I. M đu.ở ầ
1.1. Lí do ch n đ tài:ọ ề
Trong nhi u năm g n đây, n n giáo d c đang có nhi u thay đi vàề ầ ề ụ ề ổ
chuy n bi n r t m nh m nh : Đi u ch nh n i dung môn h c, gi m t iể ế ấ ạ ẽ ư ề ỉ ộ ọ ả ả
ch ng trình môn h c. Thay đi cách đánh giá h c sinh, thay đi cách thi c ,ươ ọ ổ ọ ổ ử
tuy n sinh, thay đi môn thi, thay sách giáo khoa, thay đi ban h c và s p t iể ổ ổ ọ ắ ớ
áp d ng tr ng trình giáo d c t ng th ...chính s chuy n bi n đó đòi h i h cụ ươ ụ ổ ể ự ể ế ỏ ọ
sinh ph i thay đi cách h c đng th i kéo theo giáo viên cũng ph i t thay điả ổ ọ ồ ờ ả ự ổ
cách d y cho phù h p. Đc bi t b giáo d c đang đ xu t ph ng án d yạ ợ ặ ệ ộ ụ ề ấ ươ ạ
h c tích h p nhi u môn h c cho m t ch đ d y h c. Đ làm đc đi u đóọ ợ ề ọ ộ ủ ề ạ ọ ể ượ ề
đòi h i giáo viên ph i đu t nhi u th i gian t trau d i chuyên môn đ cóỏ ả ầ ư ề ờ ự ồ ể
ki n th c t ng h p c a nhi u môn h c m i đáp ng đc yêu c u trong quáế ứ ổ ợ ủ ề ọ ớ ứ ượ ầ
trình d y h c. Th c t s giáo viên có tâm huy t v ch đ tích h p r t ít. Vìạ ọ ự ế ố ế ề ủ ề ợ ấ
nh ng khó khăn nh v y nên các tài li u vi t v các ch đ tích h p trongữ ư ậ ệ ế ề ủ ề ợ
môn toán đang còn r t h n ch v s l ng và ch t l ng. Đi u này gây khóấ ạ ế ề ố ượ ấ ượ ề
khăn cho vi c áp d ng tr ng trình giáo d c t ng th c a b giáo d c.ệ ụ ươ ụ ổ ể ủ ộ ụ
H n n a, môn Toán h c là môn h c vô cùng khó v i h c sinh mi n núiơ ữ ọ ọ ớ ọ ề
n i tôi công tác. Trong thâm tâm các em th ng s h c môn toán b i các lí doơ ườ ợ ọ ở
nh sau: M t là môn toán đòi h i t duy cao, h c sinh không ch nh ki nư ộ ỏ ư ọ ỉ ớ ế
th c đã h c mà còn ph i bi t v n d ng ki n th c đó m t cách thành th o. Haiứ ọ ả ế ậ ụ ế ứ ộ ạ
là các em cho r ng môn toán là môn h c khô khan, đn thu n ch là các phépằ ọ ơ ầ ỉ
tính máy móc v i nh ng con s nên không t o đc h ng thú cho các em khiớ ữ ố ạ ượ ứ
h c. Ba là các em th y h c toán không có tác d ng nhi u cho h c môn khác vàọ ấ ọ ụ ề ọ
không ng d ng đc nhi u vào cu c s ng. Chính nh ng suy nghĩ đó c a cácứ ụ ượ ề ộ ố ữ ủ
em nên n i tôi công tác ch t l ng giáo d c môn toán vô cùng th p. Các emơ ấ ượ ụ ấ
ch n nh ng kh i h c th ng không liên quan đn môn toán (tránh né mônọ ữ ố ọ ườ ế
toán). Là giáo viên d y toán b n thân tôi r t trăn tr tr c th c tr ng nh v yạ ả ấ ở ướ ự ạ ư ậ
c a giáo d c mi n núi. Vì v y, đ nâng cao đc ch t l ng giáo d c mi nủ ụ ề ậ ể ượ ấ ượ ụ ề
núi nói chung, giáo d c môn toán nói riêng tr c h t ph i làm thông t t ngụ ướ ế ả ư ưở
h c sinh. T đó các em có thái đ yêu thích môn toán và th y đc vai trò c aọ ừ ộ ấ ượ ủ
môn toán v i môn h c khác và cu c s ng. Đ làm đc đi u này theo tôi ph iớ ọ ộ ố ể ượ ề ả
xây d ng m t ch ng trình giáo d c tích h p toán h c v i môn h c khác vàự ộ ươ ụ ợ ọ ớ ọ
th c t cu c s ng đ giáo d c các em. ự ế ộ ố ể ụ Tr c yêu c u th c t trên b n thânướ ầ ự ế ả
tôi là giáo viên tr c ti p gi ng d y m nh d n l a ch n đ tài: ự ế ả ạ ạ ạ ự ọ ề Kinh nghi mệ
1
v n d ng ki n th c liên môn vào gi ng d y chuyên đ “Xác su t c aậ ụ ế ứ ả ạ ề ấ ủ
bi n c ” nh m giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh các l p 11Aế ố ằ ụ ố ọ ớ 1, 11A2,
11A3 tr ng THPT Quan S n 2.ườ ơ Đ cung c p tài li u cho đng nghi pể ấ ệ ồ ệ
trong tr ng và ki n th c cho h c sinh v d y h c tích h p. T đó nâng caoườ ế ứ ọ ề ạ ọ ợ ừ
ch t l ng giáo d c đc bi t là giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh nhàấ ượ ụ ặ ệ ụ ố ọ
tr ng và rút ra nh ng kinh nghi m cho b n thân trong quá trình d y h c.ườ ữ ệ ả ạ ọ
Hi n t i, vi c v n d ng ki n th c liên môn d y chuyên đ "Xác su tệ ạ ệ ậ ụ ế ứ ạ ề ấ
c a bi n c " ch a có nhi u đng nghi p nghiên c u nên tài li u vi t v chủ ế ố ư ề ồ ệ ứ ệ ế ề ủ
đ này còn r t h n ch . Chính vì v y, đ đáp ng yêu c u đi m i giáo d cề ấ ạ ế ậ ể ứ ầ ổ ớ ụ
và nâng cao ch t l ng giáo d c môn toán nói chung, giáo d c môn toán cácấ ượ ụ ụ ở
huy n mi n núi nói riêng, vi c nghiên c u đ tài v n d ng ki n th c liênệ ề ệ ứ ề ậ ụ ế ứ
môn d y chuyên đ "Xác su t c a bi n c " là r t c n thi t. Ch đ này m iạ ề ấ ủ ế ố ấ ầ ế ủ ề ớ
là b c đu trong chuyên đ d y h c tích h p liên môn. Tôi r t mong h iướ ầ ề ạ ọ ợ ấ ộ
đng khoa h c các c p đóng góp ý ki n đ sáng ki n đc hoàn thi n h n.ồ ọ ấ ế ể ế ượ ệ ơ
Đng th i đ sáng ki n là c s cho nghiên c u các ch đ tích h p ti pồ ờ ể ế ơ ở ứ ủ ề ợ ế
theo.
1.2. M c đích nghiên c u.ụ ứ
Giúp các em rèn luy n t t kh năng t duy toán h c, t duy logic, th oệ ố ả ư ọ ư ả
lu n nhóm, thu th p thông tin, phân tích các đi l ng, liên quan đn bài toánậ ậ ạ ượ ế
th c t . Bi t v n d ng ki n th c liên môn trong gi i quy t v n đ. Nâng caoự ế ế ậ ụ ế ứ ả ế ấ ề
ch t l ng giáo d c môn toán c a nhà tr ng.ấ ượ ụ ủ ườ
Sáng ki n còn là tài li u cho các đng nghi p tham kh o. Là c s banế ệ ồ ệ ả ơ ở
đu đ nghiên c u các ch đ tích h p liên môn sau này.ầ ể ứ ủ ề ợ
Rèn luy n h c sinh kĩ năng s ng: H c sinh bi t ph i s ng th nào cho ệ ọ ố ọ ế ả ố ế
phù h p, s ng cho đúng chu n m c không tham ra các t n n xã h i, tránh l i ợ ố ẩ ự ệ ạ ộ ố
s ng o. Phát tri n h c sinh nh ng năng l c ph m ch t trí tu góp ph n ố ả ể ở ọ ữ ự ẩ ấ ệ ầ
tích c c vào vi c giáo d c tự ệ ụ tư ư ng đo đc th m m c a ngở ạ ứ ẩ ỹ ủ i công dân.ườ
1.3. Đi tống nghiên c u.ượ ứ
V n d ng ki n th c các môn h c: Sinh h c, hóa h c, v t lí, th d c,ậ ụ ế ứ ọ ọ ọ ậ ể ụ
giáo d c công dân, bài toán th c t d y ch đ "xác su t c a bi n c " nh mụ ự ế ạ ủ ề ấ ủ ế ố ằ
giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh.ụ ố ọ
Áp d ng cho h c sinh l p 11Aụ ọ ớ 1, 11A2, và 11A3 tr ng THPT Quan S nườ ơ
2 năm h c 2016 - 2017.ọ
1.4. Phưng pháp nghiên c u.ơ ứ
2
* Ph ng pháp xây d ng c s lý thuy t.ươ ự ơ ở ế
Giáo viên h ng d n h c sinh n m tr c công th c xác su t c a bi n cướ ẫ ọ ắ ắ ứ ấ ủ ế ố
và các tính ch t c a nó thông qua các bài toán th c t . ấ ủ ự ế
Khi đã n m tr c lí thuy t m i cho h c sinh luy n t p làm các bài t p ắ ắ ế ớ ọ ệ ậ ậ
su t phát t các môn h c khác và cu c s ng t đó giáo d c kĩ năng s ng cho ấ ừ ọ ộ ố ừ ụ ố
các em.
Sau khi luy n t p thành th o tôi cho h c sinh làm bài ki m tra năng l c.ệ ậ ạ ọ ể ự
* Ph ng pháp nghiên c u tài li u, thu th p thông tin s lý s li u.ươ ứ ệ ậ ử ố ệ
Trong quá trình nghiên c u liên quan đn ki n th c các môn h c khác ứ ế ế ứ ọ
nh : Sinh h c, hóa h c, v t lí, th d c, giáo d c công dân, bài toán th c t . ư ọ ọ ậ ể ụ ụ ự ế
Tôi ph i tìm hi u nghiên c u tài li u v các môn đó đ tìm ra m i liên h c nả ể ứ ệ ề ể ố ệ ầ
thi t cho quá trình d y h c.ế ạ ọ
Sau khi ki m tra tôi ph i s lí các s li u thu th p đc đ có k t qu ể ả ử ố ệ ậ ượ ể ế ả
d y h c c a chuyên đ. ạ ọ ủ ề
* Ph ng pháp đi u tra, kh o sát th c t l p h c.ươ ề ả ự ế ớ ọ
Trong quá trình d y h c vi c ki m tra kh o sát l p h c là c n thi t ạ ọ ệ ể ả ớ ọ ầ ế
nh m so sánh kh năng n m b t thông tin và năng l c ti p thu c a t ng l p.ằ ả ắ ắ ự ế ủ ừ ớ
* Ph ng pháp t ng k t kinh nghi m và trao đi v i đng nghi p t các bu iươ ổ ế ệ ổ ớ ồ ệ ừ ổ
sinh ho t chuyên môn.ạ
Tr c và sau khi th c ti n đ tài c n trao đi thông tin t các đngướ ự ễ ề ầ ổ ừ ồ
nghi p, l ng nghe, ti p thu ý ki n đóng góp c a các đng nghi p. Đ nângệ ắ ế ế ủ ồ ệ ể
cao hi u qu c a đ tài và hoàn thi n đ tài h n.ệ ả ủ ề ệ ề ơ
* Đi u tra đ tìm hi u v n đ qua bài ki m tra và phi u h c t p.ề ể ể ấ ề ể ế ọ ậ
Thông qua các bài ki m tra và phi u h c t p đ ki m tra năng l c c aể ế ọ ậ ể ể ự ủ
h c sinh t đó phân đnh rõ đi t ng h c sinh đ có bi n pháp rèn luy n phùọ ừ ị ố ượ ọ ể ệ ệ
h p.ợ
3
II. N i dung c a sáng ki n kinh nghi m.ộ ủ ế ệ
2.1. C s lí lu n c a sáng ki n kinh nghi m.ơ ở ậ ủ ế ệ
Trong d y h c tích h p liên môn đc hi u là s k t h p, t h p cácạ ọ ợ ượ ể ự ế ợ ổ ợ
n i dung t các môn h c trong các lĩnh v c h c t p khác nhau thành m t mônộ ừ ọ ự ọ ậ ộ
t ng h p m i. Ho c l ng ghép các n i dung c n thi t vào nh ng n i dungổ ợ ớ ặ ồ ộ ầ ế ữ ộ
v n có c a môn h c. Nh v y, thông qua d y h c tích h p liên môn thì nh ngố ủ ọ ư ậ ạ ọ ợ ữ
ki n th c, kĩ năng h c đc các môn này có th s d ng nh nh ng côngế ứ ọ ượ ở ể ử ụ ư ữ
c đ nghiên c u, h c t p các môn h c khác c th trong ki n th c c n sụ ể ứ ọ ậ ọ ụ ể ế ứ ầ ử
d ng t ng môn nh sau.ụ ừ ư
+ V i môn Toán: H c sinh n m đc các n i dung bài 5: “Xác su t c a bi nớ ọ ắ ượ ộ ấ ủ ế
c ”ố
- H c sinh n m đc công th c xác su t c a bi n c , bi t v n d ng côngọ ắ ượ ứ ấ ủ ế ố ế ậ ụ
th c. ứ
- Hi u và v n d ng tính ch t c a xác su t vào gi i toán.ể ậ ụ ấ ủ ấ ả
- N m đc công th c c ng và công th c nhân xác su t.ắ ượ ứ ộ ứ ấ
+ Liên h v i môn Hóa h c: Liên h đn bài 4 “Ph n ng trao đi ion trongệ ớ ọ ệ ế ả ứ ổ
dung d ch các ch t đi n li (kh i 11). H c sinh cũng c đc đi u ki n đị ấ ệ ố ọ ố ượ ề ệ ể
ph n ng hóa h c x y ra là ph i có ch t k t t a và ch t bay h i hay ch tả ứ ọ ả ả ấ ế ủ ấ ơ ấ
đi n ly y u. Thông qua đó h c sinh bi t cách vi t ph n ng hóa h c.ệ ế ọ ế ế ả ứ ọ
+ Liên h v i môn V t lý: Liên h đn bài 3 “Đi n tr ng và c ng đ đi nệ ớ ậ ệ ế ệ ườ ườ ộ ệ
tr ng đng s c đi n” (kh i 11). H c sinh bi t khi nào có c ng đ đi nườ ườ ứ ệ ố ọ ế ườ ộ ệ
tr ng và khi nào c ng đ đi n tr ng cùng ph ng, cùng chi u.ườ ườ ộ ệ ườ ươ ề
4
+ Liên h v i môn Sinh h c: Liên h bài 5 “ Axít nuclêích” (kh i 10). H cệ ớ ọ ệ ố ọ
sinh hi u đc kh năng xu t hi n t ng lo i nuclêôtit và kh năng xu t hi nể ượ ả ấ ệ ừ ạ ả ấ ệ
t ng b ba k t thúc trong phân t ARN.ừ ộ ế ử
+ Liên h v i môn Th d c: Giáo d c cho h c sinh nên ch n c p đôi thi đuệ ớ ể ụ ụ ọ ọ ặ ấ
nh th nào cho t t nh t phù h p v i năng l c c a h c sinh.ư ế ố ấ ợ ớ ự ủ ọ
+Liên h v i môn GDCD: Giáo d c h c sinh ý th c kĩ lu t, ý th c h c t pệ ớ ụ ọ ứ ậ ứ ọ ậ
đc bi t giáo d c h c sinh kĩ năng s ng cho đúng, cho phù h p. Không xa vàoặ ệ ụ ọ ố ợ
các t n n xã h i nh : Mê tín d đoan, bài b c, lô đ….ệ ạ ộ ư ị ạ ề
+ Liên h v i th c t cu c s ng: ệ ớ ự ế ộ ố
- Bài toán gieo đng xu hai l n thì kh năng xu t hi n m t “SN” b ng 50% làồ ầ ả ấ ệ ặ ằ
cao. Nh v y, gi i thích cho h c sinh trong th c t các th y cúng đã ch nư ậ ả ọ ự ế ầ ọ
ph ng án thành công khi gieo hai đng xu là cao và vi c làm c a th y cúngươ ồ ệ ủ ầ
ch là bài toán xác su t không nên quá tin vào k t qu d n đn mê tín d đoanỉ ấ ế ả ẫ ế ị
tin vào th n ph t d n đn có l i s ng o.ầ ậ ẫ ế ố ố ả
- Bài toán gieo con xúc s c thì kh năng xu t hi n m i m t b ng 1/6 là r tắ ả ấ ệ ỗ ặ ằ ấ
th p đi u, này gi i thích trong th c t nh u xòng b c t ch c trò ch i “xócấ ề ả ự ế ề ạ ổ ứ ơ
đĩa” ch xòng b c gi u lên nhanh chóng. T c là các con b c đã khuynh gia b iủ ạ ầ ứ ạ ạ
s n lâm vào c nh kh n cùng khi ch i trò này. Là h c sinh các em khôngả ả ố ơ ọ
nh ng ph i tránh mà ph i tuyên truy n ng i thân c n tránh trò ch i làm giàuữ ả ả ề ườ ầ ơ
b t chính này.ấ
- Bài toán v s s ki n thi t là trò ch i “ích n c l i nhà” nên v n đc mề ổ ố ế ế ơ ướ ợ ẫ ượ ở
th ng hàng ngày. Nh ng trong th c t nhi u ng i ch n hai con s cu iưở ư ự ế ề ườ ọ ố ố
trong gi i đc bi t đ treo th ng 1 ăn 70 g i là “ch i đ” mà xác su t trúngả ặ ệ ể ưở ọ ơ ề ấ
đ b ng 0.01 là th p đã có nhi u ng i tan c a, nát nhà vì trò ch i này. Bàiề ằ ấ ề ườ ử ơ
toán này giáo d c h c sinh kĩ năng s ng không tham ra các t n n xã h i đcụ ọ ố ệ ạ ộ ặ
bi t là “ch i đ”.ệ ơ ề
2.2. Th c tr ng đ tài tr c khi áp d ng sáng ki n kinh nghi m.ự ạ ề ướ ụ ế ệ
Th c t tài li u vi t v ch đ xác su t c a bi n c r t nhi u, nh ngự ế ệ ế ề ủ ề ấ ủ ế ố ấ ề ư
v n d ng ki n th c liên môn vi t v ch đ này đ giáo d c kĩ năng s ngậ ụ ế ứ ế ề ủ ề ể ụ ố
cho h c sinh thì ch a có ng i đ c p đn. H n n a th c t s giáo viên toánọ ư ườ ề ậ ế ơ ữ ự ế ố
trong tr ng ch a nghiên c u sâu v đ tài này, nên hi u qu khi d y đnườ ư ứ ề ề ệ ả ạ ế
m ng ki n th c v xác su t c a bi n c ch a cao. Chính vì v y, d n đnả ế ứ ề ấ ủ ế ố ư ậ ẫ ế
h c sinh r t lúng túng khi g p các bài t p này trong các kì thi.ọ ấ ặ ậ
5