VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
LÊ THỊ THANH HUYỀN
KỸ NĂNG QUẢN LÝ CẢM XÚC
CỦA GIÁO VIÊN MẦM NON
LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC
HÀ NỘI - 2021
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
LÊ THỊ THANH HUYỀN
KỸ NĂNG QUẢN LÝ CẢM XÚC
CỦA GIÁO VIÊN MẦM NON
Ngành: Tâm lý học
Mã số: 9.31.04.01
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
GS.TS TRẦN QUỐC THÀNH
HÀ NỘI - 2021
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
ii
LỜI CẢM ƠN
Sau 3 năm học tập và nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội, Viện Hàn lâm
Khoa học Xã hội Việt Nam, tôi đã hoàn thành xong luận án tiến sĩ với đề tài “Kỹ năng
quản lý cảm xúc của giáo viên mầm non”. Bằng tất cả lòng chân thành, tôi xin gửi lời
tri ân sâu sắc tới:
* GS.TS Trần Quốc Thành, người Thầy tận tình hướng dẫn tôi về học thuật và
động viên mỗi khi tôi gặp khó khăn trong công việc, trong cuộc sống.
* Hội đồng khoa học Học viện Khoa học Xã hội, Ban Giám đốc Học viện,
GS.TS Vũ Dũng, PGS.TS Nguyễn Thị Mai Lan, TS. Vũ Thu Trang và quý Thầy Cô Viện
Tâm lý học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đã nhiệt tình hướng dẫn tôi về
thủ tục hành chính và tận tình chia sẻ cùng tôi về kiến thức chuyên môn trong suốt quá
trình thực hiện luận án.
* Ban giám hiệu và thầy cô giáo của 25 trường mầm non thuộc các quận Bình
Thạnh, quận Tân Bình, Quận 1, Quận 3 và Quận 5 tại TP. Hồ Chí Minh đã tạo điều
kiện hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trình nghiên cứu. Nếu không nhận được sự tạo điều
kiện, giúp đỡ nhiệt tình từ phía Ban giám hiệu và quý thầy cô của các nhà trường tôi
không thể hoàn thành nghiên cứu này.
* Ban Giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm Khoa Giáo dục Mầm non cùng
các anh chị em đồng nghiệp của tôi tại Khoa Giáo dục Mầm non, Trường Đại học Sư
phạm TP. Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện về thời gian và hỗ trợ tôi về tinh thần, giúp tôi
có đủ điều kiện học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận án tiến sĩ của mình.
* Chồng và con trai, bạn bè tôi đã luôn ở bên quan tâm, động viên, ủng hộ tôi
trong suốt quá trình thực hiện luận án.
TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2021
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
iii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU KỸ NĂNG QUẢN
LÝ CẢM XÚC CỦA GIÁO VIÊN MẦM NON .......................................................... 7
1.1. Những nghiên cứu về quản lý cảm xúc ................................................................. 7
1.1.1. Hướng nghiên cứu về quản lý cảm xúc của các đối tượng khác nhau ......... 7
1.1.2. Hướng nghiên cứu về lao động cảm xúc, công việc cảm xúc và quản lý
cảm xúc của giáo viên ........................................................................................... 13
1.2. Những nghiên cứu về kỹ năng quản lý cảm xúc ................................................ 19
1.2.1. Hướng nghiên cứu về kỹ năng quản lý cảm xúc với tư cách là một
thành phần của trí tuệ cảm xúc ............................................................................. 19
1.2.2. Hướng nghiên cứu kỹ năng quản lý cảm xúc trong giáo dục kỹ năng sống ....... 26
1.3. Những nghiên cứu về yêu cầu nghề nghiệp đối với giáo viên mầm non .......... 30
1.3.1. Hướng nghiên cứu về phẩm chất, năng lực và trí tuệ cảm xúc của giáo
viên mầm non ........................................................................................................ 30
1.3.2. Hướng nghiên cứu về kỹ năng nghề nghiệp của giáo viên mầm non ......... 35
1.3.3. Hướng nghiên cứu về giải pháp đổi mới, phát triển phẩm chất, năng
lực và kỹ năng nghề nghiệp của giáo viên mầm non ............................................ 39
Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................................ 42
Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG QUẢN LÝ CẢM XÚC CỦA
GIÁO VIÊN MẦM NON ............................................................................................ 43
2.1. Lý luận về quản lý cảm xúc ................................................................................. 43
2.1.1. Các lý thuyết về cảm xúc ............................................................................ 43
2.1.2. Cấu trúc của cảm xúc .................................................................................. 45
2.1.3. Vai trò của cảm xúc .................................................................................... 47
2.1.4. Phân loại cảm xúc ....................................................................................... 48
2.1.5. Cảm xúc của giáo viên mầm non ................................................................ 53
2.1.6. Quản lý cảm xúc ......................................................................................... 56
2.2. Lý luận về giáo viên mầm non ............................................................................. 60
2.2.1. Tính đặc thù trong nghề nghiệp của giáo viên mầm non ............................ 60
2.2.2. Chuẩn nghề nghiệp của giáo viên mầm non ............................................... 64
