Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú (DTNT) Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu hệ thống lý luận và nghiên cứu thực trạng quản lý giáo dục luật GTĐB, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn, thông qua đó nâng cao chất lượng giáo dục Luật giao thông đường bộ trong Nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú (DTNT) Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRIỆU THỊ DUYÊN QUẢN LÝ GIÁO DỤC LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ DÂN TỘC NỘI TRÚ BẮC KẠN, TỈNH BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - NĂM 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRIỆU THỊ DUYÊN QUẢN LÝ GIÁO DỤC LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ DÂN TỘC NỘI TRÚ BẮC KẠN, TỈNH BẮC KẠN Ngành: Quản lý giáo dục Mã ngành: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Đinh Đức Hợi THÁI NGUYÊN - NĂM 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả luận văn Triệu Thị Duyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo - TS. Đinh Đức Hợi, người thầy đã tận tình hướng dẫn em trong suốt quá trình làm luận văn. Em xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Khoa Tâm lí Giáo dục, Phòng Đào tạo Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn, phòng công tác học sinh - sinh viên, Đoàn trường, cán bộ quản lý, giáo viên đã giúp đỡ, chia sẻ, cung cấp cho tôi nhiều tư liệu, thông tin cũng như đóng góp cho tôi nhiều ý kiến quý báu để hoàn thành luận văn này. Dù đã rất cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những thiếu xót, tác giả mong nhận được sự góp ý của quý thầy, cô giáo và các bạn. Trân trọng! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả luận văn Triệu Thị Duyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 4 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 5. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 5 6. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 5 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 7 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ DÂN TỘC NỘI TRÚ ......................................................................................... 8 1.1. Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề........................................................ 8 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................... 8 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước.............................................................. 10 1.2. Một số khái niệm công cụ........................................................................... 15 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục ........................................................................ 15 1.2.2. Giao thông đường bộ và Luật giao thông đường bộ ............................... 16 1.2.3. Giáo dục Luật giao thông đường bộ ........................................................ 18 1.2.4. Quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú .................................................................................. 19 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3. Lý luận về giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú .................................................................................. 20 1.3.1. Đặc điểm của lứa tuổi thanh thiếu niên ................................................... 20 1.3.2. Mục tiêu giáo dục Luật giao thông đường bộ ......................................... 24 1.3.3. Nội dung giáo dục Luật giao thông đường bộ ......................................... 25 1.3.4. Phương pháp giáo dục Luật giao thông đường bộ .................................. 26 1.3.5. Con đường giáo dục luật giao thông đường bộ ....................................... 27 1.4. Lý luận về quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú ............................................................... 29 1.4.1. Lập kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú ............................................................... 29 1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú ..................................... 31 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú ..................................... 33 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú ..................................... 34 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú .......................................... 35 1.5.1. Trình độ và kinh nghiệm quản lý giáo dục của cán bộ quản lý............... 35 1.5.2. Sự phối hợp của các lực lượng bên trong nhà trường ............................. 35 1.5.3. Các văn bản chỉ đạo của cấp trên đối với công tác giáo dục luật giao thông đường bộ .................................................................................................. 36 1.5.4.Môi trường kinh tế, văn hoá xã hội .......................................................... 36 1.5.5. Gia đình ................................................................................................... 37 1.5.6. Sự tham gia của các lực lượng bên ngoài nhà trường ............................. 37 1.5.7. Sự tham gia của các tổ chức chính trị trong nhà trường.......................... 37 1.5.8. Nhận thức và ý thức của giáo viên đối với công tác giáo dục Luật giao thông đường bộ .................................................................................................. 38 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.5.9. Nhận thức của học sinh ........................................................................... 38 1.5.10. Cơ sở vật chất ........................................................................................ 38 Kết luận chương 1.............................................................................................. 40 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ GIÁO DỤC LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ DÂN TỘC NỘI TRÚ BẮC KẠN, TỈNH BẮC KẠN .................................... 41 2.1. Khái quát về khách thể khảo sát ................................................................. 41 2.1.1. Về kết quả đào tạo ................................................................................... 41 2.1.2. Ngành nghề đào tạo ................................................................................. 42 2.1.3.Chất lượng giáo viên ................................................................................ 42 2.2. Tổ chức khảo sát ......................................................................................... 42 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 42 2.2.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 43 2.2.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 43 2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lý kết quả ................................................... 43 2.2.5. Tiến trình khảo sát ................................................................................... 44 2.3. Thực trạng giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn................................................................... 45 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về tầm quan trọng của giáo dục Luật giao thông đường bộ trong nhà trường .............. 45 2.3.2. Thực trạng nội dung giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn ............................................... 49 2.3.3. Thực trạng phương pháp giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn........................................ 54 2.3.4. Thực trạng con đường giáo dục Luật giao thông đường bộ Luật giao thông đường bộ cho HS trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn ......... 57 2.4. Thực trạng quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn ............................................... 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.4.1. Lập kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh Trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn .............................................. 60 2.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh Trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn .................... 62 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho HS Trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn ................. 65 2.4.4. Kiểm tra kết quả thực hiện giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh Trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn ...................................... 67 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho HS trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn .................. 69 2.6. Đánh giá chung về khảo sát thực trạng ...................................................... 70 2.6.1. Những ưu điểm ........................................................................................ 70 2.6.2. Những hạn chế ......................................................................................... 71 2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế............................................................. 72 Kết luận chương 2.............................................................................................. 74 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ DÂN TỘC NỘI TRÚ BẮC KẠN, TỈNH BẮC KẠN ............................................. 75 3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp ................................................................. 75 3.1.1.Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích .......................................................... 75 3.1.2.Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý ............................................................. 75 3.1.3.Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ........................................................... 75 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 76 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi ......................................... 76 3.2. Một số biện pháp quản lý giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề DTNT Bắc Kạn ..................................................... 77 3.2.1.Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức về luật giao thông đường bộ cho cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh ........................................................................................................................... 77 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.2.2.Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch giáo dục luật giao thông đường bộ trong kế hoạch giáo dục tổng thể và toàn diện của trường cao đẳng nghề DTNT ................................................................................................................. 82 3.2.3. Tăng cường hiệu quả thực hiện giáo dục luật giao thông đường bộ qua các môn học chính khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp .................................. 88 3.2.4. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả công tác giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh trường cao đẳng nghề DTNT ............................. 92 3.2.5. Tăng cường phối kết hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường trong giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh trường cao đẳng nghề DTNT ........................................................................................................................... 99 3.3.Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................ 102 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ........... 103 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 103 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm .......................................................................... 103 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm .................................................................... 103 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................. 103 Kết luận chương 3............................................................................................ 107 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 108 1. Kết luận ........................................................................................................ 108 2. Khuyến nghị................................................................................................. 109 2.1. Đối với Sở Giáo dục và đào tạo Bắc Kạn................................................. 109 2.2. Đối với Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn .... 110 2.3. Đối với giáo viên Trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn ......... 110 2.4. Đối với Công an thành phố Bắc Kạn ........................................................ 111 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 112 PHẦN PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ATGT : An toàn giao thông CBQL : Cán bộ quản lý DTNT : Dân tộc nội trú GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GTĐB : Giao thông đường bộ HSSV : Học sinh-Sinh viên NXB : Nhà xuất bản QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục XHCN : Xã hội chủ nghĩa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, giáo viên về tầm quan trọng của giáo dục Luật giao thông đường bộ ............................................ 45 Bảng 2.2. Thực trạng nhận thức của học sinh về tầm quan trọng của giáo dục Luật giao thông đường bộ .......................................................... 47 Bảng 2.3. Đánh giá của CBQL và giáo viên về thực trạng nội dung giáo dục Luật giao thông đường bộ ................................................................. 49 Bảng 2.4. Đánh giá của học sinh về thực trạng nội dung giáo dục Luật giao thông đường bộ .................................................................................. 51 Bảng 2.5. Khảo sát CBQL và giáo viên về thực trạng phương pháp giáo dục Luật giao thông đường bộ ................................................................. 55 Bảng 2.6. Khảo sát học sinh về thực trạng phương pháp giáo dục Luật giao thông đường bộ .................................................................................. 55 Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL và giáo viên về thực trạng thực hiện con đường giáo dục Luật giao thông đường bộ ....................................... 58 Bảng 2.8. Đánh giá học sinh về thực trạng thực hiện con đường giáo dục Luật giao thông đường bộ ................................................................. 58 Bảng 2.9. Thực trạng lập kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề DTNT ................................. 60 Bảng 2.10. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh .................................................... 63 Bảng 2.11. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh .................................................... 65 Bảng 2.12. Thực trạng kiểm tra kết quả thực hiện giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề DTNT ...................... 67 Bảng 2.13. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề DTNT ............ 69 Bảng 3.1. Kế hoạch hoạt động tháng ................................................................. 86 Bảng 3.2. Đánh giá mức độ cấp thiết của biện pháp ....................................... 104 Bảng 3.3.Đánh giá tính khả thi của biện pháp ................................................. 104 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Cơ sở lí luận Trong đời sống xã hội, pháp luật giữ một vai trò đặc biệt quan trọng. Có thể nói, pháp luật là phương tiện không thể thiếu để bảo đảm cho sự tồn tại, phát triển của xã hội. Ngoài chức năng là một công cụ quản lý Nhà nước hữu hiệu, pháp luật còn là thước đo hành vi xã hội của con người và là công cụ để chúng ta kiểm nghiệm nhận thức, điều chỉnh xã hội. Một trong những đặc trưng của pháp luật là tính liên hệ mật thiết với các quy phạm xã hội khác, đặc biệt là các quy tắc đạo đức, tập quán và các quy phạm của các tổ chức xã hội. Các tư tưởng và quy tắc đạo đức tiến bộ luôn là cơ sở cho pháp luật. Việc giáo dục, trong đó có giáo dục ý thức trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, xã hội, thế giới tự nhiên hay ý thức pháp luật nói chung và ý thức về luật giao thông đường bộ là điều vô cùng quan trọng, mang tính chất sống còn đến sự tồn tại và phát triển của xã hội. Con người từ khi sinh ra cho đến lúc trưởng thành đều chịu sự tác động của giáo dục. Đó chính là giáo dục từ gia đình, nhà trường và xã hội. Bằng những nhận thức ban đầu do quan sát, tiếp xúc cùng với sự giáo dục, dần dần ý thức mới hình thành trong con người. Do đó, chúng ta có thể thấy được tầm quan trọng của việc xây dựng, hình thành ý thức luật giao thông đường bộ trong học sinh là một việc làm vô cùng khó khăn, nó đòi hỏi chúng ta phải có sự đầu tư, chuẩn bị thật kỹ càng và thật nghiêm túc ngay từ ban đầu. Tai nạn giao thông đường bộ đang là một vấn nạn của quốc gia. Đảng và Nhà nước ta hiện nay đã có nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông, hướng tới đảm bảo an toàn, trật tự giao thông, trong đó Đảng ta xác định giảm thiểu tai nạn giao thông đường bộ là vấn đề cốt lõi. Bởi vì tai nạn giao thông đường bộ chiếm đến 95% tổng các vụ tai nạn giao thông tại Việt Nam [6]. Theo đó, Luật Giao thông đường bộ đã được xây dựng và hoàn thiện, 1
các văn bản hướng dẫn thi hành cũng đã được xây dựng. Các nội dung về luật giao thông đường bộ đã được quy định tương đối rõ ràng. Để đảm bảo bảo an toàn giao thông đường bộ thì Đảng và Nhà nước đã xác định cần phải tăng cường công tác giáo dục pháp luật về giao thông đường bộ cho toàn dân, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác giáo dục pháp luật trong các nhà trường. Đối với các học sinh, ý thức tuân thủ luật và sự hiểu biết luật giao thông đường bộ là một nội dung quan trọng để đảm bảo an toàn cho các em khi tham gia giao thông đường bộ. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục luật đường bộ là một trong những nhiệm vụ cấp thiết của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đặc biệt là nhiệm vụ của các cơ sở giáo dục và đào tạo, các nhà trường. Học sinh với đặc điểm lứa tuổi thanh thiếu niên đang trong giai đoạn định hình nhân cách, phần nhiều học sinh đã chấp hành pháp luật tích cực song cũng có một bộ phận học sinh có những hành vi pháp luật lệch chuẩn, cần thiết phải giáo dục và điều chỉnh để một mặt các em phát triển nhân cách toàn diện, đi đúng hướng với mục đích giáo dục của nhà trường, mặt khác giảm thiểu các hành vi vi phạm pháp giao thông đường bộ. Để giáo dục luật giao thông đường bộ đúng với ý nghĩa là trang bị tri thức, cung cấp thông tin nhằm nâng cao ý thức và kiến thức luật, để từ đó hình thành lối sống tuân thủ luật, điều chỉnh hành vi của học sinh trong tham gia giao thông, công tác giáo dục luật giao thông đường bộ trong nhà trường cần phải được quan tâm một cách đầy đủ hơn, cần tiếp tục có sự đổi mới về nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục, trong đó bao gồm cả việc quản lý, phối hợp các lực lượng tham gia giáo dục luật giao thông. 1.2. Cơ sở thực tiễn Trong những năm gần đây, cùng với quá trình tăng trưởng kinh tế và cơ giới hóa phương tiện, tai nạn giao thông tại Việt Nam nói chung đã gia tăng đột biến và luôn ở mức độ báo động. Tỷ lệ người thiệt mạng trên 100.000 dân đang ở mức cao, xấp xỉ 10/100.000 dân [19]. Trong đó giao thông đường bộ vẫn là 2
phương thức gây tai nạn giao thông lớn nhất tại Việt Nam. Theo [19], số vụ tai nạn giao thông đường bộ chiếm tới 95% trong tổng số vụ tai nạn trong suốt một thập kỷ vừa qua tại Việt Nam, có nhiều địa phương giao thông đường bộ chiếm tới 98 - 99% số vụ và số người thiệt mạng. Tai nạn giao thông đường bộ để lại rất nhiều vấn đề cho xã hội, ngoài những thiệt hại trực tiếp về con người, tai nạn giao thông đường bộ còn để lại hàng loạt các hậu quả xã hội lâu dài như: Tổn thương về tinh thần và thiệt hại về vật chất, chi phí xã hội cho việc xử lý hậu quả, gây sức ép lên hệ thống y tế, và các hậu quả gián tiếp lên các thế hệ tiếp theo. Những hậu quả này diễn ra trong thời gian dài và có khả năng gây thiệt hại cho xã hội ở mức độ sâu rộng. Chính vì thế công tác giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh, sinh viên tại các trường giữ một vị trí, một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình giảm thiểu tai nạn giao thông đường bộ. Trên tinh thần đó, chính phủ đã chỉ đạo các bộ, các cấp, các ngành phối hợp thực hiện giáo dục luật đường bộ cho học sinh, sinh viên. Bộ giáo dục và đào tạo đã đưa giáo dục luật nói chung và giáo giục pháp luật đường bộ vào chương trình học tập chính khoá trong các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, hiệu quả giáo dục luật giao thông đường bộ chưa cao, sự hiểu biết pháp luật của học sinh, sinh viên còn nhiều hạn chế. Tình trạng vi phạm pháp luật ở độ tuổi này còn xảy ra rất nhiều. Đặc biệt là tình trạng vi phạm pháp luật ở lứa tuổi thanh thiếu niên đang ngày càng gia tăng về số lượng và mức độ. Ở lứa tuổi này nhân cách các em đang trong giai đoạn hình thành và chưa ổn định. Các em rất dễ sa ngã, dễ bị rủ rê, lôi kéo vào các hành vi phạm tội do đặc tính hiếu động, tò mò, thích thể hiện mình của tuổi trẻ nhưng cũng dễ uốn nắn khi được định hướng, được giáo dục và được trang bị một số kiến thức pháp luật ngay từ đầu. Hiện nay, công tác giáo dục luật đường bộ cho học sinh Trường Cao đẳng 3
nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn đã được các cấp, các ngành, Ban Giám hiệu nhà trường quan tâm thực hiện và về cơ bản đã đạt được những mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế nhất định như: chương trình, nội dung chưa có tính hệ thống cao; việc phân bổ thời gian học tập chưa thật phù hợp; một số bộ phận giáo viên chưa thật sự nhiệt tình tâm huyết; chưa thực sự đổi mới về phương pháp giảng dạy nhất là những phương pháp giảng dạy tích cực áp dụng trong các tình huống pháp luật đường bộ; hình thức giáo dục luật chủ yếu là học tập trên lớp... Để khắc phục được những hạn chế trên cần phải có các biện pháp quản lý giáo dục luật đường bộ trong nhà trường chặt chẽ, khoa học hơn. Xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn trên và các yêu cầu của khoa học quản lý giáo dục nên tôi chọn đề tài "Quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú (DTNT) Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu hệ thống lý luận và nghiên cứu thực trạng quản lý giáo dục luật GTĐB, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn, thông qua đó nâng cao chất lượng giáo dục Luật giao thông đường bộ trong Nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường cao đẳng nghề dân tộc nội trú. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh Trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường cao đẳng nghề DTNT. 4.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý giáo dục Luật giao thông đường 4
bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. 4.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. 5. Phạm vi nghiên cứu - Giới hạn nội dung nghiên cứu Trong trường cao đẳng nghề DTNT Bắc Kạn có rất nhiều hệ đào tạo như: Hệ cao đẳng, hệ trung cấp, hệ giáo dục thường xuyên. Tuy nhiên trong luận văn này chúng tôi chỉ tập trung nghiên cứu hệ giáo dục thường xuyên (THPT). Chúng tôi nghiên cứu thực trạng quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ của Hiệu trưởng như: Thực trạng về nhận thức, thực trạng về nội dung, thực trạng phương pháp giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. - Giới hạn khách thể điều tra: Đề tài tiến hành khảo sát tại trường Cao đẳng nghề Dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. Khảo sát đối với 03 cán bộ quản lý, 43 giáo viên và 100 học sinh hệ giáo dục thường xuyên (THPT) trong năm học 2018 - 2019 và 2019 - 2020. 6. Giả thuyết khoa học Quản lý giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh Trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn bước đầu đã đáp ứng được các yêu cầu cơ bản, tuy vậy vẫn còn những hạn chế cần khắc phục như: CBQL, giáo viên và học sinh còn chưa nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động giáo dục Luật giao thông đường bộ, chưa thu hút được sự hứng thú trong học tập, giáo viên chưa đổi mới phương pháp giảng dạy, chưa vận dụng những phương pháp mới trong giảng dạy luật giao thông đường bộ... Nếu đề xuất được các giải pháp phù hợp với thực tiễn hiện nay trong công tác giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường cao đẳng DTNT Bắc Kạn, thì sẽ nâng cao được hiệu quả quản lý giáo dục Luật đường bộ, góp phần thực hiện thành công mục tiêu giáo dục phẩm chất nhân cách toàn diện cho học sinh của nhà trường. 7. Phương pháp nghiên cứu 5
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Đề tài sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp để nghiên cứu các văn kiện của Đảng, của Bộ Giao thông vận tải, của Bộ GD&ĐT về giáo dục luật giao thông đường bộ. Nghiên cứu các giáo trình, sách báo, các công trình sản phẩm liên quan đến cơ sở lý luận về giáo dục, hoạt động giáo dục, hoạt động giáo dục luật giao thông đường bộ, quản lý giáo dục, .... nhằm xây dựng khung lý luận của vấn đề nghiên cứu làm cơ sở lý luận cho khảo sát thực trạng và đề xuất những biện pháp quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. Chúng tôi nghiên cứu các văn bản triển khai hoạt động giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề DTNT Bắc Kạn của các cấp quản lý, nghiên cứu kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục Luật giao thông đường bộ của giáo viên, nghiên cứu bài thu hoạch của học sinh, bài tham dự cuộc thi của học sinh như: “Giao thông học đường”, “Tìm hiểu Luật giao thông đường bộ”,… để tìm hiểu thêm thông tin về thực trạng vấn đề nghiên cứu. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn * Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Chúng tôi xây dựng phiếu điều tra với các loại câu hỏi đóng, mở dành cho CBQL, giáo viên và học sinh nhằm thu thập thông tin trên diện rộng một cách khách quan về thực trạng hoạt động giáo dục Luật giao thông đường bộ và quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao Đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. * Phương pháp phỏng vấn Trao đổi trực tiếp với các cán bộ quản lý các nhà trường, các giáo viên có kinh nghiệm, uy tín để thu thập thêm các thông tin có liên quan đến công tác quản lý giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề DTNT Bắc Kạn, để hỗ trợ thêm cho phương pháp sử dụng phiếu hỏi. * Phương pháp xin ý kiến chuyên gia 6
Chúng tôi xin ý kiến của chuyên gia, những người có trình độ cao, nhiều kinh nghiệm về vấn đề giáo dục Luật GTĐB để đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao Đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. * Phương pháp quan sát Chúng tôi quan sát giáo viên, học sinh trong các hoạt động giáo dục luật giao thông đường bộ nhằm thu thập thêm thông tin về thực trạng quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao Đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. * Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động quản lý (hồ sơ quản lý của các trường thuộc phạm vi nghiên cứu) Tiến hành phân tích các sản phẩm của giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao Đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn, từ đó nắm bắt được các thông tin chung, phục vụ cho việc đánh giá chung về thực trạng quản quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao Đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. 7.3. Nhóm phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê Vận dụng các công thức toán học, như tính giá trị trung bình xử lý số liệu điều tra, kết quả nghiên cứu, hỗ trợ cho các phương pháp nghiên cứu thực tiễn đã nêu ở trên nhằm rút ra kết luận khoa học. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục nội dung, nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao đẳng nghề DTNT. Chương 2: Thực trạng quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao Đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. Chương 3: Biện pháp quản lý giáo dục Luật giao thông đường bộ cho học sinh trường Cao Đẳng nghề dân tộc nội trú Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. Chương 1 7
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC LUẬT GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CHO HỌC SINH TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ DÂN TỘC NỘI TRÚ 1.1. Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Xuất phát từ vị trí, vai trò của giáo dục luật nói chung và giáo dục luật giao thông đường bộ nói riêng trong sự tồn tại của người và xã hội cho nên ở góc độ nghiên cứu đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học từ các khoa học khác nhau như: luật học, tâm lý học, xã hội học, giáo dục học... về vấn đề này cả ở bình diện lý luận và thực tiễn. Trên thế giới ở mọi châu lục đã có rất nhiều các nghiên cứu về giáo dục luật giao thông đường bộ công bố trong các hội thảo khoa học, các tài liệu nghiên cứu lý luận và thực tiễn: Năm 2006 tại Pháp đã diễn ra hội thảo khoa học quốc tế “Giáo dục pháp luật trong thời đại toàn cầu”, trong đó công trình có bàn về giáo dục pháp luật giao thông đường bộ trong đó nêu rõ mục tiêu, nội dung, hình thức, sự đa dạng hóa giáo dục pháp luật giao thông đường bộ... nhằm đáp ứng yêu cầu toàn cầu hóa, cần phải phổ biến giáo dục pháp luật giao thông đường bộ quốc tế cùng với giáo dục pháp luật quốc gia [dẫn theo 11]. NaKinSung và Wonlee của trường đại học quốc gia Seunl (Hàn Quốc) công bố nghiên cứu về giáo dục pháp luật giao thông đường bộ trong bối cảnh toàn cầu hóa: mục tiêu giáo dục pháp luật; cách thức, con đường... giáo dục pháp luật giao thông đường bộ [30]. Trường đại học Westininster London (Anh) năm 2011 công bố “nghiên cứu về giáo dục pháp luật trong bối cảnh toàn cầu” các nghiên cứu đã tập trung vào thách thức mà giáo dục pháp luật nói chung và giáo dục phát luật giao thông đường bộ nói riêng đang đối mặt với toàn cầu, các quan hệ và sự thay đổi hệ thống pháp luật của Chính phủ. Kết quả nghiên cứu cho thấy cần có sự thay đổi chiến lược giáo dục pháp luật giao thông đường bộ cho phù hợp với tình hình 8
mới [dẫn theo 6] Tại Hàn Quốc năm 2012 hội thảo khoa học quốc tế “giáo dục pháp luật ở Châu á trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhà nước pháp quyền”. Các bản tham luận tham gia hội thảo đều có nhận định chung về vai trò giáo dục pháp luật giao thông đường bộ trong việc thúc đẩy xây dựng thị trường ổn định, tạo cơ sở pháp lý cho sự bình đẳng về cơ hội phát triển con người, phúc lợi và công bằng xã hội [30]. Kanwei [31] trên cơ sở so sánh hoạt động giáo dục pháp luật ở vương quốc Anh và Trung Quốc đi đến kết luận về sự khác biệt giáo dục so sánh giữa hai nước, chỉ ra sự khác biệt và chi phối của các yếu tố văn hóa đến hoạt động giáo dục pháp luật giao thông đường bộ cho học sinh như: Trung Quốc thiên về truyền tải tri thức, kinh nghiệm giáo dục pháp luật, ở vương quốc Anh tập trung vào các giá trị và thực hiện nhiều các hình thức trao đổi pháp luật giao thông đường bộ ở trên lớp cho học sinh... Trong nghiên cứu “Giáo dục pháp luật ở châu Á, toàn cầu hóa, thay đổi và bối cảnh” đã đánh giá tình hình giáo dục pháp luật, quản lý giáo dục pháp luật ở nhà trường phổ thông, nhà trường đại học ở một số nước châu Á như: Singapore, Philippin, Malaixia... từ đó đưa ra các giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở các nước châu Á [30]. Đề cao vai trò của các hoạt động truyền thông trong việc giảm thiểu tai nạn giao thông đường bộ cho học sinh cũng như hạn chế những vụ tai nạn nghiêm trọng, Bener A. Road đã thực hiện nghiên cứu về Chấn thương giao thông ở các nước đang phát triển, trong đó đề cập đến những vụ va chạm và tai nạn giao thông ở Tiểu Vương Quốc Ả Rập; làm rõ tác động của các vụ va chạm, tai nạn giao thông đến nạn nhân, gia đình của họ và toàn xã hội; nêu bật vai trò của giáo dục pháp luật giao thông đường bộ cho học sinh trong việc hạn chế tai nạn giao thông (Bener A. Road, 2001) [28]. Chiến lược giáo dục pháp luật giao thông đường bộ để làm thay đổi hành 9