Kinh tế chính trị - Chính sách kinh tế mới (NEP) của V.I.LENIN và ý nghĩa đối với công cuộc đổi mới kinh tế ở nước ta hiện nay

Chia sẻ: Nguyễn Thị An | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:36

Thêm vào BST

Báo xấu

100
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ xa xưa, trong các công trình nghiên cứu của những nhà bác học thời cổ đại như Xênôphông, Platôn, Arixtốt và trong một số tác phẩm của những nhà tư tưởng thời phong kiến ở Trung Quốc, ấn Độ... đã đề cập những vấn đề kinh tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh tế chính trị - Chính sách kinh tế mới (NEP) của V.I.LENIN và ý nghĩa đối với công cuộc đổi mới kinh tế ở nước ta hiện nay

CHUYÊN ĐỀ : CHÍNH SÁCH KINH TẾ MỚI (NEP) CỦA V.I.LÊ NIN VÀ Ý NGHĨA ĐỐI VỚI CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI KINH TẾ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY 1
I. Hoàn cảnh ra đời 1. Tình hình kt-xh Nga xô viết sau nội chiến. + Sau thế chiến 1 (1914-1918) nước Nga rơi vào nội chiến… + Nội chiến ở Nga ( h 1918- c 1920). …chính sách cộng sản thời chiến phải được áp dụng và đã làm cho nước Nga rơi vào khủng hoảng trầm trọng: - Kinh tế… - Chính trị… - Xã hội… 2
2. Mâu thuẫn về ktế và ctrị theo phân tích của Lê nin. … Đến mùa xuân 1921 tình trạng suy thoái đó đã rơi vào vực thẳm: * Kinh tế rối loạn, mất mùa, đói, tp không củi sưởi… * Lòng dân bất bình với chính sách cộng sản thời chiến… * Các thế lực phản c/m phục hồi… * Chính trị biến động khôn lường… => Vận mệnh của CQXV non trẻ treo đầu sợi tóc… …Và NEP đã ra đời. [8/1921,ĐH X ĐCS(b) NGA]. 3
II. Những nội dung chủ yếu của NEP 1. Những nội dung chủ yếu: a. Thay biện pháp trưng thu lương thực bằng thuế lương thực. Theo đó nông dân được tự do mua bán lúa mì, nông sản phẩm… ( VI.Lê nin bắt đầu gỡ rối từ vấn đề nông dân). 4
+ Chính sách thuế lương thực qui định: sau khi nông dân đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế lương thực cho nhà nước, thì phần còn lại, bao gồm cả khoản lương thực cần thiết cho nhu cầu tiêu dùng gia đình và phần lương thực dư ra…họ được quyền tự do mua bán trên thị trường. + Chính sách thuế lương thực nhằm 3 mục tiêu: 5
* Nông dân được tự do lưu thông lương thực (nông sản phẩm các loại) sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế cho nhà nước. * Nhà nước phải nắm trong tay đủ lượng lương thực, đảm bảo cho tiêu dùng của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, thông qua 2 kênh: thu thuế và quan hệ hàng hóa tiền tệ giữa nhà nước và nông dân trên thị trường. 6
* Nhanh chóng cải thiện đời sống cho nông dân, khuyến khích họ hăng hái LĐSX tăng NSLĐ… b. Khôi phục và ptriển sx hh trong nông nghiệp, thực hiện chế độ tự do trđổi hàng hóa nông sản phẩm giữa nhà nước và nông dân, giữa nông nghiệp và công nghiệp. + Lê nin coi vấn đề pt sx nông sản phẩm và tự do trao đổi hàng hóa, tự do buôn bán kinh doanh là vấn đề cần phải “đặt lên hàng đầu”là đòn xeo chủ yếu của NEP là 7 cái để
kiến lập liên minh kinh tế vững chắc giữa g/c vô sản và nông dân. Lê nin yêu cầu nhà nước vô sản phải coi đó là “vấn đề kinh tế và chính trị quan trọng nhất” trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở một nước tiểu nông. + Chính quyền xô viết cần phải cho phép “nông dân được tự do tới một mức nào đó trong lưu thông địa phương” thậm chí có thể cho phép lưu thông phạm vi khá rộng. 8
Ví dụ: VN thời bao cấp…ngăn sông… + Lê nin “để thực hiện được trao đổi hàng hóa và không bị thị trường tự do đánh gục- nghĩa là để không bị cái kiểu buôn bán tự do đánh gục thì chúng ta cần phải hiểu nó rõ, cần phải thử sức với nó và lấy chính con chủ bài của nó để đánh gục nó”. (VI.Lê nin toàn tập,T43, nxb tiến bộ Maxcova 1978,tr 427-428). 9
c. Khôi phục và tổ chức lại sx công nghiệp phù hợp với yêu cầu của nông nghiệp và nông dân. Ngành công nghiệp phải chế tạo, sản xuất những thứ máy móc, công cụ, phương tiện đáp ứng y/c của nông dân- nông nghiệp, nhằm phục vụ phát triển, mở rộng sx mà trước hết là lĩnh vực nông nghiệp và nâng cao đời sống nông dân… 10
d. Tổ chức lại lưu thông, khôi phục thương nghiệp. Tự do quan hệ trao đổi hàng hóa- tiền tệ được thực thi, trong khuôn khổ qui định của luật pháp. Những nhu cầu thiết yếu của đời sống được nhà nước quan tâm, đáp ứng… Nhà nước điều tiết trao đổi hàng hóa…giữa các vùng miền… 11
e. Củng cố nền tài chính quốc gia, sử dụng cơ chế thị trường và qhệ hhóa- tiền tệ. * Khi vdụng cơ chế thị trường và mối qhệ hhóa-ttệ, Lê nin đã thấy sự phục hồi của CNTB và g/c Tư sản. Song theo ông: “điều đó cũng không có gì đáng sợ, thậm chí nó còn có lợi- đặc biệt có lợi trong việc chống lại tình trạng phân tán của những người sx nhỏ”. 12
VI.Lê nin: “tôi sẵn sàng…” và: “không việc gì phải sợ điều đó… nhà nước …có trong tay đầy đủ phương tiện để cho phép những quan hệ đó – những quan hệ hiện còn đang có ích và cần thiết trong hoàn cảnh sx nhỏ- phát triển có chừng mực nhất định và để kiểm soát những quan hệ đó”. (Sđd tr 331) 13
VẬY: - Tự do buôn bán phải trong vòng được kiểm kê, kiểm soát của nhà nước. - VI.Lê nin đã nhận thấy một cơ chế mới trong nền kinh tế hàng hóa đó là “cơ chế thị trường có sự điều tiết của nhà nước”. 14
2. Những quan điểm, tư tưởng cơ bản của NEP. a. Quan điểm bắt đầu từ nông dân, vì nông dân… b. Quan điểm về chính sách kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước tiểu nông. 15
Theo VI.Lê nin: + Sự tồn tại kinh tế nhiều tp trong tkqđ lên cnxh là một tất yếu khách quan. + Chúng nằm trong một cơ cấu kinh tế thống nhất. + Chúng có vai trò khác nhau nhưng lại quan hệ chặt chẽ với nhau, tạo tiền đề, điều kiện cho nhau cùng phát triển. 16
Các thành phần kinh tế đó là: + Kinh tế nông dân kiểu gia trưởng. + Kinh tế sản xuất hàng hóa nhỏ. + Kinh tế tư bản tư nhân. + Kinh tế tư bản nhà nước. + Kinh tế xã hội chủ nghĩa. Trong đó Lê nin đặc biệt nhấn mạnh vai trò, tác dụng của tp kinh tế tư bản nhà nước. “đó là thứ tư bản mà 3/4 là cnxh”. 17
Theo Lê nin: * Ptriển CNTB nhà nước là một biện pháp qđộ đbiệt, là mắt khâu trung gian trong suốt tkqđ lên CNXH ở 1 nước tiểu nông mà sx nhỏ là phổ biến. * Trong đk g/c vs nắm quyền lđạo chính trị, CQXV lãnh trách nhiệm qlý và đtiết sx thì CNTB nhà nước là sự chuẩn bị CSVC đầy đủ nhất cho CNXH, là “phòng chờ” đi vào CNXH.“nó là chiếc cầu nhỏ vững chắc (MXTG) mà CQXV cần phải bắc để xuyên qua nó đi vào CNXH”. Sđd18 189. tr
* Lê nin coi sử dụng và phát triển CNTB nhà nước là 1 trong những nội dung cơ bản của NEP, thông qua các hình thức: + Tô nhượng trong công nghiệp. + HTX của những người sx nhỏ. + Tư nhân làm đại lý cho nhà nước trong lĩnh vực thương nghiệp. + Cho tư nhân thuê nhà máy, xí nghiệp, cơ sở sx… 19
Trong đó Lê nin coi trọng h/thức HTX của những người sx nhỏ: “HTX khi còn là hòn đảo nhỏ trong xh TBCN thì là 1cửa hiệu nhỏ. Nhưng nếu HTX đã được phổ cập trong toàn bộ xh mà trong đó đất đai đã được xh hóa và các công xưởng, nhà máy đã được quốc hữu hóa, thì nó là CNXH”.(sđd, t 36, tr 197). Và Người khẳng định: “chính sách HTX một khi thành công sẽ giúp cho nền kinh tế nhỏ phát triển và20 ẽ tạo đk s