1
K THUT TIÊM BP
I.
MC TIÊU
1. Nêu ñưc mc ñích tiêm bp.
2. Nêu ñưc ch ñnh và ch!ng ch ñnh.
3. Nêu ñưc v trí, góc ñ', tư th( tiêm.
4. Trình bày ñưc qui trình k. thu/t tiêm bp.
5. Nêu ñưc các tai bi(n và cách phòng ng4a
II. MC ðÍCH
1.Tiêm bp là ñưa thu!c sâu vào các cơ bp l=n c>a cơ th?, mc ñích ñ? phòng b@nh hoAc chBa b@nh.
2.Tiêm thu!c là ñ? ñưa thu!c trCc ti(p vào cơ th? ñ? có tác dng nhanh hơn u!ng.
III. CHE ðFNH VÀ CHING CHE ðFNH
1. Ch ñnh:
L B@nh nhi không u!ng ñưc hoAc không nu!t ñưc, chuOn b mP, tâm thQn, không hp tác.
L Thu!c b phá h>y và bi(n chRt bSi dch tiêu hóa.
L TrưTng hp cQn tác dng tUi chV.
L TrưTng hp cRp cWu, cQn tác dng tWc thTi.
2. Ch!ng ch ñnh:
L NhBng thu!c gây hoUi tX da, cơ và các tP chWc như: Calci clorid, dung dch ưu trương...
L B@nh nhi b b@nh s!t xuRt huy(t, vùng da b b[ng, có dRu tiêm cũ, chai cWng, viêm sưng.
IV. VF TRÍ TIÊM, GÓC ð_ TIÊM, TƯ THa TIÊM
1.V trí tiêm:
1.1. Cơ delta: Không tiêm cho trd < 2 tuPi
L Tiêm lifu lưng không quá 1ml, sX dng kim 25
L Tiêm vào 1/3 trên trư=c, ngoài, ñưTng n!i t4 m[m vai t=i lhi cQu ngoài.
1.2. Cơ mông: Không tiêm cho trd < 2 tuPi
L Tiêm lifu lưng không quá 4 ml, sX dng kim 23 hoAc 25
Có 2 cách xác ñnh v rí:
L Kd ñưTng thing n!i gai ch/u trư=c trên ñ(n mõm xương ct, chia 3 phQn bkng nhau. Tiêm vào 1/3
trên, ngoài ñưTng thing này
L Chia m't bên mông thành 4 phQn bkng nhau. Tiêm vào 1/4 mông trên, ngoài
1.3. Cơ ñùi: Ch ñnh cho trd sơ sinh, trd nh[ < 2 tuPi.
L Tiêm lifu lưng không quá 2,5ml, sX dng kim 23 hoAc 25
L ðưTng n!i t4 mRu chuy?n l=n xương ñùi t=i bT ngoài xương bánh chè. Tiêm 1/3 giBa, trư=c, ngoài
ñùi
2. Góc ñ' tiêm: ðâm kim v=i góc 900 so v=i mAt da.
3. Tư th( tiêm:
3.1. Tiêm S mông: B@nh nhi nkm hoAc nghi thooi mái, ñ? l' vùng tiêm
3.2. Tiêm S ñùi: B@nh nhi nghi hoAc mp ôm vào lòng, chân trd ñưc kpp vào ñùi mp, tay trd ñưc mp giB
lUi
3.3. Tiêm S cánh tay: B@nh nhi ñWng hoAc nghi, tay ch!ng hông.
V. TIaN HÀNH Kq THUrT
SOuN DNG C: Mang khOu trang, rXa tay, soUn dng c
1.Dng c vô khuOn:L Ing tiêm và kim phù hp
L 2 h'p gòn: 1 khô, 1 có chn 70o
2.Dng c sUch: Găng, băng keo, sP tiêm ch>ng, vi(t.
3.Thu!c: L Thu!c theo y l@nh ( ki?m tra thu!c lQn 1: còn nguyên, ch th nhi@t ñ', hUn sX dng )
L H'p ch!ng s!c.
4.Dung dch: RXa tay nhanh, chn 70o
5.Dng c khác: Thùng v/t sc nh{n, thùng rác lây nhi|m, thùng rác thông thưTng.
CHU}N BF B~NH NHI
B@nh nhi tên: HUỲNH LÊ YaN VY L 18 tháng tuPi
2
Y l@nh: Vaxigrip 0, 25 ml – 1 lifu TB
ThCc hi@n 5 ñúng: (tên tuPi ña ch, thu!c, lifu, ñưTng, thTi gian )
Báo và gioi thích cho thân nhân.
H[i tifn sX d Wng thu!c hoAc phon Wng sau tiêm lQn trư=c.
Hư=ng d…n thân nhân giB trd
RXa tay nhanh, mang găng.
Sát khuOn da nơi tiêm theo chifu xon !c r'ng 5cm, ñ(n khi sUch
Ki?m tra thu!c lQn 2.
Ki?m tra thu!c lQn 3, trư=c khi b[ v[ thu!c
ðuPi khí ( nghiên !ng tiêm cho r=t gi{t thu!c)
M't tay căng da nơi tiêm, m't tay cQm !ng tiêm, ñâm nhanh 90o vào v trí tiêm, sâu 2/3.
Rút nòng !ng tiêm ki?m tra xem có máu ra không, n(u không có máu bơm thu!c ch/m.
Quan sát sc mAt trd.
Khi tiêm phoi ñom boo 2 nhanh, 1 ch/m.
Khi bơm h(t thu!c, rút kim ra nhanh.
Dùng gòn khô Rn nơi tiêm.
B[ kim tiêm vào thùng sc nh{n, !ng tiêm vào thùng rác lây nhi|m.
Tháo găng, dán băng keo.
Giúp cho trd tư th( ti@n nghi.
ðóng dRu ñã tiêm thu!c và ghi giT tiêm thu!c vào sP.
ðifu dưˆng dAn dò.
D{n dpp dng c, rXa tay.
Sau 30’. Trd Pn ñnh. ðóng dRu an toàn sau tiêm.
DAn dò vf nhà ti(p tc theo dõi trd thêm 24 giT.
VI. TAI BIaN VÀ CÁCH PHÒNG NGŽA
Tri@u chWng Tai bi(n Nguyên nhân Cách xX trí Phòng ng4a
M…n ngWa, mf ñay
Co tht ph( quon
MUch nhanh, HA tt
V/t vã, khó thS,
Tay chân lUnh. da
xanh
S!c phon
v@
D Wng
Do phon Wng c>a
cơ th? ñ!i v=i
thu!c
Do tiêm quá
nhanh.
Do quá s ñau.
Ngưng ngay thu!c tiêm
XX trí theo phác ñh
ch!ng shock
Báo BS
Theo dõi dRu hi@u sinh
thn và các ti(n tri?n c>a
shock
N(u khó thS cho thS oxy
Khai thác tifn sX d Wng
ChuOn b h'p ch!ng s!c.
Ki?m tra ch ñnh thu!c trư=c
khi tiêm.
Tiêm ch/m. Quan sát BN khi
tiêm
Theo dõi sau tiêm, ñf phòng
s!c xoy ra mu'n.
ð'ng viên, trRn an b@nh nhi
trư=c tiêm
Rút ngưc nòng thRy
có máu
Kim vào
lòng mUch
Do tiêm sai v trí Rút b[ kim ngay
Pha thu!c m=i
Xác ñnh chính xác v trí tiêm.
Rút ngưc nòng ki?m tra
trư=c khi bơm thu!c
Kim không còn
nguyên vpn
Gãykim L
cong kim
Do BN giãy gia.
Do tiêm chưa
ñúng k. thu/t
Báo bác sĩ
Hư=ng d…n giB tư th( BN
ñúng.
ðâm kim 2/3 vào v trí tiêm.
ChV tiêm b sưng,
nóng, ñ[, ñau
S!t cao, m@t m[i,
nhWc ñQu
Nhi|m
khuOnL áp
xe nóng
Do nơi tiêm
không sát khuOn
sUch.
Do k. thu/t
không vô khuOn.
Báo bác sĩ
Theo dõi nhi@t ñ'
ChưTm Rm nơi ápxe
Chích rUch tháo m> n(u
cQn thi(t
ThCc hi@n ñúng k. thu/t.
Dng c, k. thu/t vô khuOn.
V@ sinh da sUch s‘
Sát khuOn v trí tiêm sUch.
ChV tiêm sưng, nóng,
ñ[, ñau
Da b bong hoAc nhăn
HoUi tX Do tiêm nhBng
chRt gây hoUi tX
da, cơ và các tP
Phát hi@n s=m báo bác sĩ
xX trí
Băng m[ng ñp nư=c
Chú ý các thu!c ch!ng ch
ñnh tiêm bp.
Xác ñnh ñúng ñưTng tiêm
3
lUi chWc
mu!i sinh lý
ChV tiêm sưng, bQm
tím
Sưng bQm,
choy máu
không
cQm
Do b b@nh s!t
xuRt huy(t hay
xuRt huy(t giom
ti?u cQu
Báo bác sĩ
ChưTm lUnh
Chú ý h[i tifn sX b@nh
Nm ñưc chOn ñoán b@nh
ðau cRp, com giác tê,
ngWa S v trí tiêm
Có th? tPn
thương
xương và
dây thQn
kinh
Do xác ñnh sai v
trí tiêm
Do tiêm sai v trí,
góc ñ' ñâm kim
Báo Bác sĩ
ChưTm nóng
U!ng thu!c giom ñau
Xác ñnh chính xác v trí tiêm.
Tiêm ñúng v trí và góc ñ'
tiêm
Có nhBng dRu hi@u
bRt thưTng
Chưa có dRu hi@u bRt
thưTng
NhQm
thu!c
Do không thCc
hi@n 5 ñúng
Báo ngay bác sĩ xX trí
kp thTi
Theo dõi BN
ThCc hi@n 5 ñúng
Giao nh/n thu!c ñQy ñ>
BIaN CH“NG MU_N
Tri@u chWng Tai bi(n Nguyên nhân Cách xX trí Phòng ng4a
ChV tiêm sưng, cWng,
không nóng ñ[, ñau
Áp xe lUnh Do xác ñnh sai v trí
hoAc góc ñ' tiêm.
Do tiêm nhifu lQn vào
cùng v trí
Do thu!c tan ch/m, tUo
thành hòn cWng
Do ñâm kim cUn.
Theo dõi và
lưng giá mWc ñ'
sưng
Xác ñnh ñúng v trí trư=c
khi tiêm
ðâm kim ñúng góc ñ' v=i
mVi v trí tiêm, sâu 2/3
Thay ñPi v trí mVi lQn tiêm
Không tiêm quá lưng
thu!c cho phép cùng m't
v trí tiêm
Không khép ñưc
cánh tay, xương vai
nhô cao
Vùng cơ nơi tiêm b
khuy(t lõm
Teo cơL xơ
hóa cơ
Do chưa tuân th>
khuy(n cáo c>a t4ng
loUi thu!c, t4ng v trí
tiêm
Tiêm không ñúng k.
thu/t
Có th? can thi@p
ngoUi khoa
Không tiêm vào cơ delta và
cơ mông S trd < 2 tuPi.
Xác ñnh ñúng v trí tiêm
và góc ñ' tiêm