luận văn: Mâu thuẫn biện chứng trong quá trình xây dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:47

Thêm vào BST

Báo xấu

93
lượt xem 25
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mâu thuẫn là hiện tượng có trong tất cả các lĩnh vực:chính trị ,kinh tế,xã hội,khoa học … ,từ thế giới tự nhiên đến thế giới tư duy trừu tượng.Mâu thuẫn là một phần tất yếu của sự vật ,hiện tượng và tồn tại khách quan.Theo Lênin,quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập là “ hạt nhân” của phép biện chứng để giải thích thế giới khách quan

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn: Mâu thuẫn biện chứng trong quá trình xây dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần

LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Mâu thu n bi n ch ng trong quá trình xây d ng n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n.” 1
DANH M C CÁC TÀI LI U THAM KH O -Văn ki n ih i ng VI -Văn ki n ih i ng IX -Văn ki n ih i ng X -Tap chí c ng s n i n t -Báo i n t ng c ng s n VI T NAM -Báo nhân dân online -Gíao trình tri t h c MÁC –LÊNIN -Giáo trình kinh t chính tr MáC LÊNIN 2
A.GI I THI U TÀI Mâu thu n là hi n tư ng có trong t t c các lĩnh v c:chính tr ,kinh t ,xã h i,khoa h c … ,t th gi i t nhiên n th gi i tư duy tr u tư ng.Mâu thu n là m t ph n t t y u c a s v t ,hi n tư ng và t n t i khách quan.Theo Lênin,quy lu t th ng nh t và u tranh c a các m t i l p là “ h t nhân” c a phép bi n ch ng gi i thích th gi i khách quan. Nư c ta t năm 1986,nư c ta ã th c hi n i m i chính sách kinh t t cơ ch quan liêu bao c p sang cơ ch th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c theo nh hư ng xã h i ch nghĩa.theo ó c i m n i b t c a n n kinh t th i kì quá nư c ta là n n kinht nhi u thành ph n.trong n n kinh t nhi u thành ph n nư c ta hi n nay cũng có r t nhi u mâu thu n như :mâu thu n gi a giai c p vô s n và tư s n,mâu thu n gi a các hình th c s h u tư li u s n xu t,mâu thu n gi a tư tư ng cũ và m i,...Yêu c u hi n nay i v i con ư ng i lên ch nghĩa xã h i c a nư c ta là làm sao gi I quy t t t các mâu thu n.v y các mâu thu n quá trình xây d ng n n kinh t nhi u thành ph n nư c ta hi n nay là gì? th c tr ng các v n ó ra sao? Hư ng gi I quy t như th nào?... ó là lí do vì sao em ch n tài :”Mâu thu n bi n ch ng trong quá trình xây d ng n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n“ làm tài ti u lu n tri t. 3
B.N I DUNG CHÍNH I.CƠ S C A TÀI 1.CƠ S LÍ LU N Quy lu t th ng nh t và u tranh c a các m t il p *M t il p M i s v t hi n tư ng luôn ch a ng nh ng m t tráI ng ơc nhau.Nh ng m t tráI ngư c nhau ó phép bi n ch ng duy v t g i là m t i l p. V y,m t i l p là nh ng m t có nh ng c i m ,nh ng thu c tính, nh ng tính quy nh có khuynh hư ng bi n i trái ngư c nhau Ví d :trong nguyên t có i n tích dương và i n tích âm,trong sinh v t có ng hoá và d hoá,trong kinh t có quy lu t cung và c u,trong v t lí có quá trình ngưng t và bay hơi…. Các m t il pt nt i c l p, khách quan và ph bi n trong t t c các s v t ,hi n tư ng. Nhưng ch có nh ng m t i l p là t n t i th ng nh t trong cùng m t s v t như m t ch nh th , nhưng có khuynh hư ng phát tri n ngư c chi u nhau, bài tr , ph nh và chuy n hoá l n nhau (S chuy n hoá này t o thành ngu n g c ng l c, ng th i quy nh b n ch t, khuynh hư ng phát tri n c a s v t) thì có hai m t i l p như v y m i g i là hai m t i l p mâu thu n. Trong m t s v t hi n tư ng không ph I ch t n t i hai m t i l p mà có th t n t i nhi u m t i l p m t lúc.Các m t i l p t p nên mâu thu n bên trong s v t hi n tư ng.Quan h gi a các m t i l p g m hai m t :th ng nh t và u tranh 4
*S th ng nh t gi a các m t il p S th ng nh t c a các m t i l p là s nương t a vào nhau ,không tách r i nhau gi a các m t i l p,s t n t i c a m t này ph I l y s t n t i c a m t kia làm ti n . Các m t i l p trong m t s v t hi n tư ng mà không có s th ng nh t thì không th t o thành s v t.S th ng nh t này là s th ng nh t t bên trong,do nhu c u t n t i ,nhu c u v n ng và phát tri n c a các m t i l p,n u b phá hu thì s v t không còn t n t i n a. Và n u thi u m t trong hai m t i l p chính t o thành s v t thì nh t nh không có s t n t i c a s v t. B i v y s th ng nh t c a các m t i l p là i u ki n không th thi u ư c cho s t n t i c a b t kỳ s v t hi n tư ng nào. Ví d : L c lư ng s n xu t - quan h s n xu t trong phương th c s n xu t. Khi l c lư ng s n xu t phát tri n thì cùng v i nmó quan h s n xu t cũng phát tri n. Hai hình th c này chính là i u ki n ti n cho s phát tri n c a phương th c s n xu t. Nhưng trong quan h c a l c lư ng s n xu t và quan h s n xu t ph i tho mãn m t s yêu c u sau: - Th nh t: ó ph i là m t khái ni m chung nh t ư c khai quát t các m t phù h p khác nhau ph n ánh ư c banr ch t c a s phù h p c a l c lư ng s n xu t và quan h s n xu t. - Th hai: ó ph i là m t khái ni m “ ng” ph n ánh ư c tr ng thái bi n i thư ng xuyên c a s v n ng, phát tri n trong quan h c a quan h s n xu t và l c lư ng s n xu t. - Th ba: ó ph i là m t khái ni m có ý nghĩa th c ti n. Ngoài ý nghĩa nh n th c, khái ni m v s phù h p c a quan h s n xu t và l c lư ng s n 5
xu t ư c coi là tho áng phái có tác d ng nh hư ng, ch d n cho vi c xây d ng quan h s n xu t, sao cho nh ng quan h s n xu t có kh năng phù h p cao nh t v i l c lư ng s n xu t. Theo nghĩa h p s th ng nh t ư c hi u là s ng nh t ,s phù h p,s tác ng ngang nhau,hay nói cách khác là gi a các m t i l p có các i m gi ng nhau.Th ng nh t trong trư ng h p này ư c hi u như là m t tr ng tháI mà nh ng y u t chung c a hai m t i l p gi vai trò chi ph i. ó là m t tr ng tháI cân b ng c a mâu thu n.Tuy nhiên , khái ni m th ng nh t này ch mang tính tương i,t m th i. *S u tranh gi a các m t il p u tranh gi a các m t i l p là s tác ng qua l i theo xu hư ng bài tr ph nh l n nhau S u tranh chuy n hoá, bài tr , ph nh l n nhau gi a các m t trong th gi i khách quan th hi n dư i nhi u hình th c khác nhau,tuỳ thu c vào tính ch t ,vào m i quan h qua l i gi a các m t i l p và tuỳ i u ki n c th di n ra cu c u tranh gi a chúng. u tranh trongm i lĩnh v c ,m i th i kì l ch s ,m i trình ,và b n thân t ng mâu thu n cũng khác nhau. Qúa trình u tranh c a các m t i l p ư c chia làm nhi u giai o n:lúc u m i xu t hi n mâu thu n ch là s khác nhau căn b n ,nhưng thưo xu hư ng trái ng oc nhau. T t nhiên không ph i b t kỳ s khác nhau nào cũng ư c g i là mâu thu n. Ch có nh ng khác nhau t n t i trong m t s v t nhưng liên h h u cơ v i nhau, phát tri n ngư c chi u nhau, t o thành ng l c bên trong c a s phát tri n thì hai m t i l p ây m i hình thành bư c u cu m t mâu thu n..S khác nhau ó ngày càng phát tri n và i n i l p. Khi hai m t i l p xung t gay g t ã i u ki n ,mâu thu n n y sinh và yêu c u ph i gi i quy t mâu thu n . 6
Ví d : L c lư ng s n xu t và quan h s n xu t trong giai c p có i kháng mâu thu n gi a l c lư ng s n xu t tiên ti n v i quan h s n xuât l c h u kìm hãm nó di n ra r t quy t li t và gay g t. Ch thông qua các cu c cách m ng xã h i b ng r t nhi u hình th c, k c b o l c m i có th gi i quy t mâu thu n m t cách căn b n.K t qu c a quá trình u tranh là c hai cùng m t ho c m t m t m t còn,ho c c hai cùng còn ho c chúng chuy n hoá l n nhau S u tranh mang tính tuy t i ,khi m t mâu thu n ư c gi i quy t thì mâu thu n m i l i n y sinh. u tranh di n ra thư ng xuyên, liên t c trong su t quá trình t n t i c a s v t,k c trong tr ng thái s v t n nh, cũng như khi chuy n hoá nh y v t v ch t *S chuy n hoá gi a các m t il p S chuy n hoá gi a các m t i l p là t t y u ,là k t qu c a s u tranh gi a hai m t i l p khi mâu thu n ư c gi i quy t. Hình th c chuy n hoá r t a d ng:chuy n hoá m t ph n ho c toàn b Không ph i b t kỳ s u tranh nào c a các m t i l p u d n n s chuy n hoá gi a chúng. Ch có s u tranh c a các m t i l p ph t tri n n m t trình nh t nh, h i các i u ki n càn thi t m i d n n chuy n hoá, bài tr và ph nh nhau. Trong gi i t nhiên, chuy n hoá c a các m t i l p thư ng di n ra m t cách t phát, còn trong xã h i, chuy n hoá c a các m t i l p nh t thi t ph i di n ra thông qua ho t ng có ý th c c a con ngư i. Do ó, không nên hi u s chuy n hoá l n nhau gi a các m t i l p ch là s hoán i v trí m t cách ơn gi n, máy moc. Thông thư ng thì mâu thu n chuy n hoá theo hai phương th c: + Phương th c th nh t: M t i l p này chuy n hoá thành m t i l p kia nhưng trình cao hơn xét v phương di n ch t c a s v t. 7
Ví d : L c lư ng s n xu t và quan h s n xu t trong xã h i phong ki n u tranh chuy n hoá l n nhau hình thành quan h s n xu t m i là quan h s n xu t tư b n ch nghĩa và l c lư ng s n xu t m i trình cao hơn. + Phương th c th hai: C hai m t i l p chuy n hoá l n nhau thành hai m t i l p m i hoàn toàn. Ví d : N n kinh t Vi t Nam chuy n t n n kinh t k ho ch hoá t p trung, quan liêu, bao c p sang cơ ch th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c theo nh hư ng xã h i ch nghĩa. *Mâu thu n là ngu n g c, ng l c c a s v n ng và phát tri n Có nhi u hình th c u tranh nhưng tính ch t chung,cơ b n c a m i cu c u tranh là i n cái m i ,xoá b cái cũ,cái không phù h p. . C như th , u tranh gi a các m t i l p làm cho s v t bi n i không ng ng t th p lên cao.V y, u tranh là ng l c c a s phát tri n.Lênin kh ng nh “s phát tri n là m t cu c u tranh gi a các m t ôi l p”. V y, Mâu thu n là hi n tư ng khách quan và ph bi n. Trong m t mâu thu n có s th ng nh t c a các m t không tách r i s u tranh c a chúng, b t c m t s th ng nh t nào c a các m t i l p mang tính ch t t m th i tương i còn s u tranh là tuy t i. u tranh gi a các m t i l p là ngu n g c c a s phát tri n. 2,CƠ S TH C T Quan i m c a ng v phát tri n kinh t hàng hoá nhiêù thành ph n 8
Theo quan i m c a i h i VI c a ng n nay, theo ư ng l i i m i, t nư c ta ã t ng bư c chuy n sang nên kinh t th trư ng v i nh hư ng xã h i ch nghĩa. Xét v th i gian, dư i góc kinh t th trư ng, tư duy c a chúng ta cũng ư c i m i qua nhi u bư c. Bư c I: Th a nh n cơ ch th trư ng nhưng không coi n n kinh t c a ta là kinh t th trư ng. Nói cơ ch th trư ng là ch nói v m t cơ ch qu n lý ch không ph i nói v toàn b c i m, tính ch t và n i dung c a n n kinh t . Do ó, trong khi phê phán nghiêm kh c cơ ch qu n lý t p trung, quan liêu, bao c p và ra ch trương i m i qu n lý kinh t (m t b ph n c a ư ng l i i m i toàn di n), i h i VI kh ng nh: “th c ch t c a cơ ch m i v qu n lý kinh t là cơ ch k ho ch hóa theo phương th c h ch toán kinh doanh xã h i ch nghĩa, úng nguyên t c t p trung dân ch Phát tri n thêm m t bư c, i h i VII (qua Cương lĩnh) ã xác nh n n kinh t c a ta là “n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n theo nh hư ng xã h i ch nghĩa, v n hành theo cơ ch th trư ng, có s qu n lý c a nhà nư c”. Bư c II: Coi kinh t th trư ng không ph i là cái riêng có c a ch nghĩa tư b n, không i l p v i ch nghĩa xã h i. H i ngh i bi u toàn qu c gi a nhi m kỳ khóa VII (tháng 1/1994) nh n nh: Cơ c u kinh t nhi u thành ph ang hình thành. Và cơ ch th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c theo nh hư ng xã h i ch nghĩa ang tr thành cơ ch v n hành c a n n kinh t . Có nghĩa là n n kinh t c a ta là n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, theo nh hư ng xã h i ch nghĩa, còn có ch v n hành c a n n kinh t ó là cơ ch th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c. 9
G n cu i nhi m kỳ i h i VII, t i m t ngh quy t c a B Chính tr v công tác lý lu n ã nh n nh: “Th trư ng và kinh t th trư ng không ph i là cái riêng có c a ch nghĩa tư b n mà là thành t u chung c a văn minh nhân lo i”. Theo nh n nh này, th trư ng, kinh t th trư ng ã t ng t n t i và phát tri n qua nh ng phương th c s n xu t khác nhau. Nó có trư c ch nghĩa tư b n, trong ch nghĩa tư b n và c sau ch nghĩa tư b n. N u trư c ch nghĩa tư b n nó v n ng và phát tri n m c kh i phát, manh nha, còn trình th p thì trong xã h i tư b n ch nghĩa, nó tt i nh cao n m c chi ph i toàn b cu c s ng c a con ngư i trong xã h i ó, làm cho ngư i ta nghĩa r ng nó chính là ch nghĩa tư b n. Như v y, trong th i kỳ quá t ch nghĩa tư b n lên ch nghĩa xã h i, kinh t th trư ng còn t n t i là t t y u. V n ây là li u kinh t th trư ng có i l p v i ch nghĩa xã h i không, và li u vi c xây d ng ch nghĩa xã h i có i n ph nh kinh t th trư ng r i t o nên m t n n kinh t hoàn toàn khác v ch t là kinh t xã h i ch nghĩa, n n kinh t v n ng theo các quy lu td d c thù c a ch nghĩa xã h i hay không? Câu tr l i là không. Quan i m này cũng chính là quan i m c a i h i VIII (1996) khi i h i ch trương: “Xây d ng n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, v n hành theo cơ ch th trư ng i ôi v i tăng cư ng vai trò qu n lý c a Nhà nư c theo nh hư ng, xã h i ch nghĩa”. Bư c III: Coi kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa là mô hình kinh t t ng quát c a nư c ta trong th i kỳ quá . i h i IX c a ng (2001) ghi rõ: ng và Nhà nư c ta ch trương th c hi n nh t quán và lâu dài chính sách phát tri n n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, v n ng theo cơ ch th trư ng, có s qu n lý c a nhà nư c theo nh hư ng xã h i ch nghĩa, ó chính là n n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa. M c ích c a n n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa là phát tri n l c lư ng s n 10
xu t, phát tri n kinh t xây d ng cơ s v t ch t – k thu t c a ch nghĩa xã h i, nâng cao i s ng nhân dân. Phát tri n l c lư ng s n xu t hi n ig n li n v i xây d ng quan h s n xu t m i phù h p trên c ba m t: s h u, qu n lý và phân ph i. Kinh t th trư ng nh hư ng xã h i có nhi u hình th c s h u, nhi u thành ph n kinh t , trong ó kinh t nhà nư c gi vai trò ch o, kinh t nhà nư c cùng v i kinh t t p th ngày càng tr thành n n t ng v ng ch c. Theo Ngh quy t c a i h i IX, các thành ph n kinh t kinh doanh theo pháp lu t u là b ph n c u thành quan tr ng c a n n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa. Các thành ph n ó bao g m c kinh t nhà nư c, kinh t t p th , kinh t cá th ti u ch , kinh t tư b n tư nhân, kinh t tư b n nhà nư c và kinh t có v n u tư nư c ngoài. Bư c IV: G n kinh t th trư ng c a nư c ta v i n n kinh t th trương toàn c u hóa, h i nh p kinh t qu c t ngày càng sâu và y hơn. ih iXc a ng ch trương: “Ti p t c hoàn thi n th ch kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa”. B n n i dung quan tr ng nh t là: n m v ng nh hư ng xã h i ch nghĩa trong n n kinh t nư c ta, nâng cao vai trò và hoàn thi n qu n lý c a Nhà nư c, phát tri n ng b và qu n lý có hi u qu s v n hành các lo i th trư ng cơ b n theo cơ ch c nh tranh lành m nh, phát tri n m nh các thành ph n kinh t và các lo i hình s n xu t, kinh doanh. II. TH C TR NG V N PHáT TRI N KINH T HàNG HOá NHI U THàNH PH N VI T NAM 1.TÍNH T T Y U C A N N KINH T HÀNG HÓA NHI U THÀNH PH N VI T NAM 11
S t n t i nhi u thành ph n kinh t trên là t t y u khách quan , ư c quy t nh b i : -S phát tri n c a l c lư ng s n xu t còn trình th p ,không ng u ,tương ng v i m i trình t t y u có m t ki u quan h kinh t .Do ó ,n n kinh t xét v phưong di n cơ c u kinh t xã h i ,ph I là kinh t nhi u thành ph n.V y n n kinh t nhi u thành ph n là phù h p v i trình l c lư ng s n xu t .S phù h p này , n lư t nó l i thúc y tăng năng su t lao ng ,tăng trư ng kinh t ,t o i u ki n nâng cao hi u qu kinh t trong các thành ph n và trong toàn b n n kinh t qu c dân. Các thành ph n kinh t không t n t i bi t l p mà có quan h h u cơ v i nhau ,t o thành cơ c u kinh t . -M t s thành ph n kinh t m i xu t hi n trong quá trình c I t o và xây d ng XHCN như kinh t nhà nư c ,kinh t t p th ,kinh t tư b n nhà nư c S t n t i kinh t nhi u thành ph n không ch là t t y u mà còn em l i nhi u l i ích thi t th c như :gi I phóng s c lao ng ,khai thác và phat huy ngu n l cc a t nư c qua vi c khai thác và s d ng có hi u qu s c m nh t ng h p ,t o vi c làm,kích thích ng l c c nh tranh và phát tri n kinh t th trư ng ,thúc y i m i kĩ thu t và công ngh ,t o ti n kh c ph c tình tr ng c quy n,phát tri n l c lư ng s n xu t ,gi m s căng th ng v cung c u hàng hoá ,nâng cao i s ng c a nhân dân -Trong i u ki n qu c t hoá i s ng kinh t , nhà nư c XHCN ph I ti n hành h p tác u tư v i nư c ngoài .Do ó ,t t y u ph I cùng v i nhà nư c tư b n,các công ty trong và ngoài nư c ti n hành h p tác kinh doanh ,t o l p l c lư ng kinh t dân t c ,làm ra i và phát tri n thành ph n kinh t có v n u tư nư c ngoài và kinh t tư b n nhà nư c Kh ng nh s t n t i n n kinh t nhi u thành ph n VI T NAM , ng ta nêu quan i m :”chính sách kinh t nhi u thành ph n có ý nghĩa chi n lư c lâu dài ,có tính quy lu t t s n xu t nh I lên ch nghĩa xã h i và th hi n 12
tinh th n dân ch v kinh t b o m cho m ingư i ư c t do làm ăn theo pháp lu t “.Nhà nư c c n có chính sach phù h p v i t ng thành ph n kinh t nh m thúc y l c lư ng s n xu t phat tri n và nâng cao hi u qu kinh t xã h i 2,§Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë VIÖT NAM *N n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa nư c ta hi n nay có 5 thành ph n -kinh t nhà nư c -kinh t t p th -kinh t tư nhân: bao g m kinh t cá th , ti u ch ,tư b n tư nhân -kinh t tư b n nhà nư c -kinh t có v n u tư nư c ngoài *Trong ó thành ph n kinh t nhà nư c gi vai trò ch o ,là l c lư ng v t ch t quan tr ng và là công c nhà nư c nh hư ng và i u ti t vĩ mô n n kinh t . Ch công h u dư i hình th c kinh t nhà nư c hi n nay là tiêu bi u cho nhân t xã h i ch nghĩa c a n n kinh t th trư ng nư c ta. Tuy nhiên, nhân t ó không t n t i bi t l p, mà an xen, xâm nh p vào các thành ph n kinh t khác, t o nên nh ng m m m ng xã h i ch nghĩa trong lòng các thành ph n kinh t tư nhân; thông qua nh ng hình th c kinh t quá c a ch nghĩa tư b n nhà nư c. *Các thành ph n kinh t cùng phát tri n lâu dài h p tác và c nh tranh lành m nh .Phát tri n kinh t hàng hoá nhi u thành phàn I ôI v i tăng cư ng qu n lí c a nhà nư c v kinh t xã h i . *N n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n nư c ta v a v n ng theo cơ ch th trư ng ,v a theo nh hư ng xã hôI ch nghĩa 13
Trong cơ ch th trư ng,cá ch th kinh t có tính c l p,có quy n t ch trong s n xu t kinh doanh.Gía c do th trư ng quy t nh ,h th ng th trư ng ư c phát tri n y và có tác d ng làm cơ s cho vi c phân ph i các ngu n l c kinh t vào trong các ngành và lĩnh v c .N n kinh t v n ng theo cơ ch th trư ng khách quan Tuy nhiên , S v n ng c a n n kinh t hàng hóa theo cơ ch th trư ng không th nào gi i quy t h t các v n do chính cơ ch ó và b n than i s ng kinh t - xã h i t ra. Nh ng tình tr ng và hi n tư ng trên nh ng m c khác nhau, tr c ti p hay giàn ti p u có s tác ng ngư c l i làm c n tr s phát tri n "bình thư ng" c a m t xã h i nói chung và n n kinh t hàng hóa nói riêng. Vì v y s tác ng c a Nhà nư c – m t ch th có kh năng nh n th c và v n d ng các quy lu t khác vào n n kinh t là m t t t y u c a s phát tri n kinh t - xã h i. Thi u s can thi p c a nhà nư c vào n n kinh t cho n n kinh t th trư ng t do ho t ng, thì vi c i u hành n n kinh t nư c ta s không có hi u qu 3.NH NG THÀNH CÔNG SAU HƠN 20 NĂM XÂY D NG N N KINH T HÀNG HOÁ NHI U THÀNH PH N 3.1- N n kinh t tt c tăng trư ng khá cao, năm sau cao hơn năm trư c T ng s n ph m trong nư c (GDP) 5 năm (2001 - 2005) tăng bình quân 7,5%/năm. Năm 2005, GDP theo giá hi n hành ư c t 838 nghìn t ng, bình quân u ngư i trên 10,0 tri u ng (tương ương kho ng 640 USD). Nông nghi p ti p t c phát tri n khá. Năng su t, s n lư ng và hàm lư ng công ngh trong s n ph m nông nghi p và nuôi tr ng thu s n tăng áng k ; an ninh lương th c qu c gia ư c b o m; m t s s n ph m xu t kh u chi m ư c v trí cao trên th trư ng th gi i, bình quân lương th c u 14
ngư i t ng.Tr ng r ng, chăm sóc và b o v r ng ã có bư c ti n.K t c u h t ng ti p t c ư c u tư nhi u hơn. B m t nông thôn, i s ng nông dân, k c mi n núi, vùng dân t c thi u s , có bư c ư c c i thi n. Chương trình xây d ng c m tuy n dân cư và nhà vư t lũ ng b ng sông C u Long t ư c k t qu bư c u. Công nghi p và xây d ng liên t c tăng trư ng cao. Công nghi p có bư c chuy n bi n tích c c v cơ c u s n xu t, ch t lư ng s n ph m và s c c nh tranh. Giá tr s n xu t công nghi p năm 2007 ư c t 574 nghìn t ng, tăng 17,1% so v i năm 2006; trong ó, khu v c ngoài qu c doanh tăng 20,9%, khu v c có v n u tư nư c ngoài tăng 18,2% và khu .v c doanh nghi p nhà nư c tăng 10,3%.. M t s s n ph m công nghi p ã c nh tranh ư c trên th trư ng trong và ngoài nư c. Ngành xây d ng có năng l c xây d ng tăng khá nhanh và có bư c ti n áng k theo hư ng hi n i; vi c xây d ng ô th , xây d ng nhà t nhi u k t qu . D ch v có bư c phát tri n c v quy mô, ngành ngh , th trư ng và có ti n b v hi u qu v i s tham gia c a nhi u thành ph n kinh t . Giá tr s n xu t c a các ngành d ch v tăng. D ch v v n t i tăng nhanh, áp ng ngày càng t t hơn nhu c u. Bưu chính - vi n thông phát tri n nhanh theo hư ng hi n ®¹i. Các ngành v n t i hàng hóa, m ng lư i và d ch v bưu chính, vi n thông, internet trong nư c và qu c t , các d ch v tài chính, ngân hàng, b o hi m… u phát tri n khá . 3.2- Cơ c u kinh t ti p t c chuy n d ch theo hư ng công nghi p hoá, hi n i hoá V cơ c u ngành, t tr ng công nghi p và xây d ng trong GDP tăng; t tr ng nông, lâm nghi p và th y s n ã .Cho n năm 2007, ch t lư ng tăng 15
trư ng c a n n kinh t t ng bư c ư c nâng lên th hi n trên các ch s tăng trư ng cao, duy trì t c n nh trên m i lĩnh v c kinh t . Cơ c u kinh t có bư c chuy n d ch tích c c theo hư ng tăng t tr ng công nghi p, xây d ng d ch v và gi m t tr ng khu v c nông nghi p (khu v c nông nghi p chi m 20%; công nghi p và xây d ng chi m 41,5%, d chv 38,1%. Trong t ng ngành kinh t ã có nh ng chuy n d ch tích c c v cơ c u s n xu t, cơ c u công ngh theo hư ng ti n b , hi u qu , g n s n xu t v i th trư ng. Cơ c u kinh t vùng ã có bư c i u ch nh theo hư ng phát huy l i th so sánh c a t ng vùng; các vùng kinh t tr ng i m, khu công nghi p, khu kinh t và vùng s n xu t chuyên môn hoá cây tr ng, v t nuôi ang phát tri n khá nhanh, óng góp quan tr ng vào s tăng trư ng c a n n kinh t . Cơ c u lao ng ã có s chuy n i tích c c g n li n v i quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t . T tr ng lao ng c a ngành công nghi p và xây d ng ngành d ch v tăng, lao ng trong các ngành nông, lâm nghi p và th y s n gi m. Cơ c u thành ph n kinh t ti p t c chuy n d ch theo hư ng phát huy ti m năng c a các thành ph n kinh t và an xen nhi u hình th c s h u. Khu v c kinh t nhà nư c ang ư c t ch c l i, i m i, chi ph i nhi u ngành kinh t then ch t và t p trung hơn vào nh ng lĩnh v c ch y u c a n n kinh t . Kinh t dân doanh phát tri n khá nhanh, ho t ng có hi u qu trên nhi u lĩnh v c, óng góp quan tr ng cho phát tri n kinh t - xã h i, nh t là gi i quy t vi c làm và c i thi n i s ng nhân dân; trong ó, kinh t h p tác và h p tác xã phát tri n khá a d ng Kinh t có v n u tư nư c ngoài có t c tăng trư ng tương i caolà c u n i quan tr ng v i th gi i v chuy n giao công ngh , 16
giao thương qu c t . Kinh t tư nhân phát tri n không h n ch v quy mô và a bàn ho t ng trong nh ng ngành ngh mà pháp lu t không c m 3.3- V n u tư toàn xã h i tăng khá nhanh V n u tư toàn xã h i tăng khá nhanh. V n u tư c a dân tăng nhanh. u tư ã t p trung hơn cho nh ng m c tiêu quan tr ng. Quy mô v n u tư các vùng u tăng; vùng nghèo, xã nghèo ư c Nhà nư c quan tâm u tư nhi u hơn. V n u tư t ngân sách nhà nư c ã t p trung cho vi c xây d ng k t c u h t ng kinh t , xã h i, phát tri n ngu n nhân l c, xoá ói, gi m nghèo, h tr các vùng khó khăn. V n u tư c a doanh nghi p tăng nhanh, không ch phát tri n s n xu t công nghi p, nông nghi p và d ch v mà còn tham gia u tư xây d ng k t c u h t ng, xây d ng ô th . V n h tr phát tri n chính th c (ODA), v n u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) ti p t c ư c duy trì và tăng thêm, t o nhi u công trình k t c u h t ng và s n ph m xu t kh u. Không ch có ngu n v n ngân sách nhà nư c tăng lên mà ngu n v n huy ng t xã h i cho u tư phát tri n cũng r t kh quan .Năm 2007 kho ng 462,2 nghìn t ng, b ng 40,5% GDP, tăng 15,9% so v i năm 2006; trong ó ngu n v n t khu v c dân cư và tư nhân chi m 34,4% t ng v n u tư toàn xã h i, tăng 19,5% so v i năm 2006. u tư ã làm tăng áng k năng l c s n xu t, kinh doanh, t o nhi u s n ph m có s c c nh tranh, hoàn thành và ưa vào s d ng nhi u công trình k t c u h t ng kinh t , xã h i, trong ó có nhi u công trình l n, tăng cư ng ti m l c và cơ s v t ch t - k thu t c a n n kinh t . 3.4- Th ch kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa ư c xây d ng bư c u, kinh t vĩ mô cơ b n n nh 17
H th ng pháp lu t, chính sách và cơ ch v n hành n n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa ư c xây d ng tương i ng b ; ho t ng c a các lo i hình doanh nghi p và b máy qu n lý nhà nư c ư c im i m t bư c quan tr ng. M t s lo i th trư ng m i hình thành; các lo i th trư ng hàng hoá, d ch v , lao ng, khoa h c và công ngh , tài chính, b t ng s n có bư c phát tri n phù h p v i cơ ch m i,gi ư c các cân i kinh t vĩ mô cơ b n n nh, t o môi trư ng và i u ki n c n thi t cho s phát tri n kinh t . Qu ti t ki m tăng cao, nh ó ã có i u ki n v a y m nh u tư phát tri n, v a c i thi n i s ng nhân dân.Ti m l c tài chính nhà nư c ngày càng ư c tăng cư ng.Chính sách ti n t ư c i u hành linh ho t hơn, giá tr ng ti n cơ b n n nh; cán cân thanh toán qu c t gi ư c cân b ng, d tr ngo i t tăng d n, gi m ư c t l n x u trong t ng dư n tín d ng; n Chính ph và n qu c gia v n trong gi i h n an toàn. Ngân hàng nhà nư c, h th ng Ngân hàng thương m i, Qu h tr phát tri n và các qu u tư, ngân hàng chính sách, th trư ng ch ng khoán, h th ng tín d ng nhân dân ư c ch n ch nh, có bư c phát tri n, hi u qu ho t ng t t hơn. 3.5- H i nh p kinh t qu c t và kinh t i ngo i có bư c ti n m i r t quan tr ng Quan h kinh t gi a nư c ta v i các nư c và các t ch c qu c t ư cm r ng; vi c th c hi n các cam k t v Khu v c m u d ch t do ASEAN (AFTA), Hi p nh thương m i Vi t Nam - Hoa Kỳ, quá trình àm phán gia nh p T ch c thương m i th gi i (WTO) và th c hi n các hi p nh h p tác a phương, song phương khác ã góp ph n t o ra m t bư c phát tri n m i r t quan tr ng v kinh t i ngo i, nh t là xu t kh u. 18
Xu t kh u, nh p kh u tăng nhanh. Kim ng ch xu t kh u năm 2007 ư c t 48.387 t USD, vư t 3,4% k ho ch và tăng 21,5% so trư c. Th trư ng xu t kh u ư c m r ng sang m t s nư c và khu v c, nh t là Hoa Kỳ. Vi t Nam ã tr thành thành viên th 150 c a t ch c thương m i th gi i WTO vào ngày 11/01/2007 4.CÁC H N CH TRONG QUÁ TRÌNH XÂY D NG N N KINH T HÀNG HOÁ NHI U THÀNH PH N . 4.1)Ch t lư ng phát tri n kinh t - xã h i và năng l c c nh tranh c a n n kinh t còn kém . Tăng trư ng kinh t ch y u d a vào các nhân t phát tri n theo chi u r ng, vào nh ng ngành và nh ng s n ph m truy n th ng, công ngh th p, tiêu hao v t ch t cao, s d ng nhi u tài nguyên, v n và lao ng. Năng su t lao ng tăng ch m và còn th p so v i nhi u nư c trong khu v c. Kh năng c nh tranh c a n n kinh t còn kém; chi phí kinh doanh cao, ch t lư ng và hi u qu còn th p Chưa th c hi n th t t t vi c k t h p tăng trư ng kinh t v i ti n b và công b ng xã h i. Môi trư ng nhi u nơi b ô nhi m n ng, nh hư ng nghiêm tr ng n ch t lư ng cu c s ng.Ngu n l c c a t nư c chưa ư c s d ng có hi u qu cao, tài nguyên, t ai và các ngu n v n c a Nhà nư c còn b lãng phí, th t thoát nghiêm tr ng. Các ngu n l c trong dân còn nhi u ti m năng chưa ư c phát huy. 4.2)Cơ c u kinh t chuy n d ch ch m V chuy n d ch cơ c u ngành: M c dù có t c tăng cao trong nh ng năm g n ây, nhưng t tr ng d ch v trong GDP còn th p, các lo i d ch v cao c p, có giá tr tăng thêm l n chưa phát tri n m nh. Trong nông nghi p, s n xu t chưa g n k t ch t ch và có hi u qu cao v i th trư ng; vi c ưa khoa 19
h c, công ngh vào s n xu t còn ch m; công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn v n còn lúng túng. Trong công nghi p, ít s n ph m có hàm lư ng công ngh và tri th c cao; công nghi p công ngh cao phát tri n ch m; m t s s n ph m công nghi p có s n lư ng l n còn mang tính gia công, l p ráp, giá tr n i a tăng ch m; công nghi p b tr kém phát tri n; t c i m i công ngh còn ch m Các vùng kinh t tr ng i m chưa phát huy ư c các th m nh i nhanh hơn vào cơ c u kinh t hi n i. Chính sách h tr các vùng kém phát tri n chưa áp ng ư c yêu c u. S liên k t vùng chưa ư c quan tâm úng m c, hi u qu th p. Các thành ph n kinh t phát tri n chưa tương x ng v i ti m năng. Chưa t o ư c y môi trư ng h p tác, c nh tranh bình ng gi a các thành ph n kinh t ; chưa khai thác t t các ngu n l c trong nư c và ngư i Vi t Nam nư c ngoài u tư phát tri n s n xu t, kinh doanh. Vi c s p x p, i m i, phát tri n doanh nghi p nhà nư c còn ch m, hi u qu ho t ng c a doanh nghi p nhà nư c còn th p. Kinh t tư nhân chưa ư c t o i u ki n thu n l i phát tri n, quy mô còn nh , s c c nh tranh còn y u và chưa ư c qu n lý t t. Kinh t t p th kém h p d n và phát tri n ch m, còn nhi u lúng túng. Kinh t có v n u tư nư c ngoài phát tri n chưa tương x ng v i ti m năng, vi c thu hút u tư nư c ngoài còn kém so v i m t s nư c trong khu v c. Vi c xây d ng n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n hi n nay nư c ta m i giai o n u, xu t phát i m còn th p, n n kinh t hàng hoá chưa phát tri n; s n xu t còn mang n ng tính t nhiên, t cung, t c p. Th hi n cơ s v t ch t, k thu t nghèo nàn l c h u, chưa áp ng ư c yêu c u phát tri n kinh t nói chung và t ng thành ph n kinh t nói riêng. Nhìn chung, s n xu t còn th công; năng su t lao ng th p, kh i lư ng ít, ch t lư ng và t 20