SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH NGƯỜI DÂN TỘC
THIỂU SỐ HỌC TỐT VĂN HỌC DÂN GIAN
TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 10
Ở CÁC TRƯỜNG THPT MIỀN NÚI NGHỆ AN
Lĩnh vực: Ngữ văn
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT KỲ SƠN
______________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH NGƯỜI DÂN TỘC
THIỂU SỐ HỌC TỐT VĂN HỌC DÂN GIAN
TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 10
Ở CÁC TRƯỜNG THPT MIỀN NÚI NGHỆ AN
Lĩnh vực: Ngữ văn
Tác giả: Trần Thị Kiều Oanh
Tổ bộ môn: Văn – Anh
Số điện thoại: 0975149006
Năm học: 2021- 2022
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
I. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
II. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................... 2
1. Mục đích ......................................................................................................... 2
2. Nhiệm vụ ......................................................................................................... 2
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 2
1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................... 2
2. Phạm vi nghiên cứu: ........................................................................................ 2
IV. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 3
V. Thời gian thực hiện ........................................................................................ 3
VI. Kết cấu đề tài ................................................................................................ 3
PHẦN NỘI DUNG .................................................................................................. 4
I. Cơ sở của đề tài ................................................................................................ 4
1. Cơ sở lý luận ................................................................................................... 4
1.1. Lý luận về đổi mới phương pháp dạy học .................................................... 4
1.2. Lý luận về dạy học sát với đối tượng học sinh ............................................ 5
1.3. Khái quát về VHDG ..................................................................................... 7
2. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................. 11
2.1. Thực tiễn việc dạy và học ở các trường THPT miền núi Nghệ An hiện
nay ..................................................................................................................... 11
2.2. Thực tiễn dạy học phần văn học dân gian trong chương trình Ngữ văn
10 ở trường THPT miền núi Nghệ An .............................................................. 12
2.2.1. Thuận lợi ................................................................................................. 13
2.2.2. Khó khăn ................................................................................................. 13
2.2.3. Nguyên nhân ........................................................................................... 13
2.3. Sự cần thiết của dạy học sát đối tượng trong môn Ngữ văn nói chung
và phần văn học dân gian trong chương trình Ngữ văn 10 nói riêng ở các
trường THPT miền núi Nghệ An ...................................................................... 15
II. Giải pháp giúp học sinh người dân tộc thiểu số học tốt văn học dân gian
trong chương trình Ngữ văn 10 ở các trường THPT miền núi Nghệ An .......... 16
1. Phiên âm tác phẩm văn học dân gian ra tiếng bản địa (tiếng Thái,
Hmông, Khơ mú) .............................................................................................. 16
1.1. Phiên âm bản tóm tắt các văn bản tự sự dân gian ...................................... 17
1.1.1. Truyện cổ tích Tấm Cám ......................................................................... 17
1.1.2. Truyền thuyết Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy ...... 19
1.1.3. Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây (Trích sử thi Đăm Săn) .................. 20
1.3. Phiên âm các bài ca dao hài hước .............................................................. 24
1.4. Phiên âm một số truyện cười ...................................................................... 26
1.4.1. Truyện Tam đại con gà ........................................................................... 26
1.4.2. Truyện Nhưng nó phải bằng hai mày ..................................................... 29
2.2. Dạy bài ca dao hài hước (bài ca dao hài hước số 1, sgk Ngữ văn 10,
trang 90) liên hệ tục thách cưới của người Thái và người Khơ mú .................. 32
2.2.3. Kết quả .................................................................................................... 34
3. Tổ chức các hoạt động trải nghiệm văn học dân gian gắn với văn hoá
địa phương ......................................................................................................... 34
3.1. Vai trò của Hoạt động trải nghiệm trong dạy học ...................................... 34
3.2. Kế hoạch và cách thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm văn học dân
gian gắn với văn hoá địa phương ...................................................................... 35
4. Giải thích và minh họa bằng hình ảnh trực quan .......................................... 40
4.1. Ứng dụng công nghệ thông tin ................................................................... 40
4.1.1. Sử dụng hình ảnh (ảnh và tranh minh hoạ) được sưu tầm, chọn lọc
qua khai thác chủ yếu từ internet ...................................................................... 40
4.1.2. Chèn các file âm nhạc là cách tạo thêm nguồn cảm hứng, và mở ra một
hướng cảm nhận mới về tác phẩm văn học nhất là các tác phẩm văn học dân
gian .................................................................................................................... 43
4.1.3. Kết quả .................................................................................................... 45
4.2. Hình dung các nhân vật, kể lại truyện qua vẽ tranh ................................... 45
III. Kết quả và ứng dụng ................................................................................... 46
1. Kết quả .......................................................................................................... 46
1.1. Về kết quả học tập của HS ......................................................................... 46
1.2. Mức độ hứng thú và tập trung của HS ....................................................... 46
2. Ứng dụng ....................................................................................................... 48
2.1. Phạm vi ứng dụng ...................................................................................... 48
2.2. Mức độ vận dụng ....................................................................................... 48
PHẦN KẾT LUẬN ............................................................................................... 49
I. Kết luận .......................................................................................................... 49
1. Tính mới ........................................................................................................ 49
2. Tính khoa học ................................................................................................ 49
3. Tính hiệu quả ................................................................................................ 50
II. Một số kiến nghị, đề xuất ............................................................................. 50
1. Với các cấp quản lí giáo dục ......................................................................... 50
2. Với giáo viên ................................................................................................. 51
3. Với học sinh .................................................................................................. 51
PHỤ LỤC
Phụ lục 1. Cách thức thực hiện: Làm việc nhóm, học theo dự án Văn học
dân gian với tiếng dân tộc
Phụ lục 2. Chi tiết cách thức thực hiện Tổ chức các hoạt động trải nghiệm
văn học dân gian gắn với văn hoá địa phương
Phụ lục 3. Kế hoạch tổ chức ngoại khoá: Văn học dân gian với văn hoá địa
phương
Phụ lục 4. Sản phẩm vẽ tranh của học sinh theo sự hình dung và trí tưởng
tưởng về các nhân vật trong các tác phẩm Văn học dân gian
Phụ lục 5. Một số hình ảnh học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm Văn
học với văn hoá địa phương
TÀI LIỆU THAM KHẢO
