Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:164

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là xác định thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT, từ đó đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng trong sự nghiệp đổi mới giáo dục.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Trần Thị Minh Tâm QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Trần Thị Minh Tâm QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Chuyên ngành : Quản lí giáo dục Mã số : 60 14 01 14 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ LAN HƯƠNG Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Tác giả luận văn Trần Thị Minh Tâm
LỜI CẢM ƠN Đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện” là một nội dung của khoa học quản lý giáo dục cũng là kết quả của quá trình nghiên cứu của tác giả sau thời gian được học tập nghiên cứu tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh; Để có được kết quả này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Vũ Lan Hương, đã tận tình hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn ban lãnh đạo Khoa Quản lí giáo dục; các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tâp, nghiên cứu. Xin trân trọng cảm ơn Hội đồng khoa học trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng sau đại học đã tạo mọi điều kiện và góp nhiều ý kiến quý báu cho luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương; ban giám hiệu các trường THPT tỉnh Bình Dương và toàn thể đồng nghiệp đã nhiệt tình, tạo mọi điều kiện cung cấp thông tin cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Dù đã có rất nhiều cố gắng, nhưng luận văn không tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý quý báu của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Trân trọng cảm ơn! Tp. Hồ Chí Minh, tháng 03 năm 2018 Tác giả luận văn Trần Thị Minh Tâm.
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU......................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN...................................................................... 8 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu đề tài......................................................................... 8 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài............................................................................ 8 1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước .......................................................................... 10 1.2. Các khái niệm cơ bản ............................................................................................. 12 1.2.1. Hoạt động bồi dưỡng ...................................................................................... 12 1.2.2. Quản lý hoạt động bồi dưỡng ......................................................................... 13 1.2.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ......................................................................................................... 15 1.3. Hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ................... 19 1.3.1. Mục tiêu hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường THPT ........................ 19 1.3.2. Nội dung chương trình bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ......................................................................................................... 21 1.3.3. Hình thức và phương pháp tổ chức thực hiện chương trình bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện .............................................. 24 1.3.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ................................................................................................... 25 1.4. Nội dung của quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện................................................................................................. 26
1.4.1. Phân cấp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ........................................................................................ 26 1.4.2. Xây dựng kế hoạch họat động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ........................................................................................ 28 1.4.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ........................................................................................ 29 1.4.4. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ........................................................................................ 30 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện .......................................................................... 31 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện. .................................................................................. 32 1.5.1. Các yếu tố chủ quan ..................................................................................... 32 1.5.2. Các yếu tố khách quan ................................................................................. 33 Kết luận chương 1........................................................................................................ 36 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN GIAI ĐOẠN 2015-2017 ..... 37 2.1. Khái quát về đội ngũ CBQL trường THPT trên địa bàn tỉnh Bình Dương ............ 37 2.1.1. Đặc điểm tình hình chung tỉnh Bình Dương .................................................. 37 2.1.2. Đặc điểm tình hình chung giáo dục THPT tỉnh Bình Dương ........................ 38 2.1.3. Đánh giá chung về số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường THPT tỉnh Bình Dương ...................................................................... 39 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ................................................................................... 41 2.2.1. Về mẫu nghiên cứu ......................................................................................... 41 2.2.2. Cách thức xử lý kết quả thống kê và phỏng vấn ............................................. 42 2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng CBQL theo tiếp cận năng lực thực hiện ............ 44 2.3.1. Thực trạng về các khóa bồi dưỡng CBQL ở tỉnh Bình Dương ...................... 44 2.3.2. Thực trạng nhận thức về hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện..................................................................... 46
2.3.3. Thực trạng nội dung hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ............................................................................ 50 2.3.4. Thực trạng hình thức, phương pháp bồi dưỡng CBQL THPT ....................... 55 2.3.5. Thời gian tổ chức bồi dưỡng cho CBQL trường THPT ................................. 59 2.3.6. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT ..................... 60 2.3.7. Hiệu quả hoạt động bồi dưỡng ....................................................................... 61 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. .............................................................. 63 2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ................................................................................... 63 2.4.2. Tổ chức, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện. .................................................................................. 68 2.4.3. Kiểm tra – đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động bồi dưỡng CBQL............ 73 2.4.4. Đảm bảo các điều kiện hỗ trợ hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiên..................................................................... 77 2.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT ở Tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện............................................. 81 2.5.1. Thuận lợi ......................................................................................................... 86 2.5.2. Khó khăn ........................................................................................................ 86 2.5.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện ...... 88 Kết luận chương 2........................................................................................................ 91 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN................................................ 92 3.1. Những cơ sở đề ra các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. ..................................... 92 3.1.1. Căn cứ pháp lý ................................................................................................ 92 3.1.2. Căn cứ thực tiễn .............................................................................................. 93 3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .......................................................................... 94
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa....................................................................94 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ................................................................. 94 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ, hệ thống................................................... 95 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả, khả thi ..................................................... 95 3.3. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiên. .................................................................................. 96 3.3.1. Nâng cao nhận thức của CBQL và TTBM về hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực .................................................. 96 3.3.2. Điều tra khảo sát, chọn đối tượng và lập kế hoạch cho hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ....................... 98 3.3.3. Đổi mới và cải tiến nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện...... 100 3.3.4. Tăng cường các điều kiện phục vụ tốt cho kế hoạch bồi dưỡng CBQL các trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ..................................... 105 3.3.5. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện........................................................ 107 3.3.6. Xây dựng cơ chế phối hợp trong tổ chức bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện........................................................ 111 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................... 113 3.5. Thăm dò về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý HĐBD CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện. ........................................ 114 Kết luận chương 3...................................................................................................... 125 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................................... 127 TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................... 131 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ 1 CBQL Cán bộ quản lí 2 GD và ĐT Giáo dục và Đào tạo 3 BD Bồi dưỡng 4 THPT Trung học phổ thông 5 ĐTBD Đào tạo, bồi dưỡng 6 NL Năng lực 7 NLTH Năng lực thực hiện 8 TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh 9 TTBM Tổ trưởng bộ môn 10 NNC Người nghiên cứu Trung tâm Ngoại ngữ-Tin học và Bồi dưỡng 11 TTNNTHVBDNVTBD nghiệp vụ tỉnh Bình Dương 12 CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục 13 CSVC Cơ sở vật chất 14 ĐHSP Đại học sư phạm 15 x Điểm trung bình CBQL 16 y Điểm trung bình TTBM 17 BGĐ Ban giám đốc 19 GDTX Giáo dục thường xuyên 20 HĐBD CBQL Hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê số trường, lớp, CBQL, số học sinh THPT năm học 15 - 16 và 16 - 17 ............................................................................................ 38 Bảng 2.2. Bảng thống kê về số lượng và trình độ CBQL THPT ............................. 39 Bảng 2.3. Tổng hợp kết quả xếp loại chuẩn Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng. ....... 40 Bảng 2.4. Thống kê thành phần mẫu khảo sát ......................................................... 42 Bảng 2.5. Tổng số CBQL đã tham gia các khóa bồi dưỡng .................................... 44 Bảng 2.6. Các khó khăn của CBQL trong việc học bồi dưỡng ................................ 45 Bảng 2.7. Nhu cầu bồi dưỡng của CBQL về kiến thức ........................................... 46 Bảng 2.8. Nhận thức về tính cần thiết của HĐBD CBQL trường THPT ................ 47 Bảng 2.9. Đánh giá nhận thức về các mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng ............... 48 Bảng 2.10. Đánh giá về các nội dung cần bồi dưỡng cho CBQL trường THPT ....... 50 Bảng 2.11. Đánh giá về công tác triển khai những nội dung bồi dưỡng ................... 52 Bảng 2.12. Đánh giá về các hình thức bồi dưỡng CBQL .......................................... 55 Bảng 2.13. Đánh giá mức độ thực hiện và hiệu quả các phương pháp bồi dưỡng .... 57 Bảng 2.14. Đánh giá mức độ phù hợp về thời gian bồi dưỡng .................................. 59 Bảng 2.15. Đánh giá các hình thức kiểm tra sau các đợt bồi dưỡng.......................... 60 Bảng 2.16. Đánh giá việc triển khai các nội dung bồi dưỡng vào hoạt động quản lý dạy học - giáo dục ....................................................................... 61 Bảng 2.17. Đánh giá việc xây dựng kế hoạch, chương trình bồi dưỡng.................... 64 Bảng 2.18. Đánh giá việc tổ chức thực hiện, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng .............. 68 Bảng 2.19. Đánh giá công tác kiểm tra hoạt động bồi dưỡng CBQL ........................ 74 Bảng 2.20. Đánh giá các điều kiện hỗ trợ hoạt động bồi dưỡng ................................ 78 Bảng 2.21. Những yếu tố tác động đến hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng ........ 82 Bảng 3.1. Đánh giá về các biện pháp quản lý nâng cao nhận thức của CBQL, TTBM .................................................................................................... 114 Bảng 3.2. Đánh giá các biện pháp về điều tra khảo sát, quy hoạch, lập kế hoạch hoạt động bồi dưỡng CBQL ........................................................ 116 Bảng 3.3. Đánh giá các biện pháp đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động bồi dưỡng CBQL ............................................. 117
Bảng 3.4. Đánh giá các biện pháp về tăng cường các điều kiện phục vụ tốt cho kế hoạch bồi dưỡng CBQL các trường THPT ................................ 120 Bảng 3.5. Đánh giá các biện pháp về kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT........................................................................ 121 Bảng 3.6. Đánh giá các biện pháp về xây dựng cơ chế phối hợp trong tổ chức bồi dưỡng CBQL các trường THPT ...................................................... 123
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sinh thời, dù bận trăm công ngàn việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc ta vẫn thường xuyên chăm lo tới công tác cán bộ. Bác thường căn dặn và nhắc nhở cán bộ: "có cán bộ tốt việc gì cũng xong", cũng như "Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém" [17]. “Một người lo bằng cả kho người làm” đã nói lên vai trò quan trọng của nhà quản lý, trong việc thực hiện các chức năng quản lý của mình. Khi xã hội bước sang một thời kỳ mới – thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa-hiện đại hóa cần phải có những con người phù hợp, mà trước hết rất cần phải có những nhà quản lý phù hợp. Trong quản lý giáo dục cũng vậy, để có được nhà quản lý giáo dục tốt, cần thiết phải có đủ năng lực. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2010-2020 của Đại hội Đảng XI đã nêu: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt” [4]. Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 “về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Một trong những giải pháp quan trọng của Nghị quyết là: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL, đáp ứng yêu cầu đổi mới GD&ĐT: Xây dựng qui hoạch, kế hoạch đào tạo bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD, tiến tới CBQL các cấp phải qua đào tạo về nghiệp vụ quản lý”. Trong Nghị quyết số 29-NQ/TW đã phân tích thực trạng yếu kém của giáo dục đào tạo thời gian qua: “Quản lý giáo dục và đào tạo còn nhiều yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu; một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp” [23]. Phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016- 2020 của Đại hội Đảng XII đã đưa ra nhiệm vụ, giải pháp đối với giáo dục là: “Đổi
2 mới căn bản toàn diện giáo dục, đào tạo theo hướng mở, hội nhập, xây dựng xã hội học tập, phát triển toàn diện năng lực, thể chất, nhân cách, đạo đức, lối sống, ý thức tôn trọng pháp luật và trách nhiệm công dân”. “Phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới” [9]. Vai trò của người làm công tác quản lý ở một cơ sở giáo dục là vô cùng quan trọng, đặc biệt là người đứng đầu. Họ cần có năng lực chuyên môn, năng lực tổ chức, năng lực trí tuệ của người lãnh đạo....vì là người chịu trách nhiệm trước mọi quyết định phát triển hay không của từng đơn vị. Do đó người cán bộ quản lý phải có những phẩm chất và năng lực nhất định, để điều hành trường mình đi đúng hướng theo sự phát triển của địa phương. Xác định tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ quản lý (CBQL) ngành giáo dục, trong những năm qua, tỉnh Bình Dương đã có nhiều cố gắng trong công tác xây dựng, quy hoạch, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ CBQL. Bình Dương là một tỉnh đang có tốc độ phát triển kinh tế khá cao ở khu vực Đông Nam Bộ, đòi hỏi cần phải có một nguồn nhân lực cán bộ quản lý có chất lượng. Đây là một tỉnh thành ưu tiên phát triển công nghiệp như một mũi nhọn từ chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội đến giáo dục, đào tạo. Để có được những thành quả đó, lãnh đạo tỉnh Bình Dương luôn xác định giáo dục, đào tạo là nguồn gốc, động lực, điều kiện cho sự phát triển mọi mặt. Tính đến tháng 12/2016, toàn ngành GDĐT có 581 đơn vị, trường học gồm: 316 trường mầm non, mẫu giáo (trong đó có 196 trường ngoài công lập, gồm : mầm non 187 và mẫu giáo 09); 150 trường THPT; 72 trường THCS; 35 trường THPT (trong đó có 07 trường ngoài công lập); 01 trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh; 06 trung tâm giáo dục thường xuyên-kỹ thuật-hướng nghiệp cấp huyện và 01 Trung tâm Ngoại ngữ- Tin học và Bồi dưỡng nghiệp vụ tỉnh [29].Tỉnh đã đưa ra chương trình hành động số 81-CTHĐ/TU ngày 03 tháng 4 năm 2014 của Tỉnh ủy về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đầu tư cho hệ thống giáo dục nói chung và giáo dục bậc THPT nói riêng là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Sở GD và ĐT tỉnh Bình Dương đã có tờ trình số 295/TTr-SGDĐT ngày 03/3/2017 xây dựng Đề án “Đảm bảo nguồn nhân lực ngành Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2016-2020”. Từ năm 2011 đến năm 2016, ngành
3 Giáo dục và Đào tạo đã cử công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý và CBQL tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng. Theo thống kê của Sở GDĐT đến tháng 3/2017 có 98 CBQL các trường THPT trong năm học 2015-2016 đã bồi dưỡng 61 CBQL chiếm tỷ lệ 64,89% [29]. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, công tác quản lý giáo dục bậc THPT ở tỉnh Bình Dương còn bộc lộ nhiều mặt hạn chế, chưa thực sự đáp ứng yêu cầu của xã hội và ít nhiều cản trở đến chất lượng giáo dục của các trường. Trước yêu cầu phát triển giáo dục và những thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh tế - xã hội, đội ngũ CBQL các trường THPT (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng) cần nâng cao về trình độ đào tạo, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ quản lý, khả năng thích ứng với việc đổi mới giáo dục… có nhiều nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp gây nên những hạn chế của giáo dục THPT tỉnh Bình Dương. Song một trong những nguyên nhân rất cơ bản, chủ yếu là do công tác quản lý của cấp học THPT còn có hạn chế và những bất cập, cụ thể như: - Một số CBQL các trường THPT chưa được đào tạo bồi dưỡng có hệ thống về lý luận và nghiệp vụ QLGD. - Một số CBQL các trường THPT tuổi cao, việc tiếp cận với nội dung, chương trình, sách giáo khoa mới và các phương pháp dạy học tích cực còn hạn chế, đặc biệt là khả năng sử dụng máy tính và ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý nhà trường rất hạn chế. - Một số CBQL các trường THPT là CBQL có nhiều kinh nghiệm thực tiễn, nhưng còn thiếu về kiến thức quản lý nhà trường, về pháp chế, về quản lý tài chính, thiếu năng lực tổ chức các điều kiện phục vụ mục tiêu giáo dục. Một số CBQL các trường THPT tuy năng động tháo vát trong việc điều hành nhà trường, nhưng tầm nhìn của họ hạn chế nên không thúc đẩy được nhà trường phát triển ổn định vững chắc. Điều này bắt nguồn từ đội ngũ CBQL trường THPT chưa được đào tạo chuyên môn quản lý giáo dục mà chỉ qua một số lớp bồi dưỡng, thời gian bồi dưỡng chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn đối với CBQL các trường THPT. Để đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý giáo dục bậc THPT như hiện
4 nay, việc không ngừng nâng cao năng lực cho đội ngũ CBQL là một yêu cầu tất yếu và cấp thiết. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện” là cần thiết và cấp bách. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, xác định thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT, từ đó đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng trong sự nghiệp đổi mới giáo dục. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ ở trường THPT 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động bồi dưỡng CBQL đang được triển khai ở các trường THPT tỉnh Bình Dương. Tuy nhiên, công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện vẫn còn những hạn chế như chưa nhận thức tầm quan trọng về hoạt động bồi dưỡng CBQL theo tiếp cận năng lực thực hiện, trong xây dựng nội dung chương trình, đối tượng, hình thức, phương pháp và thời gian bồi dưỡng, cũng như quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL … Nếu xác định được thực trạng hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng có tính thực tiễn và khả thi sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực hiện. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện.
5 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng HĐBD CBQL và quản lý HĐBD CBQL ở các trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý HĐBD CBQL ở các trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT công lập theo tiếp cận năng lực thực hiện gồm Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng và tổ trưởng bộ môn đương chức do Trung tâm Ngoại ngữ-Tin học và Bồi dưỡng nghiệp vụ tỉnh Bình Dương thực hiện. Địa bàn nghiên cứu gồm: Thành phố Thủ Dầu Một, Thị xã Thuận An, Thị xã Bến Cát, Thị xã Tân Uyên và huyện Phú Giáo. Thời gian nghiên cứu: giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2017. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Mọi sự vật trong tự nhiên - xã hội đều tồn tại dưới dạng hệ thống cấu trúc với các yếu tố hợp thành với nhau. Vận dụng hệ thống quan điểm này vào đề tài chúng tôi nhận thấy việc quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện trên địa bàn tỉnh như là một thành tố của hệ thống công tác quản lý BD đội ngũ CBQL trường THPT. Đồng thời cần xem xét quản lý HĐBD cán bộ quản lý trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện trên địa bàn tỉnh Bình Dương một cách khách quan, toàn diện với không chỉ các hoạt động khác trong ngành, mà còn phải xem xét trong mối quan hệ với tất cả các yếu tố có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của hoạt động quản lý BD CBQL. 7.1.2. Quan điểm thực tiễn Bồi dưỡng và quản lý HĐBD cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện tôi nghiên cứu gắn với thực tiễn ở 16 trường trung phổ thông tỉnh Bình Dương mà tôi tiến hành khảo sát. Việc nghiên cứu theo quan điểm thực tiễn chức năng quản lý giúp cho người nghiên cứu bám sát thực tế quản lý HĐBD CBQL ở trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận
6 năng lực thực hiện. Từ đó, tác giả đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. 7.1.3. Quan điểm lịch sử - logic Quan điểm lịch sử - logic giúp cho nhà nghiên cứu có cái nhìn tổng quát về BD theo tiếp cận năng lực thực hiện và quản lý HĐBD CBQL trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện, trên cơ sở có sự kế thừa. Với cách tiếp cận này, người nghiên cứu xác định phạm vi, thời gian, không gian và điều kiện, hoàn cảnh cụ thể để điều tra, thu thập số liệu chính xác phù hợp với mục đích nghiên cứu của đề tài. 7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Sưu tầm, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp tài liệu, sách báo; nghiên cứu chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, các văn bản của ngành giáo dục có liên quan đến đề tài để làm cơ sở lý luận. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi Mục đích và nội dung: Khảo sát thực trạng và nguyên nhân của thực trạng và khảo nghiệm các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT tỉnh BD theo tiếp cận năng lực thực hiện. Công cụ và đối tượng khảo sát: Sử dụng phiếu hỏi dành cho 3 đối tượng là Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn. 7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn Mục đích và nội dung: Phỏng vấn sâu một số nội dung về thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện. Công cụ và đối tượng phỏng vấn: Sử dụng hệ thống câu hỏi phỏng vấn CBQL Sở GD và ĐT, Hiệu trưởng, hiệu phó các trường THPT ở Thành phố Thủ Dầu Một, Thị xã Thuận An, huyện Bến Cát, huyện Tân Uyên và huyện Phú Giáo. 7.2.3. Phương pháp thống kê toán học
7 Sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 22.0 để xử lý các kết quả đã thu thập được. 8. Cấu trúc luận văn MỞ ĐẦU Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện giai đoạn 2015-2017. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu đề tài 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Năm 1968, chính quyền Liên bang Mỹ yêu cầu các trường đại học, cao đẳng tham gia biên soạn chương trình và tài liệu bồi dưỡng CBQL dựa trên NLTH. Đến 1970 ở Bắc Mỹ, đào tạo theo NLTH đã được chấp nhận và vận dụng một cách phổ biến. Cuối thập kỷ 70 đầu thập kỷ 80 ở Mỹ và Canada, giáo dục – đào tạo dựa trên NLTH được áp dụng. Tuy nhiên, cho đến đầu thập kỷ 80 vẫn chưa đưa được một định nghĩa về đào tạo dựa trên NLTH cũng như các tiêu chí của chương trình đào tạo dựa trên NLTH được mọi người chấp nhận. Năm 1995, John W Burke đã xuất bản tài liệu “Giáo dục và đào tạo dựa trên năng lực thực hiện”, trong tài liệu này tác giả đã trình bày nguồn gốc của GD và ĐT dựa trên NLTH, quan điểm về NLTH và tiêu chuẩn NLTH, về vấn đề đánh giá dựa trên NLTH và cải tiến chương trình đào tạo dựa trên NLTH. Ngoài ra, nhiều công trình nghiên cứu của các học giả nước ngoài đã phân tích, đánh giá, tổng kết và gợi mở những khả năng vận dụng phương thức đào tạo theo NLTH vào GD và ĐT [6]. Ở một số nước, các viện đào tạo nhà quản lý giáo dục được thành lập nhằm mục đích nghiên cứu phát triển chương trình cùng với chỉ dẫn trực tiếp các hoạt động cung cấp đội ngũ lãnh đạo của các trường. Các phương pháp xây dựng tiêu chuẩn, xác định những yêu cầu về trình độ và đánh giá những ảnh hưởng của người quản lý trường học đang được xem xét, cân nhắc và rà soát. Dưới nhiều góc độ khác nhau, rất nhiều nghiên cứu tập trung vào các vấn đề như: - Huber, Stephan gerhand và cùng các tác giả khác đã xuất bản tài liệu “Chuẩn bị các nhà lãnh đạo trường học cho thế kỷ 21: so sánh quốc gia của các chương trình phát triển của 15 quốc gia taylor” của Nhà xuất bản Francis, Hà Lan đã trình bày về đổi mới đào tạo, bồi dưỡng hiệu trưởng mà chủ chốt là phát triển chương trình bồi
9 dưỡng để đáp ứng với sự phát triển của khoa học – công nghệ trong xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa. - Hunsaker P.L đã xuất bản tài liệu “Đào tạo kỹ năng quản lý, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey 07458” tác giả đã trình bày về chỉ đạo xây dựng, phát triển chương trình bồi dưỡng, cung cấp cho hiệu trưởng những kiến thức, kĩ năng cần thiết để lãnh đạo nhà trường trong bối cảnh nhiều thay đổi gắn với điều kiện cụ thể của đất nước. Đã có nhiều báo cáo tổng kết về đào tạo dựa trên NLTH phát triển mạnh mẽ trong những năm 1990 với hàng loạt các tổ chức có tầm cỡ ở Mỹ, Anh, Úc, New Zealand, xứ Wales v.v... và ở nhiều nước châu Á như Singapore, Ấn Độ, Philippin, Bruney, Malaysia,… Mỗi quốc gia, mỗi tổ chức triển khai vận dụng phương thức đào tạo dựa trên NLTH với các mức độ khác nhau tùy thuộc điều kiện thực tế. Gần đây, Bộ GD&ĐT Singapore đã xây dựng mô hình trường học ưu việt (SEM). Từ năm 2000, tất cả các trường sẽ thực hiện việc tự đánh giá sử dụng mô hình trường học ưu việt. Các trường sẽ xem xét một cách đều đặn, hệ thống và toàn diện các qui trình và kết quả của mình đối chiếu với mô hình trường học ưu việt. Qua những nghiên cứu trên có thể nhận thấy: đào tạo theo NLTH là một xu hướng được nhiều quốc gia, nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau và ứng dụng vào quá trình dạy học ở các trường đại học, chuyên nghiệp và dạy nghề. Lý thuyết về đào tạo theo NLTH được vận dụng phù hợp tùy theo đặc điểm của mỗi quốc gia. Trong luận văn và phạm vi tìm hiểu của tác giả chưa thể đề cập đến được hết các khía cạnh nghiên cứu về vấn đề đào tạo bồi dưỡng CBQL trường học ở mỗi quốc gia nhưng một số phân tích trên cho thấy tầm quan trọng của việc bồi dưỡng CBQL trên thế giới. Đào tạo theo NLTH là một phương thức đào tạo không mới đối với thế giới nhưng ở Việt Nam mới chủ yếu được vận dụng vào lĩnh vực dạy nghề chưa có nghiên cứu đề cập đến việc quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện trong giai đoạn đổi mới giáo dục.