Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Nhân vật mang tính tự thuật trong tác phẩm của Nam Cao

Chia sẻ: Tiêu Sở Hà | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:85

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp Văn học "Nhân vật mang tính tự thuật trong tác phẩm của Nam Cao" tập trung thể hiện rõ ràng những vấn đề cơ bản xoay quanh luận điểm là Nhân vật mang tích tự thuật trong tác phẩm của Nam Cao; cách thể hiện bản thân nhà văn trong tác phẩm của mình, đời sống nội tâm của nhân vật. Trong vấn đề lớn đó người viết cố gắng phân tích, xoáy sâu vào khía cạnh nhỏ để tạo nên một nét nghệ thuật đặc trưng trong truyện ngắn của Nam Cao. Từ đó, chúng ta càng có thêm cơ sở để hiểu và khẳng định tài năng của ông, cũng như nét độc đáo về nghệ thuật mà tác giả gửi gấm trong tác phẩm của mình. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Nhân vật mang tính tự thuật trong tác phẩm của Nam Cao

TRCTCJfNG Dfll HOC VO TRtfGfNO TOflN KHOA KHOA HOC CO BAN KHOA LUAN TOT NGHIEP CHUYEN NGANH VAN HOC NHAN VAT MANG TINH TlT THUAT • • • TRONG TAC PHAM CUA NAM CAO Giang vien hiro*ng dan: Sinh vien thuc hien: HO THI XUAN QUYNH LE VAN BE TIT DfilHOCVOTRtTdNQTOfiH THUVIEN Hau Giang, thdng 06 nam 2012
Nhan vat mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao LOI CAM TA De hoan thanh khoa luan tot nghiep nay, chung toi da nhan dugc sir giup do, huong dan tan tinh va tao dieu kien tot nhat de chung toi sdm hoan thanh luan van tu ThS. Ho Thi Xuan Quynh. Chung toi xin bay to long biet on chan thanh, sau sac toi co. Trong qua trinh hgc tap chung toi cung nhan dugc sir chi bao tan tinh cua cac quy thay co trong viec giang day, dinh huong nghien cuu de tai, each tiep can, nghien cuu va each trinh bay khoa luan,... Va chung toi nhan dugc ung ho, tao dieu kien thuan lgi cua Ban giam hieu, cac thay co trong khoa Khoa hoc co ban va cac thay co o cac phong ban khac cua truong. Mot Ian nua chung toi xin gui toi quy thay co loi cam on chan thanh. Dong thoi chung toi xin cam on cac dong nghiep, ban be da ho trg, dgng vien va giup do chung toi trong suot qua trinh hgc tap va nghien cuu. Cuoi cung, toi xin gui loi biet on chan thanh toi gia dinh, noi da sinh thanh, nuoi duong, dong vien va ung ho rat nhieu trong thoi gian qua. Sinh vien thuc hien (Ky va ghi ro ho ten) Le Van Be Tu* GVHD: Ho Thi Xuan Quynh i SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vat mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao LOfI CAM DOAN Toi xin cam doan rang de tai nay la do chinh toi thuc hien, cac s6 lieu thu thap va ket qua phan tich trong de tai la trung thuc, de tai khong trung voi bk cu dh tai nghien cuu khoa hgc nao. Sinh vien thyc hien (Ky va ghi ro ho ten) Le Van Be Tu* GVHD: Ho Thi Xuan Quynh ii SVTH: Le Van Be Tir
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao t>HIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP (Giang vien hw&ng dan) 1. GIANG VIEN HU'dNG DAN: 2. SINH VIEN THlTC HIEN: MSSV: KHOA: 3. TEN DE TAI: NHAN XET CUA GIANG VIEN HUCfNG DAN 1. Danh gia chung qua trinh lam luan van tot nghiep: 1.1. Chuyen can: 1.2. Thai do: 1.3. Khac: 2. Danh gia luan van: 2.1. Dat van de (theo 5 buoc): 2.2. Noi dung chinh: GVHD: Ho Thi Xuan Quynh iii SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao 2.3. Chu thich, thu muc: 2.4. Hinh thuc trinh bay: 2.4.1. Dung lugng (trang): 2.4.2. Khuonkho: 2.4.3. In an: 2.4.4. Trinh bay: 2.4.5. Chinh ta, ngu phap: 3. Danh gia, xep loai: Danh gia: Xep loai: , ngay thdng nam 20 Giang vien huong dan (Ki va ghi r5 hg ten) GVHD: Ho Thi Xuan Quynh IV SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao MUC LUC LOflCAMTA i LOI CAM DOAN ii PHIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP • • hi modAu ! 1 1. LI DO CHON DE TAl 1 2. LICHSU'VANDE 2 3. MUC DICH, YEU CAu 4 4. PHAM VI NGHIEN CUU 4 5. PHUONG PTlAP NGHIEN CUU 5 5.1. Phuong phap phan tich - tong hgp 5 5.2. Phuong phap he thong 5 5.3. Phuong phap so sanh 6 5.4. Phuong phap nghien cuu tac gia 6 6. KET CAU N0I DUNG CHINH CUA KHOA LUAN 6 CHUONG 1: MOT SO VAN DE CHUNG 7 1.1. TIEU SU'..... 7 1.2. SU'NGHIEP 10 1.2.1. Tnrcrc nam 1945 10 1.2.1.1, De tai ve ngiroi nong dan 11 1.2.1.2. De tai ve nguai tri thuc tieu tu sdn 16 1.2.2. Sau nam 1945 18 1.3. QUAN DIEM SANG TAC 19 CHUONG 2: NHAN VAT TRI THlTC TIEU TU SAN TRONG TAC PHAM CUA NAM CAO 23 2.1. NHAN VAT TRUNG TAM LA TRI THU'C TIEU TU' SAN 23 2.2. HOAN CANH CUA NHAN VAT TRI THUC TIEU TU' SAN 33 2.2.1. Hoan eanh xuat than 33 2.2.2. Hoan canh nghe nghiep 34 2.2.3. Hoan canh cuoc song 35 2.3. NHAN VAT TRI THUC TIEU TU' SAN LA NGU'CJI CO \S6C MO, KHAT VONG 38 GVHD: Ho Thj Xuan Quynh v SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao 2.4. NHAN VAT TRf THUC TIEU TU' SAN LA NGU'CJl CO Y THUC CAO VE NGHE NGHIEP 42 CHUONG 3: CAC NHAN VAT TRI THUC TIEU TU SAN MANG TINH TU THUAT TRONG TAC PHAM CUA NAM CAO 45 3.1. THE NAG LA NHAN VAT MANG TINH TU' THUAT 45 3.2. CAC NHAN VAT TRI THUC TIEU TU' SAN MANG DANG DAP CUA NAM CAO 45 3.2.1. Ngoai hinh , 46 3.2.2. Hanh dong, cir chi, dieu bo 51 3.3. NAM CAO TU" THE HIEN MJNH TRONG CAC NHAN VAT MANG TINH TU'THUAT 53 3.3.1. Giau tinh cam 53 3.3.1.1. Hieu thdo 53 3.3.1.2. Thuang va con 54 3.3.1.3. Quy trong ban be 57 3.3.1.4. Trongphu nit, yeu tre em 59 3.3.2. Yeu nghe 61 3.3.2.1. Sieng ndng, chdm chi 61 3.3.2.2. Co y thuc trdch nhiem 62 3.4. CAC NHAN VAT TU' THUAT TRONG NHU*NG SANG TAC CUA NAM CAO LUON SONG TRONG NOI TRAN TRCJ 65 3.4.1. Tran no giua thien va ac 67 3.4.2. Tran tro giua hien thuc va li tuong 70 3.4.3. Tran tro giua tinh thuong va sang tao nghe thuat 72 KET LUAN 75 TAI LIEU THAM KHAO i GVHD: Ho Thi Xuan Quynh vi SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao MdDAU l.LIDOCHONDETAI Luc con hgc chuong trinh Trung hgc Pho thong, toi chi dugc tim hieu mot so tac pham truyen ngan cua Nam Cao: Lao Hgc, Dai thua, Chi Pheo, Doi mdt va Mot dam cudi. Mac du, tac pham cua ong dugc in trong sach giao khoa khong nhieu nhung qua nhung tiet giang bai cua thay co thi nhung nhan vat trong tac pham cua ong da de lai trong toi mot an tugng sau sac, kho phai. Do la hinh anh ngudi nong dan bj tha hoa ve nhan hinh Ian nhan tinh. Cuoi cung, hg cung tim lai dugc cai luong thien von co cua minh. Hay do la hinh anh nguoi tri thuc tieu tu san ngheo bj mieng com, manh ao hang ngay niu chat uoc mo cua hg: "Mot tdc phdm that gia tri, phdi vuat len ben tren tdt cd cdc ba coi va giai han, phdi la mot tdcphdm chung cho cd loai ngudi. No phdi chua dung duac mot cdi gi Ian lao, manh me, viva dau dan, Igi viraphan khai. No ca tung long thuang, tinh bdc di, su cong binh... No lam cho nguai gdn nguai han " [21, tr.348]. Day la y nghT cua van si Ho (Dai thua), toi dgc di dgc lai nhieu Ian thi moi hieu hon ban chat cua mot con nguoi that sir dam me nghe thuat, xa than vi nghe thuat. Nhung cuoi cung, ho vi cuoc song ngheo kho, be tac ma khong the thuc hien li tuong cao dep cua minh. Tuy toi dgc nhung tac pham do nhieu Ian nhung toi khong cam thay cu ma ngugc lai, no con khoi ggi nhieu dieu hay, moi la. Moi Ian dgc nhung sang tac cua nha van, toi nhu bj xe long minh boi nhung chat vj chua cay, dau xot ve nhung than phan nguoi dau kho, be tac, bat lire den tan cung cua cuoc song nhu Chi Pheo, Lao Hac, dac biet la cac nhan vat mang voc dang, tinh each cua Nam Cao nhu Thu, Dien, Ho,... Moi Ian., i6\ dgc nhung tac pham ve nguoi tri thuc tieu tu san ngheo thi trong suy nghT khong !uc nao ma khong ban khoan: cac nhan vat trung tarn tri thuc tieu tu san nhu Thu, He, Dien va Do,... Hg co mang dang voc, hinh anh cua nha van hay khong? Neu co thi each ma nha van da tu thuat lai ban than minh nhu thi nao? Hoa than minh trong nhung nhan vat do ra sao? Dieu do lai cang thuc giuc toi suy nghT va dan do nhieu hon. Va toi mong muon mot dip nao do se tim ra loi giai dap thoa dang cho nhung van de ay. Nhung khia canh nghe thuat trong nhung tac pham cua Nam Cao da dugc gioi nghien cuu, sinh vien tim hieu kha sau sac, toan dien. Ngugc lai, van de nhan vat mang tinh tu thuat trong nhung sang tac Nam Cao, cu the la van de doi s6ng noi tarn, tinh each, dien mao, doi song tinh than, hanh dong, cu chi, dieu bo cua cac nhan vat mang tinh tu thuat cua nha van thi trudc do chua ai tim hieu, quan tarn den. Vi the, chung toi nhan thuc dugc con nhieu van de, khia canh co the tiep can, GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 1 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao kham pha nhung dieu moi trong nhung tac pham cua ong. Vi vay, a cong trinh nghien cuu nay, chung toi tap trung di sau vao nghien cuu Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao. Tren tinh than ke thua nhirng cong trinh nghien cuu, tieu luan, nhung bai danh gia, nhan xet cua nhirng nha nghien cuu, li luan - phe binh truoc do. Mat khac, toi chgn de tai nay de nghien cuu vi de tai nay phu hop voi dieu kien va kha nang hieu biet cua ban than. Va day cung la co hoi di toi co the tim hieu kT hon ve nhan vat mang tinh tu thuat trong sang tac cua nha van hien thuc phe phan xuat sac va day cung la djp toi trau doi, cung c6 hon ve kiln thuc, tien cho viec nghien cuu chuyen sau sau nay. 2. LjCH SU VAN DE Nam Cao la mot trong nhirng nha van tieu trao luu van hgc hien thuc phe phan, giai doan nam 1930 - 1945. Truoc truoc tarn pham Chi Pheo, Nam Cao da sang tac nhieu truyen ngan lang man, tho nhung din khi tac pham Chi Pheo ra doi thi ong moi hinh thanh phong each rieng va khang djnh dugc ten tu6i, dau an cua minh trong gioi doc gia. Ban dau, Ong dat ten tac pham la Cdi Id ggch cu. Nhung khi, ong gui ban thao den nha xuat ban Thoi dai thi tac pham cua ong bj nha bien tap de quen. Mai den 1941, Le Van Truong viet loi tua va doi ten truyen ngan thanh Doi lua xung doi. Ong da nhan djnh rang: "Giua luc nguai ta dang ddm minh trong nhung chuyen tinh ma mong va hiia nhau "phung su" cdi thi hieu tarn thuang cua doc gia ong Nam Cao da manh bgo di theo mot loi rieng, nghia la ong da khong them dim sia den cdi sd thick cua doc gia " [15, tr.299]. Sau nay, tac pham Doi lira xung doi dugc in trong tap Ludng cay (1946) va doi ten thanh Chi Pheo. Vi thi ma mai den thap nien 50 cua the ki XX, Nam Cao moi dugc gioi doc gia, nghien cuu, phe binh chu y sau sac va rong rai hon. Nam 1952, tac pham cua Nam Cao da tro thanh d6i tugng nghien cuu cua van hoc. Tac gia Nguyen Dinh Thi la nguoi dau tien vilt vl Nam Cao voi chuyen luan Nam Cao (1952). Nha van To Hoai voi cac bai Chung ta mdt Nam Cao (1954), Ngudi va tdc phdm Nam Cao (1956). Sau do, cong trinh nghien cuu Ion dau tien ve nhung tac pham, cuoc doi cua Nam Cao la Giao su Ha Minh Due. Ong da bo ra nhieu cong sue, tarn huylt dh cho ra doi cong trinh: Nam Cao, nha van hien thuc xuat she dugc xuat ban nam 1961. Co le, nhung cong trinh ay da khoi nguon, khai thong cho nhilu cuoc tranh luan, trao doi ve nhung tac pham cua Nam Cao. Va dung la nhu thi, nhirng cong trinh tren dugc xuat ban thi co hang loat nhirng chuyen luan nghien cuu vl Nam Cao dugc cong bo, chua kl nhirng bai bao va cac bai viet phe binh le te khac. Theo GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 2 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao thong ke cua cac nha nghien cuu thi da co den hon 200 ten cac bai bao, cac cong trinh viet ve Nam Cao. Cac cong trinh moi nghien cuu ve Nam Cao Ian lugt xuat hien, noi bat la quyen Nam Cao, dai van va tdc phdm cua Giao su Ha Minh Due (1997), cong trinh Nam Cao, phdc thdo su nghiep va chan dung cua Giao su Phong Le (1997) va cac cong trinh cua Nguyen Dang Manh {Nha van tu twang va phong each), Vuong Tri Nhan (Nhung hien hoa cua chat nghich di trong truyen ngan Nam Cao trudc 1945), Chu Van Son da cho ra chuyen luan Nghe thudt van xudi cua truyen lao Hgc va sau nay, nhieu tac gia khac da nghien cuu ve nhirng sang tac cua ong. Qua hon nua the ki, viec nghien cuu ve tac gia Nam Cao da dat dugc nhieu thanh tuu moi. Cac nha nghien cuu, phe binh hien nay khi dgc lai Nam Cao da khong dung lai d nhirng ket luan san co ma luon co gang khoi sau vao nhung van de moi me trong nhung sang tac cua Nam Cao. Van tren co sd khang djnh con ngudi va tai nang cua Nam Cao nhung tat ca da dugc nang len d nhirng van de mdi, vdi nhirng phat hien sau hon, tam dac hon nhu nghe thuat sang tao, gia trj hien thuc va gia trj nhan dao cua nha van the hien trong nhung bai viet hoac y kien phat bieu tai cac hoi thao ve Nam Cao cua cac nha nghien cuu nhu: Ha Minh Due, Phong Le, Nguyen Dang Manh,... Rieng doi vdi mang van de nhan vat mang tinh tu thuat trong tac pham cua Nam Cao thi chua dugc ai de cap den. Tuy cac nha nghien cuu chi noi den hinh thuc tu truyen irong nhirng sang tac ve de tai ngudi tri thuc tieu tu san ngheo nhung tat ca con d dang chung chung va so luge. Trong cong trinh Nam Cao, dai van va tdc phdm (1997), Giao su Ha Minh Due da khang djnh khai quat ve hinh thuc tu truyen trong sang tac cua Nam Cao: "Tren ca sd khai thdc va xdy dung tdc phdm cd tinh tu truyen, Nam Cao da biet chon loc nhung net dien hinh va nang len muc do khai quat cd gid tri xa hoi sau sac " [5, tr.90]. Cung trong nam 1997, Giao su Phong Le cho ra ddi cong trinh Nam Cao, phdc thdo su nghiep va chan dung. Giao su da phat hien ra trong tu each xuat hien cua Nam Cao trong sang tac ong: "Cd nguai viet tu truyen nhu tieu thuyit. Cd ngudi viet tieu thuyit nhu tu truyen. Nam Cao thuoc dang thu hai. Doc Igi hdu hit sang tdc cua Nam Cao, thay hinh dnh cua nha van gdn nhu cd mat a khdp moi nai. Luc a vi tri nhu Thu, Diin, Ho, Nggn, Du... Luc a vi tri mot nhdn vdt phu, di quan sat, nhin ngdm, cam thong, chia se vdi canh ngo nhung ngudi lao dong, tren hai dia ban, hai mdi truang hogt dong chinh la cdi lang Vu Dgi - que ong hodc a mot vung ngogi d thanh pho, nai cd cdi truang tu ong day thue" [11, tr.13]. Hay trong bai chuyen luan Nam Cao cua Giao su Ha Minh Due, dugc in lai trong tac pham Nam Cao, nha van hien thuc xuat sac cua tac gia Phuong Ngan (2000), ong da nhan djnh tinh doc dao ve hinh thuc tu truyen cua GVHD: Ho fhfXuan Quynh 3 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao Nam Cao: "Cdi tdi cua tdc gid trin dudngddy tu truyen ludn phat triin vira kit hap giua su that cua cuoc dai tdc gid vdi phdn hu cdu tdi tgo lam cho hien thuc duac mieu ta vira cd mdu sac rieng vira cd tinh chat chung tieu biiu. Do do tuy khong the xem toan bo sang tdc cua Nam Cao vi di tdi tiiu tu san la hoan todn phu hap vdi cuoc dai rieng cua tdc gid, nhung rd rang duac xdy dung tren mot dudng ddy tu truyen chan thuc va gidu tinh nghe thudt" [15, tr.63]. Chung toi cung xin dugc khang djnh lai mot Ian nua, chua cd cong trinh, tilu luan, luan van nao nghien cuu de tai Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao. Nhirng nha nghien cuu truoc day chi dl cap din hinh thuc tu truyen trong cac tac pham tri thuc tieu tu san ngheo cua ong va dlu d tinh chat khai quat, chua that sir mang tinh cu the, chuyen sau va he thing. Nhu the, Nam Cao la mot vi sao sang chdi tren bau trdi van hgc, cd sir khoi ngudn cho nhung cam hung nghien cuu, sir tim tdi kham pha cua bao thi he sau nay. Nhieu ngudi trong sd hg dat nhieu tam huyet, da day cong nghien cuu nhilu van de va da dat nhung ket qua dang ke. Chung tdi van mudn tren co sd tilp thu nhirng thanh qua tren va tiep tuc ra sue san lgc, may md, dao xdi nhung van dl mdi hon va he thong chung lai de tiep tuc di sau va xa hon nua. Cd nhu the, chung tdi mdi gdp phan vao de khang djnh them sir dong gdp, vai trd cua nha van trong ljch sir van hgc nude nha. 3. MUC DICH, YEU CAu Van de nghien cuu ve nhirng tac pham cua Nam Cao thi trudc do da cd nhilu cong trinh: luan van tien sT, thac sT; cac bai tilu luan; chuyen dl khoa hgc da xoay sau nghien cuu va rat thanh cong tren nhieu phuong dien tu dac trung nghe thuat, den thi phap cua tac pham Nam Cao. Trong de tai khoa luan nay, luan van tap trung thi hien rd rang nhirng van dl co ban xoay quanh luan diem la Nhdn vdt mang tich tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao: each the hien ban than nha van trong tac pham cua minh, doi sdng ndi tam cua nhan vat. Trong van de lorn do ngudi viet cd gang phan tich, xoay sau vao khia canh nhd de tao nen mdt net nghe thuat dac trung trong truyen ngan cua Nam Cao. Tu do, chung ta cang cd them co sd de hieu va khang djnh tai nang cua ong, cung nhu net doc dao ve nghe thuat ma tac gia gui gam trong tac pham cua minh. 4. PHAM VI NGHIEN CUU Pham vi nghien cuu cua de tai nay, chung tdi se tim hilu, nghien cuu mdt sd cong trinh cua cac tac gia cd lien quan vdi de tai khoa luan tot nghiep nhu Ha Minh Due, Phong Le, Phuong Ngan,... De tai chi nghien cuu, di sau, bde tach nhirng dac diem, khia canh the hien tinh each, hinh dang, pham chat, tam li va ddi sdng ndi tam cua nhan vat mang tinh tu thuat cua Nam Cao qua mdt so tac pham tieu bilu cua GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 4 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao Nam Cao trudc va sau Cdch mgng thdng Tam la cac tac pham truyen ngan, tieu thuyet va but ki: Cdi mat khong chai duac, nhin nguai ta sung sudng, Mua nha, Giang sdng, Bai hoc quit nha, Dai thira, Nude mat, Cudi, Quin diiu do, Sdng mdn, Doi mdt, O rung, Bon cay sd cdch mdt can cu dich, Nhung ban tay dep ay,... 5. PHUONG PHAP NGHIEN CUU Trong mdi de tai nghien cuu khoa hgc nao thi cung phai su dung phuong phap thich hgp de tien hanh thuc hien de tai. Vi the, phuong phap nghien cuu trd thanh cong cu quan trgng khong the thieu trong qua trinh nghien cuu khoa hgc ndi chung va nghien cuu trong lmh vuc van hgc ndi rieng. Trong mdi de tai khoa hgc, ngudi ta khong the dung mdt hoac hai phuong phap nghien cuu don le, rdi rac ma cd sir ho trg, bd sung cua nhieu phuong phap nghien cuu khac nhau. Vi the, trong de tai nay, chung tdi da su dung, ket hop nhieu phuong phap nghien cuu dl dat kit qua chinh xac, khach quan hon nhu: Phuong phap phan tich - tong hop, phuong phap he thdng, phuong phap so sanh va phuong phap nghien cuu tac gia. 5.1. Phirorig phap phan tich - tong hgp Tir viec phan tich, md xe tac pham d nhieu van de, khia canh ma de tai khoa hgc dat ra, ngudi viet chu y den nhung chi tiet chinh, net dac sac nhat da phac hga nen nhan vat mang tinh tu thuat trong truyen ngan Nam Cao nhu nhan vat tri thuc tieu tu san, cac nhan vat tri thuc tieu tu san mang tinh tir thuat trong cac tac pham ciia ong. Dong thoi, chung tdi con tim hieu cac mdi quan he bien chung ciia cac thanh phan do trong mdt chinh the sang tac cua Nam Cao. Mat khac, ngudi vilt con dat cac tac pham cua Nam Cao trong tien trinh phat triln chung cua nen van hgc dan tdc de tim hieu gia trj cua van de. Tir thao tac phan tich do, ngudi vilt mdi cd du co sd di den sir danh gia cd tinh chat tong hgp de tao nen nhan vat mang tinh tu thuat dac sac trong tac pham ciia nha van Nam Cao. 5.2. Phirong phap he thong Ngudi nghien cuu phai biet each thu thap thdng tin, du lieu cho dl tai cua minh. Ngudi viet can phai lira chgn vj tri de tiep can hgp li. Tir do, ngudi nghien cuu mdi nhin nhan cac phuong dien, cac phan cua doi tugng trong sir tuong tac cua he thdng. Day la mdt phuong phap nghien cuu dong vai trd thiet yeu, giup cho ngudi viet xac dinh phuong hudng de khai thac tot hon cac gia trj ben trong cac tac pham Nam Cao. Trong phuong phap nay, chung tdi se dat mdi truyen ngan, tilu thuyet ciia Nam Cao trong he thdng toan bd truyen ngan cd cung mdt de tai cua ong de thay nhung net dac trung chung cua nhan vat mang tinh tu thuat trong tac pham Nam Cao. GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 5 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thuat trong tdc phdm cua Nam Cao 5.3. Phuong phap so sanh So sanh la doi chieu hai hay nhieu ddi tugng cung chung loai vdi nhau, nham muc dich phat hien ra nhung net tuong dong va khac biet. Trong khi nghien cuu nhan vat mang tinh tu thuat thi chung tdi cd ddi sanh vdi nhung yeu to do trong truyen ngan cua nha van cung thoi vdi tac gia: Nguyen Hong, Thach Lam,... Tir do, chung tdi se tim hieu nhirng net tuong dong va dj biet cua nhan vat mang tinh tu thuat vdi cac nhan vat tir thuat ciia cac nha van khac, trong cung the loai van xudi luc bay gid. Dong thoi, no con giup cho ta danh gia, djnh vj dugc vj tri cua nhung tac pham cua nha van Nam Cao trong cac mdi quan he da chieu vdi nhirng tac pham cua cac nha van khac. 5.4. Phirong phap nghien cihi tac gia Nhan vat mang tinh tu thuat da the hien rat ro net ddi sdng ndi tam, ngoai hinh, cung nhu tinh each cua nha van. Vi the, chung tdi muon chiem lmh, hilu rd hinh anh ciia nha van the hien trong tac pham cua minh nhu the nao? thi chung tdi phai cd sir lien he chat che, bien chung giua cac nhan vat tir thuat dugc nghien cuu trong tac pham vdi cuoc ddi va sir nghiep sang tac cua nha van. Chinh vi vay, trong cong trinh nay, chung tdi rat coi trgng phuong phap nghien cuu tac gia. Va chung tdi xem day la mdt trong nhirng chia khda de giup cho luan van di sau va li giai van de mdt each xac dang, chat che hon. 6. KET CAU NOI DUNG CHINH CUA KHOA LUAN - Ngoai phan md dau va ket luan, luan van cd ba chuong: Chuong 1: Mdt sd van de chung Chuong 2: Nhan vat tri thuc tieu tu san trong tac pham cua Nam Cao Chuong 3: Cac nhan vat tri thuc tieu tu* san mang tinh tir thuat trong tac pham cua Nam Cao - Tai lieu tham khao GVHD: Ho Thj Xuan Quynh 6 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm ciia Nam Cao CHUONG1 M0T SO VAN DE CHUNG 1.1.CU0CDOI Nha van Nam Cao ten that la Tran Huu Tri, sinh ngay 29 thang 10 nam 1915, tai lang Dai Hoang, tong Cao Da, phu Nam Sang (nay thudc xa Hda Hau, huyen Ly Nhan, tinh Ha Nam). But danh cua ong cung dugc ghep tir hai tilng dau tien cua tong va phii ma tao thanh. Ong xuat than trong mdt gia dinh cong giao ngheo. Than sinh ciia nha van la ong Tran Huu Hue, dng budn ban thua lo d tinh Nam Djnh nen mdi trd ve que lam rudng. Vi day la vung dat xa phu, xa tinh: "Nen dat lang nay rai vao cdi thi "quan ngu tranh thuc" vi thi bon dan anh la chi la mot dan cd tranh mdi. Mdi thi ngon day, nhirng ma nam be bay bdi, be nao cung muon an. Ngoai mat tir ti vdi nhau, nhung that ra trong bung luc nao cung muon cho nhau lun bgi di cum len ddu len cd " [21, tr.37] va "Lang nao cung cd nhiiu canh, mdi canh kit be kit dang xung quanh mot ngudi... " [21, tr.41]. Nhirng sir viec nhu thi dugc nha van ghi lai tren nhirng trang sach cua minh mdt each cu thi, sinh dong vdi dau an nang ne, am anh, khd phai. Khi Nam Cao ra ddi, than phu nha van khong cd mat d nha nen dng dugc sdng trong tinh yeu thuong, cham lo, day dd ciia ba ngoai (ba Tran Thj Van) va me (ba Tran Thj Minh). Nam 1922, nha van bat dau di hgc d trudng lang. Ngudi thay dau tien cua nha van la thay Tran Khang Lan (ky Lan). Sau khi hgc d day ba nam, dng Huu Hue da dua Nam Cao den hgc trudng Cua Bac (Nam Djnh). Cha cua nha van da kl cho chau ndi cua minh nghe ve tinh each cua nha van khi dng con hgc d noi day. Tir dd, chung ta cung cd the nhan thay dugc tai nang bam sinh cua nha van ldn nay: "Con hoc a trudng Cua Bac, cha chau rdt ham me doc sdch. O nha trong toy luc nao cung cd mot quyin sdch van hoc, ham doc sdch din ndi nhiiu luc quen an. Con a lop hoc mdi gid tap lam van, thaygiao thuang dem bai cua trd Tran Huu Tri cho cd lap nghe rdi khen gai. Luc dy thi tai, mat cdu hoc trd do tia len, td ra rdt nguang nghiu " [14, tr.6]. Ket thuc chuong trinh hgc d trudng Cua BSc, dng tilp tuc len hgc d trudng Thanh Chung (Nam Djnh). Ong tham gia phong trao vilt bdo toy d trudng. Giua nam 1933, Nam Cao sap chuan bj de thi lay bang tdt nghiep Trung hgc (Cao dang Tieu hgc) thi dng bj benh tim va thap khdp nen vl que chua benh. Luc dd, gia dinh da di hdi vg cho dng. Vao ngay 2 thang 10 nam 1933., Nam Cao da lap gia dinh cung ba Tran Thi Sen: "... Khi do mdi muai bay tudi, la con thu trong mot gia dinh khd gid a lang Dgi Hoang, nha liin ki vdi gia dinh Nam Cao. Tuy la con nha gidu, nhung la phdn gai dudi thaiphong kiin nin khong duac hoc hdnh gi nhiiu. Den khi GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 7 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm ciia Nam Cao vi nha chdng ciing khong cd ciia nd gi ngoai mot ddi khuyen vdng lam cua hoi mdn " [14, tr.7j. Cudi vg hon dugc mdt thang thi dng vao Sai Gdn va lam thu ki cho ngudi cau la dng Ba Le, chu mdt cua tiem may quan ao kilu Tay Au. Tai day, Nam Cao ludn nudi y djnh tim each xuat duong du hgc. Cong viec thu ki cd ve nhu khong cd gi sang sua lam. Nam Cao rat chan chuong nen quylt djnh tu bd nghl thu ki va di lam nhieu nghe khac nhau: "O Sai Gdn, y kiem an bdng rdt nhieu nghi, ke cd nhung nghi ma ngudi tu xung la tri thuc, khong lam. Ytrd trdn vdiphuphen, vdi tha thuyin. Ymac do bd ba, di chich thudc thi a nha thuang. Con mot chut thi gid thiva nao, y hoc rdt cham. Ydai mot dip may man cd the xin xuong lam boi tdu de di sang Phap. Yse sang day, di nhin rong, biit xa han, de tim cdch hoc them. Phdi cd trinh do nhdn thuc khd cao. Phdi luyin tai. Cd hoc, cd tai, y mdi cd du nang luc di phung su cdi ly tudng ciia y. Tgng ngudi y khong cho y cam sung, cdm guam. Yse cdm but ma chiin dau "[21, tr.542]. Sau gan ba nam d Sai Gdn, do dng 6m dau va danh phai trd ve que (1936) va van vdi hai ban tay trang: "Nha tdi vao Nam duac dung ba nam thi ra, do bi dm. Ldn dy anh dm nang, binh tim va te thap. Tren dudng vi anh phdi bdn cd bo quan do di cd tiin an dudng. Khi anh ve den nha, tdi phdi bdn ddi khuyen vdng la ciia hoi mdn trong ngay cudi, va vay muan thim de chgy thudc thang cho anh. Hai nam trai binh mdi thuyen giam " [9, tr.15]. Sau khi benh da giam di nhieu, Nam Cao da quylt tam on lai nhirng kiln thuc cu ma minh bd dd nua chung. Cuoi cung, dng da thi dau va lay dugc bang Thanh chung. Nam Cao di xin lam cong chuc nhung benh tim van cdn nen khong dugc nhan vao. Sau do cd thoi gian, Nam Cao day cho mdt trudng tu thuc Cong Thanh, thudc Thuy Khe, gan Budi, Ha Ndi. Din nam 1940, quan Nhat keo sang xam chilm Dong Duong, trudng Cong Thanh dong cua va sau dugc dung lam chuong nudi ngua cho linh Nhat. Den dau nam 1941, dng tilp tuc xin day hgc d trudng tu thuc Ky Giang, tinh Thai Binh. Trong thoi gian nay, dng cung tilp tuc vilt van chuong. Nam 1942, Nam Cao xin thoi day d Thai Binh va trdvl lang que Dai Hoang. (3 day, dng chu yeu sdng bang nghe viet van. Sau thoi gian, Nam Cao va vg cung vdi hai ngudi con cua (Tran Thj Hong, Tran Mai Thien) da ra d nha rieng. Chi mdt thoi gian sau, ngdi nha lam bang tre, lgp la da bj mdt tran bao giua nam lam sap tat ca, the la canh khd khan, ngheo khd lai tilp tuc deo bam nha van: "Mua nha thi phdi cong no; minh tdi lam nudi bdn miing an, luc nao cung thiiu tiin. Tdi ndng nay va sot rudt, gat gong cd ngay... Nam tdi mua nha xong trai dap lien hai tran bao. Ddi sdng that la gieo neo. Que tdi chiiyiu la vudn cay an qua. Niu mot trdn bao dp vao la xa xac hit, coi nhu mat mua. Khodng thdng 8 dm lich nam do, vira sau trdn bao, GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 8 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm ciia Nam Cao nha chung tdi may tdc gdn hit. Ngoai vudn chudi, mia do nhu ngd vg. Vudn trdu khdng gdn nhu cd ca nghiep cung do... " [9, tr. 17-18]. Nam 1943, nha van Td Lloai da gioi thieu cho Nam Cao tham gia nhdm Van hoa cuu qudc bi mat d Ha Ndi, cung mot sd nha van, nha tho khac nhu Nguyen Hong, Nguyen Dinh Thi, Nguyen Huy Tudng,... Sau khi co sd Van hda cuu qudc bj khung bd manh, dng phai tranh ve que va tham gia phong trao each mang d dja phuong. De chuan bj cho cong cuoc tong khdi nghTa Cdch mgng thdng Tam 1945, Trung uong dang da cu dong chi Nguyen Huu An (Le Quang Tuan) ve phu Ly Nhan de lanh dao cuoc khdi nghTa gianh chinh quyen. Nam Cao cung vdi quan chung danh cucrp chinh quyen. Sau do, Nam Cao dugc bau giu chuc chu nhiem Viet Minh. Nam 1946, dng dugc bau lam chu tjch Uy ban hanh chinh khang chien xa Dai Hoang. Ong da thuc hien cac cong viec: "...van dong nhdn dan tang gia cuu ddi, xda ngn mu chu va chuan bi cho thanh nien tham gia dodn quan Nam tien... " [14, tr.23]. It lau sau, dng tham gia lam bao d tinh Ha Nam. Sau do, dng dugc dieu len, lam d Hoi Van hda cuu qudc, tai Ha Ndi. Cd thoi gian, dng giu chuc vu thu ki cua tda soan tap chi Tiin Phong, co quan ngdn luan chinh cua hoi. Rdi Nam Cao tham gia doan quan Nam tien, vdi tu each la dac phai vien Van hda cuu qudc. Khdng lau sau, dng ve nhan cong tac d linh vuc van hda cua tinh Ha Nam. Nam Cao lam bao d Ca chiin thdng, Giir nude rdi dng lam chu but to bao Xung Phong ciia tinh Dodn thanh niin Ciru Qudc. Mua he nam 1947, Nam Cao nhan dugc ldi mdi, len cong tac d chien khu Viet Bac. O day, dng lam phong vien va kiem giu chuc vu thu ki cua tda soan bao Cuu Qudc. Den nam 1948, Nam Cao da hoan thanh udc nguyen cua minh, dugc vinh du dung trong hang ngu cua Dang cong san. Td Hoai va Xuan Thuy (chu nhiem bao Cuu Qudc) gioi thieu. Cd le, day la nhung phut giay thieng lieng nhat va day y nghTa nhat ddi vdi cudc ddi ciia nha van: "Nam Cao thuang ki Igi cdi budi sang khdng bao gia quin duac dy. Luc do, anh nghi Igi nhirng ngay lang thang a thanh pho, nhirng quan qugi cua nhirng con nguai tiiu tu san ham hoc, cdi gi cung ghet, ghet cd minh, cu "chit mdn" khdng ldi thodt. Tiing dong chi bi thu ndi, mdi tiing nhu dnh cd do cu phat len, sdng hong tirngphia roi vao bdng tdi ciia cuoc dai cfi" [15, tr.525]. Cudi nam 1949, Nam Cao dugc phan cong nhiem vu la giang day d ldp bdi dudng viet bao Huynh Thuc Khdng, do Tong bo Viet Minh mo. Nam 1950, Nam Cao ve hgc tai Truang Dang Nguyin Ai Qudc trung uong, cung vdi Phong Nha, Phan Hien, Do Nhuan, tai tinh Bac Can. Cung tai day, Nam Cao dugc Ha Huy Giap (phd hieu trudng trudng) phan cong lam chu but to Bao Hip cua trudng. Sau do, GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 9 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao dng tham gia Chiin dich Bien giai. Ngay 30 thang 11 nam 1951, Nam Cao di cong tac vao vung dich hau Lien khu III, de tuyen truyen thue ndng nghiep. Qua chuyln di nay dng se thu thap them tu lieu de viet mdt tac pham ldn vl que huong minh. Tren dudng di, Nam Cao cung vdi bdn dong chi khac, bj giac phuc kich bat va bj ban ngay trudc cua nha thd Mudu Giap, huyen Gia Vien, tinh Ninh Binh. Nha van Nam Cao ra di, da de lai mdt khoang trong vd cung ldn trong nln van hgc nude nha. Tren bau trdi van chuong da vTnh vien mat di mdt ngdi sao sang chdi va dng da de lai mdt khoang trong vd cung to ldn trong nln van hgc Viet Nam. Vdi nhung cong hien to ldn, vT dai cua minh, Nam Cao da dugc Nha nude tang Hudn chuong khdng chiin chdng Phap, hang nhat (1961) va Giai thuang Ho Chi Minh vi Van hoc va nghi thudt, dot mdt (1996). Ngay 18 thang 1 nam 1998, di hai ciia nha van liet sT Nam Cao da dugc dua ve que huong, sau gan hai nam tim kiem. Md dng dugc dat ngay canh dudng lang, ben bd sdng Chau Giang, manh dat ma gia dinh dng sinh sdng khi xua. Ngay 30 thang 11 nam 2004, Nha twang niem Nam Cao chinh thuc dugc khanh thanh, ben canh khu md cua nha van. 1.2. SU NGHIEP 1.2.1. Triroc nam 1945 Vao nhung nam 1935 - 1936, van dan van hgc Viet Nam xuat hien nhilu trao luu sang tac, trong do ndi bat nhat la trao luu lang man. Lang man la gan liln vdi nhirng udc mo, khat vgng, niem tin vdi nhirng dilu tdt dep chua xay ra, tham chi khdng xay ra trong ddi sdng. Sir tich cue la giai phong cai "tdi" ca nhan, tam long yeu dat nude, thien nhien,... ket qua ciia phong trao lang man nay dl lai nhilu cau chuyen tinh, bai tho dep, day nude mat, uy mj. Song trong mdi trudng chung do, nha van Nam Cao khdng tranh khdi sir anh hudng, nhiem trao luu. Nam Cao da di den quan niem sang tac Nghi thudt vi nghi thudt ma nhdm dng Hoai Thanh da khdi xudng. Ong da tung viet vai bai tho, cau chuyen tinh de dai nhu vay: "Tam hon tan tdc lam tram manh Vuang van theo ai bdn gdc trai Rdi di mot chiiu theo gid thoi Bay len thanh nhirng manh may trdi" [3, tr.473] Sir nghiep van chuong cua Nam Cao bat dau tir nam 1936, dng sang tac mdt sd tac pham tho va truyen ngan (Ngheo, Dui mu, Cdi chit ciia con muc,...), vdi cac but danh khac nhau nhu Thuy Ru, Xudn Du, Nguyit,... Nhung Nam Cao thuc sir djnh hinh cho minh mdt ban ITnh, mdt phong each sang tao ddc dao rieng va trd thanh nha van cua cong chung khi truyen ngan Chi Pheo ra ddi vao nam 1941. Dd la mdt truyen ngan xuat sac, phan anh hien thuc sinh ddng, sac net vl ngudi ndng GVHD: Ho Thj Xuan Quynh 10 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm cua Nam Cao dan. Tir day, Nam Cao da hoan toan tir bd but phap lang man, thoat ly thuc tl dl trd ve dung cai noi cua ddi sdng hien tai dang hien huu xung quanh minh. Truoc Cach mang thang Tam, Nam Cao da sang tac gan sau muoi truyen ngan (Chi Pheo, Lao Hgc, Ddi Thira,...), mdt tieu thuyet (Song mdn), mdt truyen dai (Ngudi hangxdm). Ben canh dd, dng cdn sang tac vai vd kjch ngan (Dong gdp) va mdt sd bai tho (Ngay xudn). Vdi each nhin hien thuc, day tinh sang tao, sac ben cua minh, nha van da dat ra trudc mat ngudi dgc nhieu van de nhuc nhdi, xdt xa: nhung canh ddi chua chat, eo le; nhirng tan bi kjch gia dinh, ca nhan ren n, dau ddn, vat va;... Vdi nhirng sang tac cua minh, Nam Cao da phan anh dugc cai buc tranh ngdt ngat, tam tdi cua xa hoi Viet Nam trudc nam 1945. Tir nhirng tac pham dau tay nhu truyen ngan Chi Pheo cho den nhung tac pham sau nay nhu tilu thuyit Song mdn, tac gia da phan anh nhieu khia canh ciia sd phan con ngudi va rdng ldn hon nua la cuoc sdng kho dau, keu gao cua mdt tang lop ngudi, mdt giai cap da bj vui dap dudi vung bun cua xa hoi. Nhin chung, trudc Cdch mgng thdng Tdm - 1945, cac sang tac cua Nam Cao xoay quanh hai de tai: ngudi ndng dan, ngudi tri thuc tilu tu san ngheo. Dua vao nhirng tac pham tieu bieu cua dng, ta thay du tac gia vilt vl dl tai nao thi cung dlu the hien mdt tu tudng chung: ndi ban khoan, dau ddn trudc tinh trang con ngudi bj huy hoai ve nhan pham do cuoc sdng ddi ngheo dua din. 1.2.1.1. Be tai ve ngudi ndng ddn De tai nay chua han la da mdi, vi trong van chuong Viet Nam, hinh anh ngudi ndng dan da xuat hien tuong ddi sdm. d thi ky XV, trong bai Bao kinh canh giai, bai sd 19, Nguyen Trai da de cap den hinh anh cua ngudi ndng dan, mac du khdng mang tinh chat tieu bieu, chua quyet djnh dugc ljch sir: P(1I HOC VO TR(J#NG T0#ft;^thl nh& idns™ng dot, '& k%An 15c d^n on ki ™y ™y" ^] 6'tr'] 19^ Giolg tac pham Van te nghTa si Can Giudc, Nguyen Dinh Chieu da chinh thuc dua tugng dai nghe thuat cua ngudi ndng dan vao van hgc va xung dang vdi vj the vdn cd ciia minh. Hg tu giac dung len, danh giac de tu cuu minh va bao ve dat nude: "Vdn chang phdi quan ca, quan vi, theo dong a linh diin binh, chang qua la ddn dp, ddn ldn, min nghTa lam quan chieu mo" [1, tr. 32]. Den giai doan van hgc 1900 - 1930, Hd Bilu Chanh da vilt nhilu tac pham ve ngudi ndng dan. Hg bj bde lot vl kinh tl, lam lung dau tdt mat tdi nhung cai ngheo ddi van ludn deo bam vi bgn dja chu ra tay bde lot nang nl. Dilu nay, dugc the hien qua nipt sd tac pham: Con nha ngheo, Ngon cd gid diia,... Ngudi ndng dan cdn la nan nhan cua nhirng ham muon de hen, due vgng kinh tdm cua bgn dja chu, GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 11 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdc phdm cua Nam Cao ly trudng, huong ca nhu Chua Tau kim quy, Con nha ngheo, Khdc tham,... Den trao luu van hgc hien thuc phe phan thi hinh anh cua ngudi ndng dan da dugc td dam sau sac hon va trd thanh ddi tugng phan anh chinh trong tac pham: chj Dau trong Tat den (Ngd Tat Td), anh Pha trong Budc dudng ciing (Nguyen Cong Hoan), thj Mjch trong tac pham Gidng to (Vu Trgng Phung),... Khi dgc nhung tac pham cua hg thi chung ta bat gap ngudi ndng dan ludn dung trong hoan canh eo le, dau khd, be tac, lam than trudc sir bde lot, da man cua bgn dja chu, ly trudng,... va hg bj dua day den budc dudng cung cua sir sdng. Trong sd nhirng nha van hien thuc phe phan (1940-1945), chung ta khdng the nao khdng nhac den nha van Nam Cao, cay but cua giai cap ndng dan. Khac vdi mdt sd cay but cung thoi, nha van da di sau vao bi kjch tinh than cua con ngudi. Ong khdng mieu ta rd rang bgn cudng quyen, quan lai ma thdng qua cudc ddi ngheo khd, be tac, tha hda the tham cua ngudi ndng dan ma tdi ac da man cua chung dugc phan anh, da kich. Nam Cao sdng trong lang Vu Dai - noi ma bgn dja chu, cudng hao, ac ba da keo be, keo dang de thi nhau bdp nan, bde lot ngudi dan den tan xuong tuy. Va dng gan nhu sdng trgn thoi tho au cua minh trong cai lang ngheo nen dng rat thau hieu ndi khdn khd, dau ddn, quan quai cua ngudi ndng dan thoi bay gid. Nam Cao ludn mang nang trong minh mdt dau an den tdi cua noi ma dng sinh ra, noi chua day tieng ren ri, lam than cua ngudi dan: "Ggo kim, thdc cao. Ngd, khoai cung khd chudc duac md an. Tham chi din hgt mudi cung sinh ra hiim not: mua mot vdi xu chang hang nao chiu bdn" [21, tr.286]. Trong tac pham cua minh, trudc nam 1945, Nam Cao da xem cai ddi nhu la mdt sue manh vd hinh, bam chat lay sd phan ciia con ngudi. Nhung xet cho cung, chinh cai xa hoi den tdi, vd nhan dao da day ngudi dan den cai ddi khd chet choc. Trong truyen ngan Quai di, nha van da cho ngudi dgc thay dugc khung canh am dam, tdi tam cua lang Vu Dai: "Chiiu thu nam, chung tdi dirng Igi mot lang xa xac va cd ve ngheo nan. Nha cua lua thua. Todn nhung nha tre up xiip giua nhung khu vudn rdng thi cd rdng, nhirng xdu lam: mia dot nhu lau hodc khang khiu nhu chdn gd, chudi le te nhu nhirng cdy rau diip ngdng, di chi din cdy khoai, cdy rdi ciing khdng len duac, Nguai xdu xi va rdch ruoi. Cdi so tre con bung dng, mat toet ngoai dudng san lam. Dan ba mdc cua, md dc. Dan dng di bat chudt, riu tip hay xiic gidn " [21, tr. 151 -152]. Trong cai xa hoi den tdi do, ngudi ndng dan bj tudc doat het cac tu lieu san xuat, rudng vu'dn. Cac nhan vat trong sang tac cua dng phai tim each thoat li khdi thuc te do: ke phan chi den ddn dien cao su vi khdng dap ung du sd tien thach cudi (con trai cua lao Hac trong truyen ngan Lao Hgc), me con Hien danh phai tir bd lang que de len thanh pho thue nha de budn ban, sdng qua ngay (Truyen ngudi hang xdm) hay vi ngheo qua nen Dan tir nhd da di d muon cho nha dja chu. Va den khi GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 12 SVTH: Le Van Be Tu
Nhdn vdt mang tinh tu thudt trong tdcphdm ciia Nam Cao dugc mudi lam tuoi thi Dan danh phai di lay chdng de gia dinh giam mdt mieng an. Dam cudi cua Dan dugc td chuc trong khung canh ban cung, tdi tam. Trong buoi dua dau Dan da dien ra trong quang canh lang tham, chua cay: "Dim toi, dam cudi mdi ra di. Vin ven cd 6 nguai cd nha gai vd nha trai... Cd bon di liii thiii trong suang Ignh vd bdng tdi nhu mot gia dinh xdm lang lang dat diu nhau di tim cho wgw"[21,tr.l29]. Mdt phan ldn cac sang ve de tai ngudi ndng dan, nha van da dat cac nhan vat cua minh vao nhung thu thach, gudng quay cua canh ngheo. Hg bj ban cung hda mdt each am tham, lang le. Ngheo va chet ddi nhu la mdt quy luat, cung ton tai va di song song vdi nhau. Mac du, cai ngheo khdng han luc nao cung din din cai chit. Nhung cai chet la hau qua tu nhien ciia cai ddi thi cai ddi trd thanh mdt thuc trang thudng xuyen, dai dang trong xa hoi. Nhung ngudn gdc chinh cua cai ngheo, ddi cung deu do cai xa hoi ngudi bde lot ngudi gay ra. Cd le, do la mdt thuc trang dau ddn nhat ma chinh nha van da xdt xa nhan ra. Trong truyen ngan Ngheo, khi anh dT Chudt nhan ra minh chi la ngudi vd dung, an bam gia dinh va anh trd thanh mdt ganh nang cho gia dinh. Luc nay, gia dinh anh lai kiet que, tiing thilu va ddi din noi phai an cam de thay com: "Khdn nan, che dau md an, cam con khdng cd nua la che! Rd may khd tir trong bung me... " [21, tr.21]. Nen anh da ket thuc cuoc ddi minh bang bi kjch ciia cai chet. Lao Hac la mdt ngudi cha dao dat tinh thuong yeu, mdt ngudi cha cd trach nhiem va mdt ngudi cd nhan each sang ngdi. Ong san sang hy sinh ban than minh vi dng mong muon danh sd tien thu Igi tir manh dat vudn dl lai cho con trai minh: "Ta bdn vudn cua no, ciing nin di ra cho no; luc no vi, niu no khdng du tiin cudi va thi ta them vao vdi no, niu no cd du tiin cudi va thi ta cho va chdng no di cd chut vdn md lam an... " [21; tr. 251]. Trong truyen ngan Mot bua no, tac gia da dat cai chet ciia ba cai Ti trong hoan canh trd treu, do la cai chit no. Tat ca, cung bat ngudn vi cai ddi, ba danh bd roi di si dien, long tu trgng cua minh de dugc mieng an. Ba lao da muon cd den tham chau gai cua minh dk mong dugc an chuc mdt bua com: "Con cam md thoi an thi dec. Vd da di an chuc thi con danh gid gi ma lam khdeh. Bd cu an nhu khdng biit gi... " [21, tr.234]. Trong tac pham Diiu vdn, cai chet ciia anh Phuc la do benh nhung nguyen nhan sau xa thi ciing bat ngudn tir cai doi ma ra: "Sdng nay, anh uong nude la cdm hai. Budi trua anh duac ba lum liim bat cam ngd hodc cam khoai. Budi tdi, nguai ta Igi cho anh vdi nam ngd rang hodc cu khoai, cu ray" [21, tr.219]. Ngoai ra, tac gia cdn td cao giai cap thdng tri da ra sire bde lot sue lire con ngudi den muc kiet que: "Ba bac tdi coi anh khdng bdng con trdu anh thuang dat di chdn" [21, tr.219]. Cai ngheo la nguyen nhan gay ra ca' ddi cho con ngudi nhung suy ve ngudn gdc sau xa, chinh cai xa hoi thoi nat da dua day con ngudi den budc dudng cung cua cuoc sdng. GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 13 SVTH: Le Van Be Tu