu trong mình được diễn tả bằng động từ. Bồng bềnh. Chao đảo. Có thứ gì đó
đẩy M. đi, tựa như M. đã hóa thành vật thể nhẹ hẫng còn tất cả đã hóa thành nước. Nước
đẩy M. đi. M. là thuyền giấy. M. không thể tự điều khiển mình. Chỉ có thể tiến về phía
trước.
Đã hơn 10 giờ đêm. M. cần nhanh chóng về nhà. M. là đứa con gái ngoan. Khi sinh ra đời
M. là đứa con gái ngoan ngoãn. Đứa con gái ngoan ngoãn lớn lên trong gia đình gia giáo
có cha là phi công và mẹ là giáo viên mẫu mực. Mười sáu tuổi khi chúng bạn không ít
đứa chứa đầy mầm mống nổi loạn, bắt chước con gái phim Tây hút thuốc phì phèo, đi
chơi qua đêm, mọ mẫm quan hệ tình dục, M. vẫn là đứa con gái ngoan ngoãn, đúng 7 giờ
tối ngồi vào bàn học. Đèn bàn học chỉ tắt khi đồng hồ gõ boong boong mười hai tiếng.
Ngày qua ngày, tháng qua tháng, xuân hạ thu đông đã trôi qua trên bàn học với ngổn
ngang sách vở đó. Hai mươi hai tuổi, M. tốt nghiệp Đại học loại giỏi tại một trường Đại
học tên tuổi theo đúng nguyện vọng của ba mẹ M. Hai mươi lăm tuổi M. làm ở ngân
hàng lớn với mức lương cao - tạm gọi là thành đạt. Hai mươi lăm tuổi, M. vẫn là đứa con
ngoan. 10 giờ tối, M. có mặt ở nhà, cùng mẹ ăn bữa tối muộn với món bánh mẹ làm theo
chương trình món ngon mỗi ngày trên Tivi, trò chuyện về công việc, lắng nghe mẹ hướng
dẫn cách ứng xử trong cuộc sống. Người già hơn người trẻ ở chỗ kinh nghiệm. Kinh
nghiệm của mẹ đã giúp M. dễ dàng ứng phó với nhiều hạng người nơi công sở để có thể
được lòng tất cả và đảm bảo sự thăng tiến của mình. Rồi sau đó, mẹ và M. sẽ cùng nhau
xem Tivi, đôi khi bàn luận với nhau về chuyện gì đó bằng giọng điệu đồng tình chứa đầy
nghi ngại (mà chỉ riêng M. biết nó đang tiềm tàng trong M.)
Lúc này, một mình trên đường giữa tiếng chuông điện thoại đổ dồn trong túi xách, bất
giác M. thấy thảm hại thay cho tình trạng của mình. Lần đầu tiên M. không về nhà trước
10 giờ tối. M. có thể mường tượng chắc chắn cảnh tượng mẹ M. đang ngồi trước màn
hình Tivi bấm nút chuyển kênh nhoang nhoáng, mắt liên tục nhìn ra cửa. M. đã gắng làm
đứa con ngoan ngoãn. Là đứa con ngoan ngoãn rồi thì sẽ thành con người chân chính. Và
phải chăng sống chân chính nghĩa là tuân thủ thứ đạo đức mẹ M. đã đặt ra?