Hồi mã thương
Hồi mã thương (chữ Hán: 回馬槍) hay hồi mã thế là một kỹ thuật
chiến đấu tay đôi trong các cuộc chiến đấu bằng thương thời cổ. Đây
được coi là một tuyệt chiêu võ thuật của người Trung Hoa. Hồi mã
thương là đòn thế cơ bản và đặc trưng của Dương gia thương pháp
được cho là bắt nguồn từ thời nhà Tống trong lịch sử Trung Quốc, được
sáng chế bởi các danh tướng của gia đình họ Dương (Dương gia tướng) và được ưa chuộng sử dụng trong thời này.[1]
Mục lục
[ẩn]
1 Kỹ thuật
2 Nghĩa rộng
3 Xem thêm
4 Chú thích
[sửa] Kỹ thuật
Kỹ thuật cốt yếu của Hồi mã thương nguyên thủy phải gồm 03 yếu tố
đó là vũ khí (thương), phương tiện (ngựa - mã) và chiến thuật (hồi - đột
ngột tập kích trở lại).
Nói chung đây là một chiến thuật chiến đấu mà các chiến sĩ chủ yếu
dùng cây thương làm vũ khí. Trong chiêu này, người ta giả vờ thua
chạy, nhử cho đối thủ đuổi theo thật sát sau lưng rồi bất ngờ quay ngựa
phóng thương (hoặc đâm ngược) để phản kích. Sự độc đáo của đòn hồi mã thương là tính bất ngờ, khiến đối phương không kịp trở tay.[2]
Một kỹ thuật được cho là tương đồng với hồi mã thương là chước đà
dao hay đà đao. Trong tác phẩm Tam Quốc diễn nghĩa, nhân vật Quan
Vũ sử dụng chiêu hồi mã thế khi đánh nhau với Hoàng Trung, theo đó
Quan Vũ kịch chiến không phân thắng bại với Hoàng Trung, ông ta bèn
quay ngựa bỏ chạy, dù Hoàng Trung đuổi theo để bất ngờ xoay thanh
đại đao chém ngược lại. Nhưng Hoàng Trung lại ngã ngựa vì ngựa ông
ta gãy chân nên chiêu này không thi triển được, sau đó Quan Vũ tha chết cho Hoàng Trung[3].
Ngoài ra trong thế võ này thì ngựa cũng không phải là yếu tố bắt buộc.
Trong tác phẩm Anh hùng xạ điêu của Kim Dung thì nhân vật Dương
Khang đã sử dụng chiêu Hồi mã thương để đánh bại Quách Tĩnh.
Trước đó thì Dương Thiết Tâm cha của Dương Khang cũng đã dùng
chiêu thức này giao đấu với đạo sĩ Khâu Xứ Cơ. Với chiêu thức này thì
đối phương đã nhận ra thân thế của người sử dụng thuộc dòng họ
Dương.
[sửa] Nghĩa rộng
Mặc dù đây là một thế võ nhưng với sự lợi hại bởi yếu tố bất ngờ và
hiệu quả, dụng rộng rãi trong võ thuật Trung Hoa. Đặc biệt, thuật ngữ
"Hồi mã thương" không chỉ đơn thuần đề cập về một thế võ, đòn đánh
mà nó đã được nâng lên thành một thuật ngữ để chỉ sự phản kích, phản
công của một đối thủ với đối thủ còn lại trong các cuộc thi đấu cũng như chỉ một chiến thuật thi đấu, kinh doanh[4]...
Ngoài ra, thuật ngữ này được các nhà báo thể thao sử dụng một cách
thông dụng trong việc diễn tả các trận bóng đá để mô tả về lối chơi
phòng thủ phản công hoặc các trận đấu có sự lội ngược dòng về tỷ số.
