Làm vệ sinh bề mặt giấy
Sherelyn Ogden - Trưởng Bộ phận Bảo quản, Hiệp hội lịch sử Minnesota
Khi nào thì lau chùi
Mặc dù không cần thiết làm sạch bụi hoặc vết bẩn trên những tờ giấy cũ,
xong lau chùi thường sẽ làm cho diện mạo của vật tạo tác đẹp hơn. Lau chùi
cũng có thể sẽ làm mất đi một số chất mà có thể gây hư hại cho giấy.
Thuật ngữ lau chùi đề cập đến một loạt cách thức bảo quản. Một trong những
cách đơn giản nhất là lau bề ngoài hoặc lau khô. Việc làm này được thực hiện
bằng một bàn chải mềm hoặc một hỗn hợp tẩy. Nếu như đó là vết bẩn trên bề
mặt thĩ việc xử lý bề mặt khô có thể cung cấp mọi lau chùi cần thiết. Giấy
cũng có thể được lau bằng nước. Đặt vật tạo tác trong nước là cách thông
thường nhất để lau chùi bằng nước, nhưng cũng có những cách xử lý bằng
nước mà không cần phải nhúng vào nước. Cách lau chùi phức tạp nhất là sử
dụng hóa chất. Hai dạng cơ bản có sử dụng tác nhân tẩy trắng hoặc dung môi
hữu cơ. Các phương thức lau chùi này, đặc biệt là cách sử dụng chất tẩy trắng
rất thích hợp khi bề mặt của vật tạo tác có ý nghĩa quan trọng. Một người tập
sự cũng có thể thực hiện một cách an toàn việc lau chùi bề ngoài hoặc lau
khô. Nếu công việc lau chùi yêu cầu kỹ lưỡng, công việc này nên do người
bảo quản đảm nhiệm. Lau chùi bề ngoài nên thực hiện trước khi lau chùi ướt
và sửa chữa. Nếu như vật tạo tác không được lau chùi khô trước khi rửa, bụi
bẩn bên ngoài có thể thấm sâu vào trang giấy. Chất keo sử dụng khi sửa chữa
cuĩng có thể làm dính chặt vết bẩn .
Kỹ thuật lau chùi bề ngoài được mô tả ở đây có thể được áp dụng trong giấy
sách, bản viết tay, bản đồ và các loại tài liệu khác. Kỹ thuật này không được
áp dụng cho giấy báo giòn dễ rách, bìa sách, tranh ảnh hoặc in khắc đa (
những loại có dòng kẻ nổi như tranh in trạm trổ, bản khắc axít ...). Hoặc nó
cũng không được dùng cho phấn màu, bút chì, than chì, màu nước hoặc các
phương tiện khác mà không liên quan tới giấy nếu không chúng sẽ bị chất
làm trầy mòn hủy hoại. Vật tạo tác được quét màu bằng tay cũng không nên
xử lý bằng cách này nếu không màu sẽ bị nhòe.
Việc lau chùi những vật thể như vậy cần do người bảo quản chuyên nghiệp
tiến hành.
Cung cấp và thiết bị
Chất liệu cần thiết cho việc lau chùi khô là bàn chải mềm và hỗn hợp tẩy rửa.
Có rất nhiều loại và nhãn hiệu thương mại hốn hợp tẩy rửa. Chúng khác nhau
về thành phần và được bán dưới dạng bột hoặc khối . Phần lớn thuốc tẩy dạng
bột rất hại cho giấy nếu như không tẩy sạch sau khi lau chùi. Một số còn làm
cho giấy bị trầy xước, đặc biệt là đối với loại giấy giòn. Thuốc tẩy dạng khối
cũng có thể để lại dư lượng gây hỏng, do vậy cần phải chú ý xóa sạch hỗn
hợp tẩy rửa. Thuốc tẩy dạng khối loại không màu như Eberhard-Faber Magic
Rub Eraser và Staedtler Mars Plastic Eraser được xem là có ít khả năng gây
hại cho giấy hơn cả. Nhiều người làm bảo quản thích dùng hỗn hợp dạng
khối rồi nghiền ra thành bột, loại này hiện nay các nhà cung cấp vật liệu bảo
quản đều có.
Lau chùi như thế nào
Để bắt đầu công việc, hãy dọn quang đãng một khu vực có bề mặt trơn tru,
sạch sẽ và rộng. Bắt đầu việc lau chùi bằng cách đánh sạch bề ngoài của vật
thể bằng bàn chải mềm để tẩy hết các vết bụi bẩn. Lau toàn bộ trang giấy.
Cẩn thận tránh làm chỗ rách trở nên trầm trọng hơn bằng cách lau chỗ rách
theo đúng chiều. Đảm bảo rằng bụi được quét hết ra khỏi hai lề phía trong
của cuốn sách.
Thông thường bụi bám vào giấy rất chắc, vì vậy sử dụng hợp chất tẩy rửa sẽ
có hiệu quả hơn là bàn chải. Nhưng đầu tiên vẫn dùng bàn chải để quét bụi
bám hờ bên ngoài. Vì dư lượng hỗn hợp tẩy rửa có thể còn đọng lại trên giấy
cho dù trang giấy có được chải cẩn thận đến mấy sau khi lau, chỉ nên dùng
hỗn hợp tẩy rửa khi thật cần thiết. Nếu hỗn hợp tẩy rửa không tẩy được vết
bẩn thì không nên sử dụng.
Đầu tiên cần kiểm tra trên một vết bẩn ở vị trí khuất để đảm bảo rằng không
có hư hại nào xảy ra. Để trang giấy ngay ngắn và dùng ngón tay miết nhẹ
thuốc tẩy trong phạm vi một vùng nhỏ. Khi đã chắc chắn rằng thông tin
không bị xóa thì mới bắt đầu lau. Rắc thuốc tẩy lên vật tạo tác cần phải lau
chùi. Dùng ngón tay, nhẹ nhàng miết thuốc tẩy lên bề mặt của vật thể theo
vòng hình tròn nhỏ, tránh để lại vệt. Bắt đầu từ giữa và tiếp tục ra phía ngoài
rìa. Khi lau gần ra phía ngoài, không di theo hình vòng tròn mà miết thẳng từ
giữa ra ngoài. Như vậy sẽ tránh làm rách rìa mép, cạnh rìa của trang giấy